1 CHƯƠNG phải có biện pháp tích cực hiệu công tác quản lý thu thuế GTGT nhằm chống thất thu thuế TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1 Mở đầu 1.1.1 Đặt vấn đề Thuế đời với đời Nhà nước, Thế giới nay, Quốc Gia sử dụng thuế công cụ quản lý điều tiết kinh tế, thuế 1.1.2 Tính cấp thiết đề tài nghiên cứu Thực tế nay, ý thức chấp hành Pháp luật thuế số doanh nghiệp Việt Nam nói chung tỉnh Bình Phước nói riêng chưa quan tâm mức, nhiều doanh nghiệp hộ kinh doanh muốn trốn thuế nhiều hình thức khác lĩnh vực kinh doanh Cụ thể là: nguồn thu quan trọng thiếu Ngân sách Quốc Gia Tùy theo + Kê khai, tính thuế không với doanh số thực tế phát sinh tình hình kinh tế xã hội mà Quốc Gia có hệ thống thuế cho riêng Theo + Kê khai giá bán thấp giá vốn, giá thành hàng hóa khảo sát Ngân hàng giới (2011) 85 nước, thống kê cho thấy khoảng 60 + Bán hàng không xuất hóa đơn nước có khoản thu thuế chiếm 80% tổng thu Ngân sách nhà nước (trong có Việt + Tùy tiện việc ghi chép quản lý sử dụng hóa đơn bán hàng hóa Nam) Điều cho thấy thuế đóng vai trò to lớn quốc gia, theo + Bán hàng hóa không niêm yết giá nên khó khăn cho công tác kiểm tra F.Anghen: “Để trì quyền lực công cộng cần phải có đóng góp công dân cho Nhà nước, thuế má” Trong chế thị trường với kinh tế vận hành ngày đa dạng công tác quản lý đối tượng nộp thuế, kê khai thuế, nhằm ngăn chặn kịp thời hành vi gian lận thuế trở nên phức tạp hơn, đặc biệt thuế GTGT Đặc biệt, sau Quốc hội thông qua luật quản lý thuế có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2007, nhằm tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp, công ty hoạt động SXKD với chế : “Người nộp thuế tự khai,tự tính, tự nộp, tự chịu trách nhiệm trước Pháp luật” Qua trình tìm hiểu quy trình quản lý thu thuế GTGT địa bàn tỉnh Bình Theo quy định Luật thuế GTGT thuế GTGT loại thuế gián thu Phước sau 14 năm áp dụng Luật thuế GTGT thay cho thuế doanh thu, bên cạnh đánh khoản giá trị tăng thêm hàng hóa, dịch vụ phát sinh trình sản kết đạt tồn số hạn chế nhiều thách thức cho công quản lý xuất, lưu thông đến tiêu dùng nộp vào Ngân sách Nhà nước theo mức độ tiêu vụ gian lận thuế GTGT ngày nhiều, hình thức ngày tinh vi thụ hàng hóa, dịch vụ Người nộp thuế người chịu thuế.Tổ chức, cá nhân hơn… có hoạt động sản xuất kinh doanh lãi hay lỗ phải nộp thuế GTGT Chính vậy, thuế GTGT loại thuế chiếm tỷ trọng lớn tổng thu cho Ngân sách Nhà nước Thuế GTGT có vai trò quan trọng góp phần nâng cao nguồn thu ngân sách quản lý vĩ mô kinh tế Do đó, việc xác định nhân tố ảnh hưởng nguồn thu thuế Mặc dù công tác quản lý thuế thực theo Luật quản lý thuế Quy GTGT cần thiết Từ đó, tác giả mạnh dạn nghiên cứu “CÁC YẾU TỐ ẢNH trình Tổng cục thuế Tuy nhiên, việc quản lý thuế loại hình HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ THU THUẾ GTGT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH doanh nghiệp nhiều kẻ hở, dẫn đến không DN trốn thuế Đặc biệt hơn, thuế PHƯỚC” nhằm đánh giá mặt tích cực tiêu cực nhân tố đến trình GTGT nguồn thu quan trọng NSNN, điều đặt cho ngành chức quản lý thuế, từ đóng góp số ý kiến nhằm phần giải vấn đề tồn công quản lý tỉnh nhà Mục tiêu, đối tượng phương pháp nghiên cứu 1.2 Luận văn nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính định lượng để tìm hiểu mức độ ảnh hưởng yếu tố, đó: Phương pháp định tính: Sử dụng bảng câu hỏi để đo lường mức độ tuân thủ Luật - 1.2.1 Mục tiêu đề tài - Mục tiêu chung: Nghiên cứu nhằm xác địnhvà đánh gía ảnh hưởng thuế GTGT Doanh nghiệp kinh doanh địa bàn, Phương pháp định lượng: - yếu tố đến hiệu công tác quản lý thu thuế GTGT doanh nghiệp địa bàn tỉnh Bình Phước - Mục tiêu cụ thể: + Tìm hiểu quy trình quản lý thuế GTGT + Phân tích nhân tố tác động đến công tác quản lý thuế GTGT + Xây dựng kiểm định thang đo để đánh giá tác động yếu tố đến công tác quản lý thu thuế GTGT địa bàn + Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu công tác thu thuế GTGT địa bàn tỉnh Bình Phước + Phương pháp thu thập số liệu: Thu thập liệu từ bảng câu hỏi, từ đánh giá mức độ ảnh hưởng nhân tố đến quản lý thuế GTGT Kết hợp với số liệu thứ cấp, thu thập từ chương trình quản lý thu thuế người nộp thuế quan thuế, báo cáo tổng kết hàng năm quan thuế để khẳng định lại giả thuyết + Các phương pháp thống kê, so sánh, phân tích số liệu thu thập từ trình khảo sát thực tế để đưa nhận định đánh giá thực với hỗ trợ phần mềm SPSS 20.0 1.2.4 Ý nghĩa thực tiễn luận văn: 1.2.2 Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đề tài mang lại ý nghĩa lý luận thực tiễn: Đối tượng nghiên cứu: Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thuế GTGT - Thứ nhất, đề tài xây dựng khung lý thuyết thuế GTGT địa bàn tỉnh Bình Phước Doanh nghiệp cà hộ kinh doanh cá thể - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi không gian: Công tác quản lý thuế GTGT cán thuế ý thức trách nhiệm NNT địa bàn tỉnh Bình Phước + Phạm vi thời gian: Nghiên cứu từ bắt đầu áp dụng Luật thuế GTGT 1.2.3 Phương pháp luận phương pháp nghiên cứu 1.2.3.1 Phương pháp luận Luận văn xây dựng sở phân tích yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu thuế GTGT Tỉnh Bình Phước 1.2.3.2 Phương pháp nghiên cứu - Thứ hai, xác định nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thuế GTGT Trong nhân tố đó, đề tài đâu nhân tố quan trọng nhằm giúp cho nhà quản lý đưa giải pháp nhằm khắc phục hạn chế tồn đọng trình quản lý thuế 1.3 Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 1.3.1 Các nghiên cứu nước Các nghiên cứu mang tính lý thuyết Về khía cạnh lý thuyết, nghiên cứu Tuan Minh Le lý để sử dụng Luật thuế GTGT thay cho thuế thu nhập Đồng thời dựa vào số liệu thống kê , tác giả chứng minh nước lựa chọn sử dụng thuế GTGT khoản thu thuế GTGT tăng đặn số tuyệt đối tương đối: loại định hướng đề xuất tăng cường chống gian lận thuế GTGT việc làm cần thiết thuế tiêu thụ nói chung (chủ yếu thuế GTGT) tăng mạnh từ 12% tổng số thu thuế giai đoạn Việt Nam năm 1965 lên 18% năm 2000 (Heady,2002) Trần Viết Trà (2013) nghiên cứu tổng quan tình hình quàn lý thuế nói Tương tự với nghiên cứu Emmanuel Owusu Sekyere B.ED (2011), chung địa bàn TP Pleiku Bài nghiên cứu dựa vào kết thu thuế để phân tích dựa sở lý thuyết thuế GTGT, tác giả đánh giá hiệu quản lý nguyên nhân, thành tựu đạt hạn chế Tác giả không đề thuế GTGT Tamale Metropolist xuất mô hình để từ cụ thể phân tích yếu tố nguyên nhân Các nghiên cứu thực nghiệm ảnh hưởng đến kết thu thuế Pleiku Ping Zang (2006) phân tích yếu tố tạo phí thuế GTGT với mô sau: VAT cost Như vậy, có số nghiên cứu liên quan đến đề tài Tuy nhiên, chưa có công trình nghiên cứu