TRƯỜNG ĐẠI HỌC sư PHẠM HÀ NỘI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI HÀ NHẬT LINH NGHỆ THUẬT TẠO THỜI, LẬP THẾ TRONG KHỞI NGHĨA VÀ CHIẾN TRANH CHỐNG QUÂN MINH XÂM LƯỢC DO LÊ LỢI VÀ NGUYỄN TRÃI LÃNH ĐAO 1418 -1427 KHÓA LUẬN TÓT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Giáo dục quốc phòng an ninh Hà Nội - 2016 IP TRƯỜNG ĐẠI HỌC sư PHẠM HÀ NỘI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI HÀ NHẬT LINH NGHỆ THUẬT TẠO THỜI, LẬP THỂ TRONG KHỞI NGHĨA VÀ CHIÉN TRANH CHỐNG QUÂN MINH XÂM LƯỢC DO LÊ LỢI VÀ NGUYỄN TRÃI LÃNH ĐẠO 1418 -1427 KHÓA LUẬN TÓT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Giáo dục quốc phòng an ninh Người hướng dẫn khoa học Đại tá, ThS Phan Xuân Dũng Hà Nôi - 2016 LỜI CẢM ƠN Với lòng kính trọng biết ơn sâu sắc, xin chân thành cảm ơn thày Phan Xuân Dũng - Phó Giám đốc Trung tâm GDQP Hà Nội tận tình trực tiếp hướng dẫn, cung cấp tài liệu tạo điều kiện để hoàn thành khóa tốt nghiệp Trong trình làm đề tài, cố gắng kiến thức có hạn nên chắn không tránh khỏi khiếm khuyết Tôi mong thầy, cô giáo bạn đóng góp ý kiến để đề tài hoàn thiện hon Tôi xỉn chân thành cảm ơn! Hà Nội, thảng năm 2016 Tác giả đề tài Hà Nhật Linh LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Những nội dung khóa luận thực hướng dẫn thầy giáo Phan Xuân Dũng Mọi chép không hợp lệ, vi phạm quy chế đào tạo, hay gian trá xin chịu hoàn toàn trách nhiệm Tác giả đề tài Hà Nhật Lỉnh MUC LUC •• MỞ ĐẦU .1 Chương 1: NHỮNG VẤN ĐÈ CHUNG VỀ NGHỆ THUẬT TẠO THỜI, LÂP THẾ VÀ Cơ SỞ HÌNH THÀNH NGHÊ THUÂT TAO THỜI LÂP ••••• THÉ TRONG KHỞI NGHĨA VÀ CHIẾN TRANH CHỐNG QUÂN MINH XÂM LƯỢC DO LÊ LỢI VÀ NGUYỄN TRÃI LÃNH ĐẠO 1418 2.1 2.1.1 Lê Lợi Nguyễn Trãi bổ trí cán cân lực lượng ta cáchkhoa MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Trong lịch sử chống giặc ngoại xâm dân tộc, Lê Lợi Nguyễn Trãi nhà trị, quân tài ba văn, võ song toàn có ảnh hưởng to lớn quân dân ta công chống quân Minh xâm lược Trong kháng chiến này, hai ông nghiên cứu, suy xét lẽ hưng vong triều đại, trận đánh giành chiến thắng hay thất bại chống quân Minh trước đó; phân tích sâu sắc “thời” “thế” toàn cục diện kháng chiến Trong điều kiện từ tay không mà xây dựng lực lượng để chống kẻ thù mạnh gấp bội, có quân đội quyền làm chỗ dựa, điều kiện phải “lấy yếu chống mạnh, lẩy địch nhiầi Bộ huy nghĩa quân Lam Sơn biết tạo thời, lập thế, bước chuyển hóa lực lượng, xoay chuyển tình thế, phát triển nghĩa quân gắn liền với nghệ thuật bước chuyển trận Nghĩa quân đánh mạnh “mất biến thành còn, nhỏ hóa lớn ”, quân địch đánh thua “mạnh hóa yếu, yếu lại thành ngụy Với việc lựa chọn đắn phương hướng mục tiêu tiến công chiến lược, khéo kết hợp vây thành với diệt viện, huy nghĩa quân dẫn giải chiến tranh giải phóng hết từ thắng lợi đến thắng lợi khác, cuối đến thắng lợi hoàn toàn Bằng nghệ thuật phương thức tác chiến ấy, nghĩa quân Lam Sơn liên tiếp tiêu diệt kẻ thù, làm hoang mang quân địch, tạo nên chiến thắng vang dội “Trận Bồ Đằng sẩm vang chớp giật”, trận “Trà Lân trúc chẻ cho bay”, trận “Lạng Sơn, Lạng Giang xác chất đầy đường”, trận “Ninh Kiều máu chảy thành sông, hôi vạn dặm”, trận “Xương Giang, Bình Than máu trôi đỏ nước ” Trong giai đoạn nay, trước yêu cầu nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc tình hình mới; trước thực tiễn, đặc điểm, tình hình đất nước đặt yêu càu cần phải nghiên cứu nghệ thuật quân khứ cha ông ta nói chung, nghệ thuật tạo thời, lập Lê Lợi Nguyễn Trãi kháng chiến chống quân Minh 1418-1427 nói riêng Trên sở đó, kế thừa kinh nghiệm có giá trị, vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào bối cảnh để quân dân ta chiến thắng kẻ thù có chiến tranh xảy ra, góp phần bảo vệ vững độc lập Tổ quốc Xuất phát từ vấn đề