BỘ Y TẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN  BỘ Y TẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN  VƢƠNG THỊ HỒNG HẢI VƢƠNG THỊ HỒNG HẢI NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ TĂNG HUYẾT ÁP BĂNG THUỐC TĂNG HUYẾT ÁP BĂNG THUỐC ENALAPRIL VÀ NIFEDIINE ENALAPRIL VÀ NIFEDIINE TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN CHUYÊN NGÀNH : NỘI TỔNG HỢP MÃ SỐ : 60 72 20 Hƣớng dẫn khoa học : TS Dƣơng Hồng Thái LUẬN VĂN THẠC SỸ Y HỌC LUẬN VĂN THẠC SỸ Y HỌC THÁI NGUYÊN NĂM 2007 THÁI NGUYÊN NĂM 2007 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn MỤC LỤC Trang ĐẶT VẤN ĐỀ NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUÂN VĂN CHƢƠNG 1: Tổng quan 1.1 Định nghĩa phân loại tăng huyết áp 1.2 Dịch tế học bệnh tăng huyết áp 1.3 Cơ chế bệnh sinh THA 1.4 Các yếu tố nguy bệnh THA 1.5 Các biến chứng thƣờng gặp bệnh tăng huyết áp 10 BMI : Chỉ số khối thể (Body-Mass Index) CT : Cholesterol toàn phần ĐTĐ : Đái tháo đƣờng HATT : Huyết áp tâm thu HTTr : Huyết áp tâm trƣơng HATB: Huyết áp trung bình HDL: Hight Density Lipoprotein (Lipoprotein có tỷ trọng cao) 1.6 Điều trị THA 10 1.7 Một số yếu tố ảnh hƣởng đến kết điều trị 18 1.8.Tình hình kiểm soát ĐTB THA giới Việt Nam 19 HDL-C Hight Density Lipoprotein - Cholesterol CHƢƠNG : Đối tƣợng phƣơng pháp nghiên cứu 22 ISH: International Society Hypertension JNS VII: Seventh Report of the Joint National Comittee LDL: Low Density Lipoprotein (Lipoprotein có tỷ trọng thấp ) LDL-C Low Density Lipoprotein - Cholesterol 2.1 Đối tƣợng nghiên cứu 22 2.2 Thời gian địa điểm nghiên cứu 23 2.3 Phƣơng pháp nghiên cứu 23 2.4 Mô hình nghiên cứu 25 SGOT: Serum Glutamic Oxaloacetic Transaminase 2.5 Chỉ tiêu nghiên cứu 26 SGPT: Serum Glutamic Pyruvic Transaminase 2.6 Kỹ thuật thu thập số liệu 27 TBMMN: Tai biến mạch máu não TG: Triglycerid THA: Tăng huyết áp VLDL: Very low Density Lipoprotein (Lipoprotein có tỷ trọng 2.7 Phƣơng pháp khống chế sai số 30 2.8 Vật liệu nghiên cứu 31 2.9 Phân tích xử lý số liệu 31 CHƢƠNG 3: kết nghiên cứu 32 3.1 Đặc điểm chung nhóm nghiên cứu 32 3.2 Kết điều trị THA Enalapril Nifedipil 38 3.3 Đánh giá kết điều trị theo số yếu tố ảnh hƣởng 43 CHƢƠNG 4: bàn luận 51 4.1.Đặc điểm chung nhóm nghiên cứu thấp ) WHO: World Health Oganization (Tổ chức y tế giới ) 51 4.2 Kết điều trị 55 4.3 Đánh giá kết điều trị theo số yếu tố ảnh hƣởng 64 KẾT LUẬN 65 KIẾN NGHỊ 67 TÀI LIỆU THAM KHẢO, PHỤ LỤC Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn LỜI CÁM ƠN Để hoàn thành luận văn này, nhận đƣợc giúp đỡ quý báu tổ chức, cá nhân, đồng nghiệp bạn bè Tôi xin trân trọng cảm ơn : - Ban giám hiệu, Phòng đào tạo khoa sau đại học, Bộ môn Nội trƣờng đại học Y - Dƣợc Thái Nguyên cho phép tạo điều kiện thuận lợi cho trình học tập - Ban chấp hành Đảng uỷ, Ban giám đốc, Khoa Thăm dò chức năng, Khoa Xét nghiệm, đặc biệt Khoa Khám bệnh - Bệnh viện Đa khoa Trung Ƣơng Thái Nguyên cho phép tạo điều kiện thuận lợi để hoàn thành luận văn Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sỹ Dƣơng Hồng Thái, trƣởng môn Nội - ngƣời thầy thƣờng xuyên hƣớng dẫn, giúp đỡ suốt trình học tập nghiên cứu đề tài Tôi xin cảm ơn giáo sƣ, tiến sỹ, nhà khoa học hội đồng nhiệt tình bảo giúp đỡ để hoàn thành luận văn tốt nghiệp Cuối cùng, xin chân thành cám ơn bạn bè, đồng nghiệp gia đình động viên giúp đỡ tạo điều kiện tốt cho trình học tập Xin trân trọng cảm ơn  Thái Nguyên, ngày 26 tháng 11 năm 2007 Tác giả Vƣơng Thị Hồng Hải ĐẶT VẤN ĐỀ Tăng huyết áp bệnh tim mạch thƣờng gặp trở thành mối quan tâm hàng đầu y học giới với tần suất mắc bệnh ngày gia tăng Theo thống kê Tổ chức Y tế Thế giới vào năm 2000, số ngƣời tăng huyết áp chiếm khoảng 26,4% dân số toàn giới dự tính tăng lên 29,2% vào năm 2025 [3] Năm 2003 theo thống kê Tổ chức Y tế Thế giới/Hội THA quốc tế (WHO/ISH0) tăng huyết áp đứng hàng thứ tƣ số sáu yếu tố nguy (xếp theo thứ tự giảm dần thiếu cân, tình dục không an toàn, nguồn nƣớc sinh hoạt bẩn, tăng huyết áp, hút thuốc uống rƣợu) chi phối gánh nặng bệnh tật toàn cầu [47] Việt Nam, nghiên cứu dịch tễ học tăng huyết áp cho thấy tỷ lệ mắc bệnh có xu hƣớng tăng nhanh kinh tế ngày phát triển Theo số liệu điều tra cho thấy năm 1960 bệnh THA chiếm 1% dân số, đến năm 2002 cộng đồng miền Bắc 16,3%, thành phố Hồ Chí Minh năm 2004 20,5%, tỷ lệ bệnh nhân THA đƣợc điều trị chiếm 11,49%, gần 90% bệnh nhân THA chƣa đƣợc điếu trị [1], [4], [22], [23] Tại bệnh viện Đa khoa Trung Ƣơng Thái Nguyên tỷ lệ mắc bệnh năm gần ngày gia tăng Theo thống kê bệnh viện từ năm 2004 đến năm 2005 tỷ lệ mắc bệnh THA so với bệnh nội khoa là: 20,93% 23% Tăng huyết áp bệnh mãn tính, mà phần lớn không tìm thấy nguyên nhân, bệnh tiến triển“ thầm lặng” triệu chứng, nhƣng gây nhiều biến chứng nguy hiểm, không gây chết ngƣời để lại nhiều di chứng nặng nề (tai biến mạch máu não, suy tim ) ảnh hƣởng đến chất lƣợng sống gánh nặng cho gia đình xã hội Ở nƣớc ta, tỷ lệ bệnh nhân Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn bị bệnh biết bị bệnh, nhƣng chƣa đƣợc điều trị điều trị CHƢƠNG chƣa chiếm tỷ lệ cao Để góp phần hạn chế biến chứng TỔNG QUAN bệnh, giảm tỷ lệ bệnh nhân THA phải tái nhập viện, việc giáo dục sức khỏe 1.1 Định nghĩa, phân loại bệnh Tăng huyết áp thƣờng xuyên điều trị liên tục nhằm kiểm soát để đạt đƣợc huyết áp mục tiêu 1.1.1 Định nghĩa bệnh Tăng huyết áp cho bệnh nhân bị tăng huyết áp cộng đồng vấn đề quan trọng Vì Cho đến nay, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hội Tăng huyết áp quốc tế công tác điều trị ngoại trú bệnh nhân THA chủ yếu vô (ISH), Liên uỷ ban quốc gia tăng huyết áp Hoa Kỳ (JNC) thống cần thiết Để kiểm soát có hiệu bệnh Tăng huyết áp việc thay đổi lối đƣa định nghĩa tăng huyết áp nhƣ sau: Tăng huyết áp xác định sống, thói quen sinh hoạt…thì việc điều trị thuốc đóng vai trò huyết áp tâm thu = 140 mmHg huyết tâm trương = 90 mmHg [29], [37], quan trọng Nhằm bƣớc hiểu rõ tác dụng thuốc hạ huyết áp [46] ngƣời bệnh, để nâng cao hiệu công tác điều trị ngoại trú Chúng 1.1.2 Phân loại tăng huyết áp tiến hành đề tài: “Nghiên cứu kết điều trị ngoại trú tăng huyết áp Để phù hợp với thực tiễn nay, Hội Tim Mạch học Việt nam khuyến Enalapril Nifedipine bệnh viện Đa khoa Trung ƣơng Thái Nguyên” với khích sử dụng bảng phân độ THA theo JNC-VI (1997) WHO/ISH 2003 mục tiêu sau: [29] 1- Đánh giá kết điều trị Enalapril Nifedipine bệnh nhân Bảng1.1 Phân độ tăng huyết áp (WHO/ISH 2003 JNC-VI) tăng huyết áp vô độ II Khái niệm 2- Tìm hiểu số yếu tố ảnh hƣởng đến kết điều trị tăng huyết áp HA tối ƣu ngoại trú HA tâm thu HA tâm trƣơng (mmHg) (mmHg) 45 tuổi bị THA, trị số huyết áp giảm 6,3/2,2 mmHg giảm lƣợng muối Natri 9mmol/ ngày [8], [9], [24] thuận lợi cho bệnh THA nhƣ thể tạng, đặc điểm hoạt động thần kinh cao - Stress: Có ảnh hƣởng lớn yếu tố tinh thần xúc cảm, nội cấp)…[8], nhƣng có tác động yếu tố bên nhƣ : Những tạng nói riêng sức khoẻ nói chung Sự xuất stress có tính tiêu điều kiện sinh hoạt vật chất, tinh thần, giáo dục, truyền thống giống ngƣời gia đình bệnh nhân THA gây THA [8], [9], [38] 1.4.4 Hút thuốc Nicotin có thuốc kích thích hệ thần kinh giao cảm làm co mạch ngoại vi gây THA Theo nhà nghiên cứu hút điếu thuốc lá, HATT tăng lên tới 11 mmHg, HATTr tăng lên tới mmHg kéo dài 20-30 phút, hút nhiều gây THA kịch phát nguy hiểm Nếu hút thuốc 10 điếu/ngày, liên tục năm có nguy THA mắc bệnh tim mạch cao so với ngƣời bình