Header Page of 166 BAN CHỦ NHIỆM CHƯƠNG TRÌNH KỸ THUẬT-KINH TẾ VỀ TỰ ĐỘNG HÓA VÀ CÔNG NGHỆ VẬT LIỆU BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG MÔ HÌNH CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP 8171 Hà Nội, 2010 Footer Page of 166 Header Page of 166 BAN CHỦ NHIỆM CHƯƠNG TRÌNH KỸ THUẬT-KINH TẾ VỀ TỰ ĐỘNG HÓA VÀ CÔNG NGHỆ VẬT LIỆU BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG MÔ HÌNH CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP Chủ nhiệm đề tài: TS Nguyễn Văn Tân Cơ quan quản lý: Bộ Công Thương Cơ quan chủ trì đề tài: Văn phòng Chương trình Kỹ thuật-Kinh tế Tự động hóa Công nghệ vật liệu Người thực hiện: TS Nguyễn Văn Tân Ths Bùi Minh Sơn Ths Phạm Quốc Anh Hà Nội, 2010 Footer Page of 166 Header Page of 166 MỤC LỤC CH¦¥NG .1 ĐẶT VẤN ĐỀ .1 1.1 Khái quát chung 1.2 Mục tiêu, nội dung nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu đề tài .4 1.2.2 Nội dung nghiên cứu CH¦¥NG .5 HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP Ở VIỆT NAM 2.1 KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP Ở VIỆT NAM 2.2 HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP TRONG LĨNH VỰC QUỐC PHÒNG, AN NINH 2.2.1 Trong lĩnh vực Quốc phòng .6 2.2.2 Trong lĩnh vực an ninh (Công an nhân dân) 12 2.3 HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP TRONG CÁC THÀNH PHẦN DOANH NGHIỆP 15 2.3.1 Doanh nghiệp tư nhân Cổ phần nhà nước không chi phối 15 2.3.2 Doanh nghiệp Nhà nước Cổ phần nhà nước chi phối 19 2.3.3 Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước 21 CH¦¥NG 27 TỔNG HỢP KINH NGHIỆM CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP CỦA CÁC NƯỚC 27 3.1 TỔNG HỢP KINH NGHIỆM CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP CỦA TRUNG QUỐC 27 3.1.1 Các chương trình KH&CN Trung Quốc 27 3.1.2 Kinh nghiệm ươm tạo doanh nghiệp Trung Quốc 37 3.2 TỔNG HỢP KINH NGHIỆM CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP CỦA THÁI LAN 40 3.2.1 Chuyển giao công nghệ Thái Lan 40 3.2.2 Kinh nghiệm chuyển giao công nghệ ngành chế tạo Thái Lan .42 3.3 TỔNG HỢP KINH NGHIỆM CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP CỦA HÀN QUỐC 48 Footer Page of 166 i Header Page of 166 3.3.1 Tình hình nhập công nghệ Hàn Quốc hoạt động chuyển giao công nghệ (tập trung vào thập kỷ 70, 80 90) 48 3.3.2 Nội dung đặc điểm du nhập công nghệ Hàn Quốc 51 3.3.3 Các chương trình phát triển KH&CN trọng điểm 54 CH¦¥NG 59 ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 20102020 59 4.1 Định hướng hoạt động CGCN giai đoạn 2010-2020 59 4.2 Đề xuất mô hình CGCN 61 4.2.1 Mô hình doanh nghiệp nhà nước 61 4.2.2 Mô hình doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế nhà nước 64 CH¦¥NG 67 GIẢI PHÁP NHẰM THÚC ĐẨY CGCN VÀ KIẾN NGHỊ 67 5.1 Giải pháp nhằm thúc đẩy CGCN .67 5.2 Kiến nghị số giải pháp sách 68 TÀI LIỆU THAM KHẢO .72 Footer Page of 166 ii Header Page of 166 CHƯƠNG ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1 Khái quát chung Cách mạng khoa học công nghệ đại, khoảng từ kỷ XX, dựa tri thức sáng tạo, sâu vào giới vĩ mô giới vi mô dẫn tới phát minh hệ máy móc hoàn toàn mới, gọi máy móc thông minh Điển hình máy điện toán mô chức chủ yếu não người biết nhớ, biết tính toán kể toán phức tạp, biết thực lệnh, biết tư vấn cho người dùng số việc , đóng vai trò hệ tự động hóa toàn phần sản xuất mạng thông tin toàn cầu Máy móc thông minh kết hợp với tri thức sáng tạo trở thành nguồn lực công nghệ cao công nghệ thông tin truyền thông, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu tiên tiến - nano , công nghệ thông tin truyền thông giữ vai trò chủ đạo hệ thống công nghệ cao cốt lõi lực lượng sản xuất Sự phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất thúc đẩy hình thành kinh tế tri thức nửa sau kỷ XX Đó kinh tế việc sáng tạo tri thức, lan truyền quảng bá nhanh tri thức đưa vào ứng dụng động lực chủ yếu tăng trưởng kinh tế, tạo cải, tạo việc làm cho tất ngành kinh tế Nhà kinh tế học P.F.Durker gọi kinh tế tri thức tên gọi trở thành phổ biến với việc sử dụng thức Ngân hàng giới Trong kinh tế mới, kinh tế tri thức sản xuất chủ yếu dựa vào nguồn lực tri thức Tài nguyên vốn dù quan trọng giữ vai trò thứ yếu Trong bối cảnh toàn cầu hóa giới, số nước phát triển, chưa có công nghiệp đại, công nghệ cao biết chủ động hội nhập kinh tế, tranh thủ tiếp thu công nghệ cao sở nguồn nhân lực thích hợp, bước đầu phát triển kinh tế tri thức Nước ta, kinh tế nông nghiệp nước phát triển thu nhập thấp, biết phát huy đội ngũ cán khoa học công nghệ có lực tiếp thu ứng dụng công nghệ cao, qua chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, có hội rút ngắn thời gian để tiến nhanh Muốn vậy, phải đồng thời tiếp thu công nghệ cao phát triển kinh tế tri thức vận dụng vào công nghiệp hóa, đại hóa lĩnh vực cần thiết Ví dụ phát triển phần mềm hệ điều hành máy với điều Footer Page of 166 Header Page of 166 chỉnh hợp lý, ứng dụng vào máy công nghiệp hóa, đại hóa Thực tế cho thấy phát triển công nghệ thông tin truyền thông, internet, mạng viễn thông kỹ thuật số, điện thoại di động , tức phát triển số phận kinh tế tri thức thúc đẩy đại hóa trình độ cao, nhiều lĩnh vực công nghiệp, xây dựng, nông nghiệp dịch vụ Do việc kết hợp công nghiệp hóa, đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức vừa hội, vừa yêu cầu đổi