trên, tác giả lựa chọn “Nghệ thuật tạo thời, lập khởi nghĩa chiến tranh chống quân Minh xâm lược Lê Lợi Nguyễn Trãi lãnh đạol418 -1427” làm khóa luận tốt nghiệp Mục đích nghiên cứu Phân tích, làm rõ net đăc sằc vê nghê thụât quân sư “tao then, Ịâp thê” khởi nghĩa chiến ừanh chống quân Minh xâm lược Lê Lợi Nguyễn Trãi lãnh đạo(1418 -1427) Từ đó, rút học kinh nghiệm vận dụng vào phát triển nghệ thuật quân quân dân ta giai đoạn Nhiêm ỵu nghiên cứu - Nghiên cứu nghệ thuật quân kháng chiến chống quân Minh Lê Lợi Nguyễn Trãi lãnh đạo 1418 -1427 - Phân tích, làm rõ nghê thụât “tao thơi, Ịâp thế” kháng chiến chống quân Minh Lê Lợi Nguyễn Trãi lãnh đạo 1418 -1427 - Rút học kinh nghiệm từ việc sử dụng nghệ thuật “tạo thơi, Ịâp thề” Lê Lơi va Nguyên Trai kháng chiến chống quân Minh 1418 -1427 để áp dụng nghiệp bảo vệ Tổ quốc giai đoạn Đối tượng phạm vỉ nghiên cứu 4.1, Đối tựơng nghiên cứu Nghệ thuật tạo thời, lập khởi nghĩa chiến tranh chống quân Minh xâm lược Lê Lợi Nguyễn Trãi lãnh đạo 1418 -1427 4.2 Phạm vi nghiên cứu Nghệ thuật quân ừong khang chiên chồng quân Minh xâm lựơc 1418 1427 Phương pháp nghiên cứu Trong trình nghiên cứu, tác giả sử dụng phưomg pháp lịch sử, phưong pháp lôgíc, so sánh, tổng hợp, phân tích phương pháp chuyên gia Kết cấu khóa luân ■ Gồm phần mở đàu, chương, kết luận danh mục tài liệu tham khảo Chương NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHỆ THUẬT TẠO THỜI, LẬP THÉ VÀ SỞ HÌNH THÀNH NGHỆ THUẬT TẠO THỜI, LẬP THẾ TRONG KHỞI NGHĨA VÀ CHIẾN TRANH CHỐNG QUÂN MINH XÂM LƯỢC DO LÊ LỢI VÀ NGUYỄN TRÃI LÃNH ĐẠO 1418-1427 1.1 Những vấn đề chung nghệ thuật tạo thòi, lập 1.1.1 Quan niệm nghệ thuật quân Nghê thụât quân sư có vi tri hêt sức quan ừong chi đao chiên tranh Nó nhân tố định thành bại chiến tranh Theo Từ điển Bách khoa quân Việt Nam “Nghê thụât quân sư la lý lụân va thưc tiên chuần bi, tồ chức va tiến hanh đấu trang vũ trang Nó nghiên cứu quy luật chiến tranh đấu tranh vũ trang , xác định nguyên tằc va phưomg pháp tiến hành hoạt động quân chiến tranh Nghê thụât quân sư đựơc hĩnh từ ba bô phân : Chiến lựơc quân sư, nghê thụât chiến dich va chiền thụât Ba bô phân nghê thụât quân sư la môt thề thống có quan bịên chứng chăt che, chiền lựơc quâi sư đóng vai tro chủ đáo’! 1.1.2 Quan nỉệm“Thế” “Thê” môt khái nịêm quân sư đựơc đê câp từ lâu nghê thụât quân sư phương Đông Ở nước ta, đăc điềm chiên tranh chống xâm lựơc thương phải lầy it đích nhiêu , lây nhỏ thằng lớn, nên vịêc nghiên cứu va vân dụng “thê” nghê thụât quân sư đề đanh thăng đich cang đựơc quan tâm đăc bịêt Trong Sách Bin h thư yều lựơc Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn khẳng định: “Ngươi đanh gioi ma thằng” “Biếtxem thê đất, biết Ịăp thê quân, khéo dùng kỹ thuật, đánh không đâu không lợi Cũng đề cập “thế” ừong quân sự, thư gửi Vương Thông, chủ tướng quân Minh, Nguyễn Trãi có viết: “Ngươi dung binh gioi la cho biết dùng thời thể mà Được thời thể biển thành còn, nhỏ hóa lơn; thơi không thỉ manh hóa yếu , yên lai nguy, sư thay đoi ẩy khoảng trở bàn tay ” Đồng thời, ừong thư gửi Lương Minh, phó tướng Liêu Thăng, ông tiếp tục vạch rõ: “Nay cac đem quân sâu vào, bị hãm vào miệng cọp , muốn tiên không đựơc, muon lui không xong Còn ta nhân chẻ tre , sau khỉ che đựơc đất , tọng lưỡi dao mà chẻ đi, thưc không khó gỉ Tư khai nịêm vê “thế ”, cho thấy, “thê ” phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: địa hình địa vật, ủng hộ quần chúng nhân dân, tinh thần binh sĩ Tuy nhiên, đó, thề trân la môt yêu t ố để tạo có lợi nhăm đanh bai đối phương, giành thắng lợi Thề trân la tíinh thá i bố trí, triền khai Ịưc lựơng va thiềt bi chiên trương theo mưu kê va each đánh đa Ịưa chon, nhăm tao thê có Ịơi đê phat huy cao sức manh chiền đâu lực