LI M U Kinh doanh cà phê hoạt động kinh tế có vị trí quan trọng phạm vi toàn giới Theo tổ chức cà phê giới (ICO) Trung tâm Thơng mại quốc tế (ITC), giá trị xuất CP giới vợt lên so với chè, cao su, ca cao, gạo, hay sản phẩm nông nghiệp khác Đối với nớc phát triển, cà phê mặt hàng có giá trị thơng mại lớn, tạo nhiều việc làm ngoại tệ mạnh Việt Nam, sản xuất xuất cà phê nguồn thu ngoại tệ quan trọng loại nông sản xuất Sản xuất xuất phát triển tạo việc làm cho ngời lao động, góp phần ổn định sản xuất, cải thiện đời sống tăng tích luỹ cho ngân sách Nhà nớc Tuy nhiên năm qua, ngành cà phê thành đáng ghi nhận góp phần đem lại nguồn ngoại tệ không nhỏ cho đất nớc Việc sản xuất xuất nhiều vấn đề xúc, cha tận dụng có hiệu nguồn lực đất nớc để phát triển sản xuất xuất khẩu, sách điều tiết vĩ mô Nhà nớc cha đồng bộ, cha hợp lý nên dẫn đến hiệu sản xuất xuất cha cao, cha tạo nguồn thu ngoại tệ lớn cho ngân sách, cha có tác dụng phát triển vững ngành cà phê Việt Nam Nhận thức rõ tầm quan trọng sản xuất xuất cà phê tăng trởng phát triển kinh tế, kết hợp với kiến thức kinh tế đợc học trờng ĐH Kinh tế Quốc dân, với thực tiễn khách quan thời gian thực tập Vụ Kế hoạch - Thống kê, Bộ Thơng mại, em chọn đề tài: Phơng hớng giải pháp nhằm đẩy mạnh xuất cà phê Việt Nam giai đoạn 2002-2010 Mục đích Chuyên đề là, sở tổng kết vấn đề lý luận hoạt động ngoại thơng, phân tích đánh giá thực trạng hoạt động xuất cà phê Việt Nam thời gian vừa qua, nhằm tìm mặt mạnh mặt yếu với nguyên nhân để đề xuất phơng hớng giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất cà phê giai đoạn 2002-2010 Nội dung báo cáo chia làm ba phần nh sau: Phần thứ nhất: Vai trò xuất xuất cà phê hoạt động ngoại thơng Việt Nam Phần thứ hai: Thực trạng hoạt động xuất cà phê Việt Nam thời gian qua Phần thứ ba: Phơng hớng giải pháp nhằm đẩy mạnh xuất cà phê Việt Nam giai đoạn 2002-2010 Trong trình thực viết này, em nhận đợc giúp đỡ nhiệt tình cô, Vụ KH-TK, Bộ Thơng mại đặc biệt thầy giáo, Nhân dịp em xin bày tỏ lòng biết ơn đến thầy cô, chuyên viên Vụ KH-TK tận tình giúp đỡ em hoàn thành tốt viết phần thứ vai trò xuất xuất cà phê hoạt động ngoại thơng Việt Nam I-/ Cơ sở lý luận hoạt động ngoại thơng 1-/ Khái niệm hoạt động ngoại thơng Ngoại thơng khâu quan trọng hoạt động kinh tế đối ngoại quốc gia Hoạt động thơng mại đời từ sớm, ban đầu trao đổi đơn giản dới hình thức hàng đổi hàng thơng nhân quốc gia khác Điều thể phụ thuộc lẫn kinh tế ngời sản xuất hàng hoá riêng biệt quốc gia Hoạt động thơng mại phát triển với phát triển văn minh loài ngời Từ hình thức trao đổi giản đơn phát triển hình thành hoạt động thơng mại tinh vi so với hoạt động thơng mại nớc hoạt động thơng mại quốc tế không bó hẹp