Sau 20 năm đổi mới, lực đất nước ta mạnh nhiều, "từng bước phát triển" số thành phần kinh tế tri thức công nghệ thông tin, internet, điện thoại di động giai đoạn 2001 - 2005 phát triển nhanh Nhiều nước phát triển Trung Quốc, Hàn Quốc, Phần Lan, Ấn Độ biết kết hợp phát triển kinh tế tri thức đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế cao Do đó, tranh thủ thời mà bối cảnh quốc tế tạo ra, kết hợp nội lực với thuận lợi bước đầu phát triển kinh tế tri thức Đảng ta đề đường lối: "Đẩy mạnh công nghiệp hóa, đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức" Nghị Đại hội lần thứ X Đảng rõ: Tranh thủ thời thuận lợi bối cảnh Quốc tế tạo tiềm lợi nước ta để rút ngắn trình công nghiệp hóa, đại hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa gắn với phát triển kinh tế tri thức, coi kinh tế tri thức yếu tố quan trọng kinh tế có giá trị gia tăng cao dựa nhiều vào tri thức, kết hợp việc sử dụng nguồn vốn tri thức người Việt Nam với tri thức nhân loại Như vậy, lý luận thực tiễn vững để xây dựng đường lối đắn, tranh thủ thời cơ, rút ngắn thời gian công nghiệp hóa, đại hóa, sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng đại Theo kinh nghiệm nhiều nước, phát triển kinh tế tri thức phải tập trung nguồn lực vào bốn hướng sau đây: Thứ nhất: Nhà nước phải xây dựng thể chế xã hội sách kinh tế động, rộng mở, khuyến khích sáng tạo ứng dụng có hiệu tri thức Cần có sách tốt thúc đẩy kinh doanh tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển Phải tạo dựng hành có hiệu quả, tránh phiền hà, tham nhũng, giảm thiểu chi phí, thủ tục hành chính, góp phần tăng sức cạnh tranh Thứ hai: Đào tạo nguồn nhân lực tài sáng tạo, biết phối hợp chia sẻ ứng dụng thông tin, tri thức thành sản phẩm có sức cạnh tranh cao Footer Page of 166 Header Page of 166 Thứ ba: Xây dựng hệ thống đổi hiệu bao gồm: doanh nghiệp, trung tâm nghiên cứu, trường đại học, tổ chức tư vấn tổ chức khác liên kết, trao đổi thông tin, tri thức với theo mục tiêu xác định Họ phải thường xuyên tiếp cận kho thông tin, tri thức giới liên tục chất đầy, để tích cực "tiêu hóa" chúng thích nghi hóa cho nhu cầu từ sáng tạo công nghệ cao Thứ tư : Tích cực xây dựng kết cấu hạ tầng công nghệ thông tin truyền thông, đẩy mạnh ứng dụng phát triển ngành công nghệ cao dẫn đầu Tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá, phổ biến sáng tạo tri thức Bốn hướng thường xem bốn trụ cột xây dựng kinh tế tri thức mà lãnh đạo Nhà nước phải đạo thành công Căn vào số đánh giá mức phát triển kinh tế tri thức Ngân hàng giới, so sánh nước ta với nhóm nước công nghiệp phát triển cao (OECD) nước ta có số số đạt mức tăng trưởng GDP năm, số phát triển người (HDI), đầu tư trực tiếp từ nước (FDI) Nhưng nhìn chung nhiều số thấp so với nhiều nước giới khu vực, số phát triển nguồn nhân lực, số phát triển đổi công nghệ, ứng dụng công nghệ cao, sức cạnh tranh, số phát triển công nghệ thông tin truyền thông Để đẩy mạnh công nghiệp hóa, đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức, vấn đề quan trọng hàng đầu là: Chúng ta phải chủ động phát huy lực sáng tạo tri thức nước, đồng thời phải biết tranh thủ hội tiếp thu tri thức giới toàn cầu hóa Thực vậy, điều kiện chưa có đủ nguồn lực để phát triển kinh tế tri thức lên trình độ cao, ta phải coi trọng chủ động hội nhập kinh tế Quốc tế nhằm đẩy mạnh hợp tác công nghệ cao nhiều lĩnh vực, sở có lợi Qua hội nhập hợp tác với việc gửi học tập nâng cao trình độ nước cho chuyên gia Việt Nam bước trưởng thành, chủ động ứng dụng công nghệ cao tiến tới sáng tạo tri thức cần thiết cho công nghiệp hóa, đại hóa trình độ cao Nhiều ví dụ công nghiệp điện tử, thiết lập mạng viễn thông quốc gia, công nghiệp chế biến nông sản phẩm, chế tạo trang thiết bị - điện tử, cho thấy kết tốt đạt bước tiến nhanh rõ rệt 1.2 Mục tiêu, nội dung nghiên cứu Trước thực trạng yêu cầu thiết hiệu chuyển giao công nghệ Việt Nam, đề tài “Nghiên cứu xây dựng mô hình chuyển giao công nghệ doanh nghiệp công nghiệp” đặt mục tiêu nội dung sau: Footer Page of 166 Header Page of 166 1.2.1 Mục tiêu đề tài a) Mục tiêu chung đề tài: Đánh giá thực chất kết hoạt động chuyển giao công nghệ doanh nghiệp thuộc ngành công nghiệp từ trước tới Trên sở Luật “Chuyển giao Công nghệ” văn pháp luật hành có liên quan để giải pháp đề xuất mô hình chuyển giao công nghệ doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn 2010-2020 b) Mục tiêu kinh tế xã hội: Trong tình trạng suy giảm kinh tế toàn cầu nay, việc đề xuất mô hình chuyển giao công nghệ hỗ trợ đầu tư cho doanh nghiệp công nghiệp sở khoa học công nghệ giải nhanh kết nghiên cứu vào sản xuất công nghiệp Các sản phẩm chủ lực nước ta có khả cạnh tranh hơn, đem lại nhiều công ăn việc làm hiệu kinh tế góp phần nâng cao tăng trưởng an sinh xã hội theo chương trình Đảng Chính phủ c) Mục tiêu khoa học công nghệ: Góp phần nâng cao trình độ công nghệ Quốc gia cải thiện môi trường đầu tư lĩnh vực công nghệ công nghiệp công nghệ cao 1.2.2 Nội dung nghiên cứu - Khảo sát thu thập số liệu liên quan tới chuyển giao công nghệ doanh nghiệp công nghiệp từ trước tới - Phân tích, đánh giá hiệu việc chuyển giao công nghệ doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế khác nghành công nghiệp - Nghiên cứu tham khảo kinh nghiệm nước chuyển giao công nghệ doanh nghiệp công nghiệp - Nghiên cứu đề xuất mô hình chuyển giao công nghệ doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn từ tới 2020 Footer Page of 166 Header Page of 166 CHƯƠNG HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP Ở VIỆT NAM 2.1 KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP Ở VIỆT NAM Hoạt động chuyển giao công nghệ (CGCN) nói chung Việt Nam bao gồm hình thức chủ yếu CGCN từ nước vào Việt Nam, CGCN nước CGCN từ Việt Nam nước Hoạt động chuyển giao công nghệ công nghiệp bao gồm việc CGCN dịch vụ CGCN lĩnh vực công nghiệp Nghĩa rộng hoạt động CGCN công nghiệp việc phát triển trao đổi tri thức, phát triển kinh tế tri thức Thực tế diễn Việt Nam phần nhiều hoạt động CGCN theo hình thức: Từ công ty mẹ chuyển giao cho công ty công ty 100% vốn nước ngoài, công ty liên doanh Còn lại hoạt động CGCN thương mại tuý Một số nghiên cứu nước cho kết quả, 90% hợp đồng CGCN kí kết với doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước Nhiều khảo sát cho thấy trình độ công nghệ số ngành sản xuất DN lạc hậu Theo kết điều tra thực trạng doanh nghiệp Việt Nam Tổng cục thống kê công bố ngày 11/5/2005, hầu hết DN quy mô vừa nhỏ, chí siêu nhỏ, khả trang bị máy móc thiết bị, kỹ thuật công nghệ tiên tiến hạn chế Mức đầu tư cho khoa học công nghệ (KH&CN) tăng, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển dựa chủ yếu từ nguồn ngân sách Nhà nước, chưa huy động nguồn đầu tư xã hội, từ doanh nghiệp Cơ chế, sách đầu tư cho KH&CN chưa tháo gỡ để tạo nguồn lực động lực cho tổ chức, nhà khoa học phát huy tối đa lực sáng tạo đưa nhanh kết nghiên cứu vào ứng dụng thực tế Công tác hội nhập quốc tế KH&CN chưa quan tâm đẩy mạnh để tìm kiếm, tiếp thu, làm chủ, tiến tới cải tiến công nghệ nhập từ nước phục vụ đổi mới, nâng cao trình độ công nghệ, nâng cao khả cạnh tranh doanh nghiệp xu hội nhập Ngoài ra, gắn kết đào tạo - nghiên cứu - sản xuất, kinh doanh, quan hệ hợp tác tổ chức khoa học công nghệ, chất lượng đề tài nghiên cứu khoa học nghiệm thu việc đưa kết nghiên cứu vào sống nhiều hạn chế Footer Page of 166 Header Page 10 of 166 Tại Bộ Khoa học Công nghệ, đến có 200 hợp đồng CGCN phê duyệt, đăng ký, chiếm phần nhỏ số dự án CGCN thực thi Việt Nam Báo cáo sức cạnh tranh Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cho thấy năm 2004 tính 104 kinh tế nghiên cứu, Việt Nam xếp hạng 79 mức độ sử dụng sáng chế, hạng 99 mức sử dụng sáng chế công nghệ nước Bảng Chỉ số xếp hạng công nghệ Việt Nam năm 2004 Chỉ số xếp hạng công nghệ 92 Chỉ số sáng tạo công nghệ 79 Chỉ số công nghệ thông tin 86 Chỉ số chuyển giao công nghệ 66 Nguồn: Diễn đàn kinh tế giới (WEF) (2004) “Báo cáo lực cạnh tranh” http://www.weforum.org/ Để có nhìn toàn diện thực trạng hoạt động CGCN công nghiệp Việt Nam năm gần đây, sau tổng hợp phân tích hiệu hoạt động CGCN phân theo lĩnh vực quốc phòng, an ninh thành phần doanh nghiệp 2.2 HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP TRONG LĨNH VỰC QUỐC PHÒNG, AN NINH Việc CGCN lĩnh vực an ninh, Quốc phòng nước ta chủ yếu liên doanh với nước sản xuất hàng tiêu dùng, nhập chi tiết, linh kiện chi tiết lắp ráp Như thực trạng CGCN việc mua (nhập) máy dây chuyền lắp ráp mua phần mềm thiết kế chế tạo Điều phản ánh lực, trình độ tiếp nhận chuyển giao khoa học kỹ thuật công nghệ nước ta yếu so với nhiều nước giới 2.2.1 Trong lĩnh vực Quốc phòng Theo số liệu điều tra Bộ Quốc phòng năm 2007, số 29 dự án đầu tư với nước có: - 07 dự án 100% vốn đầu tư nước sử dụng đất Quân đội - 22 dự án thực sản xuất kinh doanh, số có 18 dự án Liên doanh, 03 dự án đầu tư nước Lào 01 dự án hợp tác kinh doanh Kết khảo sát có: 14/22 dự án có lợi nhuận chiếm tỷ lệ 67% 8/22 dự án thua lỗ chiếm 33% Tổng nộp ngân sách nhà nước từ năm 1999 đến hết tháng 6/2004 169,3 tỷ đồng 10.710.313 USD, tạo việc làm cho khoảng Footer Page 10 of 166 Header Page 63 of 166 CHƯƠNG ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2010-2020 4.1 Định hướng hoạt động CGCN giai đoạn 2010-2020 Phát triển công nghệ yếu tố, sở quan trọng phát triển kinh tế-xã hội đất nước Quá trình CGCN muốn đạt hiệu tối đa đòi hỏi phải có chiến lược phát triển kinh tế xã hội nói chung chiến lược phát triển KH&CN nói riêng đắn, tự chủ, thích hợp với điều kiện hoàn cảnh riêng quốc gia Kinh nghiệm tiếp nhận chuyển giao phát triển công nghệ nước NICs , nước ASEAN học thực tế quý giá để tham khảo trình “Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá” kinh tế Việt Nam Tuy nhiên, có kinh nghiệm áp dụng cách máy móc, dập khuôn mà cần phải tính đến điều kiện cụ thể Việt Nam để lựa chọn hình thức phương thức thực phù hợp ([9]) Với trạng công nghệ Việt nam, CGCN thuận lợi, khó khăn nêu phần trên, với học kinh nghiệm rút từ nước trước, việc vận dụng thành tựu khoa học công nghệ chuyển giao công nghệ Nước ta phải phù hợp với mục tiêu xác định Nghị Hội nghị Trung ương (khóa VII), Đại hội VIII, Đại hội IX Đại hội X Đảng ([21]) CGCN phải đáp ứng tiêu chuẩn sau: - Tiên tiến: nghĩa có khả áp dụng tương lai sử dụng tất ngành, lĩnh vực kinh tế nâng cao khả thị trường giới - Tận dụng lợi nguồn lực nước nhân lực , tài nguyên… - Phổ cập dễ dàng có hiệu cao - Nâng cao lực công nghệ Quốc gia: Năng lực tạo công nghệ nước lực nhập, thích nghi cải tiến công nghệ nhập - Không gây tác hại tới môi trường ([12]) Vì việc vận dụng thành tựu cách mạng khoa