LI M U Trong chế thị trờng doanh nghiệp theo đuổi mục tiêu lợi nhuận Để đạt đợc mục tiêu đòi hỏi doanh nghiệp phải luôn đổi nâng cao chất lợng sản phẩm phải tìm cách tiết kiệm chi phí hạ thấp giá thành sản phẩm Điều thực sở quản lý chặt chẽ việc sử dụng có hiệu nguồn lực xác định xác chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm doanh nghiệp Nhận thức đợc tầm quan trọng vấn đề trên, qua thời gian đợc học tập trờng thời gian ngắn tìm hiểu thực tiễn, em đà lựa chọn nghiên cứu đề tài Hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm Công ty giầy Thăng Long Ngoài lời mở đầu kết luận, kết cấu luận văn gồm có ba chơng: Chơng I: Một số vấn đề lý luận hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp sản xuất Chơng II: Tình hình thực công tác hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm công ty giầy Thăng Long Chơng III: Một số nhận xét kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm Chơng I Một số vấn đề lý luận hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp sản xuất 1.1 Những vấn đề chung chi phí sản xuất giá thành sản phẩm 1.1.1 Khái niệm phân loại chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm doanh nghiệp sản xuất 1.1.1.1 Chi phÝ s¶n xt Trong nỊn kinh tÕ níc ta nay, sau chuyển đổi chế quản lý kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang chế thị trờng, trớc cạnh tranh doanh nghiệp ngày gay gắt buộc doanh nghiệp muốn tồn phải làm ăn thực có hiệu quả, tạo đợc uy tín chiếm lĩnh đợc thị trờng Các sản phẩm doanh nghiệp sản xuất phải đa dạng mẫu mÃ, chủng loại đặc biệt sản phẩm phải có chất lợng cao giá thành hạ, có nh doanh nghiệp có chỗ đứng thị trờng Việc hạ giá thành sản phẩm mối quan tâm hàng đầu doanh nghiệp, hạ giá thành sản phẩm đồng nghĩa với việc hạ thấp chi phí sản xuất Để làm đợc điều đòi hỏi doanh nghiệp phải biết tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu, tiết kiệm chi phí sản xuất chung, chi phí nhân công trực tiếp không ngừng nâng cao suất lao động a) Khái niệm chi phí sản xuất kinh doanh : Để tiến hành sản xuất kinh doanh doanh nghiệp cần có đầy đủ yếu tố là: lao động, t liệu lao động, đối tợng lao động Sự tham gia yếu tố vào trình sản xuất doanh nghiệp hình thành khái niệm chi phí tơng ứng Chi phÝ s¶n xuÊt gåm hai yÕu tè chi phÝ bản: chi phí lao động sống chi phí lao động vật hoá Chi phí lao ®éng vËt ho¸ ( hao phÝ lao ®éng qu¸ khø ) toàn giá trị t liệu sản xuất đà tiêu hao trình tạo sản phẩm, dịch vụ nh: khấu hao tài sản cố định, chi phí nguyên vật liệu, công cụ, dụng cụ, lợng, nhiên liệu v.v Chi phí lao động sống ( hao phí lao động sống): chi phí tiền lơng phải trả cho ngời lao động tham gia vào trình sản xuất tạo sản phẩm, dịch vụ Sau trình sản xuất sản phẩm đợc tạo ra, lúc doanh nghiệp phải tổ chức mạng lới tiêu thụ sản phẩm để thu hồi vốn cho tái sản xuất thu lợi nhuận Để trình tiêu thụ sản phẩm diễn cách nhanh chóng, doanh nghiệp phải bỏ chi phí phục vụ cho trình tiêu thụ nh: chi phí vận chuyển bốc dỡ sản phẩm v.v không ngừng đẩy mạnh hoạt động tiếp thị, nghiên cứu thị trờng, quảng cáo sản phẩm v.v Những chi phí liên quan đến trình tiêu thụ sản phẩm gọi chi phí tiêu thụ sản phẩm Ngoài số chi phí doanh nghiệp phải nộp thuế, phí, lệ phí nh thuế giá trị gia tăng ( VAT ), thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế chớc bạ, thuế thu nhập, thuế tài nguyên v.v số loại phí, lệ phí khác Đây khoản chi phí kinh doanh doanh nghiệp Do vậy, sản xuất kinh doanh bao gồm toàn chi phí sản xuất, chi tiêu tiêu thụ sản phẩm chi phí kinh doanh Chúng ta cần ý phân biệt chi phí chi tiêu, chi phÝ lµ biĨu hiƯn b»ng tiỊn cđa toµn bé hao phí lao động sống lao động vật hoá ( lao động khứ ) cần thiết cho trình hoạt động sản xuất kinh doanh mà doanh nghiệp ph¶i chi mét kú s¶n xuÊt kinh doanh Nh đợc tính chi phí kỳ hạch toán hao phí tài sản lao động có liên quan đến khối lợng sản phẩm sản xuất kỳ khoản chi kỳ hạch toán Ngợc lại, chi tiêu giảm đơn loại vật t, tài sản, tiền vốn doanh nghiệp đợc dùng vào mục đích Tổng số chi tiêu kỳ doanh nghiệp bao gồm chi tiêu cho trình cung cấp ( chi mua sắm vật t, hàng hoáv.v.) chi tiêu cho trình sản xuất kinh doanh ( chi cho sản xuất, chế tạo sản phẩm cho công tác quản lý v.v.) chi tiêu cho trình tiêu thụ sản phẩm ( chi vận chuyển, bốc dỡ quảng cáov.v.) Chi tiêu chi phí hai kh¸i niƯm kh¸c nhng cã quan hƯ mËt thiÕt với nhau, chi tiêu sở để phát sinh chi phí, chi tiêu chi phÝ Tỉng sè chi phÝ kú cđa doanh nghiƯp bao gồm toàn giá trị, tài sản hao phí tiêu dùng hết cho trình sản xuất tính vào kỳ Chi phí chi tiêu khác lợng mà khác thời gian, có khoản chi tiêu nhng tính vào chi phÝ kú sau ( chi mua nguyªn vËt liƯu vỊ nhËp kho nhng cha sư dơng ) vµ cã khoản tính vào chi phí kỳ nhng thực tế cha chi tiêu ( chi phí phải trả ) Sở dĩ có khác chi tiêu chi phí doanh nghiệp đặc điểm, tính chất vận động phơng thức chuyển dịch giá trị loại tài sản vào trình sản xuất yêu cầu kỹ thuật hạch toán chúng Tóm lại, chi phí sản xuất kinh doanh biều tiền toàn hao phí lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiƯp đà bỏ có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh thời kỳ định ( tháng, quý, năm ) b) Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh Chi phí sản xuất cho doanh nghiệp công nghiệp bao gồm nhiều khoản chi phí khác vỊ néi dung kinh tÕ, tÝnh chÊt cđa chi phí, vai trò việc tạo sản phẩm, địa từn khoản mục chi phív.v Tuy nhiên mặt hạch toán, chi phí sản xuất thờng đợc phân loại theo tiêu thức sau: - Phân loại theo yếu tố chi phí: Để phục vụ cho việc tập hợp, quản lý chi phí theo nội dung kinh tế ban