ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN - NGUYỄN THỊ HỒNG NGA QUÁ TRÌNH TRUYỀN THÔNG HAI DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƯỢC UNESCO CÔNG NHẬN: HÁT XOAN (2011) VÀ TÍN NGƯỠNG THỜ CÚNG VUA HÙNG (2012) (Khảo sát báo: Phú Thọ, Văn hóa, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật từ 2010 đến 2013) Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Báo chí học Mã số: 60 32 01 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái Hà Nội – 2014 XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SỸ LỜI CẢM ƠN Em xin trân trọng cảm ơn thầy, cô giáo khoa Báo chí Truyền thông trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội dày công đào tạo em suốt thời gian theo học trường Đặc biệt, em xin gửi lời biết ơn chân thành sâu sắc tới người hướng dẫn khoa học PGS – TS Nguyễn Thị Minh Thái tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành luận văn Xin trân trọng cảm ơn đồng nghiệp, người thân, bạn bè tạo điều kiện giúp đỡ, góp ý, động viên em suốt trình thực luận văn NGUYỄN THỊ HỒNG NGA LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu kết nghiên cứu luận văn trung thực tác giả nghiên cứu, phân tích chưa sử dụng để bảo vệ học vị Hà Nội, ngày 10 tháng 11 năm 2014 NGUYỄN THỊ HỒNG NGA MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài Lịch sử nghiên cứu đề tài 3 Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 4 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 5 Phương pháp nghiên cứu Ý nghĩa lý luận thực tiễn đề tài Cấu trúc luận văn CHƯƠNG 1: QUAN HỆ TRUYỀN THÔNG GIỮA DI SẢN VĂN HÓA VIỆT NAM ĐƯỢC UNESCO CÔNG NHẬN VÀ BÁO CHÍ VIỆT NAM 1.1 Khái niệm 1.1.1 Khái niệm truyền thông 1.1.2 Quá trình truyền thông 1.1.3 Khái niệm văn hóa 10 1.1.4 Khái niệm Di sản 11 1.1.5 Khái niệm Di sản văn hóa vật thể 11 1.1.6 Khái niệm Di sản văn hóa phi vật thể 12 1.2 Tổ chức UNESCO Công ước UNESCO bảo vệ Di sản văn hóa 15 1.2.1 Tổ chức UNESCO 15 1.2.2 Công ước UNESCO Di sản văn hóa phi vật thể 16 1.2.3 Các di sản văn hóa phi vật thể UNESCO công nhận 18 1.3 Luật di sản văn hóa Việt Nam mối tương quan với Công ước UNESCO 19 1.3.1 Luật di sản văn hóa Việt Nam 19 1.3.2 Mối tương quan với công ước UNESCO 21 1.4 Mối quan hệ báo chí với di sản văn hóa phi vật thể UNESCO công nhận Việt Nam 23 1.4.1 Vai trò báo chí quan hệ truyền thông di sản văn hóa phi vật thể 23 1.4.2 Vai trò báo in quan hệ truyền thông Di sản văn hóa phi vật thể 25 Tiểu kết chương 27 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH TRUYỀN THÔNG HAI DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƯỢC UNESCO CÔNG NHẬN: HÁT XOAN VÀ TÍN NGƯỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƯƠNG 29 2.1 Những yếu tố ảnh hưởng đến trình truyền thông hai di sản văn hóa phi vật thể UNESCO công nhận: Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương 29 2.1.1 Về vị trí địa lý điều kiện kinh tế xã hội 29 2.1.2 Về nhận thức cấp quyền Trung ương tỉnh Phú Thọ với công tác truyền thông di sản văn hóa phi vật thể 30 2.2 Cơ sở phân kỳ trình truyền thông Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương 34 2.2.1 Di sản văn hóa phi vật thể Hát Xoan 36 2.2.2 Di sản văn hóa phi vật thể Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương 41 2.3 Tiêu chí lựa chọn thống kê tin viết hai Di sản văn hóa phi vật thể UNESCO công nhận 44 2.4 Phân tích trình truyền thông hai Di sản văn hóa phi vật thể UNESCO công nhận: Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương 49 2.4.1 Giai đoạn 1: Trước Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương UNESCO công nhận (Hát Xoan từ 1/1/2010 đến 25/11/2011 Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương từ 1/1/ 2010 đến 6/12 /2012) 49 2.4.2 Giai đoạn 2: Sau Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương UNESCO công nhận (Hát Xoan từ 26/11/2011 đến 31/12/2013 Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương từ 7/12/ 2012 đến 31/12/2013) 65 Tiểu kết chương 78 CHƯƠNG 3: KINH NGHIỆM, GIẢI PHÁP TRUYỀN THÔNG HAI DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƯỢC UNESCO CÔNG NHẬN: HÁT XOAN VÀ TÍN NGƯỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƯƠNG TRÊN BÁO CHÍ 79 3.1 Bài học kinh nghiệm truyền thông Di sản văn hóa phi vật thể báo chí 80 3.1.1 Bài học thành công trình truyền thông 80 3.1.2 Hạn chế trình truyền thông 81 3.2 Những giải pháp để nâng cao hiệu việc truyền thông hai di sản văn hóa phi vật thể UNESCO công nhận: Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương báo chí 83 3.2.1 Giải pháp xã hội hoá công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hoá 85 3.2.2 Nâng cao trình độ cán quản lí, cán chuyên môn làm công tác bảo tồn phát huy di sản văn hoá 86 3.3 Giải pháp truyền thông di sản văn hóa phi vật thể báo in 86 3.3.1 Đối với báo địa phương 86 3.3.2 Đối với báo trung ương 87 Tiểu kết chương 91 KẾT LUẬN 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO 95 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DSVH : Di sản văn hóa DSVHPVT : Di sản văn hóa phi vật thể DSVHVT : Di sản văn hóa vật thể UNESCO : United Nations Educational Scientific and Cultural Organization UBND : Ủy ban nhân dân VH,TT & DL : Văn hóa, Thể thao Du lịch NXB : Nhà xuất PGS : Phó giáo sư TS : Tiến sĩ PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Việt Nam dải đất hình chữ S, nằm khu vực Đông Nam Á, phía Đông bán đảo Đông Dương, Phía Bắc giáp Trung Quốc; phía Tây giáp Lào, Campuchia; phía Đông Nam trông Biển Đông Thái Bình Dương Trải qua hàng nghìn năm, nông nghiệp lúa nước, lối sống quần cư công dựng nước giữ nước đầy gian khổ tạo nên văn hóa Việt Nam giàu sắc tính cách đặc trưng người Việt Nam cần cù, chịu khó, giàu lòng yêu nước, đoàn kết, bao dung dễ hòa nhập Việt Nam có hai hệ thống di sản văn hóa UNESCO công nhận di sản văn hóa vật thể di sản văn hóa phi vật thể Năm 1993 năm Việt Nam có di sản UNESCO công nhận, đến Việt Nam có 18 di sản UNESCO công nhận gồm: * Bảy Di sản văn hóa vật thể: - Năm 1993, Quần thể di tích Cố đô Huế công nhận; - Năm 1994, Vịnh Hạ Long công nhận; - Năm 1999, Phố Cổ Hội An công nhận; - Năm 1999, Thánh địa Mỹ Sơn công nhận; - Năm 2003, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng công nhận; - Năm 2010, Khu di tích trung tâm Hoàng thành Thăng Long công nhận; - Năm 2011, Thành nhà Hồ công nhận * Tám Di sản văn hóa phi vật thể: - Năm 2003, Nhã nhạc cung đình Huế UNESCO công nhận Kiệt tác truyền di sản văn hoá phi vật thể đại diện cho nhân loại; - Năm 2005, Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên kiệt tác truyền phi vật thể nhân loại - Năm 2009, UNESCO thức công nhận Dân ca quan họ di sản văn hoá phi vật thể đại diện cho nhân loại; - Năm 2009, Ca trù Việt Nam UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp nhân loại; - Năm 2010, Hội Gióng công nhận di sản văn hoá phi vật thể đại diện cho nhân loại; - Năm 2011, Hát Xoan Việt Nam UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp nhân loại; - Năm 2012, UNESCO thức công nhận Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại - Năm 