Header Page of 16 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH –––––––––––––––––––––––––––––– ĐÀO DUY BẨY NÂNG CAO VAI TRÒ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 60 - 34 - 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS ĐỖ THỊ BẮC THÁI NGUYÊN - 2012 Footer Page ofSố16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page of 16 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu kết nghiên cứu luận văn “Nâng cao vai trò Nhà nước quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ vừa địa bàn thành phố Thái Nguyên” trung thực, kết nghiên cứu riêng Các tài liệu , số liệu sử dụng luận văn Tổng cục Thuế, Cục Thuế Thái Nguyên, UBND TP Thái Nguyên, Chi cục Thuế TP Thái nguyên cung cấp cá nhân thu thập từ báo cáo Ngành thuế, sách, báo, tạp chí Thuế, các kết nghiên cứu có liên quan đến đề tài đã đƣợc công bố Các trích dẫn luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc Ngày tháng năm 2012 Tác giả luận văn Đào Duy Bẩy Footer Page ofSố16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page of 16 ii LỜI CẢM ƠN Trong trình thực đề tài: “Nâng cao vai trò Nhà nước quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ vừa địa bàn thành phố Thái Nguyên”, đã nhận đƣợc hƣớng dẫn, giúp đỡ, động viên nhiều cá nhân tập thể Tôi xin đƣợc bày tỏ cảm ơn sâu sắc tới tất cá nhân tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ học tập nghiên cứu Tôi xin chân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trƣờng, Phòng Quản lý Đào tạo Sau Đại học, khoa, phòng Trƣờng Đại học Kinh t ế Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ về mặt trình học tập hoàn thành luận văn này Tôi xin trân trọng cảm ơn giúp đỡ tận tình giáo viên hƣớng dẫn PGS.TS Đỗ Thị Bắc Tôi xin cảm ơn giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu nhà khoa học, thầy, cô giáo Trƣờng Đại học Kinh t ế Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên Trong trình thực đề tài, đƣợc giúp đỡ cộng tác các đồng chí địa điểm nghiên cứu, xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Cục Thuế Thái Nguyên; Chi cục thuế thành phố Thái Nguyên; cán Đội thuế phƣờng, xã Chi cục Thuế… Tôi xin cảm ơn động viên, giúp đỡ bạn bè và gia đình đã giúp thực luận văn này Tôi xin bày tỏ cảm ơn sâu sắc giúp đỡ quý báu đó Thái Nguyên, ngày tháng năm 2012 Tác giả luận văn Đào Duy Bẩy Footer Page ofSố16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page of 16 iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CHƢ̃ VIẾT TẮT vii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU viii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ix MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết việc nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Ý nghĩa khoa học luận văn Kết cấu luận văn Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VAI TRÒ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA 1.1 Quan niệm, vai trò doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.1 Quan niệm và đặc điểm doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.2 Vai trò doanh nghiệp nhỏ và vừa nền kinh tế 1.2 Quản lý thuế và vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế 1.2.1 Quan niệm về thuế và vai trò thuế 1.2.2 Quan niệm về quản lý thuế và tính tất yếu khách quan vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế 12 1.3 Vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa 15 1.3.1 Quản lý công tác đăng ký, kê khai, nộp thuế, ấn định thuế 15 1.3.2 Quản lý thủ tục hoàn thuế, miễn thuế, giảm thuế 17 1.3.3 Quản lý xoá nợ tiền thuế, tiền phạt 17 Footer Page ofSố16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page of 16 iv 1.3.4 Quản lý thông tin về ngƣời nộp thuế 18 1.3.5 Quản lý công tác kiểm tra thuế, tra thuế 18 1.3.6 Quản lý công tác cƣỡng chế thi hành định hành chính thuế 19 1.3.7 Quản lý xử lý vi phạm pháp luật về thuế 20 1.3.8 Quản lý giải khiếu nại, tố cáo về thuế 20 1.4 Các nhân tố ảnh hƣởng đến vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa 21 1.4.1 Môi trƣờng quản lý thuế 21 1.4.2 Cơ cấu tổ chức máy và và trình độ đội ngũ cán quản lý thuế 22 1.4.3 Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và các quy định các tổ chức kinh tế quốc tế có liên quan đến thuế quan 23 1.4.4 Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho quản lý thuế 24 1.4.5 Sự phối kết hợp các tổ chức, cá nhân quản lý thuế 25 1.5 Kinh nghiệm vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa số nƣớc giới và Việt Nam 25 1.5.1 Kinh nghiệm vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa số nƣớc giới 25 1.5.2 Kinh nghiệm vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam 29 1.5.3 Kinh nghiệm Chi cục Thuế Thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ 32 1.5.4 Những bài học kinh nghiệm rút vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế các doanh nghiệp nhỏ và vừa 33 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35 2.1 Câu hỏi nghiên cứu 35 Footer Page ofSố16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page of 16 v 2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu 35 2.2.1 Phƣơng pháp chọn điểm nghiên cứu 35 2.2.2 Thu thập số liệu 36 2.2.3 Phƣơng pháp tổng hợp số liệu 38 2.2.4 Phƣơng pháp phân tích 39 2.3 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu 40 2.3.1 Các chỉ tiêu phản ánh mức độ phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa 40 2.3.2 Kết kinh doanh bình quân doanh nghiệp nhỏ và vừa 40 2.3.3 Các chỉ tiêu để đánh giá vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa 40 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG VAI TRÒ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN 41 3.1 Khái quát về thành phố Thái Nguyên 41 3.1.1 Điều kiện tự nhiên 41 3.1.2 Điều kiện kinh tế thành phố Thái Nguyên 41 3.1.3 Điều kiện văn hoá, y tế, giáo dục 42 3.1.4 Kỹ thuật - công nghệ 42 3.2 Thực trạng vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa địa bàn thành phố Thái Nguyên 43 3.2.1 Tình hình Chi cục Thuế TP Thái Nguyên 43 3.2.2 Kết thu NSNN và tình hình doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2009-2011 thành phố Thái Nguyên 49 3.3.3 Thực trạng vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa địa bàn thành phố Thái Nguyên 54 Footer Page ofSố16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page of 16 vi 3.4 Đánh giá vai trò Nhà nƣớc quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa địa bàn thành phố Thái Nguyên 71 3.4.1 Những mặt đạt đƣợc 71 3.4.2 Những mặt hạn chế 74 3.4.3 Một số nguyên nhân 76 Chƣơng 4: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN 80 4.1 Các quan điểm, định hƣớng và mục tiêu chủ yếu nâng cao vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa địa bàn thành phố Thái Nguyên 80 4.2 Giải pháp nâng cao vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa địa bàn thành phố Thái Nguyên 83 4.2.1 Giải pháp về thực thu Ngân sách Nhà nƣớc 83 4.2.2 Giải pháp nâng cao vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa địa bàn thành phố Thái Nguyên 86 4.3 Kiến nghị 98 4.3.1.Kiến nghị với Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên 98 4.3.2 Kiến nghị với Tổng cục Thuế và Bộ Tài chính trình Quốc hội sửa đổi số nội dung Luật Quản lý thuế chƣa phù hợp với thực tế 99 4.3.3 Kiến nghị với Đảng uỷ, UBND các cấp, các tổ chức kinh tế, xã hội, chính trị tỉnh Thái Nguyên 100 KẾT LUẬN 102 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ 104 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 105 PHỤ LỤC 107 Footer Page ofSố16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page of 16 vii DANH MỤC CHƢ̃ VIẾT TẮT STT CHỮ VIẾT TẮT NGUYÊN NGHĨ A CNTT Công nghệ thông tin CQT Cơ quan thuế CP Cổ phần CTCP Công ty cổ phần DN Doanh nghiệp DNNVV Doanh nghiệp nhỏ vừa DNTN Doanh nghiệp tƣ nhân ĐTNN Đầu tƣ nƣớc GDP Tốc độ tăng trƣởng kinh tế 10 GTGT Giá trị gia tăng 11 HTX Hợp tác xã 12 MSDN Mã số doanh nghiệp 13 MST Mã số thuế 14 NNT Ngƣời nộp thuế 