Thực trạng rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại ở Bình Phước

Header Page of 166 1 Chương 1 TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG NGÂN HÀNG 1.1 Hoạt động tín dụng 1.1.1 Khái niệm Tín dụng là quan hệ vay mượn, quan hệ sử dụng vốn lẫn nhau giữa người cho vay và người đi vay theo ngun tắc có hồn trả và có lãi suất. Bên đi vay có trách nhiệm hồn trả vơ điều kiện vốn gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn thanh tốn. Căn cứ theo khoản 01 Điều 03 của Quy chế cho vay của Tổ chức Tín dụng đối với khách hàng (QĐ 1627) “Cho vay là một hình thức cấp tín dụng, theo đó TCTD giao cho khách hàng sử dụng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo thỏa thuận với ngun tắc có hồn trả cả gốc và lãi.” Căn cứ theo Điều 20 của Luật các tổ chức tín dụng thì “Hoạt động tín dụng là việc tổ chức tín dụng sử dụng nguồn vốn tự có, vốn huy động để cấp tín dụng” Căn cứ theo Điều 49 của Luật này về “Cấp tín dụng” thì TCTD được cấp tín dụng cho tổ chức, cá nhân dưới các hình thức cho vay, chiết khấu thương phiếu và giấy tờ có giá khác, bảo lãnh, cho th tài chính và các hình thức khác theo quy định của NHNN. 1.1.2 Bản chất Từ khái niệm trên, bản chất của tín dụng là một giao dịch về tài sản trên cơ sở hồn trả và có các đặc trưng sau: Tài sản giao dịch trong quan hệ tín dụng ngân hàng bao gồm hai hình thức là cho vay (bằng tiền) và cho th (bất động sản và động sản). Xuất phát từ ngun tắc hồn trả, vì vậy người cho vay khi chuyển giao tài sản cho người đi vay sử dụng phải có cơ sở để tin rằng người đi vay sẽ trả đúng hạn Giá trị hồn trả thơng thường phải lớn hơn giá trị lúc cho vay, hay nói cách khác là người đi vay phải trả thêm phần lãi ngồi vốn gốc. Trong quan hệ tín dụng ngân hàng, tiền vay được cấp trên cơ sở bên đi vay cam kết hồn trả vơ điều kiện cho bên cho vay khi đến hạn thanh tốn Footer Page of 166 Header Page of 166 2 1.1.3 Phân loại hoạt động tín dụng * Dựa vào mục đích cho vay, hoạt động tín dụng có thể phân chia thành các loại sau: + Cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh cơng thương nghiệp. + Cho vay tiêu dùng cá nhân. + Cho vay mua bán bất động sản. + Cho vay sản xuất nơng nghiệp. + Cho vay kinh doanh xuất nhập khẩu… * Dựa vào thời hạn cho vay, hoạt động tín dụng có thể phân chia thành các loại sau: + Cho vay ngắn hạn: là loại cho vay có thời hạn đến 1 năm. Mục đích của loại cho vay này thường là nhằm tài trợ cho việc đầu tư vào tài sản lưu động. + Cho vay trung hạn: là loại cho vay có thời hạn trên 1 đến 5 năm. Mục đích của loại cho vay này là nhằm tài trợ cho việc đầu tư vào tài sản cố định. + Cho vay dài hạn: là loại cho vay có thời hạn trên 5 năm. Mục đích của loại cho vay này thường là nhằm tài trợ đầu tư vào các dự án đầu tư. * Dựa vào mức độ tín nhiệm của khách hàng, hoạt động tín dụng phân chia như sau: + Cho vay khơng có bảo đảm: là loại cho vay khơng có tài sản thế chấp, cầm cố hoặc bảo lãnh của người khác mà chỉ dựa vào uy tín của bản thân khách hàng vay vốn để quyết định cho vay. + Cho vay có bảo đảm: là loại cho vay dựa trên cơ sở các bảo đảm cho tiền vay như thế chấp, cầm cố hoặc bảo lãnh của một bên thứ ba nào khác. * Dựa vào phương thức cho vay, hoạt động tín dụng phân chia thành các loại sau: + Cho vay theo món vay: là loại cho vay mà mỗi lần vay vốn, khách hàng và TCTD thực hiện thủ tục vay vốn cần thiết và ký kết hợp đồng tín dụng. + Cho vay theo hạn mức tín dụng: là loại cho vay mà TCTD và khách hàng xác định và thỏa thuận một hạn mức tín dụng duy trì trong một khoảng thời gian nhất định. + Cho vay theo hạn mức thấu chi: là việc cho vay mà TCTD thỏa thuận bằng văn bản chấp thuận cho khách hàng chi vượt số tiền có trên tài khoản thanh tốn của Footer Page of 166 khách hàng Header Page of 166 3 * Dựa vào xuất xứ tín dụng, hoạt động tín dụng có thể phân chia thành các loại sau: + Cho vay trực tiếp: ngân hàng cấp vốn trực tiếp cho người có nhu cầu, đồng thời người đi vay trực tiếp trả nợ vay cho ngân hàng. + Cho vay gián tiếp: là khoản cho vay được thực hiện thơng qua việc mua lại các khế ước hoặc chứng từ nợ đã phát sinh và còn trong thời hạn thanh tốn như là: chiết khấu thương mại; bao thanh tốn. 1.2 Rủi ro tín dụng 1.2.1 Khái niệm Rủi ro tín dụng là loại rủi ro phát sinh trong q trình cấp tín dụng của ngân hàng, biểu hiện trên thực tế qua việc khách hàng khơng trả được nợ hoặc trả nợ khơng đúng hạn cho ngân hàng. Căn cứ vào khoản 01 Điều 02 của Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro theo Quyết định số 493 /2005/QĐNHNN ngày 22/4/2005 của Thống đốc NHNN thì “RRTD trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách hàng khơng thực hiện hoặc khơng có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết.” Như vậy, có thể nói rằng RRTD có thể xuất hiện trong các mối quan hệ mà trong đó ngân hàng là chủ nợ, mà khách hàng nợ lại khơng thực hiện hoặc khơng đủ khả năng thực hiện nghĩa vụ trả nợ khi đến hạn. Nó diễn ra trong q trình cho vay, chiết khấu cơng cụ chuyển nhượng và giấy tờ có giá, cho th tài chính, bảo lãnh, bao thanh tốn của ngân hàng. 1.2.2 Phân loại rủi ro tín dụng Nếu căn cứ vào ngun nhân phát sinh, RRTD phân chia thành các loại sau: Rủi ro giao dịch (Transaction rish): là một hình thức của RRTD mà ngun nhân phát sinh là do những hạn chế trong q trình giao dịch và xét duyệt cho vay, đánh giá khách hàng. Rủi ro giao dịch có ba bộ phận chính là rủi ro lựa chọn, rủi ro bảo đảm và rủi ro nghiệp vụ. + Rủi ro lựa chọn là rủi ro có liên quan đến q trình đánh giá và phân tích tín dụng, khi ngân hàng