MÙA LẠC Nguyễn Khải I.Tác phẩm. 1.Xuất xứ. -Rút từ truyện Mùa lạc (1960), tập truyện có bối cảnh là cuộc sống ở nông trường Điện Biên trong công cuộc xây dựng XHCN ở Miền Bắc. -1958 Nguyễn Khải đi thực tế ở Điện Biên và nhiều lần trở lại nông trường Điện Biên, ông đã viết Mùa Lạc . 2.Vị trí: Mùa lạc thuộc mảng đề tài XD cuộc sống mới, con người mới trong giai đoạn 1955-1964 ở miền Bắc. II.Phân tích. 1.Nhân vật Đào a.Ngoại hình: Đào được giới thiệu trong hoàn cảnh lao động tại bãi tuốt lạc = nhiều chi tiết: +Hai con mắt hẹp dài đưa đi đưa lại rất nhanh. +Hàm răng khểnh của những người ưa đùa cợt. +Gò má cao đầy tàn hương, gương mặt thiếu sự hoà hợp, đỏng đảnh… +Thân người sồ xề, ngón chân rất to… => Đào là1 phụ nữ thô kệch, ít duyên dáng, không nhan sắc và đã quá thì. Đặt Đào bên cạnh Huân- khoẻ mạnh, đẹp trai…càng tô đậm nét xấu, sự thua thiệt của Đào b.Ngôn ngữ của Đào rất đặc sắc đáng chú ý: + Trâu quá sá….xuân ,huê thơm… ->Vận dụng ca dao tục ngữ vào lời nói một cách rất tự nhiên. Khi thì nhún mình khi thì phản ứng quyết liệt sự trêu đùa của mọi người, khẳng định giá trị của mình với lời lễ sắc nhọn chua ngoa =>Tính cách mạnh mẽ của Đào. -Hành động khi phản ứng câu nói của Huân “ xem ra mệt lắm rồi nhỉ ”? +“Hỏi mình ấy, ý chừng muốn nghỉ chứ gì?” +“Chị… mấy đạp” ->bướng bỉnh, không chịu thua kém ai. =>Một nhân vật không đẹp, không duyên dáng, hiền thục nhưng để lại nhiều ấn tượng . - Hoàn cảnh riêng của Đào. +Quê ở Hưng Yên, lấy chồng sớm như bao người phụ nữ nông thôn trước CM, chồng cờ bạc bỏ đi và lúc có con thì chồng chết, hai năm sau con cũng chết đành ở một mình. +Cô chỉ lo “ngày sao được hai bữa cơm” -> sống cho qua ngày. =>Cuộc sống của Đào có nhiều bất hạnh, trắc trở, cô gần như không còn hi vọng, chờ đợi gì ở tương lai. Dấu ấn cuộc sống ấy in đậm cả ở ngoại hình lẫn trong tính cách của Đào: tóc khô, răng không nhuộm, gò má cao đầy tàn hương; sống táo bạo, liều lĩnh, ganh tị hẹp hòi c.Diễn biến tâm lí của Đào -Lên nông trường Điện Biên. +Mục đích ban đầu: tìm nơi hẻo lánh để quên đi những ngày đã qua + Cuộc sống ở đây đã làm Đào đổi thay tâm tính: dịu dàng, nữ tính, nhỏ nhẹ. +Tìm được hạnh phúc, hồi sinh niềm tin vào con người, vào cuộc sống. => Sự biến đổi của Đào chỉ có thể có được trong 1 cuộc sống tốt đẹp, với mối quan hệ con người tốt đẹp. - Lá thư cầu hôn của ông Dịu già, góa vợ phụ trách lò gạch nông trường đã đem đến cho Đào nhiều xúc động. Lá thư “như tiếng nhạc ngân vang mãi trong lòng chị”. Tâm tính Đào thay đổi dần. Chị vừa đẩy cáng lạc vừa cất tiếng hát véo von. Bị trêu chọc nhưng chị sẵn sàng tha thứ, xem mọi người là đáng yêu, đang vun xới hạnh phúc cho chị. Chị nghĩ đến hạnh phúc mai sau khao khát có một quê hương, chính là nông trường Điện Biên. => CM làm hồi sinh đất nước và hồi sinh cho cả những cuộc đời bất hạnh-> CN Nhân đạo cách mạng 2. Những nhân vật khác - Huân là một người lính, từ khói lửa chiến tranh trở thành một tổ viên của tổ sản xuất trồng lạc trên nông trường Điện Biên trong hòa bình. Đẹp trai, trẻ trung, hăng hái lao động giỏi, khát khao tình yêu hạnh phúc, anh là niềm tin cậy của bạn bè. - Duệ, một cô gái xinh xắn, tuổi thơ nhiều tủi nhục, lo âu, nhiều bỡ ngỡ trong tình