TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ -*** - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: Thương mại quốc tế MỘT SỐ GIẢI PHÁP THÚC ĐẤY XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG NGA Họ tên sinh viên : Nguyễn Đức Anh Mã sinh viên : 1111110475 Lớp : Anh - Khối KT Khóa : 50 Người hướng dẫn khoa học : TS Vũ Thành Toán Hà Nội, tháng năm 2014 LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong trình đổi hội nhập kinh tế quốc tế Việt Nam, hoạt động xuất đóng vai trò quan trọng phát triển kinh tế Đặc biệt giai đoạn nay, kinh tế giới thời kỳ khủng hoảng lạm phát nước cao, xuất coi động lực tăng trưởng chủ yếu kinh tế Trong hoạt động xuất nước ta nay, thủy sản mặt hàng quan trọng cấu sản phẩm xuất chủ lực, với vị trí thứ nhóm 10 mặt hàng xuất sau dầu thô, dệt may giày dép Với bờ biển dài 3000km từ Móng Cái (Quảng Ninh) đến Hà Tiên (Kiên Giang), vùng biển Việt Nam có 400 đảo lớn nhỏ, nơi cung cấp dịch vụ hậu cần bản, trung chuyển sản phẩm khai thác, đánh bắt, đồng thời làm nơi neo đậu cho tàu thuyền chuyến khơi Biển Việt Nam có nhiều vịnh, đầm phà, cửa sông Đó tiềm để Việt Nam phát triển hoạt động khai thác nuôi trồng thủy hải sản Điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm số vùng có khí hậu ôn đới, nguồn nhân lực dồi dào, trình độ dân trí khá, ngành thủy sản Việt Nam có nhiều lợi để phát triển thủy sản cách thuận lợi Nhờ nỗ lực phát triển thị trường đa dạng hóa sản phẩm, hàng thủy sản Việt Nam có mặt nhiều nước vùng lãnh thổ Trong thị trường trọng điểm thủy sản Việt Nam EU, Trung Quốc, Singapore, Nhật Bản, Nga thị trường lớn, có tiềm nhóm hàng nông sản thủy sản Thời gian qua, xuất Việt Nam vào thị trường Nga bước tăng trưởng kim ngạch xuất thấp Hiệp định thương mại tự Việt Nam với Liên minh Hải quan Nga, Belarus Kazakhstan thúc đẩy đàm phán, đồng thời việc Nga có động thái hạn chế thương mại việc nhập mặt hàng nông sản, thủy sản từ số nước khác tạo hội cho việc đẩy mạnh xuất nhóm hàng Việt Nam vào thị trường Nga Vừa qua Mỹ và Eu đã ký ban hành lệnh trừng phạt mới lên nền kinh tế của Nga Đáp trả lại lệnh trừng phạt mới này, Mát-xcơ-va đã thực hiện cấm nhập khẩu các mặt hàng lương thực và thực phẩm nhập khẩu từ Mỹ và Eu, đó có mặt hàng thủy sản Lệnh cấm nhập khẩu thực phẩm từ Mỹ và các quốc gia châu Âu, đã làm một số mặt hàng thực phẩm, thủy sản thị trường thiếu hụt nghiêm trọng và giá cả đã tăng đột biến Mặc dù Nga là nước có nguồn lợi thủy sản nuôi trồng và đánh bắt phong phú, nhiên nước này hạn chế sở chế biến thủy sản nên phải lệ thuộc vào nhập khẩu từ các nước Eu, Mỹ và các nước châu Á Để giải quyết bài toán thiếu hụt nguồn cung về thực phẩm và thủy sản hiện nay, Nga đã chuyển sang tìm kiếm các nhà cung cấp và các đối tác xuất khẩu từ Châu Á Nhằm đáp ứng đủ một lượng rất lớn về mặt hàng thực phẩm và thủy sản thiếu hụt hiện Tại hội chợ thủy sản Nga diễn từ ngày 15 – 17/9 tại Mát-xcơ-va thu hút sự quan tâm của các quốc gia đến từ châu Á, đó có Việt Nam Do ảnh hưởng của lệnh cấm nhập khẩu thực phẩm lần này nên hầu hết các gian hàng từ các nước Eu, Mỹ không có mặt Vì vậy các nước Châu Á, đặc biệt là Việt Nam cần tận dụng triệt để hội này để đẩy mạnh quảng bá và phát triển các mặt hàng thủy, hải sản có lợi thế của mình Tham gia hội chợ lần này Việt Nam giới thiệu đến người tiêu dùng Nga những mặt hàng thủy sản có lợi thế gồm tôm, cá tra, hải sản Vừa qua quan thương mại Nga tại Việt Nam cho biết, thời gian tới Nga muốn nhập khẩu một lượng lớn các mặt hàng nông sản, thủy sản của Việt Nam Nắm bắt được hội này các doanh nghiệp của Việt Nam tăng cường tiếp cận thị trường Nga để gia tăng xuất khẩu Ngoài nhu cầu thực tế có, Việt Nam sẽ được hưởng thuế suất 0% cho các mặt hàng thủy sản xuất khẩu sang Nga hiệp định FTA sẽ có hiệu lực đầu năm 2015 Với dân số 200 triệu người, kim ngạch nhập khẩu nông thủy sản khoảng 10 tỷ USD