HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN THỊ HƯỜNG XÁC ĐỊNH NHU CẦU NĂNG LƯỢNG CHO DUY TRÌ VÀ TĂNG KHỐI LƯỢNG Ở BÒ THỊT LAI Chuyên ngành: Chăn nuôi Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Vũ Chí Cương Mã số: 60.62.01.05 PGS.TS Bùi Quang Tuấn NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tôi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn, thông tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Hường i LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn, nhận hướng dẫn, bảo tận tình thầy cô giáo, giúp đỡ, động viên bạn bè, đồng nghiệp gia đình Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép bày tỏ lòng kính trọng biết ơn sâu sắc tới GS.Vũ Chí Cương PGS.TS Bùi Quang Tuấn tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian tạo điều kiện cho suốt trình học tập thực đề tài Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Dinh Dưỡng, Khoa Chăn nuôi nuôi trồng thủy sản - Học viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ trình học tập, thực đề tài hoàn thành luận văn Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ mặt, động viên khuyến khích hoàn thành luận văn./ Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Hường ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt v Danh mục bảng vi Danh mục đồ thị vii Danh mục hình vii Trích yếu luận văn viii Thesis Abstract x Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.3 Ý nghĩa đề tài 1.2 1.3.1 1.3.2 Mục đích đề tài Ý nghĩa khoa học Ý nghĩa thực tiễn Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Nhu cầu lượng cho bò thịt yếu tố ảnh hưởng 2.1.2 Nhu cầu lượng cho tăng khối lượng 2.1.1 2.1.3 2.2 2.2.1 2.2.2 Nhu cầu lượng cho trì Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu lượng cho trì Tình hình nghiên cứu nhu cầu lượng cho bò thịt nước 10 Tình hình nghiên cứu giới 10 Tình hình nghiên cứu nước 15 Phần Vật liệu phương pháp nghiên cứu 17 3.1 Địa điểm thời gian nghiên cứu 17 3.3 Nội dung nghiên cứu 17 3.2 Đối tượng vật liệu nghiên cứu 17 iii 3.4 3.4.1 3.4.2 Phương pháp nghiên cứu 17 Xác định nhu cầu lượng cho trì tăng khối lượng bò thịt lai thực nghiệm 17 Xác định nhu cầu lượng cho trì tăng khối lượng bò thịt lai từ thí nghiệm công bố kết 26 Phần Kết thảo luận 28 4.1 4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.2 4.2.1 4.2.2 Xác định nhu cầu lượng cho trì bò thịt lai 28 Xác định nhu cầu lượng cho trì bò thịt lai thực nghiệm 28 Hiệu chỉnh nhu cầu lượng cho trì bò thịt lai 33 Xác định nhu cầu lượng cho trì bò thịt lai từ thí nghiệm công bố kết 37 Xác định nhu cầu lượng cho tăng khối lượng bò thịt lai 41 Xác định nhu cầu lượng cho tăng khối lượng bò thịt lai thực nghiệm 41 Xác định nhu cầu lượng cho tăng khối lượng bò thịt lai từ thí nghiệm công bố kết 42 Phần Kết luận kiến nghị 54 5.1 5.2 Kết luận 54 Kiến nghị 54 Tài liệu tham khảo 55 Phụ lục 62 iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng việt Ash Khoáng tổng số (tro) ADF Xơ không tan môi trường axít CF Xơ thô CP Protein thô DM Vật chất khô FHP Lượng nhiệt sản xuất đói CH4 DE EE GE Thể tích khí methane sinh (lít) Năng lương tiêu hóa Mỡ thô Năng lượng thô Hệ số km Hệ số sử dụng lượng trao đổi cho trì HP Lượng nhiệt sản xuất MEg lượng trao đổi cho tăng khối lượng (Mj/kg tăng khối lượng) HI ME Năng lượng gia nhiệt phần (thức ăn) Năng lượng trao đổi MEm Năng lượng trao đổi cho