Chuyên đề một số phương pháp dạy từ vựng tiếng anh cho học sinh tiểu học

Về phía giáo viên: - Theo phân phối chương trình hiện nay, môn tiếng Anh tiểu học mỗi tuần 3 tiết, mà hầu như tiết nào cũng có từ mới trong bài học và kể cả trong bài tập.. Nhưng muốn

GV thực hiện : Nguyễn Thị Danh

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY TỪ VỰNG TIẾNG ANH CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

I Đặt vấn đề:

Chúng ta đang sống trong thế kỷ XXI, thế kỷ của nền văn minh hiện đại, thế kỷ của khoa học công nghệ thông tin Đất nước ta đang trong thời kỳ phát triển lấy nền

kinh tế tri thức làm nền tảng cho sự phát triển và coi

giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu và cải tiến chất lượng dạy và học để hoàn thành tốt việc đào tạo bồi

dưỡng nguồn nhân lực con người cho CNH và HĐH đất nước Để tồn tại và phát triển xây dựng và bảo vệ tổ

quốc theo kịp các nước phát triển đòi hỏi chúng ta phải nắm bắt được các thành tựu tiên tiến nhất Nhằm đưa đất nước Việt Nam trở thành một nước văn minh giàu mạnh

Bởi vậy hệ thống các môn học trong nhà trường hiện nay

là hướng tới những vấn đề cốt lõi thiết thực đó Bộ môn Tiếng Anh tuy đưa vào phổ biến muộn hơn so với các môn học khác ở nhà trường nói chung và các trường tiểu học nói riêng, nhưng nó là chìa khóa mở ra kho

tàng tri thức nhân loại Nó là người hướng đạo đưa ta tới với thế giới bắt tay với bạn bè năm châu, tiếp thu và lĩnh hội những tinh hoa nhân loại Học tiếng Anh ở tiểu học giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp bằng tiếng Anh thông qua các kĩ năng nghe, nói,

đọc, viết Đồng thời, việc học tiếng Anh là một trong

những điểm khởi đầu góp phần cho việc hình thành và phát triển kĩ năng học tập suốt đời, năng lực

làm việc trong tương lai và khả năng tham gia các hoạt động văn hóa – xã hội Hơn nữa, học tiếng Anh ở tiểu học còn tạo nền tảng cho việc tiếp tục học tiếng Anh ở các bậc học tiếp theo cũng như học các ngôn ngữ cần thiết khác trong tương lai Ngoài ra, việc học tiếng Anh còn giúp học sinh hình thành năng lực diễn đạt ý tưởng

cá nhân một cách tự tin, độc lập và sáng tạo

Mặc dù là môn tự chọn trong trường tểu học, môn tiếng Anh đã ngày càng chiếm vị trí quan trọng như các môn học chính khóa Với giáo trình được biên soạn theo

đường hướng giao tiếp, giúp học sinh bước đầu hình thành và phát triển năng lực bằng tiếng Anh thông qua bốn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết Trong đó chú trọng đặc biệt là kĩ năng nghe và nói

Nội dung chương trình xoay quanh các chủ điểm giao tiếp gần gũi với học sinh như: bản thân, gia đình, nhà

trường, bạn bè và thế giới xung quanh Với thời lượng học tiếng Anh theo chương trình mới 3 tiết / tuần, học sinh đã dần nắm được các kiến thức cơ bản về ngữ âm,

từ vựng, ngữ pháp Những kiến thức cơ bản, chuẩn xác được truyền đạt từ phía giáo viên tiếng Anh ngay từ lúc ban đầu rất quan trọng với các em, giúp các em vững vàng, tự tin hơn trong quá trình học sau này Tuy nhiên, việc tiếp thu ngôn ngữ một cách thụ động, rụt rè, e ngại, xấu hổ khi nói sai… sẽ tạo thói quen không tốt và rất khó sửa, ảnh hưởng nhiều đến học tập cũng như tính cách của học sinh Dạy tiếng Anh cho học sinh tiểu học chính là tạo tiền đề vững chắc, bước đầu hình thành,

phát triển kiến thức, các kĩ năng cơ bản cho học sinh

Hình thành dần cho các em các kĩ năng chủ yếu: Nghe - Nói - Đọc - Viết Tạo sự hứng thú, lòng say mê và khả năng khám phá ngôn ngữ mới, để lên các bậc học trên các em sẽ học tốt hơn.