nội kinh tế mà vợt khỏi biên giới quốc gia, gắn liền với việc sử dụng đồng tiền quốc tế Hoạt động buôn bán diễn bất chấp bất đồng ngôn ngữ, phong tục tập quá, văn hoá xã hội, Hoạt động ngoại thơng có vai trò đặc biệt quan trọng phát triển quốc gia kinh nghiệm cho thấy cha có nớc có kinh tế phát triển mà lại không dựa vào hoạt động ngoại thơng Một quốc gia nh cá nhân sống riêng rẽ, biệt lập mà tồn phát triển Bằng khả nguồn lực có tất thật tốt Đó hạn chế nguồn lực buộc phải tiến hành mở cửa hội nhập với bên Ngoài ra, hoạt động thơng mại làm tăng khả thơng mại quốc gia Chúng ta biết rằng, điều kiện tự nhiên xã hội mà quốc gia có lợi riêng tài nguyên thiên nhiên, nhân lực, vốn, khác dẫn đến chênh lệch lớn chi phí sản xuất loại sản phẩm nguyên nhân dẫn đến hoạt động thơng mại nớc với theo nguyên tắc hai bên có lợi Hơn ngoại thơng phát triển góp phần mở rộng thị trờng, phát triển thị hiếu nhân dân thông qua việc trao đổi sản phẩm nớc giới Qua phân tích ta thấy, hoạt động ngoại thơng hoạt động trao đổi, mua bán hàng hoá dịch vụ quốc gia, lấy tiền tệ làm môi giới theo nguyên tắc ngang giá, đợc thực thông qua hoạt động xuất nhập hàng hoá dịch vụ Trong hoạt động xuất đợc hiểu việc mang hàng hoá, dịch vụ bán nớc để thu hút tiền hay hàng hoá về, hoạt động nhập việc mang hàng hoá dịch vụ mua từ nớc đợc trả tiền hay hàng hoá nớc Hoạt động ngoại thơng so với hoạt động kinh doanh buôn bán nớc có điểm khác biệt sau: Một là, hoạt động ngoại thơng hoạt động buôn bán vợt biên giới quốc gia Hàng hoá di chuyển từ nớc qua nớc khác có nhu cầu Hoạt động ngoại thơng chịu quản lý giám sát đơn vị hải quan, cửa quốc gia tham gia kinh doanh Hai là, đối tợng tham gia vào hoạt động ngoại thơng cá nhân, tổ chức có quốc tịch khác Ba là, đồng tiền toán ngoại tệ bên hai bên 2-/ Cơ sở hoạt động ngoại thơng Ngày nay, hoạt động ngoại thơng nh yếu tố thúc đẩy kinh tế phát triển Tất nớc tham gia vào hoạt động ngoại thơng có lợi vấn đề đặt tất nớc tham gia vào hoạt động ngoại thơng có lợi Để xem xét vấn đề nghiên cứu sở lý luận hoạt động ngoại thơng 2.1 Lợi tuyệt đối A.Smith Theo quan điểm lợi tuyệt đối A.Smith nớc sản xuất loại hàng hoá sử dụng tốt loại tài nguyên nớc Đây cách lý giải đơn giản nguyên nhân hoạt động ngoại thơng Lợi tuyệt đối hoạt động ngoại thơng lợi ích thu đợc chênh lệch chi phí sản xuất quốc gia sản xuất loại sản phẩm đó, nớc sản xuất có chi phí cao nhập sản phẩm từ nớc có chi phí thấp Lợi đợc xem xét từ hai phía, nớc sản xuất sản phẩm có chi phí thấp thu đợc lợi nhuận nhiều bán sản phẩm thị trờng quốc tế Còn nớc sản xuất sản phẩm có chi phí cao có đợc sản phẩm mà nớc khả sản xuất sản xuất không đem lại lợi nhuận, ngời ta gọi điều bù đắp đợc đợc yếu khả