MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG DANH MỤC HÌNH Chƣơng TỔNG QUAN 1.1 VỊ TRÍ PHÂN LOẠI, ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT 1.1.1 Họ Ráng seo gà (Pteridaceae) 1.1.2 Chi Pteris L 1.1.3 Pteris multifida Poir 1.2 THÀNH PHẦN HÓA HỌC 10 1.2.1 Thành phần hóa học số loài thuộc chi Pteris L 10 1.2.2 Thành phần hóa học Cỏ seo gà (Pteris multifida Poir.) 18 1.3 TÁC DỤNG SINH HỌC 23 1.3.1 Tác dụng sinh học số loài chi Pteris L 24 1.3.2 Tác dụng sinh học loài Pteris multifida Poir 25 1.4 CÔNG DỤNG CỦA CỎ SEO GÀ VÀ MỘT SỐ BÀI THUỐC 31 1.4.1 Công dụng 31 1.4.2 Một số thuốc 32 Chƣơng NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33 2.1 NGUYÊN VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU 33 2.1.1 Nguyên liệu nghiên cứu 33 2.1.2 Động vật thí nghiệm 33 2.1.3 Hóa chất, thiết bị 34 2.1.4 Địa điểm nghiên cứu 37 2.2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 37 2.2.1 Nghiên cứu thực vật 37 iii 2.2.2 Nghiên cứu thành phần hóa học 38 2.2.3 Thử độc tính cấp tác dụng sinh học 41 2.2.4 Xử lý số liệu 51 Chƣơng KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 52 3.1 NGHIÊN CỨU VỀ THỰC VẬT 52 3.1.1 Mô tả đặc điểm hình thái thực vật giám định tên khoa học Cỏ seo gà 52 3.1.2 Đặc điểm vi phẫu 54 3.1.3 Đặc điểm vi phẫu thân rễ 56 3.1.4 Đặc điểm bột 56 3.1.5 Đặc điểm bột thân rễ 57 3.2 NGHIÊN CỨU VỀ THÀNH PHẦN HÓA HỌC 58 3.2.1 Định tính nhóm chất có mẫu nghiên cứu 58 3.2.2 Chiết xuất phân lập hợp chất mẫu nghiên cứu 60 3.2.3 Nhận dạng hợp chất phân lập đƣợc từ Cỏ seo gà 64 3.2.4 Kết bƣớc đầu xây dựng phƣơng pháp định tính số hợp chất Cỏ seo gà 86 3.3 THỬ ĐỘC TÍNH CẤP VÀ TÁC DỤNG SINH HỌC 93 3.3.1 Thử độc tính cấp cao nƣớc Cỏ seo gà 93 3.3.2 Tác dụng chống viêm Cỏ seo gà 95 3.3.3 Tác dụng bảo vệ gan chống oxy hóa Cỏ seo gà 97 3.3.4 Tác dụng gây độc số dòng tế bào ung thƣ Cỏ seo gà 103 Chƣơng BÀN LUẬN 106 4.1 VỀ THỰC VẬT 106 4.2 VỀ THÀNH PHẦN HÓA HỌC 108 4.2.1 Về chiết xuất phân lập hợp chất từ Cỏ seo gà 108 4.2.2 Về xây dựng phƣơng pháp định tính số hợp chất Cỏ seo gà 114 iv 4.3 VỀ ĐỘC TÍNH CẤP VÀ TÁC DỤNG SINH HỌC 116 4.3.1 Về độc tính cao nƣớc Cỏ seo gà 116 4.3.2 Về tác dụng chống viêm Cỏ seo gà 117 4.3.3 Về tác dụng bảo vệ gan chống oxy hóa Cỏ seo gà 121 4.3.4 Về tác dụng gây độc tế bào ung thƣ Cỏ seo gà 126 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 128 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC v DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT δ Độ dịch chuyển hóa học Proton Nuclear Magnetic Resonance H-NMR (Phổ cộng hƣởng từ hạt nhân proton) 13 C-NMR Carbon (13) Nuclear Magnetic Resonance (Phổ cộng hƣởng từ hạt nhân 13C) ACPI-MS Atmospheric Pressure