đầu đồng mà không xét đến công dụng cụ thể, địa điểm phát sinh, chi phí đợc phân theo yếu tố chi phí Cách phân loại giúp cho việc xây dựng phân tích, định mức vốn lu động nh việc lập, kiểm tra phân tích dự toán chi phí Theo quy định hành Việt Nam toàn chi phí đợc chia thành yếu tố: + Yếu tố nhiên liệu, vật liệu: bao gồm toàn chi phí nguyên vật liệu vật liệu phụ phụ tïng thay thÕ c«ng dơng v.v sư dơng vào sản xuất kinh doanh ( loại trừ gía trị dùng không hết nhập lại kho phế liệu thu hồi với nhiên liệu, động lực ) + Yếu tố nhiên liệu, động lực: bao gồm giá trị vật t, xăng dầu, điện than v.v đợc sử dụng vào trình sản xuất kinh doanh kỳ ( trừ số dùng không hết nhập lại kho phế liệu thu hồi ) + Yếu tố tiền lơng khoản phụ cấp theo lơng: phản ánh số tiền lơng phụ cấp mang tính chất lơng phải trả cho công nhân viên chức + Yếu tố BHXH, BHYT, KPCĐ: tính theo tỷ lệ quy định tổng số tiền lơng phụ cấp lơng phải trả cho công nhân viên chức + Yếu tố khấu hao tài sản cố định: phản ánh tổng số khấu hao tài sản cố định phải trích kỳ tất tài sản cố định sử dụng cho sản xuất kinh doanh + Yếu tố chi phí dịch vụ mua ngoài: phản ánh toàn chi phí dịch vụ mua dùng vào sản xuất kinh doanh + Yếu tố chi phí khác tiền: phản ánh toàn chi phí khác tiền cha phản ánh vào yếu tố dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh kỳ - Phân loại theo khoản mục chi phí giá thành: Căn vào mục đích công dụng chi phí sản xuất đợc chia thành khoản mục chi phí khác nhau, khoản mục chi phí bao gồm chi phí có mục đích, công dụng, không phân biệt chi phí có nội dung kinh tế nh Theo quy định hành, giá thành sản xuất Việt Nam bao gồm ba khoản mục chi phí: + Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Khoản mục chi phí phản ánh toàn chi phí nguyên vật liệu chính, phụ, nhiên liệu v.v tham gia trực tiếp vào trình sản xuất chế tạo sản phẩm hay thực lao vụ, dịch vụ + Chi phí nhân công trực tiếp: Khoản mục chi phí bao gồm tiền công, tiền phụ cấp lơng khoản trích cho quỹ BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ với tiền lơng phát sinh + Chi phí sản xuất chung: Bao gồm toàn chi phí phát sinh phạm vi phân xởng ( trừ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chi phí nhân công trực tiếp ) Chi phí sản xuất chung đợc chia thành: Chi phí nhân viên phân xởng: bao gồm tiền lơng khoản trích theo lơng, khoản phụ cấp cho nhân viên thủ kho, nhân viên phân xởng Chi phí vật liệu dùng cho phân xởng: nh vật liệu dùng để sửa chữa, bảo dỡng tài sản cố định, vật t văn phòng, vật liệu tiêu dùng cho nhu cầu quản lý tổ sản xuất Chi phí công cụ dụng cụ sản xuất: khuôn mẫu dụng cụ bảo hộ lao động, ván khuônv.v dùng cho sản xuất phân xởng Chi phí khấu hao tài sản cố định: bao gồm số tiền trích khấu hao tài sản vô hình tài sản cố định thuê tài sử dụng phân xởng Chi phí dịch vụ mua ngoài: gồm chi phí lao vụ, dịch vụ mua phục vụ cho sản xuất doanh nghiệp nh điện nớc, điện thoại v.v Chi phí băng tiền khác: bao gồm chi phí phát sinh chi phí - Để đánh giá đầy đủ giá thành sản phẩm nghiên cứu thêm hai khoản mục chi phí chi phí bán hàng chi phí quản lý doanh nghiệp: + Chi phí bán hàng: khoản chi phí mà doanh nghiệp bỏ có liên quan đến hoạt động tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ kỳ nh chi phí nhân viên bán hàng, chi phí dụng cụ bán hàng, chi phí quản cáo + Chi phí quản lý doanh nghiệp: khoản chi phí phát sinh có liên quan chung đến toàn hoạt động doanh nghiệp mà không tách riêng đợc cho mặt hoạt động Chi phí quản lý doanh nghiệp bao gồm chi phí quản lý kinh doanh, quản lý hành chi phí chung khác - Phân loại theo cách thức kết chuyển chi phí: Toàn chi phí sản xuất kinh doanh theo cách phân loại đợc chia thành chi phí sản phẩm chi phí thời kỳ + Chi phí sản phẩm: chi phí liên quan đến sản phẩm đợc sản xuất kỳ định + Chi phí thời kỳ: chi phí làm giảm lợi tức kỳ đó, phần giá trị sản phẩm đợc sản xuất đợc mua nên đợc xem phí tổn thờng đợc khấu trừ từ lợi tức thời kỳ mà chúng phát sinh ( chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp ) - Phân loại chi phí theo quan hệ chi phí với khối lợng công việc sản phẩm hoàn thành: Nhằm đảm bảo cho việc lập kế hoạch, quản lý hạch toán chi phí, đồng thời làm đề định kinh doanh, toàn chi phí sản xuất kinh doanh đợc phân chia theo quan hệ với khối lợng công việc hoàn thành Theo cách phân loại chi phí đợc phân làm hai loại + Định phí: chi phí không đổi tổng số so với khối lợng công việc hoàn thành Tuy nhiên chi phí tính cho đơn vị sản phẩm lại biến đổi nh số lợng sản phẩm thay đổi + Biến phí: chi phí thay đổi tổng số, tỷ lệ so với công việc hoàn thành Tuy nhiên chi phí biến đổi tính đơn vị sản phẩm có tính cố định 1.1.1.2 Giá thành sản phẩm 1.1.1.2.1 Khái niệm giá thành sản phẩm Giá thành sản phẩm biểu tiền toàn khoản hao phí lao động sống lao động vật hoá có liên quan đến khối lợng sản phẩm, dịch vụ, lao động đà hoàn thành kỳ Giá thành sản phẩm phạm trù sản xuất hàng hoá, phản ánh lợng giá trị hao phí lao động sống lao ®éng vËt hãa ®· thùc sù chi cho sản xuất tiêu thụ sản phẩm Trong giá thành sản phẩm bao gồm chi phí tham gia trực tiếp dán tiếp vào trình sản xuất, tiêu thụ phải đợc bồi hoàn để tái sản xuất doanh nghiệp mà không bao gồm chi phí phát sinh kỳ kinh doanh doanh nghiệp, chi phí đa vào giá thành sản phẩm phải phản ánh đợc giá trị thực t liệu sản xuất tiêu dùng cho sản xuất, tiêu thụ khoản chi tiêu khác có liên quan tới việc bù đắ giản đơn hao phí lao động sống 1.1.1.2.2 Phân loại giá thành sản phẩm Để đáp ứng yêu cầu quản lý, hạch toán kế hoạch hoá giá thành nh yêu cầu xây dựng gía hàng hoá, giá thành đợc