i LỜI CAM ĐOAN Tên : Nguyễn Thu Hằng Sinh ngày : 27/01/1991 Nơi sinh : Thái Nguyên Học viên lớp : CH20B – Kế toán Khóa 2014 – 2016 : Trường Đại học Thương mại Mã số : 60340301 Tôi xin cam đoan: Luận văn Thạc sĩ kinh tế: “Kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime” thực hướng dẫn TS Nguyễn Tuấn Duy Các số liệu, tài liệu, dẫn chứng sử dụng luận văn trung thực chưa công bố công trình nghiên cứu trước Học viên Nguyễn Thu Hằng ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học luận văn này, bên cạnh nỗ lực thân tác giả nhận quan tâm, động viên, giúp đỡ tận tình thầy cô, gia đình bạn bè suốt trình học tập, công tác Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới: - Người hướng dẫn khoa học: TS Nguyễn Tuấn Duy - Các thày cô giáo khoa Sau đại học khoa Kế toán Kiểm toán Trường Đại học Thương mại Hà Nội - Lãnh đạo toàn thể cán kế toán công tác Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime mà tác giả tiến hành khảo sát nhà khoa học, đồng nghiệp, bạn bè giúp đỡ cung cấp tài liệu cho trình học tập, công tác thực luận văn thạc sĩ Mặc dù có nhiều cố gắng để hoàn thành Luận văn tất nhiệt tình lực thân, nhiên Luận văn không tránh khỏi thiếu sót, tác giả mong nhận ý kiến đóng góp chân thành để Luận văn ý nghĩa mặt lý luận mà có ý nghĩa cao hoạt động thực tiễn Trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Thu Hằng iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .i LỜI CẢM ƠN ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TĂT iv DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU .v PHẦN MỞ ĐẦU .1 KẾT LUẬN CHƯƠNG 32 CHƯƠNG 33 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CÔNG NỢ TẠI CÔNG TY TNHH MTV THƯƠNG MẠI VÀ XUẤT NHẬP KHẨU PRIME .33 2.1 Tổng quan về Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime và ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến kế toán công nợ tại Công ty 33 2.2 Thực trạng kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime 44 2.2.1 Nội dung công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime .44 KẾT LUẬN CHƯƠNG 76 CHƯƠNG 77 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CÔNG NỢ TẠI CÔNG TY TNHH MTV THƯƠNG MẠI VÀ XUẤT NHẬP KHẨU PRIME 77 KẾT LUẬN CHƯƠNG 94 iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TĂT STT Chữ viết tắt Nội dung đầy đủ BĐS Bất động sản CSH Chủ sở hữu DN Doanh nghiệp GTGT Giá trị gia tăng HĐ HĐXD MTV Một thành viên NLĐ Người lao động NN 10 QLDN 11 TK 12 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 13 TSCĐ Tài sản cố định 14 XDCB Xây dựng bản Hoạt động Hợp đồng xây dựng Nhà nước Quản lý doanh nghiệp Tài khoản v DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU LỜI CAM ĐOAN .i LỜI CẢM ƠN ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TĂT iv DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU .v PHẦN MỞ ĐẦU .1 KẾT LUẬN CHƯƠNG 32 CHƯƠNG 33 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CÔNG NỢ TẠI CÔNG TY TNHH MTV THƯƠNG MẠI VÀ XUẤT NHẬP KHẨU PRIME .33 2.1 Tổng quan về Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime và ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến kế toán công nợ tại Công ty 33 2.2 Thực trạng kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime 44 2.2.1 Nội dung công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime .44 KẾT LUẬN CHƯƠNG 76 CHƯƠNG 77 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CÔNG NỢ TẠI CÔNG TY TNHH MTV THƯƠNG MẠI VÀ XUẤT NHẬP KHẨU PRIME 77 KẾT LUẬN CHƯƠNG 94 vi DANH MỤC HÌNH ẢNH LỜI CAM ĐOAN .i LỜI CẢM ƠN ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TĂT iv DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU .v PHẦN MỞ ĐẦU .1 KẾT LUẬN CHƯƠNG 32 CHƯƠNG 33 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CÔNG NỢ TẠI CÔNG TY TNHH MTV THƯƠNG MẠI VÀ XUẤT NHẬP KHẨU PRIME .33 2.1 Tổng quan về Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime và ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến kế toán công nợ tại Công ty 33 2.2 Thực trạng kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime 44 2.2.1 Nội dung công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime .44 KẾT LUẬN CHƯƠNG 76 CHƯƠNG 77 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CÔNG NỢ TẠI CÔNG TY TNHH MTV THƯƠNG MẠI VÀ XUẤT NHẬP KHẨU PRIME 77 KẾT LUẬN CHƯƠNG 94 PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài nghiên cứu Nước ta là một nước phát triển, nền kinh tế vẫn còn giai đoạn thực hiện các chính sách đổi mới nhằm tạo những bước chuyển mạnh mẽ, đưa nước ta thành một nước công nghiệp Để thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì nền kinh tế cần phát triển ổn định, vững chắc, phấn đấu đạt được chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế kế hoạch đã đề Do đó Nhà nước ta thực hiện chính sách kinh tế mở cửa và hội nhập, các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao vị thế của mình để có thể tồn tại và phát triển Để có thể đứng vững trước những cạnh tranh khốc liệt, các doanh nghiệp Việt Nam có những bước chuyển biến mạnh mẽ cả về hình thức, quy mô lẫn hoạt động sản xuất kinh doanh Nhưng dù có phát triển đến mức nào, ở loại hình doanh nghiệp nào nữa thì doanh nghiệp cũng phải chú ý đến hiệu quả kinh doanh, đó là động lực bản để doanh nghiệp tồn tại và phát triển Trong hoạt động kinh doanh thì việc mua hàng và bán hàng được diễn hàng ngày và chiếm khối lượng lớn công việc, đó thường xuyên phát sinh các nghiệp vụ phải thu và phải trả Với nền kinh tế thời kỳ phát triển mạnh mẽ và nhiều bất ổn hiện thì vấn đề kế toán công nợ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp Một doanh nghiệp ngoài việc phải toán các khoản nợ cho nhà cung cấp nhằm giữ chữ tín còn phải thu hồi được các khoản nợ từ khách hàng để tránh tình trạng bị chiếm dụng vốn Trong công tác kế toán công nợ, doanh nghiệp cần nắm vững về nội dung và cách quản lý nhằm tránh các hao hụt ngân sách, điều chỉnh tình hình tài chính, chủ động các giao dịch, trì tốt các mối quan hệ với đối tác, đảm bảo không vi phạm pháp luật, phát triển được các mối quan hệ và ngoài doanh nghiệp Mặt khác, cứ vào tình hình công nợ phải thu với khách hàng và công nợ phải trả với nhà cung cấp, có thể đánh giá được tình hình tài chính của doanh nghiệp về khả toán, khả huy động vốn, tình hình chiếm dụng vốn và bị chiếm dụng vốn Vì vậy, để tránh việc chiếm dụng vốn, đảm bảo thu chi kỳ, kế toán công nợ đóng vai trò không nhỏ Nếu giải quyết tốt nghiệp vụ này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thu mua và tiêu thụ hàng hóa, thế nữa sẽ tạo được niềm tin lớn cho các đối tác kinh doanh, nâng cao vị thế của doanh nghiệp Như vậy có thể nói nghiệp vụ kế toán công nợ góp phần trì sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp Khi tiếp xúc với công tác kế toán tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime, nhận thấy hoạt động kế toán công nợ là một bộ phận quan trọng tổ chức công tác kế toán của Công ty Chính vì vậy, vấn đề kế toán công nợ rất được chú trọng tại Công ty Do đó, chọn đề tài “Kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime” để nghiên cứu Tổng quan công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vấn đề kế toán công nợ là một nội dung quan trọng công tác kế toán doanh nghiệp, có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh và uy tín của mỗi doanh nghiệp Tuy nhiên vấn đề kế toán công nợ tại các doanh nghiệp hiện vẫn là một đề tài nghiên cứu tương đối mới mẻ, chưa được nhiều nhà khoa học nghiên cứu Hiện mới chỉ có một số ít đề tài nghiên cứu về kế toán các khoản phải thu, phải trả tại một doanh nghiệp, cụ thể sau: Đề tài “Công tác kế toán Nợ phải thu – Nợ phải trả tại Công ty cổ phần tư vấn và giao nhận Vạn Hạnh” của tác giả Trần Thị Kim Thùy, bảo vệ tại ĐH Kỹ thuật Công nghệ TP HCM (năm 2012) Trong đề tài tác giả đã khái quát một số lý luận bản về kế toán các khoản nợ phải thu, nợ phải trả; chỉ được đặc điểm kế toán các khoản nợ phải thu, nợ phải trả tại Công ty; từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán nợ phải thu, nợ phải trả phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của Công ty Tuy nhiên, đề tài nghiên cứu mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu kế toán nợ phải thu, nợ phải trả dưới góc độ kế toán tài chính, chưa nghiên cứu dưới góc độ kế toán quản trị Đề tài “Kế toán các khoản phải thu, phải trả tại Công ty TNHH Nielsen” của tác giả Nguyễn Khánh Ngân, bảo vệ tại ĐH Hoa Sen (năm 2012) Trong đề tài tác giả cũng đã khái quát một số lý luận bản về kế toán các khoản phải thu, phải trả; trình bày về kế toán các khoản phải thu, phải trả cũng vấn đề kiểm soát nội bộ các khoản phải thu, phải trả tại Công ty