1 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan là công trình nghiên cứu của bản thân, được xuất phát từ yêu cầu thực tế và đòi hỏi công việc để hình thành hướng nghiên cứu luận án Luận án nghiên cứu: “Giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đảm bảo an toàn thương mại điện tử ở Việt Nam” được thực hiện các số liệu nghiên cứu có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả nghiên cứu là trung thực chưa từng được tập thể và cá nhân nào công bố trước NGHIÊN CỨU SINH Nguyễn Đức Tài ` LỜI CAM ĐOAN Trang MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC HÌNH, BIỂU, BẢNG, HỘP MỞ ĐẦU CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN CHỦ YẾU VỀ HIỆU LỰC QUẢN LÝ 14 NHÀ NƯỚC ĐẢM BẢO AN TOÀN TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ 1.1 Tổng quan thương mại điện tử khuôn khổ pháp lý 14 1.1.1 Khái niệm thương mại điện tử 14 1.1.2 Các loại hình giao dịch thương mại điện tử 18 1.1.3 Vai trò của các chủ thể việc phát triển thương mại điện tử 20 1.1.4 Thách thức và ảnh hưởng của thương mại điện tử 24 1.1.5 Khuôn khổ pháp lý cho thương mại điện tử 29 1.1.6 Chính sách phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam 35 1.2 Hiệu lực quản lý nhà nước thương mại điện tử 41 1.2.1 Khái niệm, nội dung và nguyên tắc quản lý nhà nước 41 1.2.2 Quản lý nhà nước đảm bảo an toàn nhìn dưới góc độ kỹ thuật 49 1.2.3 Hiệu lực quản lý nhà nước thương mại điện tử 52 1.3 An toàn thương mại điện tử 55 1.3.1 Khái niệm an toàn thương mại điện tử 55 1.3.2 Những hành vi gây mất an toàn toán trực tuyến 57 1.3.3 Chính sách bảo mật đảm bảo an toàn thương mại điện tử 61 1.4 Chiến lược, sách quản lý nhà nước TMĐT Hàn Quốc 64 1.4.1 Chính sách phát triển và đảm bảo an toàn TMĐT ở Hàn Quốc 64 1.4.2 Bài học kinh nghiệm quản lý nhà nước phát triển TMĐT 68 70 CHƯƠNG THỰC TRẠNG HIỆU LỰC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐẢM BẢO SỰ AN TOÀN TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Ở VIỆT NAM ` 2.1 Tổng quan quy định pháp luật hoạt động quản lý TMĐT 70 2.1.1 Khung pháp lý quản lý hoạt động thương mại điện tử 70 2.1.2 Các quy định liên quan đến giao dịch điện tử các văn bản 73 pháp luật dân sự- thương mại 2.1.3 Các quy định giao dịch điện tử và công nghệ thông tin 76 2.1.4 Một số các quy định thuế, kế toán giao dịch điện tử 79 2.2 Thực trạng sách quản lý đảm bảo an toàn TMĐT 92 doanh nghiệp 2.2.1 Thực trạng sách phát triển hạ tầng CNTT & Internet 92 2.2.2 Bảo đảm an toàn thông tin và bảo vệ thông tin cá nhân 94 2.2.3 Nguồn nhân lực quản lý TMĐT tại doanh nghiệp 95 2.2.4 Đầu tư cho CNTT và TMĐT của doanh nghiệp 97 2.2.5 Một số trở ngại việc ứng dụng TMĐT 98 2.2.6 Kiến nghị từ phía doanh nghiệp đối với các quan quản lý 2.3 Thực trạng hạ tầng liên quan đến an toàn TMĐT 100 104 2.3.1 An toàn thông tin mức hạ tầng 104 2.3.2 An toàn thông tin mức ứng dụng 105 2.3.3 An toàn liệu các giao dịch điện tử 106 2.3.4 Các mối đe dọa an toàn thông tin điển hình giao dịch 107 2.3.5 Một số sách, chế, biện pháp quản lý đảm bảo an toàn 113 2.3.6 Các sách tự bảo vệ của doanh nghiệp 121 2.3.7 Giải tranh chấp thương mại điện tử 124 2.3.8 Thống kê thương mại điện tử 126 2.3.9 Một số quy định được áp dụng thương mại điện tử 128 2.4 Đánh giá tổng quát hiệu lực quản lý nhà nước đảm bảo an toàn 132 thương mại điện tử Việt Nam ` 2.4.1 Những thành tựu chung và kết quả đạt được 132 2.4.2 Những tồn tại cần khắc phục và nguyên nhân 134 CHƯƠNG GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ NÂNG CAO HIỆU LỰC 137 QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐẢM BẢO AN TOÀN TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Ở VIỆT NAM 3.1 Dự báo phát triển, cảnh báo nguy đe dọa an toàn TMĐT 137 3.1.1 Xu phát triển thương mại điện tử giới 137 3.1.2 Dự báo nhu cầu thị trường thương mại điện tử ở Việt Nam 138 3.1.3 Dự báo các nhân tố tác động tới phát triển thương mại điện tử 140 tương lai và các mối đe dọa an ninh an toàn thông tin điển hình 3.2 Quan điểm, mục tiêu yêu cầu đặt nâng cao hiệu lực 145 quản lý nhà nước đảm bảo an toàn thương mại điện tử 3.2.1 Quan điểm, mục tiêu công tác quản lý nhà nước 145 3.2.2 Yêu cầu đặt đối với quản lý nhà nước đảm bảo an toàn 147 3.2.3 Tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước đảm bảo an toàn 151 3.3 Một số giải pháp, khuyến nghị sách quản lý TMĐT 3.3.1 Nâng cao hiệu lực, lực công nghệ, nguồn nhân lực thực thi 157 161 quản lý nhà nước đảm bảo an toàn 3.3.2 Đối với các quan quản lý nhà nước 169 3.3.3 Đối với các doanh nghiệp 171 3.3.4 Đối với người tiêu dùng 174 KẾT LUẬN 177 DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ 180 TÀI LIỆU THAM KHẢO 181 PHỤ LỤC ` DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt ` Nguyên Tiếng Anh Nguyên Tiếng Việt ADSL Asymmetric Digital Subscriber Line Đường thuê bao số không đối xứng APEC Asia - Pacific Economic Cooperation Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á Thái Bình Dương ATA Asia - Pacific Trustmark Alliance Liên minh các tổ chức cấp chứng nhận website thương mại điện tử uy tín Châu Á - Thái Bình Dương ATM Automatic Teller Machine Máy rút tiền tự động B2B Business to Business Giao dịch doanh nghiệp với doanh nghiệp B2C Business to Consumer Giao dịch doanh nghiệp với cá nhân BKIS Bach Khoa Internet Security Trung tâm