15 NSNN Ngân sách Nhà nƣớc 16 QLT Quản lý thuế 17 TP Thành phố 18 TNCN Thu nhập cá nhân 19 TNDN Thu nhập doanh nghiệp 20 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 21 TTĐB Tiêu thụ đặc biệt 22 UBND Ủy ban nhân dân 23 XHCN Xã hội chủ nghĩa Footer Page ofSố16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page of 16 viii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Số doanh nghiệp điều tra theo loại hình 37 Bảng 2.2 Số doanh nghiệp điều tra theo khu vực 38 Bảng 3.1 Số lƣợng cán bộ, công chức Chi cục Thuế TP Thái Nguyên năm 2011 48 Bảng 3.2 Trang thiết bị quản lý thu thuế Chi cục thuế TP Thái Nguyên năm 2011 49 Bảng 3.3 Kết thu ngân sách tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2009 - 2011 50 Bảng 3.4 Số thu NSNN TP Thái Nguyên giai đoạn 2009 - 2011 50 Bảng 3.5 Tình hình quản lý các doanh nghiệp nhỏ và vừa phân theo xã, phƣờng giai đoạn 2009 - 2011 53 Bảng 3.6 Tình hình quản lý các doanh nghiệp nhỏ và vừa phân theo loại hình doanh nghiệp giai đoạn 2009 - 2011 54 Bảng 3.7 Số lƣợng cấp mã số thuế giai đoạn 2009 - 2011 55 Bảng 3.8 Số lƣợng hồ sơ khai thuế giai đoạn 2009 - 2011 56 Bảng 3.9 Số lƣợng doanh nghiệp nhỏ và vừa giải thể, phá sản, bỏ trốn giai đoạn 2009 - 2011 56 Bảng 3.10 Số lƣợng hoàn thuế giai đoạn 2009-2011 58 Bảng 3.11 Số thuế doanh nghiệp đề nghị hoàn sai đã bị phát giai đoạn 2009 - 2011 64 Bảng 3.12 Xử lý qua kiểm tra hồ sơ khai thuế trụ sở quan thuế 64 Bảng 3.13 Kết kiểm tra trụ sở ngƣời nộp thuế 65 Bảng 3.14 Kết kiểm tra các năm 2009-2011 65 Bảng 3.15 Xử phạt hành vi vi phạm thủ tục thuế giai đoạn 2009 - 2011 67 Bảng 3.16 Xử phạt hành vi chậm nộp tiền giai đoạn 2009 - 2011 68 Bảng 3.17 Tổng hợp các ý kiến nhu cầu về thông tin doanh nghiệp 69 Bảng 3.18 Tổng hợp các ý kiến nhu cầu về quản lý thuế 70 Footer Page ofSố16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 10 of 16 ix DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 3.1 Cơ cấu tổ chức Chi cục Thuế TP Thái Nguyên 43 Biểu đồ 3.1 Cơ cấu thu NSNN TP Thái Nguyên năm 2011 51 Biểu đồ 3.2 Kết thu các DN nhỏ và vừa giai đoạn 2009 - 2011 52 Footer Page 10 of Số 16 hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 104 of 16 94 đƣợc hành vi vi phạm có điều kiện thực biện pháp cảnh báo, ngăn chặn xác có hiệu Xây dựng sở hạ tầng công nghệ thông tin đảm bảo lƣu giữ đầy đủ liệu về ngƣời nộp thuế, thực cấp mã số thuế, kê khai thuế, hỗ trợ ngƣời nộp thuế kết nối thông tin với các quan, tổ chức có liên quan đến quản lý thu Hệ thống thông tin chuẩn hoá về đối tƣợng nộp thuế gồm: thông tin về đặc điểm, vị trí, quy mô, tổ chức và cấu doanh nghiệp; kết sản xuất kinh doanh; tình hình tài chính; hạch toán kế toán; tình hình chấp hành nghĩa vụ thuế; thông tin về vi phạm pháp luật nói chung vi phạm pháp luật thuế nói riêng thông tin kinh tế khác liên quan đến doanh nghiệp Xây dựng hệ thống thông tin, liệu cho công tác tra, kiểm tra; xây dựng hệ thống thông tin đầy đủ, tin cậy liên tục về ngƣời nộp thuế khoảng thời gian định Hệ thống thông tin phải đƣợc chuẩn hoá việc thu thập, xử lý khai thác, sử dụng thống toàn ngành từ trung ƣơng đến địa phƣơng Đầu tƣ trang thiết bị máy tính đại cho trung tâm dự liệu Chi cục Thuế TP Thái Nguyên đảm bảo lực xử lý thông tin theo mô hình tập trung Xây dựng hệ thống phần mềm ứng dụng xử lý thông tin phục vụ quản lý gồm: đăng ký thuế; xử lý tờ khai thuế; theo dõi đôn đốc nộp tờ khai; theo dõi nộp thuế, nợ thuế tính phạt vi phạm về thuế; kế toán thuế; dự báo số thu; xây dựng kho sở liệu, phần mềm phân tích đối tƣợng nộp thuế; xây dựng ban hành nguyên tắc khai thác, sử dụng thông tin và chế bảo mật an toàn thông tin, liệu thuế Triển khai ứng dụng đáp ứng theo yêu cầu Thông tƣ 28/2011/TTBTC ngày 28/2/2011 Bộ Tài Triển khai ứng dụng công nghệ thông tin ngành nhằm đáp ứng tự động hoá 100% nhu cầu xử lý thông tin quản lý thuế, 100% chức quản lý thuế đƣợc ứng dụng Footer Page 104Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 105 of 16 95 