và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán các khoản phải thu, phải trả và tăng cường kiểm soát nội bộ các khoản phải thu, phải trả tại Công ty Tuy nhiên, đề tài cũng chưa nghiên cứu kế toán các khoản phải thu, phải trả dưới góc độ kế toán quản trị Đề tài “Kế toán khoản phải thu, phải trả chi nhánh công ty cổ phần cung ứng dịch vụ kỹ thuật Hàng Hải” của tác giả Nguyễn Thị Kim Ngân, bảo vệ tại ĐH Kỹ thuật Công nghệ TP Hồ Chí Minh (năm 2011) Trong nghiên cứu của mình tác giả đã khái quát những lý luận chung về kế toán các khoản phải thu, phải trả; phân tích thực trạng kế toán các khoản phải thu, phải trả tại Công ty; từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán các khoản phải thu, phải trả tại Công ty Tuy nhiên, các giải pháp chỉ mang tính khái quát chứ chưa nghiên cứu sâu và cụ thể, và đề tài phù hợp với các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ là các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nói chung Những lý luận chung và các giải pháp đưa nhằm hoàn thiện kế toán công nợ của các công trình nghiên cứu chỉ phù hợp với thực tiễn công tác kế toán những năm trước, mà các doanh nghiệp áp dụng Chế độ kế toán doanh nghiệp ban hành theo Quyết định 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 của Bộ Tài chính Do đó, một vài điểm lý luận chung cũng một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán công nợ mà các công trình này đưa không còn phù hợp với thực tiễn hiện nay, mà các doanh nghiệp chuyển sang áp dụng Chế độ kế toán doanh nghiệp ban hành theo Thông tư 200/2014/TT-BTC ban hành ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính Từ những phân tích, nhận xét của tác giả về các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài trên, tác giả tập trung nghiên cứu làm rõ những lý luận bản về kế toán công nợ, đó trọng tâm là nghiên cứu kế toán các khoản phải thu khách hàng và phải trả người bán doanh nghiệp dưới góc độ kế toán tài chính và kế toán quản trị; vận dụng những lý luận đó để phân tích, đánh giá thực trạng, đưa một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán các khoản phải thu khách hàng và phải trả người bán tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime Mục đích nghiên cứu đề tài - Khái quát những vấn đề lý luận về kế toán công nợ doanh nghiệp nói chung theo quan điểm kế toán tài chính và kế toán quản trị Làm rõ sự chi phối của một số Chuẩn mực kế toán Việt Nam đến kế toán công nợ doanh nghiệp - Tìm hiểu, đánh giá về thực trạng kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime - Đưa các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài - Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là kế toán công nợ các doanh nghiệp thương mại góc độ kế toán tài chính và kế toán quản trị - Phạm vi nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu các nghiệp vụ kế toán công nợ phải thu của khách hàng và phải trả người bán sở số liệu thu thập được tháng 12 năm 2015 tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime Các câu hỏi đặt trình nghiên cứu Để thực hiện đề tài, quá trình nghiên cứu, tác giả luận văn đã đặt các câu hỏi sau: - Thực trạng kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime thế nào? Có những ưu điểm và hạn chế gì? - Cần có những giải pháp gì để hoàn thiện kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime? Phương pháp nghiên cứu đề tài Đề tài nghiên cứu chủ yếu sử dụng hai phương pháp là phương pháp thu thập số liệu và phương pháp tổng hợp, phân tích số liệu 82 Tỷ lệ chiết khấu (k) dựa chi phí hội vốn của Công ty và chi phí hội vốn của khách hàng Một tỷ lệ chiết khấu đưa thỏa mãn các điều kiện sau: C01 < C0 (k) < C02 Với C01: Chi phí hội thấp nhất của khách hàng một nhóm khách hàng C02: Chi phí hội vốn của Công ty C0 (k): Chi phí hội vốn ở mức chiết khấu k 360 x k C0 (k) = (100 - k ) x (N - d) Chi phí hội vốn doanh nghiệp định nghĩa số tiền lẽ nhận với phương án sử dụng tốt so với phương án thực Như vậy, tại mức chiết khấu này lợi ích của Công ty vẫn được đảm bảo không bị tổn hại và lợi ích của khách hàng được cải thiện Sau tìm giới hạn tỷ lệ chiết khấu, ta cho k dao động khoảng đưa phương án chiết khấu khác nhau: k = k1, k2, k3 cuối chọn tỷ lệ chiết khấu k với phương pháp phân tích biên Ví dụ một số chính sách chiết khấu toán Công ty có thể áp dụng: Công ty xây dựng chính sách chiết khấu “2/10 net 30” có nghĩa: thời hạn toán nợ 30 ngày, doanh nghiệp mua hàng trả vòng 10 ngày đầu nhận chiết khấu 2% giá trị đơn hàng Một chính sách chiết khấu khác có thể là “5/10, 2/30, net 60” Trong trường hợp này, người mua giảm năm phần trăm (5%) chiết khấu để toán vòng 10 ngày giảm giá phần trăm toán thực 11 đến 30 ngày Nếu không, phải toán đầy đủ theo hóa đơn 60 ngày * Để phản ánh khoản chiết khấu toán, kế toán sử dụng tài khoản 635 - Chi phí tài chính * Phương pháp kế toán: Khoản chiết khấu toán cho khách hàng mua hàng hoá, dịch vụ hưởng toán trước hạn phải toán theo thoả thuận mua, bán hàng, ghi: 83 Nợ TK 635 - Chi phí tài Có TK 131 – Phải thu của khách hàng Chiết khấu toán sẽ khuyến khích khách hàng toán nợ trước thời hạn để nhanh chóng thu hồi vốn, tăng số vòng quay các khoản phải thu, tránh tình trạng bị chiếm dụng vốn quá lớn 3.2.1.2 Giải pháp thứ hai, hoàn thiện sổ kế toán chi tiết công nợ phải thu, công nợ phải trả Như đã trình bày ở trên, các sổ chi tiết công nợ phải thu, sổ chi tiết công nợ phải trả tại Công ty chưa có cột tài khoản đối ứng Hơn nữa, các sổ này cũng chưa thể hiện một số nội dung liên quan đến thời hạn toán, số ngày được chiết khấu… ít nhiều gây khó khăn cho việc theo dõi công nợ Công ty nên thiết kế lại sổ chi tiết công nợ phải thu theo mẫu sau: Biểu 3.1: Sổ chi tiết công nợ phải thu SỔ CHI TIẾT CÔNG NỢ PHẢI THU Từ ngày 1/12/2015 đến ngày 31/12/2015 Đối tượng:……………… Mã khách hàng:…………… Đơn vị tính: VNĐ Chứng từ Số Ngày A B Diễn giải C Dư đầu kỳ Phát sinh kỳ … Dư cuối kỳ Thời hạn được Mức chiết khấu Ngày Ngày Tài đáo khoản hạn toán đối Số phát sinh Nợ Có Số dư Nợ Có Ngày….tháng….năm… Người ghi sổ Kế toán trưởng (Ký, ghi rõ họ tên) (Ký, ghi rõ họ tên) Cơ sở để lập Sổ chi tiết toán công nợ phải thu là các hợp đồng kinh tế, các chính sách chiết khấu toán Công ty quy định, hóa đơn GTGT và các chứng từ toán phiếu thu, giấy báo có Phương pháp ghi sổ: - Cột A, B: ghi số hiệu và ngày tháng của chứng từ kế toán dùng để ghi sổ 84 - Cột C: ghi nội dung kinh tế phát sinh - Cột 1: ghi thời hạn được chiết khấu, tức là thời điểm toán được hưởng chiết khấu toán - Cột 2: ghi mức chiết khấu toán được hưởng toán trước hạn - Cột 3: ghi ngày đáo hạn, tức là thời hạn khách hàng phải toán nợ - Cột 4: ghi ngày khách hàng đã toán nợ, so sánh với cột xem khách hàng có được hưởng chiết khấu toán hay không - Cột 5: ghi số hiệu tài khoản đối ứng với tài khoản toán ghi sổ này - Cột 6, 7: ghi số phát sinh bên nợ hoặc bên có của tài khoản - Cột 8, 9: ghi số dư bên nợ hoặc bên có của tài khoản sau từng nghiệp vụ Sổ chi tiết công nợ phải trả được thiết kế tương tự Việc thiết kế lại mẫu sổ chi tiết công nợ phải thu và sổ chi tiết công nợ phải trả giúp Công ty không chỉ theo dõi các số liệu đơn thuần liên quan đến số dư đầu kỳ, các phát sinh kỳ và số dư nợ cuối kỳ của từng đối tượng khách hàng mà còn theo dõi được thời hạn chiết khấu mà khách hàng được hưởng để đảm bảo quyền lợi cho khách hàng, theo dõi về thời hạn toán và ngày toán để có biện pháp kịp thời với các khoản nợ quá hạn 3.2.1.3 Giải pháp thứ ba, sử dụng các sổ nhật ký đặc biệt: nhật ký mua hàng, nhật ký bán hàng Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime hoạt động chủ yếu lĩnh vực thương mại, các hoạt động mua hàng và bán hàng của Công ty phát sinh hàng ngày liên tục với số lượng đơn hàng lớn Vì vậy, bên cạnh sổ Nhật ký chung, tác giả đề xuất Công ty nên sử dụng các sổ Nhật ký đặc biệt để ghi chép các nghiệp vụ có nội dung giống vào cùng một sổ, nhằm theo dõi các nghiệp vụ đặc thù Trong kế toán công nợ, có thể sử dụng sổ Nhật ký bán hàng để theo dõi nợ phải thu của khách hàng và sổ Nhật ký mua hàng để theo dõi nợ phải trả cho người bán * Sổ Nhật ký bán hàng để ghi chép nghiệp vụ bán chịu sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ Trên sổ Nhật ký bán hàng theo dõi được các thông tin liên quan đến nghiệp vụ bán hàng, bao gồm cả thông tin liên quan đến doanh thu 85 và giá vốn, thuận tiện để xác định lợi nhuận thu được sau mỗi giao dịch bán hàng Biểu 3.2: Sổ Nhật ký bán hàng SỔ NHẬT KÝ BÁN HÀNG Tháng… năm… Ngày, tháng 2/12 Hóa đơn Số Ngày hiệu tháng 135 2/12 Công ty A … Cộng Người ghi sổ (Ký, ghi rõ họ tên) 220.000.000 200.000.000 20.000.000 150.000.000 Ngày….tháng….năm… Kế toán trưởng (Ký, ghi rõ họ tên) * Sổ nhật ký mua hàng sổ nhật ký đặc biệt