2014 UNESCO công nhận Đờn ca tài tử di sản văn hóa phi vật thể nhân loại * Ba Di sản tư liệu giới - Năm 2009, Mộc triều Nguyễn công nhận; - Năm 2010, Bia tiến sĩ Văn Miếu - Quốc Tử Giám công nhận; - Năm 2012, Mộc Kinh Phật chùa Vĩnh Nghiêm công nhận Năm 2011, Hát Xoan UNESCO công nhận di sản văn hóa phi vật thể giới Năm 2012, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương tiếp tục UNESCO công nhận di sản văn hóa phi vật thể giới Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương công nhân muộn Hát Xoan, lịch sử DSVHPVT vốn gắn chặt với thể thống Trên giới, quốc gia có vị vua Tổ tính thời điểm này, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương Việt Nam UNESCO công nhận di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại Hát Xoan loại hình nghệ thuật gắn với thời đại Hùng Vương Đây coi loại hình nghệ thuật cổ xưa Việt Nam Hát Xoan hội đủ yêu cầu cần thiết UNESCO, là: tính giá trị, tính cộng Thứ bảy, giải pháp đẩy mạnh việc hợp tác quốc tế lĩnh vực giữ gìn phát huy truyền thông DSVH Tăng cường nâng cao hiệu lãnh đạo, đạo cấp ủy Đảng, quyền địa phương, vào toàn hệ thống trị việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thông hai di sản văn hóa phi vật thể UNESCO công nhận: Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương Để công tác bảo tồn phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thông hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương có hiệu cấp ủy Đảng, quyền Tỉnh Phú Thọ cần : - Thực hiệu Luật Di sản văn hóa, vận dụng linh hoạt Nghị định Chính phủ, Thành phố cho hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hoá địa phương - Phối hợp với tổ chức trị xã hội địa bàn tỉnh như: Mặt trận Tổ quốc, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên triển khai nhiệm vụ bảo tồn, phát huy di sản văn hóa Gắn công tác thi đua với việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thông tới cán đảng viên, thị trấn, xã, khu dân cư nơi có di sản văn hóa - Mở lớp tuyên truyền, tập huấn cho nhân dân để người dân thấy họ vừa người bảo vệ vừa người hưởng lợi từ việc bảo vệ, phát huy di sản văn hóa Từ đó, người dân có ý thức hành động thiết thực việc giữ gìn di sản văn hóa - Trong công tác tuyên truyền cần trọng tới đối tượng thiếu niên Trước tiên, cần triển khai hiệu hai hiệu: "Di sản nằm tay hệ trẻ" UNESCO "Một chương trình thông tin đại cương" cho người, trẻ em đến trường Hội đồng quốc tế di tích di 84 (ICOMOS) Thông qua hoạt động ngoại khóa, chương trình lồng ghép môn học, đưa giá trị cốt lõi, hồn dân tộc di sản văn hóa đến học sinh - Chủ động phối hợp với ban ngành liên quan, quan báo chí, phát truyền hình huyện, thành phố thực chương trình bảo vệ, phát huy di sản văn hóa tỉnh Phú Thọ Chính quyền địa phương chọn ngày để tổ chức "Ngày di sản văn hóa tỉnh Phú Thọ ", phát động chiến dịch "Tôn trọng di sản văn hóa - môi trường" Dán băng rôn, hiệu ủng hộ chiến dịch nơi công cộng địa bàn huyện thu hút ý người Bằng phương thức trên, vừa giới thiệu vừa tôn vinh di sản văn hóa tỉnh phú thọ Đồng thời, nâng cao ý thức trách nhiệm nhân dân, khách du lịch vào việc bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa tỉnh Phú Thọ 3.2.1 Giải pháp xã hội hoá công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hoá Ngoài nguồn vốn từ ngân sách nhà nước cần đẩy mạnh công tác xã hội hóa, huy động sức mạnh cộng đồng dân cư nhân dân địa phương Để làm tốt điều cần: - Ban hành sách thu hút tập hợp quần chúng nghiệp bảo vệ di sản văn hóa Hình thành quỹ " Bảo tồn di sản văn hóa