sản xuất nớc Ngày nay, nớc phát triển việc khai thác lợi tuyệt đối, có ý nghĩa quan trọng cha có khả sản xuất số loại sản phẩm đặc biệt t liệu sản xuất với chi phí chấp nhận đợc Nguyên nhân dẫn đến tích luỹ thấp nớc phát triển phải nhập máy móc thiết bị Vì mà khoản tiết kiệm cha thể trở thành vốn đầu t Khi tiến hành nhập máy móc thiết bị từ nớc phát triển, nớc phát triển khắc phục đợc yếu khả sản xuất t liệu sản xuất nh yếu kiến thức công nghệ 2.2 Lợi tơng đối D.Ricacdo Trong tiến hành hoạt động thơng mại quốc gia đợc lợi từ khác biệt họ cách đạt tới dàn xế theo nớc làm mà xét cách tơng đối nớc làm tốt Theo lý thuyết này, quốc gia có hiệu thấp so với quốc gia khác việc sản xuất tất loại sản phẩm quốc gia tham gia vào thơng mại quốc tế để tạo lợi ích Nguyên tắc để có lợi tơng đối việc thực cách mạng hoá sản xuất xuất sản phẩm có chi phí sản xuất tơng đối thấp so với nớc khác Lợi tơng đối cho phép nớc tham gia vào thơng mại quốc tế để gia tăng thu nhập Sau đây, chứng minh nớc thu đợc lợi từ hoạt động thơng mại cách mạng hoá qua ví dụ sau: Giả sử có số liệu ngày công lao động cần thiết để sản xuất hai sản phẩm thép cà phê hai nớc Việt Nam Nhật Bản Chi phí sản xuất (ngày công lao động) Việt Nam Nhật Bản 35 20 Sản phẩm Thép (tấn) Cà phê (tấn) Nh vậy, xét chi phí sản xuất hao phí lao động Việt Nam cao Nhật Bản hai mặt hàng Do theo lợi tuyệt đối Việt Nam kim ngạch xuất sản phẩm sang Nhật Bản Nếu xem xét dựa theo chi phí so sánh, ta có: Quốc gia SP so sánh Thép/Cà phê Cà phê/Thép Việt Nam Nhật Bản 1/7 1/5 Nh vậy, để sản xuất thép Việt Nam cần cà phê hay ngợc lại cần 1/7 thép để sản xuất cà phê Tơng tự phía Nhật Bản cần cà phê để sản xuất thép ngợc lại cần 1/5 thép để sản xuất cà phê Nh ta thấy chi phí so sánh để sản xuất cà phê Việt Nam thấp Nhật Bản chi phí để sản xuất thép Nhật Bản thấp Việt Nam Do đó, Việt Nam xuất cà phê sang Nhật Bản nhập thép từ Nhật Bản ngợc lại Nhật Bản xuất thép sang Việt Nam nhập cà phê từ Việt Nam Trong mối quan hệ buôn bán có nớc Việt Nam Nhật Bản có lợi, muốn trao đổi hàng hoá với - Về phía Việt Nam: cha có hoạt động ngoại thơng ngời sản xuất cà phê bán cà phê đợc thép, có ngoại thơng họ cần bán cà phê sang Nhật Bản đổi đợc thép họ lại cà phê để tiêu dùng, kết Việt Nam tiêu dùng đờng khả sản xuất Giả sử: tỷ lệ trao đổi 5,5 cà phê=1 thép Việt Nam mua thép Giá SS 7,0 S 5,5 P 5,0 Nhu cầu thép Sơ đồ 1.1 Khi có ngoại thơng, điểm A phản ánh đồng thời khả sản xuất khả tiêu dùng loại hàng hoá cà phê thép (C a , Ta) Khi có ngoại thơng Việt Nam tập trung vào sản xuất cà phê nhiều hơn, sản xuất thép nên đờng giới hạn khả sản xuất PPF, khả sản xuất Việt Nam đợc di chuyển từ A đến B với số lợng cà phê nhiều (Cb>Ca) lợng thép (Tb