VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI THÁI NGỌC LÂM HỖ TRỢ DẠY NGHỀ VÀ VIỆC LÀM ĐỐI VỚI NGƢỜI KHUYẾT TẬT TỪ THỰC TIỄN TRUNG TÂM DẠY NGHỀ, GIỚI THIỆU VÀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT HÀ TĨNH, TỈNH HÀ TĨNH Chuyên ngành: Công tác xã hội Mã số: 60 90 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC GS.TS: VÕ KHÁNH VINH HÀ NỘI, 2016 Lời cam đoan Tôi cam đoan công trình nghiên cứu Những kết số liệu khóa luận chưa công bố hình thức thực hướng dẫn khoa học GS.TS Võ Khánh Vinh Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước Học viện cam đoan Hà Nội, ngày.… tháng năm 2016 Tác giả Thái Ngọc Lâm MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ HỖ TRỢ DẠY NGHỀ VÀ VIỆC LÀM ĐỐI VỚI NGƢỜI KHUYẾT TẬT 10 1.1 Những vấn đề lý luận hỗ trợ dạy nghề việc làm người khuyết tật 10 1.2 Cơ sở pháp lý việc hỗ trợ dạy nghề việc làm người khuyết tật… 25 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HỖ TRỢ DẠY NGHỀ VÀ VIỆC LÀM ĐỐI VỚI NGƢỜI KHUYẾT TẬT TẠI TRUNG TÂM DẠY NGHỀ, GIỚI THIỆU VÀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT HÀ TĨNH, TỈNH HÀ TĨNH… 30 2.1 Về thực trạng địa bàn nghiên cứu 30 2.2 Thực trạng học sinh học nghề sau học nghề Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho người khuyết tật Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh 31 2.3 Thực trạng đội ngũ giáo viên hỗ trợ kinh phí cho lớp dạy nghề Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho người khuyết tật Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh 34 2.4 Thực trạng nội dung, chương trình kế hoạch dạy nghề việc làm Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho người khuyết tật Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh 38 2.5 Thực trạng sở vật chất, trang thiết bị việc hỗ trợ dạy nghề việc làm cho người khuyết tật Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho người khuyết tật Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh 41 2.6 Đánh giá khái quát thực trạng hỗ trợ dạy nghề việc làm cho người khuyết tật từ thực tiễn Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho người khuyết tật Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh 52 Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG HỖ TRỢ DẠY NGHỀ VÀ VIỆC LÀM ĐỐI VỚI NGƢỜI KHUYẾT TẬT TẠI TỈNH HÀ TĨNH 60 3.1 Định hướng hỗ trợ dạy nghề việc làm người khuyết tật tỉnh Hà Tĩnh 60 3.2 Các giải pháp tăng cường hỗ trợ dạy nghề việc làm người khuyết tật tỉnh Hà Tĩnh 60 KẾT LUẬN 68 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO… 70 PHỤ LỤC 73 DANH MỤC VIẾT TẮT WHO Tổ chức y tế Thế giới LHQ Liên Hiệp quốc ILO Tổ chức Lao động quốc tế CTXH Công tác xã hội NKT Người khuyết tật NV CTXH Nhân viên công tác xã hội TW Trung ương UBND Ủy ban nhân dân LĐTBXH Lao động - Thương binh Xã hội XHCN Xã hội chủ nghĩa CTMT Chương trình mục tiêu DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Danh sách giáo viên dạy nghề Trung tâm…………… 37 Bảng 2.2 Thời gian đào tạo cấp chứng cho NKT học nghề… 41 Bảng 2.3 Các giải pháp khảo sát đội ngũ giáo viên 2015…………………………………………… ………………… Bảng 2.4 Đánh giá khả tiếp thu NKT học nghề……… 56 57 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1 Số lượng NKT lớp học nghề năm 2014 - 2015 35 Biểu đồ 2.2 Số lượng NKT học nghề mù chữ năm 2014 - 2015 35 Biểu đồ 2.3 Số lượng NKT tìm việc làm năm 2014 - 2015 36 DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 2.1 Lớp học nghề Tin học văn phòng Trung tâm…… 46 Hình 2.2 Lớp học nghề Sữa chữa xe máy Trung tâm……… 48 Hình 2.3 Lớp học nghề Sữa chữa điện Trung tâm…….…… 49 Hình 2.4 Lớp học nghề Cắt may dân dụng Trung tâm…… 50 Hình 2.5 Lớp học Mây tre đan Trung tâm … ….………… 51 Hình 2.6 Xưởng Cắt may NKT Trung tâm …………… 53 Hình 2.7 Xưởng In lưới NKT Trung tâm……… ……… 54 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Theo số liệu thống kê Bộ Lao động - Thương binh Xã hội (LĐTBXH), nước có khoảng 7,2 triệu NKT, chiếm 7,8% dân số dự báo, số lượng người khuyết tật(NKT) năm tới tiếp tục tăng già hóa dân số, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu tai nạn lao động, tai nạn giao thông,… Theo thống kê số lượng người khuyết tật(NKT) chưa học nghề chiếm 90%, có khoảng 58% tham gia làm việc, có 30% thất nghiệp NKT có việc làm chủ yếu công việc đơn giản chân tay, có thu nhập thấp có khoảng 70 - 80% NKT sống vùng nông thôn với điều kiện kinh tế khó khăn, sở hạ tầng thấp kém, gặp nhiều khó khăn việc hòa nhập với cộng đồng phần lớn NKT sống độc lập, có khoảng 70% phải sống dựa vào gia đình, người thân từ trợ cấp xã hội, có 25% NKT tham gia làm việc nghề thủ công truyền thống đơn giản Chúng ta biết thân NKT gia đình họ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, số NKT sử dụng phương tiện phục vụ cá nhân để lại, sinh hoạt, hoạt động,…ví dụ, đường tiếp cận cho xe lăn lên xuống nhà cao tầng thấp, chiếm khoảng 2% Bên cạnh phương tiện xe lăn, xe lắc lại cho họ doanh nghiệp, tổ chức Hội, nhà hảo tâm nước quốc tế cấp 50% Mặc dù bị khiếm khuyết NKT có ước muốn, hoài bảo, cố gắng vươn lên để học tập, làm việc để tự nuôi sống thân hòa nhập với cộng đồng, có đến 58% NKT đến độ tuổi lao động tham gia làm việc, đó, có đến 30% NKT chưa có việc làm mong muốn tìm việc làm khoản thu nhập họ chiếm có 40% tổng thu nhập lại từ trợ cấp Nhà nước, gia đình xã hội, chiếm đến 60% Trên sở số liệu thống kê này, cho thấy nhu cầu học nghề việc làm NKT lớn tạo điều kiện, giúp đỡ NKT có hội việc làm bền vững, tham gia lao động tạo thu nhập, góp phần ổn định sống hòa nhập với cộng đồng xã hội Vì vấn đề hỗ trợ dạy nghề giải việc làm cho NKT sở dạy nghề, sở sản xuất kinh doanh vô quan trọng cần thiết Tuy nhiên để phát huy hiệu mang lại kết tích cực theo chủ trương cần triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, người chung tay, góp sức, có hành động thiết thực để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn nhằm đưa lại hiệu cao việc hỗ trợ dạy nghề việc làm NKT Chính vấn đề đó, để nắm rõ khó khăn, thách thức mà NKT gặp phải muốn có việc làm ổn định, tạo thu nhập cho thân gia đình NKT muốn hiểu sâu hỗ trợ dạy nghề việc làm NKT mặt như: Trợ giúp tư vấn, tham vấn, trợ giúp để NKT tham gia học nghề việc làm phù hợp với điều kiện sức khỏe, khả thân; hỗ trợ pháp lý; chăm sóc sức khỏe NKT, bên cạnh đó, hỗ trợ kinh phí dạy nghề, sở vật chất kỹ thuật, máy móc trang thiết bị phù hợp, nguyên vật liệu, nâng cao nghiệp vụ cho giáo viên dạy nghề, biên soạn chương trình dạy nghề phù hợp cho NKT, xây dựng mô hình sản xuất, hỗ trợ thuế, vay vốn sản xuất, Với yêu cầu cần thiết Tôi chọn đề tài: “Hỗ trợ dạy nghề việc làm NKT từ thực tiễn Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho người khuyết tật Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh” Bản thân mong muốn đề tài mang đến cho tất nhìn mới, sâu sắc, rõ nét NKT hiểu biết đầy đủ vấn đề hỗ trợ dạy nghề việc làm NKT từ thực tiễn Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho NKT Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh nói riêng sở dạy nghề giải việc làm NKT nói chung 2 Tình hình nghiên cứu đề tài 2.1 Tình hình nghiên cứu giới Theo số liệu thống kê Tổ chức y tế Thế giới(WHO) giới có gần tỷ NKT, chiếm từ 15% - 20% dân số giới Số NKT nặng chiếm 345 triệu người, nước phát triển có 100 triệu người, nước phát triển có 235 triệu NKT Thống kê năm 2011 có khoảng tỷ người giới có dấu hiệu khuyết tật, chiếm 15% dân số; có khoảng từ 110 đến 190 triệu NKT có khó khăn thực chức năng; tỷ lệ NKT có xu hướng gia tăng; nước chậm phát triển có tỷ lệ khuyết tật cao nước phát triển; khuyết tật phổ biến trẻ em, nữ giới, người già, người nghèo, người neo đơn Theo kết báo cáo giới tình trạng khuyết tật 40 năm qua nhìn tổng quát thực trạng khuyết tật, chuyên gia nghiên cứu gần 1/5 tổng dân số ước tính toàn cầu sống chung với khuyết tật, có khoảng từ 110 đến 200 triệu NKT phải đối mặt với khó khăn thường xuyên nạn đói, nhà ở, không học tập, không chăm sóc, khám chữa bệnh, bị bóc lột sức lao động, thực tế cho thấy NKT gặp khó khăn cao nhiều Số lượng NKT cung cấp dịch vụ y tế với kỹ không đáp ứng nhu cầu họ, dễ bị từ chối chăm sóc y tế cần thiết nhiều gấp lần so với người bình thường Theo Tổ chức Lao động Quốc tế(ILO) nêu: Người khuyết tật có quyền hưởng chương trình giáo dục - đào tạo, phục hồi chức năng, nghề nghiệp, trợ giúp, tư vấn dịch vụ xếp việc làm dịch vụ khác để làm cho phát triển tối đa khả năng, kỷ thúc đẩy trình hòa nhập hay tái hòa nhập xã hội họ[28] 2.2 Tình hình nghiên cứu Việt Nam Theo số liệu thống kê kết điều tra cho thấy: Nước ta có khoảng 8% hộ gia đình có NKT, tức bình quân hộ gia đình chiếm 1,12 % NKT; khoảng 75% hộ gia đình có NKT sinh sống khu vực nông thôn 32,5% thuộc diện hộ nghèo (cao gấp lần so với tỷ lệ nghèo chung thời điểm); gần 24% hộ gia đình NKT phải sống điều kiện nhà tạm, 65% sống nhà kiên cố hộ gia đình có NKT đảm bảo nhu cầu ăn để tồn tại, mặc cho NKT, lại nhu cầu khác học văn hóa, học nghề, khám chữa bệnh,…thì khả đáp ứng hộ gia đình khó khăn, có khoảng 80% gần 55% hộ gia đình gặp trở ngại tiếp cận việc làm vay vốn sản xuất kinh doanh Đối với cá nhân NKT, theo kết điều tra mẫu phản ánh thực trạng đáng lo ngại NKT sống họ, ví dụ phần lớn NKT có trình độ văn hoá thấp, chưa học văn hóa chưa qua đào tạo nghề Trong có khoảng 60% NKT thuộc độ tuổi lao động, có 3% NKT có việc làm tạm thời ổn định 62% số tham gia lao động để có thu nhập; việc làm chủ yếu NKT sản xuất nông nghiệp, nghề