ĐỀ TÀI KHOA HỌC SỐ 2.1.3-B11-12 NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG NỘI DUNG BÁO CÁO THỐNG KÊ VỀ CHẤT LƢỢNG TĂNG TRƢỞNG CỦA VIỆT NAM VÀ ÁP DỤNG CHO GIAI ĐOẠN 2006-2010 Cấp đề tài: Bộ Thời gian nghiên cứu: 2011-2012 Đơn vị thực hiện: Viện Khoa học Thống kê Chủ nhiệm: CN Nguyễn Thị Việt Hồng MỞ ĐẦU Sau hai mƣơi năm thực đƣờng lối đổi mới, chuyển đổi chế kinh tế kế hoạch sang chế kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa, Việt Nam đạt đƣợc tốc độ tăng trƣởng kinh tế cao đôi với bảo đảm công mức tƣơng đối xã hội, giảm đáng kể tỷ lệ hộ nghèo Sự phát triển nhanh chóng khoa học kỹ thuật hội nhập quốc tế tạo điều kiện thuận lợi cho Việt nam rút ngắn đƣợc khoảng cách phát triển so với giới nhƣng tạo khơng thách thức, khó khăn kinh tế thị trƣờng non trẻ Nhận thức đƣợc thách thức nguy mức tăng trƣởng năm gần đây, Đảng Nhà nƣớc Việt Nam thực nhiều sách nhằm cải thiện Chất lƣợng tăng trƣởng (CLTT) Song thực tế, đánh giá CLTT việc làm vô khó khăn thay đổi yếu tố lƣợng chất theo xu hƣớng theo tỷ lệ định mà cân chúng bị phá vỡ chi phối qui luật kinh tế, qui luật tự nhiên qui luật xã hội Để tạo điều kiện cho việc xây dựng báo cáo phân tích CLTT năm tiếp theo, năm 2011, Tổng cục Thống kê chủ động triển khai Đề tài cấp bộ: “Nghiên cứu xây dựng nội dung báo cáo thống kê CLTT Việt Nam áp dụng cho giai đoạn 2006-2010” cần thiết 74 Mục tiêu đề tài nhằm tạo lập đƣợc khung báo cáo phân tích với đầy đủ nội dung phản ánh CLTT kinh tế Việt nam ứng dụng tƣơng lai Đồng thời áp dụng khung phân tích để xây dựng báo cáo CLTT kinh tế Việt Nam giai đoạn 2006-2010 Các phƣơng pháp đƣợc nhóm nghiên sử dụng đề tài chủ yếu gồm phƣơng pháp khảo sát, đánh giá, phân tích, tổng hợp trọng đến việc sử dụng kết hợp phƣơng pháp toán với kinh nghiệm chuyên gia Sau hai năm nghiên cứu với hợp tác chặt chẽ thành viên tạo điều kiện Lãnh đạo Tổng cục Thống kê Lãnh đạo Viện Khoa học Thống kê, BCN đề tài thực chuyên đề nghiên cứu tập trung vào nhóm nội dung đề cập kết nghiên cứu đƣợc biên soạn thành báo cáo tổng hợp Ngoài phần đặt vấn đề kết luận, báo cáo gồm hai chƣơng: Chƣơng I: Cơ sở lý luận thực tiễn đề xuất nội dung chất lƣợng tăng trƣởng kinh tế; Chƣơng II: Xác định tiêu phân tích đề xuất khung báo cáo thống kê phân tích chất lƣợng tăng trƣởng CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ĐỀ XUẤT NỘI DUNG CHẤT LƢỢNG TĂNG TRƢỞNG KINH TẾ I Cơ sở lý luận chất lƣợng tăng trƣởng kinh tế Khái niệm tăng trưởng kinh tế nhân tố tác động đến tăng trưởng 1.1 Khái niệm Hiện nay, có nhiều khái niệm khác tăng trƣởng, hầu hết thống tăng trƣởng kinh tế gia tăng quy mô, sản lƣợng kinh tế giai đoạn định, kết đƣợc tạo tất hoạt động sản xuất dịch vụ kinh tế Song thấy, khái niệm tăng trƣởng kinh tế nhƣ đƣợc trình bày dƣới đầy đủ phù hợp với nội dung nghiên cứu Đề tài, cụ thể là: “Tăng trưởng kinh tế mở rộng lực sản xuất hàng hóa dịch vụ kinh tế nhằm đáp ứng nhu cầu người Năng lực sản xuất kinh tế phụ thuộc chủ yếu vào số lượng nguồn lực trình độ cơng nghệ sử dụng trình sản xuất Vì vậy, tăng trưởng kinh tế ln liên quan đến q trình mở rộng hoàn thiện yếu tố tạo nên nguồn lực sản xuất Nói cách khác, tăng trưởng kinh tế gia tăng 75 hàng hóa, dịch vụ sản xuất nâng cao lực sản xuất kinh tế Tăng trưởng kinh tế có vai trị quan trọng tiến trình phát triển thịnh vượng đất nước”(6) Tăng trƣởng kinh tế đƣợc phản ánh nhiều tiêu nhƣ: tổng sản phẩm nƣớc, thu nhập quốc gia, tăng trƣởng vốn, lao động, gia tăng quy mô chất lƣợng thị trƣờng Có thể thấy, lý thuyết tăng trƣởng nhằm mục đích xác định yếu tố chủ yếu định tăng trƣởng vai trò chúng q trình tăng trƣởng Có bốn yếu tố định tăng trƣởng đƣợc nhiều ngƣời ủng hộ gồm: số lƣợng chất lƣợng nguồn nhân lực; số lƣợng chất lƣợng nguồn tài nguyên; mức độ tích lũy vốn; đổi cơng nghệ (bao gồm công nghệ quản lý) Tùy thuộc vào bối cảnh giai đoạn phát triển định nƣớc, mức độ tác động đến tăng trƣởng yếu tố khác Đối với nƣớc q trình cơng nghiệp hóa, nguồn vốn vật chất đóng vai trị quan trọng, thúc đẩy tăng trƣởng Nhƣng nƣớc công nghiệp, nguồn vốn nhân lực công nghệ yếu tố định tăng trƣởng 1.2 Các nhân tố kinh tế tác động đến tăng trưởng Sơ đồ vận hành kinh tế vĩ mơ đƣợc thể nhƣ sau: Sản lƣợng Địn bẩy sách Cú sốc bên Các yếu tố tác động bên kinh tế Việc làm Nền kinh tế vĩ mô Giá Tăng trƣởng Cán cân toán quốc tế Vai trị tổng cung tổng cầu: tồn kết hoạt động kinh tế vĩ mô kết trình giao dịch thị trƣờng, tác động qua lại cung cầu Bởi vậy, ảnh hƣởng tới kinh tế vĩ mô thông qua quan hệ cung - cầu Do đó, nghiên cứu chất lƣợng tăng trƣởng cần tập trung ý vào yếu tố tạo nên quan hệ cung cầu Tổng (6) TS Nguyễn Bích Lâm: “Mối liên hệ lạm phát tăng trƣởng kinh tế”, Bộ Kế hoạch Đầu tƣ - Báo cáo Hội thảo khoa học “Lạm phát tăng trƣởng kinh tế Việt Nam”, Nhà xuất Văn hóa thơng tin, Tháng 5/2013 76 cung tổng cầu xác định mức cân bằng, tức kinh tế đạt tới điểm cân sản lƣợng giá 1.2.1 Nhóm nhân tố bên cung chủ yếu tác động tới tốc độ tăng trưởng kinh tế a Vốn sản xuất/tài sản cố định: yếu tố quan trọng trình sản xuất sản xuất nào, đặc biệt nƣớc phát triển nƣớc công nghiệp phát triển Tài sản cố định đƣợc hình thành từ vốn đầu tƣ Việc đầu tƣ thƣờng Nhà nƣớc doanh nghiệp thực hiện; nhiên, phần đầu tƣ hộ gia đình làm tăng tài sản cố định b Lao động: yếu tố thiếu q trình sản xuất Theo mơ hình tăng trƣởng cổ điển, lao động đƣợc xem quan trọng nhƣ yếu tố vật chất đƣợc xác định số lƣợng lao động làm việc kinh tế Tuy nhiên, mơ hình tăng trƣởng tân cổ điển, mơ hình gần đây, lao động đƣợc xem vốn ngƣời, tức lao động có kỹ sản xuất, có trình độ cơng nghệ để vận hành đƣợc loại máy móc thiết bị ngày phức tạp, có khả phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật c Tiến công nghệ đƣợc đề cập ngày nhiều mô hình tăng trƣởng tân cổ điển, ngày đóng vai trị quan trọng tới tốc độ tăng trƣởng kinh tế thời đại ngày Các nghiên cứu lý thuyết nêu cho thấy nhân tố chủ yếu định trình tăng trƣởng bền vững d Tài nguyên: nhân tố tăng trƣởng quan trọng Nếu nhƣ mơ hình tăng trƣởng cổ điển đề cập đến đất đai nhƣ loại tài nguyên tác động tới trình sản xuất ngày ngƣời ta nhấn mạnh đến nhiều nhân tố khác nhƣ dầu mỏ, khoáng sản Trong giai đoạn nay, xu hƣớng phải sử dụng tiết kiệm nguồn tài nguyên, nên nhân tố tài ngun khơng cịn đƣợc sử dụng mơ hình để phân tích tăng trƣởng kinh tế nhƣ trƣớc 1.2.2 Nhóm nhân tố bên cầu chủ yếu tác động tới tốc độ tăng trưởng kinh tế a Tích lũy tài sản cố định: phân tích nguyên nhân tăng trƣởng kinh tế, cần đặc biệt lƣu ý tới nhân tố đầu tƣ đầu tƣ khơng nhân tố cung (đầu vào) sản xuất mà nhân tố cầu (đầu ra: tăng tài sản); 77 nhân tố đặc biệt tham gia giải thích tăng trƣởng kinh tế mơ hình cung lẫn mơ hình cầu, dự báo ngắn hạn tới dự báo tăng trƣởng dài hạn b Xuất khẩu: nhƣ đầu tƣ, xuất nhân tố quan trọng tạo bƣớc phát triển kinh tế nhanh cho nƣớc phát triển khoảng nửa kỷ gần c Tiêu dùng cuối cùng: việc nghiên cứu trình tiêu dùng cuối Nhà nƣớc dân cƣ ảnh hƣởng chúng tới tăng trƣởng có vai trị quan trọng Thực tế nƣớc phát triển phản ánh: trung hạn, nhân tố bên cung tác động đến trình tăng trƣởng thƣờng đóng vai trị quan trọng so với nhân tố bên cầu Tuy nhiên, kinh tế tình trạng cung vƣợt cầu nhiều loại hàng hóa biến động cầu có ảnh hƣởng lớn nhằm điều chỉnh sản xuất tạo trình ổn định kinh tế vĩ mơ, từ bảo đảm cho q trình tăng trƣởng diễn thuận lợi Nhƣ vậy, trƣờng hợp này, tiêu dùng đóng vai trị chủ yếu tăng trƣởng kinh tế 1.3 Các nhân tố xã hội, môi trường Khác với nhân tố kinh tế, nhân tố xã hội có tác động gián tiếp tới tốc độ CLTT kinh tế nên khó lƣợng hóa đƣa vào tính tốn mơ hình phân tích, đánh giá CLTT Tuy vậy, theo tiến trình phát triển khoa học xã hội, ngƣời ta cố gắng lựa chọn nhân tố xã hội quan trọng có ảnh hƣởng tới CLTT kinh tế để nghiên cứu lƣợng hóa đƣa vào mơ hình phân tích Một số nhân tố là: 1.3.1 Đặc điểm văn hóa – xã hội: nhân tố đƣợc thể thơng qua nhiều khía cạnh, từ trình độ phổ cập kiến thức phổ thông đến khả tiếp thu phát triển tri thức bậc cao nhân loại khoa học cơng nghệ, văn hóa nghệ thuật, phong tục tập quán lối sống Nhìn chung, trình độ văn hóa – xã hội quốc gia cao chất lƣợng lao động, hiệu sử dụng nguồn lực, trình độ quản lý quốc gia cao; nhờ đó, CLTT kinh tế cao Đặc biệt, thời đại ngày nay, tri thức đóng vai trị trình phát triển vai trị văn hóa - xã hội tới CLTT kinh tế cao 1.3.2 Thể chế: thể chế gồm quy định ngƣời tạo nhằm quản lý hoạt động mối quan hệ tổ chức, cá nhân trình 78 hoạt động Khi thể chế đƣợc xây dựng hợp lý, tạo môi trƣờng hoạt động công khai, minh bạch bình đẳng cho nhà đầu tƣ, doanh nghiệp chi phí đầu tƣ, sản xuất, kinh doanh giảm xuống; hiệu tăng lên Kết cuối CLTT kinh tế tăng lên 1.3.3 Vai trò Nhà nước: ngày vai trò Nhà nƣớc đƣợc đề cao, vai trò xây dựng thể chế hệ thống chế sách để kinh tế tăng trƣởng nhanh, bền vững đôi với phát triển xã hội bảo vệ môi trƣờng; tức tăng trƣởng với chất lƣợng cao Thực tế, có dƣới quản lý, điều tiết Nhà nƣớc có phát triển cân đối, hài hịa kinh tế, xã hội mơi trƣờng Ngay lĩnh vực kinh tế, tăng trƣởng kinh tế phụ thuộc lớn vào lực quản lý máy Nhà nƣớc; khơng có quản lý Nhà nƣớc với độc quyền nhiều doanh nghiệp lớn, khó đạt đƣợc phân bổ có hiệu nguồn lực kinh tế 1.3.4 Nhân tố tài nguyên, môi trường: thông thƣờng tài nguyên, môi trƣờng yếu tố chịu ảnh hƣởng trình tăng trƣởng kinh tế Một trình tăng trƣởng kèm với tàn phá tài nguyên, mơi trƣờng dĩ nhiên phải q trình tăng trƣởng khơng có chất lƣợng tốt khơng thể bền vững qua hệ Ngƣợc lại, trình phát triển kèm với sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên, môi trƣờng phát triển nguồn mạnh hơn, tạo hội phát triển cao cho giai đoạn tiếp theo; chất lƣợng sống hệ sau tốt Do vậy, nói, sử dụng hợp lý phát triển nguồn tài nguyên, môi trƣờng tạo thêm hội để phát triển với chất lƣợng ngày cao Mối quan hệ tốc độ tăng trƣởng CLTT Dƣới góc độ triết học, tăng trƣởng kinh tế đƣợc phân tích mô tả theo hai mặt tƣợng hay q trình phát triển, mặt lƣợng mặt chất Lƣợng tăng trƣởng đƣợc