một năm là hội rất lớn cho thủy sản của Việt Nam và hứa hẹn là thị trường tiềm mang lại giá trị xuất khẩu cao thời gian tới Thực tiễn hoạt động xuất mặt hàng thủy sản Việt Nam thời gian gần đây, với tiềm lợi phát triển thủy sản nước ta, đặt cho yêu cầu cần tiếp tục xây dựng chương trình, đề sách cụ thể cho ngành thủy sản; bên cạnh đó, cần có nghiên cứu sâu để đánh giá xác thị trường thủy sản Nga năm tới Đề tài : "Một số giải pháp thúc đẩy hàng xuất thủy sản Việt Nam sang thị trường Nga" nhằm góp phần nghiên cứu xác định quan trọng xuất hàng thủy sản Việt Nam sang thị trường này; sở đó, đề tài góp phần đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy xuất thủy sản sang thị trường Nga Mục đích nghiên cứu đề tài Đề tài: “Một số giải pháp thúc đẩy hàng xuất thủy sản Việt Nam sang thị trường Nga" chọn nghiên cứu nhằm tìm hiểu thị trường Nga đầy tiềm Việt Nam thời gian tới, từ tìm hiểu thực trạng, khó khăn, thách thức hội cho ngành sản xuất xuất thủy sản Việt Nam đưa số giải pháp nhằm thúc đẩy sản xuất xuất mặt hàng thủy sản sang thị trường Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động xuất hàng thủy sản Việt Nam sang thị trường Nga Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu, tìm hiểu hoạt động xuất thủy sản Việt Nam sang thị trường Nga giai đoạn 2010 đến nay, từ đề xuất sách giải pháp nhằm thúc đẩy xuất hàng thủy sản Việt Nam Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp so sánh đối chiếu, phương pháp quy nạp, diễn dịch để giải vấn đề đặt Kết cấu đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận phụ lục kèm theo, nội dung nghiên cứu kết cấu thành chương sau: CHƯƠNG I TỔNG QUAN TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG XUẤT NHẬP KHẨU THỦY SẢN TRÊN THẾ GIỚI VÀ NGÀNH XUẤT KHẨU THỦY SẢN TẠI VIỆT NAM CHƯƠNG II TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU THỦY SẢN CỦA VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG NGA TRONG THỜI GIAN QUA CHƯƠNG III MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG NGA MỤC LỤC CHƯƠNG I TỔNG QUAN TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG XUẤT NHẬP KHẨU THỦY SẢN TRÊN THẾ GIỚI VÀ NGÀNH XUẤT KHẨU THỦY SẢN TẠI VIỆT NAM 1.1 Tình hình thị trường thủy sản Thế giới 1.1.1 Tình hình cung cầu thủy sản Thế giới a Về cung: Trong năm gần đây, nuôi trồng thủy sản có mức tăng trưởng cao, bình quân 6%/năm tăng trưởng đánh bắt 0,26% có xu hướng chững lại Tổng sản lượng thủy sản năm 2013 161 triệu tấn, với 90 triệu từ đánh bắt 71 triệu từ nuôi trồng Năm 2014 tổng nguồn cung giới thủy sản ước tính tiếp tục tăng, chủ yếu lĩnh vực nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh, khu vực khai thác tự nhiên bị hạn chế quy định thức hạn ngạch đánh bắt nhằm đảm bảo tính bền vững lâu dài Tuy nhiên, ngắn hạn tăng trưởng lĩnh vực nuôi trồng đáp ứng nhu cầu tiêu dùng FAO ước tính năm 2014, với cầu tiêu dùng ngày tăng, giá nguyên liệu cao kích thích nuôi trồng số loài đến năm 2015 Tuy nhiên năm xuất hiện tượng El Nino ảnh hưởng đến sản lượng khai thác số vùng Ước tính tổng sản lượng thủy sản năm 2014 đạt 165 triệu tấn, tăng 2,6% chủ yếu loài thủy sản nuôi Sản lượng Thủy sản giới (1000 tấn) 2010 2011 2012 2013 Ước tính 2014 88603 93500 91300 90500 90800 59876 62700 66600 70500 74400 Đánh bắt Nuôi trồng Khả sản xuất số loài năm 2014 (FAO) Sản xuất cá rô phi nuôi tiếp tục tăng thương mại quốc tế tăng, nhu cầu nội địa chương trình an ninh lương thực quốc gia sản xuất Riêng cá rô sông Nile, nguồn cung cấp cá rô cho EU, khả khai thác tiếp tục suy giảm đánh bắt mức Đối với cá nhỏ, nguồn cung số loài cá thu cá trích năm bị hạn chế thoả thuận hạn ngạch Bắc Đại Tây dương, Nam Thái bình dương, tương El Nino Nam Thái bình dương Nguồn cung cấp cá đáy năm 2014 tăng nhẹ lượng cá tuyết Na Uy Nga quý tăng mạnh, nguồn cung cá tuyết chấm đen loài khác (cá minh thái saithe) giảm Cá hồi có giá cao hầu hết thị trường từ đầu năm khả trì trung hạn nhu cầu tăng tạo triển vọng nguồn cung năm Tồn kho tương đối cá ngừ vằn đông lạnh cá ngừ vây xanh nuôi nhu cầu thấp đầu năm 2014 ảnh hưởng đến sản xuất năm Nhu cầu bạch tuộc tăng Mỹ Nhật Bản , thị trường Tây Ban Nha Ý, nguồn cung cải thiện tạo triển vọng sáng sủa cho loài Đối với mực, thị trường cải thiện (trừ mực nang) sản lượng khai thác thấp Bột cá dầu cá tiếp tục suy giảm sản xuất toàn cầu tác động El Nino đến sản xuất bột cá Nam Mỹ, dù bù đắp nguồn cung từ nguồn khác Nhu cầu ngày tăng, đẩy giá cho bột cá dầu cá cao kỷ lục từ nửa đầu năm 2013 dự kiến mức cao dài hạn Đối với cá tra, basa, năm 2013 sản xuất toàn cầu cá tra đạt 1,6 triệu , với gần 75% cung cấp từ Việt Nam Nhu cầu cá tra tăng mạnh số liệu báo cáo cho thấy xu hướng nguồn cung ngày tăng từ nguồn khác châu Á Về Tôm, ước tính năm 2014 nguồn cung cấp tôm nuôi tốt năm 2013 năm bị hội chứng tử vong sớm (EMS) nhu cầu nhập lớn Nguồn cung phục hồi mạnh mẽ Thái Lan, nước châu Mỹ Latinh, Ấn Độ Việt Nam b Về cầu : Nhu cầu tiêu thụ thủy sản hàng năm tiếp tục tăng dân số tăng tiêu dùng thủy sản đầu người Theo báo cáo FAO, tiêu dùng thủy sản đầu người tăng dần 18,5 kg/người năm 2010 lên đến 19,7 kg/người năm 2013 ước tính 20 kg/người năm 2014 Nhu cầu sản phẩm thủy sản công ty giới tăng, thể qua gia tăng sản lượng thủy sản nuôi giá số loài FAO dự báo xu hướng tiêu dùng thủy sản giới chuyển sang loại tươi, sống, loại có giá trị cao như: giáp xác, tôm, cá ngừ, cá hồi thủy sản qua chế biến tính tiện dụng cao; tiêu thụ đồ hộp ngày giảm nguy nhiễm hóa chất gia tăng Yêu cầu an toàn thực phẩm ngày phổ biến rộng rãi giới Bảng cân đối cung cầu thủy sản quốc tế (Đvt : Triệu tấn) Sản lượng Sử dụng Thực phẩm Thức ăn chăn nuôi Khác Tiêu dùng đầu người (kg/năm) từ đánh bắt từ nuôi trồng Nguồn số liệu: FAO 2011 156.2 2012 158 2013 161 Ước 2014 165.2 tính 2014/ (%) 2.6 131.8 136.2 140.9 144.6 2.6 18.3 16.3 5.4 16.4 3.7 16.6 1.2 9.6 18.9 9.9 19.2 9.8 9.4 19.7 9.8 9.8 20 9.7 10.3 1.4 -1.5 4.4 2013 1.1.2 Tình hình buôn bán thủy sản Thế giới Thương mại thủy sản giới năm 2014 FAO ước tính có mức tăng trưởng vừa phải, khoảng 4% tương ứng năm trước Dự báo kinh tế phục hồi thị trường lớn Hoa Kỳ EU số kinh tế Mexico, Brazil, Indonesia Malaysia, thúc đẩy nhu cầu nhập sản phẩm thủy sản thị trường Tuy nhiên, nhập yếu thị trường truyền thống khác, Liên bang Nga Nhật Bản, nơi đồng tiền giá thuế GTGT cao làm cho thực phẩm nhập đắt tiền Những tháng đầu năm 2014, Trung Quốc giảm xuất thủy sản nhập tăng mạnh triển vọng trở thành nhà nhập hàng đầu, chi phối thị trường thủy sản giới (trong trung hạn 2014-2015) với sản phẩm giá rẻ phụ phẩm Nhập tăng cung cấp hội cho nhà sản xuất thủy sản nước khu vực Nhiều nước có Châu Phi, đầu tư vào lãnh vực nuôi trồng thủy sản Ấn Độ tích cực phát triển nguồn nguyên liệu, nhà cung cấp tôm hàng đầu Mỹ năm 2013 bối cảnh hội chứng tôm chết sớm Đông Nam Á, kể nước sản xuất Thái Lan FAO ước tính tổng giá trị xuất thủy sản năm 2014 đạt 141,8 tỷ USD, tăng 4,2% giá trị 0,3% lượng Tỷ lệ thương mại sản xuất năm 2014 chiếm 36,2% thấp năm 2013 (36,6%); nhiên tỷ lệ cao cho thấy thủy sản ngành có tính toàn cầu hóa cao so với ngành thực phẩm giới Khối lượng & giá trị thương mại thủy sản 54.8 công nghệ tiên tiến từ nước để phục vụ cho trình sản xuất hàng xuất thủy sản sang thị trường Nga làm tăng hiệu sản xuất chất lượng sản phẩm Do hàng thủy sản xâm nhập vào thị trường Nga dễ dàng có sức cạnh tranh với sản phẩm thuộc quốc gia khác Các phương pháp thu hút áp dụng phương pháp đầu tư phủ hay thu hút nhà đầu tư nước tham gia vào trình sản xuất hàng thủy sản xuất Việt Nam Trong cách thứ hai hợp lý vừa có công nghệ vừa có chuyên gia giúp đỡ sử dụng tối ưu công nghệ, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm • Nâng cao chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm Do thị trường Nga thị trường thất thường khó tính chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm thủy sản Việt Nam muốn phát triển xâm nhập sâu vào thị trường đòi hỏi phải đáp ứng yêu cầu họ Chính cần nâng cao chất lượng sản phẩm thông qua phương pháp thông tin tuyên truyền an toàn vệ sinh thực phẩm cho người trực tiếp sản xuất sản phẩm người tiêu dùng, giáo dục cho họ ý nghĩa việc nâng cao chất lượng vệ sinh thực phẩm Bên cạnh cần xây dựng máy quản lý chất lượng an toàn vệ sinh thủy sản từ trung ương đến địa phương để đảm bảo thủy sản Việt Nam đáp ứng nhu cầu thị trường dù khó tính • Đẩy nhanh trình chuyển đổi sở hữu cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước Đây định đắn nhà nước lẽ điều làm cho doanh nghiệp chủ động việc thực chương trình chiến lược, thu hút quan tâm góp vốn xã hội • Nhà nước hỗ trợ cho doanh nghiệp việc thực hoạt động xúc tiến thương mại đẩy mạnh phát triển thị trường thông qua việc ký kết hiệp định song phương đa phương, đẩy mạnh quan hệ cấp phủ mở rộng thị trường cho mặt hàng xuất chủ lực nước ta thủy sản Bên cạnh nhà nước có sách để thúc đẩy, tạo điều kiện cho sản phẩm doanh nghiệp tiếp cận thị trường người tiêu dùng Nga • Nhà nước cần đào tạo phát triển nguồn nhân lực Cần bồi dưỡng đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho chương trình khai thác thủy sản xa bờ, nuôi trồng thủy sản chế biến thủy sản nguồn cung cấp sản phẩm để thực hoạt động xuất thủy sản Ngoài cần ý tới trường đào tạo dạy nghề thủy sản nơi cung cấp cán có lực tay nghề để phục vụ cho phát triển ngành thủy sản sau Cụ thể ngành khai thác cần đào tạo đội ngũ đánh bắt có kiến thức vấn đề luật hàng hải, thời kỳ sinh sản loại thủy sản Còn nuôi trồng chế biến thủy sản cần đào tạo cán cho phù hợp với đòi hỏi ngày cao xã hội Hoặc liên kết với nước phát triển để cử người đào tạo nghiên cứu nước phổ biến giúp đỡ cho ngư dân • Hỗ trợ xây dựng phát triển thương hiệu cho mặt hàng thủy sản Việt Nam Trong bối cảnh thủy sản Việt Nam chưa tạo cho chỗ đứng vững thị trường giúp đỡ nhà nước vô quan trọng Nhà nước giúp xây dựng thương hiệu cho số mặt hàng chủ đạo, cho phép mặt hàng đăng ký sử dụng tên thương hiệu quốc gia Việc làm đem lại lợi ích tạo hiệu tổng thể, mở cửa cho công ty, trì hoạt động kiểm soát dư lượng chất độc hại nuôi trồng chế biến thủy sản Ngoài giúp cho việc thiết lập hệ thống giám sát cảnh báo dịch bệnh thủy sản giúp cho xây dựng triển khai đề án mã hoá truy xuất nguồn gốc, hoàn thiện hệ thống văn liên quan đến quản lý chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm • Ngoài việc hỗ trợ nâng cao lực cho ngành phụ trợ khai thác thủy sản, nuôi trồng thủy sản có ý nghĩa vô quan trọng Để đảm bảo tính hiệu bền vững khai thác nhà nước sử dụng biện pháp tăng cường nghên cứu, điều tra để định hướng khai thác cho phù hợp kết hợp với việc tổ chức mô hình khai thác thủy sản cho đạt hiệu cao nhất, tăng đầu tư sở vật chất phương tiện nâng cấp trang thiết bị tàu để gia tăng khối lượng đảm bảo chất lượng Bên cạnh cần có biện pháp để hỗ trợ cho ngành nuôi trồng thủy sản tập trung vào tổ chức liên kết sản xuất sạch, tạo suất lớn Nhà nước lên đạo cho sở nghiên cứu sản xuất thủy sản chủ động việc tạo sản phẩm thoả mãn nhu cầu khắt khe thị trường EU đồng thời phải mở rộng quy mô nuôi loại cá có giá trị xuất cao cá giò, cá song, cá tráp, cá vược, cá ngừ đại dương số loại có giá trị cao bào ngư, hải sâm Nhà nước lên khuyến khích thành phần kinh tế tham gia vào nuôi trồng thủy sản để tạo cung cấp đủ khối lượng mà đáp ứng chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm Ngoài việc quản lý tốt việc nhập thức ăn, thuốc ngừa dịch bệnh, viêc thí điểm nuôi thủy sản thức săn nhân tạo để tiến tới giảm ô nhiễm môi trường hay việc đầu tư vào hệ thống thuỷ lợi có ý nghĩa vô quan trọng phát triển ngành thủy sản không mà tương lai b Các giải pháp vi mô • Sự hỗ trợ nhà nước có ý nghĩa quan trọng doanh nghiệp nhiên để có phương hướng thành công kinh doanh doanh nghiệp người định Để thúc đẩy xuất thủy sản sang thị trường Nga phát triển mạnh vai trò doanh nghiệp lớn Dưới số biện pháp nhằm thúc đẩy xuất thủy sản sang thị trường Nga doanh nghiệp: • Thâm nhập kênh phân phối Nga Do kênh phân phối thị trường Nga phức tạp hàng hoá Việt Nam muốn thâm nhập sâu vào thị trường Nga phải thông qua kênh phân phối phải có biện pháp thích hợp để thâm nhập kênh Để thâm nhập vào thị trường Nga kênh phân phối thị trường đòi hỏi sản phẩm thủy sản ta phải đáp ứng yêu cầu nắm bắt thị hiếu khách hàng, đảm bảo thời gian giao hàng, trì chất lượng sản phẩm Qua doanh nghiệp xuất thủy sản Việt Nam áp dụng phương pháp với doanh nghiệp vừa nhỏ liên kết với cộng đồng người Việt Nga để đầu tư sản xuất xuất vào Nga, với doanh nghiệp lớn liên doanh để trở thành công ty công ty xuyên quốc gia Nga sử dụng hình thức liên doanh với đối tác việc sử dụng giấy phép, nhãn hiệu hàng hoá • Đảm bảo vệ sinh an toàn vệ sinh thủy sản Với doanh nghiệp việc thực thông suốt trình sản xuất từ nuôi trồng chế biến thủy sản Khi nuôi trồng thủy sản, phải thực theo quy định thủy sản liều lượng thuốc kháng sinh, bảo quản thủy sản không sử dụng loại thuốc cấm Còn trình chế biến sản phẩm, phải thực nghiêm chỉnh theo quy định nhà nước Các hoá chất, chất phụ gia bảo quản dùng quy trình chế biến phải nhà nước cho phép đảm bảo không gây hại cho người sử dụng, phải có biện pháp phản ứng kịp thời có biến cố phát hiên mầm bệnh • Tăng cường đầu tư hoàn thiện quản lý cấp doanh nghiệp Điều giúp cho doanh nghiệp nghiên cứu kỹ thị trường khách hàng đề phương hướng phát triển đắn cho doanh nghiệp, nâng cao sức cạnh tranh doanh nghiệp thị trường Bên cạnh phải tăng cường đầu tư mở rộng sản xuất để đảm bảo đáp ứng kịp thời nhu cầu khách hàng không bị lạc hậu công nghệ so với đối thủ cạnh tranh xuất thủy sản khác Có đảm bảo cho doanh nghiệp xuất thủy sản Việt Nam có phát triển bền vững, có khả củng cố mở rộng phát triển thị trường khó tính thị trường Nga • Các doanh nghiệp xuất Việt Nam muốn tồn lâu dài phát triển thị trường Nga cần phải tiến hành xây dựng, nâng cao phát triển thương hiệu Người dân Nga người có mức thu nhập cao giới khả toán, nhu cầu họ cao Đổi lại họ yêu cầu mặt hàng phải có chất lượng, đảm bảo an toàn đặc biệt phải có thương hiệu Họ sẵn sàng bỏ hàng nghìn Rúp để mua sản phẩm có thương hiệu tiếng Nhưng họ không bỏ vài trăm Rúp để mua sản phẩm tương tự thương hiệu Vì họ cho thương hiệu kèm với bảo đảm chất lượng an toàn Đặc biệt với sản phẩm thuộc thực phẩm thủy sản độ an toàn hết việc tạo sản phẩm có thương hiệu giúp cho việc tiêu thụ sản phẩm thủy sản dễ dàng thu hút nhiều khách hàng • Đối với doanh nghiệp xuất nói chung doanh nghiệp xuất thủy sản nói riêng nguồn nguyên liệu có ý nghĩa sống yếu tố đảm bảo giữ chữ tín với khách hàng Và để tạo chủ động xuất thủy sản doanh nghiệp cần ý tạo nhiều nguồn cung cấp thông qua việc ký hợp đồng với nhiều nhà cung cấp (không phụ thuộc vào nhà cung cấp) Bên cạnh doanh nghiệp góp vốn đầu tư vào trang trại nuôi trồng thủy sản để tạo chủ động cho Ngoài tìm kiếm nhà cung ứng nước để đề phòng tình nguồn cung cấp nước không đáp ứng khối lượng chất lượng • Các doanh nghiệp để tăng sức mạnh cạnh tranh với doanh nghiệp lớn nước tiến hành liên kết với Do doanh nghiệp xuất thủy sản Việt Nam hầu hết doanh nghiệp vừa nhỏ để cạnh tranh với doanh nghiệp lớn giới khó khăn doanh nghiệp xuất thủy sản Việt Nam nên liên kết với để tạo sức mạnh cạnh tranh • Đẩy mạnh áp dụng thương mại điện tử kinh doanh xuất thủy sản sang thị trường Nga Thương mại điện tử mang lại lợi ích vô lớn cho doanh nghiệp thông qua trang Web doanh nghiệp khách hàng hiểu rõ phần doanh nghiệp qua góp phần xây dựng uy tín đẳng cấp cho doanh nghiệp • Các doanh nghiệp cần khai thác có hiệu quỹ phát triển doanh nghiệp Nga Việc doanh nghiệp xuất thủy sản Việt Nam tiến hành xâm nhập thị trường Nga coi bước phát triển khách quan thời đại Tuy nhiên doanh nghiệp chủ yếu doanh nghiệp vừa nhỏ việc thiếu vốn để gia tăng sản xuất nâng cấp thiết bị điều tất yếu Song doanh nghiệp lại ỷ lại vào giúp đỡ nhà nước quỹ phát triển doanh nghiệp Nga coi giải pháp cho việc vay vốn doanh nghiệp Các khoản tài trợ , vay vốn giúp cho doanh nghiệp có khả để nâng cấp thiết bị, gia tăng hình thức dịch vụ để thoả mãn nhu cầu khách hàng mở rộng sản xuất , thực hiện đại hoá doanh nghiệp thúc đẩy xuất mặt hàng doanh nghiệp • Nâng cao trình độ cho cán công nhân chế biến Trong môi trường cạnh tranh ngày gay gắt để phát triển có công nghệ tiên tiên cần có đội ngũ nhà quản lý có trình độ, công nhân lành nghề Chính doanh nghiệp cần tổ chức khoá đào tạo cho nhà quản lư người lao động giúp họ có khả ứng biến, xử lý tình xảy để đảm bảo cho việc hoạt động xuất doanh nghiệp diễn theo kế hoạch 3.2 - Một số giải pháp nhằm thúc đẩy Xuất hàng thủy sản Việt Nam sang thị trường Nga 3.2.1 Giải pháp nhà nước Tiếp tục hoàn thiện môi trường thể chế cho hoạt động thông tin thương mại xúc tiến xuất thủy sản Việt Nam - Hỗ trợ thông tin cho doanh nghiệp xuất thủy sản cách tổ chức kênh thông tin thị trường Nga - Hỗ trợ doanh nghiệp tham gia hội chợ chuyên đề thực phẩm thủy sản Nga: Cục Xúc tiến Thương mại cần công bố danh mục hội chợ thương mại năm tổ chức Việt Nam cho doanh nghiệp đăng ký tham gia đề xuất mức hỗ trợ kinh phí cho doanh nghiệp tham gia hội chợ Nga - Hỗ trợ doanh nghiệp tham quan, khảo sát thị trường Nga đón tiếp doanh nghiệp Nga đến Việt Nam: Cục Xúc tiến Thương mại với tổ chức hỗ trợ thương mại khác dự trù kinh phí hỗ trợ đoàn sang thị trường Nga đón tiếp đoàn Nga Việt Nam khuôn khổ kinh phí chương trình xúc tiến thương mại trọng điểm quốc gia - Phối hợp với trung tâm thương mại người Việt Nam Nga bán sản phẩm thủy sản doanh nghiệp xuất cho người Nga - Nhà nước hỗ trợ thực chương trình xúc tiến thiết kế mẫu mã sản phẩm cho doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất vào Nga - Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo, tập huấn nhân lực làm công tác xúc tiến thương mại vào thị trường Nga.s 3.2.2 Giải pháp Hiệp hội Xuất thủy sản Việt Nam Hiệp hội người bảo vệ quyền lợi chung doanh nghiệp, cầu nối doanh nghiệp với Để nâng cao khả cạnh tranh thủy sản Việt Nam, Hiệp hội cần nâng cao vai trò, chất lượng hiệu Hiệp hội cần nâng cao lực quản lý điều hành, đồng thời thiết lập quan hệ gắn bó với Bộ, Ngành, địa phương để nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh hội viên, tiếp tục đưa sản phẩm thủy sản Việt Nam chiếm vị trí xứng đáng thị trường Nhật Bản giới Hiệp hội phải nâng cao lực phân tích, dự báo thông tin đổi phương thức quảng bá Hiệp hội phải bảo vệ quyền lợi đáng thành viên để doanh nghiệp yên tâm kinh doanh cách lành mạnh, tránh thiệt hại cạnh tranh không lành mạnh Ngoài ra, Hiệp hội cần trọng đến quyền lợi nuôi trồng thủy sản, có biện pháp khuyến nông 3.2.3 Giải pháp Doanh nghiệp a Giải pháp nâng cao tính cạnh tranh mặt hàng thủy sản Việt Nam Nâng cao chất lượng mặt hàng thủy sản: người tiêu dùng Nga đánh giá người có đòi hỏi cao chất lượng sản phẩm, có thất thường không quán Họ đặt tiêu chuẩn chất lượng, độ tin cậy tiện dụng sản phẩm Vì vậy, doanh nghiệp xuất thủy sản Việt Nam muốn đẩy mạnh xuất sang thị trường cần phải đảm bảo chất lượng thủy sản đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật Nga Các biện pháp doanh nghiệp nên áp dụng để nâng cao chất lượng sản phẩm bao gồm: - Thứ nhất, doanh nghiệp cần tập trung thiết lập nguồn cung cấp nguyên liệu ổn định thuận tiện việc vận chuyển đến nhà máy chế biến Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên thường xuyên kiểm tra chất lượng nguyên liệu vùng sản xuất, giúp đỡ người dân giải khó khăn gặp phải trình sản xuất Lấy nuôi trồng thủy sản chủ yếu để giải vấn đề nguyên liệu cho xuất thủy sản Mở rộng vùng nuôi trồng thủy sản có nhiều tiềm vùng đồng sông Cửu Long Đẩy mạnh sản xuất thâm canh, tạo nguồn sản xuất ổn định Bên cạnh đó, tiếp tục đầu tư cho ngành đánh bắt thủy sản để mở rộng phạm vi khai thác nhằm trì mức độ đánh bắt Tiến hành quy hoạch vùng đánh bắt xa bờ nuôi trồng thủy sản Đa dạng hóa mặt hàng để chủ động đáp ứng nhu cầu thị trường thời kỳ, tập trung vào nhóm sản phẩm chủ lực tôm, cá tra, cá basa, cá ngừ, rô phi đơn tính, tôm thể chân trắng… - Thứ hai, doanh nghiệp cần đầu tư cho việc xây dựng phát triển sở hạ tầng nhà máy, đầu tư cải tiến thay công nghệ chế biến bảo quản, doanh nghiệp cần tiếp tục nâng cấp xây dựng hệ thống kho tàng phục vụ cho việc cất giữ bảo quản Hỗ trợ doanh nghiệp, địa phương có kim ngạch xuất cao khu vực có nhiều tiềm gặp khó khăn nuôi trồng thủy sản hệ thống đầm phá miền Trung… Hỗ trợ vốn đầu tư để hộ nông dân sản xuất doanh nghiệp ổn định yên tâm khai thác nguyên liệu, chế biến thủy sản xuất - Thứ ba, cần nâng cao trình độ kỹ thuật tinh thần trách nhiệm tất cán kỹ thuật Tiến hành công tác đào tạo cán có đủ trình độ khoa học kỹ thuật tróng sản xuất kinh doanh sản phẩm thủy sản xây dựng trung tâm nghiên cứu đảm bảo không ngừng nâng cấp, bảo đảm chất lượng cây, phục vụ cho nuôi trồng thủy sản Phố biến cho người dân kiến thức khoa học kỹ thuật cần thiết trình đánh bắt nuôi trồng, bảo quản chất lượng sản phẩm Tuyên truyền, nâng cao ý thức người sản xuất kinh doanh tầm quan trọng quy định tiêu chuẩn quốc tế khả xuất sản phẩm sản xuất Doanh nghiệp nên có chế độ thưởng phạt rõ ràng cán công nhân nhằm đảm bảo chất lượng cao cho mặt hàng thủy sản xuất - Kiểm soát chặt chẽ dư lượng kháng sinh, có chế tài xử phạt vi phạm Áp dụng hệ thống HACCP sản xuất tiêu thụ thủy sản không sản phẩm xuất mà sản phẩm tiêu thụ nước Đề thống quy định môi trường sinh thái hệ thống, phương tiện đánh bắt nuôi trồng nước Thống công tác quản lý quan có thẩm quyền từ trnng ương đến địa phương, địa phương Bộ, ngành để xử lý, giải Nâng cao tính cạnh tranh giá: Để mức giá vừa đảm bảo bù đắp chi phí vừa có khả cạnh tranh thị trường, doanh nghiệp cần phải xây dựng cấu giá hợp lý Ngoài ra, để mặt hàng thủy sản xuất có giá cạnh tranh hơn, doanh nghiệp cần quan tâm đến biện pháp giúp giảm chi phí như: sử dụng loại giống cho suất cao, công nghệ chế biến vào bảo quản đại cho hiệu sản xuất cao hạn chế tổn thất hư hỏng sản phẩm gây Nâng cao uy tín, thương hiệu mặt hàng thủy sản - Người tiêu dùng Nga nghiêm khắc chất lượng kinh doanh, họ lòng tin đối tác giao hàng không chủng loại , không đảm bảo chất lượng thời gian giao hàng quy định hợp đồng Vì vậy, việc đảm bảo hàng chất lượng yêu cầu doanh nghiệp xuất thủy sản phải đảm bảo giao hàng thời gian quy định - Mặt khác, để nâng cao uy tín có chỗ đứng vững thị trường Nga, doanh nghiệp xuất thủy sản cần tập trung cho công tác xây dựng thương hiệu Các biện pháp mà doanh nghiệp tiến hành là: + Cần xúc tiến nhanh hoạt động xây dựng quảng bá thương hiệu mặt hàng thủy sản hướng thị trường giới + Cần coi trọng việc bảo vệ, gìn giữ, quảng cáo phát triển thương hiệu cách bền vững, không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm phát triển mạng lưới bán hàng, đưa thương hiệu doanh nghiệp sản phẩm đến với hầu hết người tiêu dùng Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại Một giải pháp không phần quan trọng góp phần nâng cao lực cạnh tranh xuất doanh nghiệp Việt Nam sang Nga đẩy mạnh xúc tiến thương mại, có biện pháp tăng mạnh xuất thủy sản vào thị trường: Trung Quốc, Mỹ, Nga, Hàn Quốc… Tham gia vào hội chợ triển lãm, hội nghị, hội thảo để doanh nghiệp thể ưu khả mặt có kế hoạch điểu chỉnh, rút kinh nghiệm Doanh nghiệp cần có kế hoạch để điều tra, nghiên cứu thị trường Nga để nắm bắt nhu cầu, thị hiếu khách hàng để đưa định xác đáng cho hoạt động xuất doanh nghiệp Kịp thời nắm bắt thông tin, vấn đề quốc tế nuôi trồng thủy sản để có điều chỉnh phù hợp Tăng cường khâu quản lý, đặc biệt phải quản lý từ gốc, từ khâu nguyên liệu sản xuất để ngăn chặn chất bị cấm sản xuất kinh doanh thủy sản để đảm bảo chất lượng uy tín cho hàng thủy sản xuất Việt Nam Khai thác tối đa trợ giúp quan Việt Nam Nga quan Nga Việt Nam Phối hợp với siêu thị, ki-ốt thực phẩm thị trường Nga Chú trọng đến ứng dụng thương mại điện tử hoạt động xúc tiến thương mại: Sử dụng website có tiếng Nga để quảng bá sản phẩm Đào tạo đội ngũ nhân viên thương mại biết tiếng Nga để thực hoạt động xúc tiến sản phẩm thủy sản vào thị trường Nga Liên kết hợp tác mở rộng quy mô kinh doanh doanh nghiệp xuất Dưới hỗ trợ điều hành nhà nước, doanh nghiệp thương mại nhà nước chủ động đứng làm nòng cốt tiến hàng sát nhập với doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế nhà nước khác, hình thành tập đoàn kinh tế tổng hợp, đủ sức cạnh tranh xuất Các doanh nghiệp kêu gọi đầu tư góp vốn cá nhân, tổ chức nước để hỗ trợ vốn cho hoạt động kinh doanh Bên cạnh đó, việc tăng cường liên kết doanh nghiệp ngành thủy sản nông dân giải pháp cho phát triển thủy sản bền vững, đảm bảo lợi ích hai nhà Nhà máy bao tiêu sản phẩm, mua cá với giá đảm bảo nông dân có lãi, nông dân an tâm sản xuất, ngược lại, nhà máy đảm bảo nguồn nguyên liệu sản xuất Nếu điều hoàn thiện lời giải hữu hiệu đảm bảo cho xuất bền vững KẾT LUẬN Thị trường Nga thị trường tiềm năng, thị trường mở hội lớn cho Việt Nam đẩy mạnh hoạt động thương mại Nhưng đồng thời thị trường có cạnh tranh gay gắt hầu hết tất mặt hàng có mặt hàng thủy sản xuất Những năm gần đây, thị trường Nga lại đưa nhiều quy định khắt khe mặt thủy sản nước xuất điều gây nhiều khó khăn cho thủy sản xuất Việt Nam Vì phải có bước chiến lược thị trường rộng lớn Qua nghiên cứu cho thấy, thời gian gần hoạt động ngoại giao xuất thủy sản Việt Nam sang Nga đạt thành tựu đáng kể, hứa hẹn thị trường đối tác chủ lực tương lai Bên cạnh hoạt động xuất thủy sản sang thị trường Nga bộc lộ nhiều hạn chế mà nguyên nhân chủ yếu việc đáp ứng tiêu chuẩn kĩ thuật, vấn đề thông tin cho doanh nghiệp đặc biệt liên kết doanh nghiệp trước thị trường lớn Điều tác động trực tiếp đến khả xuất thủy sản Việt Nam sang Nga thời gian tới Vì vậy, để giải vấn đề này, cần không ngừng đẩy mạnh hoạt động xuất thủy sản sang Nga Phải có kết hợp chặt chẽ nhà nước, hiệp hội, doanh nghiệp ngư dân nhằm tạo hướng thống nhất; quy hoạch nguyên liệu đặc biệt chất lượng thủy sản Đạt điều đòi hỏi phải có hỗ trợ phối hợp đồng thời ngành kinh tế khác kinh tế với mục tiêu xây dựng kinh tế phát triển bền vững Tài liệu tham khảo Giáo trình: Quản trị kinh doanh xuất nhập – ĐHKTQD – Nhà xuất Thống kê Giáo trình: Quản trị kinh doanh Thương mại quốc tế - ĐHKTQD – Nhà xuất giáo dục Trần Chí Thành - Tài liệu: Thị trường EU khả xuất hàng hoá Việt Nam - Nhà xuất Lao động - xã hội Nguyễn Văn Nam - Tài liệu: Thị trường xuất nhập thủy sản - Nhà xuất thống kê Vũ Chí Lộc - Tài liệu: Giải pháp đẩy mạnh xuất hàng hoá Việt Nam sang thị trường Châu Âu - Nhà xuất lý luận trị Hồ sơ mặt hàng xuất chủ yếu Việt Nam - Viện Nghiên cứu Thương mại - Bộ Thương mại Thời báo Kinh tế Việt Nam số 2000-2010 Các Báo Tạp chí khác có liên quan Một số trang web: • www.vasep.vn / www.fistenet.gov.vn (Trang thông tin điện tử Tổng cục thủy sản) • www.mof.gov.vn (Cổng thông tin Bộ Tài Chính) • www.agroviet.gov.vn (Cổng thông tin điện tử Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn) • www.thuysanvietnam.com.vn ( Tạp chí thủy sản Việt Nam) • www.thuongmai.vn (Tin tức Thương mại) • www.vietlinh.com.vn (Trang tin điện tử Việt Linh) • www.vietnamnet.vn (Báo VietNamNet) • http://www.nafiqad.gov.vn/ (Cục quản lý chất lượng nông lâm và thủy sản)