đơn giản, có suất lao động tạo giá trị lợi nhuận thấp lĩnh vực sản xuất kinh tế quốc dân(như đan lát, thêu ren, làm chổi, làm tăm tre, ) Số NKT tự lập sống chiếm khoảng 11%, tỷ lệ nhỏ Theo Bộ LĐTBXH sơ kết thực năm Luật NKT[21] thực Quyết định 1019/TTg[7] Đề án trợ giúp NKT giai đoạn 2012-2020, đó, công tác dạy nghề, việc làm sau năm triển khai, thấy mạng lưới sở dạy nghề cho NKT gia tăng đáng kể, từ 850 sở (năm 2010) lên 1.130 sở (năm 2014), có 225 sở dạy nghề chuyên biệt Giai đoạn 2010 – 2014, nước có khoảng 120 nghìn NKT hỗ trợ dạy nghề tạo việc làm Trong đó, đánh giá tổng kết đến năm 2015 hỗ trợ dạy nghề giải cho NKT nước 140.000 người, tiếp tục thực đề án trợ giúp NKT giai đoạn 2012-2020, dự kiến có khoảng 300.000 NKT hỗ trợ học nghề miễn phí kinh phí Ngân sách Nhà nước cấp Trong năm qua, số địa phương tích cực tổ chức dạy nghề, tư vấn tạo việc làm cho NKT, xây dựng mô hình việc làm NKT có hiệu quả, hỗ trợ phương pháp thông qua chương trình, hoạt động hỗ trợ mua giống, chăn nuôi, trồng trọt, phát triển nhóm, mô hình sản xuất quy mô vừa, nhỏ, nghề thủ công, Có thể nói, năm triển khai Luật NKT, việc thực sách pháp luật NKT tạo chuyển biến tích cực, rõ nét sống NKT Cùng với đó, thay đổi nhận thức xã hội giúp cho NKT ngày tự tin hơn, hòa nhập với đời sống xã hội Hiện theo số liệu điều tra đến Hà Tĩnh, số NKT địa bàn toàn tỉnh 69.466 người, chiếm khoảng 5,2 dân số Như so với nước Hà Tĩnh tỉnh có tỷ lệ người khuyết tật tương đối cao[30] Tuy Hà Tĩnh tỉnh nghèo, nguồn thu không đủ chi chi ngân sách hàng năm chủ yếu TW hỗ trợ, với quan Tỉnh triển khai thực sách an sinh xã hội nói chung NKT nói riêng đắn, đảm bảo kịp thời Hàng năm Tỉnh trích kinh phí phục vụ chương trình làm nhà cho NKT, hỗ trợ dạy nghề, cho vay vốn ưu đãi, xây dựng công trình công cộng, nhằm giúp đỡ NKT khắc phục khó khăn vươn lên sống Chúng ta quan niệm khẳng định "Nếu cho người ta cá, người ta sống ngày Nếu dạy cho họ nghề cầu cá người ta sống đời người" Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng kết đạt được, hạn chế, khó khăn giải pháp nâng cao hiệu hỗ trợ dạy nghề việc làm NKT từ thực tiễn Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho NKT Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh 14 Liên Hợp Quốc (2008), Luật cho người khuyết tật 15 Bùi Thị Xuân Mai (2008), Giáo trình tham vấn, Nxb Lao động - Xã hội 16 Bùi Thị Xuân Mai (2012), Giáo trình Nhập môn công tác xã hội, Nxb Lao động - Xã hội 17 Nghị định 28/2012/NĐ-CP quy định chi tiết hướng dẫn thi hành số điều Luật NKT 18 Lê Văn Phú (2004), Công tác xã hội, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội 19 Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam, “Luật Dạy nghề Việt Nam ngày 29/11/2006” 20 Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam, Luật Đào tạo nghề Việt Nam (2005) 21 Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam, Luật Người khuyết tật, (06/2010) 22 Phạm Văn Quyết, Nguyễn Quý Thanh (2004), Phương pháp nghiên cứu xã hội học, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội 23 Lê Văn Tạc, Vương Hồng Tâm, Nguyễn Xuân Hải - Viện Chiến lược Chương trình giáo