PHAN THANH LONG (Chủ biên) TRẦN THỊ CẨM TÚ MODULE THPT 29 gi¸o dôc häc sinh trung häc phæ th«ng th«ng qua c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HỌC SINH TRONG NHÀ TRƯỜNG THPT | 55 A GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Ho t ng giao l u v a ngu n g c v a ng l c c a s hình thành phát tri n tâm lí, ý th c c a cá nhân Con ng i ho t ng giao l u nh th s có b m t tâm lí, ý th c nh th y Chính v y, giáo d c th h tr tr thành ng i áp ng yêu c u c a xã h i ph i t ch c ho t ng giáo d c t ng ng Mu n giáo d c ph i thông qua vi c t ch c ho t ng, không t ch c ho t ng t c không giáo d c T ch c ho t ng a d ng, phong phú ng giáo d c h c sinh hi u qu nh t L a tu i h c sinh trung h c ph thông (THPT) l a tu i h c sinh có s tr ng thành c b n v m t th ch t, y u t c b n giúp em có th tham gia ho t ng phong phú, a d ng, ph c t p c a ch ng trình giáo d c; ra, em có s phát tri n v m t tâm lí nh trí tu , tình c m, nhân sinh quan, th gi i quan c bi t s phát tri n c a s t ý th c Nhu c u giao ti p l a tu i c ng r t l n, b i v y t o l p môi tr ng t t, ho t ng phù h p v i s thích, v i n ng l c h c sinh có nh h ng c a nhà tr ng, gia ình, xã h i s giúp em phát tri n hoàn thi n nhân cách c a Các ho t ng nhà tr ng THPT h t s c a d ng phong phú Ngoài ho t ng c tr ng d y h c có th k n r t nhi u ho t ng khác nh : th d c, th thao; v n hoá, v n ngh ; sinh ho t t p th ; lao ng s n xu t; vui ch i gi i trí; tham quan, du l ch, ngo i khoá, h ng nghi p, ho t ng giáo d c gi lên l p… Tuy nhiên, tr ng THPT hi n nay, vi c t ch c ho t ng giáo d c nghèo nàn v n i dung, n i u v hình th c… d n n hi u qu không cao, ch a phù h p v i c i m tâm sinh lí c a h c sinh x ng t m v i vai trò, v trí c a Có th có nhi u nguyên nhân khác nhau, ó ch c ch n có nguyên nhân c b n ng i giáo viên ch a có k n ng t ch c ho t ng cho h c sinh, thông qua ó giáo d c em Vì v y, công tác b i d ng ki n th c k n ng t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT m t vi c làm h t s c quan tr ng 56 | MODULE THPT 29 B MỤC TIÊU M c tiêu chung: Module giúp giáo viên THPT nh n th c úng y v vai trò c a ho t ng giáo d c nhà tr ng có k n ng t ch c ho t ng giáo d c a d ng ó M c tiêu c th : — M c tiêu ki n th c: Li t kê phân tích c vai trò c a vi c t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng; — M c tiêu k n ng: + Có k n ng xây d ng k ho ch, n i dung, hình th c t ch c ho t ng giáo d c; + Có k n ng t ch c th c hi n ho t ng giáo d c cho h c sinh nhà tr ng m t cách hi u qu — M c tiêu thái : Có thái nghiêm túc, khoa h c h ng thú v i vi c t ch c ho t ng giáo d c cho h c sinh C NỘI DUNG Module g m n i dung: Vai trò c a vi c giáo d c h c sinh trung h c ph thông thông qua ho t ng Xây d ng ho t ng giáo d c h c sinh tr ng trung h c ph thông T ch c th c hi n ho t ng giáo d c h c sinh tr ng trung h c ph thông Nội dung VAI TRÒ C A VI C GIÁO D C H C SINH TRUNG H C PH THÔNG THÔNG QUA CÁC HO T NG 1.1 Giới thiệu T ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT v n quan tr ng c a vi c phát tri n nhân cách h c sinh h ng t i i m i ch t l ng giáo d c t o Tri t h c mácxít c ng kh ng nh: b n ch t xã GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 57 h i c a ng i ch có c tham gia vào i s ng xã h i ích th c thông qua ho t ng giao l u m t môi tr ng v n hoá Mu n giáo d c ph i thông qua vi c t ch c ho t ng, không t ch c ho t ng t c không giáo d c T ch c ho t ng a d ng, phong phú ng giáo d c h c sinh hi u qu nh t Vi c xác nh c vai trò c a vi c t ch c ho t ng giáo d c s giúp giáo viên có cách nhìn nh n nh h ng úng n tr c xây d ng t ch c ho t ng giáo d c cho h c sinh, c bi t h c sinh THPT 1.2 Mục tiêu H c xong n i dung này, giáo viên c n t c m c tiêu: — Nâng cao hi u bi t v vai trò c a vi c t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT — Coi tr ng vi c t ch c ho t ng ti n hành giáo d c h c sinh nhà tr ng 1.3 Các hoạt động — Ho t ng 1: Vai trò c a ho t ng cá nhân i v i s hình thành phát tri n nhân cách — Ho t ng 2: Vai trò c a vi c t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng i v i trình giáo d c nhân cách cho h c sinh THPT 1.4 Xây dựng nội dung Ho t ng 1: Vai