an ninh mạng Đại học Bách khoa Hà Nội eC/O Electronic Certificate of Origin Chứng nhận xuất xứ điện tử C2C Consumer to Consumer Giao dịch thương mại điện tử cá nhân với cá nhân CNTT Information Technology Công nghệ thông tin CP Content Provider Nhà cung cấp dịch vụ nội dung Ecombiz Forum e-commerce Expo Viet Nam Diễn đàn Triển lãm Thương mại điện tử Việt Nam eCoSys E-Certificate of Origin System Hệ thống cấp chứng nhận xuất xứ điện tử EDI Electronic Data Interchange Trao đổi liệu điện tử ERP Enterprise Resources Planning Giải pháp hoạch định nguồn lực doanh nghiệp FTA Free Trade Area Hiệp định Khu vực thương mại tự ` G2B Government to Business Giao dịch thương mại điện tử phủ, doanh nghiệp GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm nội địa GO Game Online Trò chơi trực tuyến ICANN Organization of International domain names Tổ chức tên miền quốc tế IP Internet Protocol Giao thức Internet ISP Internet Service Provider Nhà cung cấp dịch vụ Internet IXP Internet Provider Dịch vụ kết nối Internet OSP Online Service Provider Nhà cung cấp dịch vụ trực tuyến DBMS Database Management System Hệ quản trị sở liệu TMĐT E- commerce Thương mại điện tử UNCITRAL United nation Commission on International Trade Law Uỷ ban Liên Hợp quốc Luật Thương mại quốc tế VCCI Champer of commerce and Industry of VietNam Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VNCERT Center for Computer Emegency Response Team VietNam Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp Máy tính Việt Nam VNNIC VietNam Internet Network Information Center Trung tâm Internet Việt Nam WTO World Trade Organization Tổ chức Thương mại giới XML Extensible Markup Language Ngôn ngữ đánh dấu mở rộng DANH MỤC BẢNG, HÌNH, HỘP Bảng 1.1 Phân loại doanh nghiệp có nguy bị gian lận trực tuyến 58 Bảng 2.1 Các văn bản liên quan đến khung pháp lý của giao dịch điện tử 70 Hộp 2.1 Tài liệu điện tử thừa nhận giá trị pháp lý Bộ luật dân và 73 Luật thương mại Hộp 2.2 Quy định hợp đồng điện tử Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 74 Hộp 2.3 Quy định liên quan tới việc lưu trữ và truyền đạt tác phẩm 75 phương tiện điện tử Luật sở hữu trí tuệ Hình 2.1 Hệ thống Luật, Nghị định giao dịch điện tử và CNTT 77 Hình 2.2 Các văn bản xử phạt hành áp dụng xử lý vi phạm 84 Hộp 2.4 Những hành vi xâm phạm đến quyền lợi người tiêu dùng 85 TMĐT Hộp 2.5 Các hành vi tội phạm CNTT tại Bộ Luật hình năm 1995 88 Hộp 2.6 Các hành vi tội phạm CNTT và TMĐT Luật sửa đổi, bổ 90 sung Bộ luật hình năm 2009 Hình 2.3 Tần suất sử dụng Internet của hộ gia đình tại Hà Nội năm 2010 93 Hình 2.4 Các biện pháp bảo đảm an toàn thông tin quy mô doanh nghiệp 94 Hình 2.5 Tỷ lệ cán chuyên trách TMĐT theo các lĩnh vực 96 Hình 2.6 Thống kê của VNISA các hình thức tấn công Internet 105 Hình 2.7 Thống kê của VNISA công nghệ đảm bảo an toàn 106 Hình 2.8 Các tấn công mà tổ chức gặp phải kể từ tháng 1/2008 107 Hình 2.9 Kết quả thăm dò hoạt động gửi tin nhắn rác 109 Hộp 2.7 Một số quy định liên quan đến bảo vệ thông tin cá nhân 119 Hình 2.10 Đánh giá mức trở ngại với ứng dụng TMĐT 2010 136 ` MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài luận án Ngày nay, giao dịch điện tử hoạt động thương mại trở thành phần tất yếu của sống toàn giới Công nghệ thông tin, Internet đời và phát triển, đồng thời thương mại điện tử xuất hiện, phát triển với tốc độ rất nhanh dù ở các hình thức, các mức độ khác tuỳ theo từng quốc gia, từng khu vực Từ xuất hiện khái niệm và thuật ngữ “thương mại điện tử”, nó trở thành chủ đề mang tính thời đời sống kinh tế phạm vi toàn cầu Sự xuất hiện và phổ biến thương mại điện tử ở Việt Nam trở thành phần tất yếu của đất nước với gần 90 triệu dân và hàng trăm triệu thuê bao điện thoại hệ thống hạ tầng tương đối rộng khắp Muốn gọi dịch vụ nào đó, người ta có thể nhấc điện thoại lên gọi và là giao dịch được hình thành hay muốn mua món đồ gì đó, có thể là dịch vụ hay sản phẩm cụ thể, hay thậm chí là sản phẩm số hóa người ta cần cú “nhấp chuột” trang Web là có thể sở hữu sản phẩm hay thụ hưởng dịch vụ mình mong muốn cách rất nhanh chóng và thuận tiện Do phát triển nhanh, tính phổ cập, tính toán quốc tế nên thương mại điện tử đem lại lợi ích to lớn tiếp cận, tìm kiếm dịch vụ nhanh chóng cho khách hàng là doanh nghiệp tư nhân thậm chí cả phủ và bên cung cấp dịch vụ tiếp cận khách hàng nhanh môi trường không biên giới, xóa nhòa khoảng cách địa lý, thời gian Điều này tạo mặt trái của thương mại điện tử là hiện tượng tội phạm sử dụng công nghệ cao ở tại bất cứ khu vực nào giới có kết nối Internet có thể tạo thông tin thương mại sai lệch lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhiều hình thức, thủ đoạn tinh vi, được cập nhật và trao đổi các diễn đàn có mục đích xấu Có rất nhiều ví dụ tại Việt Nam lừa đảo trúng thưởng qua tin nhắn điện thoại di động, trộm cắp mật khẩu, chiếm quyền truy nhập địa các thư điện tử, lừa đảo trực tuyến lắp đặt các thiết bị theo dõi các thông tin cá nhân hệ thống ATM để sản xuất thẻ giả nhằm chiếm đoạt tiền toán mua hàng bất hợp pháp ` Nguy hiểm hơn, cạnh tranh không lành mạnh, giới tội phạm công nghệ cao có thể đánh sập các trang web hay các sàn giao dịch thương mại điện tử Đặt thực trạng các điều kiện để hình thành Chính phủ điện tử tại Việt Nam, tội phạm công nghệ cao môi trường mạng tiếp