TS Nguyễn Văn Bàng PGS.TS Nguyễn Thanh Liêm PGS Đặng Phương Kiệt HỔI súp CẤP CỨU GÂY MÊ TRÉ EM TẬP |J \< fj NHÀ XUẤT BẢN Y HỌC HỔI SỨC C Ấ P CỨU VÀ G Â Y MÊ TRẺ EM Tập NGUYỄN VẨN BÀNG - PGS.TS NGUYỄ PGS ĐẶNG PHƯƠNG KIỆT HỔI SỨC CẤP CỨU VÀ GÂY MÊ TRỀ EM Tập (Tái lần thứ nhất) NHÀ XUẤT BẢN Y HỌC HÀ NỘI -2006 LỜI GIỚI THIỆU Cấp cứu hồi sức nhi luôn nhu cầu thiết tuyến sở N hà x uất Y học cho m bạn đọc tập I sách “Hồi sức cấp cứu gây mê trẻ em ” gồm ba phần chủ yếu hồi sức cấp cứu suy sụp chức chính, cấp cứu ngoại khoa gây mê trẻ em Lần này, xin trâ n trọng giói thiệu với bạn đọc tập II sách gồm vấn đề hồi sức nội khoa, tra n g bị kỹ th u ậ t tiến h àn h th ủ th u ậ t thực h àn h nhi khoa Với n h ữ n g k iến thức mẻ, tác giả hy vọng đồng nghiệp th a m khảo có hội v ận dụng cách sáng tạo tuỳ từ n g ho àn cảnh riêng, vào thực h n h hồi sức cấp cứu nhi khoa n h ằ m không ngừng n ân g cao chất lượng chăm sóc bệnh nhi Xin trâ n trọng giới thiệu bạn đọc ! NHÀ XUẤT BẢN Y HỌC MỤC LỤC Lời giới thiệu Phần I - HỔI SỨC NỘI KHOA PGS Đặng Phương Kiệt TS Nguyễn Văn Bàng Bệnh hô hấp sơ sinh - Bệnh màng - Hội chứng hít phản su PGS Đặng Phương Kiệt Bệnh bẩm sinh có tím đa hổng cầu sơ sinh PGS Đặng Phương Kiệt Hồi sức ngừng tim phổi trẻ bú trẻ em PGS Đặng Phương Kiệt Loạn nhịp tim trẻ em TS Nguyễn Văn Bàng Cơn cao huyết áp ác tính trẻ em TS Nguyễn Văn Bàng Thuốc hoạt mạch cách sử dụng hồi sức nhi TS Nguyễn Văn Bàng Viêm tiểu phế quản nặng TS Nguyễn Văn Bàng Hội chúng suy hô hấp người lớn (áp dụng cho tình Ưạng bệnh trẻ em từ tháng tuổi trở lên) TS Nguyễn Vãn Bàng Cơn hen ác tính TS Nguyễn Văn Bàng 19 34 41 64 118 154 171 191 205 224 Nhược nặng _ PGS Đặng Phương Kiệt Cơn cường giáp cấp TS Nguyễn Văn Bàng 247 Hôn mẽ đái tháo đường TS Nguyễn Vãn Bàng 268 259 Suy vỏ thượng thận cấp 288 TS Nguyễn Văn Bàng Hội chúhg Guillain - Barré _ 298 PGS Dặnq Phương Kiệt Hội chứng huyết tán - urê huyết 313 TS Nguyễn Văn Bàng Hội chửng Reye 324 PGS Đăng Phương Kièt Hội chứng sốc nhiễm độc 343 TS Nguyễn Vãn Bàng Hội chúng tăng tiết hormon chống niệu 353 TS Nguyễn Văn Bàng Ngộ độc paracetamol 360 TS Nguyễn Văn Bàng Di chứng đặt ống nội khí quản 370 TS Nguyễn Vãn Bàng Biến chúng thần kinh giảm oxy máu 381 TS Nguyễn Vãn Bàng Đuối nước chết đuối 389 TS Nguyễn Văn Bàng Phần II TRANG BỊ VÀ KỸ THUẬT TIẾN HÀNH CÁC THỦ THUẬT TRONG THỰC HÀNH NHI