thể quy mơ, tốc độ, cịn mặt chất tăng trƣởng thống hữu với mặt lƣợng, tạo cho tƣợng tăng trƣởng kinh tế khác với tƣợng khác Chính hai mặt tƣợng, trình nghiên cứu xác định nội hàm CLTT cần nghiên cứu mối quan hệ tăng trƣởng kinh tế CLTT thông qua số yếu tố sau: 79 2.1 Đầu tư hình thành loại tài sản vốn Các nhân tố sản xuất đóng góp vào q trình tạo tăng trƣởng, hình thành nên mơ hình tăng trƣởng nƣớc nhƣ có nghĩa đóng góp vào tạo phúc lợi Vì vậy, việc đầu tƣ hình thành loại tài sản vốn vấn đề cần thiết để có tăng trƣởng Tuy nhiên, để mang lại CLTT mức đầu tƣ cách thức đầu tƣ quan trọng nhƣ Vì vậy, đầu tƣ cân đối, chẳng hạn đầu tƣ thiên lệch hay sách làm méo mó hình thành loại tài sản vốn, khơng hứa hẹn trì đƣợc tăng trƣởng dài hạn nâng cao phúc lợi xã hội Lập luận trái với nhiều quan niệm trƣớc cho cần đầu tƣ, vốn vật chất mức cao đạt tăng trƣởng nhƣ mong đợi 2.2 Phân phối thành tựu tăng trưởng thực cơng xã hội xóa đói giảm nghèo Cơng cần đƣợc hiểu bình đẳng trƣớc hội việc làm, đầu tƣ, bình đẳng trƣớc hội để nâng cao nguồn vốn nhân lực có mức sống cao Hay nói cách khác, ngƣời có hội tham gia vào trình tăng trƣởng đƣợc hƣởng thành đóng góp tƣơng xứng với lực Khi tài sản tập trung nhóm nhỏ ngƣời giàu lực lƣợng xã hội khơng thể phát triển đƣợc Tuy nhiên, đem chia phúc lợi đầu tƣ nhiều cho phúc lợi xã hội mục tiêu tăng trƣởng nhanh bị đe dọa ảnh hƣởng nghiêm trọng đến trình phát triển Ở mức độ định, xét ngắn hạn, phân phối phần đáng kể thu nhập xã hội cho chƣơng trình xóa đói giảm nghèo nguồn lực dành cho tăng trƣởng kinh tế bị ảnh hƣởng, song xét cách toàn diện dài hạn kết xóa đói giảm nghèo lại tạo điều kiện cho tăng trƣởng nhanh bền vững, đóng góp chung vào q trình phát triển Phân phối thu nhập công lại đƣợc coi có lợi cho tăng trƣởng dài hạn 2.3 Mơi trường Đối với quốc gia, quốc gia giai đoạn đầu q trình cơng nghiệp hóa, nguồn tài ngun thiên nhiên có vai trị lớn, đóng góp đáng kể vào tỷ lệ tăng trƣởng Tuy nhiên, nhiều nƣớc khai thác mức nguồn vốn thiên nhiên quý báu này, dẫn tới tình trạng hệ sinh thái bị 80 cân đối nghiêm trọng, ô nhiễm môi trƣờng gia tăng, gây ảnh hƣởng xấu mặt môi trƣờng kinh tế không cho mà cho hệ mai sau 2.4 Thực mục tiêu phát triển người Tăng trƣởng mang lại cho ngƣời dân hội tiếp cận hệ thống giáo dục, y tế tốt tạo điều kiện cho họ tự vƣơn lên làm giàu Thực tiễn cho thấy, giáo dục có ảnh hƣởng lớn tới khía cạnh đời sống kinh tế xã hội tƣ vai trò giáo dục việc thúc đẩy kinh tế có thay đổi đáng kể theo hƣớng ngày đƣợc đề cao Trong trình tăng trƣởng, quốc gia thực thành cơng sách giáo dục, đƣờng đến thành cơng đƣợc rút ngắn nhiều Một vấn đề đƣợc đặt phải có đƣợc giáo dục cơng thơng qua sách đầu tƣ hợp lý, giúp cho ngƣời dân, giàu nghèo có hội đón nhận kiến thức khoa học tiên tiến nhất, tăng suất lao động, tạo đƣợc nhiều cải vật chất cho xã hội Trên số sở lý luận để đề xuất nội hàm CLTT Ngoài sở trên, Đề tài tham khảo thêm số quan niệm CLTT dƣới góc độ khác làm sở để đề xuất đầy đủ nội hàm CLTT kinh tế nhƣ: CLTT gắn với phát triển bền vững; với quan niệm hiệu quả; nâng cao phúc lợi công dân gắn liền tăng trƣởng với công xã hội; cấu chuyển dịch cấu tăng trƣởng kinh tế; lực cạnh tranh kinh tế, ngành doanh nghiệp; thể chế dân chủ mơi trƣờng trị xã hội kinh tế Các lý thuyết tăng trƣởng xét đến CLTT kinh tế 3.1 Lý thuyết tăng trưởng tân cổ điển đại Các mơ hình Solow Meade có ảnh hƣởng mạnh tới lý thuyết tăng trƣởng kinh tế khoảng ba thập niên, từ xuất lần vào cuối thập kỷ 50 đến năm 80 Joan Robinson, Kaldor, Kendrick, Deninson, Ambramovitz nhiều ngƣời khác phát triển mơ hình thành nhiều nhánh khác lý thuyết tăng trƣởng tân cổ điển Từ năm 60 kỷ trƣớc trở lại đây, lý thuyết tân cổ điển có bƣớc phát triển để thích nghi với trình độ ngày cao kinh tế Theo phân tích nhà tân cổ điển đại, tổng thu nhập quốc gia tăng lên kết tổng hợp tăng tích lũy vốn, mở rộng lực lƣợng lao động thay đổi công nghệ điều kiện cân cạnh tranh 81 Các nhà kinh tế tân cổ điển nhận thấy thực tế, tốc độ tăng trƣởng dân số có xu hƣớng giảm dần, nƣớc công nghiệp, đồng thời vai trị tiến cơng nghệ tăng lên nhanh chóng cách mạng cơng nghiệp lần thứ hai, trình kèm với tăng nhanh thu nhập đầu tƣ Tiến công nghệ khơng giảm nhẹ khó khăn nguồn tài nguyên thiên nhiên giảm sút mà tạo hội tốt để đầu tƣ sinh lợi cao Do đó, nhà kinh tế tân cổ điển đƣa yếu tố điều kiện tự nhiên khỏi mơ hình, đồng thời lại đƣa biến số tiến cơng nghệ vào mơ hình (Solmon, 1994) Tuy nhiên, lý thuyết tân cổ điển đại coi tiến kỹ thuật nhƣ số, đƣợc biểu thị tỷ lệ hồn tồn khơng phụ thuộc vào nhân tố tăng trƣởng khác, đƣợc xem biến ngoại sinh Nhờ phát triển thể chế tài chính, khơng ngƣời sản xuất kinh doanh bỏ vốn đầu tƣ thu lợi nhuận mà ngƣời tiêu dùng Khi ngƣời tiêu dùng không sử dụng hết số thu nhập cho mục đích tiêu dùng phần thu nhập cịn lại đƣợc sử dụng đầu tƣ vào để sinh lời Cơ chế lãi suất xuất ảnh hƣởng tới tiết kiệm đầu tƣ Tỷ lệ tiết kiệm đƣợc xác định thu nhập tỷ lệ đầu tƣ đƣợc xác định tỷ suất