Chemical Ionization-Mass Spectrometry ALT Alanine Transaminase As Ánh sáng AST Aspartate Transaminase ATCC American Type Culture Collection BHA Butyl hydroxyanisol cs Cộng d Doublet (Đỉnh đôi) DAD Diode Array Detector (Detector mảng diod) dl Dƣợc liệu DĐVN Dƣợc điển Việt Nam DEPT Distortionless Enhancement by Polarization Transfer DMSO Dimethyl sulfoxid DPPH 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl ESI-MS Electron Spray Ionization-Mass Spectrometry EtOAc Ethyl acetat GSH Glutathion HDL High Density Lipoprotein HE Hematoxylin - Eosin HMBC Heteronuclear Multiple Bond Correlation vi HPLC High Performance Liquid Chromatography HSQC Heteronuclear Single Quantum Coherence IC50 Haft Maximal Inhibitory Concentration (Nồng độ ức chế 50%) LD50 Lethal Dose 50% (Liều gây chết 50%) LDL Low Density Lipoprotein LOD Limit of Detection (Giới hạn phát hiện) LOQ Limit of Quantitation (Giới hạn định lƣợng) M Molar mass (Khối lƣợng phân tử) m Multiplet m/z Số khối/điện tích ion MCF7 Tế bào ung thƣ vú (Breast Cancer Cells) MDA Malonyl Dialdehyd MeOH Methanol MIC Minimum Inhibitory Concentration Mp Melting Point (Điểm nóng chảy) MS Mass Spectrometry (Phổ khối lƣợng) MTS (3-(4,5-dimethylthiazol-2-yl)-5-(3-carboxymethoxyphenyl)-2-(4sulfophenyl)-2H-tetrazolium MTT 3-(4,5-dimethylthiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromid N87 Tế bào ung thƣ dày (Gastric carcinoma cells) NAPQI N-acetyl parabenzoquinon-imin NCI National Cancer Institute NMR Nuclear Magnetic Resonance (Phổ cộng hƣởng từ hạt nhân) OD Optical Density (Mật độ quang) p Page PA Pure Analysis (Tinh khiết phân tích) PAR Paracetamol vii PG Prostaglandin PM Pteris multifida (Cỏ seo gà) PMS Phenazinmethosulfat RSD Relative Standard Deviation (Độ lệch chuẩn tƣơng đối) s Singlet (Đỉnh đơn) SKĐ Sắc ký đồ SKLM Sắc ký lớp mỏng S/N Signal/Noise (Tín hiệu/Nhiễu) SX Sản xuất t Triplet (Đỉnh ba) TT Thuốc thử TW Trung ƣơng WHO World Health Organization (Tổ chức Y tế giới) viii DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Các hợp chất nhóm ent-kauran dẫn chất phân lập từ loài chi Pteris L 12 Bảng 1.2 Các hợp chất pterosin phân lập từ loài chi Pteris L 14 Bảng 1.3 Các hợp chất flavonoid phân lập từ loài chi Pteris L 16 Bảng 1.4 Các acid hữu dẫn chất phân lập từ loài chi Pteris L 17 Bảng 1.5 Các hợp chất nhóm ent-kauran dẫn chất phân lập từ loài 19 Bảng 1.6 Các hợp chất pterosin phân lập từ loài Pteris multifida Poir 20 Bảng 1.7 Các hợp chất flavonoid phân lập từ loài Pteris multifida Poir 22 Bảng 1.8 Giá trị IC50 số hợp chất phân lập từ loài Pteris multifida Poir dòng tế bào HL-60 29 Bảng 2.1 Nồng độ mẫu thử taxol 49 Bảng 2.2 Nồng độ giếng thử nghiệm mẫu thử taxol 