xem xét dới nhiều góc độ khác có nhiều phạm vi tính toán khác Có hai cách phân loại giá thành sản phẩm sau: - Phân loại theo thời điểm nguồn số liệu để tính giá thành + Giá thành kế hoạch: Giá thành kế hoạch đợc xác định trớc bớc vào kinh doanh sở giá thành thực tế kỳ trớc định mức, dự toán chi phí kỳ kế hoạch + Giá thành định mức: đợc xác định trớc bớc vào sản xuất sản phẩm Tuy nhiên, khác với giá thành kế hoạch đợc xây dựng sở định mức chi phí hành thời điểm định kỳ kế hoạch nên giá thành định mức thay đổi phù hợp với thay đổi định mức chi phí đạt đợc trình sản xuất sản phẩm + Giá thành thực tế: tiêu đợc xác định sau kết thúc trình sản xuất sản phẩm sở chi phí phát sinh trình sản xuất sản phẩm - Nếu xét theo phạm vi phát sinh chi phí, giá thành đợc chia thành: + Giá thành sản xuất ( giá thành công xởng ): tiêu phản ánh tất chi phí phát sinh liện quan đến việc sản xuất sản phẩm, chế tạo sản phẩm phạm vi phân xởng sản xuất ( chi phí vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp chi phí sản xuất chung ) Giá thành sản phẩm để tính toán giá vốn hàng bán tồn kho lÃi gộp doanh nghiệp sản xuất Giá thành Chi phí sản Chi phí sản Chi phÝ s¶n s¶n xuÊt = xuÊt kinh + xuÊt kinh + xuÊt kinh doanh dë doanh ph¸t doanh dë dang đầu kỳ sinh dang cuối kỳ kỳ + Giá thành tiêu thụ ( giá thành toàn ): tiêu phản ánh toàn chi phí phát sinh liên quan đến việc sản xuất tiêu thụ sản phẩm ( chi phí sản xuất, chi phí bán hàng chi phí quản lý ) Do giá thành tiêu thụ đợc gọi giá thành toàn Giá thành toàn sản phẩm tiêu thụ = Giá thành sản xuất toàn sản phẩm + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiƯp + Chi phÝ tiêu thụ sản phẩm Việc phân loại giá thành theo góc độ xem xét nhằm vào mục đích khác công tác quản lý kế hoạch hoá giá thành, giúp cho việc kiểm tra giám sát tình hình thực kế hoạch giá thành sản phẩm doanh nghiệp xác địn xác kết tài chính, tránh đợc tình trạng lÃi giả lỗ thật sản xuất kinh doanh đơn vị sở 1.1.2 Sự cần thiết nhiệm vụ công tác hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm Công tác tập hợp chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm chủ yếu cung cấp thông tin phục vụ cho công tác quản lý nên đóng vai trò quan trọng công tác quản trị doanh nghiệp Ngày nay, doanh nghiệp chủ thể độc lập, tự hạch toán kinh doanh đợc quyền chủ động lựa chọn phơng án sản xuất phù hợp, chịu trách nhiệm bù đắp chi phí bỏ ra, tạo lợi nhuận cao cho doanh nghiệp Để làm đợc điều này, doanh nghiệp phải tổ chức hạch toán chi phí sản xuất đầy đủ, hợp lý tính toán xác giá thành sản phẩm Giá thành sản phẩm có ý nghĩa lớn công tác quản lý chi phí Trong kinh tế thị trờng hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp chịu tác động lớn quy luật cạnh tranh thờng xuyên kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ loại chi phí phát sinh góp phần quản lý tài sản, vật t, tiền vốn, lao động có hiệu từ có biện pháp phấn đấu hạ giá thành nâng cao chất lợng sản phẩm Đó điều kiện quan trọng để doanh nghiệp tồn phát triển kinh tế, đồng thời tiền đề để xác định xác kết hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Xuất phát từ vấn đề trên, việc hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm yêu cầu quan trọng công tác kế toán doanh nghiệp cần thùc hiƯn tèt nh÷ng nhiƯm vơ sau: - Cung cÊp thông tin cho quản lý cách kịp thời xác làm sở cho việc định kinh doanh đắn - Xác định đối tợng tập hợp chi phí sản xuất phơng pháp tập hợp chi phí sản xuất phù hợp với đặc điểm quy trình công nghệ, đặc điểm tổ chức sản xuất doanh nghiệp - Lựa chọn đối tợng tính giá phơng pháp tính giá thành phù hợp với đặc điểm riêng doanh nghiệp - Xác định giá trị sản phÈm dë dang - Thùc hiƯn ph©n bỉ chi phÝ sản xuất phát sinh kỳ đối tợng tính giá thực công tác tính giá thành cho khối lợng sản phẩm, dịch vụ đà hoàn thành - Theo dõi ghi chép, phản ánh nghiệp vụ kinh tế có liên quan đến chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm Phân tích tình hình thực mức dự toán chi phí sản xuất tình hình thực kế hoạch giá thành để có kiến nghị để xuất cho lÃnh đạo doanh nghiệp định trớc mắt nh lâu dài phát triển sản xuất kinh doanh doanh nghiệp 1.1.3 Mối quan hệ chi phí sản xuất giá thành sản phẩm Chi phí sản xuất giá thành sản phẩm hai khái niệm riêng biệt, chóng cã mèi quan hƯ mËt thiÕt víi nhau, gièng chất biểu tiền chi phí lao động sống lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiƯp ®· bá trình sản xuất sản phẩm Chi phí sản xuất sở cho việc tính giá thành sản phẩm kỳ Vì quản lý chi phí tốt nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh Tuy nhiên, chi phí sản xuất giá thành sản phẩm lại có khác nhau: - Chi phí sản xuất kỳ bao gồm chi phí sản xuất đà trả trớc kỳ nhng cha phân bổ kỳ chi phí sản xuất phải trả kỳ trớc nhng kỳ phát sinh nhng không bao gồm chi phí trả kỳ nhng thực tế cha phát sinh chi phí đà trả trớc nhng kỳ phân bổ Giá thành sản phẩm ngợc lại, liên quan đến chi phí phải trả kỳ chi phí phải trả trớc mà phân bổ cho kỳ - Chi phí sản xuất gắn liền với thời kỳ đà phát sinh chi phí, bao gồm chi phí sản xuất phát sinh thời kỳ định (tháng, quí, năm ) mà không tính đến việc chi phí có liên quan tới số sản phẩm đà hoàn thành hay cha Giá thành sản phẩm lại gắn liền với khối lợng công việc, sản phẩm lao vụ dịch vụ đà hoàn thành - Chi phí sản xuất kỳ không liên quan đến sản phẩm đà hoàn thành kỳ mà liên quan tới sản phẩm dở dang cuối kỳ sản phẩm hỏng Giá thành không liên quan tới sản phẩm hỏng sản phẩm dở dang cuối kỳ nhng lại liên quan ®Õn chi phÝ s¶n xt cđa s¶n phÈm dë dang cđa kú tríc chun sang - Chi phÝ s¶n