lợi nhuận mong đợi, tức theo hai phƣơng thức khác nhau, nên khác Tuy nhiên, tƣợng cân xảy ra, quan hệ nhân tố đƣợc tự động điều chỉnh để lập lại cân Quan hệ ba nhân tố ảnh hƣởng mạnh tới tăng trƣởng kinh tế dài hạn 3.2 Lý thuyết tăng trưởng Keynes (1883-1948) Keynes cho cân kinh tế không thiết mức sản lƣợng tiềm năng, mà thƣờng cân dƣới mức sản lƣợng tiềm Keynes đánh giá cao vai trò tiêu dùng việc xác định sản lƣợng Theo Ông, thu nhập cá nhân đƣợc sử dụng cho tiêu dùng tích luỹ Nhƣng xu hƣớng chung mức thu nhập tăng xu hƣớng tiêu dùng trung bình giảm, xu hƣớng tiết kiệm trung bình tăng Xu hƣớng tiêu dùng giảm làm cho cầu tiêu dùng giảm, nguyên nhân dẫn dến trì trệ hoạt động kinh tế Mặt khác, Keynes cho đầu tƣ đóng vai trị định đến quy mơ việc làm, khối lƣợng đầu tƣ phụ thuộc lãi suất cho vay suất cận biên vốn Keynes sử dụng lý luận việc làm sản lƣợng cầu định để giải thích mức sản lƣợng thấp thất nghiệp kéo dài năm 82 ba mƣơi hầu hết nƣớc công nghiệp Phƣơng Tây, lý thuyết cịn gọi thuyết trọng cầu Qua phân tích tổng quan việc làm, Keynes đến kết luận: muốn thoát khỏi khủng hoảng, thất nghiệp, Nhà nƣớc phải thực điều tiết sách kinh tế, sách nhằm tăng cầu tiêu dùng Ơng cho Chính phủ có vai trị to lớn việc sử dụng sách kinh tế: sách thuế, sách tiền tệ, lãi suất nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Quan điểm tăng trưởng hậu Keynes Trƣờng phái phân tích cấu hệ sau Keynes ngƣợc với quan điểm truyền thống thuyết tân cổ điển Những nhà hậu Keynes phân tích q trình tăng trƣởng với cách nhìn rộng hơn, theo tăng trƣởng kinh tế trình biến đổi cấu sản xuất cần thiết để phù hợp với thay đổi cầu trình độ sử dụng cơng nghệ cao Do tính khơng hồn hảo thị trƣờng khả di chuyển vốn bị hạn chế, trình dịch chuyển cấu thƣờng diễn điều kiện phi cân Từ đặc điểm này, việc mơ hình hóa lý thuyết tăng trƣởng trƣờng phái không rõ ràng nhƣ cách mơ hình hóa lý thuyết cân tổng thể Các nhà kinh tế hậu Keynes cho nhân tố xác định tăng trƣởng dài hạn bao gồm nhân tố nhƣ Thuyết Tân cổ điển nhân tố cấu nhƣ phân bố lại nguồn lực từ khu vực suất thấp sang khu vực suất cao, vai trò quan trọng kinh tế quy mô kiến thức kỹ năng, giảm trở ngại bên Giải thích thuyết dựa mơ hình tăng trƣởng phi cân 3.3 Lý thuyết tăng trưởng kinh tế nội sinh Mục tiêu lý thuyết tăng trƣởng nội sinh phân tích, làm rõ chế nội sinh tạo trình tăng trƣởng kinh tế, từ giải thích số nƣớc phát triển nhanh, trở nên giàu có, số quốc gia khác không cất cánh đƣợc, chí ngày lụi bại, từ rút học đề xuất đƣờng để đƣa kinh tế vào quỹ đạo phát triển dài hạn, ổn định, bền vững, tức trình phát triển với tốc độ cao, có chất lƣợng Theo lý thuyết này, bản, tăng trƣởng xuất phát từ nỗ lực đổi sản xuất; đổi mang tính nội sinh Mơ hình tăng trƣởng nội sinh nhiều kênh ngoại sinh qua cho phép 83 16 Dự trữ ngoại hối III Tăng trưởng theo cấu ngành, thành phần kinh tế 17 Cơ cấu tổng sản phẩm nƣớc theo ngành kinh tế HTCTTKQG Có thể tính 18 Cơ cấu GDP theo thành phần kinh tế (hoặc khu vực sở hữu) HTCTTKQG “ 19 Cơ cấu GDP theo vùng, lãnh thổ HTCTTKQG Có sẵn HTCTTKQG Có sẵn “ “ “ “ Ng.Hàng TW Khơng có sẵn Nhóm tiêu phản ánh công xã hội 20 Thu nhập bình quân nhân tháng chia theo nhóm TN Chênh lệch thu nhập bình qn đầu ngƣời nhóm hộ có thu nhập cao 21 so với nhóm hộ có thu nhập thấp 22 Tỷ lệ nghèo 23 Hệ số bất bình đẳng phân phối thu nhập (hệ số Gini) HTCTTKQG “ 24 Chi tiêu cho giáo dục BQ đầu ngƣời dân số độ tuổi học - Khơng có sẵn 25 Chi tiêu cho y tế bình quân đầu ngƣời hộ dân cƣ - “ HTCTTKQG Chƣa có Tăng trƣởng kinh tế với bền vững môi trƣờng 26 Tổng sản phẩm nƣớc xanh 27 Biến động cấu sử dụng đất phi nông nghiệp 28 Sản lƣợng khai thác số tài nguyên quan trọng (than, dầu, quặng titan, đá) 97 HTCT thống kê mơi trƣờng TCTK Có sẵn 29 Sản lƣợng thủy sản đánh bắt hàng năm HTCTTKQG 30 Diện tích tỷ lệ che phủ rừng HTCTTKQG Có sẵn 31 Số vụ diện tích rừng bị cháy, bị chặt phá “ “ 32 Phát thải CO2 bình quân đầu ngƣời “ “ 33 Khối lƣợng chất thải nguy hại từ công nghiệp “ “ 34 Tỷ lệ khu, cụm cơng nghiệp có hệ thống xử lý nƣớc thải/ chất thải rắn “ “ 35 Số doanh nghiệp đƣợc cấp chứng ISO 14000 HTCT suất, Trung tâm suất VN Khơng có sẵn Trên tiêu chủ yếu đƣợc lựa chọn phục vụ việc phân tích CLTT theo nội dung phản ánh Ngoài tiêu trên, trình xây dựng báo cáo, cần tham khảo thêm chuyên đề, báo phân tích chuyên sâu lĩnh vực tiêu phản ánh sách khác có liên quan, đặc biệt sách cho ngƣời nghèo, ngƣời thất nghiệp việc làm để bổ sung cho báo cáo đƣợc đầy đủ sinh động II Đề xuất khung báo cáo thống kê phân tích CLTT Khái niệm, ý nghĩa, vai trị khung báo cáo phân tích CLTT 1.1 Khái niệm ý nghĩa khung phân tích Hiện nay, chƣa có khái niệm thức “khung báo cáo phân tích” nói chung hay “khung phân tích” nói riêng Tuy nhiên, qua tham khảo tài liệu nƣớc, nghiên cứu khung báo cáo phân tích số lĩnh vực cụ thể qua kinh nghiệm nhóm tác giả, khái quát khung báo cáo nhƣ sau: khung báo cáo hiểu tài liệu gồm nội dung công cụ chủ yếu mang tính hướng dẫn sử dụng để