50 Bảng 3.1 Kết định tính nhóm chất Cỏ seo gà 59 Bảng 3.2 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM1 65 Bảng 3.3 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM3 66 Bảng 3.4 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM4 68 Bảng 3.5 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM9 71 Bảng 3.6 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM11 73 Bảng 3.7 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM12 75 Bảng 3.8 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM15 76 Bảng 3.9 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM18 79 Bảng 3.10 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM23 81 Bảng 3.11 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM25 84 Bảng 3.12 Dữ liệu ph NMR hợp chất PM26 85 Bảng 3.13 Một số thông số ph UV-VIS ghi DAD chất phân tích 88 ix Bảng 3.14 Kết khảo sát LOD chất phân tích 92 Bảng 3.15 Mối tương quan liều lượng tỷ lệ phần trăm chuột chết sau uống cao nước Cỏ seo gà 94 Bảng 3.16 Tác dụng chống viêm cấp cao nước Cỏ seo gà 95 Bảng 3.17 Tác dụng cao nước Cỏ seo gà lên khối lượng u hạt 96 Bảng 3.18 Kết giải phẫu vi thể u hạt viêm mạn tính 97 Bảng 3.19 Ảnh hưởng cao nước Cỏ seo gà đến khối lượng gan chuột 98 Bảng 3.20 Ảnh hưởng cao nước Cỏ seo gà lên hoạt độ AST huyết chuột bị gây độc paracetamol 98 Bảng 3.21 Ảnh hưởng cao nước Cỏ seo gà lên hoạt độ ALT huyết chuột bị gây độc paracetamol 99 Bảng 3.22 Tác dụng cao nước Cỏ seo gà lên thay đ i đại thể gan chuột nhắt trắng mô hình gây độc gan PAR 100 Bảng 3.23 Tác dụng cao nước Cỏ seo gà lên thay đ i vi thể gan chuột nhắt trắng mô hình gây độc gan PAR 100 Bảng 3.24 Ảnh hưởng cao nước Cỏ seo gà lên hàm lượng MDA gan chuột 101 Bảng 3.25 Kết sàng l c hoạt tính qu t gốc tự DPPH mẫu nghiên cứu 102 Bảng 3.26 Kết sàng l c hoạt tính qu t gốc tự hydroxyl 103 Bảng 3.27 Giá trị IC50 mẫu thử chất đối chứng dương taxol dòng tế bào thử 104 Bảng 4.1 Các hợp chất phân lập từ loài Pteris multifida Poir 108 x DANH MỤC HÌNH Hình 1.1 Ảnh loài Pteris cretica L Hình 1.2 Ảnh loài Pteris ensiformis Burm Hình 1.3 Ảnh loài Pteris semipinnata L Hình 1.4 Ảnh loài Pteris vittata L Hình 1.5 Ảnh loài Pteris multifida Poir Hình 2.1 Sơ đồ nghiên cứu tác dụng bảo vệ gan chống oxy hóa mô hình gây t n thương gan paracetamol 45 Hình 2.2 Phản ứng tạo phức trimethin 45 Hình 3.1 Cỏ seo gà m c tự nhiên 52 Hình 3.2 Đặc điểm hình thái Cỏ seo gà 53 Hình 3.3 Vi phẫu gân phiến Cỏ seo gà 54 Hình 3.4 Vi phẫu cuống Cỏ seo gà 55 Hình 3.5 Vi phẫu thân rễ Cỏ seo gà 56 Hình 3.6 Một số đặc điểm bột Cỏ seo gà 57 Hình 3.7 Một số đặc điểm bột thân rễ Cỏ seo gà 58 Hình 3.8 Sơ đồ phân lập hợp chất từ phân đoạn cloroform ethyl acetat 61 Hình 