xt không gắn với khối lợng chủng loại sản phẩm hoàn thành Giá thành lại liên quan đến khối lợng - chủng loại sản phẩm hoàn thành - Đối tợng hạch toán chi phí sản xuất phạm vi giới hạn cần phải tập hợp chi phí nơi phát sinh chi phí nơi chịu phí Còn giá thành sản phẩm loại sản phẩm lao vụ dịch vụ, bán thành phẩm doanh nghiệp sản xuất đòi hỏi phải tính giá thành giá thành đơn vị 1.2 Đối tợng phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm 1.2.1 Đối tợng hạch toán chi phí sản xuất Việc xác định đối tợng kế toán tập hợp chi phí khâu đặc biệt quan trọng toàn công tác quản lý chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp Vì lựa chọn xác đối tợng tập hợp chi phí sản xuất có tác dụng tốt cho việc tăng cờng quản lý sản xuất hạch toán kinh tế nội nh hạch toán kinh doanh toàn doanh nghiệp Để xác định đối tợng hạch toán chi phí sản xuất cách cần dựa vào sau: - Đặc điểm qui trình công nghệ sản xuất: + Với sản xuất giản đơn: đối tợng kế toán hạch toán chi phí sản phẩm hay toàn trình sản xuất + Với sản xuất phức tạp: đối tợng kế toán hạch toán chi phí sản xuất phận chi tiết sản phẩm, giai đoạn chế biến, phân xởng phận sản xuất - Đặc điểm tổ chức sản xt kinh doanh cđa doanh nghiƯp: t theo c¬ cÊu tổ chức sản xuất, yêu cầu trình độ quản lý sản xuất kinh doanh, yêu cầu hạch toán kinh doanh doanh nghiệp để xác định đối tợng kế toán hạch toán chi phí sản xuất Trình độ hạch toán cao đối tợng tập hợp chi phí sản xuất cụ thể, chi tiết ngợc lại trình độ thấp đối tợng bị hạn chế thu hẹp Xác định đắn đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất phù hợp với đặc điểm tình hình hoạt động sản xuất, đặc điểm qui trình công nghệ sản xuất sản phẩm đáp ứng đợc yêu cầu quản lý chi phí s¶n xt cđa doanh nghiƯp sÏ gióp cho tỉ chøc tốt công việc kế toán tập hợp chi phí sản xuất 1.2.2 Trình tự hạch toán chi phí sản xt Chi phÝ s¶n xt kinh doanh cđa doanh nghiƯp đòi hỏi phải đợc tập hợp tiến hành theo trình tự hợp lý, khoa học tính giá thành sản phẩm cách xác kịp thời Trình tự phụ thuộc đặc điểm sản xuất ngành nghề, doanh nghiệp mối quan hệ hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp, trình độ công tác quản lý hạch toán Tuy nhiên khái quát trình tự hạch toán chi phí sản xuất đợc tiến hành theo bớc sau: - Bớc 1: Tập hợp chi phí trực tiếp Chi phí sản xuất trực tiếp chi phí thuộc yếu tố sản xuất có mối liên hệ trực tiếp đến sản phẩm sản xuất kỳ Chi phí gồm có: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chi phí nhân công trực tiếp - Bớc 2: Tính toán phân bổ lao vụ ngành sản xuất kinh doanh phụ có liên quan trực tiếp đến đối tợng sử dụng sở khối lợng lao vụ phục vụ giá thành đơn vị lao vụ - Bớc 3: Tập hợp phân bổ chi phí sản xuất chung Chi phí sản xuất chung chi phí phục vụ quản lý phân xởng, phận sản xuất sản phẩm Thuộc loại chi phí có chi phí nhân viên phân xởng, chi phí vật liệu dùng cho sửa chữa tài sản cố định, chi phí khấu hao máy móc thiết bị - Bớc 4: Tổng hợp chi phí sản xuất, kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang, tính tổng giá thành giá thành đơn vị sản phẩm Tùy theo phơng pháp hạch toán hàng tồn kho ¸p dơng doanh nghiƯp mµ néi dung, c¸ch thøc hạch toán chi phí sản xuất có điểm khác 1.2.3 Các phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất 1.2.3.1 Hạch toán chi phí sản xuất theo phơng pháp kê khai thờng xuyên a) Hạch toán chi phí nguyªn vËt liƯu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liƯu trực tiếp bao gồm giá trị nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệuv.v đợc xuất dùng trực tiếp cho việc chế tạo sản phẩm, chi phí thờng đợc xây dựng theo định mức chi phí tổ chức quản lý theo định mức Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng tơng đối lớn tổng chi phí sản xuất sản phẩm, giá trị tiêu hao trực tiếp trình sản xuất góp phần cấu thành nên hình thái vật chất sản phẩm Đối với vật liệu xuất dùng có liên quan trực tiếp đến đối tợng tập hợp chi phí riêng biệt ( phân xởng, phận sản xuất sản phẩm, loại sản phẩm, lao vụv.v.) hạch toán chi tiết cho đối tợng Trờng hợp vật liệu xuất dùng có liên quan đến nhiều đối tợng tập hợp chi phí tổ chức hạch toán riêng đợc phải áp dụng phơng pháp phân bổ gián tiếp để phân bổ chi phí cho đối tợng có liên quan Tiêu thức phân bổ thờng đợc sử dụng phân bố theo định mức tiêu hao, theo hệ số, theo trọng lợng, số lợng sản phẩmv.v Công thức phân bổ nh sau: Chi phí vật liệu phân bổ cho đối tợng ( sản phẩm ) = Tổng chi phí vật liệu cần phân bổ x Tỷ lệ (hệ số) phân bổ Trong đó: Tỷ lệ ( hệ số ) = Tổng tiêu thức phân bổ đối tợng phân bổ Tổng tiêu thức phân bổ tất đối tợng Tài khoản sử dụng: Để theo dõi khoản chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, kế toán sử dụng TK 621 - chi phÝ nguyªn vËt liƯu trùc tiÕp Tài khoản đợc mở chi tiết theo yêu cầu quản lý doanh nghiệp Bên nợ: Giá trị nguyên vật liệu xuất dùng trực tiếp cho chế tạo sản phẩm hay thực lao vụ, dịch vụ Bên có: - Trị giá nguyên liệu, vật liệu sử dụng không hÕt nhËp l¹i kho hay kÕt chun sang kú sau - Kết chuyển phân bổ trị giá nguyên vật liƯu trùc tiÕp sư dơng cho s¶n xt kinh doanh vào tài khoản tính giá thành TK 621 cuối kỳ số d Phơng pháp hạch toán cụ thĨ - Xt kho vËt liƯu sư dơng trùc tiÕp cho việc chế tạo sản phẩm hay thực lao vụ, dịch vụ: Nợ TK 621 ( chi tiết theo đối tợng ) Có TK 152 : giá thực tế xuất dùng loại - Trờng hợp nhận vật liệu không nhập kho mà xuất dùng trực tiếp cho s¶n xt s¶n phÈm hay thùc hiƯn lao vơ, dịch vụ, vào giá thực tế xuất dùng: Nợ TK 621 ( chi tiết theo đối tợng ) Nợ TK 133 (1331): Thuế VAT đợc khấu trừ với nguyên vật liệu