*

II Thực trạng dạy và học Tiếng Anh ở trường Tiểu

học hiện nay:

1 Thuận lợi:

a Đối với giáo viên:

- Được sự quan tâm, hỗ trợ của Phòng Giáo dục, Ban giám hiệu nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi cho

giáo viên vừa giảng dạy, vừa học hỏi để nâng cao trình

độ chuyên môn nghiệp vụ Giáo viên dạy tiếng Anh đã được tham gia đầy đủ các buổi sinh hoạt chuyên đề

huyện, cụm, trường tổ chức

- Biên chế giáo viên đảm bảo theo nhu cầu phát triển

của mỗi nhà trường; đồng thời giáo viên được đào tạo theo chuẩn, có sự nhiệt tình, năng lực, ham học hỏi, tìm tòi những phương pháp dạy học mới để nâng cao hiệu quả dạy học môn tiếng Anh và có tích luỹ được kinh

nghiệm

b Đối với học sinh:

- Học sinh đang dần có cái nhìn tích cực hơn với môn học này và đa

số các em rất ham học.

- Các em ngày càng mạnh dạn hơn trong việc sử dụng tiếng Anh để giao tiếp đơn giản.

2 Khó khăn:

a Về phía giáo viên:

- Theo phân phối chương trình hiện nay, môn tiếng Anh tiểu học mỗi tuần 3 tiết, mà hầu như tiết nào cũng có từ mới trong bài học và kể

cả trong bài tập Nhưng muốn dạy tốt từ vựng để tiết học sinh động hơn, giáo viên phải làm tranh ảnh, đồ dùng để minh hoạ, tạo điều kiện cho các em nhớ từ dễ dàng và hướng sự chú ý của các em vào chủ đề hay trọng tâm bài học.

- Hiện nay, trường chưa có phòng học đủ rộng dành riêng cho việc dạy và học môn tiếng Anh nên giáo viên gặp khó khăn khi tổ chức một số hoạt động trong dạy học như trò chơi, thực hành giao tiếp tiếng Anh và rèn kĩ năng nghe cho học sinh.

b Về phía học sinh:

- Bên cạnh một số em học hành nghiêm túc, có không ít học sinh chỉ học qua loa, không khắc sâu được từ vựng vào trong trí nhớ, không tập đọc, tập viết thường xuyên, không thuộc nghĩa hai chiều Đến khi giáo viên yêu cầu các em sẽ không thành công

- Đa số các em là con em nông dân nên việc giúp các em học tiếng Anh ở nhà còn gặp rất nhiều khó khăn, hầu hết phụ huynh chỉ chăm lo giúp đỡ con học Toán, Tiếng Việt tại nhà, còn môn tiếng Anh phụ huynh chưa biết

hướng dẫn bằng cách nào nên tất cả giao cho giáo viên dạy tiếng Anh ở trường

em rất mau quên và dễ dàng lẫn lộn giữa từ này với từ khác Do vậy, nhiều học sinh đâm ra chán học và bỏ

quên

III Một số phương pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho Học sinh:

- Chúng ta biết rằng Nghe - Nói - Đọc - Viết là bốn kĩ

năng ngôn ngữ cần phải được rèn luyện và diễn ra một cách đồng thời trong quá trình dạy và học ngoại ngữ Chúng vừa là phương tiện và cũng là mục đích của việc học bộ môn này

- Trong những năm qua, bước đầu chúng ta đã áp dụng việc đổi mới phương pháp giảng dạy Tiếng Anh nhằm giúp học sinh nắm được cách học một cách chủ động, tích cực và đáp ứng được yêu cầu là học sinh phải sử dụng được ngữ liệu đã học vào các hoạt động giao tiếp một cách có hiệu quả hơn

- Do vậy, trong chương trình giảng dạy tiếng Anh ở

trường Tiểu học hiện nay, cùng với giáo trình tiếng Anh mới đã nhấn mạnh vào khả năng giao tiếp theo một hệ thống ngữ pháp có kiểm soát cẩn thận Học sinh được lấy làm trung tâm và luôn được khích lệ giao tiếp với nhau