tạo báo cáo thực hành lĩnh vực cụ thể Khung báo cáo cung cấp khái niệm, phương pháp thực hành cấu trúc nội dung để giúp thiết kế nhanh báo cáo theo chủ đề đưa 98 Khung phân tích đƣợc hiểu là: phác thảo nội dung hay nét chủ yếu chủ đề nghiên cứu, thể ý tưởng sáng tạo người phân tích bối cảnh thời gian không gian cụ thể Khung phân tích đƣợc coi bốn nội dung lớn (ba nội dung khác là: đề xuất ý tƣởng; tìm kiếm liệu xây dựng mơ hình phân tích) q trình nghiên cứu, đặc biệt nghiên cứu tƣợng mang tính xã hội Khung phân tích đƣợc sử dụng để xây dựng lên ý tƣởng phân tích thƣờng bao gồm danh sách số chủ yếu phƣơng pháp, công cụ thƣờng dùng phân tích Mặc dù thực tế có nhiều chủ đề, nhiều trƣờng hợp nghiên cứu thiết lập đƣợc khung phân tích chung nhƣ: khung phân tích giới, khung phân tích tài chính; phân tích hoạt động doanh nghiệp Tuy nhiên nay, chƣa có tiêu chuẩn chung đƣợc thiết lập để đánh giá CLTT kinh tế xác định đƣợc đặc trƣng (hay nội hàm) thể CLTT Việc thiết lập mức cụ thể tiêu hệ thống tiêu phản ánh CLTT đƣợc sử dụng để đánh giá kinh tế tăng trƣởng đạt chất lƣợng khó thực đƣợc Theo quan điểm BCN Đề tài quốc gia đƣợc coi "tăng trƣởng có chất lƣợng" tìm đƣợc điểm cân tất yếu tố thuộc sáu đặc trƣng biểu CLTT, độ tăng trƣởng đạt mức bảo đảm cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ đất nƣớc, giữ gìn an ninh xã hội; khoảng cách giàu nghèo, bất bình đẳng, môi trƣờng sống, thất nghiệp; tệ nạn xã hội mức tốt Điều khó xảy thực tế xảy khơng thể trì đƣợc lâu ln có vận động khơng ngừng thân yếu tố cấu thành CLTT Khung báo cáo phân tích có ý nghĩa quan trọng: đề xuất đƣợc ý tƣởng, nội dung phân tích chung mang tính linh hoạt thay đổi thời kỳ; đƣa công cụ phƣơng pháp sử dụng phân tích (chỉ tiêu, phƣơng pháp mơ hình phân tích); thể đƣợc hƣớng dẫn chủ yếu lƣu ý cần thiết Khung báo cáo phân tích CLTT giúp ngƣời nghiên cứu kiểm sốt đƣợc nội dung thực hiện, trình bày đƣợc hợp lý lơgic kết nghiên cứu, kiểm soát đƣợc thời gian thực công việc tạo điều kiện thuận lợi cho nghiên cứu liên quan đến CLTT kinh tế Việt Nam 1.2 Vai trò khung báo cáo phân tích CLTT 99 1.2.1 Vai trị định hướng Khung báo cáo phân tích CLTT cung cấp nét chủ yếu để xây dựng báo cáo, giúp ngƣời sử dụng hình dung đƣợc tồn diện, nhiều khía cạnh CLTT thời kỳ định để đề xuất sách, định hƣớng phát triển Đồng thời, khung báo cáo tập trung, có trọng tâm việc xác định tiêu quan trọng cho trƣờng hợp tăng trƣởng Việt Nam Khi xác định đƣợc mục tiêu tiêu cụ thể giúp cho công tác hoạch định sách đƣợc phù hợp với thực tế Từ năm 2005 đến nay, có nhiều nghiên cứu CLTT đƣợc thực hiện, nhƣng phần lớn nghiên cứu rời rạc chƣa đƣợc hệ thống hóa cách đầy đủ theo khía cạnh CLTT Điều làm cho ngƣời nghiên cứu sau khó khăn việc tìm kiếm đánh giá mức độ đầy đủ nguồn thông tin lúng túng việc xác định chủ đề nghiên cứu liên quan đến CLTT Nếu xây dựng đƣợc khung báo cáo thống kê phân tích CLTT tốt giúp định hƣớng tốt cho nghiên cứu tƣơng lai 1.2.2 Giúp tiết kiệm chi phí nguồn lực cần thiết để thực báo cáo liên quan đến CLTT Khung phân tích CLTT đƣợc thể nhƣ đề cƣơng chi tiết nội dung, cơng cụ phƣơng pháp phân tích, nội dung báo cáo phân tích CLTT Đồng thời nội dung phân tích đƣợc xếp theo bố cục tƣơng đối phù hợp, lôgic thể mối quan hệ vấn đề nghiên cứu Do vậy, khung phân tích đƣợc thiết kế tốt có ích cho việc xây dựng báo cáo CLTT, ngƣời thực khơng phải nhiều cơng sức để tìm kiếm thơng tin, xác định tiêu tìm phƣơng pháp phù hợp, tiết kiệm đƣợc thời gian việc định dạng, kết cấu cho báo cáo Bên cạnh đó, khung phân tích phần lớn đƣợc thiết kế có tính mở tạo điều kiện cho ngƣời phân tích thay đổi để làm sinh động phong phú thêm ý tƣởng phân tích riêng 1.2.3 Là công cụ đắc lực phục vụ quản lý hoạch định sách Trong thực tế, nhu cầu thơng tin khía cạnh xung quanh CLTT nhiều mang tính thời sự, song việc xây dựng báo cáo CLTT mang 100 tính thƣờng xuyên định kỳ lại chƣa đƣợc giao trách nhiệm cho quan cụ thể Phần lớn báo cáo đƣợc thực theo đề tài, dự án, không đƣợc phổ biến rộng, gây khơng khó khăn cho cấp lãnh đạo việc đạo điều hành cơng việc thuộc trách nhiệm quản lý Dựa vào nội dung đƣợc trình bày khung phân tích, nhà quản lý hoạch định sách nhanh chóng xác định đƣợc vấn đề liên quan đến lĩnh vực chịu trách nhiệm quản lý, từ đƣa đƣợc sách liên quan thuộc thẩm quyền quản lý cách nhanh chóng phù hợp Ngồi ba tác dụng đƣợc nêu trên, khung phân tích CLTT đƣợc xây dựng chi tiết hữu ích cho đối tƣợng sử dụng nhiêu (kể sinh viên ngƣời làm công tác giảng dạy) Tuy nhiên, khuôn khổ nghiên cứu Đề tài, BCN Đề tài đƣa gợi ý ban đầu khung phân tích CLTT Đề xuất khung báo cáo phân tích chất lượng tăng trưởng Việt Nam 2.1 Nguyên tắc xây dựng khung báo cáo phân tích Xây dựng khung báo cáo thống kê phân tích CLTT cần tuân thủ theo số nguyên tắc nhƣ sau: (1) Phải xác định rõ không gian thời gian để xây dựng báo cáo phân tích đánh giá CLTT (2) Phân tích, đánh giá phải gắn chặt với điều kiện kinh tế - xã hội, vị vai trò lợi cạnh tranh hữu không