yêu, Huân và Duệ, Đào và Dịu, nhiều lứa đôi khác đã nên vợ nên chồng. Họ sẽ sinh con đẻ cái, tìm thấy hạnh phúc và sự đổi đời trên nông trường Điện Biên. Đoạn trữ tình ngoài đề đã làm sáng tỏ ý tưởng sâu sắc, đẹp đẽ ấy : “Sự sống nảy sinh từ cái chết, hạnh phúc hiện hình từ trong những hy sinh, gian khổ, ở đời này không có con đường cùng, chỉ có những ranh giới, điều cốt yếu là phải có sức mạnh để bước qua những ranh giới ấy” … Nông trường Điện Biên trở thành quê hương thứ hai của Đào, và chị đã tìm thấu hạnh phúc ở một nơi mà chiến tranh đã xảy ra ác liệt nhất. Chính mối quan hệ tốt đẹp trong lao động và tình thương đồng loại là cái chìa khoá để Đào mở được cánh cửa cuộc đời và tìm được hạnh phúc đích thực III.Kết luận Truyện “Mùa lạc” viết về cuộc sống mới, con người mới. Tác giả đã tránh được sơ lược như nhiều truyện khác, trái lại ông đã tập trung miêu tả sự biến đổi số phận con người, sự hình thành những quan hệ đạo đức mới giữa con người, khẳng định những giá trị nhân đạo và lối sống trong xã hội mới. Chất thơ của truyện một phần toát ra ở những đoạn tả cảnh, tả người. Lần đầu tiên, Nguyễn Khải vận dụng thành công đoạn trữ tình ngoại đề trong truyện ngắn TỐ HỮU I. Một vài nét về tiểu sử: - Tố Hữu tên thật là: Nguyễn Kim Thành - Sinh ngày: 4/ 10/1920 - Cha là nhà nho, tuy không đỗ đạt nhưng thích ca dao, tục ngữ - Ngay từ nhỏ Tố Hữu được cha dạy làm thơ theo lối cổ. - Mẹ cũng là con của một nhà nhovà bà cũng thuộc nhiều ca dao, tục ngữ -> Tố Hữu chịu ảnh hưởng sâu sắc của hoàn cảnh gia đình-> thơ cũng mang âm hưởng ca dao, dân ca - Quê hương ông ở xứ Huế: có thiên nhiên đẹp, thơ mộng, trữ tình, có nền văn học phong phú, độc đáo cho nên ảnh hưởng đến hồn thơ Tố Hữu + Thơ TH có nhiều bài viết về + Thơ TH đậm đà bản sắc dân tộc mang nét dân ca, âm hưởng của điệu hò Huế -Sự giác ngộ lý tưởng: TH vào + Th được gặp gỡ với những chiến sĩ cộng sản, vừa mới ra khổi nhà tù Đế Quốc, được đọc nhiều sách của Đảng => TH được giác ngộ lý tưởng cs, từ chỗ giác ngộ, cũng hăng hái tham gia CM - Hoạt động CM: + 1938 TH kết nạp Đảng + 4/1939: TH bị bắt + 3/1942 + CM tháng 8/ 1945 + 1946 II. Con đường thơ TH: 1, Nhận định chung: - TH đến với CM và thơ ca dường như cùng một lúc - Thơ TH gắn bó chặt chẽ với cuộc đấu tranh CM cho nên các chặng đường thơ cũng song hành với các giai đoạn của cuộc đấu tranh ấy, đồng thời thể iện sự phát triển, vận động trong tư tưởng, nghệ thuật của nhà thơ 2, Nội dung, giá trị và vị trí của các tập thơ: a/ Tập “Từ ấy” : (1937-1946)gồm 3 phần: Máu lửa- Xiềng xích- Giải phóng. Tập thơ là tiếng hát yêu thương, tiếng hát căm hờn, tiếng hát kiên cường bất khuất, tiếng hát lạc quan c/m của người thanh niên cộng sản mới giác ngộ chân lí c/m. b/ Tập “Việt Bắc” (1947-1954) Là khúc ca hùng tráng về cuộc kháng chiến và con người trong kháng chiến. Một cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, đầy hy sinh gian khổ nhưng cũng rất hùng tráng và đầy lạc quanvới những con người bỡnh thường giản dị nhưng trái tim tràn đầy tỡnh yờu nước nồng nàn quyết chiến đấu cho lí tưởng của dân tộc c / “Gió lộng” (1955-1961) Là tiếng hát lạc quan bay bổng say sưa về công cuộc XD CNXH ở miền bắc. Là bài hát đấu tranh và