yếu tố ảnh hưởng đến kết thu thuế GTGT Bình Phước Từ nghiên cứu trước có liên quan tác giả tìm hiểu áp dụng cho đề tài nghiên cứu = a+b1SIZE + b2AGE +b3GROUP + b4ACCOUNTING +b5COMPLEXITY + 1.4 b6PSYCHOLOGICAL + b7INDIVDUAL + e Ngoài phần tóm tắt, danh mục phụ lục, luận văn bao gồm chương: Kết cho ta thấy mức độ tạo thành yếu tố lên chi phí thuế GTGT Một số nghiên cứu trước nghiên cứu mối liên hệ ý thức thuế quy mô hoạt động kinh tế không thức.Alm & Torgler (2006) tập trung nghiên cứu châu Âu Mỹ, họ tìm thấy mối quan hệ nghịch với mức ý nghĩa 0.05 Alm, Martinez – Vazquez & Torgler (2006) sử dụng cách tiếp cận tương tự quốc gia thời kì độ.Với mức ý nghĩa 0.01cho thấy mối quan hệ tỷ lệ nghịch hai biến Tóm lại, ý thức thuế cao dẫn đến tính tự giác tuân thủ tăng điều làm giảm quy mô hoạt động kinh tế không thức, việc quản lý thuế đơn giản hiệu 1.3.2 Các nghiên cứu nước Trong nghiên cứu, TS.Nguyễn Thị Thanh Hoài ctg (2013) nêu lên nội dung lý luận gian lận thuế, chống gian lận thuế, đánh giá thực tiễn công tác quản lý thuế GTGT Việt Nam, nhận dạng hình thức gian lận thuế GTGT, từ có Bố cục luận văn Chương 1- Tổng quan nghiên cứu: Nêu lên tính cấp thiết đề tài nghiên cứu, đưa mục tiêu phương pháp nghiên cứu Chương 2- Cơ sở lý thuyết mô hình nghiên cứu nhằm phân tích khái quát sở lý luận yếu tố ảnh hưởng đến trình thực thi pháp luật thuế kết thu thuế GTGT Dựa vào nghiên cứu trước để đưa mô hình nghiên cứu Chương 3- Tiến hành nghiên cứu thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến kết thu thuế GTGT Tỉnh Bình Phước: Giới thiệu sơ lược tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Bình Phước, dựa vào sở lý thuyết chương để đưa mô hình nghiên cứu áp dụng địa phương Chương 4- Phương pháp nghiên cứu kết nghiên cứu: Tiến hành kiểm định mô hình nghiên cứu mô tả chương Từ đưa kết kiểm định phân tích nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng yếu tố đến kết thu thuế GTGT Chương 5-Kết luận giải pháp:Trên sở phân tích thực trạng chương 3, tác CHƯƠNG giả đưa kết luận từ đưa số giải pháp kiến nghị nhằm hoàn thiện công CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU tác quản lý thuế GTGT địa bàn tỉnh Bình Phước Chương xây dựng khung lý thuyết yếu tố ảnh hưởng đến kết thu thuế GTGT, từ đánh giá nhân tố ảnh hưởng để xây dựng mô hình nghiên cứu Chương trả lời vấn đề bản: (1) Thứ nhất, Thuế GTGT gì? (2) Thứ hai, kết thu thuế GTGT bị ảnh hưởng nhân tố nào? 2.1 Khái niệm, đặc điểm vai trò thuế GTGT Thuế GTGT có nguồn gốc từ thuế doanh thu Cộng hòa Pháp nước giới ban hành Luật thuế GTGT vào năm 1954 Thuế GTGT theo tiếng Pháp gọi là: Taxe Sur La Valeur Ajoutee (viết tắt VAT), tiếng Anh gọi Value Added Tax (viết tắt VAT), dịch tiếng việt thuế giá trị gia tăng Đến thuế GTGT áp dụng rộng rãi nhiều nước giới , có Việt Nam Hệ thống sách thuế Việt Nam cải cách đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế thời kì Đánh dấu bước cải cách việc đời hệ thống thuế thống nhất, áp dụng chung cho thành phẩn kinh tế; thứ hai đời số sắc thuế nhiều nhược điểm, kìm hãm phát triển sản xuất như: Thuế GTGT thay thuế doanh thu, thuế thu nhập doanh nghiệp thay cho thuế lợi tức… Trong thuế GTGT đời thay đổi sắc thuế gián thu Tại kì họp lần thứ 11 Quốc hội khóa ngày 10/5/1997, Quốc hội thông qua Luật thuế GTGT có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/1999 Trong thời gian thực Luật thuế GTGT sửa đổi bổ sung cho phù hợp với tình hình đất nước đến nay, việc quản lý thuế GTGT thực thống theo Luật thuế GTGT Quốc hội khóa XII, kỳ họp thứ 3, số 13/2008/QH12 ngày 03/6/2008 10 Có thể thấy thuế GTGT loại thuế gián thu đánh vào hành vi tiêu dùng hàng 2.1.1 Khái niệm Có nhiều quan niệm thuế VAT Theo Luật số 13/2008/QH12 ngày 03/6/2008 hóa, dịch vụ Tuy nhiên chất, thuế GTGT khác với loại thuế gián thu khác, nêu: Thuế GTGT (VAT: Value Added Tax)là thuế đánh phần giá trị tăng thêm điều thể qua đặc điểm thuế GTGT hàng hóa dịch vụ phát sinh trình sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng 2.1.2 Đặc điểm thuế GTGT thu khâu tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ - Thuế GTGT loại thuế gián thu đánh vào thu nhập người tiêu dùng hàng Hay thuế VAT- loại thuế gián tiếp đánh vào tiêu thụ công cộng cá nhân hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT thông qua hành vi mua hàng hóa, dịch vụ (vì thuế Loại thuế chi trả tập đoàn gánh nặng thuế chuyển sang GTGT loại thuế tiêu dùng), yếu tố cấu thành giá hàng hóa người tiêu dùng (Bendikiene, Saparnis, 2006), giá trị thuế VAT tính giá dịch vụ, khoản thu công thêm vào giá bán người cung cấp, hay nói cách bán hàng hóa dịch vụ (Dilius, Kareivaite, 2010) khác: giá hàng hóa, dịch vụ mà người tiêu dùng mua bao gồm thuế GTGT Hàng hóa dịch vụ thường tính với thuế VAT nhằm thu nhập nhiều thuế nộp vào ngân sách nhà nước lớn Thuế VAT tương đối đơn giản rẻ Thuế GTGT yếu tố hệ thống thuế nguồn thu quan trọng Theo đề án thuế GTGT, giá trị giá trị gia tăng tạo giai đoạn trình sản xuất, từ giai đoạn đem lại doanh thu cho ngân sách nhà nước (Bendikience, Saparnis, 2006) - Thuế GTGT đánh vào GTGT hàng hóa, dịch vụ phát sinh giai đoạn từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ Tổng số thuế GTGT thu tất giai đoạn số thuế GTGT tính giá bán cho người tiêu dùng cuối Như vậy, nguyên tắc cần thu thuế khâu bán hàng cuối Tuy nhiên, thực tế khó xác định đâu khâu bán hàng cuối cùng, đâu khâu bán hàng trung gian Do vậy, có hành vi mua hàng phải tính thuế Số thuế GTGT khâu Thuế VAT thu nhập sau giá tiêu dùng cuối áp dụng, không ảnh hưởng đến sản xuất phân phối (Dilius, Kareivaite, 2010) Giá trị gia tăng xác định chênh lệch tổng giá trị sản xuất tiêu thụ trước tự động chuyển vào giá bán hàng khâu sau người tiêu dùng cuối phải trả tổng số thuế phát sinh qua giai đoạn trình sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ Thuế GTGT loại thuế có tính trung lập cao Biểu khía cạnh: với tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào tương ứng + Thứ nhất, thuế GTGT không chịu ảnh hưởng kết kinh doanh Giá trị gia tăng Tổng giá trị hàng hóa,dịch vụ bán Tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào tương ứng người nộp thuế (Jenkins et al., 2006), người nộp thuế người “thay mặt” người tiêu dùng nộp hộ khoản thuế vào NSNN Do vậy, thuế GTGT yếu tố chi phí sản xuất mà đơn khoản thu cộng thêm vào giá bán người cung cấp hàng hóa, dịch vụ 11 12 + Thứ hai, thuế GTGT không bị ảnh hưởng trình tổ chức phân chia người chịu thuế Qua công đoạn, người nộp thuế việc trích số tiền thuế có trình sản xuất kinh doanh, tổng số thuế tất giai đoạn số thuế giá bán để nộp