gian thời gian thực báo cáo phân tích (3) Phải vào dãy số liệu hệ thống tiêu phục vụ cho phân tích đƣợc xác định (4) Bảo đảm tính phù hợp thống 2.2 Đề xuất khung báo cáo phân tích Nhóm nghiên cứu đề xuất khung báo cáo phân tích CLTT nhƣ đƣợc trình bày dƣới đây: 101 Khung báo cáo thống kê Chất lƣợng tăng trƣởng kinh tế I Phần mở đầu - Lời nói đầu/giới thiệu báo cáo - Một số khái niệm định nghĩa liên quan - Chú thích từ viết tắt thích bảng/biểu (nếu cần thiết) II Phần nội dung báo cáo (1) Bối cảnh nƣớc quốc tế: nêu điểm bật tình hình giới, khu vực Việt Nam tác động đến tăng trƣởng lƣợng chất (2) Khung phân tích CLTT kinh tế theo nội dung Bảng 2: Khung phân tích Chất lượng tăng trưởng kinh tế theo nội dung STT I II Nội dung Mục tiêu Tóm tắt tình hình kinh tế xã hội CLTT Việt Nam giai đoạn phân tích Đƣa đƣợc tranh chung, khái quát tình hình phát triển đất nƣớc nét bật CLTT giai đoạn phân tích Tăng trƣởng kinh tế gắn liền với hiệu sử dụng Xác định lĩnh vực/ngành sử dụng nhiều vốn hay nhiều lao động để tạo sản Chỉ tiêu/chỉ số Giá trị tham chiếu Tốc độ tăng GDP Xu hƣớng, mục tiêu Chỉ số HDI Xu hƣớng/nƣớc tham chiếu Xu hƣớng/mục Tỷ lệ dân số độ tuổi tiêu/nƣớc tham lao động chiếu Một số tiêu bật nội dung phân tích CLTT Phù hợp với thời kỳ phân tích (qua tiêu cụ thể tiêu trình bày từ mục II đƣợc lựa chọn đến mục VI) Tỷ lệ lao động làm Xu hƣớng/nƣớc việc so với tổng dân số tham chiếu 2.Tỷ lệ lao động làm Mục tiêu/nƣớc việc kinh tế qua tham chiếu/xu đào tạo hƣớng 3.Tổng sản phẩm nƣớc Mục tiêu/nƣớc bình quân đầu ngƣời (tính tham chiếu 102 STT Nội dung Mục tiêu nguồn lực khả cạnh tranh kinh tế phẩm Đồng thời thấy rõ vị trí hàng hóa thị trƣờng nƣớc quốc tế, làm sở đề xuất biện pháp/chính sách để phòng ngừa thúc đẩy tăng trƣởng, bảo đảm phát tiển bền vững Chỉ tiêu/chỉ số Giá trị tham chiếu VND; USD) Năng suất lao động xã hội Xu hƣớng/nƣớc tham chiếu Hiệu sử dụng vốn đầu Mục tiêu/xu tƣ (ICOR) hƣớng/nƣớc tham chiếu 6.Tốc độ tăng suất Mục tiêu/nƣớc nhân tố tổng hợp tham chiếu Tỷ trọng đóng góp yếu tố vốn, lao động, Nƣớc tham chiếu suất nhân tố tổng hợp vào tốc độ tăng trƣởng chung Tỷ trọng giá trị xuất sản phẩm cơng nghiệp chế Nƣớc tham biến có hàm lƣợng cơng nghệ chiếu/xu hƣớng cao tổng giá trị xuất hàng hóa Tỷ trọng giá trị hàng xuất qua chế biến Xu hƣớng/nƣớc tổng giá trị xuất hàng tham chiếu hóa 10 Chỉ số lực cạnh tranh Xu hƣớng/nƣớc Việt Nam tham chiếu/mục tiêu III 10 Tăng trƣởng với ổn định kinh tế vĩ mô(10) Đƣa đƣợc thực tiễn, khoa học để hoạch định sách kích Chỉ số lạm phát Mục tiêu/xu hƣớng Cán cân thƣơng mại Xu hƣớng/nƣớc tham chiếu Tốc động tăng trƣởng tín Xu hƣớng/nƣớc dụng tham chiếu Tỷ lệ nợ cơng so với GDP Báo cáo khơng phân tích sách hiệu quản lý nhà nƣớc 103 Mục tiêu/xu STT Nội dung Mục tiêu thích nhà đầu tƣ bỏ vốn vào phát triển sản xuất kinh doanh, cạnh tranh lành mạnh, đạt hiệu kinh tế cao ngƣợc lại IV V Biết đƣợc tỷ trọng đóng góp vào tăng Tăng trƣởng trƣởng lĩnh vực, kinh tế ngành, thành theo phần kinh tế, cấu ngành, khu vực thể thành chế để đề xuất phần kinh sách tế khu phát triển cân vực thể đối chế khu ngành, TPKT nhƣ khu vực thể chế Kiến nghị sách Tăng bảo đảm cho trƣởng ngƣời nghèo kinh tế với đƣợc hƣởng cơng lợi lợi ích xã hội từ chƣơng trình phát Chỉ tiêu/chỉ số Giá trị tham chiếu hƣớng/nƣớc tham chiếu Tỷ lệ bội chi ngân sách nhà Xu hƣớng/nƣớc nƣớc so với GDP tham chiếu Dự trữ ngoại hối Mục tiêu/xu hƣớng Cơ cấu tổng sản phẩm Xu hƣớng/mục nƣớc theo ngành kinh tế tiêu/nƣớc tham chiếu Cơ cấu GDP theo thành Xu hƣớng/mục phần kinh tế (hoặc khu vực tiêu/nƣớc tham thể chế) chiếu Cơ cấu GDP theo vùng, lãnh thổ Xu hƣớng/mục tiêu/nƣớc tham chiếu Thu nhập bình quân nhân tháng chia theo Mục tiêu/xu hƣớng nhóm TN Chênh lệch thu nhập BQ đầu ngƣời nhóm hộ có thu Mục tiêu/xu hƣớng nhập cao so với nhóm hộ có thu nhập thấp Tỷ lệ nghèo 104 Mục tiêu/xu hƣớng STT Nội dung Mục tiêu triển nguồn nhân lực Hồn thiện nâng cao sách an sinh xã hội Chỉ tiêu/chỉ số Giá trị tham chiếu Hệ số bất bình đẳng phân phối thu nhập (hệ số Mục tiêu/xu hƣớng Gini) Chi tiêu cho giáo dục BQ đầu ngƣời dân số độ Xu hƣớng tuổi học Chi tiêu cho y tế bình quân Xu hƣớng đầu ngƣời hộ dân cƣ Tổng sản phẩm nƣớc Xu hƣớng/mục xanh tiêu Biến động cấu sử Xu hƣớng dụng đất phi nông nghiệp Sản lƣợng khai thác số Xu hƣớng/mục tài nguyên quan trọng (than, tiêu dầu, quặng titan, đá) VI Làm đề xuất Tăng sách bảo đảm trƣởng tăng trƣởng kinh tế với gắn với phát bền vững triển bền môi vững, không trƣờng hủy hoại tài nguyên môi trƣờng Sản lƣợng thủy sản đánh Xu hƣớng/mục bắt hàng năm tiêu Diện tích tỷ lệ che phủ Xu hƣớng/mục rừng tiêu Số vụ diện tích rừng bị Tiêu chuẩn/so cháy, bị chặt phá sánh quốc tế Phát thải CO2 bình quân Giới hạn/so sánh đầu ngƣời quốc tế Khối lƣợng chất thải nguy Tiêu chuẩn/so hại từ công nghiệp sánh quốc tế Tỷ lệ khu, cụm công Tiêu chuẩn/so nghiệp có hệ thống xử lý nƣớc sánh quốc tế thải/ chất thải rắn 10 Số doanh nghiệp đƣợc cấp Xu hƣớng/so sánh chứng ISO 14000 quốc tế 105 