KHOA 402 PGS Đặng Phưong Kiệt PGS TS Nguyễn Thanh Liêm Hỗ trợ hô hấp thông khí học: nguyên lý thưc hành 403 PGS Đặng Phương Kiêt Thở máy 429 PGS Đặng Phương Kiêt Thở máy áp lơc dương 468 PGS Đặng Phuong Kiệt Một số thủ thuật hồi sức cấp cứu PGS.TS Nguyễn Thanh Liêm 485 nước, lượng tiết nước t i ể u giảm Trẻ em không ă n uống vòng 12 có t h ể bị nước nhẹ (so với người lớn phải vòng 24 giờ) • -Mất nước trung bình: M ấ t 10% trọng lượng t h ể (100 ml/kg cân nặng) Các triệu chứng gồm dấu hiệu đàn hổi da rõ r ệ t (da khô, nếp n h ă n lâu mất), trũng, thóp lõm đường khớp sọ rỗ (khớp sọ chổng lên nhau), mạch nhanh, huyết p tĩnh mạch trung t â m giảm Bệnh n h â n sốt, đái ít, khô miệng, cạn nước m ấ t ngủ lịm triệu chứng thường thấy Tuy da hồng mao mạch nhanh chóng đầy trở l i , hematocrit tảng -Mất nước nặng: M ấ t 15% trọng lượng t h ể (150 ml/kg cân nặng) Các triệu chứng nói trở nên rõ r ệ t dấu hiệu xác định giai đoạn cuối tình trạng kiệt nước t ế bào trụy tim mạch, bệnh n h â n bị sốc, chân tay lạnh, t í m tái, r ấ t mệt, mạch nhanh nhỏ, huyết p giảm, số trường hợp huyết áp, nước t i ể u giảm 0,7 ml/kg cân nặng Ì Trụy t i m mạch chứng tỏ t u ầ n hoàn bị chậm l i , làm cho tổ chức t ế bào thiếu oxy gây nên hậu qua t r ầ m trọng, làm quan tỉnh t r n g không cung cấp chất dinh dưỡng, không đủ Oxy không t h ả i trừ cặn bã chuyển hóa t h ả i ra, bệnh n h â n bị nhiễm toan chuyển hóa • Một bệnh nhi nước ngoại khoa cần dịch? Bảng (của Peter Bewes) (hình 3.6) t h ể tích nước điện giải cần đ ể điểu chỉnh l i nước đẳng t r n g nhẹ, vừa nặng Lượng dịch bảng k h thấp thực t ế m ộ t số bệnh nhi có t h ể cần nhiều Đ ầ u tiên truyền cho bệnh nhi nửa t h ể tích nước thiếu đầu, nửa l i truyền tiếp theo, biện pháp đơn giản n h n g k ế t qua t ố t an toàn n h vậy, ban đ ẩ u hồi phục l i t h ể tích m u đ ể đ ả m bảo khối lượng t u ầ n hoàn r i tự làm t ă n g t i ế t nước t i ể u , điều cho phép t h ậ n điểu chỉnh tượng toan h đ a bệnh n h â n , cuối c ù n g điểu chỉnh điện giải bệnh n h â n 439 -ĐIÊU CHINH AAẦÍ NƯỚC ĐẴNG CHỬỜNQ TR.ỦỔC MO* •ĐƯA VÀO Na* méc 300 lơ 20 fS 3i7 400 200_ 300 300 Ĩ50- ỉ* 100 200 u i 100 /SO 1ĨŨ0 909070- mo 1000 60 90- 900 50 80- 800 70- lao 40 60 601I SO- ĨOD 30 *ơ • 4Qũ 20 f 50 SO V y t ỷ , > m in ỈU m n » m SO 300 15 zơ ị 20C / f / / / ỈU ỈM F ĩ 89 10 15 20 30 40 50 S ũ ty -£)â/7 VỊ finh đ'bển[...]