lựa chọn những phương án vay vốn có hiệu quả để ra quyết định Footer Page of 166 cho vay Header Page of 166 4 + Rủi ro bảo đảm phát sinh từ các tiêu chuẩn đảm bảo như các điều khoản trong hợp đồng cho vay, các loại tài sản đảm bảo, chủ thể đảm bảo, hình thức đảm bảo và mức cho vay trên giá trị của tài sản đảm bảo. + Rủi ro nghiệp vụ là rủi ro liên quan đến cơng tác quản lý khoản vay và hoạt động cho vay, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng rủi ro và kỹ thuật xử lý các khoản vay có vấn đề. Rủi ro danh mục (Porfolio rish): là một hình thức của RRTD mà ngun nhân phát sinh là do những hạn chế trong quản lý danh mục cho vay của ngân hàng, được phân chia thành hai loại là rủi ro nội tại và rủi ro tập trung. + Rủi ro nội tại (Intrinsic rish): xuất phát từ các yếu tố, các đặc điểm riêng có, mang tính riêng biệt bên trong của mỗi chủ thể đi vay hoặc ngành, lĩnh vực kinh tế. Nó xuất phát từ đặc điểm hoạt động hoặc đặc điểm sử dụng vốn của khách hàng vay vốn. + Rủi ro tập trung (Concentration rish) là trường hợp ngân hàng tập trung vốn cho vay q nhiều đối với một số khách hàng, cho vay q nhiều doanh nghiệp hoạt động trong cùng một ngành, lĩnh vực kinh tế; hoặc trong cùng một vùng địa lý nhất định; hoặc cùng một loại hình cho vay có rủi ro cao. 1.2.3 Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng và nền kinh tế xã hội 1.2.3.1 Ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng Khi RRTD xảy ra, ngân hàng khơng thu được vốn tín dụng đã cấp và lãi cho vay, nhưng ngân hàng phải trả vốn và lãi cho khoản tiền huy động khi đến hạn, điều này sẽ làm cho ngân hàng mất cân đối trong việc thu chi, vòng quay vốn tín dụng giảm làm cho ngân hàng kinh doanh khơng hiệu quả, chi phí của ngân hàng tăng lên so với dự kiến. Nếu một khoản vay nào đó bị mất khả năng thu hồi thì ngân hàng phải sử dụng các nguồn vốn của mình để trả cho người gửi tiền, đến một chừng mực nào đấy, ngân hàng khơng có đủ nguồn vốn để trả cho người gửi tiền thì ngân hàng sẽ rơi vào tình trạng mất khả năng thanh tốn, có thể dẫn đến nguy cơ gặp rủi ro thanh khoản. Và kết quả là làm thu hẹp quy mơ kinh doanh, năng lực tài chính giảm sút, uy tín, sức cạnh tranh giảm khơng những trong thị trường nội địa mà còn lan rộng ra các nước, kết quả kinh doanh của ngân hàng ngày càng xấu có thể dẫn ngân hàng đến thua lỗ hoặc đưa Footer Page of 166 đến bờ vực phá sản nếu khơng có biện pháp xử lý, khắc phục kịp thời Header Page of 166 5 1.2.3.2 Ảnh hưởng đến nền kinh tế xã hội Bắt nguồn từ bản chất và chức năng của ngân hàng là một tổ chức trung gian tài chính chun huy động vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế để cho các tổ chức, các doanh nghiệp và cá nhân có nhu cầu vay lại. Do đó, thực chất quyền sở hữu những khoản cho vay là quyền sở hữu của người đã gửi tiền vào ngân hàng. Bởi vậy, khi RRTD xảy ra thì khơng những ngân hàng chịu thiệt hại mà quyền lợi của người gửi tiền cũng bị ảnh hưởng. Khi một ngân hàng gặp phải rủi ro tín dụng hay bị phá sản thì người gửi tiền ở các ngân hàng khác hoang mang lo sợ và kéo nhau ồ ạt đến rút tiền ở các ngân hàng khác, làm cho tồn bộ hệ thống ngân hàng gặp phải khó khăn. Ngân hàng phá sản sẽ ảnh hưởng đến tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, khơng có tiền trả lương dẫn đến đời sống cơng nhân gặp khó khăn. Hơn nữa, sự hoảng loạn của các ngân hàng ảnh hưởng rất lớn đến tồn bộ nền kinh tế. Nó làm cho nền kinh tế bị suy thối, giá cả tăng, sức mua giảm, thất nghiệp tăng, xã hội mất ổn định. Ngồi ra, RRTD cũng ảnh hưởng đến nền kinh tế thế giới vì ngày nay, nền kinh tế mỗi quốc gia đều phụ thuộc vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Kinh nghiệm cho ta thấy cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á (1997) và mới đây là cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ (2007) đã làm rung chuyển tồn cầu. Mặt khác, mối liên hệ về tiền tệ, đầu tư giữa các nước phát triển rất nhanh nên RRTD tại một nước lớn sẽ ảnh đến nền kinh tế các nước có liên quan. Tóm lại, RRTD của một ngân hàng xảy ra ở mức độ khác nhau: nhẹ nhất là ngân hàng bị giảm lợi nhuận khi khơng thu hồi được lãi cho vay, nặng nhất khi ngân hàng khơng thu được vốn và lãi, nợ thất thu với tỷ lệ cao dẫn đến ngân hàng bị lỗ và mất vốn. Nếu tình trạng này kéo dài khơng khắc phục được, ngân hàng sẽ bị phá sản, gây hậu quả nghiêm trọng cho nến kinh tế nói chung và hệ thống ngân hàng nói riêng. Chính vì vậy đòi hỏi các nhà quản trị ngân hàng phải hết sức thận trọng và có những biện pháp thích hợp nhằm giảm thiểu rủi ro trong cho vay. 1.2.4 Một số phương pháp lượng hóa và đánh giá rủi ro tín dụng. 1.2.4.1 Lượng hóa rủi ro tín dụng. Lượng hóa RRTD là việc xây dựng mơ hình thích hợp để lượng hóa mức độ rủi Footer Page of 166 ro của khách hàng, từ đó xác định phần bù rủi ro và giới hạn tín dụng an tồn tối đa Header Page of 166 6 đối với một khách hàng cũng như để trích lập dự phòng rủi ro. Sau đây là các mơ hình được áp dụng tương đối phổ biến: * Mơ hình điểm số Z (Z – Credit scoring model): Đây là mơ hình do E.I. Altman dùng để cho điểm tín dụng đối với các doanh nghiệp vay vốn. Đại lượng Z dùng làm thước đo tổng hợp để phân loại RRTD đối với người đi vay và phụ thuộc vào: Trị số của các chỉ số tài chính của người vay. Tầm quan trọng của các chỉ số này trong việc xác định xác suất vỡ nợ của người vay trong q khứ. Từ đó Altman đã xây dựng mơ hình điểm như sau: Z = 1,2X1 + 1,4X2 + 3,3X3 + 0,6X4 + 1,0X5 Trong đó: X1 = Hệ số vốn lưu động / tổng tài sản X2 = Hệ số lãi chưa phân phối / tổng tài sản X3 = Hệ số lợi nhuận trước thuế và lãi / tổng tài sản X4 = Hệ số giá trị thị trường của tổng vốn sở hữu / giá trị hạch tốn của nợ X5 = Hệ số doanh thu / tổng tài sản Trị số Z càng cao, thì xác suất vỡ nợ của người đi vay càng thấp. Ngược lại, khi trị số Z thấp hoặc là một số âm thì đó là căn cứ xếp khách hàng vào nhóm có nguy cơ vỡ nợ cao. Theo mơ hình cho điểm Z của Altman, bất cứ cơng ty nào có điểm số thấp hơn 1,81 phải được xếp vào nhóm có nguy cơ rủi ro tín dụng cao. * Mơ hình chất lượng 6 C: (1) Tư cách người vay (Character) (2) Năng lực của người vay (Capacity) (3) Thu nhập của người đi vay (Cash) (4) Bảo đảm tiền vay (Collateral) (5) Các điều kiện (Conditions) (6) Kiểm sốt (Control) Footer Page of 166 Header Page of 166 7 * Mơ hình điểm số tín dụng tiêu dùng: Các yếu tố quan trọng liên quan đến khách hàng sử dụng mơ hình cho điểm tín dụng bao gồm: Hệ số tín dụng, tuổi đời, trạng thái tài sản, số người phụ thuộc, sở hữu nhà, điện thoại cố định, số tài khoản cá nhân, thời gian cơng tác. Bảng dưới đây là những hạn mục và điểm thường được sử dụng ở các ngân hàng của Hoa Kỳ. Mơ hình điểm số tín dụng tiêu dùng: STT Các hạng mục xác định chất lượng tín dụng Nghề nghiệp của người vay Chun gia hay phụ trách kinh doanh Cơng nhân có kinh nghiệm 1 Nhân viên văn phòng Sinh viên Cơng nhân khơng có kinh nghiệm Cơng nhân bán thất nghiệp Trạng thái nhà ở Nhà riêng 2 Nhà th hay căn hộ Sống cùng bạn hay người thân Xếp hạng tín dụng Tốt 3 Trung bình Khơng có hồ sơ Tồi 4 Kinh nghiệm nghề nghiệp Nhiều hơn 1 năm Từ 1 năm trở xuống Thời gian sống tại địa chỉ hiện hành 5 Nhiều hơn 1 năm Từ một năm trở xuống 6 Điện thoại cố định Có Khơng có Số người sống cùng (phụ thuộc) Khơng Một 7 Hai Ba Nhiều hơn ba 8 Các tài khoản tại ngân hàng Cả tài khoản tiết kiệm và phát hành Sec Chỉ tài khoản tiết kiệm Chỉ tài khoản phát hành Sec Khơng có Footer Page of 166 Điểm 10 8 7 5 4 2 6 4 2 10 5 2 0 5 2 2 1 2 0 3 3 4 4 2 4 3 2 Header Page of 166 8 Khách hàng có điểm số cao nhất theo mơ hình với 8 mục tiêu trên là 43 điểm, thấp nhất là 9 điểm. Giả sử ngân hàng biết mức 28 điểm là ranh giới giữa khách hàng có tín dụng tốt và khách hàng có tín dụng xấu, từ đó ngân hàng hình thành khung chính sách tín dụng theo mơ hình điểm số như sau: Tổng số điểm của khách hàng Từ 28 điểm trở xuống 29 30 điểm 31 33 điểm 34 – 36 điểm 37 – 38 điểm 39 – 40 điểm 41 – 43 điểm Quyết định tín dụng Từ chối tín dụng Cho vay đến 500 USD Cho vay đến 1.000 USD Cho vay đến 2.500 USD Cho vay đến 3.500 USD Cho vay đến 5.000 USD Cho vay đến 5.000 USD 1.2.4.2 Đánh giá rủi ro tín dụng. Các chỉ số thường được sử dụng để đánh giá RRTD là: * Tỷ lệ nợ q hạn Tỷ lệ nợ hạn = Dư nợ hạn Tổng dư nợ cho vay Quy định hiện nay của NHNN cho phép dư nợ q hạn của các NHTM khơng được vượt q 5%. Nợ q hạn (non performing loan – NPL) là khoản nợ mà một phần hoặc tồn bộ nợ gốc và / hoặc lãi đã q hạn. Một cách tiếp cận khác, nợ q hạn là những khoản tín dụng khơng hồn trả đúng hạn, khơng được phép và khơng đủ điều kiện để được gia hạn nợ. Để đảm bảo quản lý chặt chẽ, các khoản nợ q hạn trong hệ thống NHTM Việt Nam được phân loại theo thời gian và được phân chia theo thời hạn thành các nhóm sau: + Nợ q hạn dưới 90 ngày – Nợ cần chú ý + Nợ q hạn từ 90 đến 180 ngày – Nợ dưới tiêu chuẩn. + Nợ q hạn từ 181 đến 360 ngày – Nợ nghi ngờ. + Nợ q hạn trên 361 ngày – Nợ có khả năng mất vốn. Tỷ trọng nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay Nợ xấu (hay nợ có vấn đề, nợ khơng lành mạnh, nợ khó đòi, nợ khơng thể đòi,…) là khoản nợ mang các đặc trưng sau: + Khách hàng đã khơng thực hiện nghĩa vụ trả nợ với ngân hàng khi các cam Footer Page of 166 kết này đã hết hạn Header Page of 166 9 + Tình hình tài chính của khách hàng đang và có chiều hướng xấu dẫn đến có khả năng ngân hàng khơng thu hồi được cả vốn lẫn lãi. + Tài sản đảm bảo (thế chấp, cầm cố, bảo lãnh) được đánh giá là giá trị phát mãi khơng đủ trang trải nợ gốc và lãi. + Thơng thường về thời gian là các khoản nợ q hạn ít nhất là 90 ngày. Theo Quyết định số 493/2005/QĐNHNN ngày 22/4/2005, nợ xấu của TCTD bao gồm các nhóm nợ như sau: + Nhóm nợ dưới tiêu chuẩn: các khoản nợ được TCTD đánh giá là khơng có khả năng thu hồi nợ gốc và lãi khi đến hạn và có khả năng tổn thất một phần nợ gốc và lãi. Bao gồm: Các khoản nợ q hạn từ 90 đến 180 ngày; Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ q hạn dưới 90 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại. + Nhóm nợ nghi ngờ: các khoản nợ được tổ chức tín dụng đánh giá là khả năng tổn thất cao. Bao gồm: Các khoản nợ q hạn từ 181 đến 360 ngày; Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ q hạn từ 90 ngày đến 180 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại. + Nhóm nợ có khả năng mất vốn: các khoản nợ được tổ chức tín dụng đánh giá là khơng còn khả năng thu hồi, mất vốn. Bao gồm: Các khoản nợ q hạn trên 360 ngày; Các khoản nợ khoanh chờ Chính phủ xử lý; Các khoản nợ đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ q hạn trên 180 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại. Theo quy định hiện nay, tỷ lệ này khơng được vượt q 3%. * Hệ số rủi ro tín dụng Hệ số rủi ro tín dụng = Tổng dư nợ cho vay x 100 % Tổng tài sản có Hệ số này cho ta thấy tỷ trọng của khoản mục tín dụng trong tài sản có, khoản mục tín dụng trong tổng tài sản càng lớn thì lợi nhuận sẽ lớn nhưng đồng thời rủi ro tín dụng cũng rất cao. Thơng thường, tổng dư nợ cho vay của ngân hàng được chia thành 3 nhóm: + Nhóm dư nợ của các khoản tín dụng có chất lượng xấu: là những khoản cho vay có mức độ rủi ro lớn nhưng có thể mang lại thu nhập cao cho ngân hàng. Đây là khoản tín dụng chiếm tỷ trọng thấp trong tổng dư nợ cho vay của ngân hàng. + Nhóm dư nợ của các khoản tín dụng có chất lượng tốt: là những khoản cho Footer Page of 166 vay có mức độ rủi ro thấp nhưng có thể mang lại thu nhập khơng cao cho ngân hàng Header Page 10 of 166 10 Đây cũng là những khoản tín dụng chiếm tỷ trọng thấp trong tổng dư nợ cho vay của ngân hàng. + Nhóm dư nợ của các khoản tín dụng có chất lượng trung bình: là những khoản cho vay có mức độ rủi ro có thể chấp nhận được và thu nhập mạng lại cho ngân hàng là vừa phải. Đây là khoản tín dụng chiếm tỷ trọng áp đảo trong tổng dư nợ cho vay của ngân hàng. * Chỉ tiêu dư nợ trên vốn huy động Có nghĩa là có bao nhiêu đồng vốn huy động tham gia vào dư nợ, nó còn gián tiếp phản ánh khả năng huy động vốn tại địa phương của ngân hàng. Chỉ tiêu này lớn chứng tỏ vốn huy động tham gia vào dư nợ ít, khả năng huy động vốn của ngân hàng chưa được tốt Dư nợ vốn huy động = Dư nợ x 100% Vốn huy động * Chỉ tiêu hệ số thu nợ Hệ số thu nợ cao cho thấy cơng tác thu nợ đang tiến triển tốt, RRTD thấp. Chỉ tiêu này còn biểu hiện khả năng thu hồi nợ của ngân hàng từ việc cho khách hàng vay. Hệ số thu nợ = Doanh số thu nợ x100 % Doanh số cho vay * Chỉ tiêu vòng quay vốn tín dụng Vòng quay vốn tín dụng dùng để đo lường tốc độ ln chuyển vốn của tín dụng ngân hàng, nó cho thấy thời gian thu hồi nợ nhanh hay chậm. Nếu vòng quay vốn tín dụng nhanh, tức việc đưa vốn vào sản xuất, kinh doanh của ngân hàng đạt hiệu quả cao Vòng quay vốn tín dụng = Doanh số thu nợ Dư nợ bình quân 1.2.4.3 Phương pháp quản lý rủi ro tín dụng. Thực hiện đúng các quy định của pháp luật về cho vay, bảo lãnh, cho th tài chính, chiết khấu, bao thanh tốn và bảo đảm tiền vay. Xem xét và quyết định việc cho vay có bảo đảm bằng tài sản hoặc khơng có bảo đảm bằng tài sản, cho vay có bảo đảm bằng tài sản hình thành từ vốn vay, tránh các vướng mắc khi xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ vay. Đặc biệt chú trọng thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng tín Footer Page 10 of 166 dụng, khơng để nợ xấu gia tăng Header Page 67 of 166 67 Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2000, NHTM có lợi ích sau: Khi áp dụng mơ hình quản lý theo các u cầu ISO 9001:2000 ngân hàng có thể thực hiện các u cầu về chất lượng dịch vụ một cách hiệu quả và tiết kiệm, nâng cao khả năng cạnh tranh của mình. Và nhờ có hệ thống hồ sơ tài liệu chất lượng, ngân hàng có thể đưa ra các biện pháp làm việc đúng ngay từ đầu, có thể xác định đúng nhiệm vụ và chỉ ra cách thức thực hiện để đạt được kết quả đã định; Hệ thống hồ sơ có thể làm tài liệu để đào tạo huấn luyện nhân viên trong nội bộ mình và các bộ phận biết, để trao đổi, học được kinh nghiệm của nhau. Trong giao dịch thương mại dịch vụ gần đây, đa số khách hàng lựa chọn dịch vụ hàng hố có chất lượng, tức nhanh chóng thuận tiện, chính xác và hiện đại mà các u cầu này đã được thiết lập và kiểm sốt khi áp dụng thống quản lý chất lượng ISO 9001:2000; trong nhiều trường hợp đứng trước nhiều NH, khách hàng sẽ chỉ lựa chọn ngân hàng nào có chất lượng cao. Đội ngũ cán bộ, nhân viên của ngân hàng hiểu rõ hơn vai trò nhiệm vụ của mình nhờ vào hệ thống qui trình, thủ tục mà trong đó các nội dung cơng việc đã được hướng dẫn rõ ràng, cụ thể, cơng khai; nhân viên mới có thể hiểu được cơng việc và cách làm việc ngay bởi vì mọi chỉ dẫn chi tiết cơng việc đã được ghi thành văn bản. Với hoạt động của hệ thống ngân hàng Việt Nam như hiện nay, từ các qui định của Chính phủ, luật Ngân hàng và các qui trình nghiệp vụ của từng ngân hàng thì việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2000 là khơng khó và ít chi phí, người quản lý của từng bộ phận nghiệp vụ và nhất là người lãnh đạo cao nhất sẽ nắm và quản lý hết được mọi cơng việc thơng qua phân cơng nhiệm vụ và sổ tay kiểm sốt chất lượng. Trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người trong hệ thống được qui định rõ ràng và nâng cao hơn. Đặc biệt mọi cơng việc sẽ được làm đúng ngay từ đầu, rủi ro được hạn chế trong từng giai đoạn của cơng việc, các bộ phận sẽ giám sát, học hỏi lẫn nhau. 3.5.1.8 Chú trọng chiến lược đầu tư phát triển cơng nghệ Cơng nghệ ngân hàng là một trong những yếu tố quyết định sự thành cơng của ngân hàng trong q trình hoạt động. Do vậy, các NHTM cần tiếp tục đầu tư củng cố nền tảng cơng nghệ, tăng cường khai thác tiện ích, tạo các sản phẩm có giá trị gia tăng phục vụ khách hàng. Trong điều kiện hội nhập ngày càng sâu rộng, sự cạnh tranh ngày Footer Page 67 of 166 Header Page 68 of 166 68 càng gay gắt giữa các NHTM trong nước và giữa NH trong nước với các NH nước ngồi thì mỗi NHTM cần có chiến lược đầu tư phát triển cơng nghệ: Có chiến lược đầu tư và cập nhật cơng nghệ, đảm bảo cho khách hàng có thể thực hiện hầu hết các dịch vụ, từ việc tra cứu thơng tin, kiểm tra nhật ký tài khoản, đăng ký sử dụng dịch vụ mới, thanh tốn và các giao dịch khác liên quan đến thẻ…Cơng nghệ đó phải đảm bảo: bảo mật, an tồn và ngăn chặn việc hacker có thể thực hiện truy nhập bất hợp pháp vào cơ sở dữ liệu khách hàng Để khai thác hết hiệu quả của cơng nghệ hiện đại cần đầu tư cho cơng tác đào tạo, ứng dụng cơng nghệ vì hiện tại số lượng cán bộ tín dụng ở các NHTM Bình Phước có đủ trình độ vận hàng và bảo trì hệ thơng cơng nghệ này còn hạn chế. Do đó, cần đẩy mạnh cơng tác bồi dưỡng, đào tạo cho đội ngũ này nhiều hơn để đảm bảo cho sự phát triển cơng nghệ ngân hàng trước mắt cũng như về lâu dài. 3.5.2 Các giải pháp