truyền thông Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương" Đồng thời, có hình thức khen thưởng thích đáng doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đóng góp trực tiếp cho công tác giữ gìn, bảo tồn di sản văn hóa - Chính quyền địa phương vận động doanh nghiệp doanh nghiệp địa bàn huyện kí kết chương trình hỗ trợ thực bảo tồn di sản văn hoá 85 3.2.2 Nâng cao trình độ cán quản lí, cán chuyên môn làm công tác bảo tồn phát huy di sản văn hoá - Đối với cán quản lí văn hoá: Tạo điều kiện cho cán quản lí văn hóa học tập kinh nghiệm quản lí khai thác tài nguyên văn hoá tỉnh thành khác nước - Đối với cán thực công việc bảo tồn di sản văn hóa: trọng đào tạo cán bộ, thợ lành nghề có trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu thực thi nghiệp vụ bảo quản, tu bổ, tôn tạo di sản văn hóa vật thể; đủ lực để nghiên cứu lập hồ sơ lưu trữ hoạt động bảo tồn phát huy giá trị di sản văn hóa - Đối với cán văn hoá sở: tạo điều kiện để cán văn hoá sở tham gia lớp tập huấn bảo tồn phát huy di sản huyện, thành phố hay trung ương tổ chức Cung cấp cho họ tài liệu hướng dẫn di sản văn hoá để họ tiếp cận, nghiên cứu vận dụng phù hợp với địa phương 3.3 Giải pháp truyền thông di sản văn hóa phi vật thể báo in Báo chí ngày thực tốt vai trò việc phản ánh thực khách quan Các kiện văn hóa phần quan trọng đời sống Và báo chí phản ánh kiện theo nhiều quan điểm, cách thức chiều hướng khác Điều tất yếu, nhiên cần giải pháp cho báo in truyền thông kiện văn hóa, để tạo khuôn khổ mà để góp phần nâng cao hiệu truyền thông 3.3.1 Đối với báo địa phương Phân loại hệ thống tư liệu lưu trữ, phục vụ cho việc tiếp cận cộng đồng với tư liệu Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương Tổ chức liên hoan theo địa bàn huyện, thành phố, thị xã Phối hợp với thành viên Văn hóa nghệ thuật Việt Nam, học viện âm nhạc quốc gia Việt Nam nghiên cứu, triển khai chương trình truyền dạy, phục hồi kỹ thuật 86 Hát Xoan truyền thống, gây dựng lại cách thức tổ chức tục thờ Tổ tiên phục vụ cho lễ Giỗ Tổ để Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương thích ứng với phát triển đời sống đương đại giữ gìn sắc dân tộc Ủy ban nhân dân tỉnh cần đầu tư cấp phần ngân sách cho việc truyền thông hai di sản văn hóa phi vật thể Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương Đài phát truyền hình tỉnh thường xuyên đưa thông tin, hình ảnh hoạt động Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương nhằm giới thiệu giá trị truyền thống đến với nhân dân, tạo điều kiện cho nhân dân tiếp cận nhiều với Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương Mở giao lưu văn hóa vùng miền, khuyến khích nghệ nhân truyền dạy lại cho cháu khuyến khích hệ trẻ tiếp nối truyền thống cha ông Xuất băng, đĩa Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương phạm vi nước nằm giới thiệu rõ nét hai di sản văn hóa phi vật thể đến vùng miền nước bạn bè quốc tế 3.3.2 Đối với báo trung ương 3.3.2.1 Tiếp tục triển khai nghị quyết, thị Chính phủ, Bộ văn hóa vấn đề bảo tồn phát huy giá trị văn hóa nghệ thuật vùng miền nước Ngày có nhiều kiện văn hóa diễn đời sống công chúng có nhiều nhu cầu thông tin kiện Tuy nhiên, cách báo chí thông tin kiện nói chung kiện văn hóa nói riêng năm gần có nhiều đáng phải bàn Thông tin sai thật, thông tin nói thật hay điều cần thông tin báo chí lại chưa thông tin, điều không cần thông tin nhiều lại đăng rầm rộ… 87 Điều khiến lòng tin công chúng với báo chí bị giảm sút Vì việc có thể chế khung pháp lý hoạt động quan báo chí nhà báo