III Phần kết luận kiến nghị báo cáo - Đƣa kết luận phù hợp với chủ đề phân tích - Kiến nghị sách để phát triển chất lƣợng tƣơng lai Ngoài nội dung chủ yếu đƣợc liệt kê khung báo cáo, báo cáo đƣợc mở rộng thêm nội dung đề cập chi tiết nội dung nêu cho phù hợp điều kiện thực tế ngành trình phát triển đất nƣớc giai đoạn cụ thể Phƣơng pháp công cụ sử dụng phân tích Để xây dựng đƣợc báo cáo thống kê CLTT cần vận dụng tổng hợp nhiều phƣơng pháp Sự phát triển khoa học công nghệ hỗ trợ nhiều cho ngƣời làm công tác phân tích, nhiên, để sử dụng đƣợc phƣơng pháp kinh tế lƣợng nhƣ hồi quy tƣơng quan, phân tích ANOVA phụ thuộc nhiều vào lực cán thực mức độ đáp ứng nguồn số liệu Trong báo cáo phân tích, chúng tơi sử dụng số phƣơng pháp phân tích nhƣ: Phƣơng pháp thống kê mô tả; Phƣơng pháp hồi quy tƣơng quan; Phƣơng pháp Phân tích phƣơng sai (ANOVA); Phƣơng pháp số; Phƣơng pháp phân tích dãy số thời gian; Bảng cân đối liên ngành; Một số cơng cụ phƣơng pháp khác (Tính hệ số co dãn, Tốc độ bắt kịp nƣớc khu vực thu nhập bình quân đầu ngƣời, Hệ số ổn định tăng trƣởng, So sánh lƣợng tăng tuyệt đối 1% tăng, So sánh hệ số ổn định tăng trƣởng qua thời kỳ, Ƣớc tính số liệu thiếu phƣơng pháp nội suy, ngoại suy, phƣơng pháp kiểm kê liên tiếp ) (nội dung chi tiết phƣơng pháp đƣợc trình bày Báo cáo tổng hợp kết nghiên cứu đề tài) Ngoài phƣơng pháp nói trên, để thực phân tích báo cáo, sử dụng phần mềm máy tính trợ giúp phân tích nhƣ: Excel, STATA, SPSS, Eview KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Trong bối cảnh nay, kinh tế Việt Nam hội nhập sâu, rộng với kinh tế giới, chịu tác động trực tiếp từ "cú sốc" bên ngồi nhu cầu thơng tin phân tích sâu CLTT lớn Đã có nhiều viết xoay quanh vấn đề “CLTT kinh tế” phục vụ tốt cho công tác đạo, điều 106 hành kinh tế năm gần Tuy nhiên, phân tích chủ yếu đƣợc thực theo đề tài, dự án, chƣa có đơn vị chịu trách nhiệm xây dựng báo cáo phân tích chất lƣợng theo chu kỳ định Là quan cung cấp thông tin thống kê vĩ mô phục vụ hoạch định sách Đảng Nhà nƣớc, Tổng cục Thống kê có nhu cầu số liệu phân tích CLTT kinh tế theo chu kỳ định hồn tồn phù hợp đầu tƣ cho cơng việc hợp lý Qua hai năm nghiên cứu Đề tài “Xây dựng nội dung báo cáo thống kê chất lƣợng tăng trƣởng Việt Nam áp dụng cho giai đoạn 2006-2010”, nhóm tác giả xác định đƣợc sở lý luận thực tiễn đề xuất nội dung phản ánh mặt chất tăng trƣởng, xác định đƣợc nhóm tiêu, nguồn số liệu chủ yếu phục vụ việc phân tích, đồng thời đề xuất đƣợc nội dung phƣơng pháp sử dụng để xây dựng báo cáo phân tích CLTT Tuy nhiên, phân tích CLTT chủ đề rộng phức tạp, nhiều tranh cãi, chƣa có khái niệm thống nhất, thƣớc đo chuẩn để xem xét, đánh giá kinh tế tăng trƣởng đạt chất lƣợng hay chƣa đạt chất lƣợng Dựa sở khoa học thực tiễn, nhóm tác giả nhận thức đƣợc rõ tầm quan trọng khung báo cáo thống kê CLTT, nỗ lực nghiên cứu để đề xuất đƣợc nội dung khung báo cáo thống kê CLTT nhƣ đƣợc trình bày báo cáo thứ Đề tài Trên sở tiêu đƣợc đề xuất nội dung phân tích đƣợc thể khung báo cáo, nhóm nghiên cứu áp dụng thử nghiệm để xây dựng báo cáo thống kê phân tích CLTT cho giai đoạn 2006 – 2010 Đây mục tiêu chủ yếu Đề tài Kiến nghị Để áp dụng kết nghiên cứu Đề tài vào thực tiễn công tác thống kê, kiến nghị nhƣ sau: (1) Khung báo cáo thống kê phân tích CLTT mà nhóm nghiên cứu đƣa mang tính chất linh hoạt nghiên cứu chủ yếu Ban chủ nhiệm cộng Để xây dựng báo cáo mẫu CLTT, khung báo cáo cần đƣợc tiếp tục hoàn thiện trình thử nghiệm kết nghiên cứu vài lần, dựa vào kết thử nghiệm Đề tài để xây dựng báo cáo thời gian nguồn lực Đề tài cịn hạn chế (kể kinh phí huy động lực lƣợng nghiên cứu) 107 (2) Thay đổi chất lƣợng tƣợng kinh tế - xã hội cần phải có thời gian đầu tƣ nguồn lực Để phân tích đƣợc biến động chất Tăng trƣởng, cần có khoảng thời gian định Do vậy, báo cáo thống kê CLTT không nên thực hàng năm, nên thực theo chu kỳ từ đến năm thuận lợi có tác dụng phản ánh chất nhiều (3) Phân tích kinh tế nói chung phân tích CLTT nói riêng cơng việc địi hỏi trình độ cán mức tƣơng đối cao: có kinh nghiệm cơng tác, có kiến thức chuyên môn lý thuyết thực tế, có trình độ sử dụng máy tính thành thạo phần mềm khai thác sở liệu gốc, nắm vững lý thuyết xác suất thống kê tốn Do vậy, để thực đƣợc báo cáo thống kê phân tích CLTT phát triển đƣợc công việc tƣơng lai, Tổng cục Thống kê cần chuẩn bị tốt nguồn nhân lực tài chính, đồng thời tạo chế hợp tác chia sẻ thông tin bộ/ngành liên quan, đặc biệt với Bộ Tài nguyên & Môi trƣờng, Bộ Tài Ngân hàng nhà nƣớc (4) Tổng cục Thống kê nên có đơn vị nghiệp đảm nhận việc biên soạn báo cáo phân tích chất lƣợng tăng trƣởng bên cạnh báo cáo phân tích hàng năm để bảo đảm tính độc lập tƣơng đối phân tích, nhận định đánh giá Khơng nên giao công việc cho đơn vị thuộc chức quản lý nhà nƣớc (các Vụ thuộc TCTK) bị hạn chế nguồn lực tính độc lập, khách quan công việc./ TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt Bộ Tài nguyên Môi trƣờng, “Báo cáo môi trƣờng quốc gia năm 2005, 2007, 2008, 