3.9 Sơ đồ phân lập hợp chất từ phân đoạn nước Cỏ seo gà 63 Hình 3.10 Cấu trúc hóa h c hợp chất PM1 65 Hình 3.11 Cấu trúc hóa h c hợp chất PM3 67 Hình 3.12 Cấu trúc hóa h c số tương tác HMBC hợp chất PM4 70 Hình 3.13 Cấu trúc hóa h c số tương tác HMBC hợp chất PM9 72 Hình 3.14 Cấu trúc hóa h c số tương tác HMBC hợp chất PM11 74 Hình 3.15 Cấu trúc hóa h c hợp chất PM12 75 Hình 3.16 Cấu trúc hóa h c số tương tác HMBC hợp chất PM15 77 xi Hình 3.17 Cấu trúc hóa h c số tương tác HMBC hợp chất PM18 80 Hình 3.18 Cấu trúc hóa h c số tương tác HMBC hợp chất PM23 83 Hình 3.19 Cấu trúc hóa h c hợp chất PM25 84 Hình 3.20 Cấu trúc hóa h c hợp chất PM26 86 Hình 3.21 Ph UV-VIS ghi detector DAD pic tương ứng với chất phân tích 87 Hình 3.22 Ph UV-VIS hợp chất PM18 phân lập từ Cỏ seo gà 88 Hình 3.23 SKĐ HPLC hợp chất PM3 phân lập từ Cỏ seo gà 89 Hình 3.24 SKĐ HPLC hợp chất PM12 phân lập từ Cỏ seo gà 89 Hình 3.25 SKĐ HPLC hợp chất PM18 phân lập từ Cỏ seo gà 90 Hình 3.26 SKĐ HPLC hợp chất PM15 phân lập từ Cỏ seo gà 90 Hình 3.27 Sắc ký đồ HPLC hợp chất PM9 phân lập từ Cỏ seo gà 90 Hình 3.28 Sắc ký đồ HPLC hỗn hợp chất nghiên cứu 90 Hình 3.29 Sắc ký đồ HPLC cắn methanol toàn phần Cỏ seo gà 90 Hình 3.30 Sắc ký đồ HPLC mẫu trắng 91 Hình 3.31 Sắc ký đồ HPLC mẫu thử thêm chất đối chiếu 91 Hình 3.32 Sắc ký đồ HPLC ph chồng mẫu đối chiếu, mẫu thử, mẫu thử thêm chất đối chiếu mẫu trắng 92 Hình 3.33 Sắc ký đồ HPLC phân đoạn cloroform Cỏ seo gà 93 Hình 3.34 Sắc ký đồ HPLC phân đoạn ethyl acetat Cỏ seo gà 93 Hình 3.35 Đồ thị biểu diễn mối tương quan liều lượng tỷ lệ chuột chết 94 Hình 3.36 Đường cong tăng trưởng phụ thuộc nồng độ dòng tế bào ung thư tác dụng taxol mẫu thử 104 xii Sắc ký đồ HPLC chất đối chiếu PM12 Co seoga 4/14/2014 11:19:38 AM D:\Methods\pm9.met D:\HPLC\Co seoga\140414\PM9 don chat\PM12 PM91404002 Vial: 52VolInj20 PM12 0.100 AU 0.075 0.050 0.025 0.000 10 15 20 25 30 Minutes Detector B (265nm) Pk # Name PM12 Totals Retention Time 9.892 Area 523129 523129 cxxviii Asymmetry 1.05 Height 55322 55322 Resolution 0.00 Sắc ký đồ HPLC chất đối chiếu PM18 Co seoga 4/14/2014 11:51:29 AM D:\Methods\pm9.met D:\HPLC\Co seoga\140414\PM9 don chat\PM18 PM91404002 Vial: 53VolInj20 PM18 0.100 AU 0.075 0.050 0.025 0.000 10 15 20 25 30 Minutes Detector B (265nm) Pk # Name PM18 Totals Retention Time 10.550 Area 465841 465841 cxxix Asymmetry 1.09 Height 52760 52760 Resolution 0.00 Sắc ký đồ HPLC chất đối chiếu PM15 Co seoga 4/14/2014 12:23:19 PM D:\Methods\pm9.met D:\HPLC\Co seoga\140414\PM9 don chat\PM15 PM91404002 Vial: 54VolInj 20 0.100 AU PM15 0.075 0.050 0.025 0.000 10 15 20 25 30 Minutes Detector B (265nm) Pk # Name PM15 Totals Retention Time 10.950 Area 