LỜI CẢM ƠN Qua thời gian thực hành nghề nghiệp xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, rút nhiều kinh nghiệm thực tế mà ngồi ghế nhà trường em chưa biết đến Chúng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy cô Khoa Kinh tế phát triển nông thôn tận tình hướng dẫn bảo em suốt thời gian hoàn thành đề tài : “Đánh giá hiệu kinh tế sản xuất lương thực hộ nông dân địa bàn xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh” Chúng bày tỏ biết ơn chân thành tới Ban lãnh đạo xã Hoàng Quế, cô làm việc UBND xã HTX tạo điều kiện thuận lợi cho em trình thực chuyên đề thực hành nghề nghiệp Trong trình thực hành nghề nghiêp, thiếu nhiều kinh nghiệm thực tế nên không tránh khỏi sai sót Chúng mong thầy cô bảo thêm để em hoàn thành đạt kết tốt Cuối xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, gia đình Lê Văn Chính trú xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh động viên giúp đỡ tinh thần, vật chất trình em học tập thực chuyên đề thực hành nghề nghiệp Em xin chân thành cảm ơn Hà Nội ngày 20 tháng năm 2016 Nhóm sinh viên Lê Thị Tố Loan Đặng Thị Thanh Tâm Nguyễn Thị Hà Trang Hà Thị Thảo Phương Lê Hoàng Nguyễn Trọng Quỳnh MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ………………………………………………………………i DANH MỤC BẢNG (1) (2) (3) Bảng 2.1: Hiện trạng sử dụng đất năm 2014 Bảng 2.2 Tổng hợp tiêu phát triển kinh tế - xã hội Bảng 2.3 Diện tích, sản lượng số lương thực khác xã (4) (5) năm 2013 - 2015 Bảng 2.4 Thông tin chủ hộ điều tra Bảng2.5 Chi phí sản xuất lúa vụ chiêm xuân hè thu (6) (7) (8) hộ nông dân năm 2015 Bảng 2.6 Chi phí sản xuất lương thực số loại khác vụ đông hộ nông dân năm 2015 (tính bình quân nghìn đồng/sào) Bảng 2.7 Kết hiệu kinh tế sản xuất loại lương thực số khác xã Hòang Quế.(tính bình quân sào hộ có gieo trồng) Bảng2.8 Bảng hạch toán chi phí yếu tố đầu vào sản xuất nông nghiệp qua năm 2013-2015 DANH MỤC VIẾT TẮT UBND: Uỷ ban nhân dân HTX: Hợp tác xã ĐVT: Đơn vị tính CĐ: Cao đẳng ĐH: Đại học BQ: Bình quân DT: Diện tích BVTV: Bảo vệ thực vật LĐ: Lao động TĐKT: Trình độ kĩ thuật HQKT: Hiệu qủa kinh tế KNSX : Kinh nghiệm sản xuất GTSX : Giá trị sản xuất CPTG : Chi phí trung gian GTGT : Giá trị gia tăng BT số : Bắc thơm số kinh tế PHẦN I ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1 Tính cấp thiết đề tài Đảm bảo lương thực vấn đề mang tính toàn cầu.Việt Nam có sản xuất nông nghiệp lâu đời, đóng vai trò quan trọng tảng vững cho công phát triển đất nước, 60% dân số làm nông nghiệp đóng góp 20,6% GDP năm 2010 giá trị xuất nhập 19,15 ty USD Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt nam 2011- 2020 ( MARD QĐ số 3310/BNN - KH ngày 12/10/2009) ngành sản xuất lương thực “phát triển sản xuất lúa gạo Việt Nam trở thành mặt hang xuất mũi nhọn có hiệu đảm bảo an ninh lương thực” Trên sở tính toán cân đối nhu cầu tương lai đất nước dự báo nhu cầu chung giới nhằm đảm bảo tuyệt đối an ninh lương thực quốc gia tình huống, đảm bảo quyền lợi hợp lý người sản xuất kinh doanh lúa gạo lương thực khác khoai, sắn, ngô…, xuất có lợi nhuận cao Lương thực phận chủ yếu cấu thành nguồn thức ăn hàng ngày người Nó thoả mãn nhu cầu lượng cho thể người với giá rẻ Nó loại sản phẩm thiết yếu đời sống người thay được.Sản xuất lương thực sở sản xuất nông nghiệp ngành kinh tế quốc dân khác Tốc độ phát triển quan hệ tỷ lệ ngành sản xuất vật chất có nông nghiệp, chừng mực định phụ thuộc vào phát triển suất lao động ngành sản xuất lương thực.Giải vấn đề lương thực có tác dụng to lớn nghiệp công nghiệp hoá đất nước Nó cung cấp lương thực cho dân cư phi nông nghiệp nguyên liệu quan trọng cho công nghiệp chế biến.Phát triển sản xuất lương thực có ý nghĩa to lớn việc củng cố tăng cường khả quốc phòng, tăng nguồn dự trữ quốc gia để phòng chống thiên tai Hoàng Quế có diện tích đất nông nghiệp tương đối lớn so với xã xung quanh, đất đai mầu mỡ nên ngành nông nghiệp phát triển, đặc biết thích hợp trồng lúc nước loại hoa màu Đây nơi cung cấp số lượng lớn lương thực cho thị xã Đông Triều Tuy nhiên theo thực tế quan sát, thực trạng trồng lương thực xã nhiều hạn chế trình độ canh tác thấp, quy mô nhỏ, manh mún Đặc biệt hiệu từ việc trồng lương thực mang lại cho hộ nông dân chưa cao chưa kỳ vọng Vì lý đó, định lựa chọn đề tài “ Đánh giá hiệu kinh tế sản xuất lương thực hộ nông dân xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh” 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Đánh giá hiệu kinh tế sản xuất số lương thực hộ nông dân địa bàn xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, từ đề xuất giải pháp nâng cao hiệu kinh tế sản xuất lương thực hộ thời gian tới 1.2.1 Mục tiêu cụ thể - Đánh giá thực trạng sản xuất lương thực hộ nông dân địa bàn xã - Hoàng Quế Đánh giá hiệu kinh tế trồng lương thực hộ nông dân xã Hoàng Quế, phân tích yếu tố ảnh hưởng đến việc trồng lương thực - hộ Đề xuất phương hướng giải pháp để nâng cao hiệu kinh tế trồng lương thực hộ thời gian tới 1.3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu đề tài vấn đề liên quan đến hoạt động sản xuất lương thực hộ địa bàn xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Tập trung nghiên cứu thực trạng kết sản xuất lương thực hộ, yếu tố ảnh hưởng giải pháp kinh tế nhằm nâng cao hiệu sản xuất lương thực - Phạm vi không gian: Đề tài tiến hành địa bàn xã tập trung thôn (Cổ Lễ Tràng Bạch) sản xuất nhiều lương thực áp dụng kỹ thuật tiên tiến địa phương - Phạm vi thời gian: + Thông tin thứ cấp thu thập qua năm gần (2013 – 2015) + Thông tin sơ cấp nghiên cứu năm 2016 + Thời gian thực đề tài: từ ngày 4/5 đến ngày 15/5/2016 .1.4 Phương pháp nghiên cứu 1.4.1 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu Đề tài chọn thôn làm điểm đại diện cho nghiên cứu thôn Tràng Bạch Cổ Lễ, thôn có diện tích đất nông nghiệp lớn thôn có diện tích trồng lương thực lớn nhất, áp dựng nhiều tiến bố khoa học kỹ thuật vào sản xuất thôn mũi nhọn sản xuất nông nghiệp xã 1.4.2 Phương pháp thu thập thông tin, số liệu 1.4.2.1 Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp - Dựa vào nguồn số liệu có sẵn, công bố, để phục vụ cho nghiên cứu đánh giá hiệu sản xuất rau hộ nông dân xã Hoàng Quế - Sử dụng phương pháp kế thừa cập nhật từ: + Số liệu UBND xã Hoàng Quế điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội - môi trường địa phương + Báo cáo hàng năm nông nghiệp phòng kinh tế thị xã Đông Triều, báo cáo hàng năm tình hình sản xuất thu hoạch lương thực xã Hoàng Quế + Số liệu thống kê Tổng cục thống kê diện tích, suất, sản lượng lương thực Việt Nam 1.4.2.2 Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp - Dùng để thu thập thông tin chủ hộ như: họ tên, tuổi, trình độ học vấn, trình độ chuyên môn, nhân khẩu, lao động, vốn, đất đai vấn đề liên quan đến tình hình sản xuất lương thực hộ nông dân từ đánh giá hiệu kinh tế sản xuất lương thực mang lại - Thu thập thông tin phương pháp chủ yếu điều tra vấn trực tiếp hộ thông qua hệ thống câu hỏi đóng mở qua phiếu điều tra lập sẵn a Phương pháp điều tra hộ - Chọn 40 hộ dân để tiến hành điều tra khảo sát xã Hoàng Quế, 40 hộ hộ có diện tích gieo trồng lương thực lớn địa bàn xã, giới thiệu cán UBND xã, HTX b Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo Tham khảo ý kiến chuyên gia nông nghiệp, cán địa phương, chủ hộ canh tác giỏi… Đồng thời tra cứu công trình nghiên cứu công bố, từ thừa kế vận dụng có chọn lọc vào đề tài nghiên cứu 1.4.3 Phương pháp phân tích xử lý số liệu Trong trình nghiên cứu, tiến hành tổ chức điều tra, xây dựng bảng biểu, hệ thống tiêu, hệ thống câu hỏi vấn Sau tiến hành so sánh, đối chiếu phân tích biến động , mối quan hệ, yếu tố ảnh hưởng… 1.4.3.1 Phương pháp phân tổ - Dùng để phản ánh đặc điểm tình hình sản xuất hiệu kinh tế sản xuất hộ trồng lương thực xã - Sử dụng phân tổ mẫu điều tra, tổng hợp kết điều tra 1.4.3.2 Phương pháp thống kê so sánh - Dùng để biết loại giống lương thực khác trồng cho suất thu lại lợi nhuận hộ nông dân - Sử dụng phương pháp cách so sánh giai đoạn lịch sử, so sánh hộ sản xuất với 1.4.4 Hệ thống tiêu nghiên cứu chuyên đề 1.4.4.1 Hệ thống tiêu mô tả đặc điểm nguồn lực hộ điều tra: a) Chỉ tiêu mô tả đặc điểm hộ điều tra: - Thông tin chung hộ điều tra: Tên chủ hộ, nhân hộ, tuổi bình quân, giới tính thành viên hộ, trình độ văn hóa, số người độ tuổi lao động - Thông tin loại nông dân trồng lương thực: Hộ trồng lúa, hộ trồng sắn, hộ trồng khoai tây, hộ trồng rau, hộ trồng xen lẫn cây… b) Chỉ tiêu nguồn lực hộ điều tra: - Tổng diện tích đất đai hộ, diện tích trồng lương thực - Tổng số lao động tham gia sản xuất hộ - Chỉ tiêu yếu tố đầu vào cho việc sản xuất như: giống, phân bón, thuốc trừ sâu, nguồn nước… 1.4.4.2 Một số tiêu nghiên cứu - Chỉ tiêu điều kiện sản xuất lương thực: + Tuổi trình độ học vấn người vấn + Tình hình lao động lao động nông nghiệp hộ + Số năm trồng hộ + Diện tích đất canh tác diện tích đất trồng hộ + Các tư liệu phục vụ cho sản xuất hộ: - Các tiêu phản ánh kết sản xuất: + Diện tích, suất, sản lượng lương thực nhóm hộ điều tra + Giá trị sản xuất( GO), chi phí trung gian (IC), giá trị tăng thêm (VA) + Giá trị công lao động gia đình tính theo công thức :GV = P *V Trong chuyên đề sử dụng công lao động bình quân xã Hoàng Quế 80.000 đồng - Các tiêu phản ánh hiệu như: + GTSX/1 đồng chi phí (GO/IC) + GTSX/1 công lao động (GO/V) + Giá trị tăng thêm/ đồng chi phí (VA/IC) + Giá trị tăng thêm/ 1công lao động (VA/V) động (VA/V) Thương mại dịch vụ(%) 6.Tỷ lệ thu từ lương thực BQ - 10.15 58.7 tổng thu từ trồng trọt hộ (%) ( Nguồn: số liệu điều tra) 2.2.2.1 a Tình  Thực trạng sản xuất lương thực hộ hộ nông dân điều tra hình đầu tư chi phí cho số loại lương thực trồng khác chủ yếu hộ điều tra Cây lúa + Tình hình đầu tư chi phí cho sào lúa thể qua bảng 2.7, qua bảng ta nhận thấy Chi phí sản xuất lúa bao gồm chi phí giống, phân bón chi phí thuốc bảo vệ thực vật chi phí khác Kết cho thấy tổng chi phí cho sào lúa vụ Chiêm Xuân vụ Hè Thu thể bảng 2.5 Bảng 2.5 Chi phí sản xuất lúa vụ chiêm xuân hè thu hộ nông dân năm 2015 Chỉ tiêu Giống Làm đất Phân bón - Đạm - NPK - Kali Chiêm xuân 2015 Chi phí Tỉ lệ (%) (1000đồng ) 50 7.2 147 21.2 275 39.7 70 115 25 Hè thu 2015 Chi phí Tỉ lệ (%) (1000đồng ) 35 5.4 120 18.4 268 41.1 61 106 26 - Lân 37 32 - Phân chuồng 28 43 Thuốc BVTV 170 24.6 178 27.3 Thuê máy tuốt 50 7.3 50 7.8 Tổng 692 100 651 100 Công lao động 830 868 Chi phí sản xuất lúa bao gồm chi phí giống, phân bón chi phí thuốc bảo vệ thực vật chi phí khác Qua bảng điều tra cho thấy tổng chi phí để sản xuất sào khoai tây 2849 nghìn đồng, sào sắn 1028.7 nghìn đồng, sào đậu tương 631 nghìn đồng, sào lạc 930 nghìn đồng, sào rau ( súp lơ) 1494.84 nghìn đồng Trong chi phí công lao động nhiều Về chi phí phân bón, phân NPK sử dụng nhiều chiếm tỉ lệ lớn  Một số trồng khác Tình hình đầu tư chi phí cho sào số loại lương thực thể qua bảng 2.6, qua bảng ta nhận thấy: Bảng 2.6 Chi phí sản xuất lương thực số loại khác vụ đông hộ nông dân năm 2015 (tính bình quân nghìn đồng/sào) Chỉ tiêu Khoai tây Sắn Đậu tương Lạc Rau (súp lơ) Giống Làm đất Phân bón 920 750 49.7 260 75 70 64 70 205,77 111,45 - Đạm 121 35 19 55 68,67 - NPK - 59 - 101 101,82 - Kali 87,5 - 32 - - - Lân 45,5 - 40 140 25,05 -Phân chuồng 150 300 80 73 76,92 Thuốc BVTV 25 - 15 27 22,98 10 Chi phí công LĐGĐ 750 325 300 400 882.18 Tổng 2849 1028.7 631 930 1494.84  Khoai tây Chi phí sản xuất sào khoai tây 2.849.000 đồng, chi phí giống lớn Về phân bón chi phí phân chuồng cao, khí lân lại thấp  Sắn Tổng chi phí cho sào sắn 1.028.700 đồng, chi phí lao động lớn  Lạc Chi phí sản xuất lạc bao gồm chi phí giống, phân bón chi phí thuốc bảo vệ thực vật chi phí khác Kết điều tra cho thấy tổng chi phí trung bình cho lạc vụ 1468 nghìn đồng Trong tổng chi phí chi phí vật chất chiếm tỉ lệ cao Trong cá loại phân bón Lân sử dụng với tỉ trọng tương đối lớn  Đậu tương Đậu tương loại dễ trồng, dễ chăm sóc, yêu cầu dinh dưỡng không cao Nên chi phí đầu tư cho sản xuất chi phí giống,phân bón, làm đất,…ở mức thấp so với loại khác lúa, khoai tây, ngô,…Đây trở thành điều kiện thuận lợi thúc đẩy người dân mở rộng quy mô diện tích canh tác, đồng thời tập trung cho việc sản xuất quy trình  Rau (Súp lơ) Chi phí sản xuất súp lơ xanh bao gồm chi phí giống, phân bón chi phí thuốc bảo vệ thực vật chi phí khác Kết điều tra cho thấy tổng chi phí trung bình cho sào súp lơ vụ Đông 1693,46 nghìn đồng Trong tổng chi phí chi phí cho lao động chiếm tỉ lệ cao Trong cá loại phân bón phân NPK sử dụng với tỉ trọng tương đối lớn, hộ nhóm sử dụng phân NPK so với hộ nhóm b  Kết hiệu kinh tế lương thực số trồng khác Cây lúa • Vụ chiêm xuân Xét hiệu sử dụng chi phí, đầu tư đồng chi phí thu 2,3 đồng giá trị sản xuất; 1,3 đồng giá trị gia tăng 1,2 đồng thu nhập hỗn hợp.Xét hiệu sử dụng lao động, bỏ công lao động thu 320 nghìn đồng giá trị sản xuất; 174 nghìn đồng giá trị gia tăng • Vụ hè thu Xét hiệu sử dụng chi phí sào lúa hè thu, đầu tư đồng chi phí thu 2,4 đồng giá trị sản xuất; 1,4 giá trị gia tăng 1,3 đồng thu nhập hỗn hợp Xét hiệu sử dụng lao động , bỏ công lao động tạo 386 nghìn đồng giá trị sản xuất, 217 nghìn đồng giá trị gia tăng Như qua khác biệt tiêu thể hiệu kinh tế sản xuất lúa địa phương mùa vụ thấy yếu tố mùa vụ có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu kinh tế sản xuất lúa hộ nông dân  Đậu tương Xét hiệu sử dụng chi phí, đầu tư đồng chi phí thu 4,85 đồng giá trị sản xuất, 3,84 đồng giá trị gia tăng Bỏ công lao động thu 151100 đồng giá trị sản xuất, 11987 đồng giá trị tăng thêm Điều cho thấy hiệu sử dụng lao động cao việc sản xuất đậu tương Như trừ chi phí sản xuất người nông dân thu 1270600 đồng/sào  Lạc Xét hiệu sử dụng chi phí, đầu tư đồng chi phí thu 4,36 đồng giá trị sản xuất ; 3,36 đồng giá trị tăng thêm Xét hiệu sử dụng lao động thu 313,75 nghìn đồng giá trị sản xuất; 241,73 giá trị tăng thêm  Khoai tây Xét hiệu sử dụng chi phí, đầu tư đồng chi phí mua 5.01 đồng giá trị sản xuất; 3,6 đồng giá trị tăng thêm Xét hiệu sử dụng lao động mua 129.5 nghìn đồng giá trị sản xuất 93.2 nghìn đồng giá trị tăng thêm  Sắn Xét hiệu sử dụng chi phí, đầu tư đồng chi phí thi mua 13,1 đồng chi phí giá trị sản xuất; 11,2 đồng giá trị tăng thêm Xét hiệu sử dụng lao động mua 179,2 nghìn đồng giá trị sản xuất, 162,9 giá trị tăng thêm Bảng 2.7 Kết hiệu kinh tế sản xuất loại lương thực số khác xã Hòang Quế.(tính bình quân sào hộ có gieo trồng) Diễn gải ĐVT Lúa nước Lạc GO 1000 đ 1000 đ Công 1440 1432 3319,3 662 630 761,81 770 GO/IC 1000 đ Lần VA/IC Sắn Đậu tương Khoai tây Rau màu 2.007 1601,6 1909,82 182,6 331 1502, 300 10,58 11.2 10,6 11,6 12,55 800 2557,5 1824,5 1270,6 1215,34 2.3 2.4 4,36 13,1 4,85 1080, 5,01 2,75 Súp lơ xanh 1371 ,06 811, 28 11,8 559, 86 1,69 Lần 1.3 1.4 3,36 12,1 3,84 3,6 1,75 0,69 GO/V Lần 320 386 313,75 179,2 151,1 129,5 152,18 VA/V Lần 174 217 241,73 162,9 119,87 93,2 96,84 115, 09 47,1 Vụ chiêm Vụ hè thu xuân IC V VA Cải bắp 694,48 2.3 Các yếu tố ảnh hưởng 2.3.1 Điều kiện tự nhiên Hoàng Quế xã có hệ thống thuỷ văn tương đối thuận lợi, phía nam giáp sông Đá Bạc, phía bắc có suối nhỏ chảy theo hướng Bắc - Nam Bắt nguồn từ dãy núi phía bắc cánh cung Đông Triều, suối ngắn dốc, trắc diện hẹp, bồi tụ ít, quanh co, uốn khúc Tuy vậy, ngày ngăn thành hồ, đập chứa nước để điều tiết nước phục vụ sản suất Hệ thống đập nước Cổ Lễ đập Cầu Từ cung cấp nước chủ yếu cho hoạt động tưới tiêu phục vụ sản suất, sinh hoạt nhân dân Trong sản xuất nông nghiệp chịu ảnh hưởng lớn từ khí hậu thời tiết, yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới sinh trưởng phát triển trồng Những năm gần biến đổi khí hậu làm ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp nhiệt độ mùa hè tăng cao hơn, mùa đông lạnh giá kéo dài… Những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến trình canh tác, chăm bón người nông dân Sản lượng nông sản thấp, phẩm chất không cao dẫn đến hiệu sản xuất bị giảm Môi trường ô nhiễm, khói bụi, xã Hoàng Quế nằm dọc theo quốc lộ 18A, tuyến đường có nhiều xe cộ qua lại không kể ngày đêm đặc biệt xe tải, xe container chở đá, than không khí địa bàn bị ô nhiễm nặng Dẫn đến ảnh hưởng xấu đến khả sinh trưởng, phát triển nông nghiệp 2.3.2 Quy mô Tại xã Hoàng Quế thực công tác “dồn điền đổi thửa” nên diện tích gieo cấy không nhỏ so với trước đây, nhiên số diện tích lớn hộ phụ thuộc nhiều vào số nhân gia đình Diện tích canh tác manh mún, nhỏ lẻ Mặc dù diện tích đất nông nghiệp địa bàn xã lớn diện tích chia nhỏ lẻ, không tập trung Không chuyên canh loại mà người dân trồng nhiều loại khác Việc sản xuất manh mún nhỏ lẻ gây nhiều khó khăn cho việc chăm sóc thu hoạch 2.3.3 Giống phân bón Giống phân bón có ảnh hưởng nhiều đến chất lượng hiệu cho lương thực loại trồng khác Nó ảnh hưởng trực tiếp đến khả tiêu thụ giá thành rau thị trường hộ dân cần chọn lựa giống đảm