Khóa luận tốt nghiệp Lời Cảm Ơn Trong thời gian nghiên cứu làm khóa luận tốt nghiệp, em xin chân thành cảm ơn Thạc sỹ Hoàng Thùy Dương giúp đỡ em hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp Bên cạnh đó, em xin chân thành cám ơn thầy, cô giáo khoa Kế toán tài uế trường Đại học Kinh tế Huế giảng dạy trang bị cho tế H em kiến thức học tập nghiên cứu khóa luận công việc sau h Em xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành đến in Ban giám đốc; anh, chị phòng tư vấn đào tạo; phòng kiểm K toán báo cáo tài Công ty TNHH Kiểm toán Kế ọc toán AAC ân cần giúp đỡ, động viên em suốt trình ại h thực tập hoàn thành khóa luận tốt nghiệp Xin gửi lời cảm ơn đến bạn bè, giúp đỡ bạn Đ góp phần lớn cho việc hoàn thành khóa luận Cuối xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, người bên động viên giúp đỡ học tập, làm việc hoàn thành khóa luận SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán Sinh viên Võ Hoàng Phụng i Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Kiểm toán viên BCTC Báo cáo tài VSA Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam VACPA Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội tế H uế KTV TSCĐ Tài sản cố định Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC in h AAC K XDCB TNHH ại h BCĐPS Đ CP ọc KCN Xây dựng Khu công nghiệp Cổ phần Bảng cân đối số phát sinh Trách nhiệm hữu hạn GLV Giấy làm việc BCKT Bằng chứng kiểm toán HTK Hàng tồn kho tr Trang SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán ii Khóa luận tốt nghiệp MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1 Lý chọn đề tài 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.3 Đối tượng nghiên cứu 1.4 Phạm vi nghiên cứu 1.5 Phương pháp nghiên cứu: 1.6 Kết cấu đề tài PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU uế CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KỸ THUẬT THU THẬP BẰNG CHỨNG TRONG tế H KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1.1 Kiểm toán báo cáo tài 1.1.1 Khái niệm h 1.1.2 Mục tiêu in 1.2 Quy trình kiểm toán 1.2.1 Khái niệm K 1.2.2 Ý nghĩa quy trình kiểm toán ọc 1.3 Bằng chứng kiểm toán 1.3.1 Khái niệm ại h 1.3.2 Vai trò 1.3.3 Phân loại Đ 1.3.3.1 Theo nguồn gốc 10 1.3.3.2 Theo loại hình (dạng Bằng chứng kiểm toán) 11 1.3.3.3 Các chứng kiểm toán đặc biệt 12 1.3.4 Yêu cầu 15 1.3.4.1 Thích hợp 15 1.3.4.2 Đầy đủ 18 1.4 Cơ sở dẫn liệu 20 1.5 Các phương pháp thu thập chứng kiểm toán 22 1.5.1 Kiểm tra 22 1.5.1.1 Kiểm tra vật chất 22 SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán iii Khóa luận tốt nghiệp 1.5.1.2 Kiểm tra tài liệu 23 1.5.2 Quan sát 24 1.5.3 Phỏng vấn 25 1.5.4 Tính toán lại 25 1.5.5 Xác nhận 25 1.5.6 Thực lại 27 1.5.7 Thủ tục phân tích 27 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VẬN DỤNG KỸ THUẬT THU THẬP BẰNG CHỨNG TRONG QUÁ TRÌNH KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CÔNG TY TNHH uế KIỂM TOÁN VÀ KẾ TOÁN AAC THỰC HIỆN 28 2.1 Tổng quan Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC 28 tế H 2.1.1 Sơ lược 28 2.1.2 Quá trình hình thành phát triển 28 2.1.2.1 Lịch sử hình thành 29 h 2.1.2.2 Quy mô công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC 30 in 2.1.2.3 Kết hoạt động kinh doanh công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC K 30 2.1.3 Các loại dịch vụ Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC cung cấp 30 ọc 2.1.4 Cơ cấu tổ chức sơ đồ máy tổ chức Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán ại h AAC 31 2.2 Thực tế vận dụng kỹ thuật thu thập chứng trình kiểm toán báo cáo tài Công ty Kiểm toán Kế toán AAC thực 35 Đ 2.2.1 Khái quát quy trình kiểm toán công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC 35 2.2.2 Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán 37 2.2.2.1 Thu thập thông tin sở, thông tin nghĩa vụ pháp lý khách hàng 37 2.2.2.2 Đánh giá chung hệ thống kiểm soát nội 40 2.2.2.3 Phân tích số liệu 42 2.2.3 Giai đoạn thực kiểm toán 43 2.2.3.1 Kỹ thuật kiểm tra 43 2.2.3.2 Quan sát, vấn 55 2.2.3.3 Kỹ thuật tính toán lại 57 2.2.3.4 Kỹ thuật xác nhận 61 SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán iv Khóa luận tốt nghiệp 2.2.3.5 Thực lại 66 2.2.3.6 Thủ tục phân tích 67 2.2.4 Giai đoạn kết thúc kiểm toán 75 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN KỸ THUẬT THU THẬP BẰNG CHỨNG KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ KẾ TOÁN AAC 77 3.1 Đánh giá việc vận dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC 77 3.1.1 Nhận xét chung: 77 uế 3.1.2 Đánh giá việc áp dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC 78 tế H 3.2 Tính tất yếu phải hoàn thiện kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC 84 3.3 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán công ty h TNHH Kiểm toán Kế toán AAC 86 in 3.3.1 Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán 86 K 3.3.2 Trong giai đoạn thực kiểm toán 87 3.3.2.1 Kiến nghị thực chương trình kiểm toán kiểm toán viên 87 ọc 3.3.2.2 Đánh giá hệ thống kiểm soát nội 87 ại h 3.3.2.3 Kỹ thuật kiểm tra vật chất (kiểm kê) 88 3.3.2.4 Kỹ thuật xác nhận 88 3.3.2.5 Kỹ thuật phân tích 89 Đ 3.3.2.6 Kỹ thuật quan sát 89 3.3.3 Trong giai đoạn kết thúc kiểm toán 90 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 91 Kết luận 91 Kiến nghị 92 2.1 Đối với Công ty TNHH Kiểm toán kế toán AAC 92 2.1 Đối với Hội nghề nghiệp 92 Hướng phát triển đề tài 93 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 94 SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán v Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC BẢNG Bảng 1-1: Sự thích hợp loại chứng 18 Bảng 1-2: Các loại sở dẫn liệu 21 Đ ại h ọc K in h tế H uế Bảng 1-3: Thông tin thường xác nhận 26 SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán vi Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1: Tổ chức quản trị AAC 32 Sơ đồ 2.2: Quy trình kiểm toán BCTC AAC 36 Sơ đồ 2.3: Các bước kiểm tra ngược chứng từ 47 uế Sơ đồ 2.4: Các bước thực kỹ thuật xác nhận 62 tế H Đồ thị 2.1: Biến động chi phí bán hàng năm 2012- 2013 công ty CP ABC 70 h Đồ thị 2.2: Biến động chi phí quản lý năm 2012-2013 công ty CP ABC 70 in Biểu đồ 2.1: Tỷ trọng loại chi phí sản xuất 72 K Biểu đồ 2.2: Tỷ trọng loại CP sản xuất chung 72 Đ ại h ọc Biểu đồ 2.3: Tỷ trọng toán tiền phải thu 74 SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán vii Khóa luận tốt nghiệp PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1 Lý chọn đề tài Với sách mở cửa kinh tế nước nhà, hội nhập kinh tế giới, nước ta có bước chuyển mạnh mẽ vững Chính phát triển mạnh mẽ kinh tế Việt Nam thu hút lượng lớn nhà đầu tư nước nước đầu tư vào thị trường Việt Nam Ngày có nhiều doanh nghiệp với quy mô lớn đời phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế Đến lúc này, vấn đề nhu cầu uế tiếp cận với báo cáo tài minh bạch trở nên cấp thiết nhu cầu tế H kiểm toán báo cáo tài trở thành tất yếu kinh tế Việt Nam Kiểm toán không công cụ kiểm tra tính xác báo cáo tài cung cấp niềm tin cho người sử dụng báo cáo tài mà phát triển thành loại dịch h vụ cao cấp tài cung cấp dịch vụ như: kiểm toán, tư vấn tài chính, góp in phần nâng cao lực quản lý hiệu kinh doanh K Về chất, hoạt động kiểm toán trình thu thập, phân loại đánh giá ọc chứng Báo cáo tài dựa sở dẫn liệu chúng Dựa chứng thu thập này, kiểm toán viên đưa ý kiến kiểm toán ại h loại chứng kiểm toán khác có ảnh hưởng khác đến kết luận báo cáo kiểm toán Ý thức tầm quan trọng chứng kiểm toán đến chất lượng Đ báo cáo kiểm toán có vai trò to lớn tồn phát triển công ty kiểm toán Tuy nhiên làm để thu thập lượng chứng đầy đủ thích hợp lại với chi phí hợp lý? Muốn đạt mục tiêu đó, kiểm toán viên phải sử dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán cách hiệu suốt trình kiểm toán Các kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán giảng dạy suốt trình em học tập giảng đường đại học Tuy nhiên tất kiến thức khung lý thuyết chung nhất, thực tế công ty kiểm toán khác có cách vận dụng kỹ thuật khác SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp Nhận thấy ý nghĩa thiết thực nên em lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Thực trạng vận dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán kiểm toán báo cáo tài Công ty Kiểm toán Kế toán AAC” Em hi vọng với kiến thức học tập trường thực tế tìm hiểu được, đề tài góp phần hoàn thiện công tác sử dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán kiểm toán báo cáo tài Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC 1.2 Mục tiêu nghiên cứu uế o Hệ thống hoá mặt lý luận chất chứng kiểm toán kỹ tế H thuật thu thập chứng kiểm toán kiểm toán báo cáo tài o Giới thiệu tổng quan Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC, tìm hiểu hướng dẫn Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC vấn đề thu thập h chứng kiểm toán báo cáo tài in o Khảo sát thực tế thủ tục kiểm toán thực để thu thập chứng kiểm K toán báo cáo tài thông qua việc trực tiếp tham gia nhóm kiểm toán xem lại ại h toán Kế toán AAC ọc hồ sơ kiểm toán báo cáo tài khách hàng Công ty TNHH Kiểm o Đưa số nhận xét kiến nghị trình thu thập chứng kiểm toán Đ nhằm góp phần gia tăng hiệu kĩ thuật thu thập chứng báo cáo tài Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC 1.3 Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu việc sử dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán Kiểm toán viên Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC áp dụng Tuy nhiên, giới hạn thời gian không gian nên đề tài đưa kỹ thuật thu thập chứng áp dụng khách hàng Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC để làm ví dụ minh hoạ SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp 1.4 Phạm vi nghiên cứu - Không gian: Đề tài thực Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC - Thời gian: Thời gian thực tập từ ngày 10/02/2014 đến ngày 17/05/2014, số liệu thực nghiên cứu Công ty cổ phần In Dịch vụ ABC cho năm tài kết thúc vào ngày 31/12/2013 1.5 Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp thu thập số liệu uế o Thu thập, nghiên cứu chuẩn mực, chế độ kế toán kiểm toán Việt Nam tế H hành tài liệu chuyên ngành có liên quan giáo trình, sách báo ,v.v kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán kiểm toán BCTC o Thông qua quy trình, chương trình kiểm toán Công ty TNHH Kiểm toán Kế in h toán AAC để tìm hiểu quy định cụ thể việc áp dụng kỹ thuật thu thập chứng K kiểm toán Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC o Thu thập tài liệu, hồ sơ kiểm toán có liên quan đến kỹ thuật thu thập ại h toán AAC ọc chứng kiêm toán kiểm toán báo cáo tài Công ty TNHH Kiểm toán Kế o Quan sát trình KTV tiến hành thu thập chứng kiểm toán, Đ vấn KTV kinh nghiệm cách thức thu thập chứng kiểm toán hợp lý hiệu o Trực tiếp tham gia quy trình kiểm toán với vai trò Trợ lý kiểm toán - Phương pháp xử lý số liệu o Sau thu thập đầy đủ số liệu, người viết dựa vào kiến thức kỹ thuật thu thập chứng kinh nghiệm thực tế có nhờ tham gia kiểm toán để nhìn đầy đủ đề tài nghiên cứu SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp o AAC lập mẫu thư xác nhận phù hợp cho mục đích trường hợp (mẫu thư xác nhận có điền sẵn số dư mẫu thư xác nhận đề nghị điền vào số dư) tạo điều kiện thuận lợi cho kiểm toán viên thực kỹ thuật xác nhận, rút ngắn thời gian kiểm toán đem lại hiệu cao o Đồng thời, kiểm toán viên linh động tình huống, ví dụ: không nhận xác nhận hay xác nhận không khớp KTV thực thủ tục bổ sung - Đối với kỹ thuật tính toán: o Áp dụng kỹ thuật tính toán phù hợp với đối tượng Trong kiểm uế toán, nhóm kiểm toán trang bị máy vi tính xách tay, sử dụng tế H phần mềm ứng dụng Excel tài khoản phải tính toán nhiều phức tạp Do đó, kỹ thuật tính toán sử dụng hiệu mang lại kết xác, nhanh chóng, phục vụ cho kiểm toán, từ giúp kiểm toán viên tiết kiệm thời gian in h o AAC có quy định rõ việc phân công nhiệm vụ thành viên K trình kiểm toán Theo đó, khoản mục cần phải thực phép tính toán, kiểm tra phức tạp giao cho nhóm trưởng người có kinh nghiệm thực ọc hiện, thành viên lại thực kiểm tra, tính toán khoản mục có cách ại h tính toán đơn giản, xảy sai sót Do đó, hiệu kiểm toán nâng cao hạn chế tối đa rủi ro kiểm toán xảy Đ - Đối với thủ tục phân tích: o Áp dụng cách linh hoạt cho tất khoản mục báo cáo hoạt động kinh doanh số khoản mục bảng cân đối kế toán o Được sử dụng KTV có kinh nghiệm có lực xét đoán cao Do nhanh chóng nắm bắt rủi ro xảy sai sót khách hàng • Ngoài ra, việc thu thập chứng kiểm toán mang lại hiệu phần nhờ vào việc qui định cách thức trình bày, lưu trữ hồ sơ cung cấp Các bước thực kỹ thuật tính toán phải ghi lại rõ ràng Mỗi kiểm toán SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 81 Khóa luận tốt nghiệp viên chịu trách nhiệm thu thập loại chứng liên quan đến tài khoản phụ trách đánh tham chiếu Những qui định giúp cho việc sử dụng chứng thuận tiện Các hồ sơ làm việc sử dụng cho kiểm toán năm sau, trình bày cách rõ ràng tạo điều kiện để kiểm toán viên năm sau dễ nắm bắt tình hình b) Hạn chế: Bên cạnh ưu điểm trên, việc áp dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm uế toán Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC có hạn chế sau: • Sự cạnh tranh phí