mua doanh nghiệp tính thuế VAT theo phơng pháp khấu trừ Có TK 331, 112, 111 : Vật liệu mua Hoặc Có TK 411 : Nhận cấp phát, nhận liên doanh Có TK 154 : Vật t sản xuất hay thuê gia công Hoặc Có TK 311, 336, 338 : Vật liệu vay mợn - Giá trị vật liệu xuất dùng không hÕt Nỵ TK 152 ( chi tiÕt vËt liƯu ) Có TK 621 ( chi tiết đối tợng ) - Ci kú, kÕt chun chi phÝ nguyªn vËt liƯu trùc đối tợng để tính giá thành Nợ TK 154 ( chi tiết theo đối tợng ) Có TK 621 ( chi tiết theo đối tợng ) 10 - Các khoản trích theo lơng Chi phí khấu hao tài sản cố định Chi phí vật liệu - VËt liƯu - C«ng cơ, dơng Chi phí dịch vụ mua - Chi tiền mặt - Chi tiền gửi ngân hàng - Chi tiền vay ngắn hạn Chi phí công cụ, dụng cô 2.700.796 340.000.000 41.600.000 35.750.000 5.850.000 304.334.400 26.374.500 185.213.800 92.746.100 213.520.000 Tỉng céng 923.355.420 - Tr×nh tù ghi sỉ tỉng hợp tài khoản chi phí sản xuất chung: Từ bảng tập hợp chi phí sản xuất kế toán chi phí tiến hành vào bảng kê số ( ghi nợ TK 627, ghi có TK liên quan ), ta có định khoản sau: Đơn vị tính: đ Chi phí lơng nhân viên điện: Nợ TK 627 : 23.901.020 Cã TK 334 : 21.200.224 Cã TK 338 : 2.700.796 Chi phí khấu hao tài sản cố định: Nợ TK 627 : 340.000.000 Cã TK 214 : 340.000.000 Chi phÝ vËt liƯu : Nỵ TK 627 : 41.600.000 Cã TK 152 : 35.750.000 Cã TK 153 : 5.850.000 Chi phí dịch vụ mua ngoài: Nợ TK 627 : 304.334.400 Cã TK 111 : 26.374.500 Cã TK 112 : 185.213.800 Có TK 311 : 92.746.100 Căn vào bảng kê số 4, kế toán tổng hợp vào nhật ký chứng từ số ta có định khoản: Nợ TK 627 : 923.355.420 Cã TK 311 : 92.746.100 Cã TK 142(1421) : 213.520.000 Cã TK 152 : 35.750.000 Cã TK 153 : 5.850.000 Cã TK 214 : 340.000.000 Cã TK 338(3382) : 424.005.000 Cã TK 338(3383) : 2.069.810 Cã TK 338(3384) : 206.981 Cã TK 334 : 21.200.224 Cã TK 111 : 26.374.500 Cã TK 112 : 185.213.800 NhËt ký chøng từ số 7: để kế toán tổng hợp lập sổ TK 627 57 Sổ TK 627 Công ty giầy Thăng Long - năm 2001 Số d đầu năm Nợ Có Ghi có TK đối ứng nợ với TK 142(1421) 152 153 214 338(3382) 338(3383) 338(3384) 111 112 311 334 Céng ph¸t sinh Sè d cuối tháng Nợ Có Nợ Có Tháng Tháng Th¸ng 12 213.520.000 35.750.000 5.850.000 340.000.000 424.005 2.069.810 206.981 26.374.500 185.213.800 92.746.100 21.200.224 Céng 12 th¸ng 923.355.420 923.355.420 - Phân bổ chi phí sản xuất chung cho đơn hàng: Tại công ty giầy Thăng Long chi phí sản xuất chung đợc phân bổ cho đơn hàng theo tiêu thức chi phí nhân công trực tiếp, ta có: Chi phí phân bổ cho = đơn hàng Hệ số phân bổ chi phí sản xuất ì chung tháng Tiền lơng đơn hàng Hệ số phân bổ Tổng chi phÝ s¶n xuÊt chung chi phÝ s¶n xuÊt = chung tháng Tổng tiền lơng Vậy hệ số phân bổ chi phí sản xuất chung tháng là: 923.355.420 đ / 1.217.896.831 đ = 0,758 Chi phí phân bổ cho đơn hàng: Đơn hàng Foottech 00-01789 : 401.347.070 đ ì 0,758 = 304.221.079 đ Đơn hàng Foottech 00-01748 : 31.575.000 đ ì 0,758 = 23.933.850 đ Đơn hàng Foottech 00-01790 : 52.246.130 đ ì 0,758 = 39.620.566 đ Đơn hàng FT - 10171 : 21.973.950 đ ì 0,758 = 16.656.254 đ Đơn hàng FT - 10135 : 58 33.093.960 đ ì 0,758 = 25.085.221 đ Có thể chi tiết mức phân bổ qua bảng phân bổ chi phí sản xuất chung tháng công ty giầy Thăng Long nh sau: TT Bảng phân bổ chi phí sản xuất chung Công ty giầy Thăng Long tháng1 năm 2001 Tiêu thức phân bổ: tiền lơng công nhân trực tiếp Tổng chi phí sản xuất chung cần phân bổ : 923.355.420 đ Tổng chi phí nhân công trực tiếp : 1.217.896.831 đ Hệ số phân bổ: 0,758 Đơn vị : đ CP SXC Đơn hàng Tổng CP NCTT Mức phân bổ Đơn hàng Foottech 00-01789 401.347.070 304.221.079 Đơn hàng Foottech 00-01748 31.575.000 23.933.850 Đơn hàng Foottech 00-01790 52.246.130 39.602.566 Đơn hàng FT - 10171 21.973.950 16.656.254 Đơn hàng FT - 10135 33.093.963 25.085.221 Céng 1.217.896.831 923.355.420 2.2.3 Ph©n tích chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm cho đơn hàng - Tổng hợp chi phí sản xuất vào TK 154 Từ bảng phân bổ: bảng phân bổ nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ; bảng phân bổ tiền lơng bảo hiểm xà hội; bảng phân bổ chi phí sản xuất chung kế toán chi phí tiến hành định khoản vào bảng kê sè ta cã chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dở dang cho đơn hàng Đơn vị tính: đ Nợ TK 154- Đơn hàng Foottech 00-01789 : 3.519.722.436 Có TK 621 : 2.814.204.287 Cã TK 622 : 401.347.070 Cã TK 627 : 304.221.079 Nợ TK 154 - Đơn hàng Foottech 00-01748: 295.034.694 Cã TK 621 : 239.525.844 Cã TK 622 : 31.557.000 Cã TK 627 : 23.933.850 Nỵ TK 154 - Đơn hàng Foottech 00-01790: 416.765.789 Có TK 621 : 324.917.093 Cã TK 622 : 52.246.130 Cã TK 627 : 39.620.566 Nợ TK 154 -Đơn hàng FT - 10171: 158.403.186 Cã TK 621 : 119.772.892 Cã TK 622 : 21.973.950 Cã TK 627 : 16.656.254 Nỵ TK 154 - Đơn hàng FT - 10135: 337.217.651 Có TK 621 : 279.038.470 Cã TK 622 : 33.093.960 Cã TK 627 : 25.085.221 Qua ta thấy: tổng chi phí phát sinh tháng thẻ tính giá thành đóng vai trß nh sỉ chi tiÕt cđa TK 154 59 Tỉng số phát sinh nợ TK 154 phí phát sinh tháng đơn hàng Căn vào bảng kê số kế toán tổng hợp ghi bút toán kết chuyển chi phí vào nhật ký chứng từ số Đây bút toán xác định chi phí sản xuất kinh doanh đơn hàng xí nghiệp Ta có: Nợ TK 154 : 8.256.786.965 đ Cã TK 621 : 6.115.534.714 ® Cã TK 622 : 1.217.896.851 ® Cã TK 627 : 923.335.420 ® NhËt ký chứng từ số để kế toán ghi vào sổ TK 154 Sổ TK 154 Công ty giầy Thăng Long - năm 2001 Số d đầu năm Nợ 7.056.823.841 Có Ghi có TK đối ứng nợ với TK 621 622 627 Cộng phát sinh Sè d cuèi th¸ng Th¸ng Th¸ng Th¸ng 12 6.115.534.714 1.217.896.831 923.355.420 Céng 12 tháng Nợ 8.256.786.965 Có 8.256.786.965 Nợ 7.061.346.306 Có - Tính