bảo chất lượng uy tín Nguồn gốc cung ứng giống phân bón chủ yếu chợ sở tư nhân, tỉ lệ chiếm cao tới 93,33% Khi người dân nhiều kinh nghiệm chọn giống có hiệu thường chọn phải giống chất lượng khiến hiệu mang lại không cao Ngoài hợp tác xã xã Hoàng Quế hoạt động hiệu cung ứng nguồn giống đảm bảo chất lượng hiệu cho giống trồng Còn phân bón thuốc bảo thực vật chủ yếu cung cấp đại lý địa bàn xã, chủ yếu ông Lê Văn Chính trú thôn Tràng Bạch, xã Hoàng Quế, sở bán phân bón thuốc bảo vệ thực vật có quy mô lớn xã 2.3.4 Các yếu tố đầu vào, đầu Để sản xuất, người nông dân cần có yếu tố đầu vào thị trường tiêu thụ sản phẩm Tuy nhiên người nông dân bị phụ thuộc nhiều vào thị trường yếu tố đầu vào thị trường tiêu thụ sản phẩm Chính ổn định hay biến đổi hai thị trường ảnh hưởng trực tiếp tới HQKT lợi ích người sản xuất a Thị trường đầu vào Bảng 2.8 Bảng hạch toán chi phí yếu tố đầu vào sản xuất nông nghiệp qua năm 2013-2015 Năm Giá BQ giống ĐVT 2013 2014 2015 Nghìn 29 26 23 4,3 4,5 7,3 7,5 50 70 80 đồng/kg Phân bón Nghìn đồng/kg - Đạm Nghìn đồng/kg - lân Nghìn đồng/kg - Kali Nghìn đồng/kg Giá công LĐ Nghìn đồng/kg Giá trị sản xuất phụ thuộc nhiều vào giá yếu tố đầu vào Khi giá yếu tố tăng đồng nghĩa với việc chi phí sản xuất tăng lên Làm cho giá trị sản xuất thu giảm ngược lại b Thị trường tiêu thụ sản phẩm Tại địa phương, sản phẩm nông nghiệp sản xuất chủ yếu bán cho thương lái, người bán buôn bán lẻ mà chưa có công ty thức chuyên thu mua cho hộ nông dân Mặt khác, HTX Hoàng Quế chưa cung cấp kênh thông tin biến động giá thị trường mặt hàng cho người nông dân Giá sản lượng thu mua phụ thuộc nhiều vào thương lái mà người định giá thương lái phía người nông dân có quyền định có nên bán hay không Có thể nói người nông dân người sản xuất sản phẩm hoàn toàn bị động việc định giá bán sản phẩm Như biến động yếu đầu vào chênh lệch giá bán cho thấy thị trường yếu tố đầu vào thị trường tiêu thụ sản phẩm yếu tố định tới kết HQKT sản xuất định sản xuất mùa vụ sau người nông dân 2.3.5 Trình độ kĩ thuật Trước biến động thiên nhiên môi trường yếu tố kĩ thuật như: kĩ thuật làm đất, chọn giống, bón phân, phun thuốc có vai trò ngày quan trọng trình sản xuất nông nghiệp Kiến thức kỹ thuật hộ nông dân tiếp nhận chủ yếu qua lớp tập huấn kiến thức khoa học kĩ thuật phần làm thay đổi nhiều tập quán canh tác hộ nông dân Tuy nhiên, kỹ thuật canh tác chậm thay đổi dẫn đến suất thấp, hiệu trồng chưa cao, khó khuyến khích nông dân phát triển Mặc dù đậu tương, lạc, sắn trồng dễ, thích hợp với nhiều loại đất, quan niệm trồng phụ nên việc đầu tư thâm cạnh bà nông dân có mức độ Mặt khác, trồng hay bị sâu bệnh, thiếu đầu tư chăm sóc Mặc dù kỹ thuật phòng trừ, loại thuốc, vật tư phòng, chống sâu bệnh sẵn trọng áp dụng Trong điều kiện sản xuất người nông dân không chuyên canh, tình hình sâu bệnh hại thường xuyên làm ảnh hưởng đến suất trồng Kỹ thuật thu hoạch bảo quản, tiêu thụ sau thu hoạch không ý làm cho hiệu sản xuất giảm Do quy mô sản xuất nhỏ, thu hoạch nhiều hộ không ý việc bảo quản, phơi sấy… dẫ đến chất lượng, phẩm chất nông sản bị giảm sút, chất lượng 2.4 Giải pháp nhằm nâng cao hiệu kinh tế sản xuất lương thực hộ nông dân xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh 2.4.1 Căn đề xuất giải pháp định hướng Để xây dựng gải pháp đồng nhằm nâng cao hiệu kinh tế sản xuất lương thực hộ nông dân xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh thời gian tới, dựa vào sau: Thứ nhất, vào “ Chiến lược an ninh lương thực quốc gia đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030” Xuất phát từ bối cảnh giới phải đối mặt với khủng hoảng lương thực trước nguy thiên nhiên, dịch bệnh, bùng nổ dân số Việt Nam đứng trước nhiều khó khăn thách thức gia tăng dân số nhanh, nhu cầu lương thực nước tăng cao, tốc độ tăng suất có xu hướng giảm dần, giá vật tư, nhiên liệu đầu vào tăng, áp lực thâm canh tăng vụ có xu hướng tạo điều kiện cho loại sâu bệnh phát triển Thị trường xuất lương thực Việt Nam chủ yếu nước Châu Phi, chiếm chưa có mặt nhiều thị trường khó tính nên giá trị sản xuất thấp khiến cho hiệu kinh tế không cao Mặt khác ngành công nghiệp ngày phát triển khiến cho diện tích đất trồng lương thực ngày thu hẹp, diễn biến thời tiết khí hậu thất thường sâu bệnh ngày phát triển Nhận thấy khó khăn trước mắt nên mục tiêu chiến lược an ninh lương thực quốc gia đến năm 2020 3.6 triệu đất lúa nước phải ổn định lâu dài sau 2020 đến năm 2050 3.5 triệu Thay mục tiêu tăng số lượng lương thực xuất Việt Nam trước mục tiêu chuyển từ nâng cao số lượng sang nâng cao chất lượng, giảm diện tích gieo trồng phải tăng chất lượng để đảm bảo giá trị sản xuất từ nâng cao thu nhập cho người nông dân phù hợp với thị trường khó tính Thứ hai, Căn vào định hướng phát triển xã năm tới, nhiệm kì 2016-2020, xã Hoàng Quế phấn đấu đưa cấu ngành nông nghiệp giảm không làm giảm giá trị sản xuất nông nghiệp nên đặc biệt trọng hướng tới phát triển nông nghiệp theo hướng chuyên môn hóa, đại hóa, đưa nhiều máy móc vào sản xuất làm giảm bớt công lao động cho người nông dân , tập trung mô hình sản xuất có hiệu năm tới Do xã có ưu việc sản xuất nông nghiệp, địa phương đầu công tác dồn điền đổi nên điều kiện thuận lợi để đưa loại máy móc vào sản xuất nhằm giới hóa sản xuất nông nghiệp, hướng tới sản xuất theo hướng hàng hóa 2.4.2 Giải pháp nhằm nâng cao hiệu sản xuất lương thực hộ nông dân a Giải pháp quy hoạch vùng sản xuất Quy hoạch vùng sản xuất giải pháp hàng đầu để hướng tới sản xuất theo hướng đại hóa hợp lý nhằm khai thác hết mạnh địa phương , tăng hiệu kinh tế sản xuất lương thực cho hộ nông dân Sản xuất giống chất lượng cao quy mô lớn sử dụng tốt nguồn lực từ địa phương, nâng cao HQKT sản xuất mà góp phần đưa sản xuất lương thực xã theo hướng địa bền vững b Giải pháp giống Giống trồng yếu tố định tới chất lượng giá thành sản phẩm lương thực Nguồn gốc cung ứng giống phân bón chủ yếu chợ sở tư nhân mà chất lượng giống chưa đảm bảo bị trà trộn nhiều sản phẩm giống không rõ xuất xứ Do mà giải pháp cấp bách cần làm xã cần có trung tâm chuyên cung cấp giống chất lượng cao có hỗ trợ doanh nghiệp nhà nước để bà yên tâm gieo trồng sản phẩm giống cho suất chất lượng cao Xây dựng trại giống, vườn ươm nhằm bảo quản hạt, chủ động việc phân phối giống chỗ, đảm bảo chất lượng hạn giống Nếu đầu tư hợp lí, giống tốt phù hợp hiệu kinh tế từ việc sản xuất đậu tương cao c Mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm Ngoài việc đa dạng hóa loại sản phẩm để người dân dễ tiêu thụ cần thực tốt liên kết nhà ( Nhà nước- Nhà nông- Doanh nghiệp- Nhà khoa học) để giúp nông dân phát triển, mở rộng sản xuất tiêu thụ sản phẩm d Nâng cao trình độ kĩ thuật Trước tác động từ thiên nhiên yếu tố kỹ thuật sản xuất lương thực điều kiện cần thiết hộ nông dân Tuy nhiên hộ nông dân thiếu yếu kiến thức sản xuất tiên tiến cho đồng ruộng Kênh thông tin chủ yếu hộ nông dân từ lớp tập huấn, phổ biến kỹ thuật địa phương tổ chức Trước diễn biến phức tạp thời tiết sâu bệnh, thiên tai bên cạnh lớp tập huấn theo định kì cần có lớp tập huấn theo thời điểm để giúp người nông dân kịp thời ứng phó với diễn biến thời tiết sâu bệnh Mặt khác, xã Hoàng Quế năm gần triển khai gieo cấy nhiều giống trồng nên cung cấp kiến thức giống cần thiết với hộ nông dân e Công tác khuyến nông Hệ thống khuyến nông cở cần đào tạo sâu chuyên môn nghiệp vụ, công tác hoạt động khuyến nông Tăng cường giúp đỡ Đảng ủy, quyền địa phương mặt tổ chức đạo hoạt động Tăng cường lớp tập huân cho cán khuyến nông khoa học kĩ thuật công nghệ Tiến hành tăng cường việc điều tra khảo sát lập quy hoạch chi tiết phát triển lương thực Tổ chức lại hệ thống sản xuất đảm bảo chất lượng giống trồng cho sản xuất PHẦN III KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1 Kết luận Cây lương thực năm qua chủ lực nông nghiệp Việt Nam, không đáp ứng nguồn lương thực cho toàn người dân Việt Nam mà thu nguồn ngoại tệ lớn từ nước Tuy nhiên thời gian gần vấn đề thời tiết khí hậu thay đổi, hạn hán, lũ lụt diễn hàng năm, phát triển lương thực vấn đề thiết yếu việc đảm bảo an ninh lương thực quốc gia Trong trình thực đề tài “ Đánh giá hiệu kinh tế sản xuất lương thực xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh rút số kết luận sau: Tình hình sản xuất lương thực Hoàng Quế năm qua đạt kết đáng kể diện tích, suất sản lượng Các hộ trồng lương thực biết lợi ích mà trồng đem lại nên đầu tư mặt số