tục gia tăng với xu hướng có tính quốc tế rõ rệt, việc tấn công sở liệu của các quan nhà nước, e-banking, các công ty thương mại điện tử liên tục xảy Số lượng lớn các vụ tấn công gây thiệt hại kinh tế rất khó ước tính trở thành mối đe doạ cho cạnh tranh, phát triển của kinh tế Ngoài ra, phổ biến của web 2.0 với các mạng xã hội Facebook, Twitter… làm nảy sinh hàng loạt thách thức cho đảm bảo an toàn thông tin và giao dịch trực tuyến đối với người dùng cá nhân các tổ chức, doanh nghiệp Trong thời gian qua, Cục An ninh thông tin truyền thông, Tổng cục an ninh II, Bộ Công An phát hiện số trang web mạng Internet bán hàng loạt thông tin cá nhân, cụ thể là họ tên, tuổi, nơi làm việc, địa chỉ, số điện thoại di động của cả trăm nghìn người, hành vi này có dấu hiệu vi phạm điều 226 Bộ Luật hình Trước loại hình tội phạm rất mới này, Tổng cục An ninh II kiến nghị xử lý và đẩy mạnh việc kiểm soát các băng nhóm phạm pháp hình tiến hành mua bán thông tin cá nhân mạng Internet để sử dụng mục đích phạm tội như: tống tiền, đe dọa, ăn cắp… Bên cạnh đó là lo lắng vấn đề bảo mật, an ninh, an toàn toán trực tuyến qua ngân hàng tiến hành giao dịch thương mại điện tử khiến cho các chủ thể tham gia trở thành nạn nhân của gian lận trực tuyến và mất an toàn thông tin Mỗi cố, dù là nhỏ qua các phương tiện truyền thông lan tỏa và làm giảm lòng tin của khách hàng Trước nguy cơ, rủi ro mất an toàn thương mại điện tử, cần thiết phải hoàn chỉnh khung pháp lý đủ mạnh, các biện pháp thực thi có hiệu quả, các công tác thanh, kiểm tra, giám sát chặt chẽ để nhằm xử lý, răn đe, phòng ngừa đối tượng là tội phạm nước và quốc tế lấy Việt Nam làm nơi thực hiện hoạt động phạm pháp Vì thế, đòi hỏi nghiên cứu, thống nhất mặt lý luận, làm rõ các vấn đề liên quan đến tính hiệu lực của công tác quản lý nhà nước việc đảm bảo an toàn các hoạt động giao dịch thương mại điện tử ở Việt Nam ` 10 Tình hình nghiên cứu Thương mại điện tử thu hút quan tâm nghiên cứu của nhiều tổ chức quốc tế giới và đông đảo các nhà nghiên cứu, các viện nghiên cứu, các trường đại học rất chú ý quan tâm tới thương mại điện tử Liên hiệp quốc nghiên cứu và phổ biến “Chính phủ điện tử và Thương mại điện tử” thông qua tài liệu giảng dạy tới các quốc gia Trung tâm đào tạo phát triển công nghệ thông tin và truyền thông Châu Á- Thái Bình Dương (APCICT) nghiên cứu với mục tiêu truyền đạt các kiến thức cho các nhà lãnh đạo Chính phủ tại các Quốc gia Châu Á- Thái Bình Dương nhằm hoạch định sách quản lý và các sáng kiến phủ điện tử và thương mại điện tử cách hiệu quả Ủy ban Châu Âu- Viện bảo vệ và an ninh công dân thuộc Trung tâm nghiên cứu hỗn hợp ISPRA- Italia nghiên cứu về: “Chiến lược tin cậy và an toàn B2C thương mại điện tử” Nghiên cứu này sâu phân tích cách có hệ thống mối quan hệ công nghệ, xã hội, kinh tế và sách nhằm đem lại an toàn và tin tưởng thương mại điện tử Stayling Wen, doanh nhân Đài Loan nghiên cứu và cho đời sách “Tương lai của thương mại điện tử” Cùng với rất nhiều các tác giả khác giới có các công trình nghiên cứu về mạng xã hội, kinh doanh, công cụ trực tuyến, công cụ tìm kiếm, an ninh mạng, bảo mật, khung pháp lý, công nghệ và sở hạ tầng cho thương mại điện tử của các quốc gia giới Việt Nam thống nhất mặt quản lý nhà nước thương mại điện tử việc thành lập Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin thuộc Bộ Công Thương Nhiều công trình nghiên cứu quản lý hoạt động thương mại điện tử được Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin các Tổ chức, Hiệp hội thực hiện Tuy nhiên, nghiên cứu cụ thể quản lý nhà nước đảm bảo an toàn thương mại điện tử thì chưa có nhiều Một số công trình nghiên cứu thương mại điện tử bảo mật, an toàn và pháp lý được biết tới như: Báo cáo đề tài nhánh KC01-05 của Ban yếu Chính phủ năm 2004: “Nghiên cứu, xây dựng giải pháp bảo mật thông tin thương mại điện tử” Đề tài: “Pháp luật thương mại điện ` 171 Tăng cường hợp tác phòng chống tấn công mạng thông qua việc chia sẻ, trao đổi thông tin các quốc gia khu vực và giới Đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức quốc tế lĩnh vực an toàn thông tin, phối hợp trao đổi, đào tạo chuyên gia lĩnh vực kỹ thuật và quản lý an toàn thông tin Tăng cường hợp tác các tổ chức nước việc bảo vệ sở hạ tầng thông tin quốc gia, thiết lập mạng lưới theo dõi và cảnh báo sớm, điều phối ngăn chặn các tấn công; Phối hợp các đơn vị tư vấn, chuyên gia an toàn thông tin sẵn sàng ứng phó với cố liên quan tới mất an toàn thông tin 3.3.2 Đối với quan quản lý nhà nước thương mại điện tử Cần nhanh chóng triển khai xây dựng và phê duyệt kế hoạch phát triển thương mại điện tử của Bộ, ngành, địa phương Tại điều của Quyết định số 1073/QĐ-TTg, ngày 12/7/2010, Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Công thương chủ trì, phối hợp các Bộ, quan ngang Bộ, quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân Tỉnh, Thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng và tổ chức thẩm định, phê duyệt, bố trí ngân sách theo phân cấp hiện hành để triển khai kế hoạch phát triển thương mại điện tử của Bộ, quan, địa phương mình giai đoạn 2011-2015 Để triển khai có hiệu quả, đồng cả nước kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2011-2015, sở chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao, các Bộ, quan ngang