giá thành sản phẩm cho đơn hàng: Tại công ty giầy Thăng Long đối tợng tính giá thành đôi giầy đơn hàng vào cuối tháng đơn hàng hoàn thành, thời điểm để kế toán tính tổng chi phí sản xuất đơn hàng giá thành sản phẩm Giá thành sản xuất đơn vị sản phẩm = đơn hàng (đôi giầy) Tổng chi phí đơn hàng đà hoàn thành Số lợng sản phẩm đơn hàng Trớc tiên ta xem xét đơn hàng Foottech 00-01789, đơn hàng đà đợc hoàn thành tháng năm 2001 Đây điều kiện để kế toán chi phí thực việc tính tổng chi phí sản xuất đơn hàng tính giá thành sản phẩm cho đơn hàng Chi phí phát sinh tháng đơn hàng Foottech 00-01789 bao gồm: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 2.814.204.287 đ Trong ®ã: VËt liƯu chÝnh : 2.703.691.789 ® VËt liƯu phụ : 110.512.500 đ Chi phí nhân công trực tiếp : 401.347.070 đ Trong đó: 60 Tiền lơng : 358.345.600 đ Các khoản trích theo lơng : 43.001.470 đ Chi phí sản xuất chung phân bổ cho đơn hàng tháng : 304.221.079 đ Vậy tổng chi phí phát sinh tháng cho đơn hàng Foottech 0001789 tháng : 3.519.772.436 đ, lúc ta tính đợc giá thành đôi giầy: Thẻ tính giá thành Đơn hàng : Foottech 00-01789 Kiểu giấy: A4 Số lợng : 90.400 đôi ( sản xuất tháng đà hoàn thành ) Tháng 1/2001 Chi phí NVLTT Chi phí NCTT phí SXC Tổng cộng Các khoản Chi phân bỉ NVLC NVLP L¬ng trÝch 2.703.691.789 110.512.500 358.345.600 43.011.470 304.221.079 3.519.772.436 Tổng chi phí đơn hàng Giá thành đôi giầy 3.519.772.436 38.936 Cũng vào cuối tháng thẻ tính giá thành đơn hàng Foottech 0001789 chấm dứt vai trò theo dõi chi phí suốt trình sản xuất đơn hàng Lúc thẻ tính giá thành đơn hàng Foottech 00-01789 đợc chuyển cho kế toán tiêu thụ làm sở cho việc tính trị giá thành phẩm nhập kho tính toán giá vốn hàng bán đơn hàng Trong tháng đơn hàng Foottech 00-01748 đà hoàn thành kế toán chi phí mở thẻ tính giá thành cho đơn hàng đơn hàng Foottech 0001748, chi phí phát sinh tháng đơn hàng gồm: Chi phí nguyên vật liƯu trùc tiÕp : 239.525.844 ® Trong ®ã: VËt liƯu chÝnh : 232.033.764 ® VËt liƯu phơ : 7.492.080 ® Chi phí nhân công trực tiếp : 31.575.000 đ Trong đó: Tiền lơng : 28.191.972 đ Các khoản trích theo lơng : 3.383.028 đ Chi phí sản xuất chung phân bổ cho đơn hàng tháng là: 23.933.850 đ Vậy tổng cộng chi phí phát sinh cho đơn hàng Foottech 00-01748 tháng : 295.034.694 đ giá thành đơn vị đôi giầy : 295.034.964 đ / 12.084 đôi = 24.415 đ/đôi Lúc thẻ tính giá thành đơn hàng có dạng: Thẻ tính giá thành Đơn hàng : Foottech 00-01748 Kiểu giấy: Supergar Số lợng : 12.084 đôi ( sản xuất tháng đà hoàn thành ) Tháng Chi phí NVLTT NVLC NVLP Chi phí NCTT Lơng Các khoản 61 Đơn vị tính: đ Chi phí SXC phân bổ Tæng céng 1/2001 232.033.764 trÝch 7.492.080 28.191.972 3.383.028 23.933.850 295.034.694 Tổng chi phí đơn hàng Giá thành đôi giầy 295.034.694 24.415 Cũng giống nh đơn hàng Foottech 00-01789, thẻ tính giá thành đơn hàng Foottech 00-01748 đợc chuyển cho kế toán tiêu thụ để làm sở cho việc tính toán giá trị thành phẩm nhập kho, giá vốn hàng bán Cùng với đơn hàng tháng đơn hàng FT - 10135 đà hoàn thành, ®Õn ci th¸ng kÕ to¸n chi phÝ tÝnh tỉng chi phí sản xuất đơn hàng giá thành sản phẩm cho đơn hàng, chi phí phát sinh cho đơn hàng bao gồm: Chi phí nguyên vật liƯu trùc tiÕp : 279.038.470 ® Trong ®ã: VËt liƯu chÝnh : 272.291.040 ® VËt liƯu phơ : 6.747.430 ® Chi phí nhân công trực tiếp : 33.093.960đ Trong đó: Tiền lơng : 29.548.176 đ Các khoản trích theo lơng : 3.545.784 đ Chi phí sản xuất chung phân bổ : 25.085.221 đ Vậy tổng cộng chi phí phát sinh tháng cho đơn hàng FT 10135 :337.217.651 đ giá thành đơn vị đôi giầy : 337.217.651 đ / 9.996 đôi = 33.734 đ/đôi giầy Ta có thẻ tính giá thành đơn hàng nh sau: Thẻ tính giá thành Đơn hàng : FT - 10135 Kiểu giấy: Supergar đế cao Số lợng : 9.996 đôi ( sản xuất tháng đà hoàn thành ) Chi phí NVLTT Tháng 1/2001 Chi phí NCTT Các NVLC NVLP Lơng khoản trích 272.291.04 6.747.4310 29.548.176 3.545.784 Đơn vị tính: đ Chi phí SXC phân Tổng cộng bổ 25.085.221 337.217.651 Tổng chi phí đơn hàng Giá thành đôi giầy 337.217.651 33.734 Thẻ tính giá đơn hàng đợc kế toán tiêu thụ dùng để tính giá trị thành phẩm nhập kho giá vốn hàng bán Trong tháng có đơn hàng cha hoàn thành đơn hàng Foottech - 00-01790 FT - 10171 Căn thẻ tính giá đơn hàng ta xác định đợc chi phí phát sinh tháng đơn hàng này, cụ thể: Đơn hàng Foottech- 00-01790, chi phí phát sinh tháng bao gồm: Chi phí nguyên vật liƯu trùc tiÕp : 324.917.093 ® Trong ®ã: VËt liƯu chÝnh : 304.922.093 ® VËt liƯu phơ : 19.995.000 ® Chi phí nhân công trực tiếp : 52.246.130 đ Trong đó: 62 Tiền lơng : 45.976.595 đ Các khoản trích theo lơng : 6.269.535 đ Chi phí sản xuất chung phân bổ : 39.620.566 đ Vậy tổng chi phí phát sinh cho đơn hàng Foottech-00-01790 : 416.765.789 đ Do đơn hàng cha hoàn thành nên kế toán chi phí cha thể xác định tổng chi phí cho đơn hàng giá thành cho đôi giầy mà phải đợi sang tháng đơn hàng đà hoàn thành Lúc thẻ tính giá Thẻ tính giá thành Đơn hàng : Foottech 00-01790 Kiểu giấy: Supergar Số lợng : 26.660 đôi ( sản xuất tháng cha hoàn thành ) Đơn vị tÝnh: VND Chi phÝ NVLTT Th¸ng NVLC NVLP 1/2001 304.922.0 93 19.995.00 Chi phí NCTT Các Lơng khoản trích 45.976.59 6.269.535 Chi phÝ SXC ph©n bỉ 39.602.566 Tỉng cộng 416.765.78 Tổng chi phí đơn hàng Giá thành đôi giầy Còn đơn hàng FT - 10171 chi phí sản phẩm bao gồm: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp : 119.772.982 đ Trong ®ã: VËt liƯu chÝnh : 111.869.092 ® VËt liƯu phơ : 7.903.890 đ Chi phí nhân công trực tiếp : 21.973.920 đ Trong đó: Tiền lơng : 19.337.070 đ Các khoản trích theo lơng : 2.636.880 đ Chi phí sản xuất chung phân bổ : 16.656.254 đ Vậy tổng cộng chi phí phát sinh cho đơn hàng FT - 10171 tháng : 158.403.186 đ Giống nh đơn hàng Foottech - 00-01790, đơn hàng FT 10171 cha thể tính giá thành cho đôi giầy kế toán chi phí phải đợi đơn hàng sản xuất hoàn thành Ta có thẻ tính giá thành đơn hàng FT 10171: Thẻ tính giá thành Đơn hàng : FT - 10171 63 Kiểu giấy: Vêma Số lợng : 12.012 đôi ( sản xuất tháng cha hoàn thành ) Chi phí NVLTT Th¸ng NVLC NVLP 1/2001 11.869.09 7.903.89 Chi phí NCTT Các Lơng khoản trích 19.337.07 2.636.880 Đơn vị tính: đ Chi phí SXC phân bổ 16.656.25 Tổng cộng 158.403.186 Tổng chi phí đơn hàng Giá thành đôi giầy Cuối tháng thẻ tính giá đơn hàng cha hoàn thành đợc giữ lại ®Ĩ theo dâi chi phÝ ph¸t sinh th¸ng sau, ta có chi phí sản xuất dở dang vào cuối tháng đơn giá Foottech - 00 - 01790 FT - 10171 là: 416.765.789 đ + 158.403.186 đ = 575.168.975 đ - Ngoài đơn hàng số đơn hàng khác cha hoàn thành đợc cộng dồn, số d TK 154 " Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang " vào cuối tháng ( đầu tháng ) công ty - Đánh giá sản phẩm dở dang Tại công ty giầy Thăng Long chi phí phát sinh đợc tập hợp phân bổ vào cuối tháng cho đơn hàng đà sản xuất tháng nhng cha hoàn thành - Trong đơn hàng đơn hàng Foottech-00-01790 FT 10171 cha hoàn thành phí sản xuất phát sinh tháng đợc tập hợp phân bổ cho đơn hàng đợc coi trị giá sản phẩm dở dang Sang tháng sau phân xởng sản xuất hoàn thành nốt số sản phẩm tháng trớc làm dở dang Các chi phí sản xuất từ kỳ trớc hay chi phí sản xuất đầu kỳ đợc cộng với chi phí sản xuất sản phẩm đà hoàn thành Một phần chi phí sản xuất phát sinh kỳ đợc dùng để sản xuất lợng sản phẩm dở dang cuối kỳ Nhng đối tợng tính giá thành số lợng sản phẩm hoàn thành, chi phí sản xuất phát sinh cho sản phẩm dở dang đợc tách khỏi chi phí sản xuất phát sinh kỳ Tuy nhiên, việc tính giá trị sản phẩm dở dang khó khăn phơng pháp đem lại kết khác Mặt khác việc tính giá trị sản phẩm dở dang lại ảnh hởng trực tiếp tới việc tính giá thành sản phẩm Vì đối tợng tập hợp chi phí công ty giầy Thăng Long đơn hàng hay lô giầy ta biết xác sản xuất đôi giầy, chi phí tập hợp cho lô giầy Do tập hợp chi phí sản xuất theo đơn hàng giúp công ty tính đợc giá thành sản phẩm cách thuận tiện mà sử dụng phơng pháp xác định giá trị sản phẩm dở dang 64 chơng Một số nhận xét kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác sản xuất tính giá thành sản phẩm công ty giầy Thăng Long 3.1 Đánh giá công tác hạch toán sản phẩm sản xuất tính giá thành sản phẩm công ty 3.1.1 Những u điểm công ty giầy Thăng Long hệ thống kế toán đợc thực tốt đáp ứng kịp thời cho trình sản xuất kinh doanh đảm bảo cung cấp thông tin xác, kịp thời cho quản lý Công ty đà sử dụng hệ thống sổ sách chứng từ kế toán đầy đủ phù hợp theo hình thức nhật ký chứng từ với yêu cầu, quy định chung Bộ Tài chính, tạo đợc phối hợp mối quan hệ phần hành toàn hệ thống kế toán Điểm bật công ty áp dụng phơng pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng Với cách áp dụng cho phép kế toán xác định đợc chi phí phải bỏ cho qúa trình sản xuất sản phẩm Từ có biện pháp điều chỉnh giá thành hợp lý, đồng thời tránh phải thực 65 việc đánh giá sản phẩm dở dang cách thiếu xác Trong công tác trả lơng cho cán công nhân viên kế toán sử dụng hình thức trả lơng theo sản phẩm Đây không hình thức gắn thu nhập ngời lao động với kết họ đạt đợc,tang cờng ý thức làm việc, ý thøc tiÕt kiƯm, ý thøc sư dơng m¸y mãc vận hành sản xuất sản phẩm mà góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho việc hạch toán chi phí nhân công trực tiếp cho đơn hàng Công ty áp dụng hình thức nhật ký chứng từ, với việc sử dụng hình thức đà tạo điều kiện cho việc phần công lao động đợc dễ dàng lập báo cáo kỳ hạn 3.1.2 Những tồn Bên cạnh u điểm hình thức nhật ký chứng từ, việc sử dụng hình thức có số hạn chế nh: kết cấu số phức tạp, khó vận dụng máy vi tính vào công tác kế toán Mặt khác, công tác tính giá thành sản phẩm công ty số điều cần khắc phục nh: số tài khoản đà đợc quy định theo chế độ kế toán hành nhng cha đợc theo dõi tách biệt nh TK 152, việc tính tiền lơng theo sản phẩm, thời gian cha đợc tính riêng cho phân xởng nên hệ số phân bổ tiền lơng cha xác, việc tập hợp chi phí sản xuất chung cha xác 3.2 Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm công ty giầy Thăng Long 3.2.1 Hạch toán theo nội dung tài khoản Theo quy định chế độ kế toán hành nguyên vật liệu chính, nguyên vật liệu phụ, nhiên liệu phụ tùng thay phải đợc theo dâi trªn TK 152 " Nguyªn vËt liƯu ", tách biệt nh tạo điều kiện để theo dõi quản lý loại vật t Tại công ty giầy Thăng Long vật liệu phụ chi phí công cụ dụng cụ lại đợc theo dõi TK 153 " Công cụ dụng cụ " Đối với TK 152 đợc dùng để theo dõi nguyên vật liệu nhiên liệu nhng loại lại không đợc tách riêng để theo dõi, xuất dùng vật liệu phụ kế toán ghi: Nợ TK 621, 627 Có TK 153 Để hạch toán nguyên vật liệu theo nội dung kế toán cần thực theo hệ thống tài khoản Bộ Tài Cụ thể, TK 152 đợc chia làm tiểu khoản: TK 152 ( 1521 ) : Nguyªn vËt liƯu chÝnh TK 152 ( 1522 ) : Nguyªn vËt liƯu phơ TK 152 ( 1523 ) : Nhiªn liƯu Nh vËy, xuất vật liệu chính, phụ kế toán ghi: Nợ TK 621, 627 Cã TK 152( 1521 ) Cã TK 152( 1522 ) 66 Cã TK 152( 1523 ) 3.2.2 Hoàn thiện việc hạch toán số khoản mục chi phí sản xuất - Đối với chi phí sản xuất chung Hiện công ty tập hợp chi phí sản xuất chung cho xí nghiệp sản xuất, thực cách làm giảm tính xác phần chi phí sản xuất chung phân bổ cho đơn hàng Vì vậy, để tăng thêm tính xác cho việc phân bổ chi phí sản xuất cho đơn hàng, công ty cần tách riêng chi phí khấu hao tài sản cố định đơn hàng, tách riêng chi phí vật liệu, công cụ dụng cụ sử dụng tháng xí nghiệp Tại xí nghiệp lắp đặt công tơ điện, nớc Việc làm giúp xí nghiệp có ý thức tiết kiệm điện nớc công tác kế toán tính chi phí điện nớc đơn giản, xác Vì vào đồng hồ đo điện nớc xí nghiệp biết đợc chi phí điện nớc đa vào sản xuất Còn khoản chi phí tách bạch đợc cho xí nghiệp nh tiền lơng công nhân phân xởng điện nớc phân bổ chi phí tiền lơng cho phân xởng theo tiêu thức phù hợp Cuối chi phí sản xuất chung xí nghiệp đợc phân bổ cho đơn hàng sản xuất xí nghiệp - Chi phí nhân công trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp cho đơn hàng bao gồm tiền lơng theo sản phẩm tiền lơng theo thời gian, tiền lơng theo sản phẩm tính trực tiếp cho đơn hàng Còn tiền lơng theo thời gian phải phân bổ dựa theo tiêu thức lơng sản phẩm đơn hàng Nhng tổng tiền lơng theo thời gian đợc tập hợp cho xí nghiệp sản xuất giầy xí nghiệp đế cao su tổng tiền lơng theo sản phẩm đợc tập hợp cho xí nghiệp Tuy nhiên, hệ số phân bổ tiền lơng lại đợc tính cho xí nghiệp sản xuất xí nghiệp đế cao su, điều cha đợc xác hoàn toàn Để khắc phục, công ty cần tập hợp tiền lơng theo thời gian xí nghiệp tiền lơng theo sản phẩm xí nghiệp, từ tính đợc hệ số phân bổ tiền lơng xí nghiệp Việc làm làm tăng tính xác tổng tiền lơng theo thời gian, theo sản phẩm khoản trích theo lơng 3.2.3 Tăng cờng biện pháp quản lý nguyên vật liệu Tại công ty giầy Thăng Long nguyên vật liệu trực tiếp dùng cho đơn hàng chiếm tỷ trọng tơng đối lớn từ 65% đến 70%, xây dựng định mức tiêu hao nguyên vật liệu góp phần lớn việc kiểm soát chi phí Trong qúa trình sản xuất sản phẩm có phát sinh thêm số nguyên vật liệu, nhng vật liệu đòi hỏi phải đợc tính toán cách xác phân bổ kịp thời cho xí nghiệp Tuy nhiên, để tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp cho đơn hàng đòi hỏi công ty phải lập bảng phân bổ nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ kế toán dựa vào phiếu xuất kho đợc tập hợp tháng nhằm xác định đợc tiêu số lợng loại nguyên vật liệu xuất dùng cho đơn hàng Căn vào phiếu nhập, số lợng trị giá tồn đầu kỳ 67 loại nguyên vật liệu, kế toán xác định đơn giá bình quân gia quyền tháng loại nguyên vật liệu Từ đơn giá số lợng vật liệu xuất dùng tính đợc trị giá nguyên vật liệu xuất dùng cho đơn hàng Trị giá nguyên vật liệu xuất dùng cho đơn hàng đợc tập hợp bảng kê xuất dùng nguyên vật liệu theo đơn hàng Vào tháng cuối năm nhận đợc nhiều đơn hàng nên lợng nguyên vật liệu xuất dùng cho đơn hàng nhiều công việc tập hợp nguyên vật liệu xuất dùng tháng cho đơn hàng nặng tốn nhiều thời gian, công sức, đặc biệt vào cuối tháng Đây khâu tiềm ẩn khả xảy sai sót nhầm lẫn Vì số lợng nghiệp vụ xuất kho phát sinh nhiỊu nhng ®Õn ci kú míi chun phiÕu xt sÏ vừa thất lạc, vừa hạn chế công tác kiểm tra kế toán Tuy nhiên, tháng công việc kế toán nguyên vật liệu lại tơng đối ít, xử lý phiếu nhập, việc áp dụng kỹ thuật khoa học công tác hạch toán kế toán cần thiết để công việc không bị dồn vào cuối tháng 3.2.4 áp dụng tiến khoa học công nghệ công tác kế toán Trong công tác quản lý phải thừa nhận việc áp dụng máy vi tính hữu hiệu, công t¸c kÕ to¸n cịng vËy ViƯc sư dơng m¸y vi tính làm cho kế toán cập nhật xử lý số liệu nhanh hơn, xác, giảm thiểu đợc thời gian công sức cán công nhân viên Hiện phòng Tài vụ công ty giầy Thăng Long cha đợc trang bị hệ thống máy vi tính, cán sử dụng hình thøc ghi sỉ c¸c nghiƯp vơ kinh tÕ ph¸t sinh Hình thức tốn nhiều thời gian cần đối chiếu, kiểm tra số liệu năm trớc gây tình trạng qúa nhiều sổ sách nên phải sử dụng diện tích đáng kể làm nơi lu trữ sổ báo cáo kế toán Vì công tác hạch toán kế toán diễn hoạt động thủ công Do để tiết kiệm lao động kế toán, cung cấp thông tin nhanh đầy đủ xác kịp thời đáp ứng yêu cầu quản lý công ty cần phải đại hoá công tác kế toán việc ứng dụng phần mềm kế toán Khi áp dụng máy vi tính kế toán hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành số lợng công việc giảm nhiều, công việc tính toán giá thành nhanh đạt hiệu qủa cao Tuy nhiên, tiến hành áp dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán, công ty gặp phải số khó khăn nh: vốn để đầu t trang bị kỹ thuật, đào tạo nhân viên kế toán có trình độ tin học Song để hớng tới tơng lai với nhiều kết khả quan, chắn công ty giầy Thăng Long bớc khắc phục khó khăn để nâng cao hiệu hoạt động sản xuất kinh doanh, đại hoá công tác kế toán, đứng vững phát triển nỊn kinh tÕ thÞ trêng 68 KÕt Ln Qua thời gian thực tập công ty giầy Thăng Long em nhận thấy công tác hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm đà đạt đợc yêu cầu công ty đề Để thực trở thành công cụ quản lý có hiệu lực, kế toán hạch toán chi phí tính giá thành sản phẩm công ty bớc cải tiến hoàn thiện dần Để phát huy hoàn thiện vai trò mình, công ty giầy Thăng Long cần tìm áp dụng biện pháp số khâu kế toán cha mạnh Nếu làm đợc nh máy kế toán công ty đạt đợc hiệu qúa trình hình thành phát triển công ty Do trình độ hạn hẹp, thời gian thực tập cha nhiều chắn luận văn không tránh khỏi thiếu sót đinh Em mong nhận đợc góp ý thầy cô giáo, cán phòng Tài vụ công ty để có thêm hiểu biết lĩnh vực " Chi phí sản xuất tính sản phẩm " 69 70 Tài liệu tham khảo Quản trị Tài doanh nghiệp Trờng ĐHTC-KT - Nhà xuất Tài , năm 1999 Lý thuyết thực hành kế toán tài VAT PTS Nguyễn văn Công - ĐH KTQD Lý thuyết hạch toán kế toán PTS Nguyễn thị Đông - ĐH KTQD - khoa kế toán NXB GD mại Hạch toán kế toán doanh nghiệp công nghiệp thơng Ph¹m Quang - NXB TC - HN 4/1999 ChÕ độ chứng từ sổ kế toán Phân tích hoạt động kinh doanh Phạm văn Dợc - Đặng kim Cơng - NXB Thống kê 71