lượng tham chiến, giành thắng lợi ừên chiến trường 1.1.3 Quan niệm “Thời” “Thơi” có nghĩa thời cơ, thơi la môt yêu tố quan trong moi hoạt động người vấn đê thơi ừong chiền tranh , ừong tác chiên đựơc nha lanh đao va chi huy quân sư coi Nguyên Trai nói : “Thơi cơ, thơi nên đê lơ” thực tiễn, ông chì đao nghĩa quân Lam Sơn nằm thơi ma hanh đông Bác Hồ cung thương dăn bô đôi : “Phai luôn có san g kiên đê Ịơi dung thơi cơ” Thời bao gồm nhiều yếu tố, chất khẳng định vấn đề “thiên ”, “địa ”, “nhân ” ủng hộ tạo thuận lợi cho ta, bất lợi cho kẻ địch “Thơi ” “thế ”, mà cốt lõi thề trân va thơi có quan mật thiết với nhau, không tách rời Trong trận đánh hay chiến định, bên nắm bắt sâu sắc “thời” “thế” định thắng; không bị thất bại Sang giai đoạn thứ hai, lực lượng nghĩa quân có bước trưởng thành nhanh chóng mặt chiến lược, giành chủ động tiến công cục Chủ trương nghĩa quân lúc “bỏ chỗ vững, đánh chỗ yểu; lánh chỗ thực, đánh chỗ hư” Trong tương quan lực lượng lúc ấy, nghĩa quân biết “thấy mạnh phải tránh đánh nhau, đánh lâu thẳng nhụt đồ binh, cùn khí mạnh, đánh thành kiệt sức” Do đó, tham mưu nghĩa quân vận dụng chiến thuật bao vây giam chân địch thành lũy kiên cố Nghệ An, Diễn Châu, Tây Đô chia quân đánh mạnh vào “chỗyếu”, “chỗ hư” địch nhằm hạ thành nhỏ giải phóng nông thôn, mở rộng địa Bên cạnh chiến thuật phục kích, tập kích vận dụng quy mô lớn (như trận tập kích đồn Đa Căng, ừận phục kích Bồ Lạp, Khả Lưu, Bồ Ải, Đỗ Gia, v.v ), nghĩa quân tiến lên sử dụng chiến thuật công thành, tiến công vận động Trận Trà Long trận đánh thành lớn giai đoạn này, kết hợp bao vây, tiến công dụ hang Giai đoạn thứ ba giai đoạn phát triển chiến thuật cao nghĩa quân Lam Sơn Lúc tương quan lực lượng có chuyển biến nghĩa quân có đủ sức mở tiến công lớn tiến lên giành chủ động toàn chiến trường Chiến thuật phục kích, tập kích sở trường nghĩa quân phát triển lên trình độ cao hơn, kết họp chặt chẽ với tiến công vận động công thành Trận Tốt Động Chúc Động ừận Chi Lăng lịch sử trận phục kích vận động tiếng nghĩa quân Lam Sơn Sự phát triển nghĩa quân Lam Sơn gắn liền với nghệ thuật bước chuyên thề trân trình chiến tranh TÙ năm 1424, tư tiền vao giai phóng Nghê An , Diên Châu, Thanh Hóa, Tân Binh va Thụân HÓa , lự c ngtìia quân đa thay đồi rât lớn Đen cuồi năm 1426 đâu 1427, sau toan bô vùng châu thổ sô ng Hông châu lộ phía Bắc giải phóng thi quân ta hoàn toàn chủ động , đich thi sa vao bi đông đối phó , chúng đứng trước nguy bị tiêu dịêt, mong đợi viện binh Lúc đó, Nguyên Trai nói: “Cái thua có thề ngồi nhìn thấy đựơc ” Như qua thơi gian , nghĩa quân đanh cang manh, “mấí biến , nhỏ hóa lớn quân thù đanh cang thua “ mạnh hóa yếu , yên Ịaỉ nguy ” ĐÓ la kềt qua nghê thụât chuyền hóa thề trân chiền tranh Lê Lơi va Nguyên Trai Bộ tham mưu nghĩa quân mà đầu não Lê Lợi Nguyễn Trãi, tỏ sáng suốt hoàn toàn thành công việc tổ chức lãnh đạo khởi nghĩa nói chung đạo chiến lược, chiến thuật nói riêng Đó cống hiến to lớn thắng lợi chiến tranh giành độc lập đầu kỉ XV khoa học quân nước nhà Còn ưong lịch sử nghệ thuật quân giới, việc buộc đối phương phải đánh theo cách hiếm, thường trường họp chênh lệch nhiều tương quan so sánh lực lượng, sau này, chiến tranh xâm lược Pháp, bị suy yếu Chiến tranh giới lần thứ hai, song Pháp nước công nghiệp có tiềm lực kinh tế, quân mạnh, có máy chiến tranh đại, có quân đội nhà nghề, dày kinh nghiệm Còn bước vào kháng chiến chống Mỹ, giải phóng nửa đất nước, Mỹ nước đế quốc có lực lượng kinh tế, quân hùng mạnh giới Thời kỳ cao điểm (tháng 12 - 1967), số quân Mỹ huy động cho chiến tranh xâm lược Việt Nam lên tới 550.000 quân, chưa kể 72.000 quân đồng minh hàng nghìn vũ khí, kỹ thuật đại Trong điều kiện vậy, tiến trình chiến ừanh diễn theo chiều hướng: Pháp định thời điểm đánh, áp đặt lối đánh; Mỹ chủ động tiến công, kiểm soát chiến tranh , điều dễ hiểu Nhưng thật ngược lại! Xét toàn cục, ta người áp đặt lối đánh, buộc Pháp Mỹ phải đánh theo cách đánh ta Điều này, thêm bổ sung độc đáo nghệ thuật quân Việt Nam sau 2.1.3 Lê Lợi Nguyễn Trãi vận dụng linh hoạt, sáng tạo cách đánh khác Chiến tranh nhân dân Việt Nam trình sử dụng tiềm lực đất nước, tiềm lực quốc phòng an ninh, nhằm đánh bại ý đồ xâm lược lật đổ kẻ thù cách mạng nước ta Nhờ phán đoán âm mưu địch, hạ tâm kịp thời xác, triển khai công tác chuẩn bị cách đồng bộ, quân dân ta giành chủ động từ đầu trì suốt trình chiến dịch diễn Khởi nghĩa Lam Son giải phóng trường kỳ, tiến hành điều kiện nước nhà bị thống trị, quyền quân đội nằm tay địch Do đó, nghệ thuật quân nghĩa quân Lam Son kế thừa kinh nghiệm chống ngoại xâm trước kia, nhung vận dụng sáng tạo điều kiện chiến tranh giải phóng, khởi nghĩa kéo dài Nếu trước kia, đời Trần, trước ba lần tiến công xâm lược quân Mông - Nguyên, quân dân ta ba lần thực rút lui chiến lược, bỏ kinh đô Thăng Long để bảo toàn lực lượng, sau phản công chiến lược, đây, nghĩa quân Lam Sơn từ ngày trứng nước đến lúc toàn thắng chiến lược chiến thuật tiến công chủ động liên tục từ nhỏ đến lớn, từ yếu đến mạnh Điều thể cụ thể nghệ thuật quân độc đáo nghĩa quân Lam Sơn phù họp với quy luật phát triển khởi nghĩa vũ trang, chiến tranh giải phóng dân tộc Trong khởi nghĩa chiến tranh chống quân Minh xâm lược, nhiều hình thức chiến thuật vận dụng thành công Phục kích, tập kích chiến thuật sở trường nghĩa quân, sử dụng có hiệu suốt trình khởi nghĩa Chiến thuật vây thành đánh thành vận dụng thành công trình khởi nghĩa chiến tranh Nghĩa quân chủ trưoug vây thành chính, cần thiết để phục vụ yêu cầu chiến lược có điều kiện, nghĩa quân thực công thành, hạ thành để tiêu diệt địch, thành nằm dọc đường mà viện binh giặc qua Khi tiến công thảnh Xương Giang, quân ta vây chặt bốn mặt thành, đắp đất thành cao điểm để đặt pháo bắn vào thành, đào đường ngầm để đột nhập vào dùng thang trèo lên thành ạt tiến công Trận hạ thành Xưong Giang chứng tỏ bước trưởng thành nghĩa quân Lam Sơn điển hình nghệ thuật công thành lịch sử quân dân tộc Sự sáng tạo nghệ thuật quân Lê Lợi Nguyễn Trãi tham mưu, chiến công oanh liệt nghĩa quân Lam Sơn đóng góp quý giá làm phong phú khoa học quân nước nhà Tư tưởng đạo chiến tranh nghĩa quân Lam Sơn tổng kết kinh nghiệm đấu tranh lâu dài bảo vệ độc lập dân tộc kết họp với kinh nghiệm nhiều danh tướng trước kia, đến ngày giá trị 2.2 Những học kinh nghiệm từ nghệ thuật “tạo thòi, Ịâp thế” khỏi nghĩa chiến tranh chổng quân Minh xâm lược năm 1418 - 1427 giai đoạn 2.2.1 Mục tiêu, yêu cầu bảo vệ Tổ quốc únh hình Điểm bật mục tiêu yêu càu bảo vệ Tổ quốc bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, giữ vững chủ quyền; ứng phó với mối đe dọa an ninh phi truyền thống; xác định rõ vai trò lãnh đạo Đảng, quản lý Nhà nước; quan hệ gắn bó mục tiêu bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc với giữ vững ổn định trị môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước Kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược; xây dựng sức mạnh tổng hợp đất nước; giữ vững độc lập, tự chủ, đồng thời chủ động hội nhập quốc tế, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế Nắm tình hình, chủ động phòng ngừa, phát sớm triệt tiêu nhân tố gây bất ổn định, nhân tố bên dẫn đến đột biến, bất lợi Phương châm đạo bảo vệ Tổ quốc là: Kiên định mục tiêu, nguyên tắc chiến lược; linh hoạt, mềm dẻo sách lược; kiên trĩ giải tranh chấp mâu thuẫn biện pháp hòa bình ừên sở bảo đảm lợi ích quốc gia - dân tộc, phù họp với luật pháp quốc tế; có đối sách phù họp với đối tượng, tình 2.2.2 Những học kinh nghiệm Những kinh nghiệm quý báu mà nghệ thuật quân Việt Nam đúc rút từ thực tiễn từ chiến tranh chống quân xâm lược đóng góp quý báu vào phát triển khoa học nghệ thuật quân Việt Nam Trong giai đoạn xây dựng bảo vệ Tổ quốc nay, kinh nghiệm giữ nguyên giá trị Tuy nhiên chiến tranh bảo vệ Tổ quốc tương lai xảy có đặc điểm đòi hỏi nghệ thuật quân ta phải kế thừa vận dụng kinh nghiệm cũ cách sáng tạo, phải nghiên cứu giải vấn đề mà chiến tranh đặt để tiếp tục phát triển nghệ thuật quân ta lên trình độ cao 2.2.2.1 Bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa Để bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, phải chủ động thực tốt công tác Giáo dục quốc phòng an ninh cho toàn dân; nâng cao nhận thức đối tác, đối tượng Trên sở đó, tạo chuyển biến mạnh mẽ trách nhiệm hành động cán bộ, Đảng viên nhân dân nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc ừong tình hình Trong trình tuyên truyền, giáo dục cần gắn với định hướng tư tưởng, trước kiện, vấn đề nhạy cảm, phức tạp để nhân dân hiểu chất, đồng thuận với quan điểm, chủ trương, đối sách Đảng, Nhà nước; đồng thời, không lực thù địch lợi dụng sơ hở kích động, chống phá Trong tình hình phức tạp nay, cần nâng cao nhận thức cho cán bộ, Đảng viên nhân dân đối tác, đối tượng theo quan điểm Đảng thể Nghị Trung ương (khóa XI) Đó “Những tôn trọng độc lập, chủ quyền, thiết lập mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác, bình đẳng, có lợi với Việt Nam đổi tác; lực có âm mưu hành động chổng phá mục tiêu nước ta nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc đổi tượng” Mặt khác, cần có cách nhìn biện chứng, chuyển hóa đối tác, đối tượng Phải thấy “trong đổi tượng cỏ thể cỏ mặt cần tranh thủ, hợp tác; đổi tác có mặt mâu thuẫn với lợi ích ta cần phải đẩu tranh ” Thực tốt công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng an ninh, quán triệt đối tác, đối tượng có ý nghĩa quan trọng phương thức bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa thiết thực Muốn thế, cần phát huy sức mạnh tổng họp với vào lực lượng, cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương theo chế lãnh đạo, đạo thống 2.22.2 Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu kẻ thù Với phát triển nhanh chóng cách mạng khoa học kĩ thuật quân sự, chiến tranh tương lai xảy chiến tranh đại với trình độ cao hẳn chiến tranh trước Kẻ thù xâm lược nước ta sử dụng nhiều loại lực lượng, không quân, hải quân, tên lửa tàm xa, quân đổ đường đường biển, quân đổ đường không, lực lượng: triển khai nhanh với loại vũ khí cao phương tiện trinh sát, thông tin huy đại Chúng tiến công từ nhiều hướng, bộ, không, từ biển vào, sử dụng nhiều phương thức thủ đoạn khác nhau: Tiến công kết hợp với phong tỏa đổ đường biển, đường không, tập kích chiến lược không quân, tên lửa vào mục tiêu quân sự, trị, kinh tế trọng yếu; xâm lược phần, đánh chiếm phân lãnh thổ hay đánh thẳng vào trung tâm đầu não đất nước, thực chiến lược “chiến tranh chớp nhoáng”, kết hợp đánh từ vào với gây bạo loạn bên Tận dụng thành tựu khoa học kỹ thuật quân sự, kẻ địch triệt để tranh thủ yếu tố bất ngờ, tiến công với nhịp độ cao, cường độ lớn từ đầu suốt ữình chiến tranh, tình tác chiến diễn biến khẩn trương, liệt phức tạp Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc tương lai chiến tranh nhân dân phát triển đến trình độ cao, đánh địch sức mạnh tổng họp toàn dân, nước, kết họp mặt đấu tranh quân sự, trị, ngoại giao kết họp lực lượng trị với lực lượng vũ trang gồm ba thứ quân phát triển cân đối, đồng Tác chiến du kích tác chiến tập trung quy diễn đồng thời kết họp chặt chẽ từ đàu chiến tranh Tiêu diệt sinh lực địch phải đôi với việc bảo vệ đất đai, phải giữ vững khu vực trọng yếu quân