dục, Những đặc điểm người khuyết tật vận động, Hà Nội, 2004 24 Thông tư Liên tịch số 48/2013/TTLT-BTC-BLĐTBXH 25 Hà Thị Thư (2012), Công tác xã hội với người khuyết tật, Nxb Lao động - Xã hội 26 Hà Thị Thư (2013), Kỷ công tác xã hội nhóm sinh viên ngành công tác xã hội, Nxb từ điển bách khoa 27 Nguyễn Hiệp Thương (2007), Tập giảng Công tác xã hội với người khuyết tật Trường ĐHSP Hà Nội 28 Tổ chức Lao động quốc tế (1975), Công ước nhằm phục hồi chức nghề nghiệp việc làm cho người khuyết tật phạm vi toàn giới 29 Nguyễn Ngọc Toản (2012), Hệ thống sách người khuyết tật, Tài liệu tập huấn TOT 71 30 Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho người khuyết tật Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh, Báo cáo tổng kết năm 2014, 2015 31 Trường Đại học Lao động - Xã hội (2014), Giáo trình CTXH với người khuyết tật, Nxb Lao động - Xã hội 32 Trần Đình Tuấn (2010), Công tác xã hội - Lý thuyết thực hành, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội Tài liệu nƣớc Michael Oliver, Bob Sapey, Pam Thomas (2012), Social Work with Disabled People, published by Association with Basw 72 PHỤ LỤC BẢNG PHỎNG VẤN SÂU "Đối với nhóm cán quản lý dạy nghề Trung tâm" Kính thưa Anh, Chị! Để khảo sát, điều tra, tổng hợp vào Luận văn Thạc sỹ có chất lượng Xin Anh(Chị) vui lòng, tạo điều kiện giúp đỡ đánh dấy khoanh tròn nhiều đáp án mà Anh(Chị) cho phù hợp ý kiến Anh(Chị) vào đáp án sau: Hiện sở vật chất máy móc, trang thiết bị Trung tâm để phục vụ việc học nghề người khuyết tật trang bị nào? nguyên vật liệu phục vụ cho trình học nghề hỗ trợ có đảm bảo không? Mỗi năm Trung tâm dạy nghề học sinh khuyết tật? Giải việc làm người khuyết tật sau học xong? Đội ngũ giáo viên dạy nghề Trung tâm có trình độ chuyên môn thâm niên nào? Kinh phí hàng năm để phục vụ dạy nghề cho người khuyết tật Trung tâm nào, có đảm bảo không? Định hướng cho người khuyết tật tham gia lớp nghề phù hợp chưa? Trung tâm có kế hoạch định hướng để phù hợp với đối tượng học nghề nào? Có mở thêm nghề để phù hợp với nuyện vọng người khuyết tật tham gia học nghề không? Trung tâm có liên kết với tổ chức để dạy nghề địa phương, doanh nghiệp, sở sản xuất,…không? Trung tâm có thuận lợi công tác dạy nghề tạo việc làm? Trung tâm gặp khó khăn công tác dạy nghề tạo việc làm? 73 Giải việc làm cho người khuyết tật sau học nghề hiệu nào? 10 Trung tâm chưa có NV CTXH để hỗ trợ dạy nghề việc làm cho NKT gặp khó khăn trình hoạt động? 11 Trung tâm có cần thiết bổ sung biên chế NV CTXH hay không? Xin cảm ơn Thầy (Cô) nhiều Chúc Thầy, Cô giáo mạnh khỏe, hạnh phúc khắc phục khó khăn vƣợt qua thách thức để giúp em NKT vƣơn lên sống! 74 PHIẾU ĐIỀU TRA, KHẢO SÁT (Đối với công tác hỗ trợ dạy nghề việc làm cho ngƣời khuyết tật Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho ngƣời khuyết tật Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh) (Đối với giáo viên dạy nghề Trung tâm) Xin Thầy(Cô) vui lòng đánh dấu chọn khoanh tròn ghi vào nhiều đáp án mà Thầy(Cô) cho phù hợp ý kiến Thầy(Cô) vào đáp án sau: Theo Thầy(Cô) công tác hỗ trợ dạy nghề việc làm cho học sinh khuyết tật quan trọng mức độ nào? A Rất quan trọng B