... bão hoà 0 2 động m ach với các điêu kiện sau đ á y : Độ bão hoà 0 2 động mạch (Sa0 2) phản ánh tỷ lệ phần trăm hemoglobin gắn vào 0 2 và do vậy biết được th à n h phần 0 2 trong máu Mỗi gam hemoglobin có thể chở l,34m l 0 2 Ví dụ sau đây minh hoạ môi liên quan giữa Sa0 2 với tính khả ứng (avaibility) của 0 2 mô t ế bào - Nếu hemoglobin là 20 g/dL và Sa0 2 là 90% thì th à n h phần 0 2 và 0 2 k hả ứng... sẽ là : 24 ml/dL - X X l,34ml/g X 0,95 = 12, 7ml/dL Để chiết x uất 6ml/dL 0 2 : 6ml/dL -r 12, 7ml/dL X 100 = 47% mức chiết xu ất 0 2 Trong trường hợp sau cùng này, mặc dầu có tăn g Sa0 2 song mức dự trữ 0 2 lại kém đi với sự kiện tăng nhu cầu 0 2 chuyên hoá 23 Sa0 2 tối đa là 97,4% vì lý do carbon monoxyd được tạo ra bên tro ng cơ thể Do vậy, Sa0 2 là 97% nếu P a0 2^ 70mmHg, và stress do tă n g 0 2 có th... là: 20 g / dL - X l,34m l / g X 0 ,25 = 6ml/dL Nếu nồng độ hemoglobin tụ t xuống còn lOg/dL, song Sa0 2 tăn g lên 95% thì th à n h phần 0 2 sẽ là: lOg/dL - 0,9 = 24 ml / dL Tại mức tiêu th ụ 0 2 điển hình thì thông thường mức chiết x u ất 0 2 bởi các mô tế bào là 20 % đến 30% th à n h phần 0 2 toàn phần, trong khi mức chiết x uất 0 2 tối đa là chừng 60% đến 75% Trong các điều kiện điển hình thì 0 2 được... chiếm tỷ lệ tông quát 16,61%, nam gấp 1,5 lần nữ (60,37% / 39, 62% ) ; tuổi thai 28 -30 tuần chiếm 45 ,28 %, 31- 32 tuần 34,6%, 33-35 tuần 8,80%, đủ tháng 11, 32% Tử vong xảy ra rất sớm: trước 24 giờ 69,18%, 1-3 ngày 23 ,27 %; 4-7 ngay 7,54% N h ữ n g bệnh lý kèm theo bao gồm: phổi non (xẹp phôi) 50,31%; chảy m áu phổi 36,47%; viêm p h ế quản phôi 32, 7%; ngạt 33,96%, h ít ối 8,17% Q uan sát dưới kín h hiển vi... trước đây đã khuyến nghị cung cấp 0 2 nhằm duy trì P a0 2 ở mức 50 đến 70mmHg Với tín h kh ả ứng giám sát liên tục Sa0 2 bằng cách sử dụng máy đo nồng độ oxy qua m ạch thì việc cung cấp 0 2 đủ duy trì một Sa0 2 > 85% đến 90% nếu nồng độ hemoglobin là > 13 đến 15g/dL là một mục tiêu hợp lý và phải cung cấp đủ 0 2 đê đáp ứng các nhu cầu chuyển hoá 0 2 của các mô t ế bào Sa0 2 tối đa cho phép nếu được định... 2 tối đa cho phép nếu được định lượng bằng máy đo nồng độ đo 0 2 qua mạch (nói chung với khoảng lệch ± 2% ) sẽ tùy thuộc tín h khả biến của máy Là vì Sa 0 2 tối đa theo lý th u y ết (Sa0 2 m a x ) là 97,4%, n ên b ất cứ trị sô' nào đo được bằng máy đo oxy nói trê n đều