dùng để ghi chép nghiệp vụ mua hàng theo nhóm hàng tồn kho đơn vị như: Nguyên vật liệu, công cụ, hàng hóa Sổ nhật ký mua hàng dùng để ghi chép nghiệp vụ mua hàng theo hình thức trả tiền sau 86 Biểu 3.3: Sổ Nhật ký mua hàng SỔ NHẬT KÝ MUA HÀNG Tháng… năm… Ngày tháng ghi sổ Chứng từ Số hiệu 3/12 272 Tên nhà cung cấp Tài khoản ghi Nợ Tài khoản Ngày Hàng Nguyên khác Số Số tháng hóa liệu hiệu tiền 3/12 Công ty B 300 133 30 …… Cộng Người ghi sổ (Ký, ghi rõ họ tên) Phải trả người bán (ghi Có) 330 Ngày….tháng….năm… Kế toán trưởng (Ký, ghi rõ họ tên) 3.2.2 Nhóm giải pháp hoàn thiện kế toán công nợ dưới góc độ kế toán quản trị 3.2.2.1 Giải pháp thứ nhất, theo dõi nợ phải thu qua Bảng theo dõi hóa đơn đầu và doanh thu Theo dõi nợ phải thu theo hóa đơn sẽ giúp cho việc theo dõi công nợ được chính xác và rõ ràng Với đối tượng khách hàng, tháng Công ty phát sinh nhiều giao dịch bán hàng, hạch toán xảy sai sót hạch toán trùng lặp bỏ sót nghiệp vụ Việc theo dõi khoản phải thu khách hàng theo hóa đơn giúp hạch toán khoản phải thu cách xác, hóa đơn phản ánh khoản phải thu riêng biệt, tránh nhầm lẫn Thông qua Bảng theo dõi hóa đơn đầu doanh thu, ta có thể biết được thông tin cụ thể từ chứng từ gốc phát sinh, tình hình toán của khách hàng… tạo điều kiện thuận lợi cho công tác đối chiếu cũng thu hồi nợ Tác giả đề xuất mẫu Bảng theo dõi hóa đơn đầu và doanh thu sau: 87 Biểu 3.4: Bảng theo dõi hóa đơn đầu và doanh thu BẢNG THEO DÕI HÓA ĐƠN ĐẦU RA VÀ DOANH THU THÁNG… Tên KH Công ty A … Cộng Mã KH Hóa Ngày đơn hóa số đơn Tổng tiền phải thu của KH A10 135 2/12 220.000.000 … … … ……… Phương Quyển thức Ghi hóa chú đơn số toán Gạch Chuyển 192 L1 khoản … … … … KH Ngày Loại đã hàng trả toán hóa … 31/12 … 3.2.2.2 Giải pháp thứ hai, sử dụng Báo cáo cân đối công nợ Trong kế toán công nợ phải thu của khách hàng và phải trả người bán, có nghiệp vụ bù trừ công nợ liên quan đến một đối tượng vừa là khách hàng, vừa là nhà cung cấp của Công ty Nếu chỉ theo dõi tình hình toán của các đối tượng này các sổ chi tiết công nợ phải thu và phải trả riêng biệt có thể không thuận tiện cho việc xem xét một cách tổng quát về đối tượng Do vậy, tác giả đề xuất xây dựng báo cáo cân đối công nợ, nhằm phản ánh một cách toàn diện về tình hình công nợ của các đối tượng có nghiệp vụ bù trừ công nợ với Công ty Cơ sở lập Báo cáo cân đối công nợ số liệu từ Sổ tổng hợp công nợ phải thu Sổ tổng hợp công nợ phải trả Biểu 3.5: Báo cáo cân đối công nợ BÁO CÁO CÂN ĐỐI CÔNG NỢ Tháng… năm… Mã số Tên khách hàng A10 Công ty A … … Cộng Đầu kỳ Trong kỳ Trả Khách Nợ Nhập tiền Xuất hàng nợ khách hàng khách 11.000.00 5.500.000 … … … … … Cuối kỳ Thu tiền khách Khách nợ Nợ khách 5.500.000 … … 3.2.2.3 Giải pháp thứ ba, theo dõi các khoản phải trả thông qua Bảng theo dõi thời hạn các khoản phải trả … 88 Công ty cần phải theo dõi chặt chẽ khoản nợ phải trả cách xác định thời gian, phát sinh, cần phải xác định khoản nợ chưa đến hạn trả, đã đến hạn trả, hết hạn hạn, khoản nợ nên trả trước, trả sau Từ để quản lý tốt khoản nợ phải trả cần phải lập bảng theo dõi thời hạn khoản nợ phải trả Biểu 3.6: Bảng theo dõi thời hạn các khoản phải trả BẢNG THEO DÕI THỜI HẠN CÁC KHOẢN PHẢI TRẢ Đối tượng phải trả Công ty X Chưa đến hạn Đúng hạn Quá hạn 9.112.500 Công ty Y 1.675.510 Công ty Z 3.758.670 Tổng cộng 18.678.597 27.876.897 ……… 3.2.2.4 Giải pháp thứ tư, phân tích công nợ và theo dõi kết hợp công nợ phải thu và công nợ phải trả Như đã nghiên cứu chương 1, kế toán công nợ không chỉ theo dõi riêng lẻ công nợ phải thu và công nợ phải trả mà còn phải nghiên cứu mối quan hệ giữa nợ phải thu và nợ phải trả Để quản trị công nợ tốt hơn, kế toán có thể xây dựng một số chỉ tiêu phân tích công nợ phải thu, công nợ phải trả và khả toán của doanh nghiệp 89 * Phân tích các khoản nợ phải thu: Thông thường hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp càng mở rộng, quy mô các khoản phải thu càng tăng lên và ngược lại Để xem xét vấn đề này có thể sử dụng tỷ số vòng quay các khoản phải thu Vòng quay khoản phải thu = Doanh thu / Nợ phải thu bình quân Nếu quy mô các khoản phải thu tăng lên vòng quay các khoản phải thu vẫn giữ nguyên hoặc tăng lên thì chứng tỏ tình hình quản lý công nợ tốt, sản phẩm được tiêu thụ dễ dàng Ngược lại, nếu quy mô các khoản phải thu tăng doanh thu không tăng thì doanh nghiệp cần xác định nguyên nhân và cách khắc phục Nếu số vòng quay quá cao thể hiện phương thức bán hàng cứng nhắc, chưa chắc đã tốt vì ảnh hưởng đến sức cạnh tranh và mở rộng thị phần thị trường * Phân tích nợ phải trả: Để phân tích nợ phải trả có thể dùng chỉ tiêu vòng quay khoản phải trả Vòng quay khoản phải trả = Doanh số mua hàng thường niên / Nợ phải trả bình quân Việc gia tăng vốn chiếm dụng từ nhà cung cấp hoặc bên mua ứng trước sẽ giảm bớt áp lực chi phí và vay từ ngân hàng Chỉ tiêu vòng quay khoản phải trả năm nhỏ năm trước chứng tỏ doanh nghiệp chiếm dụng vốn toán chậm năm trước Ngược lại, tiêu Vòng quay khoản phải trả năm lớn năm trước chứng tỏ doanh nghiệp chiếm dụng vốn toán nhanh năm trước Nếu số Vòng quay khoản phải trả nhỏ (các khoản phải trả lớn), tiềm ẩn rủi ro khả khoản.Tuy nhiên, cần lưu ý việc chiếm dụng khoản vốn giúp doanh nghiệp giảm chi phí vốn, đồng thời thể uy tín quan hệ toán nhà cung cấp chất lượng sản phẩm khách hàng * Phân tích mối quan hệ giữa nợ phải thu với nợ phải trả: Công ty có thể xây dựng Bảng cân đối dòng tiền toán theo dõi đồng thời công nợ phải thu của khách hàng và phải trả người bán theo thời 90 hạn nợ Bảng này được tổng hợp vào ngày đầu tiên của tháng, khái quát kế hoạch thu nợ và trả nợ tháng đó, đồng thời nếu tháng phát sinh các nghiệp vụ thì có thể bổ sung thêm vào phần thời hạn tương ứng, để nắm được tình hình phải thu và phải trả từng giai đoạn, phục vụ cho việc quyết định của nhà quản trị Ví dụ, với thời hạn toán từ ngày đến ngày tháng, kế toán theo dõi khoản phải thu, phải trả ngày đầu tháng theo đối tượng tổng số tiền phải thu, tổng số tiền phải trả; xem xét số tiền phải thu có đủ để đáp ứng nhu cầu toán Công ty hay không, từ đưa định bán hàng hợp lý Biểu 3.7: Bảng cân đối dòng tiền toán BẢNG CÂN ĐỐI DÒNG TIỀN TRONG THANH TOÁN Tháng….năm… Thời hạn toán Ngày – Ngày Cộng Ngày – Ngày 10 Cộng ………… Phải thu của khách hàng Đối tượng Số tiền ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… Phải trả cho người bán Đối tượng Số tiền ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… Để phân tích tình hình toán nợ, kế toán xây dựng chỉ tiêu phân tích tỷ lệ giữa tổng giá trị nợ phải thu so với nợ phải trả: Tỷ lệ giữa tổng giá trị nợ phải thu so với nợ phải trả = (Tổng giá trị nợ phải thu / Tổng giá trị nợ phải trả) x 100% Tỷ lệ này cho thấy sự chiếm dụng vốn của doanh nghiệp so với lượng vốn bị chiếm dụng Để phân tích khả toán, sử dụng hệ số khả toán (Hk): Hk = Khả toán / Nhu cầu toán Hay Hk = Nợ phải thu của khách hàng / Nợ phải trả cho người bán 91 Nếu Hk = hoặc Hk > chứng tỏ doanh nghiệp có khả toán, tình hình tài chính khả quan Nếu Hk < là khả toán của doanh nghiệp thấp và tình hình tài chính có thể gặp khó khăn Từ những phân tích các chỉ tiêu tài chính trên, doanh nghiệp sẽ có thông tin về dòng tiền hiện tại và tương lai, từ đó xây dựng kế hoạch mua bán hàng hóa hợp lý, đảm bảo sử dụng vốn tối ưu 3.2.2.5 Giải pháp thứ năm, tăng cường kiểm soát nội bộ công nợ phải thu và công nợ phải trả * Kiểm soát nội bộ nợ phải thu khách hàng nhằm giảm thiểu những rủi ro phát sinh việc thu hồi các khoản nợ phải thu của khách hàng Để đạt được mục tiêu đó cần đảm bảo các yêu cầu sau: - Xây dựng chính sách bán hàng rõ ràng, cụ thể; thường xuyên cập nhật thông tin về tình hình tài chính của khách hàng Các nguồn cung cấp thông tin khách hàng đến từ: Phân tích báo cáo thường niên báo cáo tài doanh nghiệp; Những nguồn cung cấp thông tin tài khác, tin báo chí, trang web điện tử, quan dịch vụ cung cấp thông tin tài chuyên ngành - Ngăn ngừa việc bán hàng vượt hạn mức tín dụng - Người phụ trách không kiêm nhiệm nhiều công việc chu trình bán hàng - Theo dõi chặt chẽ quá trình thu hồi nợ, định kỳ đối chiếu công nợ với khách hàng, gọi điện hoặc gửi thư nhắc nhở thông báo tới khách hàng đến hạn toán * Kiểm soát nội bộ nợ phải trả người bán cần được chú trọng vì nợ phải trả có liên quan mật thiết với chi phí sản xuất kinh doanh, vì thế sai lệch việc ghi và trình bày nợ phải trả dẫn đến sai lệch kết quả kinh doanh Kiểm soát nội bộ đối với nợ phải trả cần thiết lập chu trình kiểm tra chặt chẽ trước toán Công ty có thể áp dụng những biện pháp sau: 92 - So sánh số lượng hóa đơn với số lượng phiếu nhập kho, biên bản nghiệm thu với đơn hàng, mục đích là không toán vượt quá số lượng hàng đặt mua và số lượng thực nhận - So sánh giá cả, chiết khấu đơn hàng và hóa đơn để đảm bảo không toán vượt quá số nợ phải trả người bán - Người phụ trách không kiêm nhiệm nhiều công việc chu trình - Hàng tháng hoặc hàng quý, nhiều nhà cung cấp sẽ gửi cho Công ty một bảng kê hóa đơn đã thực hiện, các khoản đã trả và số dư cuối Ngay nhận bảng này, kế toán phải tiến hành đối chiếu với sổ chi tiết để sửa chữa sai sót (nếu có), thông báo cho người bán và lưu lại để thuận lợi cần kiểm tra 3.3 Điều kiện thực hiện các giải pháp hoàn thiện kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime 3.3.1 Đối với Cơ quan quản lý Nhà nước quan chức Nhà nước cần nhanh chóng hoàn thành cách đồng việc cải cách hệ thống pháp lý có liên quan đến kế toán, ban hành đầy đủ hệ thống văn kế toán, chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán quy định pháp lý khác chi phối đến công việc kế toán nhằm tạo khuôn khổ pháp lý cho việc thực thi công tác kế toán Đặc biệt là giai đoạn hiện nay, các doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi từ việc áp dụng Chế độ kế toán ban hành theo Quyết định 15/2006/QĐ-BTC sang Chế độ kế toán ban hành theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, Nhà nước cần tập hợp lại tất cả vướng mắc tập trung giải mọi vấn đề cho doanh nghiệp cách nhanh chóng và kịp thời Nếu cần thiết, Nhà nước phải ban hành thêm những thông tư, quy định hướng dẫn cụ thể, chi tiết, dễ hiểu để doanh nghiệp dễ dàng áp dụng quy định Thông tư 200 Đồng thời, Nhà nước cũng cần tạo điều kiện thêm thời gian thực chuyển đổi việc nộp các BCTC cho doanh nghiệp, việc gia hạn thêm thời gian nộp BCTC Bộ Tài cần ban hành quy định chung có tính hướng dẫn cụ thể tổ chức kế toán quản trị cho loại hình doanh nghiệp Tuy nhiên, quy định không nên can thiệp sâu vào nghiệp vụ, kỹ thuật kế toán quản trị Khi có quy định chung, Nhà nước cần hỗ trợ doanh 93 nghiệp đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực có khả nghiên cứu, triển khai vận dụng kế toán quản trị vào doanh nghiệp Bên cạnh cần cải tiến, thống chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo kế toán quản trị sở giáo dục có đào tạo chuyên ngành kinh tế theo hướng chuyên sâu 3.3.2 Về phía Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime Bên cạnh điều kiện vĩ mô từ phía Nhà nước quan chức công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime cần phải chủ động tạo điều kiện hoàn thiện kế toán công nợ Cụ thể sau: - Công ty cần phải hiểu rõ thông tin thị trường mặt hàng kinh doanh để có kế hoạch, chiến lược chính sách kinh doanh phù hợp - Các nhà quản trị cần nhận thức vai trò hệ thống thông tin nói chung thông tin kế toán công nợ doanh nghiệp nói riêng việc điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh - Cần nâng cao nhận thức cán quản lý kế toán công ty vai trò quan trọng kế toán quản trị việc quản lý điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, từ tổ chức tốt công tác kế toán - Có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ kế toán kế toán tài kế toán quản trị cho đội ngũ nhân viên kế toán công ty thông qua việc thường xuyên cập nhật hiểu quy định pháp luật nói chung thông tư hướng dẫn kế toán nói riêng để đáp ứng yêu cầu cao công việc - Công ty cần có sách ưu đãi, chế độ đãi ngộ tốt với cán công nhân viên nhắm khuyến khích, động viên tinh thần trách nhiệm công việc tâm lý muốn gắn bó lâu dài với công ty 3.4 Những hạn chế nghiên cứu và hướng phát triển đề tài * Những hạn chế nghiên cứu: Thứ nhất, đề tài chưa có kết hợp nghiên cứu, phân tích đưa ý kiến nhận xét mối quan hệ phần hành kế toán công nợ với phần hành kế toán khác Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime Thứ hai, hạn chế thu thập liệu, kinh nghiệm khảo sát nên đề tài không tránh khỏi phân tích sai sót 94 Nền kinh tế không ngừng vận động phát triển nên điều kiện hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp không ngừng thay đổi, các chính sách kế toán công nợ tại các công ty khác rất đa dạng Tuy nhiên nghiên cứu thực phạm vi công ty - Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime, nên hạn chế tính khái quát vấn đề nghiên cứu * Hướng phát triển đề tài: Đề tài nghiên cứu thực sâu phạm vi kế toán công ty - Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime; để nghiên cứu hiệu tổng quát hơn, mong muốn phát triển mở rộng phạm vi nghiên cứu rộng hơn, địa bàn tỉnh, khu