sự, trị, kinh tế, bảo vệ nhân dân Các hoạt động tác chiến diễn với mục đích kiên triệt để, đánh thắng địch bước, tiến lên giành thắng lợi hoàn toàn Ngày nay, kẻ thù đất nước ta chủ nghĩa đế quốc lực thù địch, có ưu tiềm lực kinh tế quân sự, khoa học công nghệ mạnh, tiến hành chiến tranh xâm lược, phi nghĩa, nên phải biết phát huy sức mạnh lực lượng, vận dụng linh hoạt hình thức quy mô tác chiến, cách đánh, tiến công toàn diện mặt trận, đặc biệt mặt trận trị, binh vận, thực “mưu phạt công tâm ”, đánh vào lòng người, góp phần thay đổi cục diện chiến tranh Khi tiến hành chiến tranh xâm lược địch có điểm mạnh, yếu sau: Mạnh: có ưu tuyệt đối sức mạnh quân sự, kinh tế tiềm lực khoa học công nghệ Có thể cấu kết với lực lượng phản động nội địa, thực ừong đánh ra, đánh vào Yếu: Đây chiến tranh phi nghĩa, chắn bị nhân loại phản đối Dân tộc ta có truyền thống yêu nước, chống xâm lược, chắn làm cho bị tổn thất nặng nề, đánh bại xâm lược địch Địa hình thời tiết nước ta gây phức tạp, khó khăn cho địch sử dụng phưomg tiện, lực lượng Như sở không ngừng nâng cao cảnh giác cách mạng, phát huy lòng dũng cảm, trí thông minh sáng tạo giải đắn mối quan hệ người vũ khí, nắm vững tư tưởng tích cực tiến công, hoàn toàn giành quyền chủ động chiến trường kết thúc chiến tranh điều kiện có lợi 2.2.23 Đẩy mạnh xây dựng lực lượng, trận quốc phòng, an ninh, không ngừng tăng cường tiềm lực quắc phòng, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc Để bảo vệ vững Tổ quốc mà cốt yếu bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân chế độ xã hội chủ nghĩa phải tăng cường tiềm lực quốc phòng đủ mạnh thời bình để chủ động tình Quan điểm quán Đảng Nhà nước ta tăng cường quốc phòng là: thực sách quốc phòng mang tính chất hòa bình, tự vệ Điều “thể chủ trương không sử dụng vũ lực đe dọa sử dụng vũ lực quan hệ quốc tế, giải bất đồng tranh chấp với quốc gia khác biện pháp hòa bình” Mục tiêu tăng cường tiềm lực quốc phòng trước hết nhằm ngăn ngừa, đẩy lùi nguy chiến tranh, xung đột; đồng thời, sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược quy mô địch Để đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đó, phải thường xuyên coi trọng xây dựng lực lượng quốc phòng vững mạnh, trận quốc phòng vững từ “nước chưa nguy”, tức thời bình, lực lượng, phải chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, Quân đội nhân dân Công an nhân dân cách mạng, quy, tinh nhuệ, bước đại, đủ sức làm nòng cốt quốc phòng toàn dân an ninh nhân dân nghiệp bảo vệ Tổ quốc, trận, phải xây dựng trận quốc phòng toàn dân gắn với ừận an ninh nhân dân vững phạm vi nước địa bàn, địa bàn chiến lược, trọng điểm Trong đó, trọng tâm xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) vững mạnh theo phương châm: làng giữ làng, xã giữ xã, huyện giữ huyện, tạo sở tảng cho trận quốc phòng toàn dân thời bình, sẵn sàng chuyển hóa thành trận chiến tranh nhân dân đất nước có chiến tranh Đặc biệt, lực thù địch điên cuồng chống phá cách mạng nước ta chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biển”, “tự chuyển hóa” với thủ đoạn thâm độc, nguy hiểm Do đó, phải chủ động đấu tranh làm thất bại âm mưu hành động phá hoại chúng Trong đó, bao hàm việc chuẩn bị phương án, kế hoạch phòng chống bạo loạn, gây rối, địa bàn trọng điểm, trung tâm kinh tế trị đất nước Trong đấu tranh vũ trang, trước đối tượng có sức mạnh vượt trội quân sự, khoa học công nghệ phải kết hợp chặt chẽ yếu tố: lực lượng, trận, thời mưu trí, sáng tạo Dùng lực phải dựa vào có lợi, dùng nơi, lúc đạt hiệu cao, lực nhỏ hóa lớn, yếu hóa mạnh Tạo thế, tạo lực để sẵn sàng đánh địch thời có lợi Đặt thế, lực vào thời có lợi “sức dùng nửa mà công gấp đổz”.Muốn đánh thắng, phải dùng mưu kế, hạn chế mạnh địch, phát huy mạnh ta Luôn ý lừa địch giữ bí mật, bất ngờ Đánh bất ngờ, tạo hiệu diệt địch, điều kiện lực lượng quân địch mạnh, có vũ khí công nghệ cao Nghệ thuật quân ta phải biết đánh giá triệt để khai thác yếu tố '‘'‘thiên thời, địa ỉợi, nhân hòa” Đó nghệ thuật nắm bắt phát huy sức mạnh thời đại, phát huy tiềm năng, mạnh đất nước, người Việt Nam, đó, càn đặc biệt trọng "nhân hòa” Chỉ có kết họp chặt chẽ lực, thế, thời, mưu yếu tố khác, ta tạo sức mạnh tổng họp, đánh thắng kẻ thù có kỉnh tế, quân mạnh chúng liều lĩnh xâm lược nước ta 2.2.2.4 Phát huy vai trỏ người lãnh đạo, đạo Lịch sử Việt Nam có nhiều khởi nghĩa, nhằm mục đích giải phóng dân tộc, đánh đuổi giặc xâm lăng, khởi nghĩa nông dân chống lại chế độ phong kiến thống trị Trong khởi nghĩa thời xưa, đặc biệt hai khởi nghĩa Lam Son Tây Son có quy mô to lớn, nhìn thành định, đóng góp nhiều kỉnh nghiệm ừọng đại người lãnh đạo, huy tạo nên bước ngoặt lịch sử nước ta Tất nhiên, khởi nghĩa lớn bé giai đoạn hay giai đoạn khác, tới thất bại hay thành công có nguyên nhân riêng Tình hình khách quan, chủ quan đất nước giai đoạn có khác nhau, hình thái kinh tế xã hội bình diện chung, noi, vùng có đặc điểm định, đối tượng đấu tranh khởi nghĩa lại đa dạng, thân lực lượng khởi nghĩa chẳng giống nhau, sở cần phải nghiên cứu phân tích kỹ lưỡng đánh giá khởi nghĩa cách xác thỏa đáng Hơn nữa, khởi nghĩa đó, dù không thành công, bên cạnh khuyết điểm, có nhiều, nhiều điểm đáng trân trọng, chí đáng ghi công Cùng với nguyên nhân nói vai trò người lãnh tụ khởi nghĩa quan trọng Người lãnh đạo khởi nghĩa mà không đủ tài năng, tín nhiệm, lực lượng khởi nghĩa không tìm vị lãnh tụ cho mình, khởi nghĩa chóng chẩy đưa đến thất bại Trong hoàn cảnh xã hội ngày xưa, chưa biết đến lý luận đội tiên phong giai cấp, lãnh đạo tập thể chưa nhận để biến thành khâu tổ chức, vai trò người cá nhân người lãnh tụ lại gần điều kiện tiên phong trào Nhìn lại hàng ừăm khởi nghĩa lịch sử nước ta, ta khẳng định vai ừò lãnh tụ Cho dù mức độ thành công, kết trước mắt hay lâu dài nữa, nhân vật lịch sử có phần cống hiến đẹp đẽ Từ Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Bôn, Mai Thúc Loan, Phùng Hưng, Trần Quý Khoáng, Nguyễn Hữu cầu, v.v Nguyễn Nhạc, tất xứng đáng với tôn vinh quàn chúng đưomg thời lòng kính mộ hậu Lịch sử thường có người kiệt xuất mà nghiệp lẫy lừng họ đóng góp cho đất nước quê hương, tạo nên thành tích lớn lao, mở thời đại Thông thường người ấy, thấy lên đặc điểm phi thường, có tài kì diệu mà người đời không theo kịp Một vị tướng cầm quân bách chiến bách thắng; nhà khoa học hay nghệ sĩ có công trình nghiên cứu, phát minh, sáng tác, khách có tài điều hành việc trị, hoạt động ngoại giao thiên tài thường biểu lộ sáng kiến, hành vi sắc sảo Ngay sống hàng ngày, cử tri bình sinh, phong cách ứng xử, ngôn ngữ chung quanh doanh nhân thuờng có nhiều giai thoại hấp dẫn người, nội dung trí tuệ khoái cảm thẩm mỹ Gần vĩ nhân nhận xét Qua lịch sử, thấy nhà lãnh đạo tài ba từ ông cha ta để lại hiểu rằng, nhà lãnh đạo ngày cần phải có phẩm chất sau: - Liêm chính: đức tính cần phải có nhà lãnh đạo dù lãnh đạo đất nước hay tập đoàn hùng mạnh, công ty nhỏ Đây coi nguyên tắc nhà lãnh đạo Nếu đánh tính liêm mình, bạn tất - Quyết đoán: Trong bạn chần chừ hội qua Quyết định lúc chỗ khả trội nhà lãnh đạo Chính đoán tính cách họ góp phàn chủ yếu vào thành công mà họ đã, đạt - Khiêm tổn: Khiêm tốn phẩm chất tiêu biểu hầu hết nhà lãnh đạo Từ bậc vĩ nhân, khách chúng yêu mến ông chủ tập đoàn lớn - Thuyết phục giỏi biết lẳng nghe ỷ kiến người xung quanh: Những nhà lãnh đạo làm cho người khác nghe tin theo mà khiến cho làm theo họ Đây tính cách vượt trội nhà lãnh đạo so với người bình thường - Thích ứng tốt: Thích ứng tốt yêu cầu cấp bách trọng yếu bối cảnh toàn càu hóa Nó đòi hỏi nhà lãnh đạo cần phải đổi liên tục để phù hợp với xu đổi mới, bối cảnh mới, không làm người - Luôn học hỏi: Học hỏi không ngừng để nâng cao hiểu biết yếu tố then chốt để trở thành nhà lãnh đạo giỏi Từ nhà lãnh đạo xưa đến nay, phải khẳng định điều rằng, ngày nay, để phát triển vai trò lãnh đạo huy cần phải nêu gương người có phẩm chất đạo đức cao, luôn gương mẫu hoàn cảnh, hoàn toàn ừong từ ý nghĩ, lời nói việc làm Những người hệ sau chúng ta, cần tự rút kết luận đặt vấn đề để không phạm phải Và cảm tình, ngưỡng mộ hệ giành cho Lê Lợi Nguyễn Trãi ừong khởi nghĩa Lam Sơn từ trước đến hoàn toàn đắn Thời gian thường không nhàm lẫn, mà lịch sử công Kết luận chương Trong khởi nghĩa Lam Sơn, Nguyễn Trãi Lê Lợi coi trọng việc tạo thời, lập thế, bước chuyển hóa lực lượng, xoay chuyển tình Với việc lựa chọn đắn phương hướng mục tiêu tiến công chiến lược, huy đưa chiến tranh giải phóng từ thắng lợi đến thắng lợi khác cuối đến thắng lợi cuối Cuộc khởi nghĩa vận dụng nghệ thuật - thời cách sinh động, độc đáo.Lê Lợi Nguyễn Trãi tài mình, đưa cách đánh sáng tạo, linh hoạt, cho nên, khởi nghĩa ta nhanh chóng chiến thắng thoát khỏi 20 năm đô hộ nhà Minh Nghệ thuật tạo thời, lập Lê Lợi, Nguyễn Trãi ghi lịch sử dân tộc Việt Nam chiến tranh học cho sau KÊT LUÂN Khởi nghĩa Lam Sơn chiến tranh giải phóng dân tộc Lê Lợi Nguyễn Trãi lãnh đạo khắc phục hạn chế kháng chiến trước mà có nhiều sáng tạo nghệ thuật quân khởi nghĩa chiến tranh giải phóng dân tộc Cuộc khởi nghĩa thắng lợi góp phần xác nhận chân lý lịch sử: dân tộc dù nhỏ đoàn kết lại thành khối, kiên đấu tranh lãnh đạo lực lượng tiến xã hội có đường lối đắn định cuối giành thắng lợi, “nhẩn chìm tất lũ bán nước lũ cướp nước” Những học phong phú cách tổ chức tiến hành chiến tranh giải phóng, chiến lược chiến thuật ‘7ạy địch nhiều, lẩy yếu chổng mạnh” khởi nghĩa Lam Sơn cống hiến lớn kho tàng kỉnh nghiệm đấu trang vũ trang dân tộc ta Những học kinh nghiệm đấu tranh vũ trang nghĩa quân Lam Sơn có ý nghĩa to lớn Từ hoàn cảnh lịch sử dân tộc nhỏ yếu chống lại quân xâm lược mạnh hơn, nghĩa quân Lam Sơn có nhiều sáng tạo nghệ thuật quân với đường lối chiến lược dựa vào dân, đánh lâu dài chủ trường chiến thuật linh hoạt, chủ động, đầy mưu trí, thông minh Đồ tài nghiên cứu nghệ thuật tạo thời lập kháng chiến chống quân Minh học kinh nghiệm vận dụng ừong thời bình Kết nghiên cứu đề tài khẳng định truyền thống yêu nước, cách đánh sáng tạo ông cha ta thời xưa yêu cầu cấp thiết để giữ vững độc lập chủ quyền TÀI LIỆU THAM KHẢO Cục Nhà trường BTTM (1997), Giáo trình Lịch sử quân tập 2, Nxb QĐND, Hà Nội Cục Nhà trường BTTM (1999), Giáo trình Lịch sử quân , Nxb QĐND, Hà Nội Đại tướng Văn Tiến Dũng (2001), Nghệ thuật quần Việt Nam Lý luận thực tiễn, Nxb QĐND, Hà Nội Lịch sử Việt Nam (2014), Lê Lợi kháng chiến chổng Minh, Nxb Văn hóa thông tin Nguyễn Lương Bích (2003), Nguyễn Trãi đảnh giặc cứu nước, Nxb QĐND, Hà Nội Nguyễn Danh Phiệt (1997), Hồ Quỷ Ly, Trung tâm Khoa học xã hội nhân văn quốc gia, Viện sử học & Nxb Văn hóa thông tin Nam Ninh (2011), Theo dòng lịch sử Thế thời phải thế, Nxb Dân trí Phan Huy Lê - Phan Đại Doãn (10-2015), Khởi nghĩa Lam Sơn (1418- 1427), Nxb QĐND Phan Huy Lê - Bùi Đăng Dũng - Phan Đại Doãn - Phạm Thị Tâm Tràn Bá Chí (1976), Một số trận chiến chiến lược lịch sử dân tộc, Nxb QĐND, Hà Nội 10 Phạm Đức Quí (2001), Bỉ mật sức mạnh huyền thoại chiến tranh nhân dân Việt Nam, Nxb Mũi Cà Mau 11 Thiếu tướng Hồ Đệ (2000), Góp phần tìm him đặc điểm nghệ thuật Quân Việt Nam lịch sử giữ nước, Nxb QĐND, Hà Nội 12 Tiến sĩ Quách Xuân Đà (2013), Những vẩn đề nghệ thuật đánh trận then chốt định mở đầu chiến dịch tiến công chim tranh bảo vệ Tổ quốc, NXB QĐND