học công nghệ qua CGCN phải nhằm thực phương hướng phát triển kinh tế xã hội KH&CN sau : 1- Phù hợp với đặc điểm kinh tế Việt nam: Đặc trưng kinh tế nước ta chiếm ưu sản xuất nông nghiệp lao động nông thôn Footer Page 63 of 166 59 Header Page 64 of 166 Đối với nước nông nghiệp lạc hậu, xoá bỏ nghèo nàn, lạc hậu bất bình đẳng hệ thống phân công lao động giới công nghiệp hóa Để thực công nghiệp hóa nước phát triển phải nông nghiệp mà lên sở kết hợp đắn phát triển nông nghiệp với phát triển công nghiệp, vừa tạo sở để phát triển lực lượng sản xuất nông nghiệp công nghiệp, vừa nhằm mục tiêu phát triển phân công lao động xã hội tạo nhiều công ăn việc làm, bước nâng cao thu nhập cho người lao động, vừa tạo sở vật chất kỹ thuật cho cấu công nghiệp đại theo hướng độc lập tự chủ 2- Phát triển bền vững thân thiện với môi trường sinh thái: Trong trình phát triển bền vững, tài nguyên môi trường hai lĩnh vực cần ưu tiên áp dụng ngành công nghệ cao Ngoài việc không gây ô nhiễm môi trường (chất thải, bụi, tiếng ồn .) , công nghệ phải sử dụng lượng, tài nguyên đất nước không phá vỡ cảnh quan Bởi thực chất, môi trường sống người, nên người không phép hy sinh môi trường phát triển 3- Xây dựng sách công nghệ đa dạng: Để đảm bảo yêu cầu phát triển bền vững kinh tế phù hợp với hệ thống giá trị văn hóa dân tộc, nước ta phải hình thành hệ thống công nghệ đa dạng hóa bao gồm ngành công nghệ cao, công nghệ truyền thống công nghệ có trình độ khác gọi công nghệ thích hợp tuỳ theo nhu cầu xã hội, tiềm lực khoa học công nghệ điều kiện kinh tế văn hóa xã hội vùng sinh thái Các ngành công nghệ đại công nghệ cao có vai trò chiến lược trọng yếu Không thể hội nhập vào kinh tế giới không dựa vào ngành công nghệ đại công nghệ cao Một mặt, ngành công nghệ cao có tác dụng làm dịch chuyển cấu kinh tế theo hướng đại, tạo điều kiện tương hợp giao lưu Quốc tế Mặt khác, nắm vững công nghệ cao để đại hóa công nghệ cổ truyền sở vật chất có, để tạo công cụ lao động, phương pháp công nghệ theo yêu cầu sản xuất phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội văn hóa vùng, đạt hiệu kinh tế ngày cao Tuy nhiên, công nghệ đại công nghệ cao dù quan trọng đến đâu thu hút phận nhỏ lực lượng lao động nước Đại phận nhân dân lao động lực lượng hùng hậu trình phát triển Đất nước Vì vậy, phát triển nâng cao công nghệ truyền thống, tạo công nghệ thích hợp, phong phú đa dạng theo yêu cầu địa Footer Page 64 of 166 60 Header Page 65 of 166 phương phương hướng phát triển công nghệ có ý nghĩa chiến lược quan trọng mặt kinh tế mặt văn hóa ([16]) Tính đa dạng công nghệ sách lâm thời, trước mắt mà sách công nghệ lâu dài, phận hữu triết lý phát triển Nó xem yếu tố quan trọng đảm bảo phát triển bền vững 4- Xây dựng thúc đẩy phát triến khu công nghệ cao nhằm nâng cao lực công nghệ nội sinh: Thiết kế, quy hoạch khu công nghiệp theo vùng miền, đảm bảo lợi cho vùng miền, tạo điều kiện kết hợp chặt chẽ công nghệ nước du nhập với hoạt động nghiên cứu triển khai nước, thích nghi công nghệ vào điều kiện cụ thể nước, vận dụng kiến thức công nghệ để đại hóa sở sản xuất khác kinh tế Các khu công nghệ cao nơi hội tụ, nơi kết nhập lực chất xám cộng đồng khoa học công nghệ nước với doanh nghiệp quốc gia, quốc tế, nhằm hỗ trợ thúc đẩy đổi công nghệ nước 5- Tạo lập thị trường công nghệ với định hướng điều tiết Nhà nước mặt cung cấp công nghệ: Trong lĩnh vực cung nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho nhập công nghệ, nhằm tăng nguồn cung ứng công nghệ, Nhà nước cần phải ban hành quy định xuất nhập khẩu, khuyến khích ưu đãi thuế việc nhập công nghệ cao có khả đẩy mạnh xuất sản phẩm Nhà nước cần hoàn thiện biện pháp điều tiết vĩ mô (cả kinh tế hành chính) nhằm điều tiết trực tiếp gián tiếp tỷ suất lợi nhuận việc kinh doanh công nghệ mức cao (khoảng 15-20% chí cao nữa) so với sản xuất công nghệ nước (dưới 2%/ năm) khiến cho sản xuất công nghệ nước hoàn toàn bất lợi ([15]) 6- Tăng cường lực khoa học công nghệ Quốc gia: Trong điều kiện phần lớn doanh nghiệp ta thuộc loại vừa nhỏ Chính phủ phải gánh vác việc nghiên cứu thử nghiệm công nghệ mới, miễn giảm thuế cho doanh nghiệp ứng dụng công nghệ tiên tiến 4.2 Đề xuất mô hình chuyển giao công nghệ 4.2.1 Mô hình doanh nghiệp Nhà nước: Hiện Tập đoàn kinh tế Tổng công ty Nhà nước giữ vai trò chủ đạo kinh tế quốc dân tỉ trọng tổng tài sản, giá trị sản lượng, giá trị gia tăng thu nộp cho ngân sách Nhà nước Vì việc nâng cấp công nghệ, đổi công nghệ đầu tư ngành nghề tạo sản Footer Page 65 of 166 61 Header Page 66 of 166 phẩm công nghệ cao có vai trò quan trọng Không tạo sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao giá thành hợp lý doanh nghiệp đứng vững có nguy tụt hậu dẫn tới phá sản Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hoá, sức cạnh tranh doanh nghiệp nước mà vươn tới thị trường khu vực toàn giới Sản phẩm làm ý nghĩa nội hàm giá thành sản xuất bao hàm chi phí vận chuyển tiếp thị dịch vụ sau bán hàng Do cấu thành giá trị phải có chi phí khác mà thị trường nội địa trước chưa tính đến Các Tập đoàn kinh tế Tổng công ty Nhà nước nắm giữ phần lớn giá trị tài sản Quốc gia Hầu hết sách ưu tiên, ưu đãi Nhà nước tập trung thực tế, có cam kết trái với quy định WTO Trong giai đoạn mô hình chuyển giao công nghệ doanh nghiệp công nghiệp thuộc doanh nghiệp nhà nước áp dụng