Quan trọng C Không quan trọng Theo Thầy(Cô) công tác hỗ trợ dạy nghề việc làm cho học sinh khuyết tật Trung tâm việc đa dạng nhiều ngành nghề phù hợp với nhu cầu xã hội sức khỏe đối tượng cần thiết mức độ nào? A Rất cần thiết B Bình thường C Không cần thiết Theo Thầy(Cô) công tác hỗ trợ dạy nghề việc làm cho học sinh khuyết tật Trung tâm việc định hướng, lựa chọn nghề cho đối tượng người khuyết tật tham gia học nghề cần thiết mức độ nào? A Rất cần thiết B Bình thường C Không cần thiết Theo Thầy(Cô) công tác hỗ trợ dạy nghề cho học sinh khuyết tật Trung tâm thời gian phù hợp nhất? A Dưới tháng B Từ đến tháng C Từ đến 12 tháng Các Thầy, Cô cho biết dạy nghề Trung tâm nào? Thời gian đào tạo TT Các lớp nghề Dưới Từ 3–6 Trên 3tháng tháng tháng Nghề vi tính 75 Cấp chứng Có Không Nghề sữa xe máy Nghề sữa điện Nghề cắt may Nghề mây tre Thầy(Cô) tham gia lớp tập huấn, học tập nâng cao kỷ dạy nghề cho NKT chưa? B Rất A Có C Chưa Thầy(Cô) cho biết suy nghĩ thời gian tới để nâng cao chất lượng, hiệu công tác hỗ trợ dạy nghề tạo việc làm Trung tâm? Mức độ TT Rất quan trọng Nội dung/Cách thức Hỗ trợ giáo viên nâng cao trình độ dạy nghề cho người khuyết tật Hỗ trợ kinh phí phục vụ dạy nghề cho người khuyết tật Hỗ trợ kinh phí đầu tư sở vật chất, mua sắm trang thiếí bị, phục vụ dạy nghề Liên kết với sở sản xuất tổ chức dạy nghề tạo việc làm hiệu cho NKT Chú trọng xã hội hóa nguồn lực nước nước để hỗ trợ dạy nghề, việc làm Đa dạng hóa ngành nghề mà người khuyết tật tham gia phù hợp Hỗ trợ sách ưu đãi cho sở sản xuất dành cho người khuyết tật Chương trình dạy nghề cho người khuyết tật đạt chuẩn 76 Quan trọng Bình thường Không cần thiết Thầy(Cô) biết học sinh NKT có tỉ lệ mù chữ cao ảnh hưởng lớn đến hiệu quả, chất lượng dạy nghề cho NKT Thời gian tới có cần thiết phải dạy văn hóa chuyên biệt để xóa mù chữ trước NKT tham gia học nghề không? A Rất cần thiết B Cần thiết C Không cần thiết Thầy(Cô) nhận xét công tác hỗ trợ dạy nghề việc làm cho NKT Trung tâm thời gian qua đạt kết nào? A Rất tốt B Bình thường C Chưa tốt Thầy(Cô) vui lòng cho biết công tác hỗ trợ dạy nghề việc làm cho NKT Trung tâm có hạn chế gì? …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 10 Thầy(Cô) cho biết chương trình, nội dung dạy nghề cho NKT thời gian qua phù hợp chưa? A Phù hợp B Chưa phù hợp 11 Thầy(Cô) cho biết NKT làm việc xưởng Trung tâm thời gian qua thật hiệu chưa? A Rất hiệu B Hiệu C Chưa hiệu Xin cảm ơn Thầy(Cô) nhiều Chúc Thầy, Cô giáo mạnh khỏe, hạnh phúc khắc phục khó khăn vƣợt qua thách thức để giúp em NKT vƣơn lên sống! 77 PHIẾU KHẢO SÁT HỖ TRỢ DẠY NGHỀ CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT TẠI TRUNG TÂM (Đối với học sinh khuyết tật học nghề Trung tâm) Kính thưa Em! Các Em vui lòng khoanh tròn vào nhiều đáp án ý kiến riêng thân vào phương án bảng hỏi sau: Em thuộc dạng khuyết tật sau đây? A Vận động D Thần kinh B Nghe, nói Đ Trí tuệ C Nhìn E Khuyết tật khác Lý em bị khuyết tật? A Chiến tranh D Tai nạn lao động B Bệnh tật E Tai nạn giao thông C Bẩm sinh F Nguyên nhân khác Hiện em theo học nghề Trung tâm? A Tin học văn phòng B Sữa chữa xe máy C Sữa chữa điện D Cắt may