lượng mà chất lượng Cây lúa diện tích sản lượng có giảm chủ lực xã, chiếm diện tích gieo trồng lớn lương thực theo đánh giá người dân, hiệu trồng lúa nói riêng lương thực khác nói chung Ngoài ra, năm qua, sản lượng trồng khác không tăng lên mặt sản lượng mà suất cải thiện loại rau, đậu tương, lạc… Những trồng này, đem lại hiệu kinh tê cao cho người nông dân, xã Hoàng Quế có kế hoạch mở rộng diện tích gieo trồng loại để nông cao hiệu kinh tế cho người nông dân Xã Hoàng Quế xã miền núi, gặp nhiều khó khăn điều kiện tự nhiên khí hậu khó khăn thị trường tiêu sản phẩm từ lương thực vấn đề cấp bách Với kỹ thuật truyền thống hiệu việc trồng lương thực số trồng khác chưa cao chất lượng Thị trường tiêu thụ rau bị dao động lên xuống thất thường khiến người dân nhiều lo lắng trình sản xuất.Quy mô sản xuất nhìn chung manh mún, nhỏ lẻ sản xuất rau mang tính thời vụ cao, phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên, thời tiết chưa chủ động sản xuất loại trái vụ, giống chịu hạn tốt Việc đầu tư yếu tố đầu vào phân bón, thuốc BVTV… sử dụng chưa hợp lý ảnh hưởng đến chất lượng sức khỏe người tiêu dùng Người dân chủ yếu áp dụng kỹ thuật truyền thống, tiến khoa học lỹ thuật vào sản xuất chậm nên đem lại hiệu chưa cao Biết ưu nhược điểm trình sản xuất lương thực, địa phương đưa số giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu kinh tế sản xuất lương thực thời gian tới như: Mở rộng diện tích, thâm canh, tăng vụ nâng cao suất trồng Nâng cao trình độ kỹ thuật, áp dụng khoa học tiên tiến trình sản xuất Xây dựng hoàn thiện vùng sản xuất tập trung Tăng cường công tác chế biến, bảo quản , vận chuyển tiêu thụ sản phẩm lương thực Xây dựng hoàn thiện sách kinh tế để khuyến khích phát triển sản xuất không lương thực mà khác rau, lạc, đậu tương… 3.2 Kiến nghị * Đối với xã Hoàng Quế UBND xã nên trọng nâng cấp hệ thống sở hạ tầng phục vụ cho sản xuất hệ thống thủy lợi, hệ thống giao thông nội để phục vụ tốt cho trình sản xuất rau địa phương Đề nghị trạm khuyến nông, trạm bảo vệ thực vật xã tăng cường hoạt động tập huấn sản xuất, xây dựng mô hình trình diễn đồng thời thường xuyên cử cán chuyên môn xuống thôn để tìm hiểu giải đáp vướng mắc người dân trình sản xuất giúp nâng cao hiệu sản xuất * Đối với hộ nông dân xã Hoàng Quế + Phải có ý kiến đề xuất kịp thời tới đề cần thiết quyền cấp, phải có nghĩa vụ trách nhiệm sản xuất theo quy trình kỹ thuật thâm canh khoa học cán khuyến nông hướng dẫn + Không ngừng học hỏi kinh nghiệm sản xuất từ đài báo, tivi hộ sản xuất giỏi để dùng tiến + Nên vận dụng phương pháp sản xuất an toàn, hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu, sử dụng có sâu bệnh xuất TÀI LIỆU THAM KHẢO (1) (2) (3) (4) (5) (6) Báo cáo Diện tích, sản lượng trồng hàng năm UBND xã Hoàng Quế (2013 – 2015) Báo cáo Tổng hợp đánh giá, ước tính suất sản lượng màu năm 2015 – 2016 UBND xã Hoàng Quế Báo cáo tình hình kinh kế - xã hội xã Hoàng Quế (2013 – 2015) Báo cáo Kết thúc diện tích gieo trồng năm hang năm (2013 – 2015) UBND xã Hoàng Quế Lê Thị Khánh (2009), Tài liệu rau – hoa – quả, trường Đại học Nông Lâm Huế TS Trần Văn Đạt (2005) Sản xuất lúa gạo Thế giới-hiện trạng khuynh hướng phát triển kỉ 21 Nhà xuất Nông nghiệp, Hà Nội https://www.gso.gov.vn/Default.aspx?tabid=217 http://www.mof.gov.vn/webcenter/portal/cqlg/r/m/tthd/tthd_chitiet;jsessionid=QL0 yX21C4vtvMrjdntTT2LHyq5p6gQLZcWdncg2QhlfdlPbTP9n6!429498020!1605658697? dDocName=MOF150428&dID=152350&_afrLoop=19767468197260927 [...]... suất cây trồng Kỹ thuật thu hoạch và bảo quản, tiêu thụ sau thu hoạch không được chú ý càng làm cho hiệu quả sản xuất giảm Do quy mô sản xuất nhỏ, khi thu hoạch về nhiều hộ không chú ý việc bảo quản, phơi sấy… dẫ đến chất lượng, phẩm chất nông sản bị giảm sút, kém chất lượng 2.4 Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất cây lương thực của các hộ nông dân xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng. .. số liệu điều tra) 2.2.2 Thực trạng sản xuất cây lương thực của các hộ nông dân Điều kiện kinh tế - xã hội của hộ nông dân là một trong những thành phần quan trọng trong hoạt động sản xuất của hộ Điều này ảnh hưởng đến quyết định của hộ trong sản xuất các loại cây