vực lớn KẾT LUẬN CHƯƠNG Từ nghiên cứu lý luận kế toán công nợ chương 1; phân tích đánh giá thực trạng kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime chương 2, nhận xét những ưu điểm và tồn tại cần khắc phục; chương 3, tác giả đưa yêu cầu việc hoàn thiện kế toán công nợ tại Công ty Các giải pháp hoàn thiện kế toán công nợ góc độ kế toán tài kế toán quản trị đóng vai trò to lớn Công ty Những giải pháp đó sẽ làm tăng thêm hiệu kế toán công nợ nói riêng và hoạt động kinh doanh Công ty nói chung giai đoạn hiện Bên cạnh đó, tác giả đưa hạn chế nghiên cứu đề tài hướng phát triển đề tài tương lai 95 KẾT LUẬN Hiện nay, điều kiện hội nhập giới đặc biệt kinh tế thị trường mở cửa có nhiều cạnh tranh nước ta muốn tồn phát triển, doanh nghiệp buộc phải tự hoàn thiện, cải tiến phương thức hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu công tác quản lý Đóng góp phần vào hiệu quản lý công tác kế toán nói chung công tác kế toán công nợ nói riêng Việc hạch toán công nợ có xác, đầy đủ cụ thể làm sở cho định quản trị đắn, tạo điều kiện cho công tác quản lý ngày hoàn thiện, góp phần vào phát triển chung doanh nghiệp Bài luận văn nghiên cứu kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime đạt thành công sau: - Hệ thống hóa làm sáng tỏ thêm lý luận kế toán công nợ, bao gồm kế toán nợ phải thu của khách hàng và kế toán nợ phải trả cho người bán doanh nghiệp - Khảo sát, nghiên cứu đánh giá thực trạng, rõ ưu điểm hạn chế kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime - Đề xuất số giải pháp hoàn thiện kế toán công nợ tại Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime Do có giới hạn thời gian nghiên cứu, hạn chế thu thập thông tin nên luận văn hạn chế thu thập liệu, kinh nghiệm khảo sát nên đề tài không tránh khỏi phân tích sai sót Tác giả mong nhận đóng góp ý kiến thầy cô để luận văn hoàn thiện Tôi xin chân thành cảm ơn giúp đỡ, bảo tận tình người hướng dẫn khoa học TS Nguyễn Tuấn Duy, Ban Giám đốc, phòng Kế toán – Tài vụ toàn thể nhân viên Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime giúp đỡ hoàn thành luận văn 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tài Chính (2014), Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22 tháng 12 năm 2014 hướng dẫn áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp Bộ Tài Chính (2011), 26 chuẩn mực kế toán Việt Nam, Nhà xuất Lao động, Hà Nội Bộ Tài Chính (2009), Thông tư 228/2009/TT-BTC ngày tháng 12 năm 2009 hướng dẫn chế độ trích lập sử dụng khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho, tổn thất khoản đầu tư tài chính, nợ phải thu khó đòi và bảo hành sản phẩm, hàng hóa, công trình xây lắp tại doanh nghiệp Bộ Tài Chính (2006), Thông tư 53/2006/TT-BTC ngày 12 tháng năm 2006 hướng dẫn áp dụng kế toán quản trị doanh nghiệp Nguyễn Văn Công (2009), Giáo trình Kế toán doanh nghiệp, NXB lao động xã hội Nguyễn Tuấn Duy, Đặng Thị Hoà (2010), Giáo trình Kế toán tài chính, NXB Thống kê Nguyễn Thanh Liêm (2012), Giáo trình quản trị tài chính, Trường Đại học Kinh tế Đà Nẵng Đoàn Xuân Tiên (2009), Giáo trình kế toán quản trị doanh nghiệp, NXB Tài chính, Hà Nội Các tài liệu thu thập được từ Công ty TNHH MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Prime 10 Nguyễn Khánh Ngân (2012), “Kế toán các khoản phải thu, phải trả tại Công ty TNHH Nielsen”, ĐH Hoa Sen 11 Nguyễn Thị Kim Ngân (2011), “Kế toán khoản phải thu, phải trả chi nhánh công ty cổ phần cung ứng dịch vụ kỹ thuật Hàng Hải”, ĐH Kỹ thuật Công nghệ TP Hồ Chí Minh 12 Trần Thị Kim Thùy (2012), “Công tác kế toán Nợ phải thu – Nợ phải trả tại Công ty cổ phần tư vấn và giao nhận Vạn Hạnh”, ĐH Kỹ thuật Công nghệ TP Hồ Chí Minh 13 Các Website: www.ketoanthienung.org, www.niceaccounting, www.mof.gov.vn ... .1 KẾT LUẬN CHƯƠNG 32 CHƯƠNG 33 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CÔNG NỢ TẠI CÔNG TY TNHH MTV THƯƠNG MẠI VÀ XUẤT NHẬP KHẨU PRIME .33 2.1 Tổng quan về Công ty TNHH MTV Thương... .1 KẾT LUẬN CHƯƠNG 32 CHƯƠNG 33 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CÔNG NỢ TẠI CÔNG TY TNHH MTV THƯƠNG MẠI VÀ XUẤT NHẬP KHẨU PRIME .33 2.1 Tổng quan về Công ty TNHH MTV Thương... .1 KẾT LUẬN CHƯƠNG 32 CHƯƠNG 33 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CÔNG NỢ TẠI CÔNG TY TNHH MTV THƯƠNG MẠI VÀ XUẤT NHẬP KHẨU PRIME .33 2.1 Tổng quan về Công ty TNHH MTV Thương