hỗ trợ khác 3.5.2.1 Các NHTM cần giúp các DNV&N lập phương án kinh doanh Hầu hết các doanh nghiệp của ở Bình Phước chưa biết cách lập kế hoạch cũng như triển khai dự án một cách tốt nhất, điều này gây khó khăn cho DN trong việc tiếp cận nguồn vốn vay của NHTM, để nhanh chóng đáp ứng được nhu cầu này cán bộ ngân hàng giúp doanh nghiệp lập phương án kinh doanh ngay từ đầu, tránh trường hợp doanh nghiệp lập xong phương án rồi (nhưng vẫn còn sai sót), sau đó chờ ngân hàng thẩm định, sẽ gây mất thời gian. 3.5.2.2 u cầu báo cáo tài chính của các DN được kiểm tốn và phải có chế tài để đảm bảo tính minh bạch về thơng tin tài chính Nhằm tránh tình trạng các DN có nhiều báo cáo tài chính khác nhau trong một niên độ kế tốn, các NHTM u cầu các DN muốn vay tiền ngân hàng cần cung cấp báo cáo kiểm tốn do các cơng ty kiểm tốn độc lập thực hiện. Ngồi ra, để số liệu trên báo cao tài chính trung thực cần có biện pháp chế tài đối với DN cố ý gian lận, khai báo khơng đúng sự thật. 3.5.2.3 Thành lập cơng ty thẩm định giá tài sản Việc ngân hàng tự thẩm định và đánh giá tài sản thế chấp là khơng khách quan, thiệt thòi cho khách hàng và do còn hạn chế về nhân lực, kinh nghiệm, trình độ nên cơng tác thẩm định giá của ngân hàng trên địa bàn tỉnh còn khó khăn. Do đó, Ngân hàng cần phải thành lập những cơng ty thẩm định giá độc lập để đánh giá giá trị tài sản thế chấp. Cơng ty thẩm định giá với khả năng chun mơn sâu sẽ giúp cho các NHTM Footer Page 68 of 166 Header Page 69 of 166 69 có thơng tin thẩm định giá một cách nhanh chóng, thuận tiện, chính xác. Điều này giúp các NHTM giảm chi phí trong việc thành lập bộ phận thẩm định giá và đồng thời ngăn chặn tiêu cực của cán bộ tín dụng (nếu có). Mặt khác, cơng ty thẩm định giá hồn tồn chịu trách nhiệm với thơng tin cung cấp cho NHTM, điều này có nghĩa là NHTM đã chia sẽ rủi ro tín dụng với cơng ty thẩm định giá tài sản. Kết luận chương 3: Trên cơ sở phân tích thực trạng rủi ro tín dụng, ngun nhân cơ bản dẫn đến rủi ro tín dụng tại các NHTM trên địa bàn Bình Phước ở chương 2 trong thời gian qua, đề tài khẳng định sự cần thiết phải tìm ra giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng để đảm bảo an tồn trong hoạt động tín dụng của các NHTM trên địa bàn. Từ đó, luận văn mạnh đề xuất một số gợi ý, giải pháp cơ bản để hồn chỉnh nghiệp vụ, hạn chế rủi ro tín dụng tại các NHTM trên địa bàn tỉnh Bình Phước nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh và nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng Footer Page 69 of 166 Header Page 70 of 166 70 KẾT LUẬN Hoạt động tín dụng hiện tại là hoạt động đem lại lợi nhuận chính cho các NHTM. Ngồi ra, nó còn đóng góp vào q trình thực thi, bình ổn chính sách tiền tệ của NHNN, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong thời gian qua, khi Việt Nam gia nhập WTO, nền kinh tế thị trường nói chung và ngành ngân hàng nói riêng có những tăng trưởng, cạnh tranh và biến động mạnh mẽ hơn. Thực tế hoạt động tín dụng của các NHTM trên địa bàn Bình Phước trong thời gian qua tăng trưởng tương đối cao nhưng vẫn còn tồn tại một số mặt hạn chế, đó là hiệu quả hoạt động tăng chưa cao, rủi ro tín dụng còn cao được thể hiện ở tỷ lệ nợ q hạn còn q cao. Việc tìm ra các giải pháp để hạn chế RRTD ln là vấn đề rất quan trọng của các NHTM. Trên cơ sở vận dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu, luận văn đã trình bày được những vấn đề sau: Trình bày cơ sở lý luận về tín dụng NHTM, phương pháp lượng hóa và đánh giá RRTD, kinh nghiệm quản lý RRTD của một số nước và bài học cho Việt Nam. Trình bày và phân tích thực trạng hoạt động tín dụng của các NHTM trên địa bàn Bình Phước. Từ đó, nêu những mặt đạt được và những hạn chế còn tồn tại và chỉ ra một số ngun nhân dẫn đến những hạn chế đó. Trên cơ sở phân tích thực trạng đó, đưa ra mơt số gợi ý, giải pháp cơ bản nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng tại các NHTM trên địa bàn Bình Phước. Các gợi ý, giải pháp đề xuất trong luận văn dựa trên cơ sở lý luận cũng như tính thực tiễn trong hoạt động tín dụng tại các NHTM Bình Phước và thơng qua việc tham khảo những tài liệu, tạp chí liên quan đến hoạt động tín dụng ngân hàng. Tuy nhiên, do còn hạn chế về trình độ và thời gian nên luận văn khơng tránh khỏi một số thiếu sót nhất định. Tơi rất mong được sự đóng góp ý kiến của Qúy thầy, cơ và bạn bè để luận văn được hồn chỉnh hơn Footer Page 70 of 166 Header Page 71 of 166 71 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. PGS.TS Nguyễn Đăng Dờn, năm 2005, Tín dụng ngân hàng, NXB Thống kê 2. PGS.TS Nguyễn Đăng Dờn, năm 2004, Tiền tệ ngân hàng, NXB Thống kê 3. PGS.TS Nguyễn Đăng Dờn, TS Hồng Đức, PGS.TS Trần Huy Hồng, TS Trầm Xn Hương, năm 2005, Tiền tệ ngân hàng, NXB Thống kê 4. PGS.TS Nguyễn Đăng Dờn, TS Hồng Đức, PGS.TS Trần Huy Hồng, TS Trầm Xn Hương, Th.S Nguyễn Quốc Anh, năm 2005, Tín dụng ngân hàng, NXB Thống kê 5. PGS.TS Nguyễn Đăng Dờn, TS Hồng Đức, PGS.TS Trần Huy Hồng, TS Trầm Xn Hương, Th.S Nguyễn Quốc Anh, năm 2005, Quản trị ngân hàng, NXB Lao động xã hội 6. TS Nguyễn Minh Kiều, năm 2007, Nghiệp Vụ Ngân Hàng Thương Mại, NXB Thống Kê 7. PGS.TS Trần Huy Hồng, năm 2007, Quản Trị Ngân Hàng Thương Mại, NXB Lao Động Xã Hội 8. Hiệp hội ngân hàng, Tạp chí Tài chính ngân hàng các năm, (2006, 2007, 2008, 2009) và Tạp chí kinh tế và dự báo số 1, (1/2009) số 441, 9. NHNN Việt Nam, quyết định 1627/2001/QĐNHNN, quyết định 493/2007/QĐ NHNN, quyết định 18/2007/QĐNHNN 10. NHNN chi nhánh Bình Phước, Số liệu hoạt động tín dụng của các NHTM trên địa bàn tình Bình Phước từ năm 2007 đến tháng 3/2009, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của các NHTM trên địa bàn tình Bình Phước từ năm 2007 đến tháng 3/2009 11. Các website: www.binhphuoc.gov.vn, www.sbv.gov.vn, www.vietnamnet.vn Footer Page 71 of 166 Header Page 72 of 166 72 PHỤ LỤC 1 Chi tiết điều 6 và điều 7 theo quy định tại quyết định 493/2007/QĐNHNN ngày 26/04/2005: Điều 6. 