dân dụng công nghiệp Đ Mây tre đan Lý làm em chọn nghề theo học Trung tâm? A Do sức khỏe, dạng khuyết tật B Do khả năng, sở thích C Do định hướng, tư vấn cán quản lý giáo viên trung tâm D Do áp đặt cán quản lý giáo viên trung tâm E Do định hướng nghề nghiệp từ phía gia đình, người thân, bạn bè 78 Em cho biết đến thời điểm Em học văn hóa nào? A Học đến THPT B Đến THCS C Đến tiểu học D Chưa học Em có cảm nhận học nghề muốn đạt hiệu phải có trình độ văn hóa không? A Rất cần thiết B Cần thiết C Không cần thiết Em cảm nhận giáo viên giảng dạy lớp em học? A Rất nhiệt tình, tâm huyết, ân cần, chu đáo B Luôn nhẹ nhàng, chăm sóc, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt C Thiếu tinh thần trách nhiệm, quan tâm tới Em học tập sinh hoạt D Trình độ hạn chế, không soạn giảng trước đến lớp Sau tốt nghiệp khóa học nghề Trung tâm em có dự định cho công việc tương lai? A Đến liên hệ xin việc tổ chức, sở sản xuất,… B Về địa phương xin việc làm C Về nhà phụ giúp gia đình D Tự mở xưởng, cửa hàng ngành nghề học Trong thời gian học nghề trung tâm em thấy thuận lợi thân? …………………………………………………………………………… … …………………………………………………………………………… 10 Trong thời gian học nghề trung tâm em thấy khó khăn thân? …………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… 11 Em có nhu cầu mong muốn việc hỗ trợ học nghề em tương lai trung tâm? 79 …………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… 12 Sau học nghề Em có nhu cầu làm việc Trung tâm hay không? A Có B Không C Ý kiến khác 11 Trong trình học nghề em cán bộ, giáo viên hỗ trợ, trợ giúp pháp lý, tâm lý, phục hồi chức năng, chăm sóc y tế,…hay chưa? A Có B Chưa 13 Các Em có mong muốn giúp đỡ nhân viên công tác xã hội, cán bộ, giáo viên hỗ trợ, giúp đỡ tư vấn tâm lý, pháp lý, chăm sóc sức khỏe, định hướng nghề nghiệp, quan hệ nam nữ,…hay không A Rất cần thiết B Cần thiết C không cần thiết (Đối với số em khuyết tật nghe, nói phải nhờ đến giáo viên chủ nhiệm phiên dịch để trả lời câu hỏi) Xin cảm ơn em nhiều Chúc em mạnh khỏe, hạnh phúc khắc phục khó khăn vƣơn lên sống! 80 PHIẾU KHẢO SÁT HỖ TRỢ DẠY NGHỀ VÀ VIỆC LÀM CHO NGƢỜI KHUYẾT TẬT TẠI TRUNG TÂM (Đối với học sinh khuyết tật làm việc Trung tâm) Thầy xin chào Em, Các em học viên yêu quý! Hiện Thầy tiến hành nghiên cứu đề tài Hỗ trợ dạy nghề việc làm người khuyết tật từ thực tiễn Trung tâm dạy nghề, giới thiệu giải việc làm cho NKT Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh Thầy mong muốn làm rõ nhu cầu, nguyện vọng, ý kiến em Rất mong nhận giúp đỡ em để đề tài đạt kết tốt Mọi thông tin em cung cấp mang tính chất tham khảo, phục vụ cho nghiên cứu đề tài, không phục vụ cho mục đích khác cam kết bảo mật tuyệt đối Thầy xin chân thành cám ơn giúp đỡ em! Mong Em vui lòng khoanh tròn vào đáp án phù hợp có ý kiến riêng thân vào phương án câu hỏi A Thông tin cá nhân gia đình Năm sinh Em? Em thuộc dân tộc nào? Em theo tôn giáo nào? A Không tôn giáo D Cao đài B Phật giáo Đ Hòa hảo C Thiên chúa giáo E Tôn giáo khác Em gia đình sinh sống vùng nào? A Thành thị B Nông thôn Em học đến lớp mấy, trình độ? A Chuyên nghiệp: Đại Học, Cao đẳng, Trung cấp B Lớp 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 81 C Chưa học Em học nghề hay làm việc trung tâm? A Học nghề B Làm việc Em học nghề làm nghề trung tâm? A Nghề tin học văn phòng D Nghề Cắt may B Nghề sữa xe máy Đ Nghề mây tre đan C Nghề sữa chữa điện dân dụng Em thuộc dạng khuyết tật sau đây? A Vận động D Thần kinh B Nghe, nói Đ Trí tuệ C Nhìn E Khuyết tật khác Lý em bị khuyết tật? A Chiến tranh D Tai nạn lao động B Bệnh tật E Tai nạn giao thông C Bẩm sinh F Nguyên nhân khác B CÁC LOẠI DỊCH VỤ ĐỐI VỚI NKT Em cho biết Trung tâm cung cấp dịch vụ sau đây? (Có thể khoanh vào nhiều đáp án) A Dạy nghề Đ Y tế, phục hồi chức B Việc làm E Tham vấn, tư vấn tâm lý C Dinh dưỡng F Trợ giúp pháp lý D Giáo dục G Dịch vụ khác Em có hài lòng việc đáp ứng nhu cầu thân để học nghề làm việc Trung tâm nào? STT Tiêu chí Rất hài lòng Về đáp ứng chế độ dinh dưỡng, ăn uống ngày 82 Hài lòng Mức độ hài lòng Khá hài Bình lòng thường Không hài lòng Chế độ nghỉ ngơi hợp lý Thời gian nghỉ ăn uống Chỗ nghỉ ngơi, sinh hoạt, vui chơi, thể dục thể thao… Các trang thiết bị, phương tiện sinh hoạt ngày Sách, báo, mạng, tivi,… Thu nhập với mức lương làm việc em bao nhiêu/tháng? A Từ 1.150.000 đồng đến 1.500.000 đồng B Từ 1.500.000 đồng đến 2.000.000 đồng C Từ 2.000.000 đồng đến 2.500.000 đồng D Từ 2.500.000 đồng trở lên Em cho Anh biết mức độ hài lòng với mức lương tại? A Rất hài lòng D Bình thường B Hài lòng Đ Không hài lòng C Khá hài lòng E Không có ý kiến Em cho Anh biết mức lương có ổn định không? A Ổn định B Chưa ổn định C Không có ý kiến Em sử dụng tiền lương vào công việc gì? (có thể khoanh vào nhiều đáp án) A Chi tiêu sinh hoạt cá nhân D Gửi cho gia đình B Mua sắm theo sở thích Đ Đầu tư C Tiết kiệm Đ Chi việc khác Khi có vấn đề sức khỏe, đau ốm, em thường tìm cách chữa trị cách nào? A Báo với giáo viên B Tự đến bệnh viện C Về gia đình Cán y tế, giáo viên trung tâm hỗ trợ bạn để cải thiện tình trạng sức khỏe? A Khám, điều trị kịp thời B Đưa bệnh viện C Báo với Gia đình 83 Em có biết sách Nhà nước dành cho NKT không? A Có B Không 10 Em có trung tâm trợ giúp pháp lý không? A Có B Không Nếu có, trung tâm trợ giúp pháp lý cho NKT cách nào? 11 Khi gặp vấn đề tâm lý, tình cảm em thường chia sẻ với ai? A Tự giải B Với bạn bè trung tâm C Với gia đình D Với cán bộ, giáo viên Đ Với người khác 12 Bạn đánh việc đáp ứng nhu cầu tự khẳng định thân trung tâm NKT? Mức độ đồng ý STT Tiêu chí Rất đồng ý Bày tỏ ý kiến, quan điểm cá nhân Thể khiếu, tài năng: ca hát, đàn, thể thao Đồng ý Khá Không đồng ý đồng ý Không có ý kiến x x x Tự định Tự làm việc thân thích… Tìm hiểu, kết bạn, tình cảm cá nhân tôn trọng… x x 13 Em có trung tâm tổ chức hoạt động, sinh hoạt, giáo dục để nâng cao kiến thức, kỹ dành cho NKT hay không? 84 A Có B Không 14 Em có mong muốn trung tâm để đáp ứng tốt nhu cầu thân? 15 Em có nhu cầu tư vấn tâm lý, pháp lý, hỗ trợ, chăm sóc sức khỏe, thường xuyên từ nhân viên công tác xã hội, cán bộ, giáo viên hay không? A Cần thiết B Không cần thiết (Đối với số em khuyết tật nghe, nói phải nhờ đến giáo viên chủ nhiệm phiên dịch để trả lời câu hỏi) Xin cảm ơn em nhiều Chúc em mạnh khỏe, hạnh phúc khắc phục khó khăn vƣơn lên sống! 85