cho Nhà nước Do đó, qua công đoạn, Nhà nước thu tính giá bán giai đoạn cuối số giai đoạn nhiều hay khoản tiền thuế định tổng số thuế hàng hóa, dịch vụ Như vậy, Nhà Thuế GTGT có tính chất lũy thoái so với thu nhập (Jenkins et al.,2006): Thuế nước thu thành nhiều lần với số tiền nhỏ thay thu lần với số tiền lớn GTGT đánh vào hàng hóa, dịch vụ, người tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ người phải trả Thuế GTGT có trường hợp gian lận thuế khoản thuế Thuế GTGT mang tính chất lũy thoái không tính đến khả thu Để khấu trừ thuế, sơ sở kinh doanh phải thực đầy đủ chế độ nhập người chịu thuế, người có thu nhập cao hay thấp phải chịu thuế hóa đơn, chứng từ sổ sách kế toán Khi thực điều nghiệp vụ kinh tế mua loại hàng hóa, dịch vụ Như vậy, so sánh với tỷ suất thuế GTGT phát sinh đối tượng nộp thuế ghi chép đầy đủ.Từ đối tượng nộp tổng thu nhập người có có thu nhập cao có tỷ suất thấp so với người có thu thuế kê khai trung thực số thuế phải nộp sổ sách kế toán Với ưu điểm thuế nhập thấp GTGT đánh giá kỹ thuật phương pháp đánh thuế gián thu Dựa sở giá trị tăng thêm, với việc khấu trừ thuế hoàn thuế, thuế Thuế GTGT thuế GTGT thể số ưu điểm: Mặc dù số vấn đề cố hữu công tác quản lý thuế, thuế GTGT Khắc phục tình trạng thu thuế trùng lắp xu hướng tăng thuế (Tait,1991) Hầu áp dụng thuế GTGT bắt đầu với Thuế GTGT tính giá trị sáng tạo (gia trị tăng thêm) thông ý tưởng cải cách hệ thống thuế có, doanh số bán hàng dựa doanh thu qua việc khấu trừ thuế khâu trước Do đó, khắc phục tình trạng thuế chồng thuế trung lập Nhưng sau họ nhận thuế GTGT doanh thu nâng cao, chủ yếu Thuế GTGT không thu trùng lắp góp phần khuyến khích chuyên môn việc tuân thủ cải thiện hóa sản xuất, hợp tác hóa nâng cao sản xuất, chất lượng, hạ giá thành sản phẩm Thuế GTGT không trung lập mặt kinh tế Một khảo sát IMF (Ebill et al, 2001) cho thấy điều cho tất vùng, ngoại trừ Trung Âu, Nga số nước khác Liên Xô cũ Thuế GTGT mang tính trung lập mức độ dài ngắn khâu Lưu ý lợi thuế GTGT thuế nổi, cho phép việc cứu trợ quy trình SXKD – từ lưu thông đến tiêu dùng, dù qua nhiều khâu hay khâu làm giảm thuế thu nhập tổng số thuế phải nộp qua khâu nhau; lại không trung lập mặt 2.1.3 Vai trò thuế GTGT kinh tế, ưu điểm thể sách khấu trừ hoàn thuế Việc khấu Thuế công cụ quan trọng để Nhà nước thực chức quản lý vĩ mô trừ thuế đầu vào hoàn thuế GTGT khuyến khích mạnh mẽ việc xuất đầu kinh tế Nền kinh tế nước ta trình vận hành theo chế thị tư trường có quản lý Nhà nước, thuế GTGT có vai trò quan trọng Thuế GTGT dễ dàng người nộp thuế (NNT) chấp nhận Gánh nặng thuế chia qua công đoạn để cuối quy người tiêu dùng sản phẩm Đây loại thuế gián thu, người nộp thuế thể sau: - Thuế GTGT có tác dụng điều tiết thu nhập kinh tế (điều tiết gián tiếp) thông qua điều tiết phần thu nhập tổ chức, cá nhân đưa tiêu dùng hàng hóa, 13 dịch vụ chịu thuế GTGT, qua điều tiết sản xuất, tiêu dùng, sở điều tiết kinh tế - Thuế GTGT khoản thu quan trọng Ngân sách nhà nước Thuế GTGT tạo 14 2.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến trình quảnlý thuế GTGT Để thực nghiên cứu mối quan hệ yếu tố kết thu thuế GTGT, tác giả dựa nghiên cứu trước với thực tiễn Bình Phước, nguồn thu lớn tương đối ổn định cho Ngân sách nhà nước Thuế GTGT trở nghiên cứu bao gồm yếu tố sau: thành nguồn doanh thu phủ 120 quốc gia Khoảng tỷ 2.2.1 Quy định pháp luật: người, 70% dân số Thế giới sống nước có thuế GTGT (Ebrill et all,2001) Việc thực pháp luật thực tiễn có hiệu hay không trước tiên thân quy định Pháp luật phù hợp hay chưa Thuế GTGT không trùng lắp, thuế GTGT tính vào giá trị tăng thêm Liên quan đến VAT, phận tài liên bang (FDF) gần định nghĩa hàng hóa, dịch vụ nên khuyến khích tổ chức, cá nhân bỏ vốn đầu tư phát triển sản tập hợp quy tắc riêng biệt mà cần phải xem xét hóa đơn tài xuất, kinh doanh, khuyến khích chuyên môn hóa, hợp tác hóa sản xuất, phù hợp với liệu khác bao gồm VAT phép truyền lưu trữ điện tử - định hướng phát triển kinh tế nước ta thời gian tới - VAT so với loại thuế khác hệ thống thu ngân sách nhà nước Khuyến khích xuất hàng hóa, dịch vụ thông qua áp dụng thuế suất 0%, DN loại thuế bao gồm phần lớn doanh thu thuế ngân sách xuấtkhẩu hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT khâu xuất nhà nước Các nước EU áp dụng mức VAT tiêu chuẩn áp đặt quốc mà hoàn toàn số thuế đầu vào thu khâu trước nên có tác dụng gia thành viên tỷ lệ phần trăm giá trị tính thuế thông qua việc cung cấp giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm, đẩy mạnh xuất khẩu, tạo điều kiện cho hàng xuất hàng hóa dịch vụ Các thị hội đồng nêu rõ “ tìm kiếm khác biệt cạnh tranh thuận lợi thị trường quốc tế ngày tăng giá VAT tiêu chuẩn áp dũng quốc gia thành viên mà Thúc đẩy thực chế độ hạch toán kế toán; sử dụng hóa đơn, chứng từ, tạo không ảnh hưởng đến cân cấu trúc EU để tránh biến dạng gián đoạn điều kiện thuận lợi cho việc chống thất thu thuế đạt hiệu cao Việc cấn trừ thuế cạnh tranh số hoạt động, lĩnh vực giá tối thiểu thuế gián tiếp GTGT thực hóa đơn mua vào thúc đẩy DN hạch toán đầy đủ thông qua” (Council`s Directive 2010/88/EU) - doanh số chưa có thuế, thuế GTGT đầu ra, thuế GTGT đầu vào thực tốt chế độ hóa đơn chứng từ, hạch toán kế toán Tóm lại, thuế GTGT sắc thuế tiên tiến; việc áp dụng thuế GTGT khắc phục nhược điểm thuế doanh thu “ thuế chồng lên thuế” Thuế GTGT đem lại nhiều lợi ích cho quốc gia áp dụng thông qua việc khuyến khích SXKD, xuất khẩu, tăng cường đầu tư, tăng thu cho NSNN Các cộng đồng kinh tế Châu Âu quy định thuế vào năm 1970 bới thị thứ hai.Năm 1977, với đời thị thứ sáu mở đất cho VAT hài hòa quốc gia thành viên EU (Marian, 2008) 2.2.2 Cơ cấu, trình độ lực quản lý thuế quan thuế Cơ quan thuế quan có vị trí quan trọng hoạt động quản lý Nhà nước thuế GTGT, giúp nhà nước thu truy thu thuế cách triệt để 15 2.2.2.1 16 Về cấu, hệ thống thuế quản lý thuế nước ta tổ ác cảm họ…Qua dự báo, tác giả tự tin thái độ thuế ngày chức sau: tệ trốn thuế ngày tăng” (p.165, 177) Ở Trung ương có Tổng cục thuế thuộc Bộ Tài Chính Bộ máy giúp việc - quan Tổng cục gồm phòng chức phòng nghiệp vụ Ở Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có Cục thuế Các Cục - thuế chịu đạo song trùng Tổng Cục thuế Ủy Ban nhân dân cấp Nghiên cứu thực nghiệm yếu tố định hành vi thuế cho thấy chứng trái ngược khối lượng riêng biến số kinh tế: số nghiên cứu cho thấy kiểm toán tiền phạt để tăng tuân thủ, nghiên cứu khác không tìm thấy chí tác động ngược lại ( Fischer, Wartick & Mark, 1992 ; Ở cấp quận, huyện cấp tương đương có Chi cục thuế thuộc Cục thuế ANDREONI, Erard & Feinstein, 1998 ) Sự bất mô hình kết cho thấy Chi cục thuế chịu đạo song trùng Cục thuế Ủy Ban nhân dân yếu tố kinh tế tâm lý hoạt động khác hoàn cảnh khác cấp.(Theo Phòng nghiên cứu – Công ty Luật Dương Gia) nhau.Kirchler, Hölzl Wahl (2008) phát triển mô hình cho thấy kiểm - 2.2.2.2 Về trình độ, lực quản lý thuế quan Thuế toán tiền phạt có liên quan điều kiện tín nhiệm thấp tổ chức Trình độ, lực quản lý thuế đạo đức cán quản lý thuế tốt phủ quan thuế đặc biệt , đặc biệt phủ có quyền lực để phát huy có tất nhiên việc thực thi Luật thuế GTGT nghiêm túc dẫn đến kết thu thuế hiệu kiểm toán Trong không khí nghi kỵ lẫn nhau, công dân GTGT đạt hiệu cao ngược lại bị buộc phải tuân thủ Mặt khác, khí hậu đặc trưng tin tưởng lẫn nhau, 2.2.3 Ý thức chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật Doanh nghiệp kiểm toán tiền phạt báo hiệu độc tài lòng tin, đó, thay tuân thủ Ý thức chấp hành pháp luật Thuế hay gọi ý thức thuế, điều khác với ngày tăng, hiệu chí phản tác dụng Trong môi trốn thuế, không đo lường hành vi mà đo lường thái độ người nộp thuế Có thể trường tin cậy lẫn nhau, công dân có đại diện tích cực hệ thống thuế, quan thuế định nghĩa ý thức thuế nghĩa vụ nộp thuế, niềm tin đóng góp cho xã hội hợp tác cách tự nhiên Kiến thức chủ quan thuế cao, thái độ thuận lợi, tiêu cách nộp thuế (ThS,Đặng Thị Bạch Vân, 2014) cá nhân xã hội hợp tác, công nhận thức hệ thống thuế sở Ý thức thuế liên quan chặt chẽ với đạo đức ý thức chấp hành pháp luật của xu hướng động lực để hợp tác, tin tưởng, tuân thủ tự nguyện người nộp thuế, “Những tiêu chuẩn hành vi việc quản lý công dân hay người Một số nghiên cứu trước nghiên cứu mối liên hệ ý thức nộp thuế mối quan hệ họ với phủ” (Song & Yarbrough, 1978, p.443) thuế quy mô hoạt động kinh tế không thức.Alm & Torgler (2006) tập trung Giá trị thái độ tác động đến hành vi cá nhân (Ajen & Fishbein 1980 nghiên cứu châu Âu Mỹ, họ tìm thấy mối quan hệ nghịch với mức ý nghĩa 0.05 Lewis 1982) Alm, Martinez – Vazquez & Torgler (2006) nghiên cứu mối liên hệ Spicer & Lundstedt (1976) cho lựa chọn tuân thủ thuế trốn thuế ý thức thuế quy mô hoạt động kinh tế không thức Với mức ý nghĩa không biện pháp trừng phạt mà thái độ chuẩn mực Lewis (1982) 0.01cho thấy mối quan hệ tỷ lệ nghịch hai biến Tóm lại, ý thức thuế cao “trốn thuế có lẽ hành động người nộp thuế mà qua thể dẫn đến tính tự giác tuân thủ tăng điều làm giảm quy mô hoạt động kinh tế không thức, việc quản lý thuế đơn giản hiệu 17 2.3 18 Ta tóm lược mô hình nghiên cứu hình Xây dựng mô hình nghiên cứu đề tài Mô hình hồi quy đa biến bao gồm yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kết thu thuế GTGT vào ngân sách quốc gia Biểu mô hình hồi quy tuyến tính đa phương trình bày công thức (1) (Bilevicience, Jonusauskas, 2011, p.199) Y = β + β1X1 + β2X2 + β3X3 + … + βkXk + ε (1) Trong đó: β –Hệ số (không đổi) Quy định pháp luật Trên sở khảo cứu mô hình nghiên cứu có công trình nghiên trước có liên quan, tác giả đề xuất mô hình nghiên cứu gồm nhân tố xem phù hợp điều kiện cụ thể tỉnh Bình Phước Mô hình nghiên xây dựng kết hợp dựa mô hình nghiên cứu của: Alm & Torgler (2006), Martinez – Vazquez & Torgler (2006),nghiên cứu mối liên hệ ý thức thuế tính tự giác tuân thủ người nộp thuế, kết hợp với điều kiện nghiên cứu có hạn, tác giả đưa thêm biến độc lập sau: Y = β + β1X1 + β2X2 + β3X3+ ε Trong đó: - Y: Kết thu thuế GTGT Bình Phước - X1 : Quy định Luật thuế GTGT - X2: Cơ cấu, trình độ lực quan quản lý Thuế - X3: Ý thức chấp hành thuế GTGT Với giả thuyết kỳ vọng mô hình nghiên cứu: H1, H2, H3: Lần lượt yếu tố X1, X2, X3 có ảnh hưởng đến biện phụ thuộc Y Kết thu Cơ cấu, trình độ lực cán thuế H2 thuếGTGT Bình Phước X – Biến độc lập ε – sai số ngẫu nhiên H1 H3 Ý thức thuế Hình 2.1: Mô hình nghiên cứu đề xuất (Nguồn: Tác giả tự xây dựng) 19 20 CHƯƠNG Liên hoan văn hóa dân tộc thiểu số vào tháng 12 hàng năm, lễ hội cầu mưa THỰC TRẠNG VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN người Xtiêng, lễ bỏ mả, lễ hội đánh bạc bầu cua, đánh liêng tố xả láng điểm 2, lễ mừng lúa người Khmer KẾT QUẢ THU THUẾ GTGT TẠI BÌNH PHƯỚC Ở chương này, tác giả giới thiệu số đặc điểm tình hình kinh tế-xã hội Bảng 3.1 Đặc điểm địa lý – dân cư tỉnh Bình Phước Tỉnh Bình Phước Đưa số liệu thứ cấp kết thu thuế GTGT số liệu liên quan thu thập từ Cục thuế Bình Phước Dựa vào khung lý thuyết chương 2, tác giả đưa yếu tố ảnh hưởng đến kết thu thuế GTGT địa bàn 3.1 Tổng quan tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Bình Phước Ðơn vị hành cấp Huyện Thị xã Thị xã Đồng Xoài Bình Long Thị xã Huyện Phước Bù Long Đăng Huyện Bù Đốp Huyện Huyện Huyện Bù Gia Chơn Đồng Mập Thành Phú Huyện Huyện Hớn Quản Lộc Ninh 3.1.1 Vị trí địa lý – đặc điểm dân cư - Về vị trí địa lý: Đông Nam coi vùng kinh tế động lực lãnh thổ kinh tế – xã Diện tích 168,47 126,28 118,83 1.503 377,5 1.736,12 389,49 935,4 663,79 853,95 88.380 57.590 50.019 131.296 45.253 147.967 62.562 86.896 95.681 115.268 472 456 421 87 120 85 161 93 144 135 Số đơn vị phường phường phường hành xã xã xã (km²) hội nước ta, bao gồm tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Đồng Nai, TP Hồ Chí Minh, Dân số Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Bình Thuận (người) Nằm phía Bắc Đông Nam bộ, Bình Phước có khoảng 240km đường biên Mật độ dân giới tiếp giáp với Vương quốc Campuchia, lại phía nam giáp Bình Dương Đồng số Nai, phía tây giáp Tây Ninh, phía đông giáp Đăk nông Lâm Đồng với diện tích tự (người/km² nhiên 6.855.92km2 chiếm 28% tổng diện tích Miền Đông Nam Ngày 20/02/2013, Chính phủ ban hành Nghị định số 17/2003/NĐ - CP việc thành lập huyện Chơn Thành, Bu Đông, thuộc tỉnh Bình Phước Như vậy, ) tỉnh Bình Phước có huyện, thị xã - Đặc điểm dân cư: Năm thành lập 1thị trấn 15 xã 01/09/1999 11/08/2009 11/08/2009 1988 thị trấn xã 18 xã thị trấn xã thị trấn 13 xã 10 xã 20/02/2003 11/08/2009 20/02/2003 - thị trấn 15 xã 11/08/2009 Hiện nay, dân số Bình Phước có khoảng gần triệu dân, nơi định cư sinh sống nhiều dân tộc khác nhau, dân tộc người chiếm 17,9%, đa số người Xtiêng, số người Hoa, Khmer, Nùng, Tày, Bình Phước có nhiều nét văn hóa người Xtiêng Ngoài tỉnh có nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc Nguồn: Website tỉnh Bình Phước (2013) - 37 Biến độc lập 38 Biến Quan sát Mã biến NNT thấy rõ trách nhiệm nghĩa vụ CT1 Ý thức chấp hành Luật thuế GTGT NNT Về giới tính mẫu điều tra hợp lệ, tỷ lệ nam nữ tương đương nhau, nam giới 79/150 chiếm 53%, nữ giới 71/150 chiếm 47% tổng số mẫu khảo sát Bảng 4.6: Thống kê theo giới tính CT2 NNT tự nguyện thực thi Luật pháp (ký hiệu CT) Đo lường Tầng số Tỷ lệ (%) Nam 79 53% Nữ 71 47% Tổng 150 100% NNT trung thực trước Cơ quan quản lý CT3 thuế 4.2.2 Xây dựng thang đo biến phụ thuộc Để đo lường Kết thu thuế GTGT(results VAT), tác giả dùng thang đo tỷ lệ điểm để đo lường mức độ hiệu sau: -rất không đồng ý, 2- không đồng ý, 3- (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) trung lập, 4- đồng ý, 5- đồng ý Về nghề nghiệp mẫu khảo sát, tỷ lệ số người nhân viên kế toán chiếm đa Bảng 4.5: Thang đo Kết thu thuế GTGT Biến phụ thuộc số, chiếm 67% tổng thể mẫu khảo sát Biến Quan sát Mã biến Tỷ trọng thuế GTGT tổng nguồn thu NSNN RT1 Kết thu thuế GTGT RT2 (RT) 4.3 Tầng số Tỷ lệ (%) Cán thuế 49 33% Kế toán 101 67% Tổng 150 100% Kết thu thuế GTGT tăng dần qua năm tăng số lượng NNT Phân tích kết nghiên cứu 4.3.1 Kết thống kê mô tả mẫu khảo sát 4.3.1.1 Đo lường tỉnh chiếm tỷ lệ cao Tỷ lệ tăng thuế GTGT cao so với tỷ lệ RT3 Bảng 4.7: Thống kê theonghề nghiệp Đặc điểm mẫu khảo sát (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) 4.3.1.2 Kết thống kê mô tả biến quan sát Bảng 4.8: Bảng thống kê mô tả biến quan sát Descriptive Statistics 39 SL Mẫu TL1 TL2 TL3 TL4 QS1 QS2 QS3 CT1 CT2 CT3 RT1 RT2 RT3 Valid N (listwise) 150 150 150 150 150 150 150 150 150 150 150 150 150 Nhỏ 40 Lớn 2 2 2 2 2 Trung bình 5 5 5 5 5 Độlệch chuẩn 3.43 3.49 3.37 3.57 3.24 3.31 3.53 3.83 3.51 3.51 3.43 3.49 3.37 618 552 586 548 739 636 552 689 849 693 618 552 586 150 (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) Theo mô hình nghiên cứu tác giả đề xuất, để đo lường biến độc lập Các yếu tố ảnh hưởng gồm thành phần chính: - Quy định Luật thuế GTGT đo lường 04 biến quan sát TL1, TL2, TL3, TL4 - Cơ cấu, trình độ lực quan quản lý thuếđo lường 03 biến quan sát QS1, QS2, QS3 - Ý thức chấp hành Luật thuế GTGT NNTđo lường 03 biến quan sát CT1, CT2, CT3 Để đo lường biến phụ thuộc Kết thu thuế GTGT Bình Phước, tác giả sử dụng 03 biến quan sát RT1, RT2, RT3 Để kiểm định độ chặt chẽ, mạch lạc biến quan sát thang đo, tác giả kiểm định hệ số Cronbach’s alpha Theo nhiều nhà nghiên cứu thang đo đánh giá tốt phải có hệ số Cronbach’s alpha từ 0.8 đến gần 1, từ 0.7 đến gần 0.8 sử dụng Kết thống kê biến độc lập đánh giá mức độ yếu tố Tuy nhiên, hệ số Cronbach’s alpha từ 0.6 đến gần 0.7 sử dụng số tốt, điều cho thấy kế toán viên cán thuế mức độ yếu tố tác trường hợp khái niệm đo lường mới người trả lời bối cảnh động đến Kết thu thuế GTGT Bình Phước nghiên cứu (Nunnally, 1978; Peterson, 1994; Slater, 1995) Tuy nhiên, Theo Nguyễn Về giá trị nhỏ bảng thống kê –không đồng ý lớn – Đình Thọ (2011) hệ số Cronbach’s alpha lớn 0.95 không tốt cho thấy hoàn toàn đồng ý Về Trung bình biến quan sát, tất biến có giá trị lớn có nhiều biến thang đo khác biệt, tượng gọi tượng cho thấy thái độ người lao động đánh giá tích cực thang đo trùng lắp đo lường Trong trường hợp này, tác giả chọn hệ số Cronbach’s alpha 4.3.2 Kiểm định độ tin cậy thang đo Cronbach’s alpha Cronbach (1951) đưa hệ số tin cho thang đo song hành tương đương (Nguyễn Đình Thọ, 2011) Theo Nguyễn Đình Thọ (2011), để tính Cronbach’s alpha cho thang đo hang đo phải có tối thiểu ba biến quan sát để đo lường lớn 0.7 Bên cạnh đó, cần ý đến hệ số tương quan biến – tổng (Corrected ItemTotal Correlation), chúng nhỏ 0.3 bị loại bỏ 41 42 Bảng 4.9: Kết kiểm định Cronbach’s alpha biến Quy định Luật thuế GTGT Item-Total Statistics Biến quan sát Reliability Statistics Cronbach's Alpha N of Items 785 QS1 QS2 QS3 Biến Trung bình Phương sai Tương quan Cronbach's quan thang đo thang đo biến – tổng Alpha loại sát loại biến loại biến biến 10.43 10.38 10.49 10.29 1.710 2.049 1.836 2.195 6.84 6.77 6.55 1.129 1.200 1.430 528 645 582 743 582 671 (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) Item-Total Statistics TL1 TL2 TL3 TL4 Trung bình Phương sai Tương Cronbach's Alpha thang đo thang đo quan biến loại biến loại biến loại biến – tổng 705 554 663 453 669 750 694 797 Hệ số Cronbach’s alpha biến Cơ cấu lực 0.748 tương quan biến – tổng thấp 0.528 thỏa yêu cầu đặt Như vậy, thang đo tốt, tất biến giữ lại để phân tích nhân tố khám phá Bảng 4.11:Kết kiểm định Cronbach’s alpha biến Ý thức chấp hành Luật thuế GTGT NNT Reliability Statistics Cronbach's Alpha N of Items 884 (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) Hệ số Cronbach’s alpha biến Quy định Luật thuế GTGT 0.785 tương quan biến – tổng thấp 0.453 thỏa điều kiện đặt ra, tất biến quan sát có hệ số tương quan tổng biến (Corrected Item-Total Correlation) lớn 0.3 nên giữ lại để phân tích Bảng 4.10:Kết kiểm định Cronbach’s alpha biến Cơ cấu, trình độ lực quan quản lý thuế Reliability Statistics Cronbach's Alpha N of Items 748 Item-Total Statistics Biến quan sát CT1 CT2 CT3 Trung bình Phương sai Tương Cronbach's thang đo thang đo quan biến Alpha loại biến loại biến – tổng loại biến 7.02 7.34 7.35 2.127 1.622 2.013 737 806 810 871 822 811 (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) Hệ số Cronbach’s alpha biến Ý thức thuế 0.884 tương quan biến – tổng thấp 0.737 thỏa yêu cầu đặt biến quan sát có hệ số Cronbach’s Alpha lớn hệ số biến tổng 0.884 Như vậy, thang đo tốt, tất biến giữ lại để phân tích 43 44 - Thứ ba, thang đo chấp nhận tổng phương sai trích ≥ 50% (Anderson Bảng 4.12:Kết kiểm định Cronbach’s alpha Kết thu thuế GTGT Gerbing, 1988) Reliability Statistics Cronbach's N of Alpha Items 797 - Thứ tư, hệ số Eigenvalue có giá trị ≥ (Anderson Gerbing, 1988) nhân tố rút có ý nghĩa tóm tắt thông tin tốt - Thứ năm, khác biệt hệ số tải nhân tố biến quan sát nhân tố ≥ Item-Total Statistics Biến Trung bình Phương sai Tương quan Cronbach's quan sát thang đo thang đo biến – tổng Alpha nếu loại loại loại biến biến biến RT1 6.86 927 746 601 RT2 6.81 1.217 552 810 RT3 6.92 1.081 634 729 0.3 để đảm bảo phân biệt nhân tố (Jabnoun Al-Tamimi, 2003) 4.3.3.1 Phân tích nhân tố biến độc lập Bảng 4.13: Hệ số KMO biến độc lập KMO and Bartlett's Test Hệ số KMO Kết kiểm địnhBartlett's (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) Approx Chi-Square df Sig .780 675.707 45 000 Hệ số Cronbach’s alpha biến Kết thu thuế GTGT 0.797 tương (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) quan biến – tổng đề >0.3 thỏa điều kiện đặt tất biến quan sátđượcgiữ lại để Hệ số KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) = 0.780>0.5 : phân tích nhân tố thích hợp phân tích 4.3.3 Phân tích nhân tố khám phá – EFA Sau kiểm định thang đo hệ số Cronbach’s alpha, có biến quan sát với liệu nghiên cứu Kết kiểm định Bartlett`s 675.707 với mức ý nghĩa sig = 0.000 50% : đạt yêu cầu, nói nhân tố giải thích 70.302% biến thiên liệu, tức thang đo chấp nhận (Anderson Gerbing, 1988) - Giá trị hệ số Eigenvalues nhân tố lớn -Nhân tố gọi nhân tố Quy định Luật thuế GTGT, bao gồm biến: TL3, TL1, TL2, TL4 -Nhân tố gọi nhân tốCơ cấu, lực quan quản lý thuế GTGT, bao gồm biến: QS3, QS2, QS1 Nhận xét: Sau xoay có thay đổi thứ tự nhân tố thay đổi vị trí biến nhân tố khác 4.3.3.2 Phân tích nhân tố biến phụ thuộc Bảng 4.16: Kết phân tích nhân tố thang đo với biến phụ thuộc Nhân tố Biến quan sát RT1 904 RT3 841 Đặt tên nhân tố Kết thu thuế GTGT 47 RT2 780 Eigenvalue 2.133 Phương sai trích 71.088 Cronbach’s alpha 797 48 (ký hiệu: RT) N 150 150 Tương quan Pearson 962** 408** Kết thu Sig (2-tailed) 000 000 thuế GTGT N 150 150 ** Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed) chẽ với biến phụ thuộc, đó, biến Quy định Luật thuế GTGTcó mối tương Dựa vào mô hình nghiên cứu, tác giả đưa giả thiết sau: H1 (+): yếu tốQuy định Luật tuế GTGT có tác động đến Kết thu thuế GTGT H2 (+): yếu tố Cơ cấu, lực quan quản lýcó tác động đến Kết thu thuế GTGT quan cao với Kết thu thuế GTGT với hệ số tương quan 0.962, thấp biến Ý thức thuế với với hệ số tương quan 0.340 4.3.4.2 Kiểm định độ phù hợp mô hình hồi quy tuyến tính bội Phân tích hồi quy thực biến độc lập Quy định Luật thuế H3 (+): yếu tố Ý thức thuếcó tác động đến Kết thu thuế GTGT GTGT (TL), Cơ cấu, trình độ lực quan quản lý thuế (QS) Ý thức thuế Phân tích hồi quy thực phương pháp hồi quy tổng thể biến lập phụ thuộc RT = β + β1LT + β2QS + β3CT+ ε Bảng 4.18: Thống kê mô tả biến phân tích hồi quy Phân tích tương quan Biến Bảng 4.17: Ma trận tương quan Ma trận tương quan TL QS Tương quan Pearson 417** Sig (2-tailed) 000 N 150 150 Tương quan Pearson 417** Sig (2-tailed) 000 N 150 150 Tương quan Pearson 362** 420** Sig (2-tailed) 000 000 (CT) biến phụ thuộc Kết thu thuế GTGT (RT) Giá trị biến độc lập phụ thuộc tính trung bình dựa biến quan sát thành phần biến độc (Phương pháp Enter) với phần mềm SPSS 20.0 Mô hình hồi quy sau: Ý thức thuế 150 Dựa vào bảng 4.17 ta thấy ba biến độc lập có mối quan hệ tương quan chặt 4.3.4 Kiểm định giả thiết phân tích tương quan Quy định Luật thuế GTGT Cơ cấu lực CQ QL thuế 150 (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) 4.3.4.1 150 340** 000 150 Quy định Luật thuế GTGT (TL) CT 362** 000 150 420** 000 150 RT 962** 000 150 408** 000 150 340** 000 Trung bình Độ lệch chuẩn Kích thước mẫu 3.47 0.45 150 3.36 0.53 150 Ý thức thuế (CT) 3.62 0.67 150 Kết thu thuế GTGT (RT) 3.43 0.49 150 Cơ cấu, trình độ lực quan quản lý thuế (QS) 49 50 Bảng 4.19: Kiểm định phù hợp mô hình Mô hình R2 R 963a Nhân tố đánh giá Sai số chuẩn đo lường R2 hiệu chỉnh 926 925 13535 Quy định Luật thuế GTGT (TL) Model Hồi Quy Phần dư Tổng 2.674 146 36.344 149 Sig Đánh giá 0.45 Đồng ý 3.36 0.53 Trung bình Ý thức thuế (CT) 3.62 0.67 Đồng ý Kết thu thuế GTGT (RT) 3.43 0.49 Đồng ý (Nguồn: Số liệu phân tích liệu nghiên cứu định lượng SPSS) 000b Kiểm định giả thuyết ý nghĩa hệ số hồi quy 4.3.4.3 .018 Bảng 4.22: Kết phân tích hồi quytheo phương pháp ENTER Mô hình Hệ số R2 số để đánh giá độ phù hợp mô hình hồi quy bội MRL Kiểm định độ phù hợp mô hình kiểm định giả thiết Ho: R2 = Hệ số chưa Hệ số chuẩn hóa chuẩ n hóa B Độ lệch chuẩn 312 149 Bảng kiểm định phù hợp mô hình cho thấy R2 hiệu chỉnh 0.925 Bảng Anova cho thấy F= 612.670, sig = 0.000 10 biến giá trị giải thích biến thiên biến phụ thuộc mô hình hồi quy bội (Hair & ctg 2006).Tuy nhiên, thực tế VIF >2 cần cẩn trọng diễn giải trọng số hồi quy GTGT Từ kết phân tích, ta thấy hệ số β=0.962 sig.=0.000 < 0.05 Do đó, ta bác Nhìn vào Bảng 4.22 kết phân tích hồi quy, ta thấy VIF biến TL, QS, bỏ giả thiết Ho, có nghĩa biến độc lập Quy định Luật thuế GTGT có CT nhỏ 2.Vì vậy, biến độc lập không xảy tượng đa cộng tuyến với tác động đến Kết thu thuế GTGT H2 (+): Yếu tố Cơ cấu trình độ lực quan quản Thuế có tác động đến Kết thu thuế GTGT 4.3.5.2 Hiện tượng phương sai thay đổi Cách để thực kiểm định vẽ đồ thị phân tán phần dư giá trị Từ kết phân tích ta thấy hệ số β=0.624 sig.=0.000 < 0.05 Do đó, ta bác dự đoán chuẩn hóa, phần dư chuẩn hóa thể trục tung giá trị dự bỏ giả thiết Ho, điều có nghĩa biến độc lập Cơ cấu trình độ lực đoán chuẩn hóa thể trục hoành Nếu giả định quan hệ tuyến tính phương quan quản lý Thuế có tác động đến Kết thu thuế GTGT sai không thay đổi thỏa mãn phần dư phân tán ngẫu nhiên đồ thị H3 (+): Yếu tố Ý thức thuế có tác động đến Kết thu thuế GTGT Từ kết phân tích, ta thấy hệ số β=0.582 sig.=0.000 < 0.05 Do đó, ta bác bỏ giả thiết Ho, có nghĩa biến độc lập Ý thức thuế có tác động đến Kết thu thuế GTGT Phương trình hồi quy tuyến tính viết sau: RT= 0.312 + 0.962TL + 0.624QS + 0.582CT + ε 4.3.5 Kiểm định đa cộng tuyến dò tìm giả định cần thiết 4.3.5.1 Kiểm định đa cộng tuyến Nhìn vào đồ thị phân tán Phụ lục cho thấy, phần dư chuẩn hóa phân tán ngẫu nhiên đồ thị, không tạo thành hình dạng định Như vậy, giá trị dự đoán phần dư độc lập phương sai phần dư không đổi.Mô hình hồi quy phù hợp 4.3.5.3 Giả định phân phối chuẩn phần dư Có nhiều lý làm phần dư không phân phối chuẩn như: số lượng phần dư không đủ nhiều để phân tích, phương sai số sử dụng sai mô hình,…Tuy nhiên, kỳ vọng phần dư phân phối gần chuẩn có Trong mô hình hồi quy bội, có thêm giả thiết biến độc lập không chênh lệch lấy mẫu Có cách thường sử dụng để kiểm tra phân phối chuẩn có tương quan hoàn toàn với nhau, ước lượng mô hình hồi quy bội phần dư Cách thứ vẽ đồ thị Histogram phần dư chuẩn hóa, đồ thị có phải kiểm định giả thiết thông qua kiểm định tượng đa cộng tuyến để thực dạng đường cong phân phối chuẩn nằm chồng lên biểu đồ tần số có trung bình xấp kiểm định này, thường dùng hệ số phóng đại phương sai VIF xỉ giá trị độ lệch chuẩn xấp xỉ xem phần dư có phân phối gần chuẩn Cách thứ hai vẽ đồ thị P-P plot, đồ thị thể giá trị điểm phân vị phân phối biến phần dư theo phân vị phân phối chuẩn Nếu đồ thị 53 54 P-P plot điểm không nằm xa đường thẳng phân phối chuẩn 4.4 xem phần dư có phân phối gần chuẩn Tóm tắt Chương này, tác giả thực kiểm định thang đo Các yếu tố ảnh hưởng Kết Ở nghiên cứu này, đồ thị Histogram phần dư chuẩn hóa Phụ Lục có dạng -14 thu thuế GTGT địa bàn tỉnh Bình Phước Kết kiềm định cho thấy nhân đường cong phân phối chuẩn, giá trị Mean xấp xỉ (1.66 ) độ lệch chuẩn xấp tố Các yếu tố ảnh hưởng biến phụ thuộc đạt độ tin cậy Tác giả xỉ (0.990) đồ thị P-P plot điểm không nằm xa đường thẳng tiến hành kiểm định giả thiết nghiên cứu tác động yếu tố lên biến phụ phân phối chuẩn Như vậy, giả định phân phối chuẩn phần dư không bị vi thuộc, kết trình bày vắn tắt Bảng 4.23 phạm Bảng 4.23: Bảng tổng hợp kiểm định giả thuyết nghiên cứu 4.3.6 Kết luận phân tích mô hình hồi quy Giả thuyết Phương trình hội quy tuyến tính với hệ số Beta chuẩn hóa : RT= 0.312 + 0.962 TL + 0.624 QS + 0.582 CT H1 yếu tố Quy định Luật thuế GTGT có tác động đến Kết thu thuế GTGT Chấp nhận H1 H2 yếu tố Cơ cấu trình độ lực quan quản lý thuếcó tác động đến Kết thu thuế GTGT Chấp nhận H2 H3 yếu tố Ý thức thuế có tác động đến Kết thu thuế GTGT Chấp nhận H3 Kết thu thuế GTGT = 0.962 x Quy định Luật thuế GTGT + 0.624 x Cơ cấu trình độ lực CQ QL thuế +0.582 x Ý thức thuế Trong đó, yếu tố Quy định Luật thuế GTGT (beta =0.962) có tác động mạnh đến Kết thu thuế GTGT, Cơ cấu trình độ lực quan quản lý thuế (beta = 0.624) thấp yếu tố Ý thức thuế (beta = 0.582) Mô hình thể sau: Quy định Luật thuế GTGT (ký hiệu: TL) 0.962 Cơ cấu,trình độ lực quan quản lý thuế (ký hiệu: QS) 0.624 270 Ý thức thuế (ký hiệu: CT) Hình 4.2: Mô hình nghiên cứu viết lại Kết thu thuế GTGT (ký hiệu: RT) 0.582 Kết kiểm định 55 56 CHƯƠNG KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP 5.2 Giải pháp kiến nghị Từ kết nghiên cứu đạt được, ta thấy yếu tố ảnh hưởng hoàn thiện kết thu thuế GTGT đạt cao Do đó, tác giả có số kiến 5.1 Kết luận nghị đề xuất nhằm mục đích nâng cao chất lượng quản lý thu thuế GTGT địa Qua 15 năm áp dụng Luật Thuế GTGT, Luật Thuế GTGT phát huy bàn tác dụng tích cực kinh tế – xã hội nước nói chung tỉnh Bình Để tạo môi trường pháp lý công bằng, bình đẳng đối tượng, khuyến Phước nói riêng Bên cạnh thuận lợi có khó khăn ảnh khích phát triển sản xuất kinh doanh, đẩy mạnh xuất khẩu, ổn định thị trường, đảm bảo hưởng trực tiếp đến công tác quản lý thu thuế GTGT địa bàn Bình Phước, nguồn thu cho Ngân sách nhà nước, phù hợp với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, đạo Lãnh đạo tỉnh Bình Phước nỗ lực toàn thể cán công đảm bảo tính đơn giản, rõ ràng, minh bạch, công khai, góp phần thúc đẩy cải cách hành chức ngành thuế Bình Phước, giúp cho ngành thuế Bình Phước hoàn thành tốt đại hoá công tác quản lý thu thuế, việc sửa đổi Luật thuế giá trị gia tăng nhiệm vụ giao tập trung vào nội dung chủ yếu sau: Mục tiêu nghiên cứu đánh giá sựa tác động yếu tố khách 5.2.1 Đối với quy định Luật thuế GTGT quan chủ quan lên kết thu thuế GTGT Bình Phước, từ đề xuất số giải - Về phạm vi, đối tượng chịu thuế pháp nhằm cải thiện nâng cao mặt tích cực yếu tố ảnh hưởng Tác giả + Thu hẹp đối tượng không chịu thuế sở nguyên tắc đảm bảo phù hợp thực tương đối đầy đủ bước cần thiết nghiên cứu Sau xây dựng bảng câu hỏi, tác giả thực nghiên cứu định lượng sơ thực kỹ thuật vấn trực tiếp gián tiếp 180 người cán thuế với thông lệ quốc tế điều kiện kinh tế - xã hội đất nước, sách phát triển kinh tế - xã hội Đảng Nhà nước thực trạng công tác quản lý thuế qua thời kỳ Đối tượng không chịu thuế GTGT nên tập chung vào số nhóm mặt hàng kế toán viên làm việc địa bàn tỉnh Bình Phước thông qua bảng câu hỏi để đánh giá xem người hỏi có thực hiểu câu hỏi tác giả đưa hay không Và phương pháp định lượng tác giả thu 150 mẫu hợp lệ sau: + Nhóm mặt hàng sản phẩm nông nghiệp tổ chức hộ gia đình, cá Tiến hành kiểm định thang đo hệ số Cronbach’s alpha, biến giữ nhân tự sản xuất bán ra, bao gồm: sản phẩm nông, lâm, hải sản, muối chưa qua sơ chế; lại, thang đo đảm bảo đạt độ tin cậy cần thiết để đưa vào phân tích nhân tố khám phá giống vật nuôi trồng hộ sản xuất nhỏ có giá trị sản phẩm sản xuất EFA thấp ngưỡng nộp thuế tối thiểu Và cho phép đối tượng nộp thuế có quy mô lớn, Sau đó, tác giả thực tiến hành kiểm định mô hình hồi quy tuyến tính bội Trong 03 nhân tố rút trích tất ba nhân tố có tác động đến Kết thu thuế GTGT chấp hành tốt chế độ hoá đơn, sổ sách kế toán tự chọn không nộp thuế nộp thuế để khấu trừ thuế đầu vào 57 + Các dịch vụ xã hội cần thiết phục vụ sách phát triển người, bao gồm: y tế, giáo dục, đào tạo, văn hoá, thể thao, phát thanh, truyền hình công cộng + Các dịch vụ phúc lợi xã hội, bao gồm: vệ sinh, thoát nước đường phố, công viên, xanh, chiếu sáng công cộng 58 điểm kinh tế – xã hội khác nên ngành thuế Bình Phước có tồn riêng Tình hình nợ đọng phổ biến: Với tình hình nợ đọng thuế vấn đề phổ biến ngành thuế nói chung + Nhóm mặt hàng chuyên dụng phục vụ an ninh quốc phòng tài trợ từ thu nợ đọng thuế nhiệm vụ khó khăn ngành thuế Bình Phước Ngân sách Nhà nước, bao gồm loại vũ khí, khí tài chuyên dụng phục vụ an ninh, Do Bình Phước tỉnh miền núi địa bàn quản lý rộng , doanh nghiệp quốc phòng nhân kinh doanh nằm rải rác, lực lượng cán làm công tác QLN&CCNT (hiện + Nhóm mặt hàng không chịu thuế theo thông lệ quốc tế: hàng viện trợ nhân công tác QLN&CCNT Chi cục Thuế phần lớn Đội kiểm tra thuế đạo, viện trợ không hoàn lại, đồ dùng tổ chức, cá nhân nước theo tiêu kiêm nhiệm, Văn phòng Cục Thuế có cán quản lý thu cho 11 địa bàn chuẩn miễn trừ ngoại giao, hàng mang theo người tiêu chuẩn miễn thuế; hàng hành chính) hoá chuyển khẩu, cảnh, tạm nhập – tái xuất; dịch vụ vận tải quốc tế hàng hoá dịch vụ cung ứng trực tiếp cho vận tải quốc tế - Về thuế suất Thống mức thuế suất dương (khoảng 10%) để vừa đảm bảo nguồn thu, vừa phù hợp với mức bình quân chung nước khu vực lộ trình cắt giảm thuế nhập - Về phương pháp tính thuế Cải tiến đến thống sử dụng phương pháp tính thuế khấu trừ để đảm bảo tính quán, xác phù hợp với thông lệ quốc tế xác định nghĩa vụ thuế phải nộp đối tượng Để khắc phục tình trạng Cục Thuế Bình Phước cần đạo Phòng QLN&CCNT Chi cục Thuế thực biện pháp xử lý nợ đọng sau: -Thực phân loại, rà soát, đối chiếu để xác định xác số nợ thuế tính đến thời điểm cụ thể để làm sở đề xuất, tham mưu biện pháp thu nợ phù hợp với đối tượng nợ thuế Nhà nước - Luôn theo dõi, xác định trường hợp nợ tiền thuế, tiền phạt 90 ngày để đôn đốc thu nộp vào ngân sách đồng thời có giải pháp tham mưu biện pháp cưỡng chế theo Luật định, linh hoạt phù hợp với đối tượng nợ thuế - Tăng cường sở để nắm tình hình, nguyên nhân dẫn đến nợ thuế đơn vị, doanh nghiệp từ có biện pháp phù hợp để đôn đốc, động viên nộp kịp thời vào ngân sách 5.2.2 Kiến nghị công tác tổ chức, quản lý thu thuế cục thuế tỉnh bình phước Là phận toàn ngành thuế nước nên tồn vướng mắc nêu vấn đề tồn ngành thuế tỉnh Bình Phước Tuy nhiên, đặc - Thường xuyên phối hợp tốt với quan, ban ngành, quyền địa phương có liên quan công tác thu nợ địa bàn 59 60 - Tập trung thu nợ từ ngày đầu tháng Các trường hợp đọng nhiều 5.2.3 Về ý thức chấp hành Luật thuế GTGT NNT tháng tổ chức kiểm tra nợ đọng, mời đối tượng nợ thuế lên làm việc, yêu cầu nộp không để nợ dây dưa kéo dài Cơ quan thuế nên tổ chức số chương trình nhằm tuyên truyền cho doanh nghiệp nhận thức rõ thuế GTGT Một số chương trình tuân thủ thuế đơn giản - Báo cáo Hội đồng tư vấn thuế phường, xã sở kinh doanh nợ thuế từ tập trung vào thành tựu nhiều kiểm toán trừng phạt nghiêm khắc, tháng trở lên nợ thuế với số lượng lớn Đối với sở kinh doanh khả nghiên cứu thuế hỗ trợ cách tiếp cận đa diện ( Alm & Torgler, 2006 ) Như nộp khó thu, Hội đồng tư vấn thuế mời lên Văn phòng Uỷ ban nhân dân phương pháp tiếp cận bao gồm việc xem xét đánh giá hình phạt bổ sung Phường, xã động viên họ nộp giảm nợ đọng khái niệm để nâng cao kiến thức người nộp thuế pháp luật thuế, để hình - Áp dụng biện pháp cưỡng chế đối tượng cố tình dây dưa, chây thành thái độ tích cực vấn đề thuế, để nâng cao nhận thức công ỳ, không chịu nộp thuế thực đầy đủ quy trình xử lý nợ đọng mà đối tượng Có nhiều cách khác cho quan thuế để thực chương trình không - Cục Thuế Bình Phước cần tăng cường cán có đủ trình độ lực hỗ trợ Chi cục Thuế đọng thuế lớn Các chương trình cần nhằm nâng cao kiến thức người nộp thuế pháp luật thuế Những phát học trung bình cần thiết để hiểu pháp luật thuế (Lewis, 1982 ) giúp đỡ học viên thuế yêu cầu phải nộp thuế Công tác chống thất thu thuế: Công tác kiểm tra chống thất thu có nhiều cố gắng trước diễn biến hành động gian lận thuế ngày tinh vi Cục Thuế tỉnh Bình Phước cần tăng cường thêm lực lượng cán làm công tác tra, kiểm tra thuế, quan trọng tiếp tục củng cố lực cán nghiệp vụ chuyên môn đạo đức cán để đáp ứng yêu cầu ngày cao ngành thuế để hạn chế đến mức tối đa việc thất thu thuế cho NSNN (Blumenthal & Christian, 2004 ) cho thấy điều cần thiết để đơn giản hóa pháp luật thuế Các chương trình nên tập trung vào cấu trúc kiến thức thái độ, thật loại thuế xem gánh nặng tiền bị ( Kirchler, 1998 ), mà trốn thuế xem tội phạm vị thành niên ( Song & Yarbrough, 1978 ; Vogel, 1974 ), trốn thuế coi thông minh ( Kirchler năm 1998 ), phá hoại tuân thủ thuế Một thái độ sở cho chuẩn mực xã hội chấp nhận không Trên số ý kiến đề mong muốn góp phần vào công sửa đổi, tuân thủ Kháng cáo quy phạm ( Spicer & Lundstedt, 1976 ) góp phần vào điều chỉnh Luật Thuế GTGT nước ta xu hội nhập khu vựa thái độ tích cực Ở cấp độ xã hội nhóm, chiến dịch hình ảnh để cải thiện giới, đảm bảo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước nhiệm vụ quan thái độ vấn đề thuế cần thiết Họ tập trung vào hình ảnh tiêu cực trọng khác như: khuyến khích xuất đầu tư, thúc đẩy sử dụng hoá đơn, chứng hành vi trốn thuế cách trình bày tác động tiêu cực thiếu vốn từ… để thuế GTGT xứng đáng loại thuế tiên tiến, đại vận dụng có phủ, chẳng hạn hệ thống trường xấu, đường hỏng, hệ thống y tế hiệu Việt Nam./ không đủ, gây cảm giác xấu hổ tội lỗi vi trốn thuế 61 5.3 Hạn chế đề tài hướng nghiên cứu Do thời gian điều kiện nghiên cứu có hạn nên đề tài không tránh khỏi 62 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ tài (2008), Thông tư 129/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 hạn chế, số lượng mẫu chưa đủ lớn hạn chế biến quan sát, Chính Phủ (2013), Nghị định 209/2013/NĐ-CP ngày 18/12/2013 chưa tìm hiểu hết công trình nghiên cứu trước Phương pháp lấy mẫu thuận Hoàng Trọng – Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2008), “Phân tích liệu nghiên cứu với tiện nên chưa có đủ tính đại diện cho đám đông SPSS”, NXB Hồng Đức, TP.HCM Từ hạn chế trên, tương lai, tác giả nghiên cứu sâu rộng Quốc Hội (2008), Luật thuế GTGT số 13/2008/QH12 biến quan sát lẫn phạm vi nghiên cứu mẫu nghiên cứu, tác giả đánh giá tác Quốc Hội (2006), Luật quản lý thuế số 78/2006/QH11 động Các yếu tố ảnh hưởng đến Kết thu thuế GTGT Việt Nam Nguyễn Đình Thọ (2011) Phương Pháp Nghiên Cứu Khoa Học Trong Kinh Doanh Nhà Xuất Bản Lao Động Xã Hội Nguyễn Thị Thanh Hoài ctg (2013), Chống gian lận thuế GTGT Việt Nam Th.S Đặng Thị Bạch Vân (2014), Xoay quanh vấn đề người nộp thuế tuân thủ thuế Tạp chí phát triển hội nhập, Số 16(26) – Tháng 05-06/2014 p.62 Tổng cục thuế (2007), Quyết định 728/QĐ-TCT ngày 18/6/2007 quy định chức năng, nhiệm vụ phòng thuộc Cục thuế 10 Tổng cục thuế (2007), Công văn 4930/TCT-TCCB ngày 26/11/2007 việc phân cấp quản lý thuế doanh nghiệp cho Chi cục Thuế 11 Andreoni J, Erard B, Feinstein JS (1998), Tax compliance Journal of Economic Literature.36(2):818–860 12 Alm, J., & Torgler, B (2006), “ Culture differences and tax morale in the Unites States and Europe” Journal of Economic Psychilogy 13 Alm, J., Martinez – Vazquez, J & Torgler, B (2006), “Russian attitudes toward paying taxes – before, during and after the transition” Intenational Journal of Social Economics 14 Bendikiene D., Saparnis G (2006), Changes in the Imposition of Value Added Tax in Lithuania (1994-2004) 63 15 Blumenthal M, Christian C (2004),Tax preparers In: Aaron HH, Selmrod J, 64 26 _ 1991 “VAT Policy Issues: Structure, Regressivity, Inflation, and editors The crisis in tax administration Brookings Institution Press; Washington: Exports.” In Alan A Tait, ed., Value-Added Tax: Administrative and Policy pp 201–299 Issues Occasional Paper 88 Washington D.C.: IMF October 16 Dilius A., Kareivaite R (2010), Pridetines vertes mokescio tarifo analize Lietuvoje darnaus vystymosi kontekste 17 Fishbein M, Ajzen I (1975), Belief, Attitude, Intention and Behavior.Addison Wesley 18 Fischer CM, Wartick M, Mark MM (1992), Detection probability and taxpayer compliance: A review of the literature Journal of Accounting Literature 11(1):1– 46 19 Hair, J F., Black, W C., Babin, B J., Anderson, R E & Tatham, R L (2006) Multivariate data analysis (6th edn) Pearson Prentice Hall 20 Kirchler E, Hölzl E, Wahl I (2008), Enforced versus voluntary tax compliance: The “slippery slope” framework Journal of Economic Psychology 29(2):210– 255 21 Kirchler E (2007) Mühlbacher S Leitner R, editor Kontrollen und Sanktionen im Steuerstrafrecht aus der Sicht der Rechtspsychologie Finanzstrafrecht 2007 in press 22 Le,Tuan Minh (2003), Value Added Tax: Mechanism, Desiggn, and Policy Issues 23 Spicer, M.W.and S.B Lundstedt (1976), Understanding tax evasion, Public Finance 31 24 Song & Yarbrough (1978), “ Preconditions of Voluntary Tax Compliance”, Knowledge and Evaluation of Taxation, Norms, Fairness, and Motivation to Cooperate, p.443 25 Vogel J (1974), Taxation and public opinion in Sweden: An interpretation of recent survey data National Tax Journal 27(1):499–513 65 PHỤ LỤC Phụ lục : Bảng câu hỏi khảo sát Phụ lục 2: Các biến quan sát thang đo Phụ lục 3: Kiểm định độ tin cậy thang đo phân tích hệ số tin cậy Cronbach Alpha Phụ lục 4: Phân tích kết nhân tố EFA Phụ lục 5: Phân tích tương quan biến Phụ lục 6: Chạy hồi quy, kiểm định phù hợp mô hình Phụ lục 7: Phân tích kết kiểm định giả định