trước văn hóa cần thiết Thể chế khung pháp lý cần phù hợp với đời sống đại, thể chế khung pháp lý lạc hậu với xu hương báo chí không đáp ứng nhu cầu phát triển báo chí Các quan chức cần tăng cường hoàn thiện thể chế, khung pháp lý quy định hoạt động quan báo chí, nhà báo trước kiện văn hóa 3.3.2.2 Tổ chức thường xuyên liên hoan nghệ thuật dân ca khu vực, miền, tiến tới liên hoan toàn quốc nhằm tăng thêm phổ biến rộng rãi thể loại dân ca Các kiện văn hóa cần truyền thông mạnh mẽ cách nhằm nâng cao nhận thức công chúng, giúp công chúng hiểu xác kiện vấn đề diễn Báo chí truyền thông kiện văn hóa nhiên lại chưa xây dựng chiến lược truyền thông lâu dài có tiến trình định Đối với riêng vấn đề di sản theo Phó Giáo Sư Đặng Hoành Loan nguyên Phó Viện trưởng Viện âm nhạc Việt Nam, muốn nâng cao nhận thức cộng đồng di sản văn hóa điều muốn tất yếu Nhưng làm để cộng đồng có nhận thức theo phó giáo sư Đặng Hoành Loan có hai việc mà chưa làm phân tích báo chí tọa đạm để người dân hiểu di sản văn hóa, nâng cao trách nhiệm cộng đồng Muốn vậy, trước hết người có trách nhiệm quản lý phải hiểu sâu sắc bảo tồn di sản Hát Xoan Tín ngưỡng Vua Hùng báo chí truyền thông cách mạnh mẽ từ chưa công nhận nhiên chủ yếu báo địa phương Như việc xây dựng chương trình giáo dục vô quan trọng làm để cộng đồng hiểu bảo tồn di sản từ người quản lý đến nhân dân phải có nhận thức sâu sắc có động thái tích cực.Vai trò báo chí truyền thông nhiệm vụ hết 88 sức quan trọng Báo chí cần tích cực tuyên truyền giá trị di sản việc cần làm để bảo vệ di sản, cách xây dựng chiến lược truyền thông lâu dài hiệu nhằm tác động trước hết đến quan quản lý để họ có sách đắn vấn đề di sản kiện văn hóa nói chung Truyền thông xảy thời gian hẹp mà cần có trình đủ dài để mang đến hiệu định Mỗi kiện văn hóa có khoảng thời gian diễn định tùy thuộc vào tình chất kiện Đối với kiện diễn thời gian dài có tiến trình kiện di sản UNESCO công nhận di sản giới, cần có kế hoạch truyền thông cụ thể theo giai đoạn Chẳng hạn trước di sản công nhận truyền thông báo nào, số lượng tin nội dung tin cần đề cập Khi di sản công nhận sau đó, cần truyền thông sao, quan quản lý báo chí di sản cần phối hợp chặt chẽ trình diễn kiện Đồng thời tòa soạn báo, nhà báo cần chủ động xây dựng kế hoạch truyền thông từ hồ sơ di sản văn hóa bắt đầu xây dựng đệ trình cấp quốc gia đến sau di sản công nhận, truyền thông tuyên truyền cách bảo vệ gìn giữ di sản văn hóa, đảm bảo để quan quản lý cộng đông thực cam kết với UNESCO Đối với kiện diễn khoảng thời gian ngắn, cần đảm bảo có kế hoạch truyền thông cụ thể, xếp theo giai đoạn định để công chúng biết đầy đủ kiện 3.3.2.3 Chú ý đến phương thức truyền tải thông tin, sử dụng ảnh có hiệu tạo hấp dẫn nhiều phương thức tiếp cận cho nhiều đối tượng công chúng Có nhiều phương thức truyền tải thông tin đến độc giả, không hình ảnh chữ viết thông thường tạo nhiều “cửa thông tin” cho viết Qua vừa phân lớp đối tượng công chúng vừa tạo tiện lợi cho 89 công chúng báo chí thời đại Mỗi nhóm công chúng có cách đọc tin khác quan tâm đến thông tin khác Chính vậy, báo có nhiều cách tiếp cận thông tin tạo cho nhiều độc giả dễ dàng tìm phần thông tin mà quan tâm Cách trình bày báo chất lượng ảnh sử dụng phải đảm bảo tính báo chí nghệ thuật Thông thường, ảnh báo chí cần đáp ứng câu hỏi ai, nội dung đâu có viết ảnh xử lý tinh tế có ý tưởng sáng tạo tạo hiệu thông tin mạnh mẽ 3.3.2.4 Nâng cao trình độ đội ngũ chất lượng cán lãnh đạo phóng viên, biên tập viên phát huy trách nhiệm xã hội nghĩa vụ công dân nhà báo