1 F` I HC THI NGUYấN TRNG I HC NễNG LM LI VN Lí NGHIấN CU S LU HNH CA VIRUS L MM LONG MểNG TRU, Bề TI TNH QUNG NINH V HIU LC CA VACCINE AFTOPOR TRONG CễNG TC PHềNG CHNG LUN VN THC S TH Y THI NGUYấN - 2015 I HC THI NGUYấN TRNG I HC NễNG LM LI VN Lí NGHIấN CU S LU HNH CA VIRUS L MM LONG MểNG TRU, Bề TI TNH QUNG NINH V HIU LC CA VACCINE AFTOPOR TRONG CễNG TC PHềNG CHNG Chuyờn ngnh: TH Y Mó s: 60 64 01 01 LUN VN THC S TH Y Ngi hng dn khoa hc: TS NGUYN QUANG TNH THI NGUYấN - 2015 i LI CAM OAN Tụi xin cam oan rng: - Cỏc kt qu nghiờn cu lun l trung thc, khỏch quan v cha c s dng bo v mt hc v no - Mi s giỳp quỏ trỡnh thc hin nghiờn cu v vit lun ó c cm n Tt c cỏc thụng tin trớch dn lun ó c ghi rừ ngun gc Qung Ninh, ngy thỏng nm 2015 TC GI Li Vn Lý ii LI CM N Trong thi gian thc v thc hin ti ny, tụi ó nhn c s quan tõm, ch bo, hng dn, giỳp tn tỡnh ca cỏc thy cụ giỏo, ng nghip, bn bố v s ng viờn khớch l ca gia ỡnh Nhõn dp ny tụi xin c by t lũng bit n sõu sc ti: Thy giỏo TS Nguyn Quang Tớnh ó trc tip hng dn, ch bo tụi ht sc tn tỡnh sut quỏ trỡnh nghiờn cu v hon thnh Lun Tụi xin trõn trng cm n Ban Giỏm hiu, Phũng o to, Ban ch nhim khoa v cỏc thy cụ giỏo Khoa Chn nuụi Thỳ y - Trng i hc Nụng lõm - i hc Thỏi Nguyờn ó to iu kin v giỳp tụi sut quỏ trỡnh hc Trõn trng cm n Chi cc Thỳ y v Cc thng kờ tnh Qung Ninh ó cung cp s liu giỳp tụi hon thnh lun ny Xin trõn cm n cỏc h gia ỡnh nuụi trõu, bũ ti Qung Ninh ó to iu kin thun li cho tụi quỏ trỡnh iu tra v thu thp mu Cui cựng tụi xin by t lũng bit n sõu sc v s ng h, ng viờn, giỳp ca gia ỡnh, bn bố v ng nghip sut thi gian hc tp, nghiờn cu v hon thnh lun ny Qung Ninh, ngy thỏng nm 2015 TC GI Li Vn Lý iii DANH MC CC Kí HIU VIT TT ADN : Acid Deoxyribonucleic APC : Antigen presenting cell (t bo trỡnh din khỏng nguyờn) ARN : Acid Ribonucleic C : i chng ELISA : Enzyme Linked Immunosorbent Assay FMD : Foot and Mouth Disease FMDV : Foot and Mouth Disease Virus HGKT : Hiu giỏ khỏng th H2O2 : Hydrogen peroxide (ễ xy gi) LMLM : L mm long múng LPB-ELISA : Liquid Phase Blocking ELISA OIE : Office Internatinal Epizooties PCR : Polymerase Chain Reaction PBS : Phosfate Buffer Saline RT - PCR : Reverse Trancrption Polymerase Chain Reaction TCI50 : 50% Tissue Culture Infectious Dose T.W : Trung ng TLBH : T l bo h UBND : y ban nhõn dõn (+) : Dng tớnh (-) : m tớnh l : Micro liter g : Gram ml : mililit Cs : Cng s Pg : Page Tr : Trang iv DANH MC BNG BIU Tờn bng Bng 3.1 Tỡnh hỡnh chn nuụi trõu, bũ ca tnh Qung Ninh giai on 2010 - 2015 Bng 3.2 Tng hp cỏc a phng cú dch LMLM trờn trõu, bũ ti Qung Ninh giai on 2010 - 2015 Trang 44 47 Bng 3.3 T l trõu, bũ mc LMLM v cht ti Qung Ninh qua cỏc nm 49 Bng 3.4 T l trõu, bũ mc bnh LMLM theo v 51 Bng 3.5 T l trõu, bũ cht bnh LMLM theo v 54 Bng 3.6 T l mc bnh LMLM trõu, bũ theo loi 56 Bng 3.7 T l cht bnh LMLM trõu, bũ theo loi 58 Bng 3.8 T l mang virus LMLM trõu, bũ ti mt s a phng thuc tnh Qung Ninh nm 2014 Bng 3.9 T l mang virus LMLM trõu, bũ ti mt s a phng thuc tnh Qung Ninh nm 2015 Bng 3.10 Kt qu nh type virrus LMLM ca n trõu bũ ti tnh Qung Ninh bng huyt Bng 3.11 T l tiờm phũng vaccine LMLM cho gia sỳc ti tnh Qung Ninh giai on 2011 - 2015 Bng 3.12 Hiu giỏ khỏng th trung bỡnh ca n trõu, bũ ca tnh Qung Ninh sau tiờm vaccine Aftopor Bng 3.13 Din bin khỏng th ca trõu bũ ti cỏc thi im ly mu 59 61 64 65 67 70 v DANH MC HèNH, TH Tờn hỡnh, th Hỡnh 3.1 Biu v tỡnh hỡnh phỏt trin chn nuụi trõu, bũ ti Qung Ninh Trang 46 giai on 2010 - 2015 Hỡnh 3.2 Biu v t l trõu, bũ mc