- Qua nhiều năm dạy tiếng Anh cùng với sự trải nghiệm bản thân tôi đã vận dụng một số phương pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh tiểu học nhằm đảm bảo cho học sinh nắm được cấu trúc, vận dụng từ vựng vào cấu trúc để hoàn thiện chức năng giao tiếp Thiết lập mối quan hệ giữa cấu trúc mới và vốn từ đã có Khắc sâu vốn từ trong trí nhớ của học sinh thông qua các

mẫu câu và qua những bài tập thực hành

1 Presentation ( Giới thiệu từ ):

Đây là phần giới thiệu từ vựng Giáo viên phải giới

thiệu cho học sinh biết được hình thái ( cách phát âm và chữ viết ) và ngữ nghĩa của từ Với phần này giáo viên

có thể dùng một trong các cách sau để giới thiệu từ một cách sinh động:

Ex: Khi dạy từ table ( cái bàn) giáo viên đọc từ này ra

và viết lên bảng ( giới thiệu hình thái từ) và giới thiệu

Ví dụ trong tiết học lớp 5- Unit 3: Let’s Read – Giáo viên

đã sử dụng vật thật, và tranh ảnh để giới thiệu các từ:

fin, pin, thin, hit, pit,… Giúp học sinh dễ hiểu và năm

bắt được nghĩa của từ Tiết học cũng trở nên sôi nổi hơn

- Cho học sinh bắt chước, giáo viên dùng hết nét mặt

cử chỉ điệu bộ, hành động ( body language, action)……

- Đối chiếu, so sánh với những từ đã học ( Synonym/ Antonym- đồng nghĩa và phản nghĩa)

- Liệt kê tên ( Enumeration): Ví dụ khi dạy từ house

( ngôi nhà) giáo viên có thể liệt kê các thành phần có

liên quan đến ngôi nhà như: bathroom, bedroom, living

room…

- Cho định nghĩa ( Definition); giải thích ( Explaination); diễn giảng( Paraphrasing); ví dụ ( Example) hoặc dịch nghĩa từ ( Translation).

- Đoán nghĩa và khám phá nghĩa của qua một số bài tập đơn giản như: tra từ điển, ghép từ và tranh minh họa từ, ghép từ và nghĩa…

2 Teaching (Dạy từ):

- Khi dạy nghĩa từ, giáo viên không nên dịch nghĩa từ suông mà cần cho ví dụ minh họa cho nghĩa và cách

dùng từ để học sinh hiểu và nhớ lâu Chỉ dùng Tiếng

Việt dạy nghĩa từ khi từ là một danh từ trừu tượng

Ex: Dạy từ table, chair, desk… giáo viên vừa giới thiệu hình thái của từ vừa giới thiệu nghĩa từ đồng thời cho một ví dụ để học sinh nhớ bằng cách:

T: ( chỉ vào cái bàn và nói): Look! This is a table ( Đây là một cái bàn) A table A table

Như vậy học sinh vừa biết được nghĩa của từ table vừa biết đặt câu với từ table.

( Tiếp tục với các từ còn lại.)

- Sau khi giới thiệu nghĩa từ, để kiểm tra lại mức độ tiếp thu của học sinh, giáo viên yêu cầu học sinh nói lại

nghĩa của từ bằng tiếng Anh/ Việt tùy trình độ Bước

này giúp cho học sinh hiểu và khuyến khích các em lắng nghe cách dùng từ trong văn cảnh tiếng Anh Ví dụ

muốn kiểm tra lại học sinh nghĩa của từ house, giáo

viên có thể dùng một số hình vẽ trong đó có hình ngôi

nhà và học sinh sẽ chỉ ra nghĩa của từ house.

