Phát triển xuất khẩu giày dép sang thị trường Hoa Kỳ

Sản lượng xuất khẩu ở các nước đang phát triển tăng- trong đó có Châu Á tăng nhanh với mức tăng trưởng về sản lượng giày dép hàng năm 8,7% và làm tăng thị phần xuất khẩu giày dép của các

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ KHOA HỌC ĐỂ KHẲNG ĐỊNH SỰ CẦN THIẾT CẦN ĐẨY

MẠNH XUẤT KHẨU GIÀY DÉP SANG THỊ TRƯỜNG HOA KỲ

1.1 TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU GIÀY DÉP TRÊN

THẾ GIỚI

1.1.1 Một số đặc điểm cơ bản của ngành sản xuất giày dép:

Giày dép là mặt hàng tiêu dùng có nhiều mẫu mã và chủng loại khác nhau

Vì vậy, mỗi loại giày dép có quy trình sản xuất, công nghệ và giá thành khác

nhau Có thể chia các loại giày dép như sau : giày da, giày đế cao su, đế nhựa,

giày thể thao, giày vải, giày sadal, và các loại dép đi trong nhà, đi dạo biển…

Sơ đồ 1.1 Quy trình cơ bản sản xuất giày

- Các quy trình cơ bản để sản xuất giày: tạo mẫu, sản xuất đế, khâu mũ

giày, hoàn chỉnh mũ giày, lắp ráp hoàn chỉnh (sơ đồ 1.1)

- Sản xuất đế giày có các công nghệ: ép đúc, ép phun, lưu hoá và ép dán

- Về mũ giày có các loại: mũ vải, mũ da, mũ giày thể thao, mũ giày saldal

- Giày dép là sản phẩm mang tính thời trang, tuỳ từng mùa khác nhau khách

hàng sẽ có sở thích từng loại giày dép khác nhau và tuỳ từng vùng khác nhau

khách hàng cũng sẽ có những thị hiếu khác nhau Vì vậy, tìm hiểu kĩ thị trường

xuất khẩu giày dép cũng là một trong những yêu cầu quan trọng Ngoài ra, tính thời trang có yếu tố rất quyết định trong việc nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm, sản phẩm có kiểu dáng lạ, đẹp, sẽ tăng thêm tính cạnh tranh cho mặt hàng

Ngày nay, việc ứng dụng công nghệ trong việc sản xuất giày dép rất được xem trọng, vì các doanh nghiệp ngày càng muốn thoã mãn những yêu cầu về sở thích giày dép của khách hàng và khách hàng cũng ngày càng có những yêu cầu khắt khe hơn cho từng sản phẩm

- Sản xuất giày dép đa số xuất phát từ các nước có giá nhân công và chi phí sản xuất rẻ như: Indonesia, Philipin, Trung Quốc, Việt Nam…Xuất khẩu giày dép chủ yếu là thông qua đường biển

1.1.2 Xu hướng về sản xuất giày dép trên thế giới:

Sản xuất và xuất khẩu giày dép là một ngành công nghiệp quan trọng đối với tất cả các quốc gia trên thế giới, tuy nhiên với sự phát triển công nghệ vượt bậc và sự thay đổi cơ cấu ngành công nghiệp của một số quốc gia, thì ngành sản xuất giày dép đã dịch chuyển về các nước đang phát triển, mà cụ thể là các nước Châu Á

Để lý giải nguyên nhân này chúng ta có thể thấy: các nước phát triển không có lợi thế cạnh tranh về nguồn lao động–một yêu cầu cơ bản của ngành sản xuất giày dép, chỉ tập trung vào các ngành công nghiệp đòi hỏi công nghệ cao và chất xám nơi các quốc gia này có lợi thế hơn

Theo các số liệu thống kê cho thấy: trong những năm vừa qua, cũng như những năm tiếp theo Châu Á sẽ là nơi sản xuất giày dép chiếm tỷ trọng lớn trên Thế Giới

Bên cạnh đó là sự gia tăng về nhu cầu giày mũ da trên thế giới với mức tăng

trưởng hàng năm là 4,7% Sản lượng xuất khẩu ở các nước đang phát triển tăng-

trong đó có Châu Á tăng nhanh với mức tăng trưởng về sản lượng giày dép hàng

năm 8,7% và làm tăng thị phần xuất khẩu giày dép của các quốc gia này từ 39%

đến 68% - thể hiện lợi thế cạnh tranh của một số quốc gia trong quá trình công

nghiệp hoá ngành công nghiệp sản xuất giày dép Đối với các quốc gia Châu Âu

vị trí chủ đạo của họ trong những thập kỉ qua đã bị đánh mất về tay các nước

đang phát triển

Cùng với sự gia tăng về giày mũ da thì đối với sản xuất giày dép nói chung

theo dự báo đến 2010 dân số toàn cầu có hơn 7 tỷ người và sản lượng giày dép

thế giới sẽ đạt hơn 14.061 tỷ đôi

Như vậy cùng với nhu cầu ngày càng tăng về giày dép trên Thế Giới hình

thành 2 khu vực cung cấp:

- Khu vực 1: các nước đang phát triển (Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ Latin)

nơi cung cấp số lượng giày dép chủ yếu cho xuất khẩu, chiếm tỷ trọng lớn trên

toàn Thế Giới với các sản phẩm đạt tiêu chuẩn trung bình

Bảng 1.1: Sản lượng và xuất khẩu giày dép trên Thế Giới

Sản lượng

STT Sản phẩm

1 Da thuộc các loại 16 tỷ sqft 17,5 tỷ sqft 18 tỷ sqft

2 Da bò muối 6,15 tr tấn 6,50 tr tấn 6,80 tr tấn

3 Giầy dép các loại 11,0 tỷ đôi 14,071 tỷ đôi 16,0 tỷ đôi, trong đó hơn

4 tỷ đôi giày da

4 Tổng kim ngạch XK 50 tỷ USD 85 tỷ USD 105 tỷ USD

Nguồn: World Footwear (2007)

- Khu vực 2: các nước khu vực Bắc Mỹ và Châu Âu nơi cung cấp giày dép

với tiêu chuẩn chất lượng cao và giày chuyên dụng chủ yếu cho việc tiêu thụ nội

địa và một phần cho xuất khẩu

1.1.3 Xu hướng về tiêu dùng giày dép trên Thế Giới:

Xu hướng tiêu thụ giày dép trên Thế Giới phụ thuộc rất nhiều vào khả năng thu nhập của người tiêu dùng Mặc dù mức sống ở một số quốc gia còn ở mức thấp nhưng nhìn chung mức sống của người dân trên toàn cầu đang đựơc nâng cao dần lên Mặc khác, mức tiêu thụ giày dép còn phụ thuộc vào khả năng tăng dân số của Thế giới, trên cơ sở mức tăng dân số trên thế giới chúng ta có thể ước tính nhu cầu giày dép sắp tới Vấn đề còn lại là chúng ta xác định chủng loại sản phẩm và thị hiếu người tiêu dùng để sản xuất sản phẩm cho phù hợp

- Một cách tổng quan cho đến năm 2010 tổng dân số thế giới sẽ xấp xỉ sẽ là hơn 7 tỷ người trong đó mức tuổi từ dưới 15 tuổi và từ 15-64 tuổi chiếm 26,8% và 65,5%,1 như vậy nhu cầu giày dép trên thế giới có triển vọng tăng theo dân số với số lượng trên 16 tỷ đôi giày dép các loại

Mức tiêu thụ giày dép cao nhất–theo dự báo- trong những thập niên tới nằm

ở các nước đang phát triển, nơi có mức sống và dân số cũng đang gia tăng, tiếp đến là thị trường EU và cuối cùng là khu vực Bắc Mỹ

Theo các chuyên gia phân tích xu hướng tiêu dùng những sản phẩm giày dép trên thế giới trong những năm gần đây và trong thời gian tới sẽ là: “hiện đại, tiện nghi và hấp dẫn” Các nhóm sản phẩm giày dép thời trang kết hợp với công nghệ cao đang có những tầm vị trí nhất định trong lòng người tiêu dùng Mà đại diện các sản phẩm này là các tập đoàn lớn như Adidas, Nike, Reebok… Hơn bao giờ hết công nghệ cao trong ngành sản xuất giày dép hiện đang quyết định sự thành công của một số dòng sản phẩm Cuộc chiến về công nghệ không kém gì

so với cuộc chiến đối với sản phẩm, do người tiêu dùng trên Thế Giới càng ngày càng khó tính hơn, nhu cầu về sản phẩm cũng đa dạng hơn