1 Tổ chức tín dụng thực hiện phân loại nợ như sau: a) Nhóm 1(Nợ đủ tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản nợ trong hạn mà tổ chức tín dụng đánh giá là có đủ khả năng thu hồi đầy đủ cả gốc và lãi đúng thời hạn; Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm 1 theo quy định tại Khoản 2, Điều này. b) Nhóm 2 (Nợ cần chú ý) bao gồm: Các khoản nợ q hạn dưới 90 ngày; Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ trong hạn theo thời hạn nợ đã cơ cấu lại; Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm 2 theo quy định tại Khoản 3 và Khoản 4 Điều này. c) Nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản nợ q hạn từ 90 đến 180 ngày; Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ q hạn dưới 90 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại; Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm 3 theo quy định tại Khoản 3 và Khoản 4 Điều này. d) Nhóm 4 (Nợ nghi ngờ) bao gồm: Các khoản nợ q hạn từ 181 đến 360 ngày; Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ q hạn từ 90 ngày đến 180 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại; Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm 4 theo quy định tại Khoản 3 và Khoản 4 Điều này. e) Nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn) bao gồm: Footer Page 72 of 166 Header Page 73 of 166 73 Các khoản nợ q hạn trên 360 ngày; Các khoản nợ khoanh chờ Chính phủ xử lý. Các khoản nợ đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ q hạn trên 180 ngày theo thời hạn đã được cơ cấu lại; Các khoản nợ khác được phân loại vào nhóm 5 theo quy định tại Khoản 3 và Khoản 4 Điều này. 2 Trường hợp khách hàng trả đầy đủ nợ gốc và lãi theo kỳ hạn đã được cơ cấu lại tối thiểu trong vòng một (01) năm đối với các khoản nợ trung và dài hạn, ba (03) tháng đối với các khoản nợ ngắn hạn và được tổ chức tín dụng đánh giá là có khả năng trả đầy đủ nợ gốc và lãi đúng thời hạn theo thời hạn đã được cơ cấu lại, tổ chức tín dụng có thể phân loại lại khoản nợ đó vào nhóm 1. 3 Trường hợp một khách hàng có nhiều hơn một (01) khoản nợ với tổ chức tín dụng mà có bất kỳ khoản nợ bị chuyển sang nhóm nợ rủi ro cao hơn thì tổ chức tín dụng bắt buộc phải phân loại các khoản nợ còn lại của khách hàng đó vào các nhóm nợ rủi ro cao hơn tương ứng với mức độ rủi ro. 4 Trường hợp các khoản nợ (kể cả các khoản nợ trong hạn và các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ trong hạn theo thời hạn nợ đã cơ cấu lại) mà tổ chức tín dụng có đủ cơ sở để đánh giá là khả năng trả nợ của khách hàng bị suy giảm thì tổ chức tín dụng chủ động tự quyết định phân loại các khoản nợ đó vào các nhóm nợ rủi ro cao hơn tương ứng với mức độ rủi ro. 5 Tỷ lệ trích lập dự phòng cụ thể đối với các nhóm nợ quy định tại Khoản 1 Điều này như sau: a) Nhóm 1: 0% b) Nhóm 2: 5% c) Nhóm 3: 20% d) Nhóm 4: 50% đ) Nhóm 5: 100%. Riêng đối với các khoản nợ khoanh chờ Chính phủ xử lý thì được trích lập dự phòng cụ thể theo khả năng tài chính của tổ chức tín dụng. Điều 7: Tổ chức tín dụng có đủ khả năng và điều kiện thực hiện phân loại nợ theo phương pháp định tính thì xây dựng chính sách phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi Footer Page 73 of 166 ro như sau: Header Page 74 of 166 74 1 Căn cứ trên Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, tổ chức tín dụng trình Ngân hàng Nhà nước chính sách dự phòng rủi ro và chỉ được thực hiện sau khi Ngân hàng Nhà nước chấp thuận bằng văn bản. 2 Điều kiện để Ngân hàng Nhà nước chấp thuận chính sách dự phòng rủi ro: a) Hệ thống xếp hạng tín dụng đã được áp dụng thử nghiệm tối thiểu một (01) năm; b) Kết quả xếp hạng tín dụng được Hội đồng quản trị phê duyệt; c) Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ phù hợp với hoạt động kinh doanh, đối tượng khách hàng, tính chất rủi ro của khoản nợ của tổ chức tín dụng; d) Chính sách quản lý rủi ro tín dụng, mơ hình giám sát rủi ro tín dụng, phương pháp xác định và đo lường rủi ro tín dụng có hiệu quả, trong đó bao gồm cách thức đánh giá về khả năng trả nợ của khách hàng, hợp đồng tín dụng, các tài sản bảo đảm, khả năng thu hồi nợ và quản lý nợ của tổ chức tín dụng; đ) Phân định rõ ràng trách nhiệm, quyền hạn của Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc trong việc phê duyệt, thực hiện và kiểm tra thực hiện Hệ thống xếp hạng tín dụng và chính sách dự phòng của tổ chức tín dụng và tính độc lập của các bộ phận quản lý rủi ro; e) Hệ thống thơng tin có hiệu quả để đưa ra các quyết định, điều hành và quản lý đối với hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng và thích hợp với Hệ thống xếp hạng tín dụng và phân loại nợ. 3 Hồ sơ của tổ chức tín dụng đề nghị Ngân hàng Nhà nước (Vụ Các Ngân hàng và tổ chức tín dụng phi ngân hàng) chấp thuận chính sách dự phòng rủi ro gồm: a) Văn bản của Chủ tịch Hội đồng quản trị đề nghị NHNN chấp thuận chính sách dự phòng rủi ro, trong đó phải giải trình được Hệ thống xếp hạng tín dụng và chính sách dự phòng của TCTD đáp ứng đủ các điều kiện được quy định tại các Khoản 2 Điều này. b) Bản sao Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ và chính sách dự phòng rủi ro và các dự thảo văn bản hướng dẫn thực hiện phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro của tổ chức tín dụng. 4 Trong thời gian ba mươi (30) ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định tại Khoản 3 Điều này, Ngân hàng Nhà nước có văn bản chấp thuận chính sách dự phòng Footer Page 74 of 166 Header Page 75 of 166 75 rủi ro của tổ chức tín dụng. Trường hợp khơng chấp thuận, Ngân hàng Nhà nước có văn bản u cầu tổ chức tín dụng chỉnh sửa theo quy định. 5 Hàng năm, tổ chức tín dụng phải đánh giá lại Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ và chính sách dự phòng rủi ro cho phù hợp với tình hình thực tế và các quy định của pháp luật. Việc thay đổi, điều chỉnh chính sách dự phòng rủi ro của tổ chức tín dụng phải được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận bằng văn bản. 6 Tổ chức tín dụng có chính sách dự phòng rủi ro được NHNN chấp thuận quy định tại Khoản 1, Điều này thực hiện phân loại nợ và trích lập dự phòng cụ thể như sau: 6.1 Phân loại nợ : a) Nhóm 1(Nợ đủ tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản nợ được tổ chức tín dụng đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ cả nợ gốc và lãi đúng hạn. b) Nhóm 2 (Nợ cần chú ý) bao gồm: Các khoản nợ được tổ chức tín dụng đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ cả nợ gốc và lãi nhưng có dấu hiệu khách hàng suy giảm khả năng trả nợ. c) Nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản nợ được tổ chức tín dụng đánh giá là khơng có khả năng thu hồi nợ gốc và lãi khi đến hạn. Các khoản nợ này được tổ chức tín dụng đánh giá là có khả năng tổn thất một phần nợ gốc và lãi. d) Nhóm 4 (Nợ nghi ngờ) bao gồm: Các khoản nợ được tổ chức tín dụng đánh giá là khả năng tổn thất cao. đ) Nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn) bao gồm: Các khoản nợ được tổ chức tín dụng đánh giá là khơng còn khả năng thu hồi, mất vốn. 6.2 Tỷ lệ trích lập dự phòng cụ thể đối với các nhóm nợ quy định tại Khoản 6.1 Điều này như sau : a) Nhóm 1: 0% b) Nhóm 2: 5% c) Nhóm 3: 20% d) Nhóm 4: 50% đ)Nhóm 5:100% Footer Page 75 of 166 Header Page 76 of 166 76 Chương 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG NGÂN HÀNG 1 1.1 Hoạt động tín dụng 1 1.1.1 Khái niệm 1 1.1.2 Bản chất . 1 1.1.3 Phân loại hoạt động tín dụng 2 1.2 Rủi ro tín dụng 3 1.2.1 Khái niệm 3 1.2.2 Phân loại rủi ro tín dụng . 3 1.2.3 Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng và nền kinh tế xã hội 4 1.2.3.1 Ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng 4 1.2.3.2 Ảnh hưởng đến nền kinh tế xã hội 5 1.2.4 Một số phương pháp lượng hóa và đánh giá rủi ro tín dụng . 5 1.2.4.1 Lượng hóa rủi ro tín dụng 5 1.2.4.2 Đánh giá rủi ro tín dụng . 8 1.2.4.3 Phương pháp quản lý rủi ro tín dụng 10 1.2.5 Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng của các nước .12 Kết luận chương 1: 14 Chương 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƯỚC 15 2.1 Vài nét về tỉnh Bình Phước 15 2.1.1 Mục tiêu tổng qt: .15 2.1.2 Mục tiêu cụ thể: 16 2.2 Hoạt động của hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh BP 16 2.2.1 Tình hình huy động vốn 17 2.2.1.1 Phân tích tình hình huy động vốn 17 2.2.1.2 Đánh giá chung về huy động vốn của các NHTM trên địa bàn Bình Phước .21 2.2.2 Tình hình sử dụng vốn 22 Footer Page 762.2.2.1 Tình hình doanh số cấp tín dụng 22 of 166 Header Page 77 of 166 77 2.2.2.2 Tình hình doanh số thu nợ 24 2.3 Kết quả kinh doanh 25 2.4 Tình hình rủi ro tín dụng của các NHTM trên địa bàn tỉnh Bình Phước 26 2.4.1 Tín dụng chung 26 2.4.2 Phân tích tình hình dư nợ và nợ xấu theo loại hình kinh tế 28 2.4.2.1 Phân tích tình hình dư nợ theo loại hình kinh tế 28 2.4.2.2 Phân tích tình hình nợ xấu theo loại hình kinh tế 30 2.4.3 Phân tích tình hình dư nợ và nợ xấu theo ngành kinh tế 31 2.4.3.1 Phân tích tình hình dư nợ theo ngành kinh tế .31 2.4.3.2 Phân tích tình hình nợ xấu theo ngành kinh tế .33 2.5 Một số chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng của các NHTM trên địa bàn 35 2.5.1 Tỷ lệ nợ q hạn và tỷ lệ nợ xấu .35 2.5.2 Tỷ lệ tổng nguồn vốn huy động trên tổng dư nợ cho vay 36 2.5.3 Vòng quay vốn tín dụng 37 2.5.4 Hệ số thu nợ 38 2.6 Đánh giá chung về hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng 38 2.6.1 Những thành tựu đạt được 38 2.6.2 Một số tồn tại trong hoạt động tín dụng 39 2.7 Những ngun nhân dẫn đến rủi ro tín dụng 40 2.7.1 Tác động của chính sách kinh tế vĩ mơ (Chính phủ và NHNN) 40 2.7.1.1 Rủi ro do mơi trường pháp lý chưa thuận lợi và sự kém hiệu quả của cơ quan pháp luật cấp địa phương trong việc triển khai .40 2.7.1.2 Cơng tác thống kê, dự báo còn hạn chế, cho nên những điều chỉnh trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNN chưa theo kịp diễn biến của nền kinh tế và kết quả đạt chưa cao 41 2.7.1.3 Rủi ro do sự thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa hiệu quả của NHNN 41 2.7.1.4 Rủi ro do hệ thống thơng tin quản lý còn bất cập 42 2.7.2 Ngun nhân thuộc về các ngân hàng thương mại .43 2.7.2.1 Thơng tin tín dụng khơng đầy đủ và chính xác 43 2.7.2.2 Lạm dụng tài sản thế chấp 44 2.7.2.3 Thiếu kiểm tra giám sát vốn vay 44 2.7.2.4 Sự lỏng lẻo trong cơng tác kiểm sốt nội bộ ngân hàng 45 Footer Page 772.7.2.5 Năng lực của đội ngũ cán bộ tín dụng còn hạn chế of 166 45 Header Page 78 of 166 78 2.7.2.6 Rủi do do sự cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng chưa thực sự lành mạnh, việc chạy theo quy mơ, bỏ qua các tiêu chuẩn, điều kiện trong cho vay, thiếu quan tâm đến chất lượng khoản vay 46 2.7.2.7 Sự hợp tác giữa các NHTM lỏng lẻo, vai trò của CIC chưa thực sự hiệu quả: 46 2.7.3 Ngun nhân thuộc về khách hàng 47 2.7.3.1 Do năng lực tài chính của khách hàng yếu kém 47 2.7.3.2 Do năng lực quản trị điều hành kinh doanh yếu kém 47 2.7.3.4 Do khách hàng gian lận .48 2.7.4 Ngun nhân khách quan 48 2.7.4.1 Rủi ro do sự thay đổi của mơi trường tự nhiên như: thiên tai, dịch bệnh, bão lụt gây tổn thất cho khách hàng vay vốn kinh doanh 48 2.7.4.2 Rủi ro do sự biến động q nhanh và khơng dự đốn được của thị trường thế giới 49 Kết luận chương 2 49 Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN BÌNH PHƯỚC 50 3.1 Định hướng phát triển kinh tế xã hội Bình Phước đến năm 2020 50 3.1.1 Quan điểm phát triển và mục tiêu tổng qt 50 3.1.2 Mục tiêu cụ thể phát triển kinh tế xã hội Bình Phước đến năm 2020 50 3.2 Định hướng phát triển hệ thống NHTM Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 51 3.2.1 Đối với NHNN 51 3.2.2 Đối với các TCTD .52 3.2.3 Về hội nhập kinh tế quốc tế 53 3.3 Định hướng phát triển các ngân hàng thương mại Bình Phước đến năm 2020 54 3.3.1 Mục tiêu định hướng 54 3.3.2 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng 54 3.4 Những giải pháp ở cấp độ vĩ mơ 55 3.4.1 Giải pháp từ chính phủ 55 3.4.1.1 Lựa chọn cấp độ độc lập tự chủ cho phù hợp với NHNN thời kỳ mới:.55 Footer Page 78 of 166 Header Page 79 of 166 79 3.4.1.2 Chính phủ nên kịp thời hỗ trợ Trung tâm thơng tin tín dụng (TTTTTD) tư nhân ra đời .55 3.4.1.3 Tạo điều kiện để phát triển thị trường mua bán nợ xấu của các NHTM.56 3.4.1.4 Đề nghị sửa điều 476 trong Bộ luật dân sự liên quan đến quy định về trần lãi suất: .57 3.4.2 Giải pháp từ ngân hàng nhà nước Việt Nam 58 3.4.2.1 Cơ cấu lại căn bản, tồn diện tổ chức và hoạt động của NHNN: 58 3.4.2.2 Cải cách tồn diện hệ thống thanh tra, giám sát ngân hàng 59 3.4.2.3 Nâng cao chất lượng Trung tâm thơng tin tín dụng của NHNN (CIC) 59 3.4.2.4 Cho phép thành lập các Trung tâm thơng tin tín dụng tư nhân 60 3.4.2.5 NHNN phải thống nhất khi thực hiện phân loại nợ theo quyết định 493:61 3.5 Những giải pháp ở cấp độ vi mơ 61 3.5.1 Giải pháp từ bản thân các NHTM Bình Phước 61 3.5.1.1 Hồn thiện và tn thủ nghiêm ngặt quy trình cho vay 61 3.5.1.2 Đa dạng hóa danh mục cho vay và sản phẩm dịch vụ ngân hàng nhằm giảm thiểu rủi ro .64 3.5.1.3 Thành lập bộ phận nghiên cứu, phân tích và dự báo kinh tế vĩ mơ 64 3.5.1.4 Nâng cao vai trò của cơng tác kiểm sốt nội bộ ngân hàng 65 3.5.1.5 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 65 3.5.1.6 Tham gia thanh lý các khoản nợ xấu thơng qua thị trường mua bán nợ.66 3.5.1.7 u cầu các NHTM áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2000 66 3.5.1.8 Chú trọng chiến lược đầu tư phát triển cơng nghệ .67 3.5.2 Các giải pháp hỗ trợ khác 68 3.5.2.1 Các NHTM cần giúp các DNV&N lập phương án kinh doanh 68 3.5.2.2 u cầu báo cáo tài chính của các DN được kiểm tốn và phải có chế tài để đảm bảo tính minh bạch về thơng tin tài chính 68 3.5.2.3 Thành lập cơng ty thẩm định giá tài sản 68 Kết luận chương 3: 69 KẾT LUẬN 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO 71 PHỤ LỤC 1 72 Footer Page 79 of 166 Header Page 80 of 166 80 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tình hình huy động vốn của các NHTM trên địa bàn 18 Bảng 2.2: Tình hình doanh số cấp tín dụng của các NHTM trên địa bàn 22 Bảng 2.3: Tình hình doanh số thu nợ của các NHTM trên địa bàn 24 Bảng 2.4: Bảng kết quả kinh doanh của các NHTM trên địa bàn 25 Bảng 2.5: Tình hình dư nợ đối với nền kinh tế của các NHTM trên địa bàn 26 Bảng 2.6: Tỷ trọng dư nợ đối với nền kinh tế của các NHTM trên địa bàn 28 Bảng 2.7: Tình hình dư nợ theo loại hình kinh tế của các NHTM trên địa 28 Bảng 2.8: Tình hình nợ xấu theo loại hình kinh tế của các NHTM trên địa bàn 30 Bảng 2.9: Tình hình dư nợ theo ngành kinh tế của các NHTM trên địa bàn 32 Bảng 2.10: Tình hình nợ xấu theo ngành kinh tế của các NHTM trên địa bàn 34 Bảng 2.11: Tỷ lệ nợ q hạn và tỷ lệ nợ xấu của các NHTM trên địa bàn 35 Bảng 2.12: Tình hình huy động vốn và dư nợ cho vay của các NHTM trên địa bàn 37 Bảng 2.13: Vòng quay vốn tín dụng của các NHTM trên địa bàn 37 Bảng 2.14: Hệ số thu nợ của các NHTM trên địa bàn 38 Footer Page 80 of 166 Header Page 81 of 166 81 DANH MỤC CÁC BIỂU Biểu đồ 2.1: Cơ cấu huy động theo kỳ hạn nợ 18 Biểu 2.2: Theo hình thức huy động vốn mà chưa xét đến loại đồng tiền 19 Biểu 2.3: Theo hình thức huy động vốn mà có xét đến loại đồng tiền 20 Biểu 2.4: Doanh số cấp tín dụng của các NHTM trên địa bàn 23 Biểu 2.5: Doanh số thu nợ của các NHTM trên địa bàn 24 Biểu 2.6: Dư nợ theo loại hình kinh tế của các NHTM trên địa 29 Biểu 2.7: Nợ xấu theo loại hình kinh tế của các NHTM trên địa bàn 30 Biểu 2.8: Dư nợ theo ngành kinh tế của các NHTM trên địa bàn 32 Biểu 2.9: Nợ xấu theo ngành kinh tế của các NHTM trên địa bàn 34 Biểu 2.10: Nợ q hạn và tỷ lệ nợ xấu của các NHTM trên địa bàn 36 Footer Page 81 of 166 ... 15 Chương 2 THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƯỚC 2.1 Vài nét về tỉnh Bình Phước Bình Phước là tỉnh ở Miền Đơng Nam Bộ, nằm trong Vùng Kinh tế trọng điểm ... Đề tài đã hệ thống hóa cơ sở lý luận những vấn đề cơ bản về tín dụng và rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của các NHTM. Đề tài đã nghiên cứu bản chất, các hình thức tín dụng, ngun nhân rủi ro tín dụng, chỉ ra ảnh hưởng của tín dụng đối ... ước hoặc chứng từ nợ đã phát sinh và còn trong thời hạn thanh tốn như là: chiết khấu thương mại bao thanh tốn. 1.2 Rủi ro tín dụng 1.2.1 Khái niệm Rủi ro tín dụng là loại rủi ro phát sinh trong q trình cấp tín dụng

Định dạng
Số trang	81
Dung lượng	1 MB