Bộ, quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân Tỉnh, Thành phố trực thuộc Trung ương cần nhanh chóng xây dựng, phê duyệt và tổ chức triển khai kế hoạch phát triển thương mại điện tử của Bộ, quan, địa phương mình giai đoạn 2011-2015 Cần thiết hỗ trợ các doanh nghiệp ứng dụng cách chủ động cách hỗ trợ triển khai ứng dụng thương mại điện tử ở các mức độ khác Từ việc trang bị máy tính có kết nối Internet và sử dụng số phần mềm văn phòng, nhiều doanh nghiệp ứng dụng các phần mềm chuyên dụng, sử dụng các hình thức giao dịch, mua bán qua mạng, v.v… Với mục tiêu giúp doanh nghiệp có thêm kênh thông tin tìm kiếm khách hàng, thị trường, từ năm 2006 đến nay, Bộ Công Thương ` 172 triển khai xây dựng số cổng thương mại điện tử và cổng thông tin Internet, bao gồm: Cổng Thương mại điện tử quốc gia tại địa www.ecvn.com, Cổng Thông tin thị trường nước ngoài tại địa www.ttnn.com.vn và Cổng Thông tin xuất www.vnex.com.vn Việc cung cấp trực tuyến các dịch vụ công góp phần tích cực giúp doanh nghiệp giảm bớt thời gian và chi phí liên quan tới thủ tục đăng ký kinh doanh, thủ tục xuất nhập khẩu, v.v… Trong các năm vừa qua, việc cung cấp trực tuyến dịch vụ công liên quan đến thương mại được số Bộ, ngành và địa phương triển khai khá tốt Trong thời gian tới cần đẩy mạnh các hoạt động này Đối với việc hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp, quan quản lý chuyên ngành thương mại điện tử cần nghiên cứu xây dựng chương trình riêng biệt để hỗ trợ cho doanh nghiệp các lĩnh vực sản xuất kinh doanh khác nhau, triển khai thí điểm và nhân rộng mô hình trao đổi liệu kinh doanh điện tử các doanh nghiệp Cần tăng cường phổ biến tuyên truyền pháp luật cách triển khai mạnh mẽ hoạt động tuyên truyền, phổ biến thương mại điện tử Với thực tế phát triển thương mại điện tử hiện nay, có thể nói hoạt động tuyên truyền phổ biến thương mại điện tử bản đạt được mục tiêu Tuy nhiên, thương mại điện tử là lĩnh vực mới và phát triển nhanh chóng, nên thời gian tới cần tiếp tục đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền phổ biến lĩnh vực này Việc tuyên truyền phổ biến cần sâu vào các nội dung cụ thể như: giới thiệu các mô hình ứng dụng thương mại điện tử hiệu quả, bảo đảm an toàn an ninh giao dịch thương mại điện tử, bảo vệ thông tin cá nhân thương mại điện tử, lợi ích của việc mua sắm mạng và toán điện tử Các quan quản lý nhà nước cần tăng cường thực thi pháp luật với các chủ thể tham gia Để nội dung luật và các văn bản dưới luật thực vào sống, cần đẩy mạnh việc triển khai thực hiện các quy định tại văn bản pháp luật được ban hành, bảo đảm việc thực hiện nghiêm túc của các quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và cá nhân xã hội Trong triển khai cần chú trọng tới hoạt ` 173 động hướng dẫn, phổ biến nội dung của văn bản pháp luật để doanh nghiệp, nhân dân hiểu và thực hiện đúng các quy định ban hành Để thực thi tốt pháp luật thương mại điện tử đảm bảo an toàn, các quan quản lý nhà nước hữu quan cần tăng cường máy tổ chức, nâng cao lực cán và triển khai mạnh mẽ các hoạt động thực thi pháp luật Chủ động phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật và tiến hành xử lý nghiêm minh Tăng cường các biện pháp bảo vệ người tiêu dùng thương mại điện tử nhằm thúc đẩy tham gia của nhiều tầng lớp nhân dân vào các hình thức giao dịch mua bán mạng Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nhận thức được tầm quan trọng và tổ chức ứng dụng thương mại điện tử ở nhiều mức độ khác Tuy nhiên, quan tâm của doanh nghiệp đối với các quy định pháp luật thương mại điện tử ở mức độ thấp Trong thời gian tới các doanh nghiệp cần tích cực tìm hiểu, nghiên cứu các văn bản liên quan đến thương mại điện tử Luật Giao dịch điện tử, Luật Công nghệ thông tin, các nghị định quy định chi tiết thi hai Luật này và hệ thống văn bản hướng dẫn liên quan đến chứng từ điện tử, giao kết và thực hiện hợp đồng website thương mại điện tử, thư rác, tên miền, xử phạt hành chính, v.v 3.3.3 Đối với doanh nghiệp tham gia vào thương mại điện tử Tăng cường ứng dụng TMĐT để nâng cao hiệu quả: Việc tăng cường ứng dụng thương mại điện tử để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh là số giải pháp cộng đồng doanh nghiệp phối hợp với các quan quản lý nhà nước việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả của việc thực thi pháp luật quản lý hoạt động thương mại điện tử Thực tiễn phát triển năm vừa qua cho thấy kết quả của việc ứng dụng thương mại điện tử đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp là rất rõ ràng Nhiều doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư ứng dụng các phần mềm quản lý chuyên dụng, bố trí cán chuyên trách thương mại điện tử , sử dụng dịch vụ công các quan quản lý nhà nước cung cấp… để nâng cao hiệu quả kinh doanh Tuy nhiên, tỷ lệ các doanh nghiệp ứng dụng sâu thương mại điện tử ở mức khiêm tốn, triển khai mới ở ` 174 mức bản trao đổi thư điện tử, quảng bá doanh nghiệp và sản phẩm qua website, tìm kiếm thông tin mạng, v.v Trong thời gian tới, các doanh nghiệp cần đẩy mạnh đầu tư ứng dụng thương mại điện tử để tối ưu hóa quy trình sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là cần đầu tư cho các phần mềm chuyên dụng quản lý tài nguyên doanh nghiệp, quản trị chuỗi cung ứng, quản lý khách hàng, v.v… Đối với hoạt động xúc tiến