trồng khác nhau 2.2.2.1 Tình hình cơ bản của chủ hộ Qua điều tra thực tiễn tại địa phương cho thấy có 72,5% chủ hộ là nam ( 29 phiếu /40... trọng góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất cây lương thực tại địa phương Trình độ dân trí và kinh nghiệm trồng cây lâu năm là các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả và hiệu quả kinh tế mang lại, người dân có thể áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến, tham gia các lớp tập huấn để nâng cao hiểu biết, kinh nghiệm trong sản xuất cây lương thực và các loại cây trồng khác Nguồn thu... người nông dân , tập trung các mô hình sản xuất có hiệu quả trong những năm tới Do xã có ưu thế trong việc sản xuất nông nghiệp, là địa phương đi đầu trong các công tác dồn điền đổi thửa nên đây là điều kiện thuận lợi để đưa các loại máy móc vào sản xuất nhằm cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp, hướng tới sản xuất theo hướng hàng hóa 2.4.2 Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất cây lương thực của các hộ. .. thủy sản Đây cũng là thách thức lớn về việc sử dụng tài nguyên đất đai trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của xã trước mắt và lâu dài 2.2 Thực trạng sản xuất cây lương thực tại xã Hoàng Quế trong những năm qua 2.2.1 Diện tích và sản lượng một số cây lương thực chính Trong những năm qua, cây lương thực càng ngày càng có vị trí quan trọng trong đời sống người dân tại xã Hoàng Quế Một số cây lương. .. Quảng Ninh 2.4.1 Căn cứ đề xuất giải pháp và định hướng Để xây dựng các gải pháp đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất cây lương thực của các hộ nông dân xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh trong thời gian tới, chúng tôi đã dựa vào những căn cứ sau: Thứ nhất, căn cứ vào “ Chiến lược an ninh lương thực quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030” Xuất phát từ bối cảnh thế giới... nghìn đồng giá trị sản xuất 93.2 nghìn đồng giá trị tăng thêm  Sắn Xét hiệu quả sử dụng chi phí, đầu tư một đồng chi phí thi mua được 13,1 đồng chi phí giá trị sản xuất; 11,2 đồng giá trị tăng thêm Xét hiệu quả sử dụng lao động thì mua được 179,2 nghìn đồng giá trị sản xuất, 162,9 giá trị tăng thêm Bảng 2.7 Kết quả và hiệu quả kinh tế sản xuất các loại cây lương thực và một số cây khác trong xã Hòang... các hộ nông dân a Giải pháp về quy hoạch vùng sản xuất Quy hoạch vùng sản xuất là giải pháp hàng đầu để hướng tới sản xuất theo hướng hiện đại hóa và hợp lý nhằm khai thác hết thế mạnh tại địa phương , tăng hiệu quả kinh tế sản xuất cây lương thực cho các hộ nông dân Sản xuất các giống cây chất lượng cao trên quy mô lớn không những sử dụng tốt các nguồn lực từ địa phương, nâng cao HQKT sản xuất mà... địa lý Xã Hoàng Quế là xã miền núi nằm ở phía đông của huyện Đông Triều tỉnh Quảng Ninh, có toạ độ trung tâm 30 o 52’ 24” độ vĩ Bắc, 117o 38’ 16” độ kinh đông + Phía bắc giáp xã Tràng Lương huyện Đông Triều + Phía đông giáp xã Hồng Thái Tây huyện Đông Triều + Phía nam giáp xã Yên Đức huyện Đông Triều và xã Kim Khê huyện Thuỷ Nguyên, TP Hải Phòng + Phía tây giáp xã Yên Thọ huyện Đông Triều Xã Hoàng. .. 5.Nguồn thu nhập chính của hộ Trồng trọt (%) Chăn nuôi(%) Làm thuê(%) Thương mại dịch vụ(%) 6.Tỷ lệ thu từ cây lương thực BQ - 10.15 58.7 trong tổng thu từ trồng trọt của hộ (%) ( Nguồn: số liệu điều tra) 2.2.2.1 a Tình  Thực trạng sản xuất cây lương thực của các hộ hộ nông dân điều tra hình đầu tư chi phí cho một số loại cây lương thực và cây trồng khác chủ yếu của các hộ điều tra Cây lúa + Tình hình ... hiệu kinh tế sản xuất lương thực hộ nông dân xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh” 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Đánh giá hiệu kinh tế sản xuất số lương thực hộ nông dân. .. bàn xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, từ đề xuất giải pháp nâng cao hiệu kinh tế sản xuất lương thực hộ thời gian tới 1.2.1 Mục tiêu cụ thể - Đánh giá thực trạng sản xuất lương thực. .. hộ nông dân xã Hoàng Quế, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh 2.4.1 Căn đề xuất giải pháp định hướng Để xây dựng gải pháp đồng nhằm nâng cao hiệu kinh tế sản xuất lương thực hộ nông dân xã Hoàng