LMLM v cht ti Qung Ninh qua 50 cỏc nm 2010 - 2015 Hỡnh 3.3a Biu v t l trõu, bũ mc bnh LMLM theo v qua cỏc 52 nm cú dch Hỡnh 3.3b Biu tớnh chung t l trõu, bũ mc bnh LMLM theo v Hỡnh 3.4a Biu v t l trõu, bũ cht bnh LMLM theo v qua 53 55 cỏc nm cú dch Hỡnh 3.4b Biu tớnh chung t l trõu, bũ cht bnh LMLM cỏc 55 nm cú dch theo v Hỡnh 3.5 Biu v t l mc bnh LMLM trõu, bũ theo loi 57 Hỡnh 3.6 Biu v t l cht trõu, bũ bnh LMLM theo loi 58 Hỡnh 3.7 Biu v t l mang virus LMLM trõu, bũ ti mt s a 60 phng thuc tnh Qung Ninh nm 2014 Hỡnh 3.8 Biu v t l mang virus LMLM trõu, bũ ti mt s a 62 phng thuc tnh Qung Ninh nm 2015 Hỡnh 3.9 Biu v t l mu dng tớnh v t bo h n trõu, bũ sau 69 tiờm phũng vaccine LMLM Aftopor ti cỏc thi im Hỡnh 3.10 Biu v hiu giỏ khỏng th trung bỡnh ca trõu, bũ ti cỏc 69 thi im sau tiờm vaccine LMLM Hỡnh 3.11 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, 71 bũ ti thi im sau tiờm vaccine 30 ngy Hỡnh 3.12 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 60 ngy 72 vi Hỡnh 3.13 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, 72 bũ ti thi im sau tiờm vaccine 90 ngy Hỡnh 3.14 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, 73 bũ ti thi im sau tiờm vaccine 120 ngy Hỡnh 3.15 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 150 ngy 73 vii MC LC M U 1 TNH CP THIT CA TI Mc tiờu ca ti í ngha khoa hc v thc tin .3 Chng TNG QUAN TI LIU 1.1 MT S HIU BIT V VIRUS GY BNH L MM LONG MểNG 1.1.1 Hỡnh thỏi v cu trỳc 1.1.2 c tớnh di truyn, cu trỳc gen, khỏng nguyờn .4 1.1.3 c tớnh khỏng nguyờn .6 1.1.4 Cỏc im quyt nh khỏng nguyờn 1.1.5 Tin húa ca virus LMLM .7 1.1.6 c tớnh gõy nhim phũng thớ nghim 1.1.7 c tớnh nuụi cy t chc t bo 1.2 BNH L MM LONG MểNG (LMLM) .9 1.2.1 Tờn gi v c im ca bnh 1.2.2 Lch s phỏt hin bnh 10 1.2.3 Mt s c im dch t hc ca virus LMLM 12 1.2.4 ng vt cm th v la tui mc bnh 13 1.2.5 ng xõm nhp v c ch sinh bnh 13 1.2.6 Cht cha virus v phng thc lõy truyn 15 1.2.7 Min dch bnh LMLM 17 1.2.8 Triu chng v bnh tớch trõu, bũ .19 1.2.9 Chn oỏn .21 1.2.10 Phũng bnh LMLM 25 1.3 TèNH HèNH NGHIấN CU TRONG V NGOI NC 28 1.3.1 Tỡnh hỡnh nghiờn cu v bnh LMLM Vit Nam .28 1.3.2 Tỡnh hỡnh nghiờn cu v bnh LMLM trờn th gii 29 viii Chng I TNG, VT LIU, NI DUNG V PHNG PHP NGHIấN CU 34 2.1 I TNG V VT LIU NGHIấN CU 34 2.1.1 i tng nghiờn cu .34 2.1.2 Vt liu v cỏc thit b dung nghiờn cu 34 2.2 THI GIAN V A IM NGHIấN CU 35 2.2.1 Thi gian nghiờn cu .35 2.1.2 a im nghiờn cu 35 2.3 NI DUNG NGHIấN CU .36 2.4 PHNG PHP NGHIấN CU .36 2.4.1 iu tra mt s ch tiờu liờn quan n chn nuụi v dch t bnh LMLM trờn a bn tnh Qung Ninh 36 2.4.2 nh type virrus 36 2.4.3 Phng phỏp ly mu .36 2.4.4 Phng phỏp Liquid Phase Blocking ELISA (LPB-ELISA) 37 2.4.5 Phng phỏp PCR 41 2.4.6 Phng phỏp x lý s liu 42 Chng KT QU NGHIấN CU V THO LUN 44 3.1 TèNH HèNH CHN NUễI TRU, Bề CA TNH QUNG NINH GIAI ON 2010 - 2015 44 3.2 MT S C IM DCH T CA BNH LMLM TRU, Bề TI TNH QUNG NINH GIAI ON 2010 - 2015 46 3.2.1 Tỡnh hỡnh dch LMLM trõu, bũ ti Qung Ninh t 2010 - 2015 46 3.2.2 T l trõu, bũ mc LMLM v cht ti Qung Ninh giai on 2010 - 2015 49 3.2.3 T l trõu, bũ mc LMLM v cht theo v 51 3.2.4 T l mc bnh LMLM v cht trõu, bũ theo loi 56 3.3 GIM ST S LU HNH VIRUS LMLM TRU, Bề TRấN A BN TNH QUNG NINH 59 71 hiu giỏ khỏng th trung ch yu mc log2 (26 mu) chim t l 65%, mc log2 chim 20% (8 mu); cỏc mu khụng t bo h (6 mu) cú 10% s mu cú HGKT l log2 v cú 5% mc log2 Phõn b hiu giỏ khỏng th ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 30 ngy c th hin rừ hn qua hỡnh 3.11 