trò c a ho t ng cá nhân i v i s hình thành phát tri n nhân cách * T ch c ho t ng Chia s v i ng nghi p t vi t hi u bi t c a tr l i câu h i d i ây: Câu h i 1: Quan i m c a Tri t h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n nhân cách nh th nào? 58 | MODULE THPT 29 Câu h i 2: Quan i m c a Tâm lí h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n nhân cách nh th nào? Câu h i 3: Quan i m c a Giáo d c h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n nhân cách nh th nào? Sau tr l i c câu h i này, th y (cô) i chi u v i nh ng thông tin phía d i a nh ng ánh giá khoa h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n c a nhân cách * Cung c p thông tin Ho t ng vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n nhân cách B t kì s v t hi n t ng c ng v n ng phát tri n không ng ng B ng v n ng thông qua v n ng mà s v t hi n t ng t n t i th hi n c tính c a B i v y, v n ng thu c tính v n có, ph ng th c t n t i c a s v t, hi n t ng ng i, ph ng th c ó ho t ng ng góc khác ng i ta chia ho t ng khác Ch ng h n, ho t ng s ng, ho t ng lao ng s n xu t, ho t ng tr — xã h i, ho t ng có i t ng, ho t ng giao ti p ây, ch y u nói v ho t ng có i t ng ho t ng giao ti p c a ng i Ho t ng có i t ng trình ng i tác ng vào th gi i t o s n ph m c v hai phía Th nh t, ng i t o s n ph m ph c v cu c s ng Th hai, ng i GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 59 t o hình nh tâm lí b n thân Ho t ng giao ti p trình ng i t ng tác v i truy n t l nh h i thông tin ây hai ng c b n nh t t o tâm lí, ý th c Có nhi u ngành khoa h c ã nghiên c u v ho t ng s tác ng c a ho t ng i v i s phát tri n c a ng i, sau ây quan i m c a m t s ngành khoa h c c th 1.1 Quan i m c a Tri t h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n ng i Ho t ng, d i góc tri t h c, có n i hàm r ng c ng Ho t ng c tính c a gi i t nhiên, ó có ng i, ph ng ti n gi i t nhiên ng i s n sinh phát tri n Ho t ng quan h bi n ch ng c a ch th khách th Trong quan h ó, ch th ng i, khách th hi n th c khách quan góc này, ho t ng c xem trình mà ó có s chuy n hoá l n gi a hai c c “ch th — khách th ” [1] Lu n i m mang ý ngh a bao trùm tri t h c Mác — Lênin v ng i, ng i s n xu t b n thân thông qua lao ng [5] Nói cách khác, ng i s n ph m c a Khi phân tích trình chuy n bi n t v n thành ng i, ngghen c ng i n k t lu n: Lao ng ã sáng t o b n thân ng i (Sau lao ng v i lao ng ngôn ng , ó hai ng l c c b n thúc y s chuy n bi n não v n thành não ng i [5] Nh có lao ng, ng i m i có th ti n hoá phát tri n Ho t ng c xem nh m t ph ng th c t n t i c a ng i Ho t ng giúp ng i tác ng, c i t o th gi i khách quan t o nh ng s n ph m ph c v cho nhu c u cu c s ng c a cá nhân xã h i ng th i thông qua ho t ng, ng i nh n th c c thu c tính quy lu t c a s v t t t o cho hình nh tâm lí v ng ch c v th gi i khách quan “Trong lao ng, t t c s khác v b n ch t, v trí tu xã h i c a ho t ng cá nhân u b c l rõ” [6] Con ng i v a s n ph m c a t nhiên, nh ng quan tr ng h n, ng i s n ph m c a l ch s xã h i B óc thông minh c a ng i, bàn tay khéo léo c a ng i u s n ph m c a l ch s xã h i, ó lao ng y u t quan tr ng nh t 60 | MODULE THPT 29 1.2 Quan i m c a Tâm lí h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n nhân cách D i góc Tâm lí h c, ho t ng m i quan h tác ng qua l i gi a ng i th gi i (khách th ) t o s n ph m c v phía th gi i, c v phía ng i (ch th ) Ho t ng m t v n nghiên c u c a Tâm lí h c Tâm lí h c ho t ng lí thuy t l y ho t ng c a cá nhân làm i t ng nghiên c u L.X V gotxki, A.N Leonchev, P.Ia Galperin, X.L Rubinstein nh ng nhà tâm lí tiêu bi u cho tr ng phái Ho t ng m t nh ng nhân t có nh h ng r t l n n s phát tri n tâm lí c a ng i nh có hai trình c tr ng: — Quá trình i t ng hoá (quá trình xu t tâm): ng i chuy n n ng l c c a thành s n ph m c a ho t ng Hay nói cách khác, thông qua s n ph m c a ho t ng, có th ánh giá v n ng l c ph m ch t c a ng i ó — Quá trình ch th hoá (quá trình nh p tâm): thông qua vi c tác ng vào th gi i khách quan, ng i n m c c i m, quy lu t, b n ch t c a khách th hình thành nh ng s hi u bi t, ý th c, nhân cách… Ho t ng giúp ng i phát tri n tâm lí n i dung tâm lí th gi i khách quan quy nh Ho t ng c s tr c ti p nh t ch y u nh t c a t ng i, nói r ng ch c n ng nh n th c c a ng i Theo C Mác Ph ngghen “tr c h t lao ng, sau lao ng ng th i v i lao ng ngôn ng , ó hai kích thích ch y u nh h ng n b óc ng i Khi b óc phát tri n, công c tr c ti p c a b óc, t c giác quan c ng phát tri n theo” [5] Nh v y, ho t ng giúp b m t tâm lí nh tình c m, tính cách, n ng l c, ng c … nhân cách c a ng i c b c l hình thành 1.3 Quan i m c a Giáo d c h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n nhân cách Giáo d c h c nghiên c u trình tác ng có tính s ph m nh m hình thành nhân cách cho th h tr “Quá trình giáo d c trình tác ng có m c ích, có t ch c c a nhà giáo d c n i t ng giáo d c nh m hình thành phát tri n nhân cách c a h c sinh áp ng GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 61 yêu c u t o ngu n nhân l c c a xã h i” [16] Ngu n nhân l c ó không ch áp ng nh ng yêu c u c a xã h i mà có kh n ng c i t o xây d ng xã h i ngày phát tri n Nhân cách ng i v i toàn b ph m ch t xã h i c a ng i ó hình thành nh ng ho t ng quan h xã h i khác b i “B n ch t c a ng i không ph i m t tr u t ng c h u riêng bi t, Trong tính hi n th c c a nó, b n ch t c a ng i t ng hoà nh ng m i quan h xã h i” [13] làm c i u ó, nhà giáo d c ph i a h c sinh vào ho t ng mang tính a d ng phong phú h c l nh h i chu n m c xã h i, tích l y kinh nghi m t ó hoàn thi n nhân cách b n thân Theo quan i m giáo d c h c, ho t ng óng vai trò quy t nh i v i s phát tri n nhân cách: Thông qua ho t ng, ng i ti p thu n n v n hoá xã h i bi n n n v n hoá c a loài ng i thành v n riêng c a mình, v n d ng chúng vào cu c s ng, làm cho nhân cách ngày hoàn thi n phát tri n ng th i, ho t ng giúp ng i c b c l nh ng ph m ch t n ng l c c a b n thân Thông qua ho t ng, ng i c ki m nghi m giá tr c a cu c s ng, i u có ý ngh a quan tr ng giúp ng i c i t o nh ng nét nhân cách phát tri n ch a phù h p theo h ng ngày hoàn thi n theo chu n m c o c xã h i t Giáo d c h c ã kh ng nh: B n ch t c a trình giáo d c trình t ch c cu c s ng, t ch c ho t ng giao l u cho h c sinh Trong nguyên lí giáo d c, nguyên t c, ph ng pháp giáo d c u nói v vai trò to l n c a ho t ng i v i giáo d c nhân cách h c sinh H n th n a, trình giáo d c ph i i n t giáo d c Vi c m i cá nhân tích c c ho t ng s giúp h rèn luy n c ph m ch t nhân cách: ý chí, ngh l c ng th i t ng c ng tính tích c c, t giác, ch ng, sáng t o K t lu n Qua phân tích quan i m trên, có th kh ng nh, ho t ng có vai trò quy t nh tr c ti p n s hình thành phát tri n nhân cách c a ng i Ngay t sinh ng i ch a có nhân cách, nhân cách có c ng i xác nh c nh ng quan h c a v i nh ng ng i xung quanh m t cách có ý th c Nói cách khác, nhân cách 62 | MODULE THPT 29 ch c hình thành phát tri n ng i ch th c a ho t ng Mu n giáo d c h c sinh, nhà giáo d c c n t ch c ho t ng a d ng, phong phú a h c sinh tích c c tham gia vào ho t ng ó Ho t ng 2: Vai trò c a vi c t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng i v i trình giáo d c nhân cách cho h c sinh trung h c ph thông * T ch c ho t ng Chia s v i ng nghi p t vi t hi u bi t c a tr l i câu h i d i ây: Câu h i 1: Ho t ng giáo d c nhà tr ng gì? Bao g m nh ng ho t ng t ch c? Câu h i 2: Ho t ng giáo d c nhà tr ng nói chung nhà tr ng THPT nói riêng có nh ng vai trò gì? Sau tr l i c câu h i này, th y (cô) i chi u v i nh ng thông tin phía d i a nh ng ánh giá khoa h c v vai trò c a vi c t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng i v i trình giáo d c nhân cách cho h c sinh THPT GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 63 * Cung c p thông tin Vai trò c a vi c t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng Ho t ng giáo d c nhà tr ng m t b ph n c a trình giáo d c nhà tr ng “Ho t ng giáo d c ho t ng ng i l n t ch c theo k ho ch, ch ng trình, i u hành ch u trách nhi m” [17] i u có ngh a ch th ho t ng giáo d c ph i ch u trách nhi m v ho t ng giáo d c ó nhà giáo d c, giáo viên ch th có liên quan nh : cha m h c sinh, t ch c giáo d c xã h i c s giáo d c Ho t ng giáo d c nhà tr ng có th c phân làm hai b ph n ch y u: — Các ho t ng giáo d c h th ng môn h c l nh v c h c t p khác — Các ho t ng giáo d c môn h c l nh v c h c t p, có th k n ho t ng giáo d c nhà tr ng nh ho t ng giáo d c th ch t, trí tu , o c, th m m , dân s , lao ng Cùng v i trình d y h c, trình giáo d c m t b ph n c a trình s ph m t ng th N u ch c n ng tr i c a trình d y h c cung c p tri th c mang tính khoa h c, c b n, hi n i, hình thành k n ng, k x o t ng ng t ó phát tri n th gi i quan, nhân sinh quan cho h c sinh trình giáo d c có ch c n ng tr i hình thành nh n th c, thái , ni m tin nh ng hành vi thói quen phù h p v i chu n m c xã h i thông qua vi c t ch c ho t ng Vì v y, có th th y ho t ng giáo d c ng r t quan tr ng hoàn thi n nhân cách c a h c sinh H n th , ho t ng giáo d c b ph n h u c v i ho t ng d y h c s góp ph n t o nên trình s ph m t ng th cân i t c m c tiêu giáo d c t Ho t ng giáo d c ng g n lí lu n v i th c ti n t o nên s th ng nh t gi a nh n th c hành ng, góp ph n hình thành tình c m, ni m tin h c sinh Ho t ng giáo d c ng phát tri n toàn di n nhân cách th h tr giúp h hình thành nh n th c úng n, b i d ng tình c m, c ng c ni m tin t o l p nh ng hành vi tích c c Ho t ng giáo d c t o i u ki n môi tr ng h c sinh phát huy vai trò tích c c, ch ng, sáng t o c a trình h c t p 64 | MODULE THPT 29 Chuẩn bị, triển khai hoạt động — Th i gian ho t ng: trung tu n tháng 12 — Th i l ng ti n hành ho t ng: 90 phút — a i m di n ho t ng: phòng h c l n — i t ng tham gia: Giáo viên ch nhi m, giáo viên b môn t p th h c sinh — Ph ng ti n h tr : máy chi u, chi u, micro, máy vi tính; bàn gh , hoa… — Tài li u: Nh ng hát, th , câu chuy n ca ng i quê h ng, t n c; quân i, anh hùng, li t s , th ng binh; m t s câu h i thi liên quan n truy n th ng cách m ng suy ngh c a h c sinh v v n này… — Phân công nhi m v * V phía giáo viên: — Chu n b tài li u có liên quan n truy n th ng cách m ng — H p ban cán s l p, t ch c ph bi n k ho ch ho t ng — Cùng ban cán s l p, chu n b ch ng trình chi ti t cho ho t ng tri n khai công vi c c th ho t ng di n úng th i gian úng yêu c u — Yêu c u cán b l p phân công cho t t p luy n nh ng hát, c th , k chuy n phù h p v i ch — Duy t k ho ch c a cán b l p, ôn c trình chu n b c a h c sinh — Ki m tra, ánh giá, trao i v i h c sinh giáo viên khác rút kinh nghi m * V phía h c sinh — Cán b l p phân công b n chu n b tài li u xây d ng ch ng trình ho t ng — Phân công b n: nhóm di n v n ngh , nhóm chu n b , trang trí l p h c, nhóm th kí, chu n b ph n th ng, ph ng ti n… — C ng i d n ch ng trình m i i bi u — Xin ý ki n giáo viên ch nhi m v n i dung k ho ch phân công 90 | MODULE THPT 29 Tổ chức hoạt động — + + + — + + + + + + — + + + + — + • • • D ki n ch ng trình thi v n ngh ca ng i truy n th ng cách m ng c a quê h ng, t n c s di n ra: Ho t ng 1: Kh i ng C l p hát hát N m anh em m t chi c xe t ng c a nh c s Xuân H ng Ng i d n ch ng trình tuyên b lí do, gi i thi u i bi u, ban giám kh o Gi i thi u ch ng trình Ho t ng 2: Thi v n ngh gi a t Chia thành i thi, m i ban giám kh o giáo viên tham gia i di n Ban giám kh o nêu th l cu c thi, nh ng tiêu chu n ánh giá ti t m c d thi (v n i dung, ch t l ng th c hi n, tính sáng t o, phong cách th hi n, trang ph c…) M i i thi s l n l t th c hi n ti t m c c a Ban giám kh o nh n xét cho i m công khai Th kí s t ng h p g i l i ng i d n ch ng trình Phát ph n th ng cho i chi n th ng Ho t ng 3: Trò ch i vui i di n Ban giám kh o s nêu th l cu c thi tiêu chí ch m i m Hình th c thi Ban giám kh o t câu h i ho c i thi b c th m câu h i Ví d : Hát m t có t “cách m ng”, “Bác H ”, “quê h ng” H c sinh tham gia d thi theo d ki n Ban giám kh o cho i m Ho t ng 4: Trao i, th o lu n Ng i d n ch ng trình s nêu lên nh ng câu h i g i m nh : Khi bi u di n nh ng ti t m c ngh thu t v tài quê h ng, cách m ng, anh hùng cách m ng… b n có suy ngh gì? B n c m th y nh th nào? H c sinh s làm nh ng công vi c thi t th c ghi nh n áp công lao to l n ó gi gìn truy n th ng cách m ng c a quê h ng, t n c GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 91 — + + + K t thúc ho t ng Th kí công b k t qu Ban giám kh o trao ph n th ng Ban cán s l p c m n s giúp tham gia c a th y (cô) giáo Đánh giá nhận xét rút kinh nghiệm — Giáo viên ch nhi m, ban t ch c nh n xét chung v k t qu cu c thi, s chu n b thái c a b n tham gia — Giáo viên ch nhi m s a nh n xét cu i rút nh ng h c kinh nghi m cho l n t ch c sau 2.5 Đánh giá — Yêu c u th y, cô li t kê c ho t ng c b n tr ng THPT — Các th y, cô mô t phân tích c ho t ng giáo d c c th — Th y, cô xây d ng c k ho ch, n i dung, m c tiêu, cách th c t ch c m t ho t ng Nội dung T CH C TH C HI N CÁC HO T NG GIÁO D C H C SINH TRONG TR NG TRUNG H C PH THÔNG 3.1 Giới thiệu T ch c th c hi n ho t ng giáo d c khâu quan tr ng nh t trình ti n hành giáo d c h c sinh làm t t công vi c ng i giáo viên ph i có k n ng t ch c giáo d c Vì, n u giáo viên k n ng trình giáo d c h c sinh không hi u qu K n ng t ch c giáo d c kh n ng i u hành m t ho t ng t c m c tiêu giáo d c T ch c ho t ng giáo d c th c hi n k ho ch ho t ng giáo d c ã v ch theo m c tiêu ã nh Thông qua ho t ng ti n hành giáo d c nhân cách h c sinh Ch có thông qua ho t ng, h c sinh m i có i u ki n b c l nhân cách c a mình, thông qua ó giáo viên i u n, i u ch nh s phát tri n nhân cách c a h c sinh 92 | MODULE THPT 29 T ch c th c hi n ho t ng giáo d c làm cho h c sinh tham gia vào ho t ng a d ng hình thành tri th c, k n ng, ph m ch t c n thi t, thông qua ó phát tri n nhân cách c a 3.2 Mục tiêu — Giáo viên THPT ph i xác nh c ây nhi m v quan tr ng hàng u nhà tr ng — Mô t c quy trình t ch c m t ho t ng giáo d c c p l p h c c p toàn tr ng — Có k n ng t ch c m t ho t ng giáo d c c th — Coi tr ng vi c t ch c th c hi n ho t ng giáo d c có h ng thú v i công vi c i u ki n th c hi n: — Giáo viên ph i am hi u sâu s c c i m tâm sinh lí c a h c sinh THPT — Giáo viên ph i n m v ng nguyên t c, ph ng pháp, hình th c t ch c c i m c a trình giáo d c — Nhà tr ng ph i có i u ki n t i thi u nh sân bãi, thi t b , d ng c , tài li u… ph c v cho ho t ng 3.3 Các hoạt động — Xây d ng quy trình t ch c m t ho t ng giáo d c c th — Ti n hành mô ph ng trình t ch c m t ho t ng giáo d c — T p x lí tình hu ng x y trình t ch c m t ho t ng giáo d c h c sinh — Th c hành t ch c m t ho t ng giáo d c h c sinh 3.4 Xây dựng nội dung Ho t ng 1: Xây d ng quy trình t ch c m t ho t ng giáo d c c th * T ch c ho t ng Th y (cô) ã t ng t ch c ho t ng giáo d c cho h c sinh, bây gi th y (cô) nh l i vi c t ch c th c hi n m t ho t ng giáo d c c th , c n d a nh ng c n c ti n trình t ch c ho t ng th b ng cách tr l i nh ng câu h i sau: GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 93 Câu h i 1: xây d ng quy trình t ch c m t ho t ng giáo d c c n ph i c n c vào nh ng i u ki n nào? — Nh ng thu n l i khó kh n: — — c i m l a tu i h c sinh: i u ki n c s v t ch t c a nhà tr ng: — N ng l c c a giáo viên: 94 | MODULE THPT 29 Câu h i 2: Quy trình t ch c m t ho t ng giáo d c c th có m y b c? ó nh ng b c nào? Câu h i 3: Trình bày n i dung c b n c a t ng b c quy trình t ch c m t ho t ng giáo d c Th y (cô) i chi u nh ng câu tr l i c a v i nh ng thông tin d i ây, c s ó t thi t k m t ho t ng giáo d c c th cho h c sinh l p * Cung c p thông tin Các y u t nh h ng n vi c t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT 1.1 Nh ng thu n l i khó kh n a Thu n l i — Ho t ng giáo d c xu t phát t quan i m ch o c a Nhà n c v vai trò c a giáo d c vi c phát tri n nhân cách toàn di n cho th h tr Theo ó, ho t ng giáo d c ng th c hi n m c tiêu giáo d c, GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 95 phát tri n ngu n nhân l c ph c v công nghi p hoá, hi n i hoá t nu c, v y ho t ng giáo d c nh n c s quan tâm, ch o c a c p qu n lí i u ó c th hi n: ho t ng giáo d c nhà tr ng ph thông c xây d ng thành ch ng trình gi ng d y nhà tr ng, coi ây m t nh ng bi n pháp y m nh ch t l ng giáo d c toàn di n; biên ch n m h c, B Giáo d c t o quy nh rõ 35 tu n th c h c, l i dành cho ho t ng khác — Vi c biên so n n i dung, tài li u h ng d n t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng c ti n hành nghiên c u khoa h c m t cách nghiêm túc v i s tham gia c a nhà khoa h c ây c ng m t i u ki n thu n l i giáo viên có th t ch c ho t ng giáo d c m t cách có hi u qu — V i ng giáo viên nhà tr ng th ng c trang b v m t ki n th c n ng l c s ph m nên h ti p nh n nh ng m c tiêu t ch c ho t ng thu n l i h n Ngoài ra, v i phong trào xã h i hoá giáo d c nh hi n nay, giáo d c nh n c s quan tâm ng h r t l n t l c l ng giáo d c bên nhà tr ng nh cha m h c sinh, oàn th xã h i, doanh nghi p… Vi c k t h p l c l ng giáo d c c ng góp ph n nâng cao ch t l ng c a vi c t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng b Khó kh n M c dù, ho t ng giáo d c nhà tr ng ph thông gi m t vai trò h t s c quan tr ng vi c phát tri n nhân cách toàn di n cho h c sinh nâng cao ch t l ng giáo d c c a nhà tr ng, nh ng th c t , vi c t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT hi n ch a thu hút c h c sinh tham gia, ho c ho t ng c t ch c d i hình th c nghèo nàn, h p d n, ho t ng giáo d c ch a th t s t hi u qu nh m c tiêu giáo d c t nh ng khó kh n sau: — M t s nhà qu n lí nhà tr ng, m t b ph n giáo viên ph huynh h c sinh ch a nh n th c úng y v vai trò c a ho t ng giáo d c i v i s phát tri n nhân cách h c sinh H cho r ng ho t ng v a t n th i gian, ti n b c, công s c l i làm nh h ng n vi c h c t p môn h c khoá Vì v y, vi c t ch c ho t ng giáo d c ch mang tính hình th c, i phó, ép bu c, không t o nên s c h p d n v i h c sinh — Nhi u giáo viên ch a có kh n ng thu hút h c sinh vào ho t ng mà ph trách, ch a bi t ph i h p gi a l c l ng giáo d c t 96 | MODULE THPT 29 — — — 1.2 — — — — ch c ho c có tâm lí ng i khó C ng có tr ng h p, nhi u giáo viên r t nhi t tình tham gia nh ng h l i thi u kinh nghi m t ch c, c bi t giáo viên tr Giáo viên ph trách ho t ng ch y u giáo viên ch nhi m l p Ch a có m t ch b i d ng h p lí cho giáo viên ph trách B i th c t , t ch c ho t ng giáo d c c n s u t r t l n v m t ý t ng, th i gian, công s c, ti n b c,… ho t ng giáo d c t ch c th ng cô giáo ch nhi m h c sinh t t ch c i u không t o nên c ng l c cho giáo viên V ngu n kinh phí, trang thi t b , i u ki n c s v t ch t c a tr ng h c hi n ch a áp ng c yêu c u t ch c ho t ng giáo d c Ngu n ngân sách u t cho giáo d c hi n ch t p trung vào ph c v chi tr l ng cho cán b giáo viên, ph n l i chi cho c s v t ch t nhiên c s v t ch t thi u tính ng b thi u th n Trong i u ki n hi n nay, s h c sinh i h c t ng lên, mâu thu n gi a yêu c u phát tri n ngày t ng s h n ch v tài c ng m t tr ng i cho ho t ng giáo d c Ví d : Mu n t ch c cho h c sinh tham gia ho t ng thi u th d c, th thao, t ch c cu c thi… c n có sân bãi, ho c h i tr ng l n, nhiên không ph i tr ng c ng áp ng c yêu c u Các bi n pháp qu n lí c a lãnh o nhà tr ng ch a th c s t o ng l c thúc y, nhà qu n lí ch a huy ng c ngu n l c t cha m h c sinh t ch c xã h i; ho t ng trao i kinh nghi m, giao l u, t p hu n cho giáo viên ph thông di n ch a th ng xuyên c i m l a tu i h c sinh THPT Tu i niên m i l n có v trí ý ngh a c bi t su t trình phát tri n c a i ng i i u c th hi n nh ng i m nh : ây th i kì nhân cách ã hình thành t ng i n nh Th hai, ây th i kì h c sinh ph i l a ch n, xác nh ngh nghi p t ng lai c a b n thân Th ba: c th c a l a tu i c b n ã hoàn thi n Th t : ây l a tu i k t thúc giai o n kh ng ho ng tu i thi u niên Có th nói: ây l a tu i r t thu n l i cho vi c t ch c ho t ng GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 97 1.3 i u ki n c s v t ch t c a nhà tr ng t ch c ho t ng giáo d c, c n có s h tr c a trang thi t b nguôn kinh phí B i ho t ng giáo d c di n r t a d ng d i nhi u hình th c khác Cùng m t ch giáo d c có th có nhi u ho t ng M i ho t ng l i c n có nhi u ph ng ti n h tr Hình th c t ch c nh h i thi, th o lu n, giao l u, di n v n ngh , vui ch i, thi u, tham quan,… Giáo viên c n c n c vào th c tr ng v i u ki n c s v t ch t c a nhà tr ng có s l a ch n v hình th c t ch c ho t ng giáo d c h p lí 1.4 N ng l c c a giáo viên T ch c ho t ng giáo d c, không ch òi h i giáo viên ph i n m r ng sâu ki n th c c a l nh v c khác nhau, s nhi t tình t n tâm v i ngh , tính t ch , kiên nh n, nh y c m, nhanh trí, sáng t o s nh t quán v nguyên t c th c hi n Giáo viên c n ph i rèn luy n hình thành nh ng k n ng t ch c ho t ng Theo ó, giáo viên c n có nh ng k n ng nh : + K n ng xác nh m c tiêu ho t ng + K n ng thi t k ch ng trình ho t ng + K n ng t ch c ho t ng giáo d c + K n ng tri n khai ho t ng giáo d c + K n ng th hi n n m ch c n i dung, i u hành l c l ng tham gia ho t ng giáo d c + K n ng n m v ng n i dung, cách th c ti n hành, yêu c u c a ph ng pháp t ch c ho t ng giáo d c (ph ng pháp th o lu n; ph ng pháp óng vai; ph ng pháp gi i quy t v n ; ph ng pháp giao nhi m v ) + K n ng ti p c n huy ng l c l ng giáo d c + K n ng ki m tra, ánh giá Quy trình t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT Ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT r t a d ng phong phú M i ho t ng s có cách th c t ch c riêng Tuy nhiên, quy trình t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT th ng theo b c: 98 | MODULE THPT 29 — — — — — — — B c 1: Kh i ng B c nh m thu hút s ý c a h c sinh vào ho t ng chung c a t p th giúp em c m th y tho i mái, t nhiên ti n hành ho t ng B c kh i ng th ng b t u b ng trò ch i, hát… Ng i i u n ho t ng s tuyên b lí do, gi i thi u ch ng trình i t ng tham gia B c 2: T ch c ho t ng c th Tu vào t ng ho t ng s có cách th c t ch c khác Giáo viên c n xác nh b c cho m i ho t ng Ch g m có Ho t ng Ho t ng Ho t ng Tuy nhiên, m i ho t ng u c n có nh ng b c c b n nh : gi i thi u ho t ng ó: m c ích, yêu c u cách th c ti n hành ho t ng, s l ng tham gia, cách ánh giá… Sau ó, t ch c i u n cho i t ng tham gia B c 3: K t thúc ho t ng K t thúc ho t ng c ng r t a d ng Tu vào n i dung hình th c t ch c mà có cách k t thúc khác K t thúc b ng m t hát, th , m t v n ho c c ng có th b ng trò ch i t p th Giáo viên ho c ng i i u n nh n xét chung v t ch c ho t ng rút kinh nghi m Gi i thi u minh ho L T CH C HO T NG ng kí “Tu n h c t t, tháng h c t t” B c 1: Kh i ng — Hát t p th L p — Tuyên b lí do, gi i thi u i bi u — Gi i thi u ch ng trình ho t ng GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 99 B c 2: T ch c ho t ng c th Ho t ng 1: Trao i, th o lu n v tu n h c t t, tháng h c t t Ng i i u n a câu h i ho c nêu v n nh : Th m t tu n h c t t, tháng h c t t? Tác d ng c a tu n h c t t, tháng h c t t gì? có c tháng h c t t, tu n h c t t h c sinh c n ph i làm gì? Các thành viên l p có th xung phong lên di n àn phát hi u ý ki n Sau m i ý ki n, ng i i u n d n d t có thêm nhi u ý ki n chia s , b sung, th o lu n Cán b l p t ng k t ng n g n v n ã c trình bày Ho t ng 2: ng kí giao c thi ua Ng i d n ch ng trình gi i thi u n i dung c a b n giao c hình th c ng kí M i cá nhân ho c i di n m i t l n l t c n ng kí thi ua c a t treo lên b ng Các cá nhân n p b n ng kí cho t tr ng L y ý ki n tr ng c u v nhi m v c a h c sinh c n ph i làm th c hi n tu n h c t t, tháng h c t t theo t làm nh ng giao c chung cho c l p Ho t ng 3: Bi u di n v n ngh L y tinh th n xung phong b n lên hát, múa, k chuy n T ch c trò ch i vui B c 3: K t thúc ho t ng Ng i d n ch ng trình ph ng v n nhanh m t s h c sinh l p v k t qu c a bu i ng kí B n nói c m ngh c a vi c xây d ng tu n h c t t, tháng h c t t B n có quy t tâm th c hi n không? Ng i d n ch ng trình m i giáo viên ch nhi m ho c i bi u phát bi u ý ki n Giáo viên nh n xét, rút kinh nghi m g i ý cho em nh ng bi n pháp theo dõi, ki m tra cách th c h c t p hi u qu — + + + — — — — — — — — — — + + — — 100 | MODULE THPT 29 Ho t ng 2: Mô ph ng trình t ch c m t ho t ng giáo d c — Yêu c u h c viên v a mô t b ng l i v a mô t b ng hành ng trình t ch c m t ho t ng giáo d c (H c viên c n ph i t ng t ng ang t ch c m t ho t ng giáo d c c th cho h c sinh) — Sau mô ph ng xong, yêu c u h c viên khác nh n xét b sung, rút kinh nghi m Ho t ng 3: X lí tình hu ng x y trình t ch c m t ho t ng giáo d c — Yêu c u h c viên t xây d ng tình hu ng nêu cách x lí — Cho h c viên khác nêu nh n xét — Gi ng viên nêu tình hu ng cho h c viên nêu cách x lí… Ho t ng 4: Th c hành t ch c m t ho t ng giáo d c — H c viên t th c hành v i l p — a h c viên xu ng tr ng THPT th c hành t ch c ho t ng giáo d c 3.5 Đánh giá ánh giá qua th c ti n trình t ch c m t ho t ng giáo d c c a h c viên D KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ * Câu h i Câu 1: Vi t thu ho ch: Vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n cá nhân xã h i Câu 2: Làm t p nghiên c u: ánh giá th c tr ng ho t ng giáo d c nhà tr ng THCS a ph ng hi n Câu 3: S u t m nh n nh c a tác gia kinh i n Tri t h c, Tâm lí h c Giáo d c h c v vai trò c a ho t ng i v i s phát tri n nhân cách GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 101 Câu 4: Li t kê y ho t ng giáo d c nhà tr ng c s , ch nh ng th m nh h n ch c a t ng ho t ng, t ó nêu cách th c ph i h p ho t ng trình t ch c giáo d c h c sinh Câu 5: Mô t , phân tích m t ho t ng giáo d c nhà tr ng Câu 6: Xây d ng k ho ch, n i dung, ch ng trình t ch c m t ho t ng * Thông tin ph n h i Câu 1: ánh giá vai trò c a ho t ng hai ph ng di n: i v i s phát tri n nhân cách nói chung phát tri n nhân cách c a h c sinh THPT nói riêng i v i xã h i Câu 2: ánh giá th c tr ng ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT ph ng di n: M c tiêu t ch c ho t ng giáo d c cho h c sinh THPT N i dung th c hi n ho t ng giáo d c Quy trình th c hi n ho t ng giáo d c ánh giá v l c l ng tham gia i ng giáo viên H c sinh ánh giá nh ng thu n l i khó kh n trình t ch c ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT Câu 4: Li t kê ho t ng giáo d c nhà tr ng hi n nay: — Ho t ng xã h i — Ho t ng ti p c n khoa h c k thu t — Ho t ng v n hoá, v n ngh — Ho t ng vui ch i, gi i trí — Ho t ng lao ng công ích Câu 6: Xây d ng k ho ch, n i dung ch ng trình t ch c ho t ng Ti n trình t ch c m t ho t ng giáo d c nhà tr ng THPT th ng ti n hành qua b c nh sau: B c 1: L p k ho ch ho t ng — — — — — — + + — 102 | MODULE THPT 29 Bảng lập kế hoạch hoạt động N i Công Bi n Ng i Ng i Th i Ph ng Ph ng Th i dung vi c pháp ph gian ti n h c hoàn án d gian ho t c th c trách th hi n thành tr phòng ng th hi n B B B B c 2: Tri n khai k ho ch ho t ng c 3: Ti n hành ho t ng c 4: Ki m tra, ánh giá ho t ng c 5: Rút kinh nghi m E TÀI LIỆU THAM KHẢO Hoàng Anh (Ch biên), Ho t ng — Giao ti p — Nhân cách, NXB i h c S ph m, 2009 Nguy n Thanh Bình (Ch biên) nhi u tác gi , Nh ng v n c p bách giáo d c l a tu i thi u niên gia ình thành ph hi n nay, NXB i h c Qu c gia Hà N i, 2001 B Giáo d c t o, Tài li u b i d ng giáo viên: Ho t ng giáo d c gi lên l p, 2005 B Giáo d c t o, H ng d n th c hi n ch ng trình sách giáo khoa l p 12: Ho t ng giáo d c gi lên l p, NXB Giáo d c, 2008 C Mác Ph ngghen toàn t p, t p 20, NXB Chính tr Qu c gia, 1994 C Mác, B n th o kinh t — tri t h c 1884, NXB S th t, 1989 Ph m Minh H c, M t s v n giáo d c Vi t Nam u th k XXI, NXB Giáo d c Vi t Nam, 2010 ng V Ho t, Ho t ng giáo d c gi lên l p tr ng THCS, NXB Giáo d c, 1999 ng Thành H ng, T ng tác ho t ng th y — trò l p h c, NXB Giáo d c, 2005 GIÁO DỤC HỌC SINH THPT THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC | 103 10 Nguy n D c Quang, Lê Thanh S , Nguy n Th K , Nh ng tình hu ng giáo d c h c sinh c a ng i giáo viên ch nhi m l p, NXB i h c Qu c gia Hà N i, 2000 11 Nguy n D c Quang, Ngô Quang Qu , Giáo trình Ho t ng giáo d c gi lên l p (dùng cho sinh viên C SP), NXB i h c S ph m, 2007 12 Giang Quân (Biên d ch), Nh ng ph ng pháp giáo d c hi u qu th gi i (5 t p), NXB T pháp, 2007 13 Phan Tr ng Ng (Ch biên), Các lí thuy t phát tri n tâm lí ng i, NXB i h c S ph m, 2003 14 Phan Tr ng Ng (Ch biên), Tâm lí h c ho t ng kh n ng ng d ng vào l nh v c d y h c, NXB i h c Qu c gia Hà N i, 2000 15 Lu t Giáo d c, NXB Chính tr Qu c gia, 2005 16 Phan Thanh Long (Ch biên), Lí lu n giáo d c, NXB i h c S ph m, 2006 17 Nguy n Th Thành, M t s bi n pháp t ch c ho t ng giáo d c gi lên l p cho h c sinh THPT, Lu n án ti n s Giáo d c h c, 2005 18 Hà Nh t Th ng, Ho t ng giáo d c tr ng THCS, NXB Giáo d c, 1999 19 Hà Nh t Th ng, Th c hành t ch c ho t ng giáo d c, NXB Giáo d c, Hà N i, 1998 20 Hà Nh t Th ng, Nguy n D c Quang, Nguy n Tr ng Hoàn, T ch c ho t ng giáo d c gi lên l p tr ng ph thông, NXB Giáo d c, 2004 21 Hà Nh t Th ng, Nguy n D c Quang, Lê Thanh S ,…, Ho t ng giáo d c gi lên l p 6, 7, 8, 9, NXB Giáo d c, 2002 — 2005 22 Hoàng M ng Tuy n, B i d ng n ng l c ho t ng giáo d c gi lên l p cho sinh viên cao ng s ph m, Lu n án ti n s giáo d c h c, Vi n Khoa h c Giáo d c Vi t Nam, 2009 23 T c V n, Tài li u b i d ng th ng xuyên giáo viên THPT cho chu kì III: Môn ho t ng giáo d c gi lên l p, 2005 24 Ho t ng giáo d c gi lên l p 10 (Sách dùng cho giáo viên), NXB Giáo d c, 2006 104 | MODULE THPT 29