trì NDF Xơ không tan môi trường trung tính NEm Năng lượng cho trì P Độ tin cậy VCO2 Thể tích CO2 thải (lít) N NE OM R2 VO2 Lượng nitơ tiết nước tiểu (g) Năng lượng Chất hữu Hệ số xác định Thể tích ô xy tiêu thụ (lít) v DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Phương trình dùng để tính NEm (MJ/d) bốn hệ thống dinh dưỡng # Bảng 2.2 Phương trình sử dụng để tính nhu cầu NE cho tăng trọng# Bảng 2.3 Nhu cầu ME cho trì bò thịt từ hệ thống dinh dưỡng từ nghiên cứu AFBI sử dụng số liệu từ buồng hô hấp (Giả sử khối lượng bò 500kg km = 0,71) 11 Bảng 2.4 Nhu cầu ME cho trì bò thịt công bố giới từ 1989 12 Bảng 2.5 Nhu cầu ME cho trì bò thịt sinh trưởng công bố giới từ 1989 13 Bảng 3.1 Sơ đồ bố trí thí nghiệm 23 Bảng 3.2 Tóm tắt số liệu 59 cá thể bò thí nghiệm khác 26 Bảng 4.1 Kết trao đổi đói sáu bò thí nghiệm 28 Bảng 4.2 Kết trao đổi đói bình quân bò thí nghiệm 29 Bảng 4.3 Kết tính nhu cầu lượng trì cho bò thịt lai thí nghiệm hiệu chỉnh 34 Bảng 4.4 Kết tính nhu cầu lượng trì cho bò thịt lai thí nghiệm hiệu chỉnh 36 Bảng 4.5 Kết tính nhu cầu lượng trì cho bò thịt lai từ số liệu vỗ béo 59 cá thể bò 38 Bảng 4.6 Kết tính nhu cầu lượng trì cho bò thịt lai từ số liệu tổng hợp toàn thí nghiệm 39 Bảng 4.7 Nhu cầu ME cho tăng khối lượng (Mj ME/kg tăng khối lượng) thí nghiệm2 41 Bảng 4.8 Nhu cầu ME cho tăng khối lượng(Mj ME/kg tăng khối lượng) thí nghiệm 42 Bảng 4.9 Nhu cầu lượng ME cho tăng khối lượng bò thịt lai tính từ số liệu vỗ béo 59 cá thể bò 43 Bảng 4.10 Nhu cầu lượng ME cho tăng khối lượng bò thịt lai tất thí nghiệm nuôi dưỡng 44 Bảng 4.11 Tổng nhu cầu lượng trao đổi (cho trì + sản xuất) lý thuyết tổng nhu cầu lượng trao đổi (cho trì + sản xuất) từ nghiên cứu 45 Bảng 4.12 Quan hệ tăng khối lượng thực tế tổng ME lý thuyết ăn vào, tổng ME tính nghiên cứu 47 Bảng 4.13 Quan hệ tổng ME lý thuyết ăn vào tổng ME tính nghiên cứu 50 vi DANH MỤC ĐỒ THỊ Đồ thị 2.1 Quan hệ khối lượng bò đực nhu cầu ME cho trì tính theo hệ thống dinh dưỡng Đồ thị 2.2 Quan hệ khối lượng bò đực MEg – lượng trao đổi cho tăng khối lượng (MJ/kg tăng khối lượng) tính từ hệ thống dinh dưỡng Đồ thị 2.3 Quan hệ lượng ME ăn vào cân lượng bò thịt 11 Đồ thị 4.1 Tăng khối lượng tính theo nhu cầu lượng bò Brahman Thái Lan 48 Đồ thị 4.2 Tăng khối lượng tính theo nhu cầu lượng bò địa phương Thái Lan 48 Đồ thị 4.3 Tăng khối lượng tính theo nhu cầu lượng bò lai Thái Lan 49 Đồ thị 4.4 Tăng khối lượng tính theo nhu cầu lượng bò thịt NRC,2000 49 Đồ thị 4.5 Tăng khối lượng tính theo kết nghiên cứu 50 Đồ thị 4.6 Tổng ME lý thuyết tính theo nhu cầu lượng bò Brahman Thái Lan 51 Đồ thị 4.7 Tổng ME lý thuyết tính theo nhu cầu lượng bò địa phương Thái Lan 51 Đồ thị 4.8 Tổng ME lý thuyết tính theo nhu cầu lượng bò lai Thái Lan 52 Đồ thị 4.9 Tổng ME lý thuyết tính theo nhu cầu lượng bò thịt NRC, 2000 52 DANH MỤC HÌNH Hình Phòng khí hậu học bố trí thí ngiệm 19 vii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Thị Hường Tên Luận văn: “Xác định nhu cầu lượng cho trì tăng khối lượng bò thịt lai” Ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Tên sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu Xác định nhu cầu lượng cho trì tăng khối lượng bò thịt lai phương pháp đo tổng nhiệt sản xuất buồng hô hấp phân tích kết thí nghiệm nuôi dưỡng bò thịt lai tiến hành Phương pháp nghiên cứu Đề tài có hai nội dung - Xác định nhu cầu lượng cho trì bò thịt lai - Xác định nhu cầu lượng cho tăng khối lượng bò thịt lai Nguyên vật liệu 06 bò đực Lai Sind, khối lượng bình quân 145,54kg, 14-15 tháng tuổi sử dụng nghiên cứu buồng hô hấp (Respiration chamber – Hãng Columbus – USA) Phương pháp nghiên cứu Phương pháp tiến hành nội dung 1: Để xác định nhu cầu lượng trì cho bò thịt lai, sử dụng bò đực Lai Sind, khối lượng bình quân 145,54kg, 14-15 tháng tuổi Thí nghiệm tiến hành theo giai đoạn Giai đoạn giai đoạn để xác định nhiệt sản xuất (HP - Heat production) Giai đoạn giai đoạn để xác định nhu cầu cho trì hay nhiệt sản xuất lúc đói (Fasting heat production – FHP) Ở giai đoạn 2, gia súc thí nghiệm đo FHP liên tục thời gian ngày giá trị trung bình lần đo nhu cầu cho trì bò Phương pháp tiến hành nội dung 2: nội dung sử dụng số liệu nội dung để phân tích tính nhu cầu cho tăng khối lượng bò thịt lai Kết kết luận Nhu cầu lượng cho trì tăng khối lượng bò thịt lai Việt Nam sau: MEm: 0,52 Mj/kgW0,75, NEm: 0,367 Mj/kgW0,75 ME cho tăng khối lượng: 27,487 Mj/kg tăng khối lượng viii DESERTATION ABSTRACT Master candidate: Nguyen Thi Huong Thesis title: “Determination of energy requirements for maintenance and growth of crossbred beef cattle” Major: Animal Science Code: 60.62.01.05 Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA) Research Objectives Determination of energy requirements for maintenance and growth of crossbred beef cattle using data from fasting heat production measured in the respiration chamber and data obtained from previous feeding trials Materials and Methods This disertation contained two main issues - Determining the energy requirement for maintenance of crossbred beef cattle - Determining the energy requirement for body weight gain of crossbred beef cattle Materials 06 Lai Sind bulls with the average weight of 145,54kg, 14-15 months old and respiration chamber (Columbus-USA Company) were used in this study Data from previous feeding experiments also were used for comparison and analysis Research methods For determining the energy requirement for maintenance of crossbred beef cattle LaiSind bulls with the average weight of 145,54kg and 14-15 months old were used The experiment contained stages: In the first stage, heat production (HP) was determined, while in the second phase, fasting heat production or energy requirement for maintenance was continuously measured for days to calculate the average value For determining the energy requirement for body weight gain of crossbred beef cattle, all data including data obtained in determining the energy requirement for maintenance of crossbred beef cattle and data from a series of previous feeding experiments were used for analysis and comparison Main findings and conclusions Net energy and motabolizable energy requirements for maintenance of crsossbred beef cattle of Vietnam were 0.367 Mj/kgW0.75 and 0.52 Mj/kgW0.75, respectively Motabolizable energy requirement for body weight gain of crsossbred beef cattle of Vietnam was 27.487 Mj/kg weight gain ix Fitted Line Plot ADG kg/head/day = - 0.4066 + 0.02352 TôngMELT_2 0.80 ADG kg/head/day 0.75 S R-Sq R-Sq(adj) 0.0382886 72.8% 72.4% 0.70 0.65 0.60 0.55 0.50 40 42 44 46 TôngMELT_2 48 50 Đồ thị 4.3 Tăng khối lượng tính theo nhu cầu lượng bò lai Thái Lan (kg/con/ngày = - 0,4066 + 0,02352 x Tổng ME lý thuyết; R2 = 72,4; P