1 Theo United Nation

Vì vậy, những chủng loại sản phẩm đa dạng về mẫu mã, sự tiện nghi sẽ

chiếm lĩnh thị trường trong những năm tới đây, các loại giày dép có chất lượng

cao sẽ chủ yếu phục vụ các thị trường Châu Âu và Bắc Mỹ, các loại giày dép có

chất lượng thấp hơn thì sẽ phục vụ các thị trường còn lại

1.1.4 Các thị trường nhập khẩu chính về mặt hàng giày dép trên thế giới:

Các thị trường nhập khẩu giày dép chính trên Thế giới là Mỹ, EU và Nhật

Bản Riêng EU đây là thị trường có sức tiêu thụ lớn do các quốc gia thành viên

có nền kinh tế ổn định và có tiêu chuẩn riêng của mình và áp dụng chung cho

các thành viên

- Thị trường Hoa Kỳ:

Với dân số đến năm 2008 là trên 300 triệu người, thu nhập trung bình trên

40.000 USD / năm, thị trường Mỹ luôn được xem là có sức hấp dẫn rất lớn đối

với các quốc gia xuất khẩu giày dép trên thế giới: bởi sự đa dạng về chủng loại

hàng hoá, giá cả và dân số lớn Riêng năm 2002 tổng kim ngạch nhập khẩu giày

dép vào thị trường này là 15.386.029.000 usd Nhưng đến năm 2007 kim ngạch

này đã tăng lên đến 19.410.255.000 usd, số lượng giày dép nhập khẩu tại thị

trường này tăng hàng năm là 5-6,8%

Dẫn đầu xuất khẩu giày dép vào thị trường này Trung Quốc đang ở vị trí cao

nhất, tiếp theo sau là các quốc gia như Brazil, Việt nam, Indonesia, Thái Lan,

Italia, Ấn độ và Hồng Kông Theo số liệu thống kê chỉ có Trung quốc, Việt Nam

và Ấn độ từ năm 2004 đến 2005 là số lượng nhập khẩu hiện đang tăng, ngoài ra

các quốc gia khác hiện đang có xu hướng giảm dần

Biểu đồ 1.1: Kim ngạch nhập khẩu giày dép của Hoa Kỳ

KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA HOA KỲ (ngàn USD)

0 5,000,000 10,000,000 15,000,000 20,000,000 25,000,000

Với đợt mở rộng lần thứ 5 vào ngày 1 tháng 5 năm 2004, EU hiện có trên

456 triệu dân, với GDP chiếm 27,8% GDP của thế giới, ngang GDP của Mỹ và lớn gấp hai lần GDP của Nhật Với những tiêu chuẩn về thị trường khắt khe cũng như đòi hỏi cao về chất lượng sản phẩm, EU luôn là một trong những thị trường khó tính nhất trên thế giới hiện nay

Biểu đồ 1.2: Kim ngạch nhập khẩu giày dép của EU

KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA EU (ngàn Euro)

0.00 5,000,000.00 10,000,000.00 15,000,000.00

Nguồn : Eurostat, CN Chapter 64

Riêng về mặt hàng giày dép, EU cũng là nơi sản xuất các mặt hàng giày dép có chất lượng cao để cung cấp cho các kinh đô thời trang tại đây Nhưng hiện nay sản xuất giày dép tại EU đang có xu hướng giảm dần từ 728.211.000 đôi giày

dép xuống chỉ còn 641.852.000 đôi với mức giảm trung bình từ 2002-2005 là

28,7% Chính vì vậy, EU luôn là thị trường hấp dẫn cho các nhà cung cấp bởi khả

năng tiêu thụ rộng lớn, cũng như tính chất bắc cầu giữa các quốc gia, với lượng

tăng nhập khẩu 20,2% và tiêu dùng tăng 22,7% từ năm 2002-2005

Kim ngạch nhập khẩu của EU năm 2004 là 9.423.655.000 Euro cho đến năm

2007 con số này đã là 12.640.725.000 Euro, với kim ngạch nhập khẩu như vậy

EU đã cho thấy tốc độ tăng trưởng nhập khẩu mặt hàng này từ 2004-2007 là:

34,1%

Dẫn đầu những nhà cung cấp giày dép tại thị trường tại EU vẫn là Trung

Quốc với 1.310.841.000 đôi trong năm 2005 và 2007 là 1.845.010.000 đôi với

mức tăng rất cao từ năm 2004 -2007 là 108,8%, kế đến là Việt Nam với kim

ngạch xuất khẩu giày dép vào EU giảm trung bình 7% cũng trong thời gian này,

ngoài ra còn có Ấn Độ, Indonêsia, Braxin

1.2 TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG HOA KỲ VÀ QUAN HỆ KINH TẾ

VIỆT NAM–HOA KỲ

1.2.1 Tổng quan về thị trường Hoa Kỳ:

Hoa Kỳ là quốc gia nằm ở Bắc Mỹ, phía đông là Bắc Đại Tây Dương, phía

tây là Bắc Thái Bình Dương, phía bắc giáp với Canada, phía nam giáp với

Mêhicô

Tổng diện tích là hơn 9,6 triệu km2 chiếm 6,7% diện tích toàn cầu, diện tích Hoa

Kỳ bằng nửa diện tích của Nga, bằng khoảng 3/10 diện tích Châu Phi, bằng nửa

diện tích của Nam Mỹ, rộng hơn Trung Quốc và lớn hơn Tây Aâu khoảng 2,5 lần

Dân số trên 300 triệu người(đđến năm 2008), trong đó người da trắng chiếm

77,1%, người da đen 12,9%, người Châu Á chiếm 4,2%, phần còn lại là thổ dân

và các dân tộc khác.Tốc độ tăng dân số ước tính khoảng trên 0,8% trong đó lực lượng lao động khoảng 141,9 triệu người

- Về kinh tế của Hoa Kỳ: Hoa Kỳ là một nước có nền kinh tế lớn nhất toàn

cầu với GDP năm 2008 ước đạt 14,33 nghìn tỷ USD (trong đó ngành dịch vụ đóng góp 78,5%, ngành công nghiệp đóng góp 20,6%, ngành nông nghiệp đóng góp 0,9%), thu nhập bình quân trên đầu người năm 2008 là khoảng 46.000 USD Về tốc độ tăng trưởng kinh tế Hoa Kỳ ở mức cao trong thập niên 90 tuy nhiên từ năm 2000 trở về đây mức tăng trưởng tại Hoa Kỳ đang có dấu hiện chững lại, năm 2008 mức tăng trưởng GDP là 1,4%

- Về ngoại thương của Hoa Kỳ: là một nền kinh tế lớn nên Hoa Kỳ có nhu

cầu xuất nhập khẩu rất cao Về nhập khẩu: Hoa Kỳ nhập khẩu chủ yếu những hàng hoá: những sản phẩm nông nghiệp như gạo, càphê chiếm 4,9%, những sản phẩm cung cấp cho công nghiệp chiếm 32,9% (trong đó dầu thô chiếm 8,2%), những sản phẩm thiết yếu khác chiếm 30,4% như là máy tính, thiết bị viễn thông, phụ tùng xe motor, máy móc văn phòng, và máy phát điện, những sản phẩm tiêu dùng chiếm 31,8% như là: quần áo, giày dép, thuốc y tế, xe hơi, thiết bị nội thất, đồ chơi trẻ tác giả )

Bảng 1.2: Kim ngạch xuất nhập khẩu Hoa Kỳ 2004-2008

Xuất khẩu (ngàn USD) 817.935.849 904.379.818 1.037.142.973 1.162.708.293 1.300.135.650Nhập khẩu

(ngàn USD) 1.469.670.757 1.670.940.375 1.855.119.254 1.953.698.801 2.100.141.224Tốc độ tăng

Nguồn: U.S Department of Commerce và tính toán của tác giả

Với một nhu cầu nhập khẩu dồi dào và tăng trưởng hàng năm trung bình khoảng

9% thị trường Hoa Kỳ luôn là một thị trường tiềm năng cho các doanh nghiệp

xuất khẩu Tuy nhiên để có thể thâm nhập vào thị trường này, các doanh nghiệp

cần phải nắm rõ các thị hiếu tiêu dùng của người dân ở đây, cũng như hệ thống

các luật lệ, để tránh rơi vào những vụ kiện mà có thể gây tổn thất cho các doanh

nghiệp

1.2.2 Quan hệ kinh tế Việt Nam – Hoa Kỳ:

Trải qua một thời gian thăng trầm của mối quan hệ ban giao giữa hai nước,

với những cột mốc về thời gian đáng nhớ, bên cạnh mối quan hệ ngoại giao giữa

Việt Nam và Hoa Kỳ trên bình diện mối quan hệ kinh tế: hai nước đã ký kết với

nhau các Hiệp định và thỏa thuận như: Hiệp định về thiết lập quan hệ quyền tác

giả (27/6/1997), Hiệp định thương mại song phương Việt Nam- Hoa Kỳ

(10/12/2001), Hiệp định hợp tác về khoa học – công nghệ (26/3/2001), Hiệp định

dệt may (1/5/2003), Hiệp định hàng không (14/1/2004), Hiệp định khung về hợp

tác kinh tế và kỹ thuật(2005), đặc biệt quốc hội Hoa Ky đã thông qua Quy chế

Quan hệ Thương Mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) cho Việt Nam 21/12/2006

Song song với việc Việt Nam là thành viên của Tổ chức Thương Mại thế giới

(WTO) và quy chế về Quan hệ Thương Mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) đã

được Quốc Hội Hoa Kỳ thông qua thì giờ đây kim ngạch hai nước sẽ ngày càng

có những bước tăng trưởng đáng kể, bởi Hoa Kỳ là một thị trường rộng lớn, đa

dạng, mức tiêu thụ hàng hoá cao nên luôn là thị trường xuất khẩu hấp dẫn cho

các doanh nghiệp Việt Nam và với mức tăng trưởng xuất nhập khẩu giữa hai

nước hàng năm là 20% đã minh chứng điều đó Kim ngạch thương mại giữa hai

nước thể hiện ở bảng sau:

Nguồn : International Trade Administration, U.S Department of Commerce và tính toán của tác giả

Hơn nữa, Việt Nam có những mặt hàng có lợi thế xuất khẩu sang thị trường này như : thủy sản (tôm, cá tra, cá basa ), cà fê, chè, hạt điều, hàng dệt may, giày dép, hàng trang trí nội thất (bàn, ghế, giường, tủ…)

Biểu đồ 1.3: Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ

Nguồn: Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (USITC)

Với tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ năm

2007 so với năm 2006 là trên 20%, trong khi Malaysia tăng trưởng âm và các nước khác có mức tăng trưởng thấp hơn cũng trong năm này Sang đầu năm 2008, mức tăng trưởng này là trên 25% Như vậy, trên bình diện quan hệ kinh tế, hai quốc gia là bạn hàng lớn của nhau về xuất khẩu cũng như nhập khẩu

1.3 NHỮNG VẤN ĐỀ CỦA THỊ TRƯỜNG HOA KỲ VỀ TIÊU THỤ

GIÀY DÉP

1.3.1 Kim ngạch nhập khẩu mặt hàng giày dép của Hoa Kỳ và những quốc

gia xuất khẩu giày dép chính vào thị trường Hoa Kỳ:

Với dân số trên 300 triệu người, thu nhập trung bình trên 46.000 usd / năm,

hàng năm thị trường Hoa Kỳ nhập khẩu giày dép trên 90% Riêng năm 2008

tổng số lượng giày dép nhập khẩu của Hoa Kỳ hơn 1.899.503.000 đôi, mức tiêu

thụ giày dép trung bình của nữ giới là 8 đôi/người và của nam giới là 4 đôi/người,

số lượng giày dép nhập khẩu tại thị trường này tăng hàng năm là 5% và đáng

hấp dẫn hơn là giá trị nhập khẩu của toàn mặt hàng giày dép năm 2008 tại thị

trường này là 19.544.863.000 usd2 với mức tăng trên 6,8% từ năm 2006 – 2008

Tại thị trường này, Trung Quốc hiện là quốc gia có kim ngạch xuất khẩu giày

dép cao nhất, tiếp theo sau là các quốc gia như Italia,Việt Nam, Brazil, Indonesia

Tuy nhiên, chỉ có Trung quốc, Italia và Việt Nam từ năm 2004 đến 2008 có kim

ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ hiện đang tăng, ngoài ra các quốc gia khác hiện

đang có xu hướng giảm dần tại thị trường này

Biểu đồ 1.4: Kim ngạch nhập khẩu giày dép của Hoa Kỳ từ Trung Quốc

KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA HOA KỲ TỪ TRUNG QUỐC

0 5,000,000 10,000,000 15,000,000 20,000,000

2 Theo US Census Bureau

Nếu trong năm 2005 thương mại về giày dép giữa Hoa Hỳ và Trung Quốc chỉ là 10.226.857.000 usd thì đến năm 2008 đã là 14.479.100.000 usd với mức tăng trưởng trên 38% Không những kim ngạch tăng cao mà ở đây chủng loại giày dép từ Trung quốc cũng đa dạng, phong phú, với lợi thế về diện tích, về tầm nhìn quy hoạch vùng nguyên liệu, cũng như về giá cả nhân công, Trung quốc hiện đang quyết tâm trở thành quốc gia cung cấp giày dép lớn không những cho thị trường Hoa Kỳ mà còn cho cả Thế Giới Chính vì vậy, Trung Quốc chiếm đến 73% kim ngạch xuất khẩu giày dép sang thị trường Hoa Kỳ, một con số áp đảo

so với các quốc gia khác

Riêng Brasil, một trong những nhà xuất khẩu giày dép sang thị trường Hoa Kỳ có sản lượng sụt giảm đáng kể, năm 2002 kim ngạch xuất khẩu giày dép của quốc gia này sang Hoa Kỳ là 1.084.211.000 usd thì đến 2008 kim ngạch này chỉ còn 512.834.000 usd

Biểu đồ 1.5: Tỷ lệ kim ngạch xuất khẩu giày dép sang Hoa Kỳ của các quốc gia

Nguồn : National Trade Data (U.S)

Ngoài ra, giày dép nhập khẩu từ Italia, Việt Nam cũng chiếm thị phần đáng kể hơn so với các quốc gia khác Chiếm đến 6% lượng giày dép nhập khẩu là từ Italia gồm: các giày dép cao cấp, chất lượng tốt cùng với giá thành cũng khá cao

phục vụ cho tầng lớp thượng lưu Việt Nam cũng chiếm đến 6% lượng giày dép

nhập khẩu vào Hoa Kỳ trong năm 2008 cũng đủ để nói lên sự hấp dẫn của thị

trường này đối với các doanh nghiệp xuất khẩu giày dép của Việt Nam

1.3.2 Hệ thống tiêu thụ mặt hàng giày dép tại thị trường Hoa Kỳ:

Hệ thống phân phối và tiêu thụ giày dép tại Hoa Kỳ được đánh giá là chặt

chẽ và qua nhiều tầng lớp khác nhau Để có thể thâm nhập vào hệ thống phân

phối giày dép tại thị trường này các doanh nghiệp cần chú ý đến nhà phân phối

chính (nhà bán sỉ) Từ nhà phân phối chính này, giày dép được phân ra cho các

cửa hàng bán lẻ, các trung tâm phân phối, các siêu thị Mặt khác, nhà phân phối

chính cũng có thể được nhà sản xuất giao cho việc phân phối và tổ chức tiêu thụ

các loại mặt hàng giày dép của mình Họ chọn lựa các hãng giày, các công ty

nhập khẩu có uy tín, giá cả tốt, có năng lực tài chính đảm bảo, để hợp tác và

phân phối hàng hoá bởi vì ra nhà phân phối chính có trong tay hệ thống phân

phối hiệu quả và tiêu thụ nhanh

Như vậy, sau khi vượt qua các tiêu chuẩn khắt khe của Hoa Kỳ về nhập khẩu

giày dép, các doanh nghiệp cần chú ý đến hệ thống phân phối tại thị trường này

để có thể đem lại hiệu quả cao trong việc xuất khẩu

- Các cửa hàng trực thuộc các công ty: đây là các cửa hàng do các công ty,

nhà phân phối chính thành lập nhằm đưa sản phẩm của mình đến trực tiếp người

tiêu dùng Các loại cửa hàng này chiếm khoảng 3% trong hệ thống phân phối

- Các cửa hàng vãng lai (Off Price Store): là các cửa hàng chuyên phục vụ

cho khách vãng lai chiếm khoảng 3,5%

- Các cửa hàng chuyên bán giày (Shoes Store): trong hệ thống phân phối

các cửa hàng chuyên doanh này dành khoảng 11,1%

- Các cửa hàng tạp hoá các cửa hàng tự doanh (Independent, Department Store) dành khoảng 6,9%

- Các cửa hàng trực thuộc các nhà sản xuất: đây là các loại cửa hàng do nhà sản xuất tự mở ra, các cửa hàng chỉ chuyên bán duy nhất sản phẩm do nhà máy của mình sản xuất chiếm tỷ trọng khoảng 5,4% trong hệ thống phân phối

- Các cửa hàng bán lẻ (Shoes chains, National chains) chiếm khoảng 18,5%

- Các cửa hàng giảm giá và các nhà buôn: chiếm đến 14% trong hệ thống các nhà phân phối, các cửa hàng giảm giá rất được các tầng lớp dân cư có thu nhập thấp ưa chuộng nhất là vào các dịp lễ hoăïc dịp cuối năm

- Các cửa hàng chuyên bán đồ thể thao (Sporting goods): đây là các cửa hàng chuyên bán các dụng cũ thể thao nói chung trong đó có các loại giày thể thao , các cửa hàng loại này chiếm đến 14,7%

- Các cửa hàng chuyên bán các giày phục vụ cho các vận động viên (Athletic Footwear Speciality) chiếm khoảng 8.7%

- Ngoài ra , còn phải kể đến đó là các hệ thống các siêu thị tại thị trường này Các siêu thị tại Hoa Kỳ chiếm một phần rất đáng kể trong việc phân phối các mặt hàng nói chung và mặt hàng giày dép đến tay người tiêu dùng

1.4 NHỮNG QUY ĐỊNH CẦN THIẾT MÀ CÁC DOANH NGHIỆP CẦN

NẮM BẮT KHI XUẤT KHẨU GIÀY DÉP VÀO HOA KỲ

Hoa Kỳ là một thị trường rất hấp dẫn, tuy nhiên cũng chứa đựng nhiều rủi ro tiềm tàng nếu như các doanh nghiệp xuất khẩu không nắm vững các luật lệ khi xuất khẩu hàng hoá

Trước tiên các doanh nghiệp xuất khẩu nên chủ động yêu cầu các nhà nhập khẩu cung cấp các thông tin chi tiết về yêu cầu của Hoa Kỳ đối với mặt hàng giày dép: như yêu cầu về chất lượng, hạn ngạch, tiêu chuẩn kĩ thuật, nhãn mác… và

còn phải chú ý rằng: Có một số loại hàng hoá có thể bị cấm nhập hoặc hạn chế

nhập khẩu vì lý do an ninh và bảo vệ sức khoẻ người tiêu dùng và luật lệ tại Hoa

Kỳ luôn thay đổi vì vậy các doanh nghiệp cần phải thường xuyên chú ý và cập

nhật

Một số bộ luật mà các doanh nghiệp cần chú ý tham khảo trước khi quyết định

xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ gồm Luật chống bán phá giá, chống trợ giá,

luật thuế quan 1930 về chống cạnh tranh không công bằng và vi phạm quyền sở

hữu trí tuệ:

- Luật chống bán phá giá (Antidumping Duty): trong những năm gần đây,

các doanh nghiệp của chúng ta trong rất nhiều ngành nghề khi xuất khẩu sang

nước ngoài thường bị các cơ quan sở tại khởi kiện bán phá giá Theo cục cạnh

tranh tính đến nay, Việt Nam đã bị 31 vụ kiện bán phá giá trong đó có 23 trường

hợp bị kết luận là bán phá giá và bị áp thuế chống bán phá giá, trong đó có 3 vụ

kiện về : gạo, bột ngọt, giày dép, tỏi, bật lửa…Mặc dù vậy, nhiều doanh nghiệp

ngành hàng trong nước vẫn chưa chú trọng nhiều đến việc tìm hiểu luật pháp

quốc tế- một trong những nguyên nhân khiến doanh nghiệp bị áp thuế chống bán

phá giá

Đánh giá về các nguyên nhân các doanh nghiệp bị kiện, một số chuyên gia cho

rằng gồm có các nguyên nhân chính sau:

- Hầu hết các doanh nghiệp chúng ta chưa nắm vững luật lệ về chống bán

phá giá tại các nước sở tại

- Sự liên kết giữa các doanh nghiệp, các hiệp hội ngành hàng và Chính Phủ

chưa cao

- Khâu chuẩn bị hồ sơ kiện chưa kĩ và chưa có phương án phòng bị đối với

việc chống bán phá giá khi tham gia thương mại trên thị trường quốc tế

Chúng ta cần phải thấy rằng khi tham gia vào thị trường toàn cầu thì việc bị kiện bán chống phá giá thì khó tránh khỏi Tuy nhiên, nếu chúng ta chủ động có phương pháp phòng bị tốt, chủ động, sẵn sàng hợp tác với nước bạn trong việc điều tra chống bán phá giá và chống lẩn tránh thuế bán phá giá thì có thể chúng

ta sẽ tránh được việc bị áp mức thuế này hoặc có thể bị áp thuế với mức thấp hơn Tại Hoa Kỳ, đất nước của nhiều luật thì luật chống bán phá giá được áp dụng nhiều do nó dẫn đến việc áp dụng thuế cao hơn và có lợi cho nền kinh tế của họ

“Bán phá giá” là hàng hoá khi nhập khẩu vào Hoa Kỳ với mức bán phá giá hoăïc sẽ được bán phá giá với giá thấp hơn giá trị thông thường Thuế chống bán phá giá được áp dụng khi có đủ 2 điều kiện: một là, Bộ thương Mại Hoa Kỳ(DOC) phải xác định hàng nước ngoài đang được bán phá giá hoặc có thể sẽ được bán phá giá ở thị trường Hoa Kỳ, hai là Uỷ Ban Thương Mại Quốc Tế Hoa Kỳ (USITC) phải xác định hàng nhập khẩu được bán phá giá đang gây thiệt hại hoăïc đe doạ gây thiệt hại vật chất hoăïc ngăn cản hình thành ngành công nghiệp tương tự tại Hoa Kỳ

- Luật chống trợ giá (Countervailing Duty): mục đích của luật chống trợ giá là triệt tiêu lợi thế cạnh tranh không bình đẳng của những sản phẩm nước ngoài được Chính phủ nước ngoài trợ giá khi xuất khẩu vào Hoa Kỳ, mức thuế trợ giá sẽ áp dụng bằng với mức trợ giá Thuế chống trợ giá được áp dụng khi có đủ hai điều kiện Một là, Bộ thương Mại Hoa Kỳ (DOC) phải xác định sản phẩm nước ngoài nhập khẩu vào Hoa Kỳ được trợ giá trực tiếp, gián tiếp cho việc chế tạo, sản xuất tại nước xuất khẩu; hai là Uỷ Ban Thương Mại Quốc Tế Hoa Kỳ (USITC) xác định là hàng hoá trợ giá đã gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt hại vật chất, ngăn cản việc hình thành ngành công nghiệp tương tự tại Hoa Kỳ

Các mức thuế tại Hoa Kỳ:

- Thuế nhập khẩu: Biểu thuế nhập khẩu hàng hoá của Hoa Kỳ được điều

chỉnh và bổ sung hàng năm, trong đó thể hiện cả mức thuế MFN và GSP Riêng

thuế nhập khẩu cho giày dép tại thị trường Hoa Kỳ thuế suất nhập khẩu còn phụ

thuộc nhiều yếu tố:

- Kiểu dáng giày dép: cao đến mắt cá chân hay qua mắt cá chân …

- Thành phần nguyên liệu chế tạo: mũi giày bằng cao su hay bằng da

hoặc bằng nhựa…

- Chức năng của giày hoặc các loại giày chuyên dụng như: trượt

tuyết, đánh golf

- Đối tượng sử dụng như: nam hay nữ

- Giá trị của giày: từ 3 usd đến không quá 6,5usd/đôi hoăïc từ 6,5usd

đến không quá 12 usd/đôi

- Mức thuế tối huệ quốc: (Most Favoured Nations-MFN) hay còn gọi là mức

thuế dành cho các nước có quan hệ thương mại bình thường–Normal Trade

Relation, được áp dụng cho các nước là thành viên của tổ chức Thương Mại Thế

Giới mà hiện nay Việt Nam chúng ta đã gia nhập, những nước chưa phải là

Thành viên của WTO nhưng đã ký Hiệp định thương mại song phương (Bilateral

Trade Agreement -BTA) cũng được nằm trong mức thuế này Mức thuế Tối Huệ

Quốc nằm trong phạm vi từ dưới 1-40% trong đó các mặt hàng hầu hết chịu thuế

từ 2-7% (hàng giày dép thường chịu mức thuế cao hơn) Mức thuế MFN được ghi

trong cột “General” của cột 1 trong biểu thuế nhập khẩu HTS của Hoa Kỳ

Hiện nay Việt Nam xếp ở vị trí 243 trong tổng số 250 nước áp dụng mức thuế

MFN này khi nhập khẩu hàng hoá vào Hoa Kỳ

- Mức thuế phi tối huệ quốc (Non –MFN) được áp dụng đối với những nước chưa phải là thành viên của tổ chức Thương Mại Thế Giới và chưa ký Hiệp định Thương Mại song phương, mức thuế này thường có thuế suất rất cao so với MFN và từ 20-110%, áp dụng đối với các nước như: Lào, Cu Ba, Bắc Triều Tiên Mức thuế này được ghi ở cột 2 trong biểu thuế nhập khẩu của Hoa Kỳ

- Chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập (Generalized System Of Preferences – GSP), đây là chính sách thuế mà Hoa Kỳ cho các nước khác hưởng có tác dụng được giảm hoặc miễn thuế khi nhập khẩu hàng hoá vào Hoa Kỳ Chương trình GSP được bắt đầu thực hiện 1/1/1976 Theo Luật Hoa Kỳ, Tổng thống bị cấm không được cho các nước cộng sản hưởng GSP trừ khi: các sản phẩm nước đó được hưởng MFN, nước đó là thành viên của WTO, nước đó không bị chi phối bởi cộng sản quốc tế Hàng năm, danh sách các nước và các mặt hàng được hưởng GSP, được điều chỉnh và quyết định bởi Tổng Thống sau khi tham khảo đề xuất của Đại diện Thương Mại Hoa Kỳ (US Trade Representative – USTR), Uỷ Ban Thương Mại Quốc Tế Hoa Kỳ ( International Trade Committee –ITC), các

cơ quan hành pháp và công chúng, chính vì vậy để được hưởng chế độ GSP là rất khó Hiện nay, chỉ có 124 nước và vùng lãnh thổ được hưởng chế độ GSP của Hoa Kỳ trong đó không có Việt Nam Để được hưởng GSP thì : hàng hoá phải được nhập trực tiếp từ các nước được hưởng, trị giá hàng hoá được tạo ra từ các nước được hưởng lợi ít nhất 35%

- Xuất xứ của hàng hoá: nguyên tắc chung và cơ bản để xác định nước xuất xứ của hàng hoá là dựa vào biến đổi đặc tính giá trị gia tăng của hàng hoá, theo nguyên tắc này nước xuất xứ của hàng hoá là nước cuối cùng sản xuất ra hàng hoá đó với điều kiện hàng hoá đó đã biến dạng để mang tên mới và có đặc tính sử dụng mới Luật Thuế quan của Hoa Kỳ 1930 quy định:

- Nước xuất xứ phải được ghi bằng tiếng Anh một các rõ ràng, dễ đọc,

ở chỗ dễ thấy

- Không cho phép ghi trên nhãn hoăïc bao bì hàng hoá có xuất xứ từ

nước ngoài những từ như: United States, hay bất kỳ tên thành phố nào của Hoa

Kỳ

Các nhà nhập khẩu vi phạm về đánh dấu xuất xứ hàng hoá sẽ bị Hải quan giữ lại,

có thể bị phạt 10% trên trị giá hàng vi phạm trừ khi hàng đó được tái xuất, thiêu

huỷ dưới sự giám sát của họ Vì vậy để tránh những thiệt hại đáng tiếc cho cả

hai bên các nhà xuất khẩu Việt Nam cần thoả thuận một cách cụ thể với nhà

nhập khẩu về cách đánh dấu xuất xứ

Ngoài ra, đối với hàng rào phi thuế quan trong ngành giày dép, tiêu chuẩn SA

8000 là một tấm giấy thông hành cần thiết để nhập khẩu vào thị trường Hoa Kỳ

Các doanh nghiệp cần nghiên cứu và đưa vào thực hiện tiêu chuẩn này càng sớm

càng tốt, đặc biệt trong bối cảnh đất nước ta đang hội nhập sâu rộng vào nền

kinh tế toàn cầu, mặc dù chúng ta biết rằng việc thực hiện tiêu chuẩn này không

phải doanh nghiệp nào cũng có thể làm vì cần nhiều chi phí và thời gian

1.5 KINH NGHIỆM CỦA Trung Quốc TRONG VIỆC XUẤT KHẨU

GIÀY DÉP VÀO THỊ TRƯỜNG HOA KỲ

Trung Quốc là một trong những quốc gia xuất khẩu hàng đầu về ngành

hàng giày dép, cho đến nay, nhất là ở thị trường Hoa Kỳ và EU, Trung Quốc

luôn dẫn đầu về số lượng cũng như giá trị xuất khẩu giày dép Để đạt được

những thành tựu đó, Trung Quốc đã có những chiến lược lâu dài, thể hiện sự

chuẩn bị khá kĩ lưỡng cho ngành hàng này

Chiến lược của Trung Quốc thể hiện trước nhất ở khâu cung cấp nguyên liệu cho

sản xuất, đây cũng có lẽ là khâu còn hạn chế của Việt Nam chúng ta

Về ngành da:

- Trung Quốc hiện là quốc gia đang đứng đầu Thế Giới về nguồn cung cấp

da, da heo và da cừu Trung Quốc có lượng cung cấp đứng đầu Thế giới, riêng da bò xếp thứ 3 trên Thế Giới

- Khả năng xuất khẩu da của Trung Quốc rất lớn, hàng năm Trung Quốc có khả năng cung ứng hàng trăm triệu mét vuông da vào khoảng 500 triệu mét vuông, chiếm 20% lượng da trên toàn Thế Giới3

- Bên cạnh đó khả năng xuất khẩu giày da của Trung Quốc khoảng 60 triệu đôi hàng năm, chiếm 53% tổng sản lượng xuất khẩu giày dép trên thế giới, riêng giày da Trung quốc chiếm khoảng 15%

• Chiến lược phát triển các cơ sơ,û công ty cung cấp da sống: Trung Quốc có khoảng 2300 các doanh nghiệp cung cấp da sống trên toàn quốc, thu hút lao động trong ngành này hơn 80000 người Trong đó các doanh nghiệp tư nhân chiếm 42%, các doanh nghiệp tập thể chiếm 24%, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chiếm 23% và các doanh nghiệp Nhà nước chiếm 11%

Bảng 1.4: Sản lượng cung ứng da thuộc của Trung Quốc.(trăm triệu tấm)

3 Environmental requirments , Market access, and Competitiveness in the Leather and Footwear sector in China – Bangkok 19-21 November 2003

xuất khẩu, không bị thiếu hụt nguyên liệu, ổn định đầu vào, ổn định giá thành và

qua đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia này về ngành hàng

giày dép Và thực tế đã cho thấy, hiện nay sản lượng xuất khẩu giày dép của

Trung Quốc đang dẫn đầu hầu hết các thị trường Trung Quốc thu hút được các

doanh nghiệp đầu tư nước ngoài đầu tư sản xuất và ngành chế biến da, qua đó

Trung Quốc đã thu hút được kĩ thuật chế biến, thuộc da tiên tiến góp phần tạo

nên chất lượng da và mỹ thuật của da thuộc

Góp phần vào việc phát triển chiến lược cung cấp nguyên liệu cho ngành

dày dép còn có vai trò của Hiệp Hội Công Nghiệp Da Trung Quốc thể hiện:

thành lập mạng lưới cung cấp da bằng các thông tin về: thị trường, ngành công

nghiệp da, gắn nhãn da chính xác, các cuộc trưng bày, triễn lãm da trong nước và

quốc tế, năng lực sản xuất và các quy định về bảo vệ môi trường; hàng tháng các

doanh nghiệp được cập nhật về thông tin thị trường da, xu hướng tiêu dùng nội

địa và trên Thế Giới; hàng tuần Hiệp Hội cũng cập nhật thông tin về mức cung

và cầu, báo cáo về phân tích các thị trường thường xuyên; tổ chức các cơ hội

giao thương về kĩ thuật và thương mại giữa các nhà sản xuất trong nước và nước

ngoài

Bảng 1.5 : Các vùng sản xuất da chủ yếu của Trung Quốc (2001)

Nguồn : Environmental requirements … in China – Bangkok 19-21 November 2003

Như vậy, trong chiến lược phát triển sản phẩm và nguyên liệu Trung Quốc đã đánh giá đúng mức tầm quan trọng của thông tin, qua đó giúp các doanh nghiệp, các cơ quan Trung ương có sự điều chỉnh hợp lý hàng tháng và hàng năm để cung cấp sản phẩm theo đúng yêu cầu của thị trường

- Để có thể có chiến lược thâm nhập và phát triển sản phẩm một cách hiệu quả, quốc gia này cũng đã xây dựng cho mình một chiến lược dài hạn trong việc đăng ký nhãn mác: 1994 Trung Quốc đã đăng kí chứng nhận nhãn mác về da thật tại Uỷ Ban về Hành Chính và Thương Mại, nhãn hiệu da của Trung Quốc đã được đăng ký ở 14 quốc gia khác nhau bao gồm Cộng Hòa Liên Bang Đức (nhãn hiệu số 705857) và do đó chất lượng của sản phẩm này đáp ứng được những yêu cầu của quốc tế

• Về sản xuất sản phẩm và đáp ứng thị trường xuất khẩu: sau khi Trung Quốc gia nhập vào WTO, mặc dù các rào cản về thuế quan đã giảm đi nhưng tại những thị trường xuất khẩu trọng điểm đã xuất hiện những rào cản phi thuế quan và những rào cản về kĩ thuật- đánh giá được sự khó khăn của vấn đề này – sau 7 năm chuẩn bị, vào ngày 1/7/2002–quốc gia này đã hoàn thành kế hoạch về

“nhãn mác của genuine leather và eco leather”: bao gồm các tiêu chuẩn kĩ thuật đáp ứng được yêu cầu của thị trường về các chất hoá học có trong da thuộc như formaldehyde, pentachlorophenon, sexavalent chrome và azo

- Trung Quốc cũng đã cho công bố các phương pháp kiểm tra phổ biến theo tiêu chuẩn DIN của Đức Vì vậy, các sản phẩm có sử dụng da sản xuất ra đã đáp ứng được những tiêu chuẩn khắt khe nhất của quốc tế do các doanh nghiệp tiếp

xúc được với hệ thống kiểm tra sản phẩm từ trước

- Ngoài ra, trong công nghệ sản xuất giày dép Trung Quốc còn tự cung cấp

các phụ liệu khác như ren, móc khoá, các phụ kiện trang trí khác… đáp ứng nhu

cầu về nguyên phụ liệu trang trí cho các sản phẩm giày dép

- Một mặt có chiến lược cung cấp nguyên liệu và phát triển sản phẩm hợp

lý, quốc gia này còn tự đáp ứng các loại máy móc sản xuất giày dép và xuất

khẩu công nghệ ra các nước khác, do đó Trung Quốc đã tự chủ trong vấn đề công

nghệ sản xuất nên họ có thể giảm giá thành sản phẩm do giá thành công nghệ

sản xuất rẻ, thời gian khấu hao ít

Ngoài ra, theo Thương vụ Việt Nam tại Hồng Kông, Trung quốc đã và

đang thực hiện dự án tổng thể lớn xây dựng ngành giày tập trung tại Dong Guan

(Đông Quảng), Quảng Đông để tạo lợi thế cạnh tranh mới trên thị trường Châu Á

về ngành da giày Với việc qui hoạch này Trung Quốc tạo cho mình lợi thế về

chiến lược: dựa vào quần thể tập trung các doanh nghiệp, chấp nhận nhiều thách

thức trong việc chuyển đổi cơ cấu; lợi thế về tập trung và lợi thế về qui hoạch

1.6 BÀI HỌC KINH NGHIỆM ĐỐI VỚI VIỆT NAM

Trong chiến lược phát triển ngành giày dép của Việt Nam chúng ta đã phát triển

sau Trung Quốc một thời gian nhất định do họ đã có quá trình chuẩn bị lâu dài,

mặt khác do vị trí địa lý và phân bố dân cư nên đã có những điều kiện thuận lợi

nhất định trong phát triển ngành

Chính vì vậy, chúng ta cần phải học tập những kinh nghiệm của Trung Quốc để

qua đó có những chiến lược phát triển ngành phù hợp và vẫn tiếp tục đẩy mạnh

ngày giày dép trong thời gian sau khi Việt Nam gia nhập WTO

- Kinh nghiệm về xây dựng hệ thống cảnh báo sớm: đây là một giải pháp

mang tính chiến lược lâu dài, để có thể đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường và vượt qua những rào cản phi thuế quan, cần có những hệ thống cảnh báo sớm trong ngành–và từ hệ thống này ngành, các doanh nghiệp có thể biết được những tiêu chuẩn nào của thị trường về sản phẩm giày dép mà doanh nghiệp chưa đáp ứng được, những vấn đề nào doanh nghiệp cần phải khắc phục khi nhập khẩu và phát triển sản phẩm mà có kế hoạch sản xuất và phòng bị phù hợp Để phát triển hệ thống này cần có sự phối hợp giữa các tham tán thương mại, bộ công thương, Hiệp hội và các doanh nghiệp với công nghệ thông tin quốc gia đóng vai trò chính

- Kinh nghiệm về xây dựng vùng nguyên liệu: chúng ta thiếu hẳn chiến lược quy hoạch vùng nguyên liệu mà ở điều này nước bạn làm rất tốt do họ đã có chiến lược dài hơi để chuẩn bị Trong năm 2001 Tổng Công Ty Giày dép Việt Nam có đệ trình Chính Phủ về chiến lược đẩy nhanh tốc độ phát triển ngành giày dép trong đó Tổng công ty có đề nghị quy hoạch các vùng phát triển công nghiệp giày dép, tuy nhiên vấn đề phát triển nguyên phụ liệu như thế nào đối với ngành thì chưa được nhắc đến

- Kinh nghiệm về phát triển sản phẩm: có thể nói về mặt này sản phẩm giày dép của Trung Quốc thực hiện khá tốt, đối với từng thị trường họ có những chuẩn sản phẩm thích hợp riêng cho thị trường đó, chính vì thế sản phẩm giày dép của Trung Quốc luôn đáp ứng tốt cho thị trường mà họ thâm nhập

- Kinh nghiệm về phát triển thị trường: Trung Quốc luôn đi đầu trong việc thâm nhập các thị trường mới và phát triển thị phần ở thị trường mà họ đã thâm nhập, nên các doanh nghiệp của họ ít bị động và có khả năng cạnh tranh cao

- Trong thời gian tới để chúng ta có thể chủ động trong cung cấp nguyên phụ liệu cho ngành giày dép, chúng ta cũng cần có những chiến lược về nguyên phụ liệu

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1:

Trên cơ sở những thực tiễn về nhu cầu giày dép trên Thế Giới ngày càng lớn

và thị trường Hoa Kỳ là thị trường có nhu cầu nhập khẩu tăng trưởng hàng năm,

sẽ tạo nhiều cơ hội thuận lợi cho ngành giày dép Việt Nam trong việc đẩy mạnh

xuất khẩu mặt hàng giày dép ra thị trường thế giới nói chung và thị trường Hoa

Kỳ nói riêng Với những lợi thế về nhân công rẻ, ưu đãi về đầu tư, Việt Nam sẽ

là nơi thu hút các doanh nghiệp trong ngành giày dép ở nước ngoài cũng như các

doanh nghiệp trong nước đầu tư sản xuất và mặt hàng giày dép sẽ vẫn là một

trong những mặt hàng chủ lực của Việt Nam chúng ta trong thời gian tới

Thị trường Hoa Kỳ là một thị trường khắt khe với nhiều qui định, tiêu chuẩn

cũng như luật lệ phức tạp, vì vậy, để có thể nâng cao kim ngạch xuất khẩu nhiều

hơn vào thị trường này thì việc nắm vững và tìm hiểu kĩ các qui định, luật lệ của

Hoa Kỳ là yêu cầu tiên quyết

CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU GIÀY DÉP CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TẠI TP.HỒ CHÍ MINH SANG THỊ TRƯỜNG HOA KỲ THỜI GIAN QUA

2.1 VAI TRÒ CỦA NGÀNH GIÀY DÉP TRONG NỀN KINH TẾ VIỆT NAM

2.1.1 Kim ngạch xuất khẩu của ngành giày dép và những đóng góp của ngành trong phát triển kinh tế Việt Nam:

Trong những năm qua, ngành giày dép đã có vai trò quan trọng trong việc nâng cao kim ngạch xuất khẩu Việt Nam, góp phần vào tăng trưởng GDP là một trong những ngành hàng có kim ngạch xuất khẩu dẫn đầu của Việt Nam Hiện nay, sản phẩm giày dép của Việt Nam đã xuất đi trên hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ, là một trong những quốc gia có kim ngạch xuất khẩu giày dép hàng đầu thế giới, năm 2007 kim ngạch xuất khẩu giày dép đạt 3,960 tỷ USD, năm 2008 đạt 4,7 tỷ USD Theo dự báo của các cơ quan chức năng, đến năm

2010 kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm da giày sẽ đạt 6,2 tỷ USD Bên cạnh đó, tính đến hết năm 2008, ngành giày dép đã giải quyết việc làm cho hơn 550.000 người, toàn ngành có trên 450 doanh nghiệp hoạt động trong ngành không kể các

cơ sở kinh doanh và các hộ gia đình Với những lợi thế như:

- Việt nam chúng ta có vị trí thuận lợi trong việc vận chuyển hàng hoá

- Có lực lượng lao động trẻ, dồi dào, khéo léo, chi phí nhân công tương đối

thấp so với các nước

- Chúng ta có nền kinh tế đang trên đà tăng trưởng và một thể chế chính trị

ổn định

- Có môi trường kinh doanh thuận lợi và đang dần được cải thiện ngày càng

tốt hơn

- Việt nam chúng ta đã là thành viên của Tổ chức Thương Mại thế giới nên

có nhiều thuận lợi trong việc phát triển thị trường nước ngoài

Đây là những điều kiện cần có cho đa số các ngành thâm dụng lao động trong đó

có ngành giày dép Vì vậy, với những lợi thế đó và những đóng góp của ngành

cho việc phát triển kinh tế Việt nam, trong tương lai gần ngành giày dép vẫn là

một trong những ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất Việt Nam

Biểu đồ 2.1: Kim ngạch xuất khẩu Việt Nam năm 2007

CLB XUẤT KHẨU 1 TỶ USD TRỞ LÊN NĂM 2007

3,960

8,477 7,780

3,790 2,365 2,180 1,455 1,400 1,854

Nguồn : Bộ Công Thương

2.1.2 Kim ngạch xuất khẩu ngành giày dép Việt Nam vào thị trường

Hoa Kỳ và những đánh giá:

• Kim ngạch xuất khẩu ngành giày dép Việt Nam vào thị trường Hoa Kỳ:

Giày dép là một trong những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu vào thị trường

này khá cao trong thời gian qua Năm 2002 kim ngạch xuất khẩu là hơn 224 triệu

usd thì sang năm 2005 con số này đã là hơn 721 triệu usd tăng 220%, đến lúc này

chúng ta đã trở thành một trong 5 nước có kim ngạch xuất khẩu giày dép nhiều nhất vào thị trường này, chỉ sau Trung Quốc, Italia, Brasil, Indonesia

Đến năm 2008, kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ hơn 1 tỷ USD với mức tăng từ 2005 đến năm 2008 tăng hơn 44,3% và trở thành nước thứ 3 có kim ngạch xuất khẩu giày dép lớn nhất vào thị trường này chỉ sau Trung Quốc và Italia Như vậy, chỉ sau 2 năm từ nước đứng thứ 5 ta vượt lên xếp vị trí thứ 3 Đánh giá về sự tăng trưởng vượt bậc này có nhiều nguyên nhân: do giày mũ da của chúng ta bị EU áp thuế chống bán phá giá nên các doanh nghiệp chuyển hướng sang thị trường Hoa Kỳ, bên cạnh đó các doanh nghiệp cũng đã nhận thấy sự hấp dẫn của thị trường này nên đã mở rộng thị trường xuất khẩu, ngoài ra các tập đoàn sản xuất giày dép lớn của Hoa Kỳ đã chuyển nhiều đơn hàng gia công hơn tại Việt Nam

Biểu đồ 2.2: Kim ngạch nhập khẩu giày dép của Hoa Kỳ từ Việt Nam

KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA HOA KỲ TỪ VIỆT NAM

0 500,000 1,000,000 1,500,000

224,825 327,301 475,116 721,310 959,682 1,041,404 1,075,129

Nguồn: US Department of Commerce

Năm 2005, Việt Nam xuất khẩu giày dép sang thị trường Hoa Kỳ là 721.310.000 usd, năm 2008 giày dép Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ chỉ đạt 1.075.129.876 usd4

4 Theo Tổng cục Hải quan

• Những đánh giá về xuất khẩu mặt hàng giày dép sang thị trường Hoa Kỳ

thời gian qua:

- Giá cả và cơ cấu mặt hàng giày dép xuất khẩu tại thị trường Hoa Kỳ:

trong năm 2008, giày dép nước ta xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng khoảng 20% về

số lượng và tăng 3,2% về kim ngạch xuất khẩu, trong đó kim ngạch xuất khẩu

giày đế mũ bằng cao su, nhựa tăng mạnh, tuy nhiên giầy tennis và giày bóng rổ

hai loại giày có tỷ lệ xuất khẩu cao lại giảm Mặc dù, kim ngạch xuất khẩu của

chúng ta có tăng hơn năm trước nhưng mới chỉ có chiếm 6% so với lượng giày

dép nhập khẩu của Hoa Kỳ, thực sự là chưa xứng với tiềm năng của chúng ta Về

giá cả của các mặt hàng giày dép, do chúng ta vẫn chủ yếu là hàng gia công nên

giá cả không cao, có các doanh nghiệp xuất khẩu trực tiếp nhưng là những doanh

nghiệp nhỏ nên kim ngạch vẫn chưa đạt như mong muốn Mặt khác, giá trị gia

tăng của các sản phẩm giày dép của chúng ta vẫn còn thấp, so với các nước

Chính các nguyên nhân trên dẫn đến giá cả xuất khẩu các mặt hàng giày dép

vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của Việt Nam chúng ta

Bảng 2.1: Tham khảo giá xuất khẩu tuần từ 2-6/6/2008

Mặt hàng Đơn vị tính Số lượng Đơn giá đến Nơi Cửa khẩu Điều kiện giao hàng

Giày cao cổ Đôi 1.408 5,00 Italia Nội Bài (TP Hà Nội) FOB

Sandal vải Đôi 14 39,87 Italia Nội Bài (TP Hà Nội) FOB

Dép nhựa (Sandal) Đôi 250 8,39 Nhật Tân Sơn Nhất (TP

Nguồn : Vinanet và Hội Da Giày TPHCM

Về cơ cấu xuất khẩu như Bảng 2.2, kim ngạch xuất khẩu giày vào Hoa Kỳ có giá cả trên 2,5usd vẫn chiếm đa số năm 2004 là 106.945.000 usd thì đến năm

2005 là : 169.160.000 usd với số tăng tuyệt đối là + 62.215.000 usd, trong khi đó những loại giày có giá cả cao hơn trên 12 usd vẫn còn chiếm tỷ lệ thấp

Bảng 2.2: Giá cả các mặt hàng giày dép xuất khẩu vào Hoa Kỳ

(usd)

2004 (usd)

2005 (usd)

6403990 : Giày mũ cao su, nhựa, da cho trẻ tác giả , phụ nữ và thanh thiếu niên trên 2,5usd/đôi

77.737.000 106.945.000 169.160.000

6402990 : Giày mũ cao su, nhựa, da cho trẻ tác giả , phụ nữ và thanh thiếu niên trên 12usd/đôi

36.213.000 69.972.000 90.031.000

6404119 : Giày thể thao trên 12usd/đôi 11.249.000 14.691.000 35.389.000

Nguồn : US-Việt Nam Trade Council và tính toán của tác giả

Mặc dù vào những tháng cuối năm 2007 có một số mặt hàng giày dép xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng về lượng và trị giá như: giày đế mũ cao su, giày thể thao đế mũ cao su, giày thể thao có mũ da tổng hợp, nhưng nhìn chung thì các mặt hàng chiếm tỷ trọng về kim ngạch xuất khẩu cao nhất trong các mặt hàng giày dép xuất khẩu sang Hoa Kỳ là giày tennis, giày bóng rổ và giày thể thao có mũ là nguyên liệu dệt … giảm dẫn đến kim ngạch xuất khẩu giày dép sang thị trường Hoa Kỳ vẫn chưa đạt Vì vậy, trong chiến lược phát triển xuất khẩu sang thị trường này trong những năm tới đây, thay đổi cơ cấu mặt hàng sao cho vừa phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, vừa đạt được kim ngạch xuất khẩu cao, thật sự là bài toán khó cho các doanh nghiệp trong ngành đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt của thời hội nhập Đòi hỏi các doanh nghiệp phải chọn lựa những chủng loại hàng phù hợp với máy móc, công nghệ, trình độ tay nghề của công

nhân, đầu ra cho xuất khẩu và là thế mạnh của doanh nghiệp mình, có như thế

mới đảm bảo cho doanh nghiệp tồn tại và có thể thu về kim ngạch xuất khẩu cao

- Phương thức kinh doanh: hiện nay so với Trung Quốc, kim ngạch xuất

khẩu giày dép vào thị trường Hoa Kỳ của chúng ta vẫn còn khá thấp, một phần

là do phương thức kinh doanh của chúng ta Các doanh nghiệp Trung Quốc đã có

chiến lược dài hơi để có được kết quả kinh doanh khá tốt về mặt hàng giày dép

như ngày hôm nay Để làm được việc tự sản xuất và bán hàng điều quan trọng

nhất đó chính là nguyên liệu, Trung Quốc họ làm được vì họ đã có chiến lược

xây dựng vùng nguyên liệu hẳn hoi và có kế hoạch lâu dài cho ngành công

nghiệp này Thật sự mà nói, trong tương lai gần, chúng ta khó có thể cạnh tranh

so với các mặt hàng giày dép của Trung Quốc về giá cả khi mà chính ta lại nhập

khẩu nguyên liệu phần lớn là từ họ

Còn đối với các doanh nghiệp Việt Nam của chúng ta vẫn còn thực hiện sản

xuất chủ yếu là gia công, có thể nói hiện nay gần 90% lượng giày dép mà các

doanh nghiệp chúng ta xuất khẩu được sản xuất theo hình thức gia công và đều

mang các nhãn hiệu của khách hàng (Adidas, Reebok, Nike, Timberland…) và cả

nguyên phụ liệu chế tạo cũng được cung cấp bởi các tập đoàn thuê gia công

Mặc dù, có một số doanh nghiệp chúng ta đủ khả năng tự sản xuất và xuất khẩu,

tuy nhiên với thói quen “an toàn” và không đủ điều kiện các doanh nghiệp sẽ

vẫn phải chọn hình thức gia công Về hình thức này, tuy không phải là không có

những ưu điểm của nó, tuy nhiên về lâu dài các doanh nghiệp muốn tạo một

thương hiệu riêng cho mình - điều cần thiết cho các doanh nghiệp trong thương

trường hiện nay, nâng cao giá cả và kim ngạch xuất khẩu, thật sự là cần thiết để

các doanh nghiệp chuyển đổi dần dần sang hình thức tự doanh

Bảng 2.3: So sánh giữa hình thức gia công xuất khẩu và tự doanh

Đầu tư nhà xưởng, máy móc, trang thiết bị Đầu tư nhà xưởng, máy móc, cơ sở hạ tầng Đầu tư, đào tạo nhân lực(công nhân, nhân

viên và đội ngũ quản lý )

Đầu tư, đào tạo nguồn nhân lực(đội ngũ nhận viên mua hàng, tiếp thị, kinh doanh, tài chính, chăm sóc khách hàng…)

Không cần đầu tư cho các khâu thiết kế, tiếp thị, lưu kho, cửa hàng bán lẻ

Phải đầu tư cho các khâu thiết kế, tiếp thị, lưu kho, cửa hàng bán lẻ

Lợi nhuận phải dựa vào hiệu quả và số lượng hợp đồng gia công

Lợi nhuận dựa vào hiệu quả và doanh thu bán hàng nội địa và nước ngoài

Không biết đến những khách hàng cung cấp hợp đồng gia công (không biết đến xu hướng thị trường, giá cả và thị hiếu của khách hàng để điều chỉnh sản phẩm)

Tiếp xúc trực tiếp với những khách hàng của mình (biết đến xu hướng thị trường, giá cả và thị hiếu của khách hàng để điều chỉnh sản phẩm)

Giá cả gia công do bên thuê gia công ấn định Giá cả sản phẩm do doanh nghiệp tự quyết

định dựa vào chi phí sản xuất và nhu cầu thị trường

Không tạo được thương hiệu trên thương trường

Tạo được thương hiệu trên thương trường

Không xác định được chính xác chi phí sản xuất

Xác định được chính xác chi phí sản xuất, có thể cân đối để sản xuất hiệu quả

Theo tính toán của một chuyên gia trong ngành, chúng ta dễ dàng nhận thấy rằng gia công 1 đôi giày khoảng 1,5 usd trong khi đó các doanh nghiệp phải đảm bảo tiền lương công nhân, xây dựng nhà xưởng, thuế thu nhập doanh nghiệp, trong khi đó các công ty trung gian có thể bán với giá thấp nhất là 50 usd/ đôi, trừ các chi phí liên quan về nguyên phụ liệu, ước tính họ có thể có lợi nhuận khoản 5 usd/đôi

Với con số ước tính về lợi nhuận chóng mặt như thế thì hình thức gia công vẫn là hình thức đemlại lợi nhuận thấp nhất, mà vấn đề ở đây không phải các doanh

nghiệp của chúng ta không nhận ra được điều đó mà là bởi vì các doanh nghiệp

chúng ta thiếu đi những điều kiện “cần” và “đủ” để có thể chuyển đổi sang hình

thức tự doanh

- Đối thủ cạnh tranh:tại thị trường Hoa Kỳ, kim ngạch xuất khẩu dẫn đầu

vẫn là Trung Quốc, tiếp đến mới là các nước như Italia, Việt Nam, Indonesia

Riêng Italia là nước có kim ngạch xuất khẩu đứng thứ 2 vào Hoa Kỳ trong năm

2008, thế nhưng mặt hàng giày dép của Italia là những mặt hàng có giá trị cao

và thường giành cho các tầng lớp dân cư có thu nhập cao

Tại Hoa Kỳ, năm 2005 Việt Nam đã trở thành một trong 5 nước có kim ngạch

xuất khẩu giày dép nhiều nhất vào thị trường này, chỉ sau Trung Quốc, Italia,

Brasil và Indonesia Tuy nhiên đến năm 2008, Việt Nam đã trở thành nước thứ

3 gần ngang hàng với Italia (cả hai quốc gia đều có thị phần tại Hoa Kỳ là 6%)

có kim ngạch xuất khẩu giày dép lớn nhất vào thị trường này chỉ sau Trung Quốc

và Italia Như vậy, chỉ sau 3 năm từ nước đứng thứ 5 ta vượt lên xếp vị trí thứ 3

Đây là kết quả đáng khích lệ cho ngành giày dép Việt Nam chúng ta tại thị

trường Hoa Kỳ, tuy nhiên thực sự kết quả này vẫn chưa tương xứng với tiềm

năng của chúng ta Và để minh chứng cho những lý do tại sao kim ngạch xuất

khẩu ngành hàng này vẫn còn khiêm tốn, chúng ta lập bảng so sánh giữa Việt

Nam và các quốc gia khác về các vấn đề của ngành hàng này

- Với các nguyên liệu là da, giả da và các phụ liệu như keo, chỉ khâu, cúc,

các văn hoa trang trí…nguyên phụ liệu ngành giày dép của chúng ta chủ yếu là

nhập khẩu từ chính các nước cạnh tranh với chúng ta như Trung Quốc, Đài Loan,

Nguồn: Trung Tâm Xúc Tiến Thương Mại TPHCM

So với các nước trong khu vực, nhìn chung chúng ta chưa có lợi thế cao về nguyên phụ liệu Về da, Trung Quốc được xem là quốc gia có lợi thế nhất với một vùng nguyên liệu dồi dào với nhiều nhà đầu tư trong nước và nước ngoài Trong khi đó, Việt Nam chúng ta vẫn chưa quy hoạch được vùng nguyên liệu cụ thể, chúng ta chỉ có thể hơn các quốc gia khác về nguyên liệu cao su ngoại trừ Indonesia Còn các nguyên liệu khác như vải, giả da, chúng ta đều không có lợi thế so sánh với các nước khác, đặc biệt là phụ liệu cho ngành giày dép chúng ta mất hẳn lợi thế so với các nước khác

- Mẫu mã và công tác kinh doanh tiếp thị của ngành:

Bên cạnh ít có lợi thế so sánh về nguyên phụ liệu của ngành giày dép, công tác tổ chức kinh doanh cũng là một mặt đáng chú ý đến của chúng ta Sở dĩ kim ngạch xuất khẩu của chúng ta còn chưa cao vì còn có những vấn đề thuộc về kinh doanh của các doanh nghiệp như năng lực tài chính, tay nghề công nhân, thiếu thông tin và chưa tìm hiểu kĩ về thị trường mà mình muốn thâm nhập mà ở

đây là thị trường Hoa Kỳ

Về mặt tiếp thị, trong các quốc gia ở Châu Á có khả năng xuất khẩu giày dép,

mặt tiếp thị sản phẩm chúng ta được đánh giá chỉ ngang bằng với Indonesia (theo ITPC), ngoài ra các quốc gia khác như Trung Quốc, Thái Lan đều hơn chúng ta

đến 20 điểm, Đài Loan và Hồng Kông hơn chúng ta đến 50 điểm Có kết quả