- Đối với học sinh tiểu học thì việc học và nhớ nghĩa từ là điều vô cùng quan trọng trong việc học tiếng Vì thế giáo viên không nên cho học sinh ngồi lặp lại từ quá nhiều lần, điều này dễ làm cho các

em chán và không đem lại hiệu quả cho việc nhớ nghĩa của từ

Các em sẽ được kiểm tra cách đọc và nghĩa từ kết hợp bằng cách khuyến khích các cá nhân hoặc các tổ thi xem em nào nói đúng nghĩa hoặc đọc đúng từ mà giáo viên đưa ra sẽ được tuyên

dương Đây là một hoạt động gây nhiều hứng thú nhất ở lứa tuổi của các em.

Lứa tuổi tiểu học là lứa tuổi dễ học theo cái gì sẵn có Vì thế giáo viên không nên giải thích nhiều về cấu trúc trong các đơn vị từ Trong

chương trình tiếng Anh lớp 4, các em học mẫu câu “Would you like some milk?” Mặc dù đây là một cấu trúc hoàn chỉnh, nhưng

với chương trình tiếng Anh giao tiếp theo phương pháp chức năng/

ý niệm, thì giáo viên cần xem nó là một đơn vị từ vựng tránh việc phân tích cấu trúc và chỉ đơn giản giải thích cho các em hiểu nghĩa của câu này là dùng để “ mời ai một thứ gì” và chỉ cần đưa ra thêm

một số ví dụ nữa là đủ: “ Would you like some water?”, “ Would

- Đôi lúc giáo viên cần phải giải thích sự khác biệt về nghĩa chứ không chỉ cho nghĩa của từ Ngôn ngữ là một

hệ thống, vì vậy việc giải thích nghĩa nên thông qua

hình ảnh và so sánh đối chiếu Ví dụ để dạy nghĩa của

hai từ “long” và “short”, giáo viên chỉ cần vẽ lên bảng 2

thước kẻ một cái dài và một cái ngắn như vậy học sinh

sẽ hình dung ra ngay nghĩa của từng từ

- Trong tiếng Anh cũng như tiếng Việt, một từ thường

có những liên hệ với các từ khác Vì vậy việc dạy từ

theo mối quan hệ đồng nghĩa và phản nghĩa cũng rất

hiệu quả Đồng nghĩa không có nghĩa là giống hệt nhau

mà chúng có nghĩa tương tự: ví dụ như từ “ see”

( nhìn, thấy, xem) và từ “look” ( nhìn ); hoặc từ “ table”

và từ “ desk” ( cái bàn).

- Việc dạy từ vựng đã là một vấn đề quan trọng nhưng

việc học như thế nào để nhớ được từ lâu cũng quan

trọng không kém Giáo viên không nên ép buộc học sinh phải học theo một cách gò bó nhất định mà khuyến

khích động viên học sinh chủ động nghĩ ra cách học

thuộc từ theo kiểu của riêng mình Tuy nhiên giáo viên

có thể đưa ra một số kinh nghiệm của mình làm tâm

điểm giúp học sinh bước đầu thử nghiệm

- Để quá trình dạy và học từ vựng có hiệu quả không

nhàm chán, giáo viên phải luôn thay đổi cách dạy nghĩa từ; có nghĩa là luôn thay đổi các kĩ thuật dạy từ vựng

sao cho lôi cuốn và làm cho học sinh dễ nhớ Cụ thể

các phương pháp gây hứng thú cũng như sự hiếu kì

của học sinh tiểu học như: vẽ hình trực tiếp lên bảng

không cần sắc sảo mà chỉ cần bằng những hình que

( stick figures) Hoặc là dùng các đồ vật thật chẳng hạn

như đồ chơi hay là diễn tả bằng hành động… Sinh

động và sôi nổi hơn nữa giáo viên có thể cho học sinh bắt chước thực hiện việc vẽ hình, đưa các đồ vật hoặc làm những hành động cho các từ đã được học Đây là những cách mà thật sự thu hút sự tập trung chú ý của học sinh đồng thời giúp các em nhớ từ lâu hơn

- Ngoài những phương pháp cụ thể, giáo viên có thể kết hợp một lúc nhiều kỹ thuật để dạy từ nhưng yêu cầu

thao tác phải nhanh tránh mất thời gian Ví dụ để dạy từ

“ walking”, sau khi đọc và viết từ lên bảng, giáo viên

nói:

T: Look at the picture He’s walking Now, look at me

I’m walking, too.( bắt chước hành động đang đi)

Walking, walking It’s an action Repeat Walking.

Sts: walking

T: Good St A, what does “ walking” mean in

Vietnamese?

Sts: đang đi bộ

+ Xếp từ theo nhóm, chủ điểm ( Word groups, topics)

Ex: Put the words in the right columns:

English twelve ruler Science Ten Art map Maths Seventeen notebook eleven pencil

+ Circle the odd one out ( loại bỏ từ khác nhóm/ nghĩa):

Ex: Circle the odd one out:

May April June birthday

+ Chuỗi bài tập liên hoàn:

Ex1: Complete the dialogue using the words given

( Hoàn thành các câu/ đoạn hội thoại dùng các từ được cho sẵn):

sing – Thursday – When – Do – during

A: (1)……… you like Music?

B: Yes, I do

A: (2)……… do you have it?

B: On Monday and (3)………

A: What do you do (4)………Music lessons?

B: We (5)………songs in Vietnamese and

English

Ex2: Complete the words: ( Hoàn thành từ):

A: He _ _ o, h _ w are you?

B: I’m f _ n_ Thank you _ _ _ you?

A: I’m fine Th _ _ _ _

+ Matching ( nối ): Nối các từ/ cụm từ ở cột A với các từ/

cụm từ ở cột B; nối từ/ cụm từ với tranh/ đồ vật v.v… Ex: Nối từ/ cụm từ với tranh:

grandmother

house

swimming

+ Trò chơi và hoạt động dạy ( Game and Activities):

Matching pairs ( ghép đôi): Dùng nhóm thẻ A ( viết các từ

tiếng Anh); nhóm thẻ B ( viết nghĩa của các từ đó) Xáo trộn 2 nhóm thẻ Sau đó phát cho từng nhóm, học sinh mỗi nhóm một bộ thẻ gồm cả nhóm A và nhóm B Quy định thời gian xem nhóm nào ghép đúng các thẻ nhiều hơn

Crossword Puzzle ( Ô chữ)

Rub out and remember.

Slap the board.

What and where.

Picture drill.

Guess the picture.

Snakes and ladders.

học ( Further Practice) bằng cách tổ chức các trò chơi

nhỏ như: Lucky numbers, Jumble words; Dictation Lists;

Network; Finding Friends; Wordstorm; Noughts and

Crosses

Cụ thể như trong tiết dạy tiếng Anh lớp 3 minh họa

chuyên đề, nhằm khởi động tiết học đầu giờ, đồng thời

kiểm tra những từ vựng đã học: grandmother,

grandfather, father, mother… giáo viên đã sử dụng trò

chơi Guesing game Trò chơi này không những giúp

giáo viên kiểm tra kiến thức cũ mà còn tạo sự hưng

phấn để giúp học sinh bước vào bài học mới

Sau khi học sinh đã hiểu và nắm bắt được nghĩa của các từ vựng mà giáo viên đã giới thiệu, giáo viên tiến

hành kiểm tra từ mới của hoc sinh bằng thủ thuật “ Rub

out and Remember”.

Cuối bài học, giáo viên tổ chức trò chơi “ Xếp từ theo

nhóm, chủ điểm ( Word groups, topics)”.Đây là trò chơi

sôi nổi nhằm củng cố lại từ vựng cho học sinh

4 Hướng dẫn học sinh học từ vựng ở nhà:

Để phát huy tốt tính tích cực chủ động sáng tạo của

học sinh trong học tập, thì chúng ta cần tổ chức quá

trình dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh, trong quá trình dạy và học, giáo viên chỉ là

người truyền tải kiến thức đến học sinh, học sinh muốn lĩnh hội tốt những kiến thức đó, thì các em phải tự học bằng chính các hoạt động của mình

Hơn nữa thời gian học ở trường rất ít, cho nên đa

phần thời gian còn lại ở gia đình các em phải tổ chức

cho được hoạt động học tập của mình Làm được điều

đó, thì chắc chắn hoạt động dạy và học sẽ ngày càng hoàn thiện hơn

Cho nên ngay từ đầu từ năm học, giáo viên cần hướng dẫn học sinh xây dựng hoạt động học tập ở nhà