tỡnh cảm của ND miền bắc đối với miền Nam ruột thịt và ý trí đấu tranh thống nhất đất nước. d/“ Ra trận” ( 1962-1972). “ Máu và hoa” (1973-1977). S/T trong không khí hào hùng của cả nước chống Mĩ và những năm đầu sau chiến thắng 1975.Tập thơ là cảm hứng lóng mạn anh hựng ,phản ỏnh cuộc đấu tranh anh hùng đỉnh cao trong lịch sử đ/t chống ngoại xâm của dt cùng với sự quan tâm cổ vũ của toàn cầu. e/Tập “ Một tiếng đờn” (1992) “ Ta với ta III. Phong cách nghệ thuật thơ TH: 1, Thơ TH là thơ trữ tình chính trị: - TH là chiến sĩ thi sĩ-> thơ Th trước hết phục vụ cuộc đấu tranh CM, cho những nhiệm vụ chính trị của mỗi giai đoạn CM đồng thời TH cũng là một nhà thơ trữ tình kiểu mới tạo được sự thống nhất giữa CM và cảm hứng trữ tình - Thơ TH chủ yếu khai thác đời sống chính trị của đất nước về bản thân nhà thơ - Cụ thể hơn: lẽ sống lớn, tình cảm lớn và niềm vui lớn 2, Thơ TH giai đoạn sau( từ tập VB thiên về khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn) - Cái “ Tôi”: ngay từ buổi đầu đã là cái tôi chiến sĩ là cái tôi công dân và càng về sau thì là cái tôi nhân danh dân tộc - Hình tượng nhân vật trữ tình: là những con người đại diện cho phẩm chất của giai cấp dân tộc thậm chí mang tầm vóc củalịch sử và thời đại - Tập trung thể hiện những vấn đề cốt yếu=> cảm hứng của TH là cảm hứng lịch sử dân tộc chứ không phải cảm hứng thế sự, càng không phải cảm hứng đời tư - Cảm hứng chủ đạo trong thơ TH: cảm hứng lãng mạn. Thơ TH hướng vào tương lai-> khơi dậy niềm vui, lòng tin tưởng và niềm say mê với con đường CM, ngợi ca nghĩa tình CM, con người CM 3,Giọng trữ tình ngọt ngào - Cách xưng hô với đối tượng trò chuyện - Có giọng điệu trên vì: + giọng thơ Huế + quan niệm về thơ ca: thơ là tiếng nói đồng chí, đồng ý, đồng tình 4, Thơ TH giàu tính dân tộc: - ND thơ TH phản ánh đậm nét hình ảnh con người VN, tổ quốc VN trong thời đại CM đã đưa những tư tưởng và tình cảm CM hoà nhập và tiếp nối với truyền thống tinh thần, tình cảm và đạo lí của đân tộc [...]... là hết thác” - NT chơi động từ + động từ diễn tả cơn cuồng phong của Sông Đà + động từ hợp sức tạo thế cưỡi hổ của ông đò -> 300 động từ c, Sơ kết: - Dưới ngòi bút tài hoa của NT “ người lái đò Sông Đà” trong trận chiến đấu leo ghềnh vượt thác hiện lên hiên ngang đẹp đẽ như một thi n tài vừa phi thường vừa bình thường, khiêm tốn Đấy là con người lao động, làm chủ cuộc sống, làm chủ thi n nhiên trong... Hình tượng chính trong các TP của ông: nhân dân lao động là những chiến sỉtên các mắt trận vũ trang đồng thời cũng là người nghệ sĩ tài hoa - Giá trị của những trang viết: NT đã cung cầp cho chúng ta những trang viết đầy tự hào ngợi ca nhân dân trong chiến đấu và trong SX 2, Phong cách nghệ thuật: - NT có phong cách nghệ thuật độc đáo, sâu sắc, phong cách của ông có thể thâu tóm trong một chữ “Ngông”:... hiểm - Sự thể hiện tính cách hung bạo: + Đó là hàng loạt con thác 73 con thác có tên trong đó có những con thác độc dữ và nguy hiểm giống như kẻ thù số một + Có những đoạn rất huyền bí , hoang sơ DC: “ Hùng vĩ của sông đà ” ở quãng này, lòng sông đà hẹp đến mức đứng bên này bờ có thể nhẹ tay ném hòn đá sang bờ bên kia Ngồi trong khoang đò đang mùa hè mà vẫn thấy lạnh + Có những