Hỡnh 3.11 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 30 ngy Ti thi im 60 ngy sau tiờm vaccine: cú 5/40 mu kim tra õm tớnh (12,5%), s cỏc mu dng tớnh cú 31 mu t bo h a s cỏc mu t bo h cú hiu giỏ khỏng th trung ch yu mc log2 (24 mu) chim t l 60%, mc log2 chim 17,5% (7 mu); c mu khụng t bo h (10%) u cú HGKT log2 Phõn b hiu giỏ khỏng th ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 60 ngy c th hin rừ hn qua hỡnh 3.12 Ti thi im 90 ngy sau tiờm vaccine: cú 7/40 mu kim tra õm tớnh (17,5%), s cỏc mu dng tớnh cú 28 mu t bo h a s cỏc mu t bo h cú hiu giỏ khỏng th trung ch yu mc log2 (20 mu) chim t l 50%, mc log2 chim 20% (8 mu); cỏc mu khụng t bo h (5 mu) cú 7,5% s mu cú HGKT l log2 v cú 5% mc log2 Phõn b hiu giỏ khỏng th ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 60 ngy c th hin rừ hn qua hỡnh 3.13 72 Hỡnh 3.12 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 60 ngy Hỡnh 3.13 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 90 ngy Ti thi im 120 ngy sau tiờm vaccine: cú ti15/40 mu kim tra õm tớnh (37,5%), s cỏc mu dng tớnh cú 22 mu t bo h Cỏc mu cú hiu giỏ khỏng th mc log2 gim cũn 10 mu, chim t l 25%; mc log2 chim 30% (12 mu); mu cú hiu giỏ khỏng th khụng t bo h (7,5%) Phõn b hiu giỏ khỏng th ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 120 ngy c th hin rừ hn qua hỡnh 3.14 73 Hỡnh 3.14 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 120 ngy Ti thi im 150 ngy sau tiờm vaccine: cú 15/40 mu kim tra õm tớnh (17,5%), s cỏc mu dng tớnh ch cú 17 mu t bo h S mu cú hiu giỏ khỏng th log2 l 10 mu, chim t l 25%; mc log2 gim cũn mu, chim 17,5%; mu cú hiu giỏ khỏng th log2 (20%) Phõn b hiu giỏ khỏng th ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 150 ngy c th hin rừ hn qua hỡnh 3.15 Hỡnh 3.15 Biu phõn b hiu giỏ khỏng th huyt ca trõu, bũ ti thi im sau tiờm vaccine 150 ngy 74 Nghiờn cu ca chỳng tụi cho thy thi gian bo h cho n trõu, bũ sau tiờm phũng vaccine LMLM ch khong 90 - 120 ngy Sau thi gian ny t l bo h gim thp (< 70%) v khụng t yờu cu bo h ton n Kt qu nghiờn cu ca chỳng tụi thp hn so vi Nguyn Hi Sn (2012) [24], ti thi im 120 ngy sau tiờm vaccine t l bo h t 73,9%; n thi im 150 ngy sau tiờm t l bo h mi < 70% S d nh vy cú th l n gia sỳc tnh rt nhiu thỳ y viờn c s cựng tiờm, nờn cú th cú sai s v k thut tiờm, khụng m bo c yờu cu k thut v: v trớ v ký thut tiờm, liu lng thuc, k thut bo qun vaccine gia sỳc thc a cũn cú s tip xỳc gia n ny vi n khỏc, gia loi ny vi loi khỏc, vi cỏc ngun thc n, nc ung thiờn nhiờn Vỡ vy, thi gian bo h ca cỏc n gia sỳc c tiờm tng i ngn Nh vy, s dng vaccine ngoi thc a, cn tiờm nhc li thi gian thỏng mi m bo c kh nng phũng bnh (khụng phi l thỏng nh khuyn cỏo ca nh sn xut) 75 KT LUN V NGH KT LUN Tỡnh hỡnh chn nuụi trõu, bũ ti tnh Qung Ninh giai on 2010 - 2013 cú xu hng gim mnh; nhiờn, nm tr li õy chn nuụi trõu, bũ cú xu hng tng tr li nhng vi tc tng trng rt thp Dch LMLM xy liờn tc nm (1010 - 2012) v cú din bin phc tp, vi 90 xó thuc huyn thnh ca tnh Qung Ninh cú dch xy T 2013 n nay, cụng tỏc phũng chng dch tt nờn khụng thy dch LMLM xy ti cỏc a phng thuc tnh Qung Ninh Dch thng xy v lm cht trõu, bũ vo Thu - ụng, ớt hn Xuõn v khụng xy vo hố Trõu l loi mn cm vi bnh LMLM hn bũ Virus LMLM type O, A v Asia hin ang lu hnh trờn n trõu, bũ ca tnh Qung Ninh vi t l mang virus LMLM nm 2014 l 39,58%; nm 2015 l 60,83% Trong ú, t l lu hnh ch yu l virus type O, sau ú n type Asia v thp nht l type A Kt qu tiờm phũng vaccine LMLM cho n gia sỳc ca tnh Qung