tham gia tác nghiệp kiện văn hóa Thông tin báo chí khác với biết Điều có nghĩa thông tin báo chí phản ánh máy móc kiện sống, mà phải nhà báo phản ánh kiến, tình cảm, tư tưởng, tầm nhìn, mục đích… việc phản ánh Liên quan đến vấn đề giá trị thông tin, người ta đề cập đến ba khả nhà báo: kể kiện, tả kiện suy nghĩ kiện Vì vai trò nhà báo việc truyền thông kiện văn hóa quan trọng Nhà báo cần tự nâng cao trình độ, khả hiểu biết vấn đề văn hóa, xây dựng kiến thức tảng nói chung văn hóa để hỗ trợ cho trình tác nghiệp Nhà báo cần đổi tư việc viết tin kiện văn hóa Nhà báo đưa vào viết nhứng cách tiếp cận thông tin khác để tạo đa dạng hứng thú cho độc giả tiếp cận thông tin Nhà báo cần chủ động theo dõi trình từ trước diễn kiện sau kiện kết thúc để đưa tin trước hết đảm bảo tính thời liền mạch việc theo dõi kiện cho độc giả Từ đó, nâng cao hiệu thông tin.Nhà báo cần phát huy trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân tham gia tác nghiệp 90 kiện văn hóa Nghĩa nhà báo phải đảm bảo chân thực, khách quan, đa chiều phản ánh kiện, đến với kiện, phản ánh mang tính thiện chí, tinh thần xây dựng Nhà báo cần giữ vững phẩm chất đạo đức người làm báo trình tác nghiệp, đảm báo đưa thông tin xác, không làm sai lệch nội dung thông tin Tiểu kết chương Báo chí phương tiện truyền thông hiệu giúp bảo tồn loại hình dân ca Xoan tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương Vấn đề đặt với hát Xoan đưa Hát Xoan khỏi tình trạng văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp vào năm 2015, trở thành di sản văn hóa đại diện cho nhân loại Để làm điều Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương cần có đạo kịp thời từ trung ương đến địa phương, phối hợp đồng quan chức năng, đặc biệt tòa soạn báo nhà báo chuyên viết di sản văn hóa Việt Nam nói chung, Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương nói riêng, cần có quan tâm nưa nhu cầu thưởng thức Hát Xoan độc giả Từ chưa công nhận di sản văn hóa phi vật thể đến nay, Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ phối hợp với Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch; Học viện âm nhạc quốc gia, nghệ nhân nhân dân nước tổ chức 400 buổi biểu diễn, tuyên truyền quảng bá phương tiện thông tin đại chúng tỉnh trung ương Trong có nhiều buổi biểu diễn lớn như: Chương trình Làng Việt Đài truyền hình Việt Nam VTV3 thực đình Lâu Thượng, xã Trưng Vương, thành phố Việt Trì, biểu diễn toàn Hát Xoan để phát sóng truyền hình vào mùng 1, mùng tết nguyên Đán Nhâm Thìn 2012; Chương trình “Câu chuyện văn hóa” phát sóng kênh VTV1 vào dịp Tết Nguyên Đán năm 2012; Chương trình “Làn điệu Việt" giới thiệu Hát 91 Xoan Phú Thọ đài truyền hình kỹ thuật số VTC7 thực hiện; biểu diễn Hát Xoan Nhà hát lớn Hà Nội Bộ VHTT&DL tổ chức; Chương trình Liên hoan văn hóa dân tộc Việt Nam Đồng Mô - Sơn Tây - Hà Nội; Chương trình Hát Xoan tham gia lễ công bố Vịnh Hạ Long kỳ quan thiên nhiên giới sân vận động Quốc gia Mỹ Đình Hàng tháng Đài Phát Truyền hình tỉnh tổ chức phát lại chương trình biểu diễn phường Xoan, câu lạc Hát Xoan tỉnh Các biểu diễn, ghi âm, ghi hình góp phần quan trọng tuyền truyền giới thiệu Hát Xoan, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương tới công chúng đất Tổ nói riêng, nhân dân nước bạn bè quốc tế nói chung Trên phương tiện thông tin đại chúng, thông tin thường xuyên, định kỳ, đậm nét sở liệu Hát Xoan, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, giới thiệu VCD Hát Xoan, tổ chức nghi lễ dâng hương tưởng niệm vua Hùng… để cộng đồng người dân truy cập tìm hiểu giá trị lịch sử hai di sản văn hóa này, từ tuyên truyền, quảng bá tới cộng đồng Đặc biệt, Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng năm Nhân Thìn 2012 di sản Hát Xoan đạo tập trung tuyên truyền đậm nét thông qua hình thức tuyên truyền cổ động trực quan, phương tiện báo chí truyền thông, ấn phẩm văn hóa để phổ biến, giới thiệu di sản Hát Xoan tới công chúng Sở VHTT&DL tỉnh Phú Thọ phối hợp với chuyên gia, nhạc sĩ nghiên cứu, sưu tầm biên tập xuất 4.000 đĩa CD 3.000 sách Hát Xoan Phú Thọ - Tuyển tập nhằm tuyên truyền quảng bá giá trị di sản văn hoá Hát Xoan Phú Thọ tư liệu giúp cho nghệ nhân địa phương vùng Xoan khác nhau, cán bộ, giáo viên sử dụng giảng dạy 92 KẾT LUẬN DSVHPVT sản phẩm tinh thần có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học lưu giữ trí nhớ, chữ viết, lưu truyền miệng, truyền nghề, trình diễn hình thức lưu giữ, lưu truyền khác Được chuyển giao từ hệ sang hệ khác, DSVHPVT cộng đồng nhóm người không ngừng tái tạo để thích nghi với môi trường mối quan hệ qua lại cộng đồng với tự nhiên lịch sử họ Ngày 24/11/2011 Hát Xoan UNESCO công nhận DSVHPVT; ngày 06/12/2012 Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương UNESCO công nhận DSVHPVT nhân loại Theo đánh giá chuyên gia UNESCO, “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương” đáp ứng tiêu chí quan trọng tiêu chí, có giá trị bật mang tính toàn cầu, khích lệ ý thức chung dân tộc việc thúc đẩy giá trị Cụ thể, hồ sơ “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương” nêu rõ giá trị di sản thể lòng tôn kính tổ tiên, theo tinh thần “Uống nước nhớ nguồn” UNESCO công nhận, di sản khích lệ nhận thức cộng đồng nhiều quốc gia giới lòng biết ơn tổ tiên, thái độ tôn trọng đa dạng văn hóa Bên cạnh đó, hồ sơ “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương” Việt Nam đánh giá cao tín ngưỡng không thực hành cách nhuần nhuyễn, trang trọng bền vững cộng đồng dân cư Việt Nam, tỉnh Phú Thọ, mà người Việt Nam áp dụng tín ngưỡng giáo dục nghiên cứu khoa học Trên giới, nhiều quốc gia có nghi lễ thờ cúng tổ tiên, phụng thờ nhân vật khai sáng dân tộc, có nơi mà đồng bào dân tộc miền Tổ quốc, người Việt nước ngoài, xem có chung Quốc tổ, chung cội rễ Việt Nam 93 Vinh dự, tự hào gắn với nghĩa vụ, trách nhiệm lớn lao trước Đảng, Nhà nước, quốc gia, dân tộc, thời gian tới, tỉnh Phú Thọ tập trung vào số việc cần triển khai như: gắn hoạt động Lễ hội Đền Hùng với tôn vinh di sản văn hóa Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương; tiếp tục tuyên truyền, quảng bá di sản văn hóa tâm linh độc đáo có không hai người Việt Nam nhân loại; tạo không khí phấn khởi, niềm vinh dự, tự hào di sản, minh chứng lịch sử hào hùng truyền thống đoàn kết, gắn bó keo sơn, đùm bọc yêu thương người Việt Nam nghĩa "đồng bào" Bên cạnh đó, tập trung xây dựng chương trình hành động nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản đời sống đương di sản văn hóa không tài sản tinh thần, tài nguyên vô giá quốc gia, giới mà phải góp phần thực vào phát triển kinh tế - xã hội bền vững 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO Sách tiếng Việt: Đào Duy Anh, (1964), Đất nước Việt Nam qua đời, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội Đào Duy Anh, (2006), Việt Nam văn hóa sử cương, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội Lê Thanh Bình, Báo chí góp phần thúc đẩy văn hóa phát triển Phạm Vũ Dũng (1999), Nhận diện vấn đề văn hóa, Viện văn hóa Nxb Văn hóa – Thông tin Nguyễn Văn Dững (2010), Báo chí truyền