kiểm toán công ty kiểm toán nhiều mang lại tế H hạn chế định việc thu thập chứng Mặt khác, áp lực công việc thời gian dẫn đến việc thu thập chứng kiểm toán viên phần giảm tính h thuyết phục in • Các kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán K - Đối với kỹ thuật kiểm tra vật chất: KTV AAC sử dụng Biên ọc kiểm kê khách hàng Vì lí khác mà KTV tham gia kiểm kê ngày ại h kết thúc niên độ với khách hàng hay kiểm kê lại sau ngày kết thúc niên độ Đây sức ép thời gian kiểm toán, tốn thời gian chi phí Vì vậy, kiểm toán, có nhiều kỹ thuật thay xác minh tài liệu… Tuy nhiên chất lượng Đ chứng thu thập kiểm toán viên trình kiểm toán giảm sút - Đối với kỹ thuật kiểm tra tài liệu: o Việc lựa chọn tài liệu cần thu thập tiến hành kiểm tra tài liệu lại phụ thuộc vào xét đoán riêng thành viên nhóm kiểm toán riêng khoản mục Vì vậy, rủi ro kiểm toán xảy trường hợp kiểm toán viên trợ lý kiểm toán nhận định sai thiếu mức trọng yếu tài liệu liên quan đến khoản mục báo cáo tài SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 82 Khóa luận tốt nghiệp o Ngoài ra, phương pháp chọn mẫu mà AAC thường áp dụng nhiều phương pháp chọn mẫu phi thống kê Do kiểm toán viên vào nhận định nghề nghiệp để từ kết mẫu suy rộng kết tổng thể Việc suy rộng kết tổng thể không sử dụng công thức toán học thống kê nào, không định lượng rủi ro chọn mẫu Căn vào phán đoán kiểm toán viên để đưa kết luận tổng thể có phần hạn chế rủi ro chọn mẫu phụ thuộc hoàn toàn vào lực, trình độ kinh nghiệm kiểm toán viên o Mặc dù có chương trình phần mềm chọn mẫu KTV áp dụng Chọn mẫu uế thống kê chương trình chọn mẫu CMA phụ thuộc vào nguồn liệu kế toán có tế H kết xuất Excel hay không - Đối với kỹ thuật quan sát: Kỹ thuật quan sát chủ yếu thực theo nhận định chủ quan nhân viên kiểm toán đôi lúc ngẫu nhiên trình h kiểm toán Do đó, hiệu mà kỹ thuật đem lại kiểm toán thường in khác tuỳ thuộc nhiều vào khả quan sát kiểm toán viên Kỹ thuật K thể GLV thành viên đoàn kiểm toán ọc - Đối với kỹ thuật vấn: Các bảng câu hỏi nhằm đánh giá hệ thống kiểm ại h soát nội bộ, rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát…không phải kiểm toán kiểm toán viên AAC thực Có nhiều kiểm toán, KTV bỏ Đ qua công việc này, khiến cho kiểm toán không tập trung vào vấn đề trọng tâm từ giai đoạn lập kế hoạch Từ đó, KTV không khoanh vùng rủi ro, tốn nhiều thời gian gặp nhiều khó khăn việc vào kiểm toán thức - Đối với kỹ thuật xác nhận: Trong giai đoạn cao điểm kiểm toán, KTV thường xuyên di chuyển KTV thường thông báo cho khách hàng gửi thư xác nhận tiếp nhận thư xác nhận hộ cho KTV Khi đến kiểm toán trực tiếp, KTV yêu cầu khách hàng cung cấp thư xác nhận khách hàng cất giữ Điều làm tính độc lập, khách quan thư xác nhận lẽ khách hàng hoàn toàn không cung cấp thư xác nhận bất lợi cho tình hình kinh doanh khách hàng SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 83 Khóa luận tốt nghiệp - Đối với kỹ thuật tính toán lại: Do áp lực thời gian nên thành viên nhóm kiểm toán sử dụng số liệu đơn vị mà không kiểm tra, tính toán lại số liệu có xác hay không Điều dẫn đến vài trường hợp đến thời điểm kết thúc kiểm toán KTV phát sai sót tính toán đơn vị phải chỉnh sửa lại Báo cáo tài Việc không làm thời gian mà phần ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo kiểm toán uy tín Công ty - Đối với thủ tục phân tích: o Việc phân tích sơ báo cáo tài khách hàng thực uế trưởng đoàn trưởng đoàn không cung cấp file phân tích sơ cho thành viên tế H khác đoàn kiểm toán Do thành viên khác đoàn kiểm toán thông tin việc phân tích o Mặc dù, thành viên phụ trách khoản mục có phân tích cho khoản in h mục kiểm toán song mức độ áp dụng kỹ thuật nhiều hạn chế Thường K sử dụng phương pháp phân tích xu hướng để thấy biến động tiêu, từ tìm nguyên nhân biến động ọc o Đôi lúc trình kiểm toán, nhân viên chưa thực biết rõ hết biến ại h động, mâu thuẫn tiêu báo cáo tài chính, dẫn đến xác suất KTV không phát sai sót, gian lận BCTC tăng lên Hầu tất Đ kiểm toán, kỹ thuật phân tích sử dụng theo xét đoán, suy luận KTV • Các nhân viên AAC chưa áp dụng nhiều kỹ thuật thu thập chứng cho giai đoạn kết thúc kiểm toán 3.2 Tính tất yếu phải hoàn thiện kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC Hiện nay, Việt Nam hoàn toàn hội nhập vào kinh tế giới chịu ảnh hưởng rõ rệt trình toàn cầu hóa Nằm xu đó, hoạt động kiểm toán Việt Nam bước thay đổi để hoàn thiện bắt