Ninh mi t khong 40% tng n gia sỳc hin cú Hiu giỏ khỏng th trung bỡnh ca trõu bũ t mc cao nht ti thi im 30 ngy sau tiờm vaccine (7,50 log2) sau ú gim dn, n thi im 150 ngy gim xung cũn 4,43 log2 Thi gian bo h cho n trõu, bũ sau tiờm phũng vaccine LMLM ch khong 90 - 120 ngy Sau thi gian ny, t l bo h gim thp (< 70%) v khụng t yờu cu bo h ton n NGH - Do t l mang virus LMLM trõu, bũ ti Qung Ninh nm 2015 rt cao, khuyn cỏo ngi chn nuụi nờn phi hp cht ch vi c quan thỳ y thc hin tt cỏc cụng tỏc phũng chng dch - Hng nm, bnh LMLM tip tc xy ti mt s tnh ca Vit Nam, ng thi cng xut hin thờm nhiu chng virus mi Vỡ vy ngh UBND tnh 76 Qung Ninh tip tc cp kinh phớ ỏn giỏm sỏt lu hnh virrus LMLM trờn a bn tnh ch ng phũng chng dch cho hiu qu - Ngoi nhng kt qu iu tra v nghiờn cu ca chỳng tụi, cn tin hnh nghiờn cu cỏc ch tiờu khỏc v xõy dng bn dch t bnh LMLM cho a phng, lm nn tng cho chng trỡnh phũng chng dch 77 TI LIU THAM KHO I TI LIU TING VIT Nguyn Tun Anh (2010), Kho sỏt mt s c im dch t bnh LMLM trõu, bũ ti Lõm ng t nm 2004 - 2009 v ỏnh giỏ hiu qu s dng ca vaccine, Lun Thc s Nụng nghip, Vin Khoa hc Nụng nghip Vit Nam Lờ Minh Chớ (1996), Bỏo cỏo tng kt cụng tỏc phũng chng dch l mm long múng nm 1995, Cc thỳ y Trn Hu Cn (1996), Nghiờn cu c im dch t hc bnh LMLM trõu bũ Vit Nam v xỏc nh bin phỏp phũng chng thớch hp, Lun ỏn Phú tin s khoa hc Nụng nghip, tr 14 - 17 Chi cc Thỳ y tnh Qung Ninh (2011), Bỏo cỏo kt qu cụng tỏc nm 2010, k hoch cụng tỏc nm 2011 Chi cc Thỳ y tnh Qung Ninh (2012), Bỏo cỏo kt qu cụng tỏc nm 2011, k hoch cụng tỏc nm 2012 Chi cc Thỳ y tnh Qung Ninh (2013), Bỏo cỏo kt qu cụng tỏc nm 2012, k hoch cụng tỏc nm 2013 Chi cc Thỳ y tnh Qung Ninh (2014), Bỏo cỏo kt qu cụng tỏc nm 2013, k hoch cụng tỏc nm 2014 Chi cc Thỳ y tnh Qung Ninh (2015a), Bỏo cỏo kt qu cụng tỏc nm 2014, k hoch cụng tỏc nm 2015 Chi cc Thỳ y tnh Qung Ninh (2015b), Bỏo cỏo tng kt thỏng u nm 2015 10 Cc Thỳ y (2003), S tay phũng chng bnh l mm long múng gia sỳc, Nxb Nụng nghip 11 Cc Thỳ y (2004), Bỏo cỏo tng kt ti c lp cp nh nc: Nghiờn cu gii phỏp dch t hc phỏt hin v khng ch bnh LMLM 12 Cc Thỳ y (2011), Chng trỡnh Quc Gia khng ch v toỏn bnh l mm long múng giai on 2011 - 2015 78 13 Donalsson A I (2000), Bnh lý hc v dch t hc ca bnh l mm long múng (ti liu Lờ Minh H dch), Tp KHKT Thỳ y, 7, tr 43 - 47 14 Nguyn Tin Dng (2000), Bnh l mm long múng (bi tng hp), Tp Khoa hc K thut Thỳ y, 7, tr - 16 15 o Trng t (2000), "Gúp phn vo vic u tranh phũng chng bnh l mm long múng", Tp Khoa hc K thut Thỳ y, 7, tr - 16 Anh H (2007), Mt s c im dch t v cỏc gii phỏp phũng chng bnh LMLM tnh Qung Ninh giai on 2002 - 2006, Lun Thc s Nụng nghip, i hc Nụng nghip H Ni 17 Phm Anh Hựng (2012), Nghiờn cu mt s c im dch t v xỏc nh type virus gõy bnh LMLM trõu, bũ ti tnh Lai Chõu, Lun Thc s Nụng nghip, Trng i hc Nụng Lõm - i hc Thỏi Nguyờn 18 Nguyn Vn Hng (2011), Nghiờn cu s phõn b v lu hnh ca virus l mm long múng vựng Duyờn hi Trung, Lun ỏn Tin s khoa hc nụng nghip, Vin thỳ y Quc gia, H Ni 19 Nguyn Vit Khụng, Nguyn Vn Hng, Lờ Thng, Trng Vn Dung, Trn Th Thanh & Trnh Quang i (2006) "Phỏt hin type Asia virut LMLM ln u tiờn ti Khỏnh Hũa bng k thut RT- PCR", Tp Khoa hc K thut Thỳ y, Tp XIII, (4), tr 97 - 98 20 Nguyn Lng (1997), Dch t hc Thỳ y (phn chuyờn khoa, Nxb Nụng nghip, H Ni, tr 32 - 71 21 Merial (2003), Tiờm chng nhc li vaccine ch t khỏng nguyờn tinh khit vụ hot m c khụng to khỏng th khỏng protein khụng cu trỳc ca virus l mm long múng, Tp Khoa hc K thut Thỳ y, X (4), tr 82 - 88 