thông đại (Từ hàn lâm đến đời thường), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội Nguyễn Văn Dững (chủ biên), Đỗ Thị Thu Hằng (2006), Truyền thông – Lý thuyết kỹ bản, Nxb Lý luận trị, Hà Nội Hà Minh Đức, (1997), Báo chí vấn đề lý luận thực tiễn, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội Hà Minh Đức, (2004), Cơ sở báo chí, Lý luận phong cách, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội Nguyễn Văn Hà, (2012), Giáo trình sở lý luận báo chí, Nxb Đại học khoa học xã hội nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh 10 Vũ Quang Hào, (2004), Ngôn ngữ báo chí, Nxb ĐHQGHN 11 Nguyễn Đắc Hưng (2009), Việt Nam văn hóa người, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 12 Đinh Gia Khánh, (1989), Trên đường tìm hiểu văn hóa dân gian, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội 13 Đinh Gia Khánh chủ biên, Văn học dân gian Việt Nam, Nxb Văn học, Hà Nội 95 14 Vũ Ngọc Khánh, (2004), Văn hóa Việt Nam điều học hỏi, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội 15 Vũ Ngọc Khánh chủ biên, (2002), Từ điển Văn hóa dân gian, Nxb văn hóa thông tin, Hà Nội 16 Nhà xuất Văn hóa thông tin (2011), Từ điển Tiếng Việt, Hà Nội 17 Tú Ngọc, (1994), Dân ca người Việt, Nxb Âm nhạc, Hà Nội 18 Tú Ngọc, (1997), Hát Xoan: dân ca lễ nghi -phong tục, Nxb Viện Âm Nhạc 19 Trần Quang, (2001), Các thể loại luận báo chí, Nxb ĐHQGHN 20 Lê Chí Quế, (2001), Văn hóa dân gian Việt Nam qua khảo sát nghiên cứu, Nxb ĐHQGHN 21 Dương Xuân Sơn, (2004), Các thể loại Chính luận Nghệ thuật, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội 22 Dương Xuân Sơn, Đinh Văn Hường, Trần Quang, Cơ sở lý luận báo chí truyền thông, Nxb ĐHQGHN 23 Nguyễn Thị Minh Thái, Phê bình Tác phẩm Văn học Nghệ thuật Báo chí, Nxb Đại học Quốc Gia Hà Nội 24 Nguyễn Thị Minh Thái, (1996), Đối thoại với văn chương, Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội 25 Nguyễn Thị Minh Thái, (2005), Phê bình văn học nghệ thuật báo chí, Nxb Đại học quốc gia 26 Tô Ngọc Thanh, (1986), Tìm hiểu nhạc dân tộc cổ truyền, Nxb Văn hóa, Hà Nội 27 Trần Ngọc Thêm, (1999), Cơ sở Văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội 28 Ngô Đức Thịnh, (2002), Văn hóa vùng phân vùng văn hóa Việt Nam, Nxb trẻ, Hồ Chí Minh 29 Trần Quốc Vượng chủ biên, (1999), Cơ sở Văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội 96 30 Bùi Thanh Thủy, Bảo tồn phát huy giá trị văn hóa di tích lịch phục vụ phát triển du lịch thủ đô 31 Nguyễn Khắc Xương , (2008), Hát Xoan Phú Thọ, Nxb Sở văn hóa thể thao du lịch 32 Nguyễn Khắc Thùy (2011), Hát Xoan - hát ghẹo dấu ấn chặng đường, Nxb Âm Nhạc, Hà Nội 33 Từ điển Việt Nam văn hóa tín ngưỡng phong tục (2006), Nxb văn hóa thông tin, Hà Nội Các loại khác: - Văn kiện: 34 Luật di sản văn hóa, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2003 35 Chị 08 Ban bí thư TW khóa VII, Về tăng cường công tác quản lý báo chí xuất 36 Công ước UNESCO Văn hóa 37 Công ước UNESCO Di sản văn hóa Phi vật thể - Kỷ yếu: 39 Báo chí văn hóa, Kỷ yếu Hội thảo Văn hóa truyền thông thời kỳ hội nhập, Hà Nội, ngày 22/2/2012 40 Tài liệu: Những viết nghiên cứu Hát Xoan Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương - Báo, tạp chí: 41 Báo Phú Thọ 42 Báo Văn hóa 43 Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật 44 Tạp chí Văn hóa dân gian 97 - Trang web: http://disanthegioi.info http://hoidisan.vn www.denhung.org.vn http://baophutho.vn http://vietnamnet.vn www.vietnamtourism.com www.dch.gov.vn www.thethaovanhoa.vn www.music.vnn.vn 98