kịp hoạt động kiểm SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 84 Khóa luận tốt nghiệp toán quốc tế tảng đời 37 chuẩn mực kiểm toán Việt Nam Trong bối cảnh mà mức độ hội nhập cao, phức tạp đa dạng loại hình doanh nghiệp lớn, cạnh tranh ngày gay gắt từ nước, yêu cầu mặt chất lượng, kịp thời bên sử dụng báo cáo kiểm toán ngày cao thiết Do nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán có ý nghĩa sống đơn vị kiểm toán nói chung Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC nói riêng Kiểm toán ngày trở thành hoạt động cung cấp dịch vụ tài chính, hỗ trợ kinh doanh hỗ trợ hoạt động quản lý doanh nghiệp Tuy nhiên, kiểm toán uế loại hình dịch vụ thông thường mà loại hình dịch vụ có tính chất đảm bảo, có tế H giá trị pháp lý định không cho phép tồn sản phẩm, dịch vụ thiếu độ tin cậy hay chứa đựng sai sót trọng yếu Đối với đơn vị kiểm toán, uy tín chất lượng hai thước đo định đến khả hoạt động kinh doanh đơn vị in h Uy tín đánh giá chất lượng hoạt động đơn vị Chất lượng K báo cáo kiểm toán đánh giá chứng kiểm toán thu thập trình kiểm toán Bằng chứng kiểm toán thu thập với quy trình, kỹ thuật chuẩn, có giá ọc trị cao giúp KTV có sở chứng minh chất lượng ý kiến kiểm toán ại h Từ đó, thấy, kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán có vai trò vô quan trọng thành công kiểm toán rộng uy tín phát triển Đ Công ty kiểm toán Hoàn thiện kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán, để có chứng kiểm toán đầy đủ mặt lượng, chất lượng cao mà chi phí giảm, cách để nâng cao chất lượng kiểm toán Đó cách để Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC cạnh tranh sòng phẳng với công ty kiểm toán khác, mở rộng thị trường khẳng định thương hiệu công ty kiểm toán uy tín, chất lượng cộng đồng công ty kiểm toán lòng người sử dụng báo cáo kiểm toán SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 85 Khóa luận tốt nghiệp 3.3 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC Với kiến thức học tập trường nghiên cứu mình, qua đợt thực tập, nghiên cứu tài liệu công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC vừa qua, em xin đưa số ý kiến nhằm hoàn thiện việc áp dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán kiểm toán BCTC 3.3.1 Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán uế Ở bước này, KTV đánh giá mức độ trọng yếu thông qua việc ước lượng ban đầu mức trọng yếu, sau thực phân bổ mức trọng yếu cho phận Tuy nhiên tế H thực tế, khách hàng nhỏ KTV thường bỏ qua bước kiểm toán thường bổ sung vào hồ sơ sau kết thúc kiểm toán Điều gây cản trở h việc thu thập chứng kiểm toán cách đầy đủ Do KTV cần thực in đánh giá mức trọng yếu tất khách hàng theo chương trình kiểm K toán mẫu để đảm bảo cho BCKT thu thập đầy đủ hợp lý ọc Các thông tin mà KTV thu thập ban đầu khách hàng thường sơ sài Do mà ại h việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội khó khăn Việc đánh giá rủi ro kiểm toán thường vào đặc điểm ngành nghề kinh doanh, tình hình kinh doanh Công ty Từ đánh giá rủi ro kiểm soát mức thấp, trung Đ bình, hay cao Việc đánh giá mang tính chất chung chung, không cụ thể vùng, khu vực để thực thu thập chứng kiểm toán cách hiệu Đối với thủ tục phân tích sơ bộ, trưởng đoàn kiểm toán sau thực phân tích sơ nên cung cấp GLV phân tích sơ cho tất thành viên đoàn kiểm toán để họ có nhìn tổng quát chung đơn vị có nhận xét liên hệ khoản mục với Ngoài ra, việc phân tích sơ nên kết hợp thêm việc thể kết phân tích qua sơ đồ để dễ dàng quan sát thấy biến động SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 86 Khóa luận tốt nghiệp chúng dễ dàng KTV AAC cần tăng cường thủ tục phân tích mối quan hệ thông tin tài thông tin phi tài đơn vị Từ đó, kiểm toán viên đưa kết luận dự đoán cách hợp lý tình hình chung hoạt động kinh doanh đơn vị 3.3.2 Trong giai đoạn thực kiểm toán 3.3.2.1 Kiến nghị thực chương trình kiểm toán kiểm toán viên Công ty Kiểm toán Kế toán AAC xây dựng chương trình mẫu để nhân uế viên áp dụng trình kiểm toán Trong giai đoạn thực kiểm toán, trưởng nhóm kiểm toán phân công công việc theo khoản mục cho thành viên tế H đoàn Các thành viên phân công theo khoản mục song có trùng lặp hay bỏ sót tiến hành kiểm toán Điều gây nên lãng phí thời gian Do h vậy, kiểm toán viên phân công công việc theo chu trình kiểm toán Như in tiết kiệm thời gian giảm thiểu chi phí, đạt hiệu K cao công việc ọc Ngoài ra, việc đối chiếu số liệu, chứng từ phòng ban khách hàng thực KTV thường kiểm tra phòng kế toán Điều gây rủi ro bỏ sót ại h sai sót trình kiểm toán Vì thế, việc kiểm toán phòng kế toán, KTV cần tăng cường vấn, quan sát tiếp xúc nhân viên phòng ban khác Đ khách hàng 3.3.2.2 Đánh giá hệ thống kiểm soát nội Thường đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, KTV dựa vào bảng câu hỏi thiết kế chương trình kiểm toán Bảng câu hỏi chung cho loại hình doanh nghiệp Và điều gây không hợp lý, doanh nghiệp có đặc thù riêng, câu hỏi không xác doanh nghiệp Khách hàng trả lời câu hỏi mang xu hướng tốt lên cho doanh nghiệp SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 87 Khóa luận tốt nghiệp Do vậy, KTV điều chỉnh câu hỏi cho phù hợp với loại hình doanh nghiệp, thực câu hỏi mở để đánh giá hệ thống kiểm soát nội cách xác Tăng cường việc sử dụng Bảng câu hỏi để đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát mức tối đa 3.3.2.3 Kỹ thuật kiểm tra vật chất (kiểm kê) Việc thể quan sát kiểm kê giấy tờ làm việc KTV AAC hạn chế Kỹ thuật kiểm kê công ty AAC phần lớn sử dụng biên kiểm kê mà khách hàng lập sẵn Lý hạn chế thời gian chi phí Đối với việc kiểm kê mà uế AAC thực tiến hành tương đối tốt song chưa đạt tới mức hiệu tế H cao ưu điểm kiểm tra vật chất đem lại Công ty Kiểm toán Kế toán AAC nên tạo điều kiện tốt cho KTV để trực tiếp tham gia chứng kiến kiểm kê in 3.3.2.4 Kỹ thuật xác nhận h công ty khách hàng K Kỹ thuật xác nhận cung cấp chứng đáng tin cậy, độc lập khách quan tính ọc xác thông tin như: Tiền gửi ngân hàng, khoản phải thu, phải trả, hàng gởi bán Tuy nhiên, trình bày phần hạn chế, thực tế kỹ thuật ại h KTV áp dụng chưa hoàn toàn với chuẩn mực kiểm toán Việt Nam thư xác nhận có trường hợp gửi đến trực tiếp cho KTV mà gửi đến khách hàng Đ Lý tình trạng KTV thường xuyên di chuyển bị hạn chế mặt thời gian Do đó, trước hết cần nâng cao nhận thức cho tất KTV bên liên quan tầm quan trọng chứng từ bên thứ ba độc lập KTV cần tăng cường việc thực gửi thư xác nhận tích cực với đối tác có ảnh hưởng trọng yếu (có thể gửi thư nhiều lần, gọi điện trực tiếp để thúc giục chí cử nhân viên đến tận nơi lấy thư xác nhận cần thiết có thể) Các KTV thường xuyên cập nhật, xếp lịch trình địa điểm đến cho nhân viên trực Công ty AAC để tạo SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 88 Khóa luận tốt nghiệp điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển thư xác nhận đến tận tay KTV (qua đường bưu điện, tàu xe, v.v) 3.3.2.5 Kỹ thuật phân tích Khi vào giai đoạn thực kiểm toán thức, kiểm toán viên AAC thường sử dụng kỹ thuật phân tích dừng lại mức phân tích biến động số dư cuối kỳ tài khoản, sau thường vào việc kiểm tra chi tiết chứng từ, sổ sách, việc nhìn nhận ban đầu khoản mục hạn chế dẫn đến việc kiểm toán thường kéo dài mang lại hiệu Sau em xin bổ sung vài biện pháp nhằm hoàn thiện uế nhược điểm này: tế H • Đưa việc phân tích biến động tỷ trọng vào phần phân tích khoản mục Ví dụ như: Phân tích tỷ trọng tài sản, tỷ trọng nguồn vốn, tỷ trọng HTK,v.v h • Đưa việc phân tích hệ số đo lường hiệu hoạt động như: Vòng quay in khoản phải thu, Vòng quay hàng tồn kho, Vòng quay vốn lưu động… vào với phân K tích tỷ trọng khoản mục Tức là, kiểm toán viên AAC thường phân tích hệ số đo lường hiệu hoạt động phân tích tình hình chung Báo cáo tài giai ọc đoạn lập kế hoạch kiểm toán Điều chưa thực hợp lý Vì thế, KTV nên chuyển ại h việc phân tích kết hợp với việc phân tích khác giai đoạn thực kế hoạch (trước vào kiểm tra chi tiết nghiệp vụ) Đ 3.3.2.6 Kỹ thuật quan sát Trong trình kiểm toán báo cáo tài AAC thực hiện, kỹ thuật quan sát sử dụng suốt kiểm toán Tuy nhiên, mang tính chất chủ quan người quan sát đôi lúc ngẫu nhiên trình thực kiểm toán Do đó, AAC nên quy định rõ ràng việc sử dụng kỹ thuật quan sát giai đoạn kiểm toán, tập cho nhân viên AAC có kỹ quan sát tốt, phán đoán trường hợp xảy liên quan đến khoản mục báo cáo tài quan sát SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 89 Khóa luận tốt nghiệp tượng đó, kiểm toán trở nên tối ưu mang lại hiệu cao • Quan sát tổng thể địa bàn hoạt động, cách thức tổ chức sản xuất…của đơn vị để có nhìn tổng quát quy mô, tình hình hoạt động đơn vị • Quan sát tổ chức máy đơn vị, đặc biệt máy kế toán, xem xét thái độ làm việc cách làm việc nhân viên đơn vị để đánh giá sơ tồn hoạt động hệ thống kiểm soát nội đơn vị • Thực quan sát thái độ người vấn trình vấn uế khách hàng để đánh giá độ trung thực đại diện đơn vị độ tin cậy tế H thông tin kiểm toán viên nhận 3.3.3 Trong giai đoạn kết thúc kiểm toán h Tăng cường việc áp dụng thủ tục phân tích giai đoạn này, trình bày in giấy làm việc K Kiểm toán viên kết hợp công việc xem xét khoản nợ tiềm tàng ọc xem xét kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán đánh giá khả hoạt động liên tục khách hàng Khi xem xét khoản nợ tiềm tàng, KTV cần ại h xem xét khía cạnh: xem xét liệu khoản nợ tiềm tàng có xác định đầy đủ hay không, xem xét tới quy mô số tiền khoản công nợ này, xem xét liệu khoản Đ công nợ dự kiến có hạch toán thuyết minh hợp lý không Qua kiểm toán cụ thể, Công ty cần nâng cao kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán cách tiến hành khảo sát mức độ thỏa mãn dịch vụ kiểm toán từ phía khách hàng; lưu trữ thông tin vào hồ sơ kiểm toán Công việc này, mặt giúp cho Công ty nắm bắt yêu cầu từ phía khách hàng, hiểu rõ chất lượng dịch vụ công ty cung cấp mặt khác làm sở kiểm tra, nâng cao hiệu quả, chất lượng dịch vụ cho năm kiểm toán sau Công ty thiết kế mẫu Bảng câu hỏi đánh giá thỏa mãn khách hàng chất lượng dịch vụ cung cấp SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 90 Khóa luận tốt nghiệp PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Trong bối cảnh đối tượng sử dụng báo cáo kiểm toán ngày đa dạng phong phú, kiểm toán trở thành công cụ thiết yếu để quản lý kinh tế nói chung quản lý tài nói riêng Do đó, kiểm toán nước ta giai đoạn chuyển mạnh mẽ để bắt kịp phát triển kiểm toán giới Không nằm xu đó, Công ty TNHH Kiểm toán kế toán AAC đã, tiếp tục có nhiều sách uế tích cực nhằm đưa Công ty trở thành công ty kiểm toán hàng đầu Việt tế H Nam khu vực Để thực mục tiêu đó, Công ty TNHH Kiểm toán Kế toán AAC phải không ngừng hoàn thiện, phát triển phương pháp kiểm toán mà trước hết kỹ h thuật thu thập chứng kiểm toán Có thể thấy Công ty TNHH Kiểm toán Kế in toán AAC, kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán sử dụng hiệu quả, hợp ọc thành lập hoạt động K lý dựa chuẩn mực kiểm toán Việt Nam kinh nghiệm đúc rút suốt trình ại h Khóa luận: “Thực trạng vận dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán kiểm toán báo cáo tài Công ty TNHH Kiểm toán kế toán AAC” Đ em hệ thống phần sở lý luận chất chứng kiểm toán kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán kiểm toán báo cáo tài Trong trình thực tập Công ty TNHH Kiểm toán kế toán AAC, em tìm hiểu tổng quan Công ty hướng dẫn Công ty vấn đề thu thập chứng kiểm toán Thông qua việc trực tiếp tham gia kiểm toán với vai trò trợ lý kiểm toán viên, em khảo sát thực tế thủ tục kiểm toán, kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán vận dụng thực tế từ mà phân tích trình bày khóa luận Từ kiến thức học thực tế làm việc Công ty, em đưa số nhận xét kiến nghị vài giải pháp nhằm nâng cao hiệu việc áp dụng kỹ thuật thu SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 91 Khóa luận tốt nghiệp thập chứng kiểm toán báo cáo tài Công ty TNHH Kiểm toán kế toán AAC Kiến nghị 2.1 Đối với Công ty TNHH Kiểm toán kế toán AAC - Tiếp tục hoàn thiện quy trình kiểm toán BCTC dựa 37 chuẩn mực Bộ tài ban hành năm 2012 - Duy trì phát triển việc thực sách bồi dưỡng, đào tạo cán bộ, kiểm uế toán viên Quy định rõ trách nhiệm, phổ biến cho nhân viên tầm quan trọng họ tế H chất lượng kiểm toán - Cần cải thiện việc lưu trữ hồ sơ kiểm toán phòng kiểm toán báo cáo tài theo hướng khoa học ví dụ như: quản lý theo mã khách hàng với ngăn, kệ in h đánh mã số riêng biệt nhằm thuận tiện cho trình tìm kiếm hồ sơ kiểm toán K - Sau kiểm toán, Công ty cần tạo điều kiện để nhóm kiểm toán Công ty trao đổi với vấn đề chuyên môn, khách hàng, kinh nghiệm ọc thực kiểm toán từ trau dồi thêm kỹ kiến thức cho kiểm toán viên ại h - Ngoài ra, thông qua Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam, Công ty trao đổi với công ty kiểm toán khác chuyên môn vấn đề đào tạo, hợp tác kiểm toán Đ 2.1 Đối với Hội nghề nghiệp Từ ngày 01/01/2007 đến nay, VACPA triển khai toàn diện hoạt động quản lý nghề nghiệp kiểm toán Nhà nước chuyển giao Đây mốc lịch sử quan trọng đánh dấu giai đoạn phát triển cho nghề nghiệp kiểm toán độc lập Việt Nam Kể từ đó, người hành nghề kiểm toán độc lập Việt Nam có tổ chức nghề nghiệp chuyên nghiệp, độc lập, tự quản, tự chủ, tự cân đối VACPA thực đầy đủ chức Nhà nước chuyển giao: đào tạo ôn thi tham gia tổ chức thi Kiểm toán viên, cập nhật kiến thức; kiểm soát chất lượng dịch vụ, đạo đức nghề nghiệp; tư vấn chuyên SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 92 Khóa luận tốt nghiệp môn, trao đổi vướng mắc, kinh nghiệm, xây dựng chuẩn mực kiểm toán tham gia xây dựng pháp luật, góp phần nâng cao chất lượng uy tín Hội viên, trì phát triển nghề nghiệp kế toán, kiểm toán Việt Nam Ngày 23/12/2013, Chủ tịch VACPA ký Quyết định số 368/QĐ-VACPA việc ban hành Bộ chương trình kiểm toán mẫu năm 2013, xây dựng tảng Bộ chương trình kiểm toán mẫu ban hành năm 2010, có sửa đổi, bổ sung số biểu mẫu cập nhật theo Hệ thống Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam Việc sửa đổi bổ sung chương trình kiểm toán mẫu phòng chuyên môn VACPA thực Tuy uế phát hành Bộ chương trình kiểm toán mẫu năm 2013 việc áp dụng thực tế H tiễn chưa đồng VACPA triển khai rộng rãi qui định công ty phải dựa qui trình mẫu làm sở chung cho kiểm toán báo cáo tài Từ mô hình kiểm toán mẫu, VACPA đưa qui định cụ thể cho in h kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán để kiểm toán viên có sở để thực K kỹ thuật cách xác hiệu Bên cạnh không ngừng hoàn thiện qui trình kiểm toán mẫu qui trình đặc thù để nâng cao uy tín chất ọc lượng kiểm toán Việt Nam ại h Hướng phát triển đề tài Khóa luận “Thực trạng vận dụng kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán Đ kiểm toán báo cáo tài Công ty TNHH Kiểm toán kế toán AAC” với mục đích tìm hiểu thực trạng giải pháp nâng cao hiệu vận dụng kỹ thuật chứng kiểm toán Công ty TNHH Kiểm toán kế toán AAC Hướng phát triển đề tài việc nghiên cứu xây dựng hình mẫu áp dụng kỹ thuật thu thập chứng nhằm chuẩn hóa việc thực kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán nâng cao chất lượng kiểm toán báo cáo tài SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 93 Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Alvin A.Arens; Randal J.Elder; Mark S.Beasley (2012), Auditing and Assurance Services: An Integrated Approach 14th edition, NXB Pearson Prentice Hall, USA Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 200: Mục tiêu tổng thể kiểm toán viên doanh nghiệp kiểm toán thực kiểm toán theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 320: Mức trọng yếu lập kế hoạch thực kiểm toán uế Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 315: Xác định đánh đơn vị tế H giá rủi ro có sai sót trọng yếu thông qua hiểu biết đơn vị kiểm toán môi trường Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 320: Mức trọng yếu lập kế hoạch thực kiểm toán in h Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 330: Biện pháp xử lý kiểm toán viên rủi ro đánh giá K Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 500: Bằng chứng kiểm ọc toán ại h Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 505: Thông tin xác nhận từ bên Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 520: Thủ tục phân tích Đ 10 Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 550: Các bên liên quan 11 Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 580: Giải trình văn 12 Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 600: Lưu ý kiểm toán báo cáo tài tập đoàn (Kể công việc kiểm toán viên đơn vị thành viên) 13 Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 610: Sử dụng công việc kiểm toán viên nội 14 Bộ tài (2012), Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Viêt Nam, VSA 620: Sử dụng công việc chuyên gia SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 94 Khóa luận tốt nghiệp 15 Quốc Hội (2011), Luật số 67/2011/QH12: Luật kiểm toán độc lập 16 TS.Vũ Hữu Đức, ThS Võ Anh Dũng (2004), Kiểm toán, NXB Thống kê, Hà Nội Đ ại h ọc K in h tế H uế Alvin A.Arens; Randal J.Elder; Mark S.Beasley (2012), Auditing and Assurance Services: An Integrated Approach 14th edition, NXB Pearson Prentice Hall, USA Nguyên văn: “Evidence is any information used by the auditor to determine whether the information being audited is stated in accordance with the established criteria.” Alvin A.Arens; Randal J.Elder; Mark S.Beasley (2012), Auditing and Assurance Services: An Integrated Approach 14th edition, NXB Pearson Prentice Hall, USA Nguyên văn: “To satisfy the purpose of the audit, auditors must obtain a sufficient quality and volume of evidence.” SVTH: Võ Hoàng Phụng – Lớp: K44B Kiểm toán 95