22 Nguyn Vnh Phc (1970), Giỏo trỡnh Vi sinh vt hc thỳ y, Nxb i hc trung hc chuyờn nghip, H Ni 2-3, tr 185 - 203 23 Nguyn Vnh Phc, H ỡnh Chỳc, Nguyn Vn Hanh, ng Th Huynh (1978), Bnh truyn nhim gia sỳc, Nxb Nụng nghip, H Ni, tr 185 - 203 79 24 Nguyn Hi Sn (2012), Nghiờn cu s lu hnh ca virus LMLM trờn trõu, bũ v hiu lc ca vaccine cụng tỏc phũng dch LMLM ti tnh Qung Ninh, Lun Thc s Nụng nghip, Trng i hc Nụng Lõm - i hc Thỏi Nguyờn 25 Tụ Long Thnh, T Hong Long (2008), Thu thp, bo qun v chuyn bnh phm trõu, bũ, ln nghi mc bnh LMLM t cỏc dch, Tp khoa hc k thut thỳ y, 15, tr 92 - 99 26 Dng Tt Thng (2007), Mt s c im dch t bnh LMLM trõu, bũ v ln ti Ngh An t nm 2002 - 2007, cỏc gii phỏp phũng chng bnh, Lun Thc s Nụng nghip, Vin Khoa hc Nụng nghip Vit Nam 27 Nguyn Vn Thin, Nguyn Khỏnh Quc, Nguyn Duy Hoan (2002), Phng phỏp nghiờn cu chn nuụi, Nxb Nụng Nghip, H Ni 28 Trnh Vn Thnh, Phan ỡnh (1958) Bnh truyn nhim gia sỳc, Nxb Nụng thụn I, tr 117 - 179 29 Nguyn Ngc Tin (2010), Nghiờn cu t l lu hnh hyt bnh LMLM trờn trõu, bũ v ln ti hai tỡnh Thỏi Bỡnh v Nam nh bng phn ng huyt hc, Lun Thc s Nụng nghip, i hc Nụng nghip H Ni III TI LIU TING ANH 30 Abubakar M., Arshed M J., Ali Q., Hussain M (2012), Spatial trend of Foot and Mouth Disease virus (FMDV) serotypes in cattle and buffaloes, Pakistan, Virol Sin, 27(5), pg 320 - 323 31 Abubakar M., Khan E U., Arshed M J., Gonzales J., Ferrari G., Hussain M., Ali Q (2015), An appraisal on the occurrence of foot-and-mouth disease virus serotypes in cattle and buffaloes, Pakistan, Arch Virol 32 Anonymous (2000), Foot and mouth disease Manual of standards for diagnostic tests and vaccines, 4th ed, Paris Office international des epizooties, pg 77 - 92 33 Amadori M., Archetti I L., Verardi R & Berneri C (1992), Target recognition by bovine mononuclear, MHC-unrestricted cytotoxic cells, Veterinary Microbiology, 33, pg 383 - 392 80 34 Ayebazibwe C., Mwiine F N., Balinda S N., Tjứrnehứj K., Alexandersen S (2012), Application of the Ceditestđ FMDV type O and FMDV-NS enzymelinked immunosorbent assays for detection of antibodies against Foot-andmouth disease virus in selected livestock and wildlife species in Uganda, J Vet Diagn Invest, 24(2), pg 270 - 276 35 Bellet C., Vergne T., Grosbois V., Holl D., Roger F., Goutard F (2012), Evaluating the efficiency of participatory epidemiology to estimate the incidence and impacts of foot-and-mouth disease among livestock owners in Cambodia, Acta Trop, 123(1), pg 31 - 38 36 Brocchi E., De Diego M I., Berlinzani A., Gamba D., De Simone F (1998), Diagnostic potential of Mab-based ELISAs for antibodies to non-structural proteins of foot-and-mouth disease virus to differentiate infection from vaccination, Vet Q 20 Suppl 2, pg 20-24 37 Elhaig M M., Elsheery M N (2014), Molecular investigation of foot-andmouth disease virus in domestic bovids from Gharbia, Egypt, Trop Anim Health Prod, 46(8), pg 1455 - 1462 38 Emami J., Rasouli N., McLaws M., Bartels C J (2015), Risk factors for infection with Foot-and-Mouth Disease virus in a cattle population vaccinated with a non-purified vaccine in Iran, Prev Vet Med, 119 (3-4), pg 114 - 122 39 Ferrari G., Tasciotti L., Khan E., Kiani A (2014), Foot-and-mouth disease and its effect on milk yield: an economic analysis on livestock holders in Pakistan, Transbound Emerg Dis, 61(6), pg 52 - 59 40 Grubman M J., Baxt B (2004), Foot-and-mouth disease, Clin Microbiol Rev 17, pg 465 - 493 41 Hall M D., Knowles N J., Wadsworth J., Rambaut A., Woolhouse M E (2013), Reconstructing geographical movements and host species transitions of foot-and-mouth disease virus serotype SAT 2, Mbio, 4(5), pg 591 - 613 42 Hegde R., Gomes A R., Giridhar P., Kowalli S., Shivashankar B P., Sudharshana K J., Nagaraj K., Sesharao R., Mallinath K C., Shankar B 81 P., Nagaraj D.,Seema C M., Khan T A., Nagaraj G V., Srikala K., Dharanesh N K., Venkatesha M D., Renukaprasad C (2014), Epidemiology of foot and mouth disease in Karnataka state, India: a retrospective study, Virusdisease, 25(4), pg 504 - 509 43 Hibi J., Kurosawa A., Watanabe T., Kadowaki H., Watari M., Makita K (2015), Post-traumatic stress disorder in participants of foot-and-mouth disease epidemic control in Miyazaki, Japan, in 2010, J Vet Med Sci 44 Jamal S M., Ferrari G., Ahmed S., Normann P., Belsham G J (2011), Genetic diversity of foot-and-mouth disease virus serotype O in Pakistan and Afghanistan, 1997 - 2009, Infect Genet Evol, 11(6), pg 1229 - 1238 45 Jamal S M., Ferrari G., Hussain M., Nawroz A H., Aslami A A., Khan E., Murvatulloev S., Ahmed S., Belsham G J (2012), Detection and genetic characterization of foot-and-mouth disease viruses in samples from clinically healthy animals in endemic settings, Transbound Emerg Dis, 59(5), pg 429 - 440 46 Jamal S M., Shah S I., Ali Q., Mehmood A., Afzal M., Afzal M., Dekker A (2014), Proper quality control of formulated foot-and-mouth disease vaccines in countries with prophylactic vaccination is necessary, Transbound Emerg Dis, 61(6), pg 483 - 489 47 Kandeil A., El-Shesheny R., Kayali G., Moatasim Y., Bagato O., Darwish M., Gaffar A., Younes A., Farag T., Kutkat M A., Ali M A (2013), Characterization of the recent outbreak of foot-and-mouth disease virus serotype SAT2 in Egypt, Arch Virol, 158(3), pg 619 - 627 48 Kasanga C J., Yamazaki W., Mioulet V., King D P., Mulumba M., Ranga E., Deve J., Mundia C., Chikungwa P., Joao L., Wambura P N., Rweyemamu M M (2014), Rapid, sensitive and effective diagnostic tools for foot-andmouth disease virus in Africa, Onderstepoort J Vet Res, 81(2), pg - 49 Knight-Jones T J., Bulut A N., Gubbins S., Stọrk K D., Pfeiffer D U., Sumption K J., Paton D J (2015), Randomised field trial to evaluate 82 serological response after foot-and-mouth disease vaccination in Turkey, Vaccine, 33(6), pg 805 - 811 50 Madhanmohan M., Yuvaraj S., Nagendrakumar S B., Srinivasan V A., Gubbins S., Paton D J., Parida S (2014), Transmission of foot-and-mouth disease virus from experimentally infected Indian buffalo (Bubalus bubalis) to in-contact naùve and vaccinated Indian buffalo and cattle, Vaccine, 32(39), pg 5125 - 5130 51 Mahapatra M., Yuvaraj S., Madhanmohan M., Subramaniam S., Pattnaik B., Paton D J., Srinivasan V A., Parida S (2015), Antigenic and genetic comparison of foot-and-mouth disease virus serotype O Indian vaccine strain, O/IND/R2/75 against currently circulating viruses, Vaccine, 33(5), pg 693 - 700 52 Namatovu A., Tjứrnehứj K., Belsham G J., Dhikusooka M T., Wekesa S N., Muwanika V B., Siegismund H R., Ayebazibwe C (2015), Characterization of foot-and-mouth disease viruses (FMDVs) from Ugandan cattle outbreaks during 2012 - 2013: evidence for circulation of multiple serotypes, PLoS One, 10(2) 53 Nampanya S., Khounsy S., Phonvisay A., Young J R., Bush R D., Windsor P A (2013), Financial Impact of Foot and Mouth Disease on Large Ruminant Smallholder Farmers in the Greater Mekong Subregion, Transbound Emerg Dis 54 Nampanya S., Khounsy S., Abila R., Young J R., Bush R D., Windsor P A (2015), Financial Impacts of Foot-and-Mouth Disease at Village and National Levels in Lao PDR, Transbound Emerg Dis 55 OIE (2000), Manual diagnosis test and vaccin for terrestrial animals Chapter 2.1.1 Foot and Mouth disease, pg 77 - 92 56 Reid S M, Forsyth M A., Hutchings G H, Ferris N P (1998), Comparison of reverse transcription polymerase chain reaction, enzyme linked immunosorbent assay and virus isolation for the routine diagnosis of foot-and-mouth disease, J Virol Methods, 70, pg 213-217 83 57 Reid S M., Grierson S S., Ferris N P., Hutchings G H., Alexandersen S (2003), Evaluation of automated RT-PCR to accelerate the laboratory diagnosis of footand-mouth disease virus, J Virol Methods, 107, pg 129 - 139 58 Sallu R S., Kasanga C J., Mathias M., Yongolo M., Mpelumbe-Ngeleja C., Mulumba M., Ranga E., Wambura P., Rweyemamu M., Knowles N., King D (2014), Molecular survey for foot-and-mouth disease virus in livestock in Tanzania, 2008 - 2013, Onderstepoort J Vet Res, 81(2), pg - 59 Samuel A R., Knowles N J (2001), Foot and mouth disease type O viruses exhibit genetically and geographically distinct evolutionary lineages (topotypes), J Gen Virol, 82, pg 609 - 621 60 Saravanan P., Sreenivasa B P., Selvan R P., Basagoudanavar S H., Hosamani M., Reddy N D., Nathanielsz J., Derozier C., Venkataramanan R (2015), Protective immune response to liposome adjuvanted high potency foot-andmouth disease vaccine in Indian cattle, Vaccine, 33(5), pg 670 - 677 61 Subramaniam S., Mohapatra J K., Das B., Sanyal A., Pattnaik B (2015), Genetic and antigenic analysis of foot-and-mouth disease virus serotype O responsible for outbreaks in India during 2013, Infect Genet Evol, 30, pg 59 - 64 62 Sugimura T., Eissner G (1976), Typing foot-and-mouth disease virus by fluorescent antibody technique, Natl Inst Anim Health Q., 16, pg 152 - 159 63 Tum S., Robertson I D., Edwards J., Abila R., Morzaria S (2015), Seroprevalence of foot-and-mouth disease in the southern provinces of Cambodia, Trop Anim Health Prod, 47(3), pg 541 - 547 64 Weaver G V., Domenech J., Thiermann A R , Karesh W B (2013), Foot and mouth disease: a look from the wild side, J Wildl Dis, 49(4), pg 759 - 785 65 Wekesa S N., Sangula A K., Belsham G J., Tjornehoj K., Muwanika V B., Gakuya F., Mijele D., Siegismund H R (2015), Characterisation of recent foot-and-mouth disease viruses from African buffalo (Syncerus caffer) and cattle in Kenya is consistent with independent virus populations, BMC Vet Res, 11(1), pg 17 84 MT S HèNH NH MINH HA CHO TI nh 1,2,3,4: Triu chng ca bnh LMLM trõu, bũ b bnh 85 nh 5, 6: Ly mỏu trõu, bũ thu thp huyt [...]... long móng ở trâu, bò tại tỉnh Quảng Ninh và hiệu lực của vaccine Aftopor trong công tác phòng chống Từ kết quả của những nghiên cứu này, hy vọng sẽ khuyến cáo người dân trong tỉnh có thể chủ động xây dựng lịch dùng vaccine phòng bệnh LMLM hợp lý và khoa học cho đàn trâu, bò của mình, đồng thời cũng giúp cho công tác phòng và chống bệnh LMLM ở nước ta ngày một tốt hơn 2 Mục tiêu của đề tài - Xác định... tình hình diễn biến của dịch LMLM ở trâu, bò của tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2010 - 2015 và một số đặc điểm dịch tễ của bệnh 3 - Xác định sự lưu hành và các type virus LMLM trên đàn trâu, bò nuôi tại tỉnh Quảng Ninh - Đánh giá hiệu quả của vaccine LMLM sau tiêm phòng tại Quảng Ninh - Khuyến cáo sự lựa chọn vaccine, thời gian và khoảng cách sử dụng vaccine phù hợp 3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn - Các... mang virus LMLM ở trâu, bò tại một số địa phương thuộc tỉnh Quảng Ninh năm 2014 59 3.3.2 Tỷ lệ mang virus LMLM ở trâu, bò tại một số địa phương thuộc tỉnh Quảng Ninh năm 2015 61 3.3.3 Định type virrus LMLM trâu bò trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh 63 3.4 ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG CỦA VACCINE AFTOPOR PHÒNG BỆNH LMLM CHO TRÂU, BÒ TẠI QUẢNG NINH .65 3.4.1 Kết quả tiêm phòng vaccine. .. trong các công cụ hỗ trợ đắc lực nhất để ngăn chặn, khống chế và tiến tới thanh toán bệnh LMLM trên địa bàn của tỉnh, sử dụng nó như một biện pháp chiến lược toàn diện trong công tác phòng chống dịch LMLM đó là tiêm phòng vaccine cho đàn gia súc trong tỉnh Xuất phát từ tình hình và yêu cầu thực tế đó, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: Nghiên cứu sự lưu hành của virus lở mồm long móng ở trâu, bò. .. quả tiêm phòng đạt hiệu quả cao - Các kết quả nghiên cứu đáp ứng miễn dịch sau khi tiêm phòng vaccine LMLM trên đàn trâu, bò tại một số huyện tại Quảng Ninh có thể dùng làm tài liệu tham khảo, bổ sung thêm số liệu vào kết quả đánh giá hiệu quả của việc tiêm phòng trong công tác phòng chống dịch LMLM ở Việt Nam 4 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 MỘT SỐ HIỂU BIẾT VỀ VIRUS GÂY BỆNH LỞ MỒM LONG MÓNG 1.1.1... quả điều tra, nghiên cứu về một số đặc điểm dịch tễ học bệnh LMLM tại Quảng Ninh nhằm cung cấp, bổ sung và hoàn thiện thêm các thông tin dịch tễ học về bệnh LMLM tại việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Ninh nói riêng - Các kết quả xét nghiệm xác định sự phân bố của các type virus LMLM gây bệnh trên trâu, bò tại tỉnh Quảng Ninh là cơ sở khoa học để đưa ra chương trình tiêm phòng, lựa chọn vaccine sao cho... dịch Số lượng virus cường độc trong các chất bài tiết này thấp hơn ở nước dãi Độc lực của virus có trong chúng cùng một lúc với độc lực của virus có trong máu, cao nhất vào ngày thứ 2 và thứ 3 sau khi thú nhiễm virus và mất đi vào ngày thứ 4 hoặc thứ 5, ngoại trừ ở nước tiểu Mô, tổ chức khác như: tim, da, tuyến tuỵ, tuyến giáp, trong mật và các hạch lâm ba cũng chứa một lượng lớn virus trong suốt giai... mụn và mảnh thượng bì của mụn bị vỡ ra trên niêm mạc lưỡi và miệng Virus trong nước dãi tồn tại đến 2 ngày ở 37°C, 3 tuần ở 20°C, 5 tuần ở 4°C Mụn nước: virus có nhiều nhất trong nước của mụn tiên phát dưới 5 ngày, mụn không còn virus sau khi hình thành mụn thứ phát Hàm lượng virus cao nhất là trong nước mụn và thành mụn, 1 ml dịch mụn nước có chứa 108 TCID50 ở ngày thứ 2 - 3 sau khi có triệu chứng và. .. súc của tỉnh Quảng Ninh năm 2014 65 3.4.2 Đáp ứng miễn dịch và độ dài miễn dịch của trâu, bò được tiêm vaccine 66 3.4.3 Diễn biến kháng thể của trâu bò tại các thời điểm lấy mẫu sau khi tiêm vaccine LMLM 70 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 75 1 KẾT LUẬN 75 2 ĐỀ NGHỊ .75 TÀI LIỆU THAM KHẢO .77 1 MỞ ĐẦU 1 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Bệnh lở mồm long. .. kháng thể của động vật đã được tiêm vaccine hay do nhiễm virus (Tô Long Thành và Tạ Hoàng Long, 2008) [25] Phương pháp 3ABC - ELISA là kỹ thuật dùng để xác định trường hợp dương tính huyết thanh học ở chẩn đoán phát hiện kháng thể là do kháng thể do nhiễm virus thực địa và do tiêm phòng( Tô Long Thành và Tạ Hoàng Long, 2008) [25] Kỹ thuật này dựa vào cơ sở khoa học như sau: Virus LMLM khi xâm nhiễm vào tế