được xem là tiêu biểu cho Sa0 2 MAX- Do vậy, các trị số’ đối với Sa0 2 đo được bằng máy đo oxy này nếu thường xuyên là > 93% thì có... thở 0 2 80% qua m ũ chụp đầu Những sơ sinh nào cần thở 0 2 > 80%, b ấ t lu ận diễn biến lâm sàng và tuổi sơ sinh là bao nhiêu thì thường nên cho thở kiểu CPAP hoặc IMV kèm P E E P • IM V kèm P E E P - Những chỉ định dùng kiểu thở IMV kèm PEEP gồm: + N hu cầu 0 2> 0,5 trong 12h đầu sau đẻ hoặc > 0,8 với b ất kỳ lứa tuổi nào sau đẻ + Nhiễm acid hô hấp với pH < 7 ,25 trong 12h đầu sau đẻ hoặc < 7 ,20 với... thông I đỏng 10 - - 2 5 20 - - 3 0 0 - 1-0 10 L_ TT cản dư thờ ra T hể tích cản dư FRC cc = dung tích đóng • Đơn vi trao đổi khí Sự di chuyển 0 2 từ phế nang vào mao mạch phổi và C 0 2 từ mao mạch phổi sang p h ế nang tuỳ thuộc những đặc tính của màng p h ế nang - mao mạch (độ dày, diện tích bê m ặt được tưới m áu hữu hiệu) và các gradient**1áp lực động mạch p hế nang đối với 0 2 và C 0 2 Những gradient... BMT tiến triển nội trong 24 giờ đầu sau đẻ, nên những sơ sinh tuy có vẻ ít hoặc không lâm vào tình trạ n g hô hấp nguy kịch ngay lúc đẻ có thể vẫn cần được đặt Ổng nội khí quản và thở máy vào lúc 6 giò đến 24 giò tuổi (hình 4) B ắt đầu P ha hình cao nguyên Bài niệu Kết thúc sớm Kết thúc muộn I I _ I - 1 1 1 - 1 Lúc đẻ 24 48 72 96 Thời gian (giờ) 120 144 Hình 4 Lịch sử tự... định lượng ít n h ấ t 2 giò một lần cho đến khi bệnh nhi ổn định và được cải thiện, và các kết quả phải được em đổĩ chiếu với những th a y đổi trong công thở và nh u cầu 0 2 hít vào N ên nhớ, nêu tần sô thở tăng m à P„C 02 và p H không thay đổi th ì tinh hình hô hấp nói chung la tồi tệ; điều này có nghĩa là công thông k hí gia tăn g là cần thiết để hoàn tâ t cùng một mức trao đổi 22 khí hô hấp Sau khi ... gấp 1,5 lần nữ (60,37% / 39, 62% ) ; tuổi thai 28 -30 tuần chiếm 45 ,28 %, 31- 32 tuần 34,6%, 33-35 tuần 8,80%, đủ tháng 11, 32% Tử vong xảy sớm: trước 24 69,18%, 1-3 ngày 23 ,27 %; 4-7 7,54% N h ữ n g bệnh... gồm: + N hu cầu 2> 0,5 12h đầu sau đẻ > 0,8 với b ất kỳ lứa tuổi sau đẻ + Nhiễm acid hô hấp với pH < 7 ,25 12h đầu sau đẻ < 7 ,20 với lứa tuổi sau đẻ + v ẫ n ngừng thở thở CPAP 26 - Các mục tiêu... - Lúc đẻ 24 48 72 96 Thời gian (giờ) 120 144 Hình Lịch sử tự nhiên BMT Pha kết thúc sớm phản ảnh cải thiện 20 % đến 50% Kết thúc muộn bỏ ống nội quản có ngừng thỏ nghiêm trọng 21 Nói chung,