2009 2010” Diễn đàn phát triển Việt Nam, 2009: “Nguồn tài nƣớc nƣớc ngồi cho tăng trƣởng Việt Nam”, Nhà xuất Văn hóa Xã hội (Xem ổn định kinh tế vĩ mô trang 101) TS Bùi Đại Dũng ThS Phạm Thu Phƣơng, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Kinh tế Kinh doanh 25 (2009) 82-91, Tăng trƣởng kinh tế công xã hội 108 Trung tâm Thông tin Dự báo Kinh tế - Xã hội quốc gia (2006), CLTT Việt Nam số nƣớc Đông Á, Đặc san chuyên đề phục vụ lãnh đạo, Số 23/2006 Tổng cục Thống kê: 164 thuật ngữ thống kê thông dụng Nhà xuất Thống kê 2004 Viện Khoa học Thống kê: "Một số vấn đề phƣơng pháp luận thống kê", Nhà xuất Thống kê năm 2005 GS TSKH Phạm Ngọc Đăng, “Phát triển bền vững mặt môi trƣờng Việt Nam: Thành tựu, thách thức định hƣớng thời gian tới”, 2011 TS Lê Quốc Hội: “CLTT kinh tế Việt Nam tiếp cận dƣới góc độ xóa đói giảm nghèo bất bình đẳng” - Diễn đàn phát triển Việt Nam, CLTT kinh tế Việt Nam, mƣời năm nhìn lại định hƣớng tƣơng lai- Hà nội tháng 2/2011 TS Nguyễn Bích Lâm: “Mối quan hệ lạm phát chất lƣợng tăng trƣởng kinh tế”, Báo cáo hội thảo khoa học Bộ Kế hoạch Đầu tƣ, Học viện Sách Phát triển – Nhà xuất văn hóa thơng tin tháng 5/2013 10 TS Giang Thanh Long “CLTT kinh tế Việt Nam tiếp cận dƣới góc độ an sinh xã hội” Diễn đàn phát triển Việt Nam, CLTT kinh tế Việt Nam, mƣời năm nhìn lại định hƣớng tƣơng lai- Hà nội tháng 2/2011 11 TS Võ Thanh Sơn, TS Vũ Tuấn Anh, “Phát triển bền vững: Khái niệm, nguyên tắc nội dung”, Tài liệu môn học “Phát triển bền vững: Lý thuyết khái niệm” thuộc chƣơng trình Thạc sỹ “Mơi trƣờng phát triển bền vững”, 2006 12 PGS TS Phạm Văn Lợi, “Kinh tế hóa lĩnh vực mơi trƣờng: Một số vấn đề lý luận thực tiễn” (Sách chuyên khảo), Tổng cục Môi trƣờng, Viện Khoa học Quản lý môi trƣờng, 2011 13 Cù Chí Lợi, "Tăng trƣởng CLTT kinh tế Việt Nam" Nhà xuất Từ điển bách khoa, Hà Nội 2009 14 Nguyễn Văn Nam, Trần Thọ Đạt, "Tốc độ CLTT kinh tế Việt Nam", Nhà xuất Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội 2006 109 15 Cao Ngọc Thành, Trần thị Mẫn: “Các quan điểm lý thuyết tăng trưởng kinh tế nói chung thành phố Hồ Chí Minh” 16 Đánh giá tổng quan chất lƣợng tăng trƣởng kinh tế Việt Nam vai trò TFP , Trƣờng Đại học kinh tế quốc dân tháng năm 2012 17 Hồ Khắc Tân, "Xây dựng hệ thống số đánh giá CLTT kinh tế theo phân cấp quản lý Nhà nƣớc cho giai đoạn 2000-2010 dự báo cho năm 2011-2015" Đề tài khoa học cấp Bộ BKHĐT năm 2010 18 Nguyễn Thị Việt Hồng, Báo cáo kết nhiệm vụ Triển khai kết nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu xác định tiêu thống kê đánh giá CLTT kinh tế”, Tổng cục Thống kê, 2009 19 Nguyễn Ngọc Sơn, “CLTT kinh tế Việt Nam mƣời năm nhìn lại giải pháp cho tƣơng lai”, CLTT kinh tế Việt Nam: Mƣời năm nhìn lại định hƣớng tƣơng lai, Diễn đàn phát triển Việt Nam, 2011 20 Nguyễn Tuệ Anh Lê Xuân Bá: Chất lƣợng trăng trƣởng kinh tế số đánh giá ban đầu cho Việt Nam, Hà nội tháng năm 2005 21 Lê Xuân Bá, Hồng Thu Hịa, Nâng cao chất lƣợng phát triển kinh tế - xã hội, sách tham khảo, NXB Tài Chính, Hà Nội, 2010 22 Phạm Thị Thu Trang (), “Đánh giá CLTT 64 tỉnh/thành phố giai đoạn 1991-2006”, 2008; Đề tài Khoa học cấp Bộ năm 2007, Bộ Kế hoạch Đầu tƣ 23 Phân tích chu kỳ tăng trƣởng dự báo ngắn hạn, Nhà xuất Tài năm 2006 24 Số liệu cơng nghiệp nƣớc UNIDO phát hành năm 1998, 2006 25 Trịnh Quang Vƣợng, Báo cáo tổng hợp kết nghiên cứu khoa học đề tài cấp Tổng cục Nghiên cứu xác định tiêu thống kê đánh giá CLTT kinh tế, Tổng cục Thống kê, 2005 26 Trần Thọ Đạt, “Tổng quan CLTT đánh giá CLTT kinh tế Việt Nam, Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc tế “CLTT kinh tế Việt Nam: Giai đoạn 2001-2010 định hƣớng tới năm 2020”, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội, 2011 110 27 Tƣ liệu kinh tế nƣớc ASEAN năm 1996-2000 2004-2006 28 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, XI (Nhà xuất trị quốc gia năm 2006, 2011) Tiếng Anh 29 Asian Productivity Organization: APO Productivity Databook 2011, UN, “Millenium Development Goals” 30 Ann Rockley - Prsident, The Rockley Group Inc: Buiding a content Framework 31 British Geological Survey, “World Mineral Production” from 2000 to 2010, www.bgs.ac.uk 32 International Labour Organization (ILO), SEAPAT, South-East Asia and the Pacific Multidisciplinary Advisory Team: "A conceptual framework for gender analysis and planning" 33 UNCDS, “Indicators of Sustainable Development - CSD Theme Indicator Framework from 2001”, http://www.un.org/esa/sustdev/natlinfo/indicators/isdms2001/ 34 UN, “Millenium Development Goals” 35 World Bank “The quality of Growth” September 2000 – Oxford University Press, trang 29 36 International Labour Organization (ILO), SEAPAT, South-East Asia and the Pacific Multidisciplinary Advisory Team: "A conceptual framework for gender analysis and planning" 37 Tài liệu khai thác từ: http://www.tailieu.vn/ http://www.gso.gov.vn http://www.statistics.vn/; http://www.saga.vn/Giangduong/Daotao/ www.worldbank.org; www.fao.org; www.unstat.un.org 111