công nghệ thông tin Triển khai hệ thống công nghệ thông tin để đại hóa ngành thuế nhƣ: Ủy nhiệm thu thuế qua Kho bạc, Ngân hàng… Đẩy mạnh công tác kê khai thuế qua mạng; Dự kiến năm 2012 có 500 doanh nghiệp kê khai thuế điện tử, lũy kế hết năm 2012 có khoảng gần 800 doanh nghiệp kê khai thuế điện tử; tổ chức triển khai dự án ứng dụng công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu Quản lý thuế TNCN; Tiến tới năm 2013 đạt 100% doanh nghiệp kê khai thuế điện tử Trên sở đó giảm thời gian thực thủ tục hành quan thuế và NNT, để quan thuế có điều kiện tập trung nguồn lực vào công tác kiểm tra, quản lý nợ thuế 4.2.2.4 Hoàn thiện tổ chức máy nâng cao trình độ nghiệp vụ đội ngũ cán quản lý thuế Xây dựng máy quản lý thuế đại, hiệu phù hợp với yêu cầu thực thi nhiệm vụ Chi cục Thuế Tăng cƣờng kiểm tra giám sát việc thực thi công vụ cán bộ, công chức thuế Sắp xếp lại máy Chi cục Thuế, tinh gọn, đảm bảo hoạt động có hiệu lực, hiệu Đổi chế độ uỷ nhiệm thu thuế gắn với việc tổ chức, xếp lại các đội thuế xã, phƣờng, đội thuế liên xã phƣờng để công tác quản lý thuế hiệu Đối với phƣờng, xã có điều kiện kinh tế xã hội-phát triển thuộc các địa bàn thành phố Thái Nguyên, năm 2012 không thực uỷ nhiệm thu mà thực thu qua Kho bạc, qua Ngân hàng thƣơng mại để thuận lợi cho NNT Về nguồn lực, phấn đấu đến hết năm 2015 tỷ lệ cán có trình độ đại học trở lên đạt tối thiểu 90%; 100% cán công chức tuyển dụng đƣợc tập huấn, học kiến thức về nghiệp vụ thuế, 100% cán thuế đƣợc cập nhật văn pháp luật thuế mới, hàng năm 40% cán công chức thuế đƣợc đào tạo nâng cao kiến thức quản lý thuế, 95% cán thuế có trình độ ngoại ngữ từ B trở lên, đó phấn đấu 30% cán bộ, công chức Chi cục Footer Page 105Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 106 of 16 96 Thuế có ngoại ngữ trình độ C trở lên Chi cục xây dựng mô tả công việc phận, cán thuế Quản lý chặt chẽ đội ngũ cán công chức, xây dựng đoàn kết nội kỷ luật kỷ cƣơng Thực nghiêm 10 điều kỷ luật ngành; nghiêm túc xử lý cán công chức gây phiền hà, nhũng nhiễu ngƣời nộp thuế, đồng thời xem xét trách nhiệm lãnh đạo đơn vị trực tiếp quản lý cán công chức để xử lý theo quy định Tiếp tục thực quy chế luân phiên, luân chuyển, điều động cán theo quy định Bộ Tài Quyết định số: 675/QĐ-BTC ngày 16/4/2008 về việc quy định danh mục vị trí công tác cần định kỳ chuyển đổi cán bộ, công chức, viên chức tổ chức, đơn vị thuộc Bộ Tài Kế hoạch luân phiên, luân chuyển, điều động Cục Thuế Thƣờng xuyên thực tốt vận động “học tập, làm theo gương đạo đức Hồ Chí Minh” Đồng thời đẩy mạnh các phong trào thi đua lập thành tích hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hàng năm toàn thể cán công chức Mỗi phong trào thi đua đều phải có mục tiêu cụ thể, tiêu chí đánh giá rõ ràng, sát thực để phản ánh thành tích đạt đƣợc khen thƣởng đối tƣợng Tuy nhiên trƣớc yêu cầu quản lý thuế mới, kiến thức quản lý thuế theo kiểu đại cán thuế chƣa đƣợc trang bị, chí có số cán chƣa hiểu rõ cách thức quản lý truyền thống hành Trình độ tin học cán thấp, nhƣng nỗ lực học tập chƣa cao Trình độ chuyên sâu, kỹ quản lý thấp, số cán ứng xử chƣa công tâm, khách quan, tận tình với ngƣời nộp thuế, chƣa coi ngƣời nộp thuế khách hàng quan trọng để phục vụ; giải công việc nhiều tƣợng để chậm trễ, chí có hành vi quan liêu, hách dịch, nhũng nhiễu Trên sở thực tiễn đó, phải tổ chức máy quan thuế theo chức năng, thực đào tạo và đào tạo lại đội ngũ cán có kiến thức kỹ Footer Page 106Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 107 of 16 97 quản lý thuế Việc đào tạo và đào tạo lại cán công chức về trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử… và các kỹ nghiệp vụ quản lý thuế yêu cầu cấp thiết; kiện toàn và tăng cƣờng hệ thống kiểm tra nội Chi cục Thuế để kiểm soát xóa bỏ hành vi gây phiền hà, sách nhiễu doanh nghiệp 4.2.2.5 Tăng cường phối hợp với quan chức thực quản lý doanh nghiệp nhỏ vừa, tham gia phòng, chống hành vi gian lận thuế Công tác chống gian lận thuế nhiệm vụ quan thuế nhƣng không chỉ riêng quan thuế; gian lận thuế hành vi vi phạm pháp luật cần phải đƣợc tất tổ chức quyền, các quan bảo vệ pháp luật đông đảo quần chúng tham gia Để công tác chống hành vi gian lận thuế đạt hiệu tốt cần có phối hợp thƣờng xuyên các quan tổ chức Phối hợp quản lý chặt chẽ doanh nghiệp từ thành lập, hoạt động đến giải thể phá sản Doanh nghiệp nhỏ vừa ngƣời nộp thuế, thực tế việc quản lý doanh nghiệp vẫn có kẽ hở, nhiều doanh nghiệp không thực các quy định pháp luật về việc tồn tại, nghỉ, bỏ kinh doanh, phá sản, giải thể doanh nghiệp; không đƣợc quản lý chặt chẽ nên đã dẫn đến tình trạng có số lƣợng không nhỏ doanh nghiệp nghỉ bỏ kinh doanh bất hợp pháp, gây nhiều khó khăn cho công tác quản lý thuế Với doanh nghiệp này đã phát sinh và tiểm ẩn hành vi vi phạm pháp luật thuế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp khác vi phạm pháp luật thuế; cụ thể là, doanh nghiệp bỏ kinh doanh bất hợp pháp số thuế nợ ngân sách không thu đƣợc, không thực toán thuế giải thể, phá sản dẫn đến thất thu cho NSNN khâu Để giải tình trạng này, các quan chức quản lý doanh nghiệp phải phối hợp chặt chẽ thực các quy định luật pháp nhƣ cƣỡng chế buộc doanh nghiệp thực nghiêm pháp luật Footer Page 107Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 108 of 16 98 Các hành vi gian lận thuế hành vi vi phạm pháp luật thuế đó có nhiều thủ đoạn tinh vi, phức tạp, không làm tốt công tác giám sát tuân ngƣời nộp thuế việc chống hành vi vi phạm thuế hạn chế Để thực tốt công tác giám sát tuân ngƣời nộp thuế phải có các quan chuyên môn giám sát, việc phối hợp chặt chẽ quan thuế và quan điều tra quan trọng vô cần thiết, có tác dụng kết luận hành vi gian lận trừng trị, răn đe 4.3 Kiến nghị Qua nghiên cứu thực trạng vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ vừa địa bàn TP Thái Nguyên, xin có số kiến nghị nhƣ sau: 4.3.1.Kiến nghị với Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên Cùng với phát triển xã hội, trình độ, hiểu biết pháp luật doanh nghiệp nhỏ vừa ngày cao, gian lận về thuế, trốn thuế doanh nghiệp ngày lớn, mà trình độ cán công chức chƣa thật đồng đều, có số cán thuế chƣa thật nghiên cứu sách pháp luật nên không theo kịp với trình độ phát triển cần phải thƣờng xuyên tổ chức lớp tập huấn, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho cán nhằm đáp ứng yêu cầu công việc Ngoài cần có sách khuyến khích cán có điều kiện học thêm nâng cao trình độ chuyên môn, lý luận trị đáp ứng nhu cầu quan; Một số cán yếu số phận thiếu hàng năm ngành thuế cần phải xin cấp bổ sung chỉ tiêu tuyển dụng nhằm tăng về số lƣợng cán có chất lƣợng từ đó tuyển chọn, bố trí cán có lực vào công tác kiểm tra thuế Đối với cán thực công tác kiểm tra thuế phải thƣờng xuyên cho bồi dƣỡng kiến thức để theo kịp với trình độ quản lý thuế Footer Page 108Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 109 of 16 99 Trong chƣơng trình cải cách đại hoá ngành thuế nói chung việc áp dụng công nghệ thông tin vào việc kê khai, quản lý thuế cần thiết Việc tổ chức cho doanh nghiệp kê khai thuế qua mạng tất yếu ngành thuế Chi cục Thuế TP Thái Nguyên đã đƣợc nâng cấp hệ thống quản lý thuế cấp cục thuế, nhƣng trình độ tin học cán yếu, nhiều cán chƣa thể khai thác hết ứng dụng quản lý thuế, nên ngành thuế cần đào tạo tuyển dụng cán tin học có trình độ bồi dƣỡng nâng cao kiến thức tin học cho toàn thể cán bộ, công chức để cán thuế vận dụng khai thác đƣợc tất ứng dụng quản lý thuế; Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên cần nâng cấp hệ thống máy tính có lên hệ điều hành cao hơn, có tốc độ chạy nhanh và đảm bảo an toàn thông tin tốt 4.3.2 Kiến nghị với Tổng cục Thuế Bộ Tài trình Quốc hội sửa đổi số nội dung Luật Quản lý thuế chưa phù hợp với thực tế Sửa đổi, bổ sung Điều 20 Luật Quản lý thuế theo hƣớng quy định rõ quyền và nghĩa vụ đại lý thuế trƣớc pháp luật Xác định rõ quyền, nghĩa vụ đại lý thuế với quan quản lý thuế (ngoài quyền và nghĩa vụ ngƣời nộp thuế) Quy định rõ trƣờng hợp quan thuế từ chối tiến hành giao dịch với đại lý thuế Gia hạn nộp thuế: Bổ sung điều 49 Luật Quản lý thuế về quy định thời hạn giải hồ sơ đề nghị gia hạn nộp thuế Quy định về trách nhiệm quan quản lý thuế việc giải hồ sơ hoàn thuế: Sửa đổi, bổ sung Điều 60 Luật Quản lý thuế cho phù hợp Nếu không hƣớng dẫn rõ đƣợc tiêu chí phân loại hồ sơ hoàn thuế trƣớc, kiểm tra sau, nên xử lý hồ sơ theo tiêu chí rủi ro theo loại hình kinh doanh Footer Page 109Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 110 of 16 100 Bổ sung vào Điều 70: Việc thu thập thông tin bao gồm thông tin quan thuế nƣớc cung cấp và quan thuế đƣợc sử dụng thông tin đó để thực quản lý thuế việc cụ thể (căn thông tin để ấn định thuế, truy thu thuế…) Về xử phạt hành vi chậm nộp tiền thuế khai sai dẫn đến thiếu số thuế phải nộp: Quy định doanh nghiệp chậm nộp tiền thuế phải trả lãi tính ngày chậm nộp Mức lãi suất phải trả gấp trần lãi suất huy động vốn NHNN công bố Nhƣ đồng với quy định Điều 60 luật thuế hạn chế doanh nghiệp dùng tiền thuế để kinh doanh thay vay ngân hàng 4.3.3 Kiến nghị với Đảng uỷ, UBND cấp, tổ chức kinh tế, xã hội, trị tỉnh Thái Nguyên Việc quản lý thuế riêng ngành thuế mà đòi hỏi tham gia tất cấp, ngành tổ chức trị, xã hội Đảng uỷ, UBND cấp, tổ chức kinh tế, xã hội địa bàn với ngành thuế thƣờng xuyên mở thi tìm hiểu Luật Quản lý thuế, ngƣời hiểu ý nghĩa và quyền, nghĩa vụ công dân việc chấp hành pháp luật thuế Làm cho cán bộ, công chức đơn vị hiểu về thuế tuyên truyền viên về thuế Báo, đài truyền thanh, truyền hình thƣờng xuyên đăng bài tuyên truyền về nội dung, sách pháp luật thuế, tuyên dƣơng ngƣời nộp thuế thực tốt sách thuế, nhƣ đƣa tin cá, nhân, tổ chức ý thức chấp hành pháp luật thuế nhƣ là trốn thuế, gian lận thuế, trây ỳ nợ thuế Thƣờng xuyên phối hợp với các chi, đảng sở, tổ dân phố đƣa vào sinh hoạt các chuyên đề về thuế để kiến thức thuế đến ngƣời dân Footer Page 110Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 111 of 16 101 Sở Kế hoạch và Đầu tƣ tỉnh Thái Nguyên nhƣ phòng đăng ký kinh doanh, ngành thống kê tỉnh nên với quan thuế cần thƣờng xuyên trao đổi thông tin về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp địa bàn, qua đó rà soát các doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả, doanh nghiệp kinh doanh hiệu và qua đó nắm đƣợc số doanh nghiệp đƣợc cấp phép kinh doanh số doanh nghiệp kinh doanh nộp thuế thật Cơ quan công an, quản lý thị trƣờng, kiểm lâm hợp tác với quan thuế xác định doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm pháp luật thuế để có biện pháp ngăn chặn xử lý theo quy định Ngân hàng nhà nƣớc, ngân hàng thƣơng mại phối hợp cung cấp thông tin tài khoản ngƣời nộp thuế cách kịp thời để phục vụ công tác cƣỡng chế nợ thuế ngành thuế đƣợc nhanh chóng đảm bảo thu NSNN quy định Footer Page 111Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 112 of 16 102 KẾT LUẬN Cùng với phát triển kinh tế tỉnh Thái Nguyên nói chung tăng trƣởng kinh tế TP Thái Nguyên nói riêng, thành phố Thái Nguyên đã đạt đƣợc kết quan trọng lĩnh vực phát triển kinh tế Các DNNVV đã đóng góp phần không nhỏ vào tốc độ tăng trƣởng kinh tế Sự phát triển DNNVV năm qua, tăng mạnh về số lƣợng chất lƣợng Năm 2009, TP Thái Nguyên có 955 DNNVV đến năm 2011 đã là 1.177 DNNVV, tăng 123%, số thu thuế từ doanh nghiệp đã chiếm 50% số thu NSNN Thành phố từ nguồn thu thuế, phí Việc thực Luật Quản lý thuế đã nâng cao vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ vừa đồng thời nâng cao trách nhiệm quyền cấp, các ngành, các đoàn thể trị xã hội công tác thuế và đề cao trách nhiệm ngƣời nộp thuế, quan quản lý thuế, đảm bảo khuyến khích sản xuất, kinh doanh phát triển, bao quát khai thác tốt nguồn thu, nâng cao tính tự giác ngƣời nộp thuế Thu NSNN địa bàn hoàn thành vƣợt mức chỉ tiêu kế hoạch đƣợc giao Nhìn chung, doanh nghiệp địa bàn hoạt động kinh doanh pháp luật, có hiệu quả, đã khai thác đƣợc tiềm mạnh địa phƣơng nhƣ vốn, lao động, tay nghề, bậc thợ Tuy nhiên, ý thức chấp hành pháp luật về thuế phận ngƣời nộp thuế hạn chế; tƣợng gian lận về thuế chiếm dụng tiền thuế diễn số khu vực số đối tƣợng Nguyên nhân chủ yếu hạn chế do: Hoạt động sản xuất kinh doanh tổ chức, cá nhân gặp nhiều khó khăn tình hình chung nền kinh tế Các doanh nghiệp địa bàn chủ yếu doanh nghiệp nhỏ vừa Công tác tuyên truyền, hỗ trợ chƣa phát huy hết hiệu Sự phối hợp ngành, cấp có lúc, có việc chƣa chặt chẽ, đồng Footer Page 112Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 113 of 16 103 dẫn đến chƣa nắm đƣợc đầy đủ tình hình đầu tƣ doanh nghiệp để quản lý, nhƣ tháo gỡ vƣớng mắc hoạt động kinh doanh doanh nghiệp Công tác kiểm tra thuế chƣa thƣờng xuyên, chƣa có biện pháp xử lý phù hợp số lƣợng cán làm công tác kiểm tra đạt 16% mà theo quy định 30% tổng số lƣợng cán công chức Chi cục Đa số DNNVV có quy mô vốn nhỏ, việc đầu tƣ công nghệ trang thiết bị đại (hầu hết phải nhập từ nƣớc ngoài) khó khăn Việc tiếp cận ứng dụng Internet vào hoạt động kinh doanh DNNVV hạn chế Luật Quản lý thuế đời đã tạo điều kiện cho NNT tự kê khai, tự nộp thuế tự chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật nhƣng đã tăng quyền kiểm tra cho quan thuế Với tỷ trọng DNNVV đóng góp vào nền kinh tế quốc dân tỷ trọng cấu thu NSNN, việc quản lý thuế DNNVV nhiệm vụ quan trọng Là nguồn thu chủ yếu Nhà nƣớc nên kiến thức pháp luật về thuế cần phải phổ cập tới tất công dân Việt Nam để ngƣời nắm đƣợc cái “Quyền” đƣợc đóng thuế và “Trách nhiệm” phải đóng thuế công dân Với giải pháp nêu luận văn hy vọng góp phần nâng cao vai trò Nhà nƣớc về quản lý thu thuế DNNVV địa bàn TP Thái Nguyên đạt hiệu tốt Chắc chắn sau giai đoạn cải cách hệ thống thuế 2011 - 2020 với vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế, DNNVV có ý thức chấp hành pháp luật thuế họ thấy đƣợc “Quyền” và “Nghĩa vụ” nộp thuế Lúc đó khối DNNVV tự nguyện đóng góp nguồn thu lớn cho NSNN qua hình thức nộp thuế để phục vụ mục tiêu công nghiệp hóa đại hóa đất nƣớc Tiền thuế để xây dựng nƣớc Việt Nam dân giàu, nƣớc mạnh nhƣ mong ƣớc Bác Hồ./ Footer Page 113Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 114 of 16 104 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ Đào Duy Bẩy (6/2012), Nâng cao vai trò quản lý nhà nƣớc về thuế doanh nghiệp vừa nhỏ thành phố Thái Nguyên Tạp chí Cộng sản số 66, tr70-73 Footer Page 114Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 115 of 16 105 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tài chính (2009), Hƣớng dẫn thủ tục hành chính lĩnh vực thuế sách thuế Bộ Tài (2011), Quyết định số 2162/QĐ-BTC ngày 08/9/2011 “về việc phê duyệt Kế hoạch cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011-2015 đề án triển khai thực Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011-2020” Chi cục Thuế TP Thái Nguyên (2010), Báo cáo tổng kết công tác thuế năm 2009 Chi cục Thuế TP Thái Nguyên (2011), Báo cáo tổng kết công tác thuế năm 2010 Chi cục Thuế TP Thái Nguyên (2012), Báo cáo tổng kết công tác thuế năm 2011 Chính phủ, Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ngày 30/6/2009 Cục Thuế Thái Nguyên (2010), Báo cáo tổng kết công tác thuế năm 2009 Cục Thuế Thái Nguyên (2011), Báo cáo tổng kết công tác thuế năm 2010 Cục Thuế Thái Nguyên (2012), Báo cáo tổng kết công tác thuế năm 2011 10 Cục Thống kê Thái nguyên (2012), Niên giám Thống kê tỉnh Thái Nguyên 2011 11 Phan Thị Cúc -Trần Phƣớc-Nguyễn Thị Mỹ Linh (2007), Giáo trình Thuế (Lý thuyết, tập giải), Nhà Xuất Thống kê, Hà Nội 12 Nhà Xuất Chính trị Quốc gia (2005)-Hệ thống văn pháp luật thuế hành, Hà Nội 13 Quốc hội nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Khoá X (2005), Luật Doanh nghiệp số 60/2005/QH11 ngày 29/11/2005 14 Quốc hội nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Khoá XI (2006), Luật Quản lý thuế số 78/2006/QH11 ngày 29/11/2006 Footer Page 115Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 116 of 16 106 15 Quốc hội nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Khoá XII (2008 a), Luật thuế GTGT số 13/2008/QH12 ngày 03/6/2008 16 Quốc hội nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Khoá XII (2008 b)Luật thuế TNDN số 14/2008/QH12 ngày 03/6/2008 17 Quốc hội nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Khoá XII (2008 c), Luật thuế TTĐB số 27/2008/QH12 ngày 14/11/2008 18 Quốc hội nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Khoá XII (2009)Luật thuế Tài nguyên số 45/2009/QH12 ngày 25/11/2009 19 Chính phủ (2011), Quyết định số 732/QĐ-TTg ngày 17/5/2011 "về việc phê duyệt Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011-2020" 20 Tổng cục Thuế (2007), Luật Quản lý thuế và các văn hƣớng dẫn thi hành, Nhà xuất Tài 21 Tổng cục Thuế (2008), Thuế quốc tế, Nhà xuất tài 22 Tổng cục Thuế (2011), Báo cáo tổng kết công tác thuế năm 2011 23 Tổng cục Thuế (2010a), Quyết định số 503/QĐ-TCT ngày 29/3/2010 “quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cấu tổ chức Chi cục Thuế trực thuộc Cục Thuế” 24 Tổng cục Thuế (2010b), Quyết định số 504/QĐ-TCT ngày 29/3/2010 “quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn Đội thuế Chi cục Thuế Chi cục Thuế” 25 UBND tỉnh Thái Nguyên (2011)-Báo cáo tình hình kinh tế xã hội tỉnh Thái Nguyên năm 2011 26 UBND TP Thái Nguyên Thái Nguyên (2011)-Báo cáo tình hình kinh tế xã hội TP.Thái Nguyên năm 2011 27 Website Bộ Tài chính: http://www.mof.gov.vn, (2012) 28 Website Tổng cục Thuế: http://www.gdt.gov.vn, (2012) 29 Website Cục Thuế Thái Nguyên: http://www.thainguyen.gdt.gov.vn, (2012) 30 Website tỉnh Thái Nguyên: http://www.thainguyen.gov.vn, (2012) Footer Page 116Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 117 of 16 107 PHỤ LỤC 1.1 Phiếu điều tra thông tin tuyên truyền hỗ trợ doanh nghiệp I THÔNG TIN CHUNG VỀ DOANH NGHIỆP Tên doanh nghiệp: ……………………………Tên viết tắt: ……………… Địa chỉ: ……………………… Lĩnh vực kinh doanh chính: …………… Điện thoại : ……………Email: ………… …… Website: …… …….… Ngƣời cung cấp thông tin: …….………………Chức vụ: ………………… II CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN, HỖ TRỢ NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC HỖ TRỢ I Loại hình: Công ty cổ phần Công ty TNHH Đơn vị anh (chị) DN TN thuộc loại hình nào? Công ty hợp danh Khác (nêu chi tiết) II Số vốn kinh doanh số lao động: Đến gặp trực tiếp quan thuế Hình thức tuyên truyền, hỗ trợ, cung cấp thông tin ngành thuế mà anh (chị) hay đơn vị cho phù hợp có hiệu Liên hệ qua điện thoại Gửi công văn đến quan thuế Gửi thƣ điện tử Tra cứu trang web Hỗ trợ trực tiếp trụ sở ngƣời nộp thuế Đối thoại Hội nghị, hội thảo, tập huấn Các hình thức khác (nêu chi tiết)… Footer Page 117Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Header Page 118 of 16 108 1.2 Phiếu điều tra quản lý thuế doanh nghiệp cán bộ, công chức quản lý thuế Câu hỏi Việc áp dụng công nghệ thông tin lĩnh vực kê khai quản lý thuế có hợp lý không? Rất hợp lý  Hợp lý  Chƣa hợp lý  Khác  Câu hỏi Việc áp dụng ứng dụng phần mềm Quản lý thuế nào? Rất hợp lý  Hợp lý  Chƣa hợp lý  Khác  Câu hỏi Việc nâng cao mềm ứng dụng kê khai quản lý thuế hợp lý chưa ? Rất hợp lý  Hợp lý  Chƣa hợp lý  Khác  Câu hỏi (Ông, bà), Doanh nghiệp thấy cách thức tổ chức quản lý thuế nào? Rất hợp lý  Hợp lý  Chƣa hợp lý  Khác  Xin trân trọng cảm ơn Ông (Bà), Quý Doanh nghiệp hỗ trợ hoàn thành phiếu điều tra này! Footer Page 118Sốofhóa 16.bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ... GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN 80 4.1 Các quan điểm, định hƣớng và mục tiêu chủ yếu nâng cao vai trò Nhà... nhỏ và vừa 40 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG VAI TRÒ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN 41 3.1 Khái quát về thành phố Thái Nguyên. .. sở lý luận thực tiễn vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ vừa - Phân tích, đánh giá thực trạng vai trò Nhà nƣớc về quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ vừa địa bàn thành phố Thái Nguyên