quãng sông có những cái... ngoài 60 tuổi nhưng ông vẫn hăm hở đi từ Bắc>Nam +Từ 1948-> 1958 ông giưc chức tổng thư kí hội văn nghệ `VN + 28/ 7/ 1987: ông mất tại HN 2, Con người và tư tưởng: - Con người NT có liên quan đến hoàn cảnh gia đình ông: sinh ra trong một gia đình nhà nho khi Hán học đã tàn , cha ông là cụ Nguyễn An Nam rất tài nhưng thất thế nên có tâm lí kiêu ngạo , bất lực-> ảnh hưởng đến NT - NT là một trí thức giàu... Xuất xứ: - Rút từ tập tuỳ bút “ Sông Đà”(60) - Về tuỳ bút Sông Đà + Đây là kết quả của nhiều dịp NT đến với Tây Bắc trong thời kì kháng chiến chống Pháp Đặc biệt là chuyến đi thực tế( 1958) + Sông Đà có 15 tuỳ bút và một bài thơ phác thảo + hai ND “ Sông Đà”: * Sự giàu có về tài nguyên thi n nhiên của đất nước * Vẻ đẹp của con người Tây Bắc - Về tuỳ bút: “ Người lái đò Sông Đà” + Trong tập Sông Đà,... tỡnh bấy nhiờu” =>Tấm lũng son sắt của tỏc giả đối với VB -Nhớ về Việt Bắc: + Cảnh thi n nhiên của VB:Với bốn mùa đầy màu sắc và tràn đầy sức sống: Mùa đông: “ Hoa chuối đỏ tươi” Xuân: “ Mơ nở trắng rừng” Thu: “ Trăng rọi hoà bỡnh” Hè: “ Ve kêu rừng phách đỏ vàng” + Nhớ về con người : -Những người lao động : Cần cù chịu khó “ Cô em gái hái măng một mỡnh…….Người đan nón chuốt từng sợi giang” -Người mẹ:... lúc nó lại giống như 1000 con trâu mộng + Đá trên sông: Hòn chìm, hòn nổi, cả một chân trời đá đá mai phục, đá “ bày thạch trận” trên sông - Nghệ thuật: + Miêu tả những nét hung bạo của Sông Đà, nhà văn dùng nghệ thuật trạm khắc, vừa so sánh, liên tưởng tới những cảnh thi n nhiên lớn lao đến những cảnh gần gũi, từ nét tĩnh sang nét động , từ vật vô tri biến thành vóc dángcủa con người có tâm địa + Mục... sự đồng cảm giữa hai con người thuộc hai thế hệ khác nhau xuất phát từ tỡnh thương con người Sự kết hợp giữa giá trị nhân đạo xưa và nay để nêu cao tinh thần,sức mạnh của dân tộc 2/ Giá trị nghệ thuật -Từ ngữ :Phong phỳ giàu hỡnh ảnh gợi tả -Giọng điệu: Mang đậm âm hưởng của thơ ca dân tộc -Sử dụng nghệ thuật tập Kiều đặc sắc Nguyễn Tuân(1910-1987) I Vài nét về tiểu sử và con người: 1,Tiểu sử: -... cũngquan sát kĩ đối tượng, nhìn từ đầu đến chẩnồi mới nhận xét Những khi vừa ý nhất cụ cũng chỉ nói “Được + Phong thái uy nghi, tiếng nói trầm trầm Mỗi khi cụ nói thì tất cả im lặng lắng nghe, trẻ con nhìn chăm chú như nuốt lấy từng lời - Là người giàu lòng yêu thương với dân làng, quê hương: Chi tiết:+ Nhường muối cho người đau + Giữ Tnú ở nhà mình và đãi Tnú những món ăn ngon của làng quê + Cụ tự hào... những con người tài hoa, nghệ sĩ + điều khác là: lòng yêu nước và tinh thần dân tộc được phát huy mạnh mẽ trong các TP của ông Cái đẹp, cái tài hoa không còn gắn với một số người đặc biệt trong một XH mà có thể tìm thấy trong nội dungtrên mọi lĩnh vực của cuộc sống + Ông không đối lập quá khứ với hiện tại và tương lai và tìm thấy sự thống nhất giữa các phạm trù ấy - Văn chủ yếu của NT phù hợp với phong . MÙA LẠC Nguyễn Khải I.Tác phẩm. 1.Xuất xứ. -Rút từ truyện Mùa lạc (1960), tập truyện có bối cảnh là cuộc sống ở nông trường Điện Biên trong công. nông trường Điện Biên, ông đã viết Mùa Lạc . 2.Vị trí: Mùa lạc thuộc mảng đề tài XD cuộc sống mới, con người mới trong giai đoạn 1955-1964 ở miền Bắc.