thương mại, doanh nghiệp có thể sử dụng các hình thức quảng bá, tiếp thị thông qua kênh thương mại điện tử khác quảng cáo trực tuyến các trang thông tin điện tử, tối ưu hóa hiện diện các trang web tìm kiếm tiếng, tham gia sàn giao dịch thương mại điện tử để xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường có hiệu quả với chi phí rất thấp Nhằm tận dụng ưu điểm của phương thức này việc tìm kiếm khách hàng, mở rộng thị trường, doanh nghiệp cần tích cực việc tham gia vào các sàn giao dịch thương mại điện tử có uy tín nước giới Để ứng dụng thương mại điện tử thương mại điện tử có kết quả tốt đồng thời đảm bảo an toàn, các doanh nghiệp cần chú trọng tới chiến lược kinh doanh của mình để xây dựng chiến lược đảm bảo an toàn giao dịch thương mại điện tử phù hợp Đồng thời, chiến lược ứng dụng thương mại điện tử đảm bảo an toàn của doanh nghiệp phải phù hợp với trình độ phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, thương mại điện tử tại địa phương Trong quản trị hoạt động, doanh nghiệp cần đẩy mạnh đầu tư ứng dụng thương mại điện tử để tối ưu hóa quy trình sản xuất kinh doanh, đặc biệt là cần đầu tư cho các phần mềm chuyên dụng quản lý quan hệ khách hàng, quản trị chuỗi cung ứng, quản trị tài nguyên doanh nghiệp, v.v…Ngoài ra, các doanh nghiệp cần chủ động, tích cực nghiên cứu, tham gia sử dụng các dịch vụ công trực tuyến o các quan quản lý nhà nước cung cấp để giảm bớt chi phí kinh doanh Nâng cao nhận thức an toàn thông tin TMĐT: Với phát triển mạnh mẽ của ứng dụng CNTT và TMĐT hoạt động sản suất kinh doanh, các vụ việc liên quan đến sử dụng công nghệ cao để đánh cắp, lừa đảo lấy thông tin có giá trị tài sản của doanh nghiệp và người tiêu dùng ngày càng nhiều Các ` 175 doanh nghiệp tham gia vào khảo sát của Bộ Công Thương vào năm 2010 đánh giá vấn đề an toàn thông tin mạng là trở ngại lớn thứ hai đối với phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam Tuy nhiên, thực tế là việc bảo đảm an toàn thông tin tại các doanh nghiệp chưa được các doanh nghiệp thực chú trọng Kết quả điều tra năm 2011 hoạt động bảo đảm an toàn thông tin tại các doanh nghiệp cho thấy mới có 37% sử dụng biện pháp tường lửa, 92% sử dụng các phần mềm, 14% sử dụng các biện pháp phần cứng Song song với việc bảo đảm an toàn thông tin số, việc bảo vệ thông tin cá nhân giao dịch trực tuyến nói chung và thương mại điện tử nói riêng có ý nghĩa ngày càng quan trọng đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là cộng đồng các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam Trong thời gian tới, các doanh nghiệp cần quan tâm tới việc đầu tư bảo đảm an toàn, an ninh cho các ứng dụng thương mại điện tử và cho hệ thống thông tin của doanh nghiệp mình Trong đó, cần đặc biệt lưu ý tới việc xây dựng và thực thi các quy chế liên quan tới việc sử dụng hệ thống thông tin của quan, đầu tư mua sắm thiết bị và phần mềm bảo mật phù hợp, hướng dẫn người sử dụng thiết bị công nghệ thông tin tuân thủ các quy tắc an toàn an ninh thông tin Nghĩa vụ doanh nghiệp bảo vệ người tiêu dùng: Theo khuyến nghị của OECD, các doanh nghiệp tham gia thương mại điện tử phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ sau: - Quan tâm đúng mực đến lợi ích của người tiêu dùng và tiến hành các hoạt động giao dịch kinh doanh dựa thông lệ tiếp thị, quảng cáo lành mạnh - Doanh nghiệp không được phép tiến hành hoạt động kinh doanh được xem là lừa đảo, không công - Doanh nghiệp cần phải xem xét kỹ bản chất toàn cầu của thương mại điện tử che dấu địa giao dịch kinh doanh, để không tuân theo các quy định, tiêu chuẩn bảo vệ người tiêu dùng - Doanh nghiệp phải sử dụng hệ thống dễ sử dụng, hiệu quả cho phép người tiêu dùng lựa chọn việc nhận email quảng cáo hay không ` 176 Trong các giao dịch thương mại điện tử doanh nghiệp và người tiêu dùng thì các trang Web là phương tiện, là cầu nối nhất Người tiêu dùng thu thập thông tin liên quan đến ngành nghề kinh doanh, hàng hóa, dịch vụ doanh nghiệp cung cấp, đến các giao dịch qua các trang Web này Vì vậy, doanh nghiệp cần tuân theo các quy định nhất định cung cấp các thông tin này cho người tiêu dùng Doanh nghiệp kinh doanh qua mạng cần phải cung cấp đầy đủ, xác các thông tin các điều khoản, giá cả hàng hóa, dịch vụ giao dịch để người tiêu dùng có thể dựa vào đó định được có nên mua hàng hóa hay dịch vụ đó hay không và có thể xem xét lại các thông tin, các điều khoản đó trước tham gia vào giao dịch với doanh nghiệp Nếu giao dịch doanh nghiệp và người tiêu dùng có thể được tiến hành nhiều thứ tiếng thì các thông tin cần thiết để người tiêu dùng có thể đưa định phải được cung cấp tất cả các thứ tiếng đó 3.3.4 Đối với người tiêu dùng tham gia vào Thương mại điện tử Cùng với phát triển mạnh mẽ của Internet, nhiều doanh nghiệp hoạt động các lĩnh vực khác vận tải, du lịch, bán lẻ, v.v… triển khai phương thức bán hàng trực tuyến Hoạt động mua bán trực tuyến có bước phát triển khá mạnh mẽ tại các thành phố lớn Việc bán hàng hóa, dịch vụ qua mạng Internet được nhiều doanh nghiệp uy tín thuộc nhiều lĩnh vực khác triển khai và đạt kết quả tốt, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp đem lại tiện lợi, thoải mái cho người tiêu dùng Thanh toán trực tuyến từng bước phát triển, tạo thuận lợi cho hoạt động mua bán mạng Để giúp hoạt động mua bán trực tuyến phát triển mạnh nữa, góp phần hình thành môi trường mua sắm hiện đại, người tiêu dùng cần mạnh dạn thực hiện việc mua sắm mạng, có thể khởi đầu việc thử nghiệm mua hàng hóa tại website thương mại điện tử có uy tín Bên cạnh đó, cá nhân có kinh nghiệm mua sắm trực tuyến cần tích cực tuyên truyền, cổ động, vận động người thân, bạn bè tham gia hình thức mua bán tiện lợi và an toàn này Ngoài việc tích cực tham gia mua sắm trực tuyến, để hình thành môi trường đảm bảo an toàn, người tiêu dùng cần trang bị cho mình kiến thức bản đối với việc sử dụng Internet, tránh bị lừa đảo, v.v…Trong giao dịch ` 177 mua bán trực tuyến, để tối ưu hóa lợi ích, người tiêu dùng cần thiết tự trang bị kiến thức bản các quy định liên quan tới bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, kỹ tìm kiếm và so sánh mạng, kỹ đánh giá website và độ tin cậy của thông tin, v.v…, khuyến nghị chung là nên mua hàng tại các trang web của các doanh nghiệp có uy tín, thực hiện toán trực tuyến phương thức có tính bảo mật cao, thận trọng cung cấp thông tin cá nhân để tránh bị lừa đảo làm mất thông tin Thương mại điện tử với ưu điểm tốc độ và đơn giản tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch mua bán, trao đổi doanh nghiệp và người tiêu dùng đồng thời làm phát sinh nguy cơ, tình gây hại đến lợi ích của người tiêu dùng Chính vì lý đó, luật pháp nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế rất chú trọng đề cập đến vấn đề Bảo vệ người tiêu dùng các giao dịch thương mại điện tử Trong số đó, quy định và hướng dẫn của Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế được xem là quy định cụ thể, chi tiết và vì người tiêu dùng nhất, quy định rõ quyền lợi của người tiêu dùng nghĩa vụ của doanh nghiệp vấn đề bảo vệ người tiêu dùng Quyền lợi người tiêu dùng: Người tiêu dùng tham gia vào bất kỳ giao dịch thương mại điện tử nào phải được hưởng chế bảo vệ hiệu quả và minh bạch, không hiệu quả bất kỳ chế bảo vệ người tiêu dùng nào bất kỳ hình thức giao dịch thương mại nào khác Để đạt được điều đó, các quan ban ngành, phủ, các doanh nghiệp, người tiêu dùng và các quan liên quan khác cần phối hợp chặt chẽ với nhau, giải và thích ứng với thay đổi liên quan đến TMĐT Để tránh hiểu nhầm liên quan đến hàng hóa hay dịch vụ người tiêu dùng định mua, trước kết thúc giao dịch, trường hợp có bất kỳ tranh chấp nào phát sinh người tiêu dùng và doanh nghiệp, người tiêu dùng phải được hưởng chế giải tranh chấp công không quá tốn mặt chi phí Người tiêu dùng phải được ưu tiện giảm các gánh nặng mặt tài quá trình giải tranh chấp ` 178 Bảo mật thông tin liệu liên quan đến người tiêu dùng: Cùng với phát triển mạnh mẽ của các phương tiện thông tin liên lạc, đặc biệt là Internet bảo mật thông tin và liệu liên quan đến người tiêu dùng càng trở nên đặc biệt quan trọng Hiện việc tiếp cận với các thông tin cá nhân của người tiêu dùng hay bất kỳ đối tượng nào có sử dụng các dịch Internet không phải là khó Đơn cử trường hợp rất phổ biến hiện đó là việc chúng ta sử dụng dịch vụ email miễn phí của các trang Web Để có được hộp thư miễn phí với acount riêng, chúng ta phải khai báo số thông tin liên quan đến bản thân mình Nếu các nhà quản trị mạng không có trách nhiệm việc quản lý các thông tin này thì rất dễ có tình trạng thông tin của chúng ta được chuyển giao cho đối tượng khác và sử dụng vào mục đích khác quảng cáo, điều tra chẳng hạn Chính vì lý đó, luật pháp quốc tế rất quan tâm đến vấn đề bảo mật thông tin và liệu liên quan đến người tiêu dùng Rất nhiều các quốc gia, tổ chức quốc tế đưa các quy định tương tự vấn đề bảo mật thông tin cá nhân nói chung và thông tin người tiêu dùng nói riêng Mục địch của các tổ chức đề cập đến vấn đề này là nhằm bảo đảm an toàn tối đa cho người tiêu dùng và các thông tin, liệu liên quan đến người tiêu dùng KẾT LUẬN Một nguyên nhân quan trọng dẫn đến việc hiệu lực quản lý nhà nước đảm bảo an toàn cho thương mại điện tử chưa cao là người dân và doanh nghiệp chưa quan tâm nhiều đến các quy định liên quan, dẫn đến ý thức việc chấp hành pháp luật Thậm chí, Chính phủ và các quan nhà nước ` 179 chưa thực đầu việc cung cấp dịch vụ công, thực hiện phủ điện tử, thực hiện quy chế cửa và cắt giảm các thủ tục hành Mặc dù, các quan quản lý nhà nước triển khai nhiều biện pháp để đưa các văn bản quy phạm pháp luật đến với người dân và doanh nghiệp tổ chức hội thảo, hội nghị để hướng dẫn trực tiếp, tuyên truyền phổ biến qua các loại hình báo chí hiệu quả các hoạt động này nhiều hạn chế Do hoạt động thương mại điện tử được thực hiện môi trường điện tử nên việc giám sát việc thực thi các văn bản quy phạm pháp luật lĩnh vực này là thách thức lớn đối với các quan quản lý nhà nước Nguồn lực giám sát hạn chế, tần suất các hoạt động tra, kiểm tra chuyên ngành thấp, hiệu quả chưa cao, chưa có chế giám sát trực tuyến các hoạt động môi trường điện tử Bên cạnh đó, nhiều quy định mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm lĩnh vực thương mại điện tử thấp, chưa đủ mạnh để răn đe, tạo tuân thủ tốt xã hội Xây dựng chế giải tranh chấp thương mại điện tử là mục tiêu ưu tiên của các quan quản lý nhà nước thời gian tới Việc hình thành chế giải tranh chấp giúp các chủ thể tham gia tin tưởng đối với việc mua sắm trực tuyến, toán điện tử góp phần thúc đẩy thương mại điện tử phát triển Qua nghiên cứu, Luận án góp phần giải các vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn sau: Thứ nhất, Luận án nêu bật được vai trò và cần thiết phải phát triển ngành thương mại điện tử ở Việt Nam và nâng cao tính hiệu lực các công tác quản lý nhà nước đảm bảo an toàn cho các chủ thể tham gia thương mại điện tử Luận án đưa quan điểm định hướng phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam thời gian tới, đó là: Phát triển thương mại điện tử nhằm đảm bảo an toàn cho các chủ thể tham gia là tất yếu khách quan quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Trong đó, cần hoàn thiện các sở pháp lý làm nòng cốt cho các giao dịch thương mại điện tử lành mạnh và đảm bảo an toàn cho các chủ thể tham gia thương mại điện tử; Cần phải ưu tiên đẩy mạnh ứng dụng thương mại điện tử ` 180 các doanh nghiệp và các quan nhà nước đồng thời đào tạo nguồn nhân lực có trình độ công nghệ thông tin, bảo mật để bảo đảm công tác an toàn giao dịch thương mại điện tử coi đó là mũi đột phá chiến lược cho phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam giai đoạn 2011-2015; Tập trung phát triển phần mềm, hệ thống toán, hệ thống bảo mật, hạ tầng công nghệ kỹ thuật phục vụ cho thương mại điện tử Đẩy mạnh hợp tác thương mại điện tử bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và tư cách thành viên của WTO Thứ hai, Luận án nghiên cứu cam kết mà Việt Nam ký kết tham gia vào hội nhập kinh tế quốc tế liên quan tới thương mại điện tử và đặc biệt là các khuôn khổ pháp lý đảm bảo an toàn cho các chủ thể tham gia giao dịch thương mại điện tử Thứ ba, qua nghiên cứu thành công và thất bại của số mô hình quản lý thương mại điện tử của các quốc gia giới và đặc biệt là Hàn Quốc, quốc gia rất thành công việc phát triển thương mại điện tử, quản lý nhà nước và đặc biệt là việc xuất mô hình Chính phủ điện tử, luận án phân tích ưu điểm, tồn tại từ đó rút được bài học cần thiết cho phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam và các công tác quản lý nhà nước, việc xây dựng các sách phát triển và quản lý đảm bảo an toàn Thứ tư, Luận án tổng kết các sách được áp dụng để phát triển thương mại điện tử và vấn đề an toàn, an ninh, an toàn thông tin đối với các chủ thể tham gia giao dịch thương mại điện tử Từ đó, đánh giá được thực trạng lực quản lý nhà nước thương mại điện tử và hiệu lực trước các vi phạm an toàn thông tin, an ninh thương mại điện tử ở Việt Nam Thứ năm, sở nghiên cứu sở lý luận, đánh giá thực trạng, quan điểm định hướng và mục tiêu phát triển thương mại điện tử, dự báo phát triển của ngành thương mại điện tử tương lai, Luận án đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đảm bảo an toàn thương mại điện tử ở Việt Nam giai đoạn 2011-2015 và tầm nhìn 2025 điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế Trong số các giải pháp được trình bày, giải pháp tập trung phát triển ` 181 các hoạt động ứng dụng thương mại điện tử các doanh nghiệp và hoàn thiện các sở pháp lý được coi là nóng cốt cho phát triển ngành thương mại điện tử Ngoài ra, luận án đưa các giải pháp khác cần thiện các mô hình tổ chức thực thi pháp luật thương mại điện tử, xây dựng các tiêu chuẩn thương mại điện tử, hoàn thiện sở hạ tầng kỹ thuật và nguồn nhân lực để đảm bảo an toàn cho các chủ thể tham gia giao dịch thương mại điện tử Thứ sáu, để đưa các giải pháp mang tính khả thi, luận án đề xuất khuyến nghị đối với các quan quản lý nhà nước, đối với cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng nhằm phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam Trong đó, trọng tâm là tập trung phát triển các hoạt động ứng dụng thương mại điện tử mà Chính phủ gương mẫu đầu việc cung cấp các dịch vụ công qua mạng, thực hiện phủ điện tử và công khai hóa các dự án mua sắm của Chính phủ qua mạng Internet Với đóng góp của mình, luận án hy vọng đem lại hữu ích công tác thực thi pháp luật, chấp hành pháp luật để nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đảm bảo an toàn thương mại điện tử bối cảnh hội nhập sâu, rộng kinh tế Việt Nam với giới./ DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ - Nguyễn Đức Tài (2007), “Phát triển thương mại điện tử: Nhìn từ mô hình Alibaba.com” Tạp chí Thương mại số 16/2007, Bộ Công Thương ` 182 - Nguyễn Đức Tài (2007), “Giải pháp phát triển thương mại điện tử làng nghề qua mô hình làng nghề Bát Tràng” Tạp chí Thương mại số 15/2007, Bộ Công Thương - Nguyễn Đức Tài (2007), “Truyền thông cho thương mại điện tử” Tạp chí Kinh tế và dự báo tháng 4/2007, Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Nguyễn Đức Tài (2007), “Chuẩn bị nhân lực phục vụ cho thương mại điện tử” Tạp chí Thương mại số 19/2007, Bộ Công Thương - Nguyễn Đức Tài (2011), “Nhận diện và tăng cường các giải pháp đảm bảo an toàn thông tin thương mại điện tử của các quan, doanh nghiệp” Tạp chí Thương mại số 32 tháng 11/2011, Bộ Công Thương - Nguyễn Đức Tài (2011), “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước thương mại điện tử” Tạp chí Công nghiệp số 53 tháng11/2011, Bộ Công Thương TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Công Thương, Cục Thương mại điện tử (2006, 2007,2008,2009,2010,2011), Báo cáo Thương mại điện tử Việt Nam ` 183 Bộ Công Thương, Cục Thương mại điện tử (2008), APEC nguyên tắc bảo vệ liệu cá nhân TMĐT Bộ Công Thương (2010), Quyết định số 3916/QĐ-BCT, ngày 23/7/2010 phê duyệt kế hoạch tổng thể ứng dụng công nghệ thông tin Bộ Công Thương giai đoạn 2011-2015 Bộ Công Thương (2010), Quyết định số 3916/QĐ-BCT, ngày 23/7/2010 phê duyệt kế hoạch tổng thể ứng dụng công nghệ thông tin Bộ Công Thương giai đoạn 2011-2015 Bộ Công Thương, Cục Thương mại điện tử (2010), Báo cáo tình hình đào tạo Thương mại điện tử trường đại học cao đẳng 2010 Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Kế hoạch triển khai dịch vụ công điện tử ngành thuế 2012-2015 Bộ Thương mại, Đề án phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2001-2005, 2006-2010 Chính phủ, Ban Cơ yếu (2004), Đề tài nghiên cứu số vấn đề kỹ thuật, công nghệ chủ yếu thương mại điện tử và triển khai thử nghiệm- mã số KC.01.05, Nghiên cứu, xây dựng giải pháp bảo mật thông tin thương mại điện tử Chính phủ (2005), Quyết định số 222/2005/QĐ-TTg phê duyệt kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2006- 2010 10 Chính phủ (2010), Quyết định số 1073/QĐ-TTg, ngày 7/12/2010 phê duyệt kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2011-2015 11 Quốc hội (2005), Luật giao dịch điện tử số 51/2005/QH11, ngày 29 tháng 11 năm 2005 12 Quốc hội (2005), Luật Thương mại số 36/2005/QH11, Quốc hội khóa XI thông qua tại kỳ họp từ ngày 05/5/2005 đến ngày 14/6/2005 13 Quốc hội (2006), Luật công nghệ thông tin số 67/2006/QH11, ngày 29 tháng năm 2006 ` 184 14 Quốc hội (2010), Luật bảo vệ người tiêu dùng số 59/2010/QH12, ngày 17/11/2010 15 Lại Việt Anh (2010), Tập huấn kỹ quản lý nhà nước thương mại điện tử cho cán quản lý nhà nước thuộc dự án hỗ trợ thương mại đa biên, Tổng quan khung pháp lý thương mại điện tử Việt Nam 16 Nguyễn Đăng Đào (2012), Triển khai giải pháp chứng thực chữ ký số hệ thống chứng thực quan Chính phủ, Ban yếu Chính phủ 17 Dương Đình Giám (2010), Tập huấn kỹ quản lý nhà nước thương mại điện tử cho cán quản lý nhà nước thuộc dự án hỗ trợ thương mại đa biên, Chiến lược ứng dụng thương mại điện tử cho doanh nghiệp 18 Nguyễn Đăng Hậu (2004), Kiến thức thương mại điện tử, Viện đào tạo công nghệ và quản lý quốc tế 19 Đinh Duy Hòa (2012), Cải cách hành hướng tới hành phục vụ, Vụ Cải cách hành – Bộ Nội vụ 20 Trần Hữu Linh (2010), Tập huấn kỹ quản lý nhà nước thương mại điện tử cho cán quản lý nhà nước thuộc dự án hỗ trợ thương mại đa biên, Chiến lược ứng dụng thương mại điện tử cho doanh nghiệp 21 Lê Văn Lợi (2012), Doanh nghiệp điện tử: Mô hình khung cho kết nối Chính phủ- Doanh nghiệp, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam- VCCI 22 Nguyễn Kỳ Minh (2010), Tập huấn kỹ quản lý nhà nước thương mại điện tử cho cán quản lý nhà nước thuộc dự án hỗ trợ thương mại đa biên, Ứng dụng thương mại điện tử dán nhãn tín nhiệm cho website 23 Nguyễn Thành Phúc (2012), Hiện trạng triển khai định hướng ứng dụng CNTT hoạt động Cơ quan nhà nước, Cục ứng dụng CNTT- Bộ TTTT 24 Nguyễn Mạnh Quyền (2010), Kỷ yếu hội thảo quốc tế Thương mại điện tử và phát triển nguồn nhân lực, Toàn cảnh thương mại điện tử Việt Nam định hướng công tác phát triển nguồn nhân lực, Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin- Bộ Công Thương ` 185 25 Trần Công Sách (2002), Kỷ yếu hội thảo khoa học thương mại điện tử với đổi mới và phát triển đào tạo kinh tế, quản trị kinh doanh của các trường đại học ở nước ta: Một số vấn đề luật pháp sách phát triển thương mại điện tử Việt Nam, Viện nghiên cứu thương mại, Bộ Công Thương 26 Nguyễn Anh Sơn (2009), Pháp luật thương mại điện tử Việt Nam- Thực trạng số khuyến nghị, Vụ Pháp chế- Bộ Công Thương 27 Đinh Văn Thành (2002), Kỷ yếu hội thảo khoa học thương mại điện tử với đổi mới và phát triển đào tạo kinh tế, quản trị kinh doanh của các trường đại học ở nước ta, Chiến lược lộ trình hội nhập thương mại điện tử nước ta, Viện nghiên cứu thương mại, Bộ Công Thương 28 Phạm Đình Thưởng (2009), Hội thảo Nâng cao chất lượng các văn bản pháp luật liên quan đến thương mại của Việt Nam để phù hợp với các nghĩa vụ quốc tế- MUTRAP III, Luật thương mại nghị định 29 Demetrius A.M.Floudas (2009), Hội thảo Nâng cao chất lượng các văn bản pháp luật liên quan đến thương mại của Việt Nam để phù hợp với các nghĩa vụ quốc tế- MUTRAP III, Khung pháp lý Luật Cạnh tranh Việt Nam Đánh giá tình hình phù hợp với quy định Luật Thương mại quốc tế 30 Moira Patterson (2010), Hiệu luật pháp TMĐT quốc tế quan hệ TMĐT Mỹ - Úc, Trường Luật Đại học Monash 31 Stayling Wen (2011), Tương lai Thương mại điện tử, Inventec Group- Đài Loan 32 Ulrich Schroeder (2009), Hội thảo Nâng cao chất lượng các văn bản pháp luật liên quan đến thương mại của Việt Nam để phù hợp với các nghĩa vụ quốc tếMUTRAP III, Tác động WTO hiệp định thương mại khác Luật Thương mại quy định thực thi Luật ` ... động B2B Business to Business Giao dịch doanh nghiệp với doanh nghiệp B2C Business to Consumer Giao dịch doanh nghiệp với cá nhân BKIS Bach Khoa Internet Security Trung tâm an ninh mạng... quan đến an toàn TMĐT 100 104 2.3.1 An toàn thông tin mức hạ tầng 104 2.3.2 An toàn thông tin mức ứng dụng 105 2.3.3 An toàn liệu các giao dịch điện tử 106 2.3.4 Các mối đe dọa an. .. World Trade Organization Tổ chức Thương mại giới XML Extensible Markup Language Ngôn ngữ đánh dấu mở rộng DANH MỤC BẢNG, HÌNH, HỘP Bảng 1.1 Phân loại doanh nghiệp có nguy bị gian lận trực