427524 427524 cxxx Asymmetry 1.11 Height 50547 50547 Resolution 0.00 Sắc ký đồ HPLC chất đối chiếu PM9 PM9 Co seoga 4/14/2014 1:27:00 PM D:\Methods\pm9.met D:\HPLC\Co seoga\140414\PM9 don chat\PM9 PM91404003 Vial: 55VolInj 20 0.100 AU 0.075 0.050 0.025 0.000 10 15 20 25 30 Minutes Detector B (265nm) Pk # Name PM9 Totals Retention Time 19.208 Area 658412 658412 cxxxi Asymmetry 1.15 Height 84787 84787 Resolution 0.00 KẾT QUẢ SO SÁNH PHỔ UV-VIS GHI BẰNG DETECTOR DAD CỦA CÁC PIC CÓ CÙNG THỜI GIAN LƯU TRÊN SẮC KÝ ĐỒ HPLC CỦA HỖN HỢP CHẤT ĐỐI CHIẾU VÀ CẮN METHANOL TOÀN PHẦN CỎ SEO GÀ Phổ UV-VIS ghi detector DAD chất đối chiếu PM3 cxxxii Phổ UV-VIS ghi detector DAD mẫu thử tương ứng với thời gian lưu chất đối chiếu PM3 cxxxiii Chồng phổ UV-VIS ghi detector DAD pic tương ứng với thời gian lưu thử chất đối chiếu PM3 cxxxiv Chồng phổ UV-VIS ghi detector DAD pic tương ứng với thời gian lưu thử chất đối chiếu PM12 cxxxv Chồng phổ UV-VIS ghi detector DAD pic tương ứng với thời gian lưu thử chất đối chiếu PM15 cxxxvi Chồng phổ UV-VIS ghi detector DAD pic tương ứng với thời gian lưu thử chất đối chiếu PM18 cxxxvii Chồng phổ UV-VIS ghi detector DAD pic tương ứng với thời gian lưu thử chất đối chiếu PM9 cxxxviii SẮC KÝ ĐỒ HPLC CỦA PHÂN ĐOẠN CLOROFORM VÀ PHÂN ĐOẠN ETHYL ACETAT CHIẾT TỪ CỎ SEO GÀ Co seoga 5/23/2014 10:18:19 AM D:\Methods\pm9.met D:\HPLC\Co seoga\DLPHANDOAN\230514\PD Cloroform 1-Rep3 Vial: 41VolInj20 0.06 PM9 0.00 (PM3) 0.02 PM12(PM15) PM18 AU 0.04 10 15 20 25 30 Minutes Detector B (265nm) Pk # Totals Name PM3 PM12 PM18 PM15 PM9 Retention Time Area Asymmetry Height Resolution 9.900 10.558 546455 117518 1.12 0.89 48294 8318 0.00 2.04 19.233 41687 0.00 2463 0.00 705660 cxxxix 59075 Co seoga 5/26/2014 1:47:13 PM D:\Methods\pm9.met D:\HPLC\Co seoga\DLPHANDOAN\260514\PD Ethylacetat 2-Rep2 Vial: 2VolInj20 0.08 PM15 0.06 0.00 PM9 PM18 0.02 PM12 PM3 AU 0.04 10 15 20 25 30 Minutes Detector B (265nm) Pk # Name PM3 PM12 PM18 PM15 PM9 Totals Retention Time 5.992 9.917 10.550 10.892 19.208 Area Asymmetry Height Resolution 83038 3746 707168 405912 706909 0.85 0.00 0.00 7.62 1.29 6060 370 65976 39061 71595 0.00 11.71 2.23 1.23 30.62 1906773 cxl 183062 PHỤ LỤC 15: Hình ảnh giải phẫu bệnh vi thể u hạt thử tác dụng chống viêm mạn tính, Lô (đối chứng) a1) a2) a3) Lô (uống methylprednisolon liều 10mg/kg) b1) b2) b3) Lô (uống cao nước PM liều 7,2g dl/kg) c 1) c 2) c3) d1) d2) d3) Lô (uống cao nước PM liều 21,6g dl/kg) Hình ảnh giải phẫu bệnh vi thể u hạt (HE x 400) a1) Áp xe hoại tử, bạch cầu đa nhân a2) Vỏ áp xe mô hạt a3) Xâm nhập viêm mô mỡ b1) Áp xe hoại tử b2) Vách áp xe b3) Xâm nhập viêm vùng vỏ áp xe c1) Áp xe hoại tử c2) Vách áp xe có đại thực bào c3) Xâm nhập viêm vào mô mỡ d1) Trung tâm áp xe d2) Vách áp xe nhiều tế bào xơ d3) Vùng áp xe tế bào viêm cxli PHỤ LỤC 16: Hình ảnh vi thể gan chuột nhắt trắng thử tác dụng bảo vệ gan, Lô (chứng sinh học) a) Lô (mô hình) b) Lô (chứng dương: uống silymarin liều 70mg/kg) c1 ) c2 ) Lô (uống cao nước PM liều 7,2 g dl/kg) d1) d2) Lô (uống cao nước PM liều 21,6 g dl/kg) e1 ) e2 ) Hình ảnh vi thể gan (HE x 400: Nhuộm Hematoxylin - Eosin) a) Tế bào gan bình thường b) Tế bào gan thoái hóa nhẹ c) Tế bào gan bình thường thoái hóa nhẹ d) Tế bào gan thoái hóa nhẹ vừa e) Tế bào gan thoái hóa vừa nặng cxlii [...]... hiểu về tác dụng sinh học của Cỏ seo gà, làm sáng tỏ kinh nghiệm sử dụng loài cây này trong dân gian và bổ sung cây thu c mới vào kho tàng cây thu c Việt Nam, luận án: Nghiên cứu đặc điểm thực vật, thành phần hóa học và một số tác dụng sinh học của cây Cỏ seo gà (Pteris multifida Poir. ) thu hái tại Ba V , Hà Nội đƣợc thực hiện với các mục tiêu sau: 1 Mô tả đặc điểm thực vật, giám định tên khoa học, ... xác định đặc điểm vi học của Cỏ seo gà thu hái tại Ba Vì, Hà Nội 1 2 Nghiên cứu thành phần hóa học và bƣớc đầu xây dựng phƣơng pháp định tính một số hợp chất trong Cỏ seo gà bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao 3 Thử độc tính cấp và thăm dò một số tác dụng sinh học (tác dụng chống viêm cấp và mạn, tác dụng bảo vệ gan và chống oxy hóa, tác dụng ức chế một số dòng tế bào ung th ) của loài nghiên cứu 2 Chƣơng... [20] Nƣớc lá tƣơi dùng bôi có tác dụng chữa bỏng Có thể dùng cây khô sắc uống hoặc ngâm rƣợu uống hoặc dùng ngoài bằng cách lấy cây tƣơi giã nát, dùng cây và thân rễ hơ lửa, nghiền thành bột, trộn với dầu vừng [9], [11], [20] 1.2 THÀNH PHẦN HÓA HỌC 1.2.1 Thành phần hóa học của một số loài thu c chi Pteris L Theo một số tài liệu tham khảo, thành phần hóa học của chi Pteris L bao gồm: flavonoid [52], [106];... acid hữu cơ, một số hợp chất phenolic và β-sitosterol Công thức của một số hợp chất phân lập từ loài Pteris multifida Poir đƣợc trình bày trong Phụ lục 1 1.3 TÁC DỤNG SINH HỌC Trên thế giới và tại Việt Nam, một số loài thu c chi Pteris L đã đƣợc sử dụng làm thu c chữa bệnh, phổ biến ở dạng thu c sắc, thu c đắp Theo các tài 23 liệu thu thập đƣợc, các tác dụng sinh học và công dụng chữa bệnh của các loài... PHÂN LOẠI, ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT 1.1.1 Họ Ráng seo gà (Pteridaceae) 1.1.1.1 Vị trí phân loại, phân bố  Về vị trí phân loại: Họ Ráng seo gà còn gọi là họ Seo gà, Cỏ seo gà [2], [6], [20] là một trong những họ lớn nhất của ngành dƣơng xỉ Theo phân loại của nhiều tác giả, họ Ráng seo gà (Pteridaceae) thu c bộ Ráng dực xỉ (Pteridales), lớp Ráng đa túc (Polypodiopsida), ngành Dƣơng xỉ (Polypodiophyta) Theo Brian... (đá vôi, phiến sét, bazan, granit ) phong hóa ra [19] Cây thƣờng mọc thành khóm, đôi khi thành đám ở ven nƣơng rẫy, ven đƣờng đi ngoài bìa rừng, các hốc đá dƣới chân núi đá Ở đồng bằng, Cỏ seo gà có thể mọc ở chân tƣờng gạch, đƣờng làng Cây tái sinh chủ yếu là nhờ sự đẻ nhánh của cây mẹ và nảy mầm từ bào tử [15] 1.1.3.3 Bộ phận dùng, thu hái, chế biến Toàn cây Cỏ seo gà đƣợc thu hái, rửa sạch, phơi... việc sử dụng loài thực vật này để làm thu c chữa bệnh chủ yếu vẫn dựa theo kinh nghiệm dân gian Đồng thời, trên thế giới và ở Việt Nam những nghiên cứu về loài thực vật này còn rất ít, đặc biệt chƣa tìm thấy nhiều những công bố về thành phần hóa học cũng nhƣ tác dụng sinh học của Cỏ seo gà ở Việt Nam Do vậy, với mục đích hƣớng đến việc tìm kiếm các hợp chất có hoạt tính sinh học cũng nhƣ góp phần tìm... VẤN ĐỀ Việt Nam có một hệ sinh thái thực vật vô cùng đa dạng và phong phú, trong số đó có không ít loài đƣợc sử dụng làm thu c chữa bệnh Đây là nguồn nguyên liệu vô cùng quý giá cho các nghiên cứu về hợp chất tự nhiên, cũng nhƣ nghiên cứu về tác dụng sinh học theo hƣớng hiện đại Cỏ seo gà còn đƣợc gọi là Sẹo gà, Phƣợng vĩ thảo, Kê cƣớc thảo là một loài thực vật sinh sản bằng bào tử thu c chi Pteris... từ Cỏ seo gà, Lu Hong và cộng sự (199 9) đã tiến hành thử nghiệm tác dụng kháng nấm của các hợp chất này Kết quả thu đƣợc cho thấy, luteolin có tác dụng ức chế sự phát triển của nấm men Candida albicans (MIC = 50 μg) Ngoài ra nghiên cứu còn khẳng định đƣợc tác dụng chống dị ứng của asperglaucid [85] Tác dụng kháng khuẩn: từ rễ của Pteris multifida Poir. , Hu Hao-bin và cộng sự đã tách chiết, phân lập... L bao gồm: tác dụng bảo vệ gan, chống oxy hóa, chống viêm, chống đột biến, ung thƣ, hạ lipid máu, kháng khuẩn và kháng nấm [2], [4], [11], [20 1.3.1 Tác dụng sinh học của một số loài trong chi Pteris L Li Jin-Hua, He Cheng-Wei, Liang Nian-Ci và cs (199 9) đã nghiên cứu tác dụng của 03 hợp chất: 5F (acid ent -11α-hydroxy-15-oxo-kaur-16-en-19oic)，6F (ent-7α, 9-dihydroxy-15-oxo-kaur-16-en-19, 6β-olid) và ... sử dụng loài dân gian bổ sung thu c vào kho tàng thu c Việt Nam, luận án: Nghiên cứu đặc điểm thực vật, thành phần hóa học số tác dụng sinh học Cỏ seo gà (Pteris multifida Poir. ) thu hái Ba. .. hái Ba V , Hà Nội đƣợc thực với mục tiêu sau: Mô tả đặc điểm thực vật, giám định tên khoa học, xác định đặc điểm vi học Cỏ seo gà thu hái Ba Vì, Hà Nội Nghiên cứu thành phần hóa học bƣớc đầu... nghiền thành bột, trộn với dầu vừng [9], [11], [20] 1.2 THÀNH PHẦN HÓA HỌC 1.2.1 Thành phần hóa học số loài thu c chi Pteris L Theo số tài liệu tham khảo, thành phần hóa học chi Pteris L bao gồm: