PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ Năm học 2009 - 2010 được xác định là "Năm học đổi mới quản lí và nâng cao chất lượng giáo dục", giáo dục tiểu học tập trung thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm sau: T
Trang 1
SÁNG KIẾ N KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
“MỘT SÔ KINH NGHIỆ M LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆ M
LỚP 4”
Trang 2
MỤC LỤC NỘI DUNG
Phần A: Đặt vấn đề
Phần B: Nội dung nghiên cứu
I Mục đích nghiên cứu
II Đối tượng phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu III Nội dung và biện pháp thực hiện
1 Điều tra phân loại chất lượng đầu năm
2 Những ứng dụng trong thực tế
3 Các giải pháp cụ thể
a Tố chất để làm nên một giáo viên chủ nhiệm lớp tốt
b Giáo viên chủ nhiệm lớp là tấm gương sáng cho học sinh noi theo
c Rèn nề nếp
d Rèn nề nếp học tập
e Những kĩ năng cần đạt
Phần C: Thực tiễn giáo dục
Phần D: Kết quả
Phần E: Bài học kinh nghiệm và những đề xuất kiến nghị
1 Bài học kinh nghiệm
2 Đề xuất kiến nghị,
Trang 3
PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
Năm học 2009 - 2010 được xác định là "Năm học đổi mới quản lí và nâng cao chất lượng giáo dục", giáo dục tiểu học tập trung thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm sau:
Tiếp tục triển khai các cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, "Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục", "Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo" và phong trào thi đua
"Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" ở tất cả các trường tiểu học trong phạm vi toàn quốc
Tập trung chỉ đạo việc quản lý, tổ chức dạy học và đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chuẩn kiến thức, kĩ năng; tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học, bước đầu thực hiện tích hợp trong dạy học các môn học; đổi mới đánh giá, xếp loại học sinh; chú trọng giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh; tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và quản lí; tiếp tục tổ chức đánh giá sự phù hợp của chương trình, sách giáo khoa cấp Tiểu học
đến sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo; Bác Hồ có dạy giáo dục là sự nghiệp “trồng người”.Giáo dục - Đào tạo luôn góp phần gánh trọng trách đào tạo con người mới Xã Hội Chủ Nghĩa “Vừa hồng, vừa chuyên”
Năm nay là năm thứ ba ngành giáo dục thực hiện “ Hai không ” và cụ thể với “4 nội dung” Tất cả những hoạt động có chủ trương đó không ngoài việc nhằm đáp ứng mục tiêu giáo dục, đào tạo thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước có “đủ đức đủ tài”, cho nước nhà “sánh vai với các cường quốc Năm Châu”
Bản thân tôi nghĩ: Muốn học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, thực hiện theo lời dạy của Bác trong sự nghiệp giáo dục này thì học sinh phải tích cực chủ động, gia đình và xã hội phải quan tâm đúng mực, người giáo viên (đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp) phải chủ đạo phối kết hợp thúc đẩy các hoạt động tích cực trong các mối quan
hệ giáo dục này
Nhưng thực trạng hiện nay công tác chủ nhiệm chưa đạt được hiệu quả cao về nề nếp, công tác tổ chức lớp học và các hoạt động khác
Trang 4
Từ nhận thức trên, ngay trong thời điểm này đây, trọng trách của trường học, của người giáo viên chủ nhiệm lớp lại tăng thêm, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học Muốn góp phần mình vào việc đào tạo cho đất nước trong tương lai một lớp nhân lực nhiệt tình trong lao động, sống có trách nhiệm, giàu lòng yêu thương con người, có chí cầu tiến vươn lên trong cuộc sống thì ngay hôm nay, bản thân tôi phải có giải pháp giúp các em có ý thức tự giác học tập tích cực, có chí cầu tiến vươn lên trong học tập, có
đủ kiến thức kỹ năng cơ bản của cấp học mà làm nền tảng tự tin bước tiếp ở các bậc học sau - Đảm bảo các em tự tin, ham thích học tập, không ngại học
Với mục đích đó tôi đã chọn nghiên cứu:
“Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 4”
Trang 5
PHẦN B: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I Mục đích nghiên cứu
Từ thực trạng trên đề tài tìm ra những nguyên nhân mà công tác chủ nhiệm chưa đạt hiệu quả Qua đó đề xuất một số biện pháp hữu hiệu để giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm nhằm khắc phục tình trạng nề nếp lớp
Tiếp thu từ thực tiễn như thế; bản thân cũng biết đã có nhiều anh chị đồng nghiệp đã nghiên cứu về chuyên đề công tác chủ nhiệm lớp Nhưng mỗi trường, mỗi lớp, mỗi khối
lớp đều có thực tế khác nhau nên bản thân tôi trú trọng nghiên cứu kinh nghiệm làm tốt
công tác chủ nhiệm ở ngay trên lớp 4a2 của trường Tiểu học Bế Văn Đàn mà bản thân tôi chủ nhiệm trong năm học 2009-2010 này Tôi đã nghiên cứu ngay trong tháng đầu tiếp xúc lớp và vận dụng, có điều chỉnh trong suốt năm học Đến nay bước dầu khả quan nên tôi viết lại những kinh nghiệm của mình đã làm được
II Đối tượng phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu
1 Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 4
2 Phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp 4a2
3 Thời gian nghiên cứu: Từ 01/9/2009 đến 31/5/2010
4 Phương pháp nghiên cứu:
- Điều tra thực tế học sinh đúc rút kinh nghiệm qua giảng dạy và giáo dục
- Tìm hiểu những thông tin lý luận của vai trò người giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục học sinh trên các tập san giáo dục
- Học tập kinh nghiệm từ đồng nghiệp
- Lập kế hoạch theo chủ đề năm học, tháng tuần, theo từng chủ điểm của tháng
- Phương pháp quan sát:
+ Quan sát hoạt động học và sinh hoạt tập thể của học sinh
+ Phương pháp điều tra : Trò chuyện trao đổi với GV chủ nhiệm cũ, học sinh , hội cha mẹ học sinh
II.NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Trang 6
1 Điều tra phân loại chất lượng đầu năm
Đầu năm học 2009 – 2010, được phân công chủ nhiệm lớp 4a2, trường Tiểu học Bế Văn Đàn Hiện nay, lớp tôi chủ nhiệm có 33 học sinh, hầu hết các em đều ở Thành Phố Điện Biên Phủ Ngay trong tuần lễ đầu năm học, trường tổ chức thi kiểm tra chất lượng đầu năm Kết quả kiểm tra của lớp tôi chủ nhiệm như sau:
TS
HS
THỐNG KÊ ĐIỂM KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM
33 em
- 21,2 % học sinh yếu toán ở đây là những em chưa thạo phép nhân và phép chia
- 24,2 % học sinh yếu Tiếng Việt ở đây đa số là do các em sai chính tả, mà trong đó nhiều
em viết chữ chưa đạt yêu cầu về chữ viết
Đó là chất lượng trên bài kiểm tra,còn giờ học trên lớp, phần đông các em học thiếu tích cực, tôi dạy học theo hướng lấy học sinh làm trung tâm rất khó khăn và chưa mang lại hiệu quả thiết thực Cả lớp chưa có học sinh vở sạch chữ đẹp
Qua tìm hiểu tình hình học sinh trên đường đi học, tôi phát hiện có một số em la cà trên đường đến trường (tụ tập chơi ở nhà bạn, hoặc chơi trò chơi điện tử ở những điểm dịch
vụ )
Nếu không có giải pháp tích cực để kịp thời điều chỉnh thực trạng trên thì trong lúc học
sẽ có một số em ngồi bên lề tiết học, các em tiếp tục hụt hẫng kiến thức Và rồi tương lai không xa là các em sẽ nghỉ học
Muốn điều chỉnh hệ quả phải biết được nguyên nhân Tôi đã tìm hiểu và phân tích thực trạng trên là do những nguyên nhân chủ quan và khách quan sau:
Trang 7
Toán yếu là do các em chưa thuộc bảng nhân, chưa biết chia đặc biệt là chưa hiểu ước lượng thương trong phép chia
Tiếng Việt yếu do ảnh hưởng của chính tả và chữ viết là do các em chưa có luyện viết một cách tích cực và cũng vì thế mà chưa có vở sạch chữ đẹp trong lớp
Nhiều em chưa tích cực xây dựng bài là do các em chưa có chuẩn bị bài tốt ở nhà trước khi đến trường, đến lớp
* Đây là do đặc thù tâm lý lứa tuổi tiểu học – Các em chưa có ý thức tự học cao, chưa tự mình có một phương pháp học tập tích cực, nhằm hướng tới một kết quả tốt trong học tập
Các em còn la cà dọc đường là do một phần lớn các em có cha mẹ là buôn bán ở các chợ còn lo công việc làm ăn nên hầu như không quan tâm để ý đến con cái và không quản lí được giờ giấc đến trường và sinh hoạt của các em
* Đó là hậu quả của việc gia đình quan tâm chưa đúng mức – góp phần thêm cho việc học tập không đạt kết quả
Hai nguyên nhân trên chỉ là khách quan Tôi nghiêm túc nhìn nhận rằng:
*Nguyên nhân chủ quan là do chưa có một giải pháp kết hợp giáo dục tốt cho các em ở trường, ở nhà và ngoài xã hội
Tóm lại: Đặc điểm tâm lí lứa tuổi là tất yếu
Môi trường gia đình, sự quan tâm của gia đình là điều kiện khách quan
Nguyên nhân chủ quan là người giáo viên chủ nhiệm các em chưa có những giải pháp đảm bảo công tác chủ nhiệm đạt kết quả tốt làm động cơ tích cực thúc đẩy quá trình học của học sinh
II Những ứng dụng trong thực tế
Phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, bản thân tôi xác định nội dung cần giải quyết là:
Cần khắc phục ngay việc yếu về kĩ năng thực hành tính toán và kỹ năng viết chữ của các
em Làm sao để các em không còn la cà dọc đường mà tự giác tập trung cho việc rèn luyện tích cực ở nhà, tham gia chủ động chiếm lĩnh kiến thức mới ở lớp; ham thích học
Trang 8
tập và có quyết tâm học tập tiến bộ - Mục tiêu lớn hơn là các em tiến bộ thực sự về năm mặt giáo dục mà mục tiêu giáo dục của ngành đã đề ra và hoàn thành chương trình bậc tiểu học theo chuẩn kiến thức và kỹ năng yêu cầu
Bản thân tôi đã đặt vấn đề và cũng lấy đó để làm căn cứ xây dựng những giải pháp trong việc thực hiện chuyên đề công tác chủ nhiệm của mình
III.Các giải pháp cụ thể :
Qua kinh nghiệm nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp 4, và trước tình hình thực tế của lớp, bản thân tôi đã chắt lọc và thực thi những giải pháp sau:
1 Tố chất để làm nên một giáo viên chủ nhiệm lớp tốt
Vì GVCN là cán bộ quản lý lớp cho nên người dạy giỏi và người chủ nhiệm giỏi không nhất thiết là một Có đồng thuận, có lệch pha trong thực tế là bình thường Tố chất quan trọng của GVCN là tố chất của một con người hành động Cũng như hiệu trưởng, chủ nhiệm lớp phải nghiêm túc và cần một bộ óc kế hoạch hoá Đối tượng quản lý trường học, lớp học là con người phải giáo hoá do đó không thể có một chương trình cài đặt sẵn Phải lao vào làm Thấy đúng thì tổng kết và áp dụng tiếp, thấy sai phải điều chỉnh kế hoạch kịp thời hoặc huỷ bỏ theo quy trình: xây dựng kế hoạch - thực hiện kế hoạch - kiểm tra kế hoạch - tổng kết và vạch kế hoạch mới Rất cần ở chủ nhiệm lớp các phẩm chất nhiệt tình, sâu sát, cần cù trí nhớ tốt, quan sát tinh, tâm lí giỏi, có khả năng xây dựng đội ngũ cán bộ HS GVCN phải vừa là thầy, vừa là bạn của học trò
2 Giáo viên chủ nhiệm lớp là tấm gương sáng cho học sinh noi theo
Trong lớp học, GVCN là người để các em noi theo Cách hành động, suy nghĩ, cư
xử của GV sẽ ảnh hưởng rất nhiều về quan niệm của học sinh và phụ huynh về GV Bản thân tôi vừa là GVCN Vì vậy, khi đến trường hoặc lên lớp, tôi đều có những tác phong làm gương cho học sinh,những khó khăn trong đời sống, những khó khăn ở trường giúp các em giải quyết những khó khăn này Trong lớp học hay ngoài lớp học, thầy cô còn phải đóng vai người anh, người chị mà các em có thể tin tưởng, nhờ cậy được Qua đó các em sẽ biết sống nhẫn nại, kiên trì và giàu lòng nhân ái
3 Rèn nền nếp:
- Đây là công tác đóng vai trò quan trọng, có thể quyết định đến học tập và mọi phong trào của lớp Vì lớp học có trật tự, có nề nếp tốt thì học sinh mới chú ý nghe giảng
Trang 9
và hiểu bài được Điều này giúp giáo viên rất nhiều trong việc đảm bảo hết các kiến thức của tiết học Với công việc này, tôi đã tiến hành như sau:
- Ngay từ khi nhận lớp, tôi đã cho các em học sinh học về Nội quy học sinh, cho các
em học cụ thể chi tiết từng mục một, phân tích kỹ để các em hiểu nội quy đó, vì nhiều khi các em còn nhỏ, nếu Giáo viên chỉ nêu qua thì Học sinh không thể hiểu hết được yêu cầu của Nội quy Ví dụ xếp hàng thẳng là thế nào, trật tự nghe giảng và hăng hái phát biểu là như thế nào, hát đầu giờ phải như thế nào, thể dục giữa giờ như thế nào cho đúng
Lớp học phải trật tự thì Giáo viên mới giảng, tuyệt đối không có tình trạng thầy nói, trò nói, không ai nghe ai
- Trong công tác này luôn phải nghiêm khắc nhưng cũng cần phải nhẹ nhàng với các
em học ra học, vui ra vui
-Ngoài ra, tôi đã hướng dấn tỉ mỉ về yêu cầu thi đua giữa các tổ và các cá nhân ngay
từ buổi học đầu tiên để các em phấn đấu
- Luôn duy trì đều đặn hoạt động thi đua giữa các tổ, các cá nhân, có khen chê kịp thời Lấy tiêu chí khen, động viên là chính
- Bên cạnh đó, tôi luôn giáo dục các em ý thức giữ gìn môi trường xung quanh xanh, sạch, đẹp gíup cho chúng ta có sức khoẻ tốt Hướng dẫn các em cụ thể cả việc đi vệ sinh đúng nơi quy định, vứt rác đúng chỗ
- Tôi luôn đề cao vai trò của cán bộ lớp, các em này thực sự là những cô giáo nhỏ của lớp học tôi hướng dẫn cách các em tự quản lớp như thế nào, nhiều khi những em cán
bộ lớp được tôi phân công lại là những em hiếu động ở trong lớp để các em có ý thức sửa chữa và động viên kịp thời nếu các em làm tốt nhiệm vụ được giao
- Là chủ nhiệm của lớp nhỏ tuổi nhưng tôi luôn đề cao tinh thần tự quản của các em, khen tập thể cá nhân nào có ý thức tự quản tốt, từ đó giúp các em có sự ganh đua nhau
- Cuối mỗi tuần, mỗi tháng luôn giành khoảng thời gian cho các em tự bình bầu thi đua giữa các tổ, các cá nhân Hàng tuần tôi sẽ thưởng cho các cá nhân xuất sắc và tổ có nhiều điểm Phần thưởng đôi khi chỉ là 1 chiếc kẹo song các em rất thích và tổ nào chưa được kẹo thì phải cố gắng phấn đấu
Trang 10
- Để làm tốt được những việc trên không thể ngày một ngày hai mà các em có thể thực hiện được tốt, do vậy tôi luôn phải nhắc nhở đến khi các em quen dần, đặc biệt trong một, hai tháng đầu Giáo viên phải chỉ dẫn tỉ mỉ cho học sinh từng tí một để các em có cái chuẩn để thực hiện theo
4, Học tập
- Ngay từ đầu năm học, tôi điều tra học lực của các em, phân loại học sinh để có biện pháp giảng dạy cho phù hợp với từng đối tượng, luôn ưu tiên đến các học sinh yếu trong lớp, giành cho các em này những câu hỏi đơn giản để các em cảm thấy tự tin khi phát biểu ý kiến
- Tôi cũng luôn tạo ra trong lớp một không khí thi đua học tập tốt, sôi nổi trong mọi tiết dạy
- Duy trì thi đua cho những HS hăng hái, thưởng điểm cho những HS trả lời đúng
và cho tổ có nhiều em phát biểu ý kiến, nhiều khi là một tràng pháo tay tuyên dương cho những em trả lời đúng sẽ khích lệ các em rất nhiều
- Khi xếp chỗ ngồi, tôi luôn chú ý xếp xen kẽ HS kém với HS khá, giỏi để các em
tự giúp đỡ nhau trong học tập, cuối tuần luôn có bình bầu đôi bạn nào tiến bộ nhất trong tuần đó
- Ngay trong đầu năm học phải cho các em hiểu các ký hiệu về học tập và được thống nhất khi ở trong lớp như cách giơ tay, lấy đồ dùng học tập phải được sắp xếp như thế nào, cách đứng trả lời từ đó rèn cho HS tác phong nhanh nhẹn trong mọi hoạt động
- Duy trì nền nếp truy trao bài đầu giờ và kiểm tra bài của nhau trong các tiết dạy giúp GV tiết kiệm được thời gian và hướng các em vào mục tiêu tự đánh giá kết quả của mình
- Luôn có kế hoạch kèm cặp các em yếu kém.trong lớp chủ động gọi các em nhút nhát để các em tự tin và bạo dạn hơn
5 Những kỹ năng cần đạt:
Trong công tác chủ nhiệm, đầu năm, việc đầu tiên mà tôi cần biết là nắm tình hình và hoàn cảnh gia đình từng em, việc làm cụ thể của cha mẹ các em, cách sống và quan hệ