theo hình thức sau: Mua lại cổ phần mua hẳn doanh nghiệp nước có công nghệ tiên tiến bị phá sản khủng hoảng tài chính: Trong giai đoạn nay, kinh tế giới chưa phục hồi khủng hoảng tài gây ra, nhiều công ty, xí nghiệp dù trước khoẻ bị ảnh hưởng nghiêm trọng Một số doanh nghiệp nước tiến tiến, chí Mỹ có nguy bị phá sản Một loạt doanh nghiệp nhỏ vừa nước tuyên bố phá sản, mà không doanh nghiệp có tảng sở vật chất, người, thiết bị công nghệ bí công nghệ tiên tiến Trung quốc mua nhiều doanh nghiệp loại hầu có kỹ thuật công nghệ cao Họ thành công tạo sở hữu công nghệ, bổ sung cho công nghệ quốc vốn động nhanh chóng thực tế hoá Tất nhiên họ có tiềm lực kinh tế mạnh đạo tập trung theo chủ trương Nhà nước Trung ương tập quyền Tại Việt Nam doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ phần lớn vốn nhà nước thực chuyển đổi doanh nghiệp theo hướng tự quản Nhà nước không can thiệp hành vào hoạt động doanh nghiệp Tuy nhiên doanh nghiệp Nhà nước phải thực số nhiệm vụ mà Nhà nước giao nhằm điều tiết thị trường ổn định kinh tế góp phần ổn định an sinh xã hội Một số doanh nghiệp đầu tư nước dạng mua cổ phần thành lập doanh nghiệp liên doanh nước Những doanh nghiệp hoàn toàn dựa vào vốn mình, trình độ Footer Page 66 of 166 62 Header Page 67 of 166 công nghệ để đầu tư nhằm chiếm lĩnh thị trường nước đầu tư, chưa có doanh nghiệp mua lại sở phá sản có trình độ công nghệ tiến tiến nêu Nhà nước nên có chủ trương giao nhiệm vụ cho quan Ngoại giao phối hợp với doanh nghiệp Nhà nước có tiềm lực kinh tế vốn tích luỹ lớn tìm kiếm, mua lại sở phá sản khủng hoảng tài nước khu vực tiên tiến công nghệ Đây mầm công nghệ sẵn có góp vào kho công nghệ nhà nước nhằm nhân rộng chia sẻ với quan phát triển công nghệ sở sản xuất công nghiệp nước Phương thức nhập công nghệ thông qua việc mua cổ phần chi phối mua hẳn doanh nghiệp nước cầu nối ngắn cho việc chuyển giao công nghệ từ nước vào Việt Nam Trên sở Quỹ hoạt động khoa học công nghệ, Quỹ chuyển giao công nghệ quốc gia, Quỹ đầu tư mạo hiểm … theo Luật hành khoa học công nghệ, nhà nước nên có hướng dẫn dành phần ngân sách định hỗ trợ cho doanh nghiệp thực việc mua Hợp tác liên kết sản xuất số mặt hàng công nghiệp có khả tiêu thụ lớn khu vực: Sau khủng hoảng tài kết thúc cấu hàng hoá cấu trúc kinh tế nước khu vực chắn có biến đổi Đây vừa thách thức đồng thời hội thúc đẩy hoạt động sản xuất công nghiệp nước khu vực Việc liên doanh liên kết để sản xuất mặt hàng có nhu cầu lớn vùng khu vực thời gian định để cung cấp cho thị trường hội để bên doanh nghiệp nước khác hợp tác Đây hội cho doanh nghiệp Việt Nam có thương hiệu uy tín thương mại thiếu thông tin quan hệ bạn hàng trao đổi, hợp tác để sản xuất Trong trình sản xuất việc học hỏi tiếp nhận công nghệ để đưa doanh nghiệp nước nơi sản xuất khác hoàn toàn có điều kiện thực Nhà nước cần có sách linh hoạt cung cấp thông tin thủ tục hành cho việc mang tài sản tiền nước trường hợp cách nhanh nhậy Vì mặt hàng có tính chất thời vùng miền tiêu thụ số lượng lớn xuất thông tin cần tiếp nhận xử lý nhanh, chậm doanh nghiệp nước láng giềng khu vực khác chiếm lĩnh hết Footer Page 67 of 166 63 Header Page 68 of 166 Nhà nước ban hành sách hỗ trợ kinh phí cho hợp đồng sản xuất liên kết thể kinh phí xúc tiến thương mại Trung Quốc Các thông tin cho việc hợp tác sản xuất hàng công nghiệp theo phương thức thường chắt lọc từ triển lãm, hội chợ hội thảo hội chợ Thương vụ đại diện Ban khoa học công nghệ Đại sứ quán Việt Nam nước phải đảm đương chức cầu nối cho doanh nghiệp nước hội nhu cầu cung cấp mặt hàng cho vùng khu vực Hợp tác nghiên cứu, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao Việt nam: Hiện xu hướng chuyển dịch cấu kinh tế nói chung cấu ngành công nghiệp nói riêng nước hướng tới sản xuất quy mô công nghiệp ứng dụng công nghệ cao Đối với nước công nghiệp phát triển, việc nghiên cứu triển khai công nghệ cao nhanh thuận lợi có công nghệ sở phát triển sở vật chất đội ngũ người làm công nghệ Song họ có bất lợi lao động công nghệ cao không muốn làm công việc thấp hơn, khủng khoảng tài nên sách tài khoá chế độ thuế cao hẳn so với nước phát triển Do nước công nghiệp phát triển có xu hướng đầu tư ứng dụng công nghệ cao nước phát triển có Việt Nam Việt Nam có Luật Công nghệ cao từ năm 2009 Hiện quan quản lý Nhà nước soạn thảo văn hướng dẫn thực Luật Nhà nước nên có sách cụ thể kêu gọi việc ươm tạo sản phẩm công nghệ cao để hình thành sở sản xuất Việt Nam Việc kêu gọi phải kèm theo với điều kiện ưu đãi chế độ thủ tục hành nhanh nhạy cho phía sở nghiên cứu sản xuất nước với đối tác nước 4.2.2 Mô hình doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế Nhà nước: Đối với doanh nghiệp nhà nước có hai loại: doanh nghiệp nước đầu tư làm chủ, doanh nghiệp nhà nước thuộc thành phần kinh tế khác 4.2.2.1 Đối với doanh nghiệp nước ngoài: Chủ doanh nghiệp nước nên họ lựa chọn kỹ hình thức quy mô đầu tư Việt Nam đôi với trình độ công nghệ tạo sản phẩm Footer Page 68 of 166 64 Header Page 69 of 166 Mục tiêu cốt yếu họ thu nhiều lợi nhuận nên họ tận dụng tối đa chế độ ưu đãi Việt Nam để hạ giá thành sản phẩm bán hàng giá cao thu hiệu lớn Với khu vực kinh tế nước đầu tư họ tự chủ hoàn toàn công nghệ nhà nước không nên chủ trương hỗ trợ kinh phí cho việc nhận chuyển giao công nghệ Để tránh tình trạng biến Việt Nam thành nơi thử nghiệm rủi ro công nghệ bãi rác công nghệ việc tiếp nhận dịch chuyển công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trương, chi phí nhiều lượng tài nguyên nước, Nhà nước nên cụ thể hoá hàng rào kỹ thuật Hàng rào kỹ thuật cần xây dựng quan chuyên môn quản lý ngành không nên tập trung vào việc thẩm định tập trung công nghệ Bộ Khoa học công nghệ Việc áp dụng công nghệ cao doanh nghiệp nước Việt Nam hưởng sách ưu đãi thuế, thu nhập doanh nghiệp, đào tạo nhân lực Luật doanh nghiệp Luật đầu tư quy định 4.2.2.2 Đối với doanh nghiệp TNHH CP Nhà nước không chi phối: Hầu hết doanh nghiệp công nghiệp tư nhân tập thể hình thức TNHH thành viên hai thành viên trở lên doanh nghiệp nhỏ vừa theo tiêu chí Việt Nam Với số vốn nhỏ, đội ngũ kỹ thuật yếu để sản xuất số mặt hàng chất lượng không cao sản lượng không lớn Tuy nhiên doanh nghiệp góp phần tích cực cho ổn định xã hội việc tạo nhiều việc làm Ngoài việc khuyến công làm nay, việc tư vấn đầu tư góc độ khoa học công nghệ cần thiết cho doanh nghiệp Với số vốn hạn chế, quy mô sản xuất nhỏ lẻ nên đâu tư nào? nội dung đầu tư sao? đạt trình độ công nghệ để phù hợp với lao động địa phương điều kiện địa lý, xã hội khu vực vùng miền Nhà nước nên có sách hỗ trợ cho việc khởi nghiệp doanh nghiệp Việc xóa đói giảm nghèo quan trọng, việc tạo công ăn việc làm để tạo mũi nhọn kinh tế cho hộ lao động địa phương quan trọng Do tạo sách khuyến khích áp dụng công nghệ tạo dựng doanh nghiệp khu vực khó khăn, vùng sâu, vùng xa Việc tư vấn hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ mặt công nghệ nên miễn phí không thu hồi vốn hỗ trợ có Đây thành phần kinh tế “quốc doanh” từ trước tới đứng sách ưu đãi bảo trợ Nhà nước Nhưng doanh Footer Page 69 of 166 65 Header Page 70 of 166 nghiệp tự vươn lên đóng góp đáng nghi nhận thập kỷ vừa qua Việc nghiên cứu đề xuất sách nói chung sách khuyến khích phát triển công nghệ nói riêng cho khu vực cấp bách cần thiết Có thể xem xét mô hình “đội chuyển giao công nghệ” việc điều động đội Y tế xuống sở Bộ Y tế thực thời gian qua ngành Y tế 4.2.2.3 Đối với sở sản xuất thuộc liên minh HTX Việt Nam: Đây sở tổ hợp kinh tế tập thể góp vốn chung với quy mô nhỏ vừa để sản xuất làm dịch vụ Loại hình kinh tế chưa phải kinh tế doanh nghiệp theo Luật doanh nghiệp hoạt động nhiều lúc nhiều nơi giống doanh nghiệp Đối với tổ hợp sản xuất công nghiệp hình thành có quy mô sản xuấtt doanh số hàng năm tới mức công ty nên khuyến khích họ trở thành doanh nghiệp Việc chuyển giao công nghệ cho tổ hợp sở tự nguyện, phải có sách bắt buộc để khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, gây ô nhiễm môi trường có hội làm hàng nhái, hàng giả Đối với Làng nghề truyền thống, việc giữ lại giá trị bí làng nghề, cần có sách phát triển đại hoá sản xuất để giúp Làng nghề phát triển sạch, có hiệu Nói chung việc chuyển giao công nghệ cho loại hình doanh nghiệp điều chỉnh theo Luật Chuyển giao công nghệ Song sản xuất Việt Nam có quy mô nhỏ lẻ, manh mún lạc hậu nên sách cụ thể phải theo chủ trương Đảng Nhà nước nhằm nâng đỡ, khuyến khích để phát triển đồng theo vùng miền Các ngành công nghiệp quy hoạch tập trung cho phát triển công nghiệp mũi nhọn, áp dụng công nghệ cao Các vùng kinh tế khó khăn chọn lọc ngành nghề phù hợp để khuyến khích đầu tư trình độ công nghệ hướng tới tiên tiến, tranh thủ hội hợp tác, tiếp nhận công nghệ với hỗ trợ Nhhà nước Nhà nước phải giữ quyền tập trung điều tiết, huy phát triển công nghiệp theo cấu quy hoạch với công cụ tài cần thiết để phát triển trình công nghiệp hoá bền vững Footer Page 70 of 166 66 Header Page 71 of 166 CHƯƠNG GIẢI PHÁP NHẰM THÚC ĐẨY CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 Giải pháp nhằm thúc đẩy chuyển giao công nghệ “Nâng cao sức cạnh tranh” “cải thiện chất lượng” kinh tế hai yêu cầu “cấp bách” kinh tế Việt Nam nói chung tiến trình tham gia WTO hội nhập kinh tế quốc tế Để thành công việc thực hai yêu cầu này, khoa học công nghệ đóng vai trò đặc biệt quan trọng thiếu Tuy vậy, nay, Việt Nam hoạt động CGCN mẻ hạn chế Do đó, cải thiện khả cạnh tranh kinh tế gặp nhiều khó khăn, làm cho chất lượng tăng trưởng kinh tế sau nhiều năm dường chưa có thay đổi chất Vì vậy, nhóm đề tài đưa số giải pháp nhằm thúc đẩy CGCN tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế sau: • Cần tiến hành tổng kết, đánh giá đầy đủ hoạt động CGCN thời gian qua để rút học thành công chưa thành công để nâng cao nhận thức lợi ích chi phí hoạt động CGCN nguyên tắc đôi bên có lợi • Nâng cao nhận thức tầng lớp dân cư việc tiếp nhận công nghệ chuyển giao thông qua dự án đầu tư nước Điều đòi hỏi công tác giáo dục, tuyên truyền lợi ích hoạt động CGCN cá nhân cộng đồng cần thực rộng rãi kiên trì • Tổ chức khoá tập huấn để nâng cao kiến thức tiếp nhận công nghệ chuyển giao lĩnh vực, ngành nghề phát huy lực nội sinh công nghệ Từng bước xây dựng đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học có đủ khả phát triển loại công nghệ chuyển giao phù hợp với điều kiện đặc thù Việt Nam • Qui hoạch chủ động xây dựng khu công nghệ tập trung, công nghệ cao để tạo địa bàn cho việc tiếp nhận CGCN cách thuận lợi đặc biệt loại công nghệ cao đội ngũ nhân lực chất lượng cao • Phát triển mạnh hoạt động liên doanh, liên kết để bổ sung phần kiến thức công nghệ lĩnh vực mà Việt Nam thiếu Đồng thời cần trọng nhiều đến việc khai thác mạnh thị trường tiêu thụ, kiến thức quản lý loại dây chuyền công nghệ, tiếp nhận loại tài liệu trình đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho trình khai Footer Page 71 of 166 67 Header Page 72 of 166 thác sử dụng công nghệ đối tác nước để phát huy mạnh Việt Nam Quá trình cần gắn với hoạt động nội địa hóa công nghệ cách toàn diện • Hoàn thiện chế, sách để chuyển đổi sở nghiên cứu thời sang hình thức doanh nghiệp khoa học công nghệ Bên cạnh đó, cần nghiên cứu xây dựng thí điểm lọai hình nghiên cứu trường đại học tiếng giới • Quán triệt nhiệm vụ trường đại học nghiên cứu khoa học phục vụ sản xuất Thực hoạt động nghiên cứu khoa học phục vụ xã hội ứng dụng phát triển công nghệ, tham gia giải vấn đề kinh tế- xã hội địa phương đất nước Thực dịch vụ khoa học, CGCN, sản xuất kinh doanh phù hợp với ngành nghề đào tạo • Lập kế hoạch giải pháp Chuyển giao công nghệ-Lao động sản xuất Các đơn vị cần có kế hoạch hàng năm năm việc chuyển giao công nghệ-lao động sản xuất, coi phận kế hoạch khoa học công nghệ đơn vị, kèm theo tiêu phấn đấu giải pháp để triển khai thực • Các đề tài nghiên cứu khoa học cấp sau tổ chức đánh giá nghiệm thu phải tạo điều kiện để đưa vào ứng dụng • Tăng cường đầu tư cho hoạt động khoa học công nghệ trường đại học Lực lượng cán khoa học trường đại học, cao đẳng đông đảo, chiếm tỷ lệ lớn tổng số cán khoa học nước Ngoài nhiệm vụ đào tạo, đội ngũ nầy cần tạo điều kiện đầy đủ để nghiên cứu khoa học, triển khai công nghệ Sự lạc hậu phương tiện trường đại học làm hạn chế nhiều đến chất lượng đào tạo nghiên cứu khoa học Vì vậy, cần tăng cường đầu tư cho trường đại học để nâng cấp thiết bị đồng hy vọng phát huy tiềm lao động khoa học góp phần thúc đẩy nghiệp khoa học nước nhà • Đa dạng hóa phương thức CGCN, sản xuất kinh doanh 5.2 Kiến nghị số giải pháp sách Trên sở phân tích thực trạng công nghệ, chuyển giao công nghệ phân tích phần trên, với phương hướng thực chuyển giao công nghệ xác định, xin đề xuất số giải pháp sách sau: 1/ Xây dựng chiến lược phát triển làm sở cho CGCN: Footer Page 72 of 166 68 Header Page 73 of 166 Trong chiến lược mà quan quản lý ngành, quan quản lý nhà nước doanh nghiệp cần xác định, phận sau cần cân đối phối hợp với để xác định hướng CGCN: - Chiến lược thị trường khách hàng - Chiến lước đổi sản phẩm đa dạng hóa - Chiến lược liên kết kinh tế khu vực giới - Chiến lược đầu tư 2/ Tổ chức loại hình kinh doanh tạo thuận lợi cho việc CGCN có hiệu cao: Trên thực tế có nhiều hình thức kinh doanh sử dựng gắn với việc chuyển giao công nghệ như: mua công nghệ yếu tố sản xuất, liên doanh - liên kết, nhận công nghệ yếu tố sản xuất để gia công cho bên có công nghệ + Tổ chức quan hệ gia công nhằm CGCN 1à hình thức cho phép doanh nghiệp Việt nam chịu rủi ro Hiệu hình thức phụ thuộc vào kinh nghiệm quản lý khả đàm phán cán quản lý Việt nam trình ký kết hợp đồng gia công Quan hệ nên tổ chức doanh nghiệp Việt nam chưa có kinh nghiệm kinh doanh, vốn Đồng thời, tiến hành gia công, cần thay dần yếu tố đầu vào nhập từ nước loại sản xuất nước tích cực thực biện pháp tranh thủ khách hàng tiến tới quan hệ trực tiếp với thị trường giới + Việc doanh nghiệp tự nhập công nghệ yếu tố đầu vào đòi hỏi doanh nghiệp phải có trình độ cao tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh Muốn vậy, doanh nghiệp cần có thị trường tương đối ổn định vững đồng thời phải đạt tới quy mô định đảm bảo khả tận dụng công suất công nghệ thiết bị nhập Trong trường hợp doanh nghiệp có quy mô nhỏ, chịu sức ép cạnh tranh lớn mà buộc phải đổi công nghệ cần lựa chọn công nghệ tiên tiến có quy mô vừa phải, linh hoạt, dễ thích ứng với thay đổi sản phẩm thị trường sau ([17]) 3/ Huy động nguồn vốn đầu tư cho phát triển công nghệ CGCN: Vốn cho phát triển công nghệ vấn đề cấp bách hàng đầu quốc gia tiến hành công nghiệp hóa đặc biệt nước nghèo Việt nam Theo kinh nghiệm nước phát triển tổng nguồn vốn đầu tư cho phát triển KH&CN toàn xã hội phải đạt khoảng % GDP, l% từ ngân sách nhà nước; 1,5 từ doanh nghiệp (thuộc tất thành phần Footer Page 73 of 166 69 Header Page 74 of 166 kinh tế) 0,5% lại dựa vào nguồn khác vay tín dụng từ tổ chức tài viện trợ từ bên Nhà nước tập trung hỗ trợ đổi công nghệ thông qua Chương trình Kỹ thuật- Kinh tế công nghệ cho doanh nghiệp vừa nhỏ 4/ Hoàn chỉnh hệ thống sách bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ bao gồm quyền sở hữu công nghiệp, quyền tác giả, phát minh sáng chế Đây vấn đề cấp bách cần sớm giải thiếu hoàn chỉnh hệ thống sách có liên quan tới quyền sở hữu trí tuệ rào cản lớn việc phổ biến phát triển công nghệ sáng tạo nước ta nước vào 5/ Kiểm soát chặt chẽ quy trình chuyển giao công nghệ theo tiêu nghiêm ngặt kinh tế kỹ thuật môi trường ngăn chặn tình trạng biến nước ta thành bãi thải công nghệ Bộ Khoa học Công nghệ Môi trường có định số 2019 /QĐ-BKHCN ngày 13 tháng năm 2006, quy định rõ ràng tiêu cho công nghệ nhập thiết bị qua sử dụng: có chất lượng lại lớn 80% so với nguyên thủy; mức tăng tiêu hao nguyên liệu lượng không vượt 10% so với nguyên thủy; đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động không gây ô nhiễm môi trường Bên cạnh quy định này, cần thiết phải có biện pháp kinh tế buộc doanh nghiệp có kế hoạch loại bỏ dần thiết bị công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường Chẳng hạn đánh thuế với mức cao sản xuất kinh doanh mặt hàng sản phẩm, dịch vụ sản xuất công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường; dùng biện pháp miễn giảm thuế để khuyến khích sử dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ 6/ Gấp rút đào tạo, đào tạo lại khuyến khích đặc biệt mạnh mẽ đội ngũ người hoạt động công nghệ nhằm nhanh chóng xây dựng nguồn nhân lực khoa học công nghệ đáp ứng yêu cầu nâng cao đổi cấu công nghệ phù hợp với yêu cầu chuyển dịch cấu kinh tế Bên cạnh phải có biện pháp sử dụng nhân lực nhằm tạo động lực cho phát triển nhân lực khoa học công nghệ sách tiền lương hợp lý hòa nhập với cộng đồng quốc tế 7/ Tổ chức lại nâng cao chất lượng tổ chức tư vấn, phát triển mạng lưới thông tin Trong điều kiện cách mạng khoa học công nghệ phát triển nhanh, khả tiếp nhận thông tin khoa học kỹ thuật giới Việt Nam nhiều hạn chế, ký hợp đồng thuê vài tổ chức giám định quốc tế, giám định công nghệ thiết bị nhập Footer Page 74 of 166 70 Header Page 75 of 166 để tránh thất thoát không đáng có đảm bảo thực mục tiêu đổi công nghệ theo hướng tiên tiến 8/ Tập trung trí lực tài lực cho quan nghiên cứu ứng dụng phát triển công nghệ chuyển giao Để có đội ngũ cán thực tài năng, nên có đổi cán liên tục, giữ lại người thực tài thể qua công trình mà họ đóng góp thực Trong ta chưa có đội ngũ cán khoa học công nghệ đủ khả thực nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội KHCN, giai đoạn đầu lĩnh vực cần thiết mời chuyên gia nước phát triển 9/ Hoàn thiện chế vận hành chương trình Kỹ thuật – Kinh tế công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu công nghệ tự động hoá Đây cầu nối ngắn việc CGCN tới ngành kinh tế chủ lực Việt Nam Các Chương trình vận hành từ 1998 gặp nhiều bất cập điều kiện Nước ta tiến hành xếp đổi doanh nghiệp trở thành thành viên thức WTO Ngoài ra, Luật Doanh nghiệp ([3]), Luật Đầu tư Luật Công nghệ cao ([2]) có hiệu lực thi hành với tất thành phần kinh tế lãnh thổ Việt Nam Footer Page 75 of 166 71 Header Page 76 of 166 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] Luật chuyển giao công nghệ số 80/2006/QH11 Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XI, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 29 tháng 11 năm 2006 Luật công nghệ cao số 21/2008/QH12 Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XII, kỳ họp thứ thông qua ngày 13 tháng 11 năm 2008 Luật doanh nghiệp số 60/2005/QH11 Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá khoá XI thông qua ngày 29 tháng 11 năm 2005 Chiến lược CNH & HĐH đất nước cách mạng công nghệ - Viện nghiên cứu chiến lược sách khoa học công nghệ- NXBCTQG, HN, 1996 Chính sách kinh tế xã hội- TTBC ĐHKTQD- NXBKH KT-HN, 1999 Ngô Đình Giao (chủ biên) - Suy nghĩ CNH, HĐH nước taNXBCTQG, HN, 1996 Ngô Đình Giao (chủ biên)- Chuyển dịch cấu kinh tế theo hướng CNH kinh tế quốc dân- NXBCTQG, HN, 1994 Võ Đại Lược (Chủ biên)- HĐH Việt nam đến năm 2000 – NXBKHXH, HN,1996 Đặng Kim Nhung (Chủ biên) - Chuyển giao công nghệ kinh tế thị trường vận dụng vào Việt nam - NXBNN, HN, 1994 Phạm Khiêm ích - Nguyễn Đình Phan (Chủ biên)- CNH, HĐH Việt nam nước khu vực – NXBTK, HN, 1995 Hoàng Đình Phu- Lịch sử kỹ thuật cách mạng công nghệ NXBKH&KT, HN, 1987 Phát triển kinh tế- xã hội Việt nam- Chiến lược cho năm 1990NXBCTQG, HN, 1996 Shoichi Yanlashita (Chủ biên ) - CGCN quản lý Nhật sang nước ASEAN, NXBCTQG, HN, 1994 Kinh tế nước khu vực, kinh nghiệm xu hướng phát triển TTKHXH&NVQG, HN, 1996 Các khu chế xuất châu A - Thái Bình Dương Việt nam- TT kinh tế châu Âu - Thái Bình Dương, NXBTK, 1993 Trần Bạch Đằng- Ra khỏi khủng hoảng -Thời báo Kinh tế Sài Gòn- số ( 15/2 28/2 năm 1996) Việt nam - đường phát triển tới năm 2020- Viện nghiên cứu chiến lược sách KH&CN, Bộ KH&CN&MT- HN, 1993 Footer Page 76 of 166 72 Header Page 77 of 166 [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] Trần Thanh Phương - Tác động cách mạng khoa học công nghệ nước tư phát triển, số gợi mở thời thách thức Việt nam - Luận án tiến sĩ kinh tế Vai trò Chính phủ phát triển thướng mại hóa công nghệ Hàn Quốc- Hội thảo '' Đánh giá Marketing công nghệ '' TT KH&CNQG Bộ KH,CN&MT' Từ ngày 12- 14/6/1996 Hoàng Thanh Nhân- Chính sách công nghiệp kinh tế công nghiệp Châu A ( NIES )- Những vấn đề kinh tế giới- số 2/1994 Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, IX,X Đỗ Đức Định (Chủ biên) - Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa: Phát huy lợi so sánh, kinh nghiệm kinh tế phát triển Châu A, NXBCTQG-HN, l999 Các chương trình KT- KT Chính phủ Báo Hà Nội ngày 22 tháng năm 2006 Thời báo Kinh tế Việt Nam, số 192, ngày 11/8/2008, tr.3 http://www.chinhphu.vn/ Footer Page 77 of 166 73 ... Mục tiêu, nội dung nghiên cứu Trước thực trạng yêu cầu thiết hiệu chuyển giao công nghệ Việt Nam, đề tài Nghiên cứu xây dựng mô hình chuyển giao công nghệ doanh nghiệp công nghiệp đặt mục tiêu... Nghiên cứu tham khảo kinh nghiệm nước chuyển giao công nghệ doanh nghiệp công nghiệp - Nghiên cứu đề xuất mô hình chuyển giao công nghệ doanh nghiệp công nghiệp giai đoạn từ tới 2020 Footer Page... VÀ CÔNG NGHỆ VẬT LIỆU BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG MÔ HÌNH CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP Chủ nhiệm đề tài: TS Nguyễn Văn Tân Cơ quan quản lý: Bộ Công