ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM - CHU THỊ HƯƠNG TRÀ Tên đề tài: “ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC SÔNG KỲ CÙNG TRÊN ĐOẠN CHẢY QUA HUYỆN TRÀNG ĐỊNH - TỈNH LẠNG SƠN” KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Khoa học môi trường Khoa : Môi trường Khoá học : 2010 - 2014 Giáo viên hướng dẫn : Th.S Nguyễn Ngọc Sơn Hải Thái Nguyên, năm 2014 LỜI CẢM ƠN Kết thúc bốn năm học tập, nghiên cứu rèn luyện mái trường đại học, thân em tiếp thu nhiều kiến thức bổ ích chuyên môn khoa học Trong đợt thực tập tốt nghiệp em tiến hành nghiên cứu viết đề tài với tiêu đề: “ Đánh giá trạng môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định - tỉnh Lạng Sơn’’ Trong thời gian thực tập làm báo cáo tốt nghiệp, em xin chân thành cảm ơn thầy giáo Th.S Nguyễn Ngọc Sơn Hải PGS.TS Nguyễn Ngọc Nông tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành đề tài Bên cạnh đó, em xin giử lời cảm ơn đến ban giám đốc toàn thể cán nhân viên phòng Tài nguyên Môi Trường huyện Tràng Định Nhân dịp em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy cô giáo trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, người trực tiếp giảng dạy, truyền đạt kiến thức bổ ích cho em, tảng bản, hành trang vô quý giá cho nghiệp tương lai em sau Trong trình trực tập làm báo cáo, chưa có kinh nghiệm thực tế thời gian hạn hẹp nên tránh khỏi thiếu sót Kính mong nhận góp ý, nhận xét từ phía thầy cô bạn để khóa luận hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn ! Thái nguyên, ngày 26 tháng 05 năm 2014 Sinh viên Chu Thị Hương Trà DANH MỤC HÌNH Trang Hình 4.1: Biểu đồ giá trị COD, BOD5, TSS điểm quan trắc đoạn chảy qua huyện Tràng Định đợt năm 2012 29 Hình 4.2: Biểu đồ giá trị COD, BOD5, TSS điểm quan trắc đoạn chảy qua huyện Tràng Định đợt năm 2013 30 Hình 4.3: Biểu đồ giá trị COD, BOD5, TSS điểm quan trắc đoạn chảy qua huyện Tràng Định đợt năm 2014 31 Hình 4.4: Giá trị BOD5 điểm quan trắc đoạn chảy qua huyện 32 Hình 4.5: Giá trị COD điểm quan trắc đoạn chảy qua huyện 32 Hình 4.6: Giá trị TSS điểm quan trắc đoạn chảy qua huyện 33 Hình 4.7: Giá trị Fe điểm quan trắc đoạn chảy qua huyện Tràng Định qua năm 2012, 2013, 2014 33 Hình 4.8 Giá trị COD, BOD5, TSS nước thải bệnh viện Đa Khoa Tràng Định 36 Hình 4.9 Giá trị COD, BOD5, TSS nước thải nhà máy giấy 37 DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 3.1 Phương pháp phân tích thông số phòng thí nghiệm 20 Bảng 4.1: §Æc tr−ng dßng ch¶y sông Kỳ Cùng 25 Bảng 4.2: Kết quan trắc chất lượng nước sông Kỳ Cùng huyện Tràng Định đợt năm 2012 28 Bảng 4.3: Kết quan trắc chất lượng nước sông Kỳ Cùng huyện Tràng Định đợt năm 2013 29 Bảng 4.4: Kết phân tích chất lượng nước sông Kỳ Cùng Đoạn chảy qua huyện Tràng Định tỉnh Lạng Sơn đợt năm 2014 30 Bảng 4.5: Bảng tổng hợp kết quan trắc chất lượng nước sông Kỳ Cùng đợt năm 2012, 2013, 2014 đoạn chảy qua huyện Tràng Định 31 Bảng 4.6: Kết phân tích môi trường nước thải bệnh viện Đa Khoa huyện Tràng Định 35 Bảng 4.7: kết phân tích môi trường nước thải nhà máy giấy huyện Tràng Định 36 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt PGS - TS Th.S TCCP TSS Diễn giải Phó giáo sư – Tiến sĩ Thạc sỹ Tiêu chuẩn cho phép Thông số chất lơ lửng DO TNMT Ôxi hòa tan Tài nguyên môi trường BVMT BVTV Bảo vệ môi trường Bảo vệ thực vật KCN TCN MTBE Khu công nghiệp Trước công nguyên Metyl tert - butyl ete CN - TTCN Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU 1.1.Đặt vấn đề 1.2 Mục đích đề tài 1.3 Ý nghĩa để tài………………………………………………… 1.4 Yêu cầu đề tài PHẦN TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Cơ sở khoa học đề tài 2.1.1 Cơ sở lý luận 2.1.2 Cơ sở pháp lý 2.2 Khái quát chất lượng nước 2.2.1 Giới thiệu chung nước 2.2.2 Tài nguyên nước vai trò nước đời sống phát triển kinh tế - xã hội 2.2.3 Ô nhiễm nước ảnh hưởng ô nhiễm nước đến đời sống sản xuất 10 2.3 Tình hình nghiên cứu nước chất lượng nước 11 2.3.1 Vấn đề ô nhiễm môi trường nước giới 11 2.3.2 Vấn đề ô nhiễm môi trường nước Việt Nam 13 PHẦN ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 17 3.1 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 17 3.1.1 Đối tượng nghiên cứu 17 3.1.2 Phạm vi nghiên cứu 17 3.2 Địa điểm thời gian nghiên cứu 17 3.2.1 Địa điểm 17 3.2.2 Thời gian 17 3.3 Nôi dung nghiên cứu 17 3.3.1 Khái quát chung hệ thống sông Kỳ Cùng 17 3.3.2 Đánh giá trạng môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định 17 3.3.3 Các nguồn gây ô nhiễm môi trường nước sông Kỳ Cùng 17 3.3.4 Đề suất số giải pháp giảm thiểu, khắc phục ô nhiễm môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định 17 3.4 Phương pháp nghiên cứu 18 3.4.1 Phương pháp thu thập, phân tích tổng hợp tài liệu thứ cấp 18 3.4.2 Phương pháp xử lý số liệu 18 3.4.3 Phương pháp tổng hợp so sánh, đối chiếu với QCVN 08: 2008 /BTNMT, QCVN 40:2011/BTNMT, QCVN 28:2010/BTNMT 18 3.4.4 Phương pháp khảo sát thực tế, lấy mẫu phân tích phòng thí nghiệm 18 PHẦN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 22 4.1 Đặc điểm chung điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn 22 4.1.1 Vị trí địa lý 22 4.1.3 Khí hậu 22 4.2 Khái quát hệ thống lưu vực sông Kỳ Cùng 23 4.2.1 Điều kiện tự nhiên lưu vực sông Kỳ Cùng 23 4.2.2 Điều kiện Kinh tế- xã hội lưu vực sông Kỳ Cùng 25 4.3 Đánh giá trạng môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định 28 4.4 Các nguồn gây ô nhiễm môi trường nước sông Kỳ Cùng 34 4.4.1 Nguồn thải sinh hoạt, bệnh viện 34 4.4.2 Nguồn thải công nghiệp 36 4.4.3 Nguồn thải nông nghiệp 37 4.5 Đề xuất số giải pháp giảm thiểu, khắc phục ô nhiễm môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định 38 4.5.1 Giải pháp giảm thiểu ô nhiễm nước thải 38 4.5.2 Giải pháp tuyên truyền giáo dục xã hội hóa công tác BVMT 40 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 42 5.1 Kết luận 42 5.2 Đề nghị 42 TÀI LIỆU THAM KHẢO 43 PHẦN MỞ ĐẦU 1.1.Đặt vấn đề Nước thành phần chủ yếu môi trường sống, định thành công chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh quốc gia Hiện nguồn tài nguyên thiên nhiên quý quan trọng phải đối mặt với nguy ô nhiễm cạn kiệt Nhu cầu phát triển kinh tế nhanh với mục tiên lợi nhuận cao, người cố tình bỏ qua tác động đến môi trường cách trực tiếp gián tiếp Nguy thiếu nước, đặc biệt nước nước hiểm họa lớn tồn vong người toàn sống trái đất Do người cần phải nhanh chóng có biện pháp bảo vệ sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên nước Lưu vực sông Kỳ Cùng hàng năm cung cấp hàng trăm triệu mét khối nước để phục vụ sản xuất đời sống sinh hoạt nhân dân có chức cân hệ sinh thái cảnh quan thiên nhiên toàn khu vưc Tuy nhiên trình khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên để phát triển kinh tế, lưu vực sông Kỳ Cùng trở nên ô nhiễm Sự ô nhiễm ảnh hưởng lớn đến đời sống sản xuất sinh hoạt người dân quanh khu vực sông Kỳ Cùng Huyện Tràng Định nằm bờ sông Kỳ Cùng Tại nước thải phát sinh từ hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, nước thải y tế nước thải sinh hoạt hầu hết trực tiếp hay gián tiếp vào sông Mặc dù nước thải nhà máy qua xử lý chất lượng không đạt tiêu chuẩn chất thải Nhiều sông suối tiếp nhận nước thải công nghiệp, khai thác khoáng sản, sinh hoạt bị nhiễn hợp chất hữu kim loại nặng trước hợp lưu với sông Kỳ Cùng, kéo theo chất lượng môi trường nước dòng sông sau điểm hợp lưu đoạn chảy qua huyện Tràng Định bị ô nhiễm, không đảm bảo sử dụng cho mục đích sinh hoạt, dùng cho tưới tiêu thủy lợi mục đích giao thông thủy lợi Chính vậy, việc xem xét, đánh giá chất lượng nước sông Kỳ Cùng, xác định nguồn ô nhiễm dự báo nguồn ảnh hưởng hoạt động kinh tế xã hội huyện Tràng Định đến môi trường nước quan trọng Xuất phát từ vấn đề trên, đồng ý ban giám hiệu nhà trường, ban chủ nhiệm khoa Môi trường trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, hướng dẫn thầy giáo Th.S Nguyễn Ngọc Sơn Hải PGS.TS Nguyễn Ngọc Nông, em thực đề tài : “ Đánh giá trạng môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định tỉnh Lạng Sơn’’ nhằm làm tiền đề cho việc xem xét, giải vấn đề môi trường làm sở để đề biện pháp cải thiện chất lượng nước, đáp ứng nhu cầu cấp nước cho huyện Tràng Định 1.2 Mục đích đề tài Đánh giá trạng môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định tỉnh Lạng Sơn Xác định nguyên nhân gây suy thoái môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định cố môi trường nước Đề xuất biện pháp giảm thiểu, khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định tỉnh Lạng Sơn 1.3 Ý nghĩa - Ý nghĩa học tập vào nghiên cứu khoa học Kết nghiên cứu đề tài thông tin khoa học môi trường nước sông kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn, bổ sung thêm hiểu biết chất lượng nước nguồn gây ô nhiễm môi trường nước sông kỳ Cùng - Ý nghĩa thực tiễn Từ kết đề tài giúp ta đưa biện pháp khắc phục nhằm cải thiện môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định nói riêng chất lượng môi trường nước nói chung 1.4 Yêu cầu đề tài Đánh giá xác, trung thực, khách quan trạng môi trường nước sông Kỳ Cùng đoạn chảy qua huyện Tràng Định tỉnh Lạng Sơn Các kết phân tích phải so sánh với tiêu chuẩn, quy chuẩn môi trường Việt Nam Các kiến nghị đưa phải thực tế, có tính khả thi phù hợp với điều kiện địa phương 30 Hình 4.2: Biểu đồ giá trị COD, BOD5, TSS điểm quan trắc đoạn chảy qua huyện Tràng Định đợt năm 2013 * Nhận xét: Theo kết quan trắc hàm lượng dầu mỡ vượt QCVN 08:2008/BTNMT cột A2 Cá biệt hàm lượng TSS vượt cột B1 quy chuẩn này, hàm lượng TSS vượt 2,91 so với cột A2 vượt 1,75 lần so với cột B1 Hàm lượng COD vượt 1,06, hàm lượng BOD5 vượt 1,33 lần, hàm lượng Fe vượt 1,456 lần Các tiêu lại năm giới hạn quy chuẩn cho phép Bảng 4.4: Kết phân tích chất lượng nước sông Kỳ Cùng Đoạn chảy qua huyện Tràng Định tỉnh Lạng Sơn đợt năm 2014 TT Tên tiêu 10 pH DO BOD5 COD TSS As Pb Hg Fe NH4+ Đơn vị Kết mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l 7,2 5,6 7,2 14,4 16,0