thƣờng [8], [9], [38] cực bệnh nhân THA làm cho bệnh nặng lên, dễ xảy tai biến mạch máu não nhồi máu tim [10], [11] - Ngƣời béo: nƣớc phát triển béo phì chiếm tỷ lệ 20% dân số [29], [35], [45] Béo phì có liên quan đến nhiều bệnh lý chuyển hoá, tim mạch Béo phì đƣợc xác định yếu tố nguy THA, ngƣời địa béo phì dễ bị THA, béo phì THA liên quan chặt chẽ với [35],[51] Theo Huỳnh Văn Minh cộng (2006) cho thấy tỷ lệ bệnh nhân THA có kèm theo béo phì chiếm tới 62,2% [28] Dƣơng Hồng Thái cộng (2007) tỷ lệ bệnh nhân THA có kèm theo thừa cân béo phì chiếm tới 58,7% [34] Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 1.5 Các biến chứng thƣờng gặp THA Theo nghiên cứu Framingham bệnh nhân lứa tuổi 35 -64, theo dõi vòng 36 năm cho thấy nhóm bệnh nhân Tăng huyết áp có nguy bị tai biến tim mạch nhiều so với ngƣời bình thƣờng : Điều chỉnh Khuyến cáo Giảm cân Làm giảm HA TT Duy trì trọng lƣợng thể bình Cân nặng đƣợc giảm thƣờng (BMI 18,5 – 24,9) - Tai biến mạch máu não thấy gấp 3,8 lần nam; 2,6 lần nữ – 10 mmHg/10 kg - Bệnh mạch vành gấp lần nam; 2,2 lần nữ Tuân - Suy tim gấp lần nam, lần nữ kiêng để giảm phẩm chất béo, giảm mỡ bão hoà – 14 mmHg Tăng huyết áp thƣờng gây biến chứng quan nhƣ: * Tim: - Cấp: Phù phổi cấp, NMCT cấp - Mạn: Dày thất trái, suy vành mạn, suy tim * Mạch não: - Cấp: Xuất huyết não, tắc mạch não, TBMN thoáng qua thủ ăn Ăn nhiều trái cây, rau thực huyết áp mỡ toàn phần Giảm Natri phần ăn Giảm muối ăn < 100 mEq/l (2,4g Na+ hay 6g NaCl) - Mạn: TBMN, TBMN thoáng qua * Thận: - Đái máu, đái protein, suy thận Hoạt động thể * Đáy mắt : - Phù, xuất huyết, xuất tiết, mạch co nhỏ lực Hoạt động thể lực đặn nhƣ nhanh (ít 30 phút/ngày - 9mmHg * Bệnh động mạch ngoại vi hầu hết ngày tuần) 1.6 Điều trị THA Uống không ly rƣợu nhỏ 1.6.1 Phƣơng pháp điều trị không dùng thuốc(Thay đổi lối sống) Là phƣơng pháp điều trị bắt buộc dù có kèm theo dùng thuốc hay không, phải tiến hành trƣớc song song với tất phƣơng pháp điều trị Trong nghiên cứu lâm sàng cho thấy việc điều chỉnh lối sống làm giảm đáng kể đƣợc HA giảm tỷ lệ mắc THA Điều chỉnh lối sống bao – mmHg Hạn chế số lƣợng rƣợu tiêu thụ hàng tƣơng đƣơng 30ml Ethanol 720 ml bia, 300 ml rƣợu hay 90 ml Whisky cho nam giới Với nữ giới - 4mmHg & ngƣời nhẹ cân: liều lƣợng rƣợu cần giảm nửa gồm giảm cân ngƣời cân, hoạt động thể lực, giảm lƣợng rƣợu uống vào, ăn nhiều trái tƣơi rau Hiệu chống THA mang lại từ điều chỉnh lối sống hữu hiệu thay đổi tuỳ theo tuân thủ bệnh nhân Khi tuân thủ tối ƣu, HATT giảm >10 mmHg [29] Liệu pháp điều chỉnh lối sống không làm giảm huyết áp, mà giúp làm giảm nhu cầu dùng thuốc giảm liều thuốc hạ áp, giúp phát hiện, phòng ngừa yếu tố nguy tim mạch bệnh nhân Bảng 1.3 Điều chỉnh lối sống làm giảm huyết áp [29] 1.6.2 Điều trị thuốc Huyết áp động mạch phụ thuộc vào yếu tố là: Cung lƣợng tim sức cản ngoại vi Tăng huyết áp xảy có tăng cung lƣợng tim tăng sức cản ngoại vi, tăng yếu tố huyết động Vì thuốc đƣợc dùng điều trị THA can thiệp vào khâu huyết động bị thay đổi trình bệnh lý Việc điều trị thuốc cần từ tăng dần để đạt mức huyết áp tối ƣu Chọn loại thuốc phối hợp thuốc nhằm kiểm soát huyết áp 10 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 11 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn để đạt đích huyết áp cho thấy làm giảm đáng kể biến chứng tim mạch Thuốc có tác dụng ức chế phóng thích phần renin qua trung gian tử vong, đồng thời hạn chế đƣợc tai biến độc tính thuốc thần kinh giao cảm, với tác dụng lên hệ Renin- Angiotesin góp phần làm giảm  Nhóm thuốc lợi tiểu huyết áp [7], [29] Nhóm thuốc lợi tiểu đƣợc đƣa vào điều trị THA từ năm 1958 (Freis Các thuốc chẹn bêta có tác dụng bất lợi gây ngủ gà, đau chân Wilkins) Đã có nhiều nghiên cứu từ nhiều thập kỷ chứng minh vận động, giảm trí nhớ làm cho bệnh mạch máu ngoại vi nặng thuốc lợi tiểu thuốc thiếu đƣợc điều trị bệnh THA [6] lên…Thuốc chống định hen phế quản, nhịp chậm, hội chúng yếu nút Đặc biệt bệnh nhân THA lớn tuổi việc sử dụng thuốc lợi tiểu nhƣ xoang…và thuốc gây tác dụng chuyển hoá bất lợi nhƣ làm suy giảm kiểm soát liệu pháp đầu tay [7], [29], [37], [52] glucose máu, làm cho rối loạn lipid máu nặng lên… Các thuốc lợi tiểu làm giảm thể tích huyết tƣơng dẫn đến giảm cung lƣợng tim giảm huyết áp, làm tăng thải Natri Một số loại thuốc lợi tiểu có tác dụng gây giãn mạch nhẹ (Indapamide) ức chế dòng Natri vào tế bào  Nhóm thuốc chẹn kênh Calci Thuốc chẹn kênh Calci đƣợc Fleckenstein cộng phát năm 1963, đƣợc đƣa vào điều trị bệnh THA từ năm 1977 Nhiều nghiên cứu đƣợc tiến hành bệnh nhân có THA, trơn thành mạch Các nhóm thuốc lợi tiểu gồm: khẳng định thuốc chẹn kênh Calci có hiệu lực làm giảm huyết áp Nhóm Thiazid: Benzthiazide, Chlorothiazide, Hyđrochlorothiazide làm giảm phì đại thất trái đƣợc sử dụng lâu dài [7],[29] Lợi tiểu Quai: Bumetanide, Furosemide, Torsemide… Lợi tiểu giữ Kali: Amiloride, Spironolactone, Triamterene Nhóm thuốc chẹn kênh Calci: Gồm có Nifedipin, Nicardipin, Amlodipin, Felodipin, Isradipin, Verapamil, Diltiazem Cơ chế thuốc chẹn dòng ion Calci không cho vào tế bào trơn mạch máu, gây giãn mạch  Nhóm thuốc chẹn bêta Các thuốc chẹn bêta giao cảm đƣợc dùng điều trị THA từ năm 1964 Thuốc chẹn bêta giao cảm thƣờng đƣợc chọn thuốc thứ hai sau lợi tiểu điều trị THA đặc biệt THA có kèm theo bệnh lý mạch vành [7], [29], [36] Hầu hết thuốc chẹn bêta làm giảm cung lƣợng tim cách giảm co bóp giảm nhịp tim Ban đầu thuốc làm giảm cung lƣợng tim song làm hạ huyết áp Thuốc dùng tốt cho bệnh nhân có đau thắt ngực, hiệu bệnh nhân cao tuổi, không ảnh hƣởng đến chuyển hóa đƣờng, mỡ thể Tác động nhịp tim sức bóp tim tùy thuộc vào phân nhóm thuốc Gần đây, số nghiên cứu với chất ức chế Calci với Dihydropyridin nhƣ Nifedipine, Amlodipin, Lacidipin in vitro in vivo huyết áp không giảm tăng đồng thời sức cản ngoại vi, dùng thuốc tiếp tục cho thấy thuốc can thiệp vào chức tế bào nội mạc sau vài ngày cung lƣợng tim trở lại mức cũ, lúc sức cản ngoại vi huyết thành mạch, tham gia phục hồi chức thành mạch cản trở hình thành áp giảm phát triển mảng xơ vữa động mạch [7], [45]  Nhóm thuốc ức chế men chuyển Từ năm 1980, thuốc ức chế men chuyển đƣợc đƣa vào điều trị THA Do có hiệu tốt làm giảm huyết áp giảm đáng kể tỷ lệ 12 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 13 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn tử vong bệnh nhân suy tim, mà lại tƣơng đối an toàn, nên đƣợc đƣa Các thuốc chẹn thụ thể alpha nhƣ Prazosin có tác dụng ngắn, chẹn hoạt vào danh sách thuốc đƣợc dùng bệnh THA JNC VII [7], hoá thụ thể giao cảm alpha-1 mạch máu, gây giãn mạch gây hạ huyết áp tƣ [29], [53] nhiều Những thuốc có tác dụng dài nhƣ Dosazosin Terazosini có Nhóm thuốc ức chế men chuyển: Gồm có Captopril, Enalapril, tác dụng phụ Thuốc có tác dụng làm giảm nhẹ lipid máu (có thể tăng Benazepril, Lisinopril, Perindopril, Quinepril, Tradola-pril Cơ chế thuốc nhạy cảm insulin nhƣng không ảnh hƣởng đến đƣờng huyết) có tác dụng ức chế Enzym có tên men chuyển Angiotensin (Angiotensin converting enzym, viết tắt ACE) Nhờ men chuyển Angiotensin xúc tác mà chất sinh học Angiotensin I biến thành Angiotensin II chất gây co thắt mạch làm tăng huyết áp Nếu men chuyển ACE bị thuốc ức chế (làm cho không hoạt động) không sinh Angiotensin II, gây tƣợng giãn mạch làm hạ huyết áp khác làm giảm triệu chứng phì đại tiền liệt tuyến Tuy nhiên nghiên cứu ALLHAT gần cho thấy tỷ lệ suy tim xung huyết tăng gấp đôi bệnh nhân điều trị thuốc nhóm so với nhóm thuốc lợi tiểu (Furberg cộng 2000) Do vai trò thuốc chẹn alpha điều trị THA chƣa chắn.[7], [29]  Nhóm thuốc liệt giao cảm thuốc ức chế thần kinh trung ƣơng - Tác động đồng vận giao cảm alpha trung ƣơng: Metyl-dopa, Thuốc hữu hiệu 60% trƣờng hợp dùng đơn độc (tức không kết hợp với thuốc khác) Là thuốc đƣợc chọn bệnh nhân bị THA kèm theo hen suyễn (chống định với chẹn beta), đái tháo đƣờng (lợi tiểu, chẹn beta) Clonidin, Guanabenz Các thuốc có tác dụng kích thích thụ giao cảm làm giảm huyết áp, ảnh hƣởng đến cung lƣợng tim nhịp tim - Ức chế adrenergic ngoại biên: Reserpin, Guanethidin…có tác dụng Tác dụng phụ: làm tăng Kali huyết gây ho khan [7], [29], [53] làm hạ huyết áp tác động đến đầu tận sợi thần kinh giao cảm hậu  Nhóm thuốc ức chế thụ thể angiotensine hạch làm giảm nguồn dự trữ Nor-adrenalin (chất làm tăng huyết áp), Những thuốc chẹn thụ thể AngiotensinII týp (AT1), dẫn đến giãn thuốc làm chậm nhịp tim có tác dụng an thần [7], [29] mạch hạ huyết áp Losartan thuốc ức chế chọn lọc AT1 đầu tiên, 1.6.3 Thuốc Nifedipine Enalapril điều trị tăng huyết áp đƣợc đƣa vào sử dụng rộng rãi Mỹ từ năm 1995 Các thuốc chẹn thụ thể  Thuốc Nifedipine AT1 có tác dụng hạ áp tƣơng tự thuốc ức chế men chuyển So với thuốc ức chế men chuyển thuốc tác dụng tăng Bradykinin nhƣng tác dụng hạ huyết áp tƣơng tự không gây ho khan nhƣ thuốc ức chế men chuyển Nhìn chung thuốc dung nạp tốt bệnh nhân không dùng đƣợc thuốc khác Chỉ định chống định giống nhƣ nhóm thuốc ức chế men chuyển.[7], [29] Nifedipine chất phân nhóm Dihydropyridin thuộc nhóm thuốc chẹn kênh Calci đƣợc đƣa vào điều trị lâm sàng từ năm 1969 [7] Nifedipine làm giãn mạch ngoại vi, chống co thắt mạch nên làm giảm sức cản ngoại vi, giảm sức căng thành mạch, giảm huyết áp, nhƣ làm giảm hậu gánh, giảm công mức tiêu thụ Oxy tim Trong năm gần Nifedipine thuốc đƣợc ƣu tiên sử dụng có hiệu không điều trị THA mà bệnh mạch vành  Nhóm thuốc chẹn thụ thể alpha 14 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 15 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn [23], Nguyễn Hồng Hạnh (2006) 54,95,9 năm [19] Yu-Hua Liau CS Nhƣ vậy, số liệu nghiên cứu tác giả có khác Sự liên quan tuổi giới tính với bệnh THA nghiên cứu phần phản (Trung Quốc 2001) 54,313 tuổi Tỷ lệ bệnh nhân dƣới 40 tuổi nghiên cứu thấp hon so với nghiên cứu khác, điều phù hợp số bệnh nhân < 40 tuổi chiếm 3,7% (2 bệnh nhân) đối tƣợng nghiên cứu ánh yếu tố nguy bệnh lý THA Sở dĩ tỷ lệ nữ nghiên cứu cao số tác giả khác do: Nghiên cứu đƣợc tiến hành phòng khám bệnh, đối tƣợng bệnh nhân tăng huyết áp giai đoạn II nguyên phát, chủ yếu độ tuổi >50 nghiên cứu chủ yếu nữ giới, tỷ lệ nữ giới nghiên cứu 4.1.2 Giới tính, nghề nghiệp trình độ văn hoá phản ánh phần quan tâm đến sức khoẻ giới, nói Theo y văn nghiên cứu nhiều tác giả nữ giới thƣờng quan tâm đến sức khoẻ nam giới, tỷ lệ nữ đến khám nu?c thấy tỷ lệ nữ giới mắc bệnh có xu hƣớng tăng cao nam giới sở y tế thƣờng cao Mặt khác, theo nhƣ nhà sinh lý học Trong giai đoạn trƣởng thành, THA gặp phụ nữ nam giới.Tuy nhiên, sau tuổi 50 tỷ lệ THA gia tăng nhanh chóng nữ giới so với nam, tần suất THA nữ tƣơng đƣơng nhiều nam giới năm 60 đời [29], [45] Theo Haye Taler (Hoa kỳ- 1998) khác tỷ lệ giới tính bệnh THA có liên quan gen, sinh lý học giới tính Các nhà khoa học chứng minh oestrogen có tác dụng bảo vệ tim, thiếu oestrogen nội sinh làm tăng tỷ lệ mắc bệnh THA tuổi mãn kinh tuổi già Trong số 60 bệnh nhân chúng tối, bệnh nhân nữ giới chiếm tỷ lệ cao nữ giới thƣờng bị THA độ tuổi trung niên trở lên, ngƣời phụ nữ độ tuổi thƣờng thời kỳ tiền mãn kinh, giai đoạn ngƣời phụ nữ thƣờng đƣợc “nghỉ ngơi, an nhàn” gia tăng trọng lƣợng thể giai đoạn điều tránh khỏi Vì tuổi cao, giai đoạn tiền mãn kinh, cộng thêm gia tăng cân nặng ngƣời phụ nữ yếu tố nguy bệnh tăng huyết áp Qua bảng 3.3 Chúng nhận thấy đối tƣợng nhiên cứu sống địa bàn thành phố chiếm tỷ lệ cao (88,3%) chủ yếu có trình độ học vấn bậc nam giới (nữ 68,3%, nam 31,7%), tỷ lệ nữ/nam 2,2/1 (41/19) trung học phổ thông trở lên chiếm 48,3%, trình độ học vấn bậc Bảng 4.1 So sánh tỷ lệ mắc bệnh nữ/nam bệnh nhân THA độ II với tiểu học có 10%, điều dễ giải thích phần lớn ngƣời tác giả sống thành phố có hiểu biết trình độ học vấn cao Tác giả Năm nghiên cứu Địa điểm nghiên cứu Tỷ lệ nữ/nam Tô Văn Hải 2005 Hà Nội 2,23/1 Huỳnh Văn Minh 2007 Huế 1,08/1 Vƣơng 2007 Thái Nguyên 2,2/1 Thị Hồng ngƣời sống nông thôn, đối tƣợng có trình độ học vấn cao có hiểu biết quan tâm bệnh tật đối tƣợng khác Tăng huyết áp gặp tất ngành nghề xã hội Đối tƣợng nghiên cứu chiếm tỷ lệ cao cán hƣu trí (41,7%) kết thấp so với nghiên cứu tác giả Viên Văn Đoan (66,8%) [13] Điều phù hợp, đối tƣợng nghiên cứu THA độ II nguyên Hải phát, chủ yếu ngƣời cao tuổi, sống thành phố, họ có điều kiện, thời gian tiếp cận với sở y tế, đối tƣợng công nhân, công chức nhà nƣớc 52 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 53 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn thƣờng ngƣời độ tuổi lao động, họ bận bịu với công việc nên 4.3 Kết điều trị thời gian quan tâm đến sức khoẻ thân ngại đến 4.3.1 Thay đổi số huyết áp giảm độ huyết áp sau điều trị Qua điều trị ngoại trú THA độ II nguyên phát Enalapril sở y tế khám bệnh Nifedipine thời gian tháng, nhận thấy: Chỉ số huyết áp tâm 4.2.Triệu chứng lâm sàng thời gian phát bệnh Theo số nghiên cứu bệnh THA hội chứng tim mạch tiến thu tâm trƣơng bệnh nhân tƣ ngồi nhóm nghiên cứu sau triển, diễn biến thầm lặng, triệu chứng lâm sàng THA không thấy biểu điều trị có giảm rõ rệt so với trƣớc điều trị, khác biệt có ý nghĩa thống kê có ít, không đáng để bệnh nhân quan tâm phàn nàn với với p < 0,001 ngƣời thầy thuốc, nhƣng trình thăm khám nhƣ ý Nhóm bệnh nhân điều trị Enalapril nghiên cứu khai thác, hỏi bệnh phát thấy có nhiều triệu chứng lâm sàng ngƣời có số HATT từ 161,33±5,07 mmHg giảm xuống 138,83±11,35 mmHg, HATTr từ 95,33 ± 5,4mmHg giảm xuống 84,67± 8,5mmHg bệnh tăng huyết áp cần thiết, đáng phải quan tâm Triệu chứng lâm sàng hay gặp bệnh nhân THA nhóm nghiên cứu đau đầu, chóng mặt 73,3%, ngủ 53,3%, khó thở gắng sức 38,3%, đau ngực trái 35%, hồi hộp đánh trống ngực 31,7%, ù tai 16,7%, triệu chứng 8,3% Thời gian bệnh nhân phát bị tăng huyết áp từ > 1- năm chiếm tỷ lệ cao 66,7%, thời gian bệnh nhân phát bệnh >10 năm chiếm tỷ lệ thấp có1,7%, điều phù hợp nghiên cứu có bệnh nhân có thời gian phát bệnh >10 năm Theo tác giả Hồ Lan nghiên cứu 327 bệnh nhân THA độ II cho thấy thời gian phát bệnh từ 1-5 năm chiếm tỷ lệ 54,69%, thời gian > 10 năm 5,72% [27] Theo nghiên cứu Bùi Xuân Hợp CS (1996) bệnh viện 108 dùng Enalapril số HATT t? 157,3±2,1mmHg giảm xuống 130,3±1,7 mmHg HATTr từ 94,4 ±1,2mmHg giảm xuống 79,5±1,2 mmHg Các nghiên cứu tác giả Hà Bá Miễn, Thái Hồng Quang dùng Enalapril cho kết tƣơng tự Nghiên cứu Gosse P cộng (1998) 206 bệnh nhân THA độ II dùng Enalapril trong11 tháng điều trị cho thấy số HATT giảm 24,5±16,5 mmHg, HATTr giảm 12,4±9,7 mmHg so với trƣớc điều trị [40] Nghiên cứu Carl Erik Mogesen cộng (2003) theo dõi 224 bệnh nhân THA 12 tháng Enalapril cho thấy số HATT từ 158,8mmHg giảm xuống 146,5±17,0mmHg, HATTr từ 93,3± 8,7mmHg giảm xuống 86,0± 9,8mmHg [39], [50] Trong nghiên cứu kết hoàn toàn phù hợp vì: + Đối tƣợng nghiên cứu tăng huyết áp độ II, có thời gian phát bệnh lâu (4,21±2,41), nên triệu chứng nhƣ: đau đầu, ngủ, ù tai thƣờng gặp điều dễ hiểu + Bệnh nhân nữ giới nghiên cứu chiếm tỷ lệ cao (68,4%), hầu hết độ tuổi tiền mãn kinh, triệu chứng nhƣ: đau đầu, ngủ, khó thở gắng sức hay gặp phụ nữ tuổi tiền mãn kinh Nhóm bệnh nhân điều trị Nifedipine nghiên cứu sau tháng (12 tuần) điều trị số HATT từ 164,5±4,8mmHg giảm xuống 137,83±7,95mmHg, HATTr từ 94,17±7,32mmHg giảm xuống 86,17±7,84 mmHg Theo nghiên cứu MATH (1993) 1138 bệnh nhân có HATTr từ 95110mmHg sau 12 tuần dùng Nifedipine giải phóng chậm số HATTr 54 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 55 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn giảm từ 13-15mmHg [7] Nghiên cứu Brown cộng (1999-2000) dùng Mặc dù thời gian nghiên cứu tháng, nhƣng Nifedipine giải phóng chậm, sau 18 tuần điều trị có số HATT giảm thời gian chƣa có bệnh nhân nhóm nghiên cứu phải 33,0±21,0mmHg HATTr giảm17,0 ±7,0 mmHg [44] nhập viện THA biến chứng bệnh gây Nhƣ việc kết hợp Kết nghiên cứu phù hợp với với nghiên cứu nƣớc điều trị THA Enalapril Nifedipine Sau điều trị, trị số huyết áp từ độ II nhóm dùng Enalapril trở thay đổi lối sống điều trị có kết mang lại lợi ích cho ngƣời bệnh THA bàn cãi, hiệu điều trị tốt có ảnh hƣởng quan trọng tới chất lƣợng sống ngƣời bệnh bình thƣờng bệnh nhân (30%), trở độ I 20 bệnh nhân (66,7%) có Qua nghiên cứu thấy hai thuốc Enalapril Nifedipine bệnh nhân số huyết áp có giảm, nhƣng không đáng kể nên không giảm độ chọn làm thuốc để điều trị trì cho bệnh nhân tăng huyết đƣợc (3,3%) áp cộng đồng Nhóm dùng Nifedipine trở bình thƣờng 11 bệnh nhân (36,7%), trở 4.3.2 Thay đổi triệu chứng lâm sàng cận lâm sàng sau điều trị độ I 17 bệnh nhân (56,7%) có bệnh nhân số huyết áp có giảm, nhƣng không đáng kể nên không giảm độ đƣợc (6,6%) Sau điều trị, song song với thay đổi có hiệu trị số huyết áp triệu chứng lâm sàng bệnh nhân đƣợc cải thiện rõ rệt: Tỷ lệ bệnh Qua nghiên cứu thấy kết điều trị hai nhóm tƣơng nhân có triệu chứng đau đầu, chóng mặt huyết áp tăng giảm 43,3% nhóm đƣơng nhau: Ở nhóm bệnh nhân dùng Enalapril số HATT sau điều trị giảm dùng Enalapril giảm 36,7% nhóm dùng Nifedipine so với trƣớc điều trị đƣợc 22,5±10,55mmHg, HATTr giảm đƣợc 10,67±9,07mmHg; nhóm dùng Các triệu chứng nhƣ: Đau ngực, ù tai, hồi hộp đánh trống ngực giảm Nifedipine số HATT giảm đƣợc 26,67±8,84mmHg, HATTr giảm đƣợc 8,0± so với trƣớc điều trị, khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,001 p < 9,52mmHg 0,05 Theo phân tích từ thử nghiệm lâm sàng lớn giới Trong trình điều trị, vấn đề dùng thuốc để giảm huyết áp, cho thấy HATT giảm đƣợc từ 10-12mmHg HATTr giảm 5-6mmHg việc tƣ vấn cho bệnh nhân thay đổi lối sống cần thiết thiếu làm giảm nguy đột quị đến 38% nguy động mạch vành 16% sau đƣợc công tác điều trị Trong nghiên cứu tỷ lệ bệnh vài năm khởi đầu điều trị [39], [50] nhân tiền béo phì béo phì sau điều trị chƣa có thay đổi rõ rệt so với trƣớc Nghiên cứu The Framnigham Study cho thấy huyết áp giảm đƣợc 10 điều trị Tuy nhiên vấn đề ép họ giảm cân cách nhanh mmHg giảm đƣợc 30% bệnh động mạch vành 40% nguy đột quị chóng thời gian ngắn mà phải hƣớng dẫn khuyến khích họ kiên [29] trì tập luyện thay đổi thói quen xấu sinh hoạt để việc điều trị có Nghiên cứu SHEP (1991) 4736 bệnh nhân THA, cho thấy giảm hiệu Đặc biệt bệnh nhân THA thừa cân, việc giảm cân huyết áp tâm thu bệnh nhân lớn tuổi tỷ lệ đột quị giảm đến 36% giảm làm gia tăng hiệu giảm huyết áp thuốc sử dụng giảm 32% biến chứng tim mạch so với nhóm dùng giả dƣợc [39] đáng kể yếu tố nguy tim mạch 56 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 57 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Từ bảng 3.13 đến 3.16 cho thấy số nhƣ: nhịp tim, Sokolow-Lyon, số siêu âm tim số sinh hoá thay đổi nhiều so với trƣớc điều trị Điều phù hợp với nhận xét tác giả khác dùng Enalapril Nifedipine điều trị THA 4.4 Các yếu tố ảnh hƣởng đến kết điều trị 4.4.1.Tuổi, giới , trình độ học vấn, thời gian mắc bệnh với kết điều trị Theo số nghiên cứu dịch tễ học THA cho thấy ngƣời trẻ tuổi tuân thủ điều trị thƣờng ngƣời cao tuổi, Tuy nhiên nhận thấy hai nhóm bệnh nhân có hƣớng bận bịu công việc bị ảnh hƣởng tác dụng phụ thuốc gây ảnh hƣởng dẫn điều trị chế độ sinh hoạt nhƣ thời gian, nhƣng đến công việc hàng ngày, nên họ hay bỏ điều trị điều trị không theo nhóm bệnh nhân dùng Nifedipin số Cholesterol TP giảm từ 5,17±7,56 dẫn thầy thuốc, dẫn đến kết điều trị không cao không kiểm soát mmol/l xuống 4,84±0,6 mmol/l Triglyxerid giảm từ 2,85±1,3mmol/l xuống đƣợc bệnh Tuy nhiên thấy ngƣời cao tuổi trí nhớ bị suy 2,34±1,38mmol/l, khác biệt có ý nghĩa thống kê với p 0,05 Theo kết bảng 3.20 3.21 Chúng thấy đối tƣợng có thời gian mắc bệnh >1-5 năm có kết điều trị nhƣ sau: số huyết áp trở Qua nghiên cứu thấy tác dụng phụ bệnh nhân ít, bình thƣờng 20-23,4%; độ I 43,3%- 43,4% có bệnh nhân với nhƣng chƣa bệnh nhân phải ngừng điều trị tác dụng phụ thuốc Nhƣ thời gian mắc bệnh lâu 16 năm nhƣng sau điều trị số huyết áp nghiên cứu Enalapril Nifedipine không gây ảnh trở đƣợc bình thƣờng, nhƣ có thời gian mắc bệnh hƣởng đến nhịp tim, chức gan, thận, không gây rối loạn chuyển hoá Lipid dài hiệu điều trị đi, điều không hoàn toàn đúng, nhƣ máu không gây rối loạn điện giải đối tƣợng nghiên cứu bệnh nhân có hiểu biết, tuân thủ phối hợp với thầy thuốc hiệu điều 58 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 59 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn trị đƣợc nâng cao huyết áp đƣợc kiểm soát tốt Do vậy, yếu tố thời thuốc họ mối quan hệ tốt thầy thuốc bệnh nhân cải thiện đƣợc gian mắc bệnh không ảnh hƣởng tới kết điều tịi, khác biệt kết điều trị [30, [43] ý nghĩa thống kê với p > 0,05 Nghiên cứu cho thấy: Ở nhóm dùng Enalapril tuân thủ tốt Qua nghiên cứu thấy mối liên quan trình độ học 63,3% có số huyết áp trở bình thƣờng 30%; độ I 33,3% vấn với kết điều trị bệnh THA, khác biệt ý nghĩa thống kê với 36,7% tuân thủ chƣa tốt có số huyết áp độ I 33,4%; số huyết áp p < 0,05 Theo trình độ học vấn không phản ánh mức độ nhận thức hiểu biết ngƣời bệnh bệnh tật, mà qua đánh giá thái độ tuân thủ, ý thức điều trị ngƣời.Tuy nhiên có bệnh nhân có trình độ học vấn bậc phổ trung học trở lên xem thƣờng việc điều trị bệnh, nhƣng ngƣợc lại có ngƣời có trình độ học vấn thấp nhƣng đƣợc tƣ v?n đầy đủ, biết bệnh biến chứng bệnh đƣợc con, cháu quan tâm không thay đổi so với trƣớc điều trị 3,3% Ở nhóm Nifedipine tuân thủ tốt dùng thuốc chiếm 70% có số huyết áp trở bình thƣờng 36,7%; độ I 33,3% 30% tuân thủ chƣa tốt có số huyết áp độ I 23,3%; số huyết áp không thay đổi so với trƣớc điều trị 6,7% họ có ý thức vấn đề tuân thủ điều trị Vì kết điều trị tốt Hoàng Viết Thắng cộng (2000) điều tra 63 ngƣời bị THA cho hay không, phụ thuộc vào trình độ hiểu biết ngƣời, mà thấy 23,8% bệnh nhân tuân thủ điều trị tốt, 46% tuân thủ sơ sài 30,2% hoàn phụ thuộc vào thái độ tuân thủ họ vấn đề đặt dù trình độ học toàn không điều trị [1] vấn cao hay thấp quan tâm điều trị bệnh THA ngƣời bệnh qua Theo tác giả Châu ngọc Hoa (2006): Tỷ lệ tuân thủ tốt chiếm 56% đƣờng giáo dục truyền thông cần thiết không tuân thủ chiếm 44% [32] Nguyễn Thanh Hoạt (2006): Có tuân thủ tốt 4.4.2 Mối liên quan tuân thủ với kết điều trị 66,4%; không tuân thủ 35,6% [32] Huỳnh Văn Minh (2006-2007): Tỷ lệ 4.4.2.1 Tuân thủ dùng thuốc với kết điều trị tuân thủ điều trị 44%, không tuân thủ 56% [29] Tăng huyết áp bệnh mãn tính phải điều trị suốt đời, để giữ Chúng nhận thấy thái độ tuân thủ điều trị bệnh nhân có liên quan đƣợc mức huyết áp ổn định, giảm tổn thƣơng quan đích tính tuân thủ với kết điều trị, có ý nghĩa thống kê với p < 0,05 Điều lý giải điều trị bệnh nhân vô quan trọng Đây yếu tố đƣợc đa số bệnh nhân cán hƣu trí nội trợ, họ có thời định thành công chƣơng trình kiểm soát bệnh gian quan tâm đến sức khoẻ thân đối tƣợng khác đặc biệt Tuân thủ điều trị bệnh nhân phải thực theo phác đồ điều trị, theo y lệnh thầy thuốc, uống thuốc đặn, liên tục, không bỏ thuốc Việc tuân thủ thách thức lớn công tác điều trị, số nghiên cứu cho thấy liệu pháp hiệu thầy thuốc kê đơn khống chế đƣợc THA bệnh nhân có động dùng thuốc nhƣ hƣớng dẫn động điều trị tốt bệnh nhân có kinh nghiệm, tin tƣởng vào thầy trình khám bệnh, bệnh nhân đƣợc tƣ vấn trực tiếp đầy đủ, có trao đổi thông tin qua lại điều trị thầy thuốc bệnh nhân, đƣợc tái khám theo định kỳ Qua nghiên cứu thấy thái độ tuân thủ điều trị bệnh nhân bị ảnh hƣởng lớn từ ngƣời làm công tác điều trị, hiệu điều trị tốt lên bệnh nhân có hiểu biết bệnh thực tin tƣởng vào thầy thuốc họ Chúng nhận thấy số bệnh nhân có số sau điều trị độ II thƣờng bệnh nhân tuân thủ dùng thuốc, 60 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 61 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn uống thuốc không đều, tái khám không hẹn Do cần có khuyến Nhóm dùng Enalapril: có 56,7 bệnh nhân tuân thủ tốt chế độ ăn kiêng khích động viên ngƣời bệnh, xây dựng niềm tin tốt thầy thuốc với bệnh tập luyện có số huyết áp trở bình thƣờng 26,7%, độ I 30% nhân giúp ngƣời bệnh tuân thủ tốt chế độ điều trị, mà mang 43,3% chƣa tuân thủ tốt chế độ ăn kiêng có số huyết áp trở bình thƣờng lại hiệu thiết thực công tác điều trị 3,3%, độ I 36,7% 4.4.2.2 Mối liên quan tuân thủ chế độ ăn kiêng, thay đổi lối sống với kết điều trị Nhóm dùng Nifedipine: có 56,7% bệnh nhân tuân thủ tốt chế độ ăn kiêng tập luyện có số huyết áp bình thƣờng 33,3%, độ I 23,3% Hiệu công tác điều trị, phụ thuộc vào thái độ tuân 43,3% chƣa tuân thủ tốt chế độ ăn kiêng có số huyết áp bình thƣờng thủ dùng thuốc bệnh nhân mà phụ thuộc vào thay đổi, điều chỉnh lối 3,3%, độ I 33,3%; có 6,7% bệnh nhân chƣa bỏ đƣợc thói quen ăn mặn sống ngƣời bệnh, việc điều chỉnh tốt lối sống cho thấy có tác dụng giảm nghiện thuốc huyết áp có giảm đƣợc nên chƣa giảm đƣợc độ đƣợc huyết áp, giảm đáng kể biến chứng tim mạch Điều chỉnh lối sống bao gồm giảm cân ngƣời cân, hoạt động thể lực, giảm lƣợng rƣợu uống vào, ăn nhiều trái tƣơi rau quả, giảm lƣợng chất béo bão hoà, giảm thức ăn chứa Natri tăng cƣờng thức ăn chứa Kali [30], [43] Đặc biệt vấn đề khuyến khích bệnh nhân thay đổi thói quen ăn mặn uống rƣợu khó khăn, mặt khác để xác định bệnh nhân có thực áp dụng chế độ kiêng khem hay không cần phải theo dõi lƣợng Natri nƣớc tiểu 24 hàng ngày, mà điều khó áp dụng bệnh nhân điều trị ngoại trú Nhƣng qua kết bảng 3.28 3.29 cho thấy đƣợc ảnh hƣởng tuân thủ thay đổi lối sống tới kết điều trị hai nhóm bệnh Khi tuân thủ đạt tối ƣu HATT giảm > 10mmHg biện pháp điều chỉnh lối sống cần đƣợc khuyến cáo áp dụng cho tất bệnh nhân THA, phần bỏ qua điều trị bệnh THA nhân Thái độ tuân thủ bệnh nhân việc thay đổi lối sống biện pháp điều trị có hiệu bệnh THA nói riêng bệnh tim mạch nói Nghiên cứu 400 đối tƣợng (1997-1999) dùng chế độ an DASH non- chung Khi tuân thủ việc thay đổi lối sống có hiệu giúp cho DASH, kết cho thấy huyết áp tâm thu giảm khoảng 6,7 mmHg nhóm ăn bệnh nhân giảm đƣợc số lƣợng, liều lƣợng thuốc điều trị, đem lại cảm giác hạn chế muối so với chế độ ăn nhiều muối [29] sung mãn cải thiện chất lƣợng sống cho ngƣời bệnh Nghiên cứu PREMIER thực biện pháp chế độ ăn kết hợp thói quen sinh hoạt (tăng vận động thể lực, hạn chế uống rƣợu, hạn chế muối) tháng giúp làm giảm huyết áp thực 18 tháng bệnh nhân tiền tăng huyết áp tăng huyết áp độ I, chí có tác dụng với bệnh nhân THA độ cao [45] Trong nghiên cứu mình, hƣớng dẫn, khuyến khích bệnh nhân áp dụng chế độ ăn kiêng hoạt động thể lực theo phác đồ khoa Dinh dƣỡng – Bệnh viện Đa khoa TW Thái nguyên soạn thảo thấy: 4.4.3 Mối liên quan yếu tố stress với kết điều trị Trong đời sống hàng ngày, thể ngƣời chịu tác động yếu tố khác từ môi trƣờng sống Nhiều trƣờng hợp yếu tố môi trƣờng sống gây cho thể trạng thái đặc biệt, trạng thái stress Khi stress xảy làm cho hệ thần kinh giao cảm bị kích thích tiết adrenalin nor-adrenalin có tác dụng co mạch ngoại vi làm tăng huyết áp Sự ảnh hƣởng yếu tố stress ngƣời bệnh THA có tác động không nhỏ tới kết điều trị [11] 62 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 63 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Trong nghiên cứu có trƣờng hợp bị ảnh yếu tố stress, có hai trƣờng hợp huyết áp không ổn định đƣợc dùng liều thuốc gấp đôi đƣợc tƣ vấn nhằm giải toả tâm lý + Các đối tƣợng trạng bình thƣờng chiếm tỷ lệ 46,7%; tiền béo phì chiếm 31,7%; béo phì độ I chiếm 21,6% 5.2 Kết điều trị THA độ II nguyên phát Enalapril Nifedipine Nhóm bệnh nhân dùng Enalapril tỷ lệ bệnh nhân có yếu tố stress ảnh hƣởng đến kết điều trị 6,7%, 93,3% + Nhóm bệnh nhân dùng Enalapril có số HATT giảm 22,5± 10,55mmHg, HATTr giảm 10,67±9,07mmHg so với trƣớc điều trị Tỷ lệ bệnh Ở nhóm bệnh nhân đƣợc dùng Nifedipine: tỷ lệ bệnh nhân có yếu tố nhân có số huyết áp trở bình thƣờng chiếm 30%; độ I chiếm 66,7% stress ảnh hƣởng đến kết điều trị chiếm tỷ lệ 10%, 90% yếu tố Các triệu chứng nhƣ đau đầu chóng mặt từ 66% giảm xuống 23,3%; khó thở stress ảnh hƣởng đến kết điều trị gắng sức từ 30% giảm xuống 10% Nhƣ nói yếu tố stress không yếu tố nguy làm + Nhóm bệnh nhân dùng Nifedipine có số HATT giảm 26,67±8,84 cho bệnh nặng lên mà ảnh hƣởng đến kết điều trị ngƣời bệnh mmHg, HATTr giảm 86,17±7,84mmHg so với trƣớc điều trị Tỷ lệ bệnh nhân Do việc kiểm soát stress vấn đề quan trọng, với hoàn cảnh có có số huyết áp trở bình thƣờng chiếm 36,7%; độ I chiếm 56,7% nhiều stress liên tục xảy làm THA tạm thời, theo thời gian stress liên tục xảy hay kèm với THA gây tổn thƣơng động mạch, có Các triệu chứng lâm sàng nhƣ đau đầu, chóng mặt từ 80% giảm xuống 43,3% sau điều trị; khó thở gắng sức giảm từ 46,7% xuống 6,7% hại cho não, tim, thận mắt KẾT LUẬN 5.3 Một số yếu tố ảnh hƣởng đến kết điều trị + Sự tuân thủ dùng thuốc điều trị điều trị THA có liên quan chặt Qua nghiên cứu, theo dõi điều trị ngoại trú cho 60 bệnh nhân THA vô chẽ với kết điều trị Enalapril Nifedipine Khoa Khám bệnh – Bệnh viện Đa khoa - Ở nhóm dùng Enalapril: 63,3% bệnh nhân tuân thủ tốt dùng thuốc Trung Ƣơng Thái Nguyên từ tháng 9/2006 đến tháng 6/2007, rút có số huyết áp trở bình thƣờng 30%, độ I 33,3% 36,7% bệnh số kết luận sau: nhân chƣa tuân thủ tốt ấo số huyết áp trở độ I 33,4% 5.1 Đặc điểm chung đối tƣợng nghiên cứu - Ở nhóm dùng Nifedipine: 70% bệnh nhân tuân thủ tốt dùng thuốc + Tỷ lệ mắc bệnh THA tăng theo độ tuổi, độ tuổi 50-59 bệnh chiếm tỷ lệ cao 55% Tuổi TB bệnh nhân THA 56 ± 8,7 Tuổi TB nam 59,16 ± 11,3; nữ 54,54 ± 6,9 Nữ chiếm tỷ lệ 68,3%, tỷ lệ nữ/nam 2,15/1 có số huyết áp trở bình thƣờng 36,7%; độ I 33,3%, 30% bệnh nhân chƣa tuân thủ tốt có số huyết áp độ I 23,3% + Nhóm bệnh nhân dùng Nifedipine có hàm lƣợng Cholesterol TP Triglyerid máu giảm đáng kể so với trƣớc điều trị + Đối tƣợng cán hƣu chiếm tỷ lệ cao 41,7% + Thời gian mắc bệnh chủ yếu từ > 1-5 năm chiếm 66,7% + Triệu chứng lâm sàng chủ yếu là: Đau đầu,chóng mặt chiếm 73,3%, số + Sự tuân thủ vấn đề thay đổi lối sống, chế độ ăn kiêng điều trị THA có liên quan chặt chẽ với kết điều trị: bệnh nhân triệu chứng chiếm 8,3% 64 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 65 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn - Nhóm dùng Enalapril: có 56,7 bệnh nhân tuân thủ tốt chế độ ăn kiêng - Cần phải tổ chức công tác tuyên truyền giáo dục chăm sóc sức khoẻ tập luyện số huyết áp trở bình thƣờng 26,7%, độ I 30% bệnh nhân Tăng huyết áp cộng đồng thông qua hình thức nhƣ: 43,3% chƣa tuân thủ tốt chế độ ăn kiêng có số huyết áp bình thƣờng thành lập câu lạc Tăng huyết áp, hàng tháng tổ chức sinh hoạt có 3,3%, độ I 36,7% tham gia cán y tế để hƣớng dẫn, phổ biến kiến thức - Nhóm dùng Nifedipine: có 56,7% bệnh nhân tuân thủ tốt chế độ ăn giúp cho ngƣời bệnh Tăng huyết áp tự chăm sóc sức khoẻ cộng đồng kiêng tập luyện có số huyết áp bình thƣờng 33,4%, độ I 23,3% 43,3% chƣa tuân thủ tốt chế độ ăn kiêng có số huyết áp bình thƣờng 3,3%, độ I 33,3% + Các yếu tố stress xuất trình điều trị có ảnh hƣởng tới kết điều trị KIẾN NGHỊ Từ kết nghiên cứu trên, thấy công tác điều trị ngoại trú kiểm soát tốt bệnh nhân THA nguyên phát độ II chƣa có biến chứng, xin có số kiến nghị sau: - Cần tổ chức, thành lập quản lý bệnh THA ngoại trú sở y tế tuyến huyện, tuyến tỉnh tuyến trung ƣơng nhằm phát sớm, điều trị kịp thời, cách cho bệnh nhân THA để hạn chế biến chứng di chứng bệnh gây - Các cán y tế, với vai trò ngƣời thầy thuốc đa khoa thực hành, công tác điều trị cần ý phát huy vai trò công tác tuyên truyền, giáo dục sức khoẻ phòng chống bệnh Tăng huyết áp 66 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 67 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn BÊNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƢƠNG THÁI NGUYÊN KHOA DINH DƢƠNG Tăng huyết áp bệnh lý tim mạch, nguyên nhân gây nhiều biến chứng nguy hiểm dẫn đến tàn phế, tử vong nhƣ: tai biến mạch máu não, nhồi máu tim, suy tim, suy thận…Do chế độ ăn uống cho bệnh nhân tăng huyết áp thiếu đƣợc trình điều trị bệnh 1.Nguyên tắc: - Chế độ ăn phải đảm bảo muối(muối Natri), giàu Kali, giàu Caici, Magnesi, chất xơ, lợi niệu, giảm chất béo, giảm chất kích thích, tăng an thần - Bệnh nhân béo phì cần giảm cân để đạt cân nặng lý tƣởng 2.Các loại chế độ ăn hạn chế muối: Là chế độ giảm muối dƣới 6g/ngày (tƣơng đƣơng thìa cà phê muối ăn) Bình thƣờng lƣợng muối =1g/ngày đủ cho nhu cầu thể Muối mắm ăn thêm để nâng cao mùi vị giúp bữa ăn ngon mà 2.1.Chế độ ăn hạn chế muối tƣơng đối: - Cấm: + Nấu thức ăn muối + Dùng thức ăn chế biến có nhiều muối: Thịt muối, cá muối, dƣa cà muối, bánh mỳ có muối… - Cho phép dùng: + Các thức ăn có muối nhƣ: Thịt, cá nƣớc ngọt, gạo, khoai, bánh mỳ không muối, rau tƣơi, tƣơi… + Thức ăn chất có nhiều muối: Trứng, sữa,cua, ốc, nội tạng(Gan, óc, thận động vật), rau muống, cà rốt… 2.2.Chế độ ăn hạn chế muối tuyệt đối: - Cấm: + Nấu thức ăn muối + Dùng thức ăn chế biến có nhiều muối: Thịt muối, cá muối, dƣa cà muối, bánh mỳ có muối… + Thức ăn chất có nhiều muối: trứng, sữa, cua, ốc, nội tạng(Gan, óc, thận động vật), rau muống, cà rốt - Cho phép dùng: + Các thức ăn có muối nhƣ: Thịt, cá nƣớc ngọt, gạo, mỳ, ngô, khoai, bánh mỳ không muối, rau tƣơi, tƣơi, dầu, mỡ, đƣờng… + Nếu dùng cá biển luộc bỏ nƣớc ăn Lựa chọn thực phẩm: - Chất bột đƣờng: Nên dùng loại gạo, mỳ, ngô, khoai, củ Khối lƣợng khoảng 200-400g lƣơng thực/ngày tùy bệnh nhân - Chất đạm: Thịt( bò, gà, gia cầm), cá tôm nƣớc Nếu không suy thận, suy gan nên ăn 100-150g/ngày - Chất béo: Hạn chế ăn mỡ động vật, dùng loại dầu ăn nhƣ dầu đậu nành, dầu lạc, dầu vừng( Simly, Mezan, Tƣờng an, Neptuyn, Vạn thọ…) - Rau: Nên chọn loại rau tƣơi nhƣ: muồng tơi, rau dền, ngot, muống, bầu, bí … - Các loại chín nên chọn: cam, chanh, bƣởi, đu đủ… Thực phẩm không nên dùng: - Thức ăn muối mặn nhƣ: cà, dƣa muối, mắm tôm, mắm tép, cá khô, cá hộp… - Thức ăn nhiều Cholesterol nhƣ: trứng, tim, gan, lòng, óc động vật… - Thuốc lá, cà phê, nƣớc chè đặc Hạn chế dùng bia, rƣợu - Ăn đƣờng, sữa, bánh kẹo ngọt… - Nên tập thể dục đặn nhƣ bộ, dƣỡng sinh, thể dục nhịp điệu… Thực đơn mẫu cho ngày: + Bữa sáng: Sữa đậu nành 200ml( đậu tƣơng 20g, đƣờng 20g) Chuối 1- trái nhỏ + Bữa trƣa: Cơm bát( gạo tẻ 150g); bí xanh luộc(200g): nƣớc mắm( thìa cà phê); tôm rang ( tôm 50g, dầu ăn 5g, hành) + Bữa phụ(14h): Nƣớc chanh( chanh 1/2 quả, đƣờng15g) + Bữa tối: Cơm bát ( gạo tẻ 150g), đậu rán (đậu 100g, dầu 10g); nộm rau( rau 300g, lạc 40g, dấm tỏi, rau thơm) B¸c sü Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Chế độ ăn cho bệnh nhân tăng huyết áp http://www.lrc-tnu.edu.vn http://www.lrc-tnu.edu.vn BỘ Y TẾ BVĐKTW THÁI NGUYÊN III- Khám lâm sàng: A- Lần khám : Ngày BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU Khoa khám bệnh Số bệnh án: Nhóm NC : tháng năm 200 1- Khám toàn thân : + Chỉ số huyết áp: ……… .……………………mmHg + Cân nặng :………… ……………………… Kg I - Hành : 1- Họ tên : 2- Tuổi (năm sinh) Giới tính 1.Nam 2.Nữ 3- Địa chỉ: Số nhà Xã (phường) Huyện (Q,Tx) Tỉnh, thành phố 4- Nghề nghiệp : CBHCSN CB hưu 5- Trình độ văn hoá: Công nhân Nội trợ CN Hưu Làm ruộng 1.Mù chữ 2.Tiểu học 4.PTTH 5.Trung, ĐH 3.PTCS II- Các yếu tố liên quan : 1- Tiền sử thân:…………… ………………………………………………… 2- Tiền sử gia đình có người mắc bệnh THA : Nam 1.có Không Tuổi Nữ 1.có Không Tuổi 3- Phát tăng huyết áp từ : Mấy Năm 1.có Không 5- Có thực chế độ ăn kiêng, tập luyện: 1.có Không 6- Các Stress liên quan : Không 7- Các thói quen: + Hút thuốc lá, thuốc lào: 1.có 2.Không + Uống rượu, bia: 1.có 2.Không + ăn mặn: 1.có 2.Không + Các thói quen khác: Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 2- Triệu chứng năng: + Đau đầu, chóng mặt : Có 2.Không + Ho khan : Có 2.Không + Khó thở gắng sức: Có 2.Không + Hồi hộp, đánh trống ngực: Có 2.Không + Ù tai : Có 2.Không + Nói ngọng : Có 2.Không + Đau ngực: Có 2.Không + Mất ngủ: Có 2.Không 4- Khám phận: Tháng ; Mấy 1.có + Tính số khối thể ( BMI): + Các triệu chứng khác:……………………………………………………………… …………………………… Con số huyết áp cao nhất: mmHg 4- Có điều trị thường xuyên không: + Chiều cao:…………………… …………… Cm http://www.lrc-tnu.edu.vn + Tim : có tiếng thổi Có 2.Không Nhịp Có 2.Không ; nhịp tim lần /phút ; + Các quan khác : 5- Các xét nghiệm : + Urêmáu: mmol/l (BT mmol/l) + Creatinin máu : mmol/l (BTnam giới 60-120mmol/l ; nữ giới 53-100mmol/l) + SGOT : mmol/l (BTnam giới 60-120mmol/l ; nữ giới 53-100mmol/l) + SGPT: mmol/l (BTnam giới 60-120mmol/l ; nữ giới 53-100mmol/l) + Glucoza máu: mmol/l (BT.3,9 - 6,4 mmol/l) Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn + Lipid máu: Cholesterol TP: .mmol/l (BT.3,9 - 5,2 mmol/l) D- Lần tái khám ( 1,2,3): Ngày Triglyceride : mmol/l (BT.0,46 – 1,88 mmol/l) 1- Khám toàn thân : HDL : mmol/l (BT = 0,9 mmol/l) + Chỉ số huyết áp: ……… .……………………mmHg LDL : mmol/l (BT = 3,4 mmol/l) + Cân nặng :………… ……………………… Kg + Nước tiểu toàn phần : tháng năm 200 + Chiều cao:…………………… …………… Cm + Tính số khối thể ( BMI): + Điện tâm đồ : Trục trái 2- Triệu chứng năng: Có Không Nhịp + Siêu âm tim: KLCTT g , Giảm vận động vùng + Đau đầu, chóng mặt : Có 2.Không EF % ; Tổn thương van tim + Ho khan : Có 2.Không B- Chẩn đoán : + Khó thở gắng sức: Có 2.Không + Hồi hộp, đánh trống ngực: Có 2.Không + Ù tai : Có 2.Không + Nói ngọng : Có 2.Không + Đau ngực: Có 2.Không C- Điều trị: + Mất ngủ: Có 2.Không Số lượng .Viên + Các triệu chứng xuất dùng thuốc ………………………………………………… Mỗi ngày uống Viên,chia Lần Giờ Giờ *Phù: Có 2.Không Số lượng Viên *Rỗi loạn tiêu hoá: Có 2.Không *Phát ban: Có 2.Không Mỗi ngày uống Viên,chia .Lần Giờ Giờ Khám lại ngày ………/ ………./……… Hẹn xét nghiệm lại ngày ………/ ………./……… 3- Khám phận: + Tim : có tiếng thổi Có 2.Không Nhịp Có 2.Không ; nhịp tim lần /phút ; + Các quan khác : 4- Đã bỏ thói quen có tuân thủ điều trị không: Ngày tháng năm 2007 Bác sỹ điều trị + Uống thuốc : Có 2.Không + Uống thuốc cách nhật : Có 2.Không + Bỏ thuốc: Có 2.Không + Phối hợp với thuốc khác Có 2.Không + Thực chế độ (ăn kiêng, tập luyên): Có Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 2.Không http://www.lrc-tnu.edu.vn + Bỏ hút thuốc lá, thuốc lào: Có 2.Không G- Lần tái cuối cùng: Ngày + Bỏ uống rượu: Có 2.Không 1- Khám toàn thân : tháng năm 200 5- Chẩn đoán : + Chỉ số huyết áp: ……… .……………………mmHg + Giai đoạn tăng HA + Cân nặng :………… ……………………… Kg + Bệnh kèm theo (mới xuất hiện): + Chiều cao:…………………… …………… Cm 6-Điều trị: + Tính số khối thể ( BMI): 6.1 Số lượng .Viên 2- Triệu chứng năng: Mỗi ngày uống Viên,chia Lần Giờ Giờ 6.2 Số lượng Viên Mỗi ngày uống .Viên,chia Lần Giờ Giờ Lý thêm, thay đổi thuốc:……………………………Thuốc ….… …… Liều lượng…… ….…………………………………………….… ……… Dùng thuốc có không 1.Có Không Khám lại ngày ………/ ………./…… Vào viện lý gì…………………………………………………… Hẹn xét nghiệm lại ngày ………/ ………./……… Ngày tháng năm 2007 Bác sỹ điều trị + Đau đầu, chóng mặt : Có 2.Không + Ho khan : Có 2.Không + Khó thở gắng sức: Có 2.Không + Hồi hộp, đánh trống ngực: Có 2.Không + Ù tai : Có 2.Không + Nói ngọng : Có 2.Không + Đau ngực: Có 2.Không + Mất ngủ: Có 2.Không + Các triệu chứng xuất :…………………………………………… …………………………… *Phù: Có 2.Không *Rỗi loạn tiêu hoá: Có 2.Không *Phát ban: Có 2.Không 3- Khám phận: + Tim : có tiếng thổi Có 2.Không Nhịp Có 2.Không ; nhịp tim lần /phút ; + Các quan khác : 4- Đã bỏ thói quen có tuân thủ điều trị không: Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn + Uống thuốc : Có 2.Không + Uống thuốc cách nhật : Có 2.Không + Bỏ thuốc: Có 2.Không + Phối hợp với thuốc khác Có 2.Không + Thực chế độ (ăn kiêng, tập luyên): Có 2.Không + Bỏ hút thuốc lá, thuốc lào: Có 2.Không + Bỏ uống rượu: Có 2.Không Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn TÀI LIỆU THAM KHẢO 5- Các xét nghiệm: + Urêmáu: mmol/l (BT mmol/l) Đào Duy An (2005) “Cải thiện tình trạng nhận biết, điều trị kiểm soát + Creatinin máu : mmol/l (BTnam giới 60-120mmol/l ; nữ giới 53-100mmol/l) + SGOT : mmol/l (BTnam giới 60-120mmol/l ; nữ giới 53-100mmol/l) + SGPT: mmol/l (BTnam giới 60-120mmol/l ; nữ giới 53-100mmol/l) + Glucoza máu: mmol/l (BT.3,9 - 6,4 mmol/l) tăng huyết áp : Thách thức vai trò truyền thông – giáo dục sức khoẻ”, + Lipid máu: Cholesterol TP: mmol/l (BT.3,9 - 5,2 mmol/l) Đào Duy An (2007), “Tăng huyết áp thầm lặng nào”, Tạp chí tim Triglyceride : mmol/l (BT.0,46 – 1,88 mmol/l) mạch học số 47, Tr 446 HDL : mmol/l (BT = 0,9 mmol/l) LDL : mmol/l (BT = 3,4 mmol/l) + Nước tiểu toàn phần : + Điện tâm đồ :………………………………………… ………………………… ……………………………………… + Các xét nghiệm khác : Đào Duy An cộng (2006), “Tình trạng huyết áp kiểm soát tăng huyết áp người Rơ ngao phường Trường Chinh – thị xã Kon Tum”, Thời tim mạch học số 97, Tr31 Bộ y tế (2005): Thống kê y tế toàn quốc 2005 [http://www.gov.vn.] Bộ y tế (2002), Dược thư quốc gia Việt Nam, Nxb y học Hà nội, Tr 414 732 Nguyễn Đức Công cộng (2005), “ Nghiên cứu mối liên quan béo vòng bụng với số yếu tố nguy bệnh tim mạch bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát” Tạp chí tim mach học việt nam số 42, Tr 52 6- Chẩn đoán : + Giai đoạn tăng HA + Bệnh kèm theo (mới xuất hiện): 7-Điều trị: 7.1 Số lượng .Viên Mỗi ngày uống Viên,chia Lần Giờ Giờ 7.2 Số lượng .Viên Mỗi ngày uống Viên,chia Lần .Giờ Giờ Lý thêm, thay đổi thuốc:……………………………Thuốc ……… Liều lượng…………………………………………………………………… Dùng thuốc có không 1.Có Không Khám lại ngày ………/ ………./……… Vào viện lý gì…………………………………………………… Hẹn xét nghiệm lại ngày ………/ ………./……… Ngày tháng năm 2007 Bác sỹ điều trị Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Thời tim mạch học số 91, Tr 14-15 http://www.lrc-tnu.edu.vn Phạm Tử Dương (1999), Thuốc tim mạch, Nxb Y học Hà nội , Tr74,211,273-275-281-282-293 PhạmTử Dương (1999), Bệnh tăng huyết áp, Nxb Yhọc Hà nội Nguyễn Huy Dung (1977), Bệnh tim mạch với người lớn tuổi, Nxb y học Hà nội, Tr 118 10 Nguyễn Xuân Dũng (2006), “ Nghiên cứu tác dụng Amlodipin rối loạn chuyển hoá lipd máu bệnh nhân tăng huyết áp”, Tạp chí tim mạch học Việt namsố 47, Tr 336 11 Đỗ Doãn Đại (1994), “Chứng loạn Lipid huyết”, Tạp chí y học thực hành (1), Tr – 12 Phan Bá Đào (1999), Nghiên cứu thực trạng số yếu tố nguy gây tai biến mạch máu não bệnh viện Đa khoa Trung Ương Thái nguyên, Luận văn thạc sỹ khoa học y dược , Trường đại học y khoa Thái nguyên 13 Viên Văn Đoan cộng (2007), “ Nghiên cứu quản lý, theo dõi, điều trị có kiểm soát ngoại trú bệnh Tăng huyết áp bệnh viện Bạch Mai Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn số bệnh viện khác”, Hội nghị báo cáo kết quản lý điều trị có 24 Nguyễn Phú Kháng (1996), “Tăng huyết áp hệ thống động mạch”, Lâm kiểm soát bệnh Tăng huyết áp bệnh viện Bạch Mai bệnh viện khác sàng tim mạch học, Nxb Y học ,Hà Nội , Tr 471- 479 lần thứ nhất, Hà nội, tr.25 25 Phạm Khuê (1991), “Tăng huyết áp”, Bách khoa thư bệnh học, tập I, Nxb 14 Đoàn Văn Đệ cộng (2004), “Đánh giá tác dụng điều trị THA Yhọc, Hà Nội 1991, Tr 254 nguyên phát thuốc Lisopress, Tạp chí tim mạch học Việt nam số 37, Tr 26 Phạm Khuê (1999), Đềphòng tai biến mạch máu não người có tuổi, 15 Vũ Đình Hải (1997), Những điều cần biết suy tim, Nxb Yhọc Hà Nxb Yhọc, Hà nội Nội,Tr 69 27 Hồ Lan cộng (2004),“Tìm hiểu yếu tố nguy thực trạng 16 Vũ Đình Hải (2000), Tám lời khuyên để phòng chữa tăng huyết áp , quản lý bệnh tăng huyết áp tập thể cán diện tỉnh quản lý phòng khám Nxb Yhọc Hà nội bảo vệ chăm sóc sức khoẻ cán tỉnh Nghệ an”, Tạp chí tim mạch học Việt 17.Tô Văn Hải (2005),“Nghiên cứu tăng huyết áp biến đổi điện tim nam số 47, Tr68 400 người bệnh đái tháo đường điều trị ngoại trú bệnh viện Thanh Nhàn- 28 Huỳnh Văn Minh (2006), “ Nghiên cứu tình hình tăng huyết áp người Hà nội”, Tạp chí tim mạch học Việt nam, số 47, tr602 lớn dân cư Bắc Bình Định, đánh giá bước đầu qua 1002 bệnh nhân ”, Tạp 18 Ngô Huy Hoàng cộng (2005), “Khảo sát tỷ lệ tăng huyết áp chí tim mạch học số 47, Tr 31,35 nhận thức bệnh tăng HA người cao tuổi xã Vân Nam- TP Nam 29 Huỳnh Văn Minh cộng (2006), “Khuyến cáo Hội tim mạch Định”; Kỷ yếu đề tài nghiên cứu khoa học điều dưỡng toàn quốc lần thứ II, học Việt Nam chẩn đoán, điều trị, dự phòng tăng huyết áp người lớn”, Tr 75 Khuyến cáo bệnh lý tim mạch chuyển hoá giai đoạn 2006- 2010, 19 Nguyễn Hồng Hạnh cộng (2006),“Nghiên cứu hiệu điều trị Nhà xuất y học Thành phố Hồ Chí Minh,Tr 2,22,49 tăng huyết áp khả dung nạp Lisinopril”,Tạp chí tim mạch học số 30 Huỳnh Văn Minh cộng (2005),“Nghiên cứu rối loạn Lipid máu 46, Tr 26 bệnh nhân Tăng huyết áp nguyên phát có tổn thương động mạch vành ”Tạp 20.Vi Quốc Hoàng (2001), Nghiên cứu số yếu tố nguy bệnh nhân chí tim mạch học số 47, Tr 168 tai biến mạch máu não Bệnh viện Đa khoa Trung Ương Thái nguyên, 31 Nguyễn Mạnh Phan (2007), “ Kiểm soát tốt bệnh tim mạch : Tuân thủ Luận văn thạc sỹ khoa học Y Dược, trường đại học y khoa Thái Nguyên điều trị vai trò dược phẩm kinh tế”, Thời tim mạch học số 108, Tr 21 Đỗ Quốc Hùng cộng (2003),“ Đặc điểm lâm sàng bệnh tăng huyết 33 áp phụ nữ tuổi mãn kinh” Tạp chí tim mạch học Việt nam số 47, Tr 494 32 Nguyễn Mạnh Phan (2007), “ Hiệu điều trị : Nhìn từ góc độ Lợi ích- 22 Phạm Gia Khải (2000),“Đặc điểm dịch tễ học tăng huyết áp Hà Nội”, Chi phí”, Thời tim mạch học số 112,Tr 40 Kỷ yếu toàn văn đại hội tim mạch quốc gia lần thứ VIII 33 Cao Mỹ Phương cộng (2004-2005), “Tình hình đặc điểm bệnh đái 23 Phạm Gia Khải cộng (2002), “Tần số tăng huyết áp yếu tố tháo đường túpe II tỉnh Trà Vinh”, Thời tim mạch học số 92, tr.22 nguy tỉnh phía Bắc Việt nam năm 2001-2002”, Tạp chí tim mạch 34 Dương Hồng Thái cộng (2007), “ Bước đầu tìm hiểu thực trạng học Việt nam số 33, Tr 9-15 bệnh Tăng huyết áp xã Linh Sơn, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái nguyên ”, Tạp chí tim mạch học số 47, tr.633 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 35 Nguyễn văn Trí (2006), “ Tăng huyết áp bệnh nhân béo phì”, Thời 46 JNC (2003), Phòng ngừa phát hiện, đánh giá điều trị tăng huyết áp, tim mạch học số 101, Tr26 tr97, 129, (tài li?u vi?n nghiờn c?u du?c ph?m servier cung c?p) 36 Phạm Nguyễn Vinh (2005), “ Vai trò thuốc chẹn Bêta giao cảm 47 Whitworth JA cộng (2003), Khuyến cáo cập nhật điều trị tăng bệnh tim mạch nội tiết” Thời tim mạch học số 95, Tr 42 huyết áp năm 2003 tổ chức y tế giới hội tăng huyết áp quốc tế 37 Nguyễn Lân Việt (2007), “ Tăng huyết áp ”, Thực hành bệnh tim mạch, [htt://www.y khoa.net] (dịch giả Đào Duy An) Tr 135, 146 Tài liệu tiếng Anh : Tài liệu dịch sang tiếng Việt: 48 Ahmad Sajadieh, Olav W Nielsen (2007), Diagnosing left ventricular 38 A Fournier (1996), Hướng dẫn chẩn đoán điều trị tăng huyết áp, Nhà hypertrophy in arterial hypertension, [http:/www.bmj.com.] xuất Y học Hà nội, Tr 51,142,159,192, (dịch giả Hoàng Viết Thắng, 49 Cynthia D Mulrow, Michael Pignone (2001), Evidence based Huỳnh Văn Minh) management of hypertension, [http:/www.bmj.com.] 39 Carl Erik Mogensen cộng (2003), “Hiệu Perindopril/ 50 Hans Brunner (2004), The Year In Hypertension, Clinical Publishing, Indapamide liều thấp pp73,119 Albumin niệu bệnh nhân đái tháo đường”, Thời tim mạch học số 90, Tr 18 51 Luther T Clark (2007), Cardiovasculadisease and Diabtes, Tata 40 Gosse P cộng (1998), Thoái triển phì đại thát trái bệnh nhân THA McGraw-Hill, pp4,11 điều trị Inđapamide1,5mg Emalapril 20mg, Khuynh hướng 52 quốc tế tăng huyết áp (4), Tr14 [http:/www.bmj.com.] 41.Ian Macfarlane (2001), Tăng huyết áp bệnh nhân đái tháo đường, 53 Joachim R.Ehlich, Stefan H.Hohnloser, and Stanley Nattel (2005), Role Hướng dẫn điều trị, Tr 25, 27 of angioténin system and effects of its inhibition in atrial fibrillation: clinical 42 Karl H.Rahn (2001), Đái tháo đường bệnh nhân tăng huyết áp and eprimental evidence, European Heart Journal vol1 pp 513, 515 Morris JBrown (2006), Hypertension and ethnicgroup nguyên phát, Khuynh hướng quốc tế tăng huyết áp (4), Tr2 43 Michele Woodley, M.D and Alison Whelan, M.D (1996), Cẩm nang điều tri nội khoa, Nhà xuất Yhọc Hà nội,103,107,109 (dịch giả Phạm Khuê cộng sự) 44 M.J Brown cộng (1999), Đối tượng nghiên cứu chuẩn độ điều trị nghiên cứu quốc tế ADALAT LA (Nifedipine GITS), Thời tim mạch học số 18, Tr 46 45 Thạch Nguyễn (2007), Một số vấn đề cập nhật chẩn đoán điều trị bệnh tim mạch 2007, Nhà xuất y học Hà nội, Tr205, 206, 207, 230, (dịch giả Huỳnh Văn Minh cộng sự) Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn [...]... ng vi liu iu tr iu chnh liu thuc Khi huyt ỏp tm thi n nh, bnh nhõn s c nh k khỏm li 1thỏng/ln 2.5 Ch tiờu nghiờn cu 2.5.1.c im bnh nhõn 2.4 Mụ hỡnh nghiờn cu Chọn bệnh nhân đ-a vào nhóm nghiên cứu Bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát giai đoạn II tuổi 18, không mắc các bệnh 24 theo kèm S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn Khám lâm sàng lần một: + Các triệu chứng lâm sàng http://www.lrc-tnu.edu.vn... kờnh Calci khỏc, Nifedipine cú tỏc dng chn lc trờn cỏc t bo co c (ngoi Enalapril l mt thuc thuc phõn nhúm II ca nhúm thuc c ch men cỏc ng mch), khụng cú tỏc ng n cỏc t bo nỳt nh- tht, nờn khụng nh chuyn, cú tỏc dng nh Enalaprilat l cht chuyn hoỏ ca Enalapril sau khi hng n dn truyn trong tim, Nifedipine ci thin c chc nng thn, lm ung, Enalapril lm gim huyt ỏp v cú tỏc dng tt n huyt ng ngi tng dũng mỏu... 3.13 Nhp tim, ch s Sokolow- Lyon v cỏc ch s trờn siờu õm tim kờ vi p 0,05 Bỡnh thng Tin bộo phỡ 9 30 11 36,7 >0,05 Bộo phỡ I 8 26,7 5 16,6 >0,05 Enalapril Ch s Nhp tim (XSD) Trc Sau p 76,51 11,18 78,4 11,12 >0,05 Sokolow- Lyon (XSD)... khụng cú ý ngha thng kờ vi p >0,05 Bng 3.20 Kt qu iu tr theo thi gian mc bnh nhúm dựng Enalapril Nhúm Nifedipine Nhúm Nifedipine Bỡnh thng I II Tng >0,05 Nhn xột: Thi gian mc bnh khụng nh hng ti kt qu iu tr (p >0,05) Bng 3.22 Kt qu iu tr theo trỡnh hc vn nhúm dựng Enalapril Enalapril Bỡnh thng I II Tng Nhúm Enalapril Nm n % n % n % n % = 1 nm 1 3,3 1 3,3 0 0 2 6,6 Trỡnh n % n % n % n % > 1-5... thng kờ p > 0,05 Khụng thy trỡnh hc vn nh hng n kt qu iu tr (p>0,05) Bng 3.26 nh hng ca vic tuõn th dựng thuc ti kt qu iu tr Bng 3.24 Kt qu iu tr theo ngh nghip nhúm dựng Enalapril nhúm dựng Enalapril Enalapril I II Nhúm Tng Enalapril Bỡnh thng Ngh nghip n % n % n % n % HCSN 1 3,3 4 13,4 0 0 5 16,7 Cụng nhõn 0 0 0 0 0 0 0 0 Ni tr 3 10 5 16,7 1 3,3 9 30 Hu trớ 3 10 10 33,3 0 0 13 43,3 I II Tng... kiờng, tp luyn ti kt Bng 3.30 nh hng ca cỏc yu t stress ti kt qu iu tr nhúm qu iu tr nhúm dựng Enalapril dựng Enalapril < 0,05 Nhúm Enalapril Bỡnh thng Tuõn th I II Nhúm Tng n % n % n % n % Tuõn th tt 8 26,7 9 30 0 0 17 56,7 Tuõn th cha tt 1 3,3 11 36,7 1 3,3 13 43,3 Tng p 9 30 20 66,7 1 3,3 30 100 < 0,05 Enalapril Bỡnh thng I Tng n % n % n % n % Cú stress 0 0 1 3,3 1 3,3 2 6,6 Khụng cú stress 9 30... tai bin tim mch [7] Cụng thc hoỏ hc ca Enalapril Cụng thc hoỏ hc ca Nifedipine COOC2H5 C00Me CH2 CH2 CH3 COOH C C H O N Bng 1.4.Tớnh cht dc lý ca Nifedipine v Enalapril [5], [7] Me00C 16 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn C H NH N H N 17 http://www.lrc-tnu.edu.vn S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Tớnh cht Nifedipine Enalapril lng cht bộo bóo ho, gim thc n... [27] Theo nghiờn cu ca Bựi Xuõn Hp v CS (1996) ti bnh vin 108 khi dựng Enalapril thỡ ch s HATT t? 157,32,1mmHg gim xung 130,31,7 mmHg v HATTr t 94,4 1,2mmHg gim xung 79,51,2 mmHg Cỏc nghiờn cu ca cỏc tỏc gi H Bỏ Min, Thỏi Hng Quang khi dựng Enalapril cng cho kt qu tng t Nghiờn cu ca Gosse P v cng s (1998) trờn 206 bnh nhõn THA II dựng Enalapril trong11 thỏng iu tr cho thy ch s HATT gim 24,516,5 mmHg,... v ngoi nc khi iu tr THA bng Enalapril v Nifedipine Sau iu tr, tr s huyt ỏp t II ca nhúm dựng Enalapril tr v thay i li sng v iu tr cú kt qu mang li nhng li ớch cho ngi bnh THA l khụng phi bn cói, hiu qu iu tr tt cú nh hng quan trng ti cht lng cuc sng ca ngi bnh bỡnh thng l 9 bnh nhõn (30%), tr v I l 20 bnh nhõn (66,7%) v cú 1 Qua nghiờn cu chỳng tụi thy rng c hai thuc Enalapril v Nifedipine bnh nhõn... cú th trng bỡnh thng chim t l l 46,7%; tin bộo phỡ chim 31,7%; bộo phỡ I chim 21,6% 5.2 Kt qu iu tr THA II nguyờn phỏt bng Enalapril v Nifedipine Nhúm bnh nhõn dựng Enalapril thỡ t l bnh nhõn cú yu t stress nh hng n kt qu iu tr l 6,7%, khụng cú l 93,3% + Nhúm bnh nhõn dựng Enalapril cú ch s HATT gim 22,5 10,55mmHg, HATTr gim 10,679,07mmHg so vi trc iu tr T l bnh nhúm bnh nhõn c dựng Nifedipine: