PHN 1: M U Lý chn ti 1.1 Cn c vo cỏc ngh quyt ca ng, cỏc bn phỏp quy ca Nh nc v ca B giỏo dc - o to Ngh quyt k hp ln 2, BCH Trung ng ng khúa VIII phn IV "Nhng gii phỏp ch yu" nờu ra: "i mi mnh m phng phỏp giỏo dco to, khc phc li truyn th mt chiu, rốn luyn thnh np t sỏng to ca ngi hc, tng bc ỏp dng cỏc phng phỏp tiờn tin v phng tin hin i vo quỏ trỡnh dy hc, bo m iu kin v thi gian t hc, t nghiờn cu cho hc sinh, nht l sinh viờn i hc [1, tr.41] Lut giỏo dc 2005 quy nh: Phng phỏp giỏo dc phi phỏt huy tớnh tớch cc t giỏc, ch ng , t sỏng o t ca ngi hc, bi dng cho ngi hc nng lc t hc, kh nng thc hnh, lũng say mờ hc v ý lờn (Khon iu 5)[29] Vi mụn sinh hc B Giỏo dc v o to quy nh mc tiờu v k nng: "Phỏt trin k nng hc tp, c bit l t hc: Bit thu thp v x lớ thụng tin; lp bng biu, s , th lm vic cỏ nhõn v lm vic theo nhúm; lm bỏo cỏo nh, trỡnh by trc t, lp " [8, tr.6] Vi i tng HS DT, trung tõm nghiờn cu giỏo dc dõn tc ch rừ y mnh i mi phng phỏp dy hc, giỳp HS bit cỏch t hc v hp tỏc t hc, tớch cc ch ng, sỏng to phỏt hin v gii quyt , t chim lnh tri thc mi, giỳp HS t ỏnh giỏ nng lc ca bn thõn [44, tr 25] 1.2 Xut phỏt t ũi hi ca thc tin giỏo dc: Trong iu kin ca xó hi hin i, m khoa hc v cụng ngh ph ỏt trin rt mnh m, s bựng n ca cỏch mng thụng tin ó tỏc ng, nh hng sõu S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 sc n giỏo dc núi chung v quỏ trỡnh dy hc núi riờng, hon cnh nh vy, giỏo dc ý thc t hc, t hc mt cỏch thng xuyờn cú k hoch v phng phỏp ỳng n, khoa hc cho HS ph thụng núi chung v HS dõn tc núi riờng l mt nhim v bt buc v trỏch nhim nng n ca ng i thy Ch cú dy cỏch hc v hc cỏch t hc, t hc sỏng to mi ỏp ng c yờu cu cao ca s phỏt trin xó hi Xut phỏt t nhng lý trờn chỳng tụi ch n ti : Mt s bin phỏp nõng cao nng lc t hc mụn sinh hc 10 cho hc sinh trng PT DTNT Mc tiờu nghiờn cu - Tỡm hiu tỡnh hỡnh khú khn ca hc sinh dõn tc, liờn qua trc tip n nng lc t hc quỏ trỡnh hc SGK Sinh hc 10 mi - Xõy dng c s lớ lun v thc tin ca gii phỏp nõng cao nng lc t hc thc cht l hỡnh thnh v s dng tt cỏc k nng t hc cho hc sinh dõn tc quỏ trỡnh hc sinh hc 10 hin hnh, dng i vi hc sinh dõn tc ni trỳ cp ph thụng trung hc Khỏch th nghiờn cu Quỏ trỡnh dy hc sinh hc i tng nghiờn cu Nng lc t hc ca hc sinh trng PT dõn tc ni trỳ quỏ trỡnh dy hc sinh hc Gi thuyt khoa hc Nu bi dng HS trng PT DTNT cú c cỏc nng lc t hc khõu s dng SGK, cỏc hot ng lp v ngoi lp, thỡ s to cho cỏc em lũng ham thớch, s t tin, tớnh tớch cc ch ng hc v c bit s nõng cao c cht lng hc b mụn ỏp ng yờu cu hc b mụn SH i mi Nhng im mi ca ti S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 * Phỏt hin tỡnh hỡnh thc tin kh nng t hc ca hc sinh dõn tc i vi b mụn sinh hc qua cỏc s liu iu tra * Xỏc lp c s lớ lun v thc tin cựng cỏc gii phỏp i vi vic nõng cao nng lc t hc cho hc sinh núi chung v HS trng PT DTNT núi riờng Gii hn nghiờn cu * i tng nghiờn cu i din: HS trng PT Dõn tc ni trỳ in biờn v trng PT Vựng cao Vit Bc * Bi dng nng lc t hc cho hc sinh vi hỡnh thc lm vic vi SGK, bi ging trờn lp v hot ng hc ngoi lp * Thụng qua vớ d phn II: Sinh hc t bo Nhim v nghiờn cu - Phỏt hin nhng khú khn c thự ca hc sinh trng PT Dõn tc ni trỳ quỏ trỡnh hc b mụn sinh hc - Bi dng nng lc t hc, v cỏch thc bi dng nng lc t hc cho hc sinh núi chung v hc sinh trng PT Dõn tc ni trỳ núi riờng - Thc nghim s phm kim tra, ỏnh giỏ tớnh kh thi ca gi thuyt Phng phỏp nghiờn cu 9.1 Phng phỏp nghiờn cu lớ thuyt: Nghiờn cu cỏc kin ca ng, cỏc bn phỏp quy ca Nh nc, B GD-T, cỏc ti liu chuyờn mụn, SGK v cỏc ti liu khỏc phõn tớch tng hp h thng nhng thụng tin cú liờn quan n ti 9.2 Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn giáo dục: - Đối thoại với giáo viên sinh học học sinh - Sử dụng phiếu điều tra 9.3 Phương pháp thực nghiệm sư phạm: - Địa điểm TN sư phạm: Giảng dạy TN số trường PT Vùng Cao Việt Bắc trường PT DTNT Điện Biên theo phương pháp đề S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 - Thời gian làm TN: Từ 17 2007 đến 12.1.2008 - Phân tích kết qủa thực nghiệm 9.4 Phương pháp thống kê toán học để xử lí số liệu kết thực nghiệm * Phân tích - đánh giá định lượng kiểm tra thông qua tham số đặc trưng * Phân tích định tính : Phân tích kết kiểm tra HS để thấy rõ : + Về hứng thú học tập mức độ tích cực học tập + Mức độ nắm vững độ bền kiến thức học tập 10 Cu trỳc ca lun Phần mở đầu Phần kết nghiên cứu: Gồm chương Chương 1: Tổng quan tài liệu Chương 2: Cơ sở lý luận thực tiễn việc nâng cao lực tự học môn sinh học 10 cho học sinh trường PTDTNT Chương 3: Một số biện pháp nâng cao lực tự học môn sinh học 10 cho học sinh trường PTDTNT Chương 4: Thực nghiệm sư phạm Phần kết: Kết luận đề nghị Tài liệu tham khảo Phụ lục S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 Phần II: Kết nghiên cứu Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu vấn đề tự học hướng dẫn tự học giáo dục nhà trường Trong lch s phỏt trin giỏo dc, t chc quỏ trỡnh hc theo hng tng cng tớnh t hc ca hc sinh l c quan tõm v nghiờn cu t lõu Về vấn đề tự học vai trò tự học, lực tự học HS, cách thức rèn luyện lực tự học cho HS nói chung HS trường PT DTNT nói riêng nhiều tác giả nghiên cứu 1.1.1 Trờn th gii - Ngay t c i, nhiu nh giỏo dc li lc nh Xụcrat ( 470-399 TCN), Khng T (551 -479 TCN) ó tng núi n tm quan trng to ln ca vic phỏt huy tớnh tớch cc, ch ng ca HS v núi n nhiu bin phỏp phỏt huy tớnh tớch cc nhn thc - T th k 17 n th k 19 nhiu nh giỏo dc ln nh J.A Conmesky (1592-1670); Jacques Rousseau(1712-1778); A.ixtecvec (1790-1866) Trong cỏc cụng trỡnh nghiờn cu ca mỡnh v giỏo dc phỏt trin trớ tu u c bit nhn mnh: Mun phỏt trin trớ tu bt buc ngi hc phi phỏt huy tớnh tớch cc, c lp, sỏng to t mỡnh dnh ly tri thc Mun vy phi tng cng khuyn khớch ngi hc t khỏm phỏ, t tỡm tũi v suy ngh quỏ trỡnh hc [14, tr.26-33] - Phỏp, vo nm 1920 ó hỡnh thnh nhng "nh trng mi", t phỏt trin nng lc trớ tu ca hc sinh, khuyn khớch cỏc hot ng chớnh hc sinh t qun - Nhiu tỏc gi Liờn Xụ (c) v xó hi ch ngha ụng u, ng trờn quan im ca ch ngha vt bin chng, cỏc nh giỏo dc khụng nhng khng nh vai trũ v tim nng to ln ca ng t hc giỏo dc nh trng S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 c bit nhiu tỏc gi cũn nghiờn cu sõu sc cỏch thc nhm nõng cao hiu qu hot ng t hc ca ngi hc Trong ú nờu lờn nhng bin phỏp t chc hot ng c lp nhn thc ca hc sinh quỏ trỡnh dy nh: Catxchuc G.X; Retzke R; Ilina T.A; Brunop E.p - Bropkina E.P; Picaxisti P.I [32, tr.9 ] - ng c hc v giỏo dc ỳng n c N.A.Rubakin; H.Smitman v nhiu nh giỏo dc hc coi l yu t quan trng nht cú tớnh quyt nh n hiu qu t hc, vỡ nú thỳc y ngi hc tớch cc ch ng t hc[32, tr.10 ] - Nhng nm 30 ca th k XX, nhiu nh giỏo dc Chõu cng quan tõm sõu sc n lnh vc t hc ca hc sinh - sinh viờn T.Makiguchi - ngi Nht, nh s phm li lc ó trỡnh by cỏc t tng ni ting tỏc phm "giỏo dc v ỡ cu c sn g sỏn g to" ễn g cho rn g, g iỏo dc cú th coi l quỏ trỡnh hng dn t hc m ng lc ca nú l kớch thớch ngi hc to giỏ tr t n hnh phỳc ca bn thõn v cng ng [23] - V nhim v ca giỏo dc c Unesco nghiờn cu v ch rừ ỏp ng thnh cụng nhim v ca mỡnh, giỏo dc phi c t chc xoay quanh bn loi hỡnh hc c bn, m sut cuc i ca mi ngi, chỳng s l nhng tr ct v kin thc: Hc bit, hc lm, hc cựng chung sng, hc lm ngi[ 42,tr 71] Ngy nay, ch trng giỏo dc ca mi quc gia trờn th gii u khng nh: Lờn lp m GV ch thụng bỏo kin thc l ớt cú hiu qu, cn thay dn vic thụng bỏo bng vic t chc HS t tỡm tũi phỏt hin kin thc Túm li hot ng t hc ó c cỏc tỏc gi xem xột tng i c th, t vai trũ ca t hc, cỏc k nng t hc cn thit n cỏc iu kin t chc quỏ trỡnh t hc t kt qu S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 Hot ng t hc c cỏc tỏc gi kt lun l nú phi c thc hin mi quan h tng tỏc hp lý gia cỏc yu t, cỏ nhõn ngi hc, giỏ o viờn v cỏc iu kin h tr khỏc 1.1.2 Trong nc Trong lch s phỏt trin ca giỏo dc Vit Nam, t hc, t bi dng ó c chỳ ý t rt lõu Thi kỡ phong kin, t tng Nho giỏo l h t tng thnh hnh nht nc ta, ó xut hin cỏc lp t phỏt ca cỏc ụng tõm huyt vi ngh dy hc, song cũn nhiu hn ch Thi kỡ thc dõn Phỏp ụ h, giỏo dc nc ta rt chm i mi hot ng t hc khụng c nghiờn cu v ph bin, nhng thc tin giỏo dc li xut hin nhu cu t hc cú tớnh t giỏc rt cao nhiu tng lp xó hi Min Nam thi M - ngu, hot ng t hc ó c chỳ ý nghiờn cu bi nhiu tỏc gi, ú phi k n inh Gia Trinh vi quan nim cú hỡnh thc hc l hc ly v hc nh trng ễng cho rng: Hc ly l t mỡnh hc ly trit hc, khoa hc, chng, khụng cn theo s ging dn tun t ca mt ụng thy Ngi ta cng cn hc ly dự c nhng ngi t cao [44] Hot ng t hc thc s c nghiờn cu nghiờm tỳc v trin khai t nn giỏo dc cỏch mng i (1954) ú Ch tch H Chớ Minh, mt tm gng sỏng v tỡnh thn v phng phỏp t hc ó dy: "V cỏch hc, phi ly t hc lm nũng ct"[ 30 tr 67] Th tng Phm Vn ng, mt nhng hc trũ xut sc ca ch tch H Chớ Minh, ó tip nhn th hin v lm phong phỳ t tng, s nghip giỏo dc ca Ngi ng ch rừ: i vi cỏc em HS iu quan trng cú tm c rng ln l trỏnh tham lam nhi nhột, trỏnh li hc vt, ch cn hc thuc lũng iu thy ging, i vi GV cn s dng phng phỏp dy ngi hc suy S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 ngh, tỡm tũi, hiu rng hn iu thy núi, m rng t v nng lc sỏng to ca ngi hc , Lm cho gi hc l c hi thy trũ tho lun tranh lun t ú cỏc em rỳt nhngiu cn hc, cn bit[13, tr 47-51], Trong lớ lun v thc tin ng cng ch rừ "Phng phỏp giỏo dc khụng phi ch l nhng kinh nghim, th thut truyn th v tip thu kin thc m cũn l ng ngi hc cú th t hc, t nghiờn cu ch khụng phi l bt buc trớ nh lm vic mt cỏch mỏy múc, ch bit ghi ri núi li "[10] Trong ngh quyt ca b chớnh tr v ci cỏch giỏo dc (11/1/1979) ó vit "Cn coi vic bi dng hng thỳ, thúi quen v phng phỏp t hc cho HS, hng dn HS bit cỏch nghiờn cu SGK, tho lun chuyờn ghi chộp ti liu, lm thc nghim khoa hc" Chớnh vỡ vy vic nghờn cu nhng ny cú tớnh thi s v ó c nhiu nh khoa hc quan tõm nghiờn cu T nm hc 1977 n nay, cú rt nhiu tỏc gi vi cỏc cụng trỡnh vit v t hc nh tỏc gi Nguyn Hin Lờ[25], Nguyn Cnh Ton [37], [38], [39], [40], Nguyn K[21], [22], Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức [18], Lê Khánh Bằng [7], Nguyn Nh t [39], Nguyn Vn H [19] Khi núi v t hc GS Nguyn Cnh Ton cho rng Ct lừi ca hc l t hc H cú hc l cú t hc, vỡ khụng cú th hc h ngi khỏc c Nhim v ca chỳng ta l "bin quỏ trỡnh dy hc thnh quỏ trỡnh t hc", tc l khộo lộo kt hp quỏ trỡnh dy hc ca thy vi quỏ trỡnh t hc ca trũ thnh mt quỏ trỡnh thng nht bin chng [40, tr 60-66] Riờng lnh vc SH cú r t nhiu cụng trỡnh nghiờn cu v t hc in hỡnh nh inh Quang Bỏo [3] [4] [5][6], Nguyn c Thnh[43], Trn Bỏ Honh[16] [17] v nhiu tỏc gi khỏc Trong cỏc cụng trỡnh nghiờn c u ca mỡnh, tỏc gi Trn Bỏ honh ó phõn tớch c s khoa hc, cỏch thit k bi hc sinh hc theo phng phỏp tớch cc v k thut thc hin cỏc phng phỏp tớch cc nh KT xỏc nh mc tiờu bi hc s dng cõu hi, phiu hc tp, k thut ỏnh giỏ S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 Trong ú ụng nhn mnh Phỏt trin trớ sỏng to ca hc sinh, ễng ch rừ "Giỏo viờn phi bit h n g d n, t chc cho hc sin h t mỡn h khỏm phỏ kin th c mi, dy cho hc sinh khụng ch kin thc m c phng phỏp hc, ú ct lừi l phng phỏp t hc Nu rốn luyn cho ngi hc cú c k nng, phng phỏp, thúi quen t hc, bit ng dng nhng iu ó hc vo nhng tỡnh mi, bit phỏt hin v t lc gii quyt t s to cho h lũng ham hc, dy tim nng cú mi ngi Lm c nh vy thỡ kt qu hc s tng gp bi, HS s cú th tip tc t hc vo i, d dng thớch ng vi cuc sng xó hi"[17, tr.50] Nhiu cụng trỡnh, nhiu bi bỏo vit v t hc núi chung cỏc lnh vc nh Mt s cn thit hng dn HS t hc - Thỏi Duy Tuyờn; Dy hc phỏt huy nng lc cỏ nhõn ca hc sinh Nguyn Gia Cu v nhiu bi bỏo khỏc Mt s lun ỏn tin s ca cỏc tỏc gi Nguyn Th Bớch Hnh; Hong Th Li, Nguyn Th Tớnh Nhiu lun thc s vit v nhng cú liờn quan n t h c n h lun ca cỏc tỏc gi Bựi Thỳy Phng, V Phng Tho, Ngụ th Mai H ng Cỏc tỏc gi ó nờu v phõn tớch c s khoa hc ca hot ng t hc, c s tõm lớ hc, giỏo dc hc, xó hi hc Cỏc tỏc gi ó khng nh rừ cỏc yu t thuc v cỏ nhõn ( ni lc) cú vai trũ quyt nh i vi kt qa hc ú cú nng lc t hc, ngoi cỏc yu t bờn ngoi nh bin phỏp hng dn ca giỏo viờn, phng phỏp, phng tin cng cú vai trũ quan trng Vic nghiờn cu v k nng hc v bi d ng phng phỏp t hc cho hc sinh tr ng PTDTNT ó c mt s tỏc gi cp n nh: Phm V Kớch Hot ng giỏo dc ngoi gi lờn lp trng PTDTNT, H Vn nh Hot ng ngoi gi lờn lp , Lờ Bỡnh Mt s kinh nghim huy ng tham gia cỏc hot ng ngoi gi lờn lp , Phm Hng Quang ng S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 dng mt s bin phỏp t chc hc ngoi gi lờn lp cho hc sinh trng PTDTNT cỏc tnh phớa bc, Trn Th Ph ng H Cỏc gi i phỏp qun lý nhm nõng cao cht lng dy hc trng PTDTNT tnh Yờn Bỏi, Hong Th Li Bin phỏp rốn luyn k nng ụn cho HS trng PT DTNT Vic nghiờn cu cỏc hỡnh thc t chc hc nhm rốn luyn k nng hc cho hc sinh trng PTDTNT ó c cỏc tỏc gi cp di nhiu gúc khỏc nhau: T vic ci tin ni dung, ph ng phỏp dy hc n kim tra ỏnh giỏ vic hc bi ca hc sinh *Túm li: Qua tỡm hiu cỏc cụng trỡnh trờn th gii v n c nghiờn cu v t hc tụi cú mt s nhn xột sau: + T hc, vai trũ ca t hc l c bn lun xuyờn sut cỏc thi kỡ lch s nhõn loi, mang ý ngha trit hc Nhng cng v sau cng c soi sỏng thờm v c s giỏo dc hc v tõm lớ hc + T hc l mt nhu cu, mt nng lc cn cú ca mi ngi, c bit thi i ngy Do ú mc tiờu quan trng ca cỏc nh trng l trang b cho HS phng phỏp t hc + Cú nhiu tỏc gi nghiờn cu v t hc i vi sinh viờn v hc sinh ph thụng, cú mt s ớt vit v t hc i vi hc sinh trng PTDTNT nhng cỏc cụng trỡnh ny ch yu m i phn ỏnh mt cỏch khỏi quỏt vic t chc hot ng hc cho hc sinh dõn tc gi lờn lp hoc hot ng ngoi gi lờn lp, cha cú mt cụng trỡnh nghiờn cu no i sõu vo vic nghiờn cu cỏc bin phỏp t chc t hc cho hc sinh trng PTDTNT di gúc mụn Sinh hc 10 + t chc, nõng cao nng lc t hc cho HS cú hiu qu, cn lm rừ c s lớ lun v thc tin ca cỏc bin phỏp, trờn c s ú xõy dng c cỏc bin phỏp nõng cao nng lc t hc cho phự hp nhm phỏt huy tớnh tớch cc, c lp sỏng to, rốn luyn k nng t hc v nõng cao cht lng hc b mụn ca HS 10 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 Qua phõn tớch trờn cho thy, v ic a cỏc bin phỏp rốn luyn NLTH cho HS ó nõng cao c cht lng hc ca HS 4.3.2 Phõn tớch nh tớnh Phõn tớch hiu qu cu ca cỏc bin phỏp xut, chỳng tụi quan tõm trờn mt: V hng thỳ, mc tớch cc hc v cht lng lnh hi v dng tri thc * V hng thỳ v mc tớch cc hc tp: Qua cỏc tit d gi, thm lp chỳng tụi thy khụng khớ ca nhúm lp TN v nhúm lp C nh sau: - nhúm lp TN: Tinh thn thỏi hc ca cỏc em rt tt biu hin l cỏc em tớch cc chun b bi, ch ng gii quyt nhng hc Khi giỏo viờn yờu cu hc sinh lm vic c lp hay theo nhúm vi SGK hon thnh cõu hi, bi hay phiu hc thy cỏc em rt ho hng, thớch thỳ hon thnh nhim v c giao v cng hi hp ch nhn xột t phớa giỏo viờn iu ny cho thy, phng phỏp v bin phỏp dy hc rốn luyn NLTH cho HS ó rt cú hiu qu vic hp dn lụi cun HS hc tp, lm cho hc sinh hng thỳ hc ú nng lc hc tng lờn rừ dt - nhúm lp C: Khụng khớ lp hc trm hn, a s cỏc em th ng, ch nghe ging v ghi chộp theo nhng gỡ giỏo viờn c Cỏc cõu hi giỏo viờn a rt ớt hc sinh tr li hoc cỏc em tr li cha ỳng trng tõm cõu hi * ỏnh giỏ cht lng lnh hi v dng tri thc : ỏnh giỏ cht lng lnh hi v dng tri thc, chỳng tụi trung quan tõm n tiờu chớ, tng ng vi cỏc cõu hi cỏc kim tra nh sau: + Tiờu ch c n: b Phn ỏnh mc nm vng cỏc cu trỳc, cỏc khỏi nim,cỏc quỏ trỡnh c th l HS hiu ỳng, cỏc tri thc v c im cu to phự hp vi chc nng ca cỏc thnh phn hoỏ hc ca t bo, cỏc cu trỳc 79 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 cu to nờn t bo, v din bin ca cỏc quỏ trỡnh chuyn hoỏ vt cht nng lng ca t bo + Tiờu dng v nõng cao: Tiờu ny ỏnh giỏ mc hiu sõu, rng ton din kin thc, bit dng linh hot, sỏng to cỏc tri thc hc c gii thớch cỏc thc tin mc cao hn cỏc em cú kh nng khỏi quỏt hoỏ v h thng hoỏ, phỏt trin nng lc t c lp,sỏng to Qua phõn tớch cỏc bi ki m tra vit sau mi tit dy thc nghim, kt qu hp vi kim tra ming, kim tra vic chun b bi v nh cú hng dn ca hc sinh chỳng tụi nhn thy rng cỏc lp chỳng tụi tin hnh dy thc nghim hc sinh bc l rừ tớnh t lc cỏch hc, k nng lm bi kim tra tt hn v cht lng ngy cng c nõng lờn Khi chỳng tụi bt u dy thc nghim a s hc sinh t lỳng tỳng cha cú thúi quen v cha bit cỏch dng cỏc bin phỏp nõng cao nng lc t hc Do t trc cỏc em quen vi cỏch hc th ng, nờn giỏo viờn dy thc nghim a cõu hi, bi hay phiu hc cỏc em thng khụng bit la chn kin thc tr li, hoc k nng túm tt v din t ni dung cũn hn ch Nhng nhng tit hc sau cỏc em ó cú s tin b rừ rt: ó bit tỡm ý tr li cõu hi, bit túm tt ni dung, gii mó cỏc s , hỡnh v t cỏc ni dung c c sỏch giỏo khoa, iu ú c th hin qua bi lm ca cỏc HS Vớ d 1: Sau hc xong bi Axit nuclờic, chỳng tụi cho HS lm bi ki m tra s vi cỏc cõu hi sau: Trỡnh by cu trỳc v chc nng ca cỏc loi ARN t bo sinh vt nhõn chun Nờu s khỏc bit v cu trỳc gia ADN v ARN? 80 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 Gia cỏc Nuclờụtit cu trỳc khụng gian ca ADN liờn kt vi bi nhng mi liờn kt hoỏ hc c bn no? c im v ý ngha ca cỏc mi liờn kt ú? Qua bi kim tra s 1, chỳng tụi cú mt s nhn xột sau: cõu ( thuc tiờu c bn) c nhúm TN v C a s cỏc em HS u trỡnh by c cu trỳc v chc nng ca cỏc loi ARN t bo sinh vt nhõn chun, nhiờn cỏch trỡnh by cú s khỏc bit nh nhúm C cỏc em trỡnh by bng cỏch lit kờ cu trỳc v chc nng ca cỏc loi ARN, cũn nhúm TN cỏc em thng trỡnh by bng cỏch lp bng so sỏnh v kin thc y hn Vớ d nh bi lm ca em Qung Vn Png lp 10A3 trng PT DTNT B trỡnh by rt rừ rng, khoa hc v chi tit nh: Cõu 1: Cu trỳc v chc nng ca cỏc loi ARN c trỡnh by bng sau: Cu trỳc Loi Chc nng ARN mARN - Cú chui polyrNu mch thng - Truyn thụng tin di truyn tng ng vi on ca ADN t ADN ti TBC t n g hp Pr tARN - Cú cu trỳc vi thu, thu -Vn chuyn aa ti Ri mang b ba i mó, cú nhng tng hp Pr on cỏc rinu liờn kt vi theo NTBS, u i din l v trớ gn kt aa tng ng rARN - Cú 1mch, nhiu vựng cỏc Nu - Cu to nờn ribụxụm ni LK b sung to cỏc vựng xon tng hp Pr kộp cc b 81 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 cõu ( tiờu mc cao hn), s khỏc bit v cỏch lm bi cng nh cht lng tr l i cõu hi g ia n húm C v n h úm TN th h in rừ nột hn nhúm C a s cỏc em nờu c s khỏc bit gia ADN v ARN v s mch, cỏc loi nuclờotit, thnh phn n phõn thỡ nhiu em khụng trỡnh by c nhúm TN cỏc em phõn bit c tng i tt Vớ d bi lm ca em Hong Th Sinh lp 10 A9 trng PT VCVB trỡnh by rừ rng v y : Cõu 2: Phõn bit im khỏc bit gia ADN v ARN th hin bng sau: S mch Cỏc loi nu Thnh phn n phõn ADN ARN mch mch A, T, G, X A, U, G, X ng C5H10O4 ng C5H10O5 Vi cõu s ( tiờu nõng cao), S khỏc bit th hin rt rừ rng cõu ny nhúm C cỏc em lm s si ch nờu c tờn liờn kt gia cỏc n phõn l liờn kt phụtphoieste v liờn kt hiro, rt ớt cỏc em ch c th loi liờn kt trờn hỡnh thnh nh th no, cũn c im v vai trũ ca cỏc liờn kt trờn liờn quan n chc nng ca ADN thỡ khụng em no trỡnh by c nhúm lp TN, nhiu em tr li c ý , ý v c ý ca cõu Cú bi lm rt xut sc nh bi lm ca em L ng Th Hõn lp 10 A7 trng PT VCVB ó trỡnh by nh sau: Cõu 3: Liờn kt gia cỏc nu - Gia cỏc nu trờn mt mch ca ADN liờn kt vi bng liờn kt photphoieste( liờn kt hoỏ tr gia ng ca nu ny vi axit photphoric ca nu kia) Liờn kt bn vng, m bo s n nh cu trỳc bc ca ADN - Gia cỏc nu trờn mch ca ADN liờn kt vi bng liờn kt H theo nguyờn tc b sung( A liờn kt T bi LKHH; G liờn kt vi X bi LKHH v 82 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 ngc li) Liờn kt yu, m bo s linh ng ADN thc hin c ch t v phiờn mó, vi s lng nhiu m bo s n nh cu trỳc khụng gian Vớ d 2: Sau dy xong bi hụ hp t bo, chỳng tụi cho HS lm bi kim tra vi cõu hi: Mt quỏ trỡnh sinh lớ xy t bo c túm tt bng s sau: S trờn mụ t quỏ trỡnh hụ hp t bo Hóy cho bit hụ hp ni bo l gỡ? Vit phng trỡnh tng quỏt v nờu vai trũ ca quỏ trỡnh ú t bo? Hóy ghi chỳ cho cho cỏc s 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, hỡnh Cho bit mi quan h gia giai on 2, vi giai on 4? Qua chm bi kim tra chỳng tụi cú mt s nhn xột sau: Vi cõu ( tiờu c bn) thỡ hu ht cỏc em lp C v TN u tr li tt, ớt thy s phõn bit gia nhúm lp cõu vic ghi chỳ cho cỏc s 1, 2, 3, cỏc lp C u lm tt nh lp TN Xong ghi chỳ cho s 5, 6, cú s khỏc bit tng i rừ rng lp 83 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 C s hu ht cỏc em ch ghi c l NADH hoc FADH khụng ghi c rừ s liu hoc khụng nh, cũn lp TN hu ht cỏc em ghi c rừ NADH v 2FADH2 cõu ( tiờu nõng cao) s khỏc bit th hin rừ nột: cỏc lp C hu ht cỏc em ch núi c chung chung l giai on cung cp nguyờn liu cho giai on v giai on cung cp nguyờn liu cho giai on 4, m khụng bit l cung cp nguyờn liu gỡ v mi quan h c th hin nh th no Cỏc lp TN bi lm tt hn phn ln cỏc em nờu c cỏc giai on cú mi quan h vi nh th no.c bit cú nhng bi km rt tt nh bi ca em Khỏng A L lp 10A1 tr ng PTDTNT B ó trỡnh by: Cõu 3: Mi quan h gia giai on - Giai on ( ng phõn) Glucụz tri qua nhiu phn ng trung gian to thnh 2axit pyruvat, pyruvat qua ng trung gian to thnh 2AxetylcoA+2 CO2 + NADH sau ú AxetylcoA i vo chu trỡnh Crep - giai on 2( chu trỡnh Crep) qua lot cỏc phn ng to NADH v 2FADH2 cung cp cho giai on ( chui chuyn in t hụ hp) Túm li: giai on cú quan h mt thit vi nhau, cung cp nguyờn liu v Glucụz tri qua nhiu phn ng cui cựng to ATP cung cp cho mi hot ng sng ca t bo Vớ d 3: Sau dy xong chng phõn bo chỳng tụi cho HS lm bi nhanh vi cõu hi sau: Cõu hi: Mt loi sinh vt cú b nhim sc th (NST) 2n = 4.Quan sỏt t bo ca loi trờn ang phõn bo ( nguyờn phõn v gim phõn) hỡnh nh trờn tiờu bn hin vi nh hỡnh v: 84 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 Hóy cho bit kt qu ca phõn bo nguyờn phõn v phõn bo gim phõn? Da vo hỡnh v hóy cho bit t bo 1, 2, ang kỡ no ca quỏ trỡnh phõn bo no? Gii thớch vỡ sao? cõu ( tiờu c bn) cỏc em nhúm lm bi tng i tt, hu ht u tr li c kt qu t t bo m qua nguyờn phõn to t bo ging t bo m, qua gim phõn to t bo Xong cỏc lp nhúm TN cỏc em lm chi tit hn y hn nh: T t bo m qua ln nguyờn phõn to t bo cú b nhim sc th ging v ging t bo m ( nu qua k ln nguyờn phõn to 2k t bo con), qua gim phõn to t bo cú b nhim sc th gim na so vi t bo m ban u cõu ( tiờu nõng cao), cỏc lp nhúm C phn nhiu cỏc em lỳng tỳng khụng bit dng kin thc ó hc gii quyt , cỏc em ch nờu ch yu tờn cỏc kỡ ca phõn bo, khụng gii thớch c ti hoc gii thớch quỏ s si cũn cỏc lp thc nghim cỏc em xỏc nh c rt tt cỏc kỡ cng nh gii thớch c ti li xỏc nh nh vy Nh bi ca em H Thanh ip lp 10A4 trng PT VCVB ó trỡnh by: Cõu 2: Xỏc nh cỏc kỡ v gii thớch - T bo ang kỡ sau ca gim phõn vỡ: + Cỏc nhim sc th kộp chia lm nhúm mi nhúm tin v cc ca t bo + Kt thỳc phõn bo ny to t bo cú s lng nhim sc th bng ( gim i mt na so vi t bo ban u) 85 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 - T bo ang kỡ sau ca phõn bo nguyờn phõn vỡ: + Cỏc nhim sc th n ang tin v cc ca t bo + Kt thỳc phõn bo ny to t bo cú s lng nhim sc th bng ( khụng i so vi t bo ban u) - T bo ang kỡ gia ca phõn bo gim phõn vỡ: + Cỏc nhim sc th kộp ang xp mt hng dc trờn mt phng xớch o ca thoi phõn bo + Kt thỳc phõn bo ny to t bo cú s lng nhim sc th bng nhim sc th n (gim i mt na so vi t bo ban u ) *V bn kin thc sau TN Kt qu TN cho thy, nhúm lp TN c lm quen vi vi cỏch hc ũi hi phi hot ng, c rốn luyn cỏc k nng hot ng trớ tu nh quan sỏt, mụ t, phõn tớch, so sỏnh, phõn tớch bng biu, s , cỏc k nng thu thp, x lớ v trỡnh by thụng tin nờn nng lc t ca cỏc em c nõng cao rừ rt Biu hin kt qu bi lm TN s v s l cỏc em nh lõu, nh chớnh xỏc hn, th hin kt qu cao hn, n nh hn nhiu so vi kt qu bi lm ca nhúm C Kt lun chng Vi cỏc kt qu trờn v nhng phõn tớch v mt nh lng v nh tớnh cú th rỳt mt s nhn xột sau: 1.Kt qu kim tra u vo ( trc lm TN) v cht lng im ca cỏc bi kim tra ca HS lp TN v C l tng ng Qua bi kim tra quỏ trỡnh TN cho thy hng thỳ hc ca cỏc em nhúm TN cao hn nhiu so vi nhú m C v c bit cht lng lnh hi tri thc ca nhúm TN cao hn nhúm C v tt c cỏc cp : Nh, hiu v dng 86 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 T k t qu kim tra trc n g hm i sau TN cho thy ho t ng t hc c t chc bng cỏc bin phỏp nõng cao nng lc t hc m ti ó xut to c kh nng lu gi lõu bn v dng kin thc mt cỏch linh hot ch ng Kt qu TN cho phộp kt lun tớnh ỳng n ca gi thuyt khoa hc m ti ó t PHN III: KT LUN V NGH Kt lun 1.1 Hc thc cht l t hc T hc ca HS cú th din trờn lp hoc ngoi lp nh ng bao gi cng gn vi hot ng dy T hc ca HS l quỏ trỡnh HS tớch cc, t lc gii quyt cỏc nhim v hc GV 1.2 Kt qu kho sỏt thc tin dy hc trng PTVCVB v trng 87 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 PTDTNT in Biờn cho thy, thc trng k nng t hc ca HS lp 10 cũn rt nhiu hn ch Nguyờn nhõn ca thc trng trờn ch yu l c thy v trũ u chu nh hng ca thúi quen dy v hc c Bờn cnh ú cũn thiu nhng kin thc cn thit v cỏc bin phỏp hng dn t hc cho HS Ngoi HS trng PTDTNT li cú nhng hn ch v trỡnh nhn thc, v kh nng t vỡ vy vic nghiờn cu tỡm cỏc bin phỏp phự hp nõng cao nng lc t hc cho HS hin l vic khụng th chm, vỡ nng lc t hc l mt nhng yu t quan trng quyt nh cht lng hc 1.3 T nhng kt qu nghiờn cu v lớ lun v thc tin, chỳng tụi xut cỏc bin phỏp nõng cao nng lc t hc cho HS tr ng PTDTNT (biện pháp rèn luyện kĩ tìm câu trả lời cho câu hỏi; biện pháp rèn luyện lực cho HS làm việc với hình vẽ SGK; biện pháp rèn luyện kĩ thảo luận nhóm, biện pháp rèn luyện kĩ phân tích diễn đạt nội dung học ) biện pháp giáo dục, tổ chức, quản lý hoạt động tự học trường PTDTNT Mi bin phỏp, chỳng tụi u a cỏch thc thc hin ca GV, cỏch th c thc hin ca HS v cỏc yờu cui vi vic thc hin tng k nng kim nghim hiu qu ca cỏc bin phỏp ó xut, chỳng tụi ó tin hnh TN trờn HS l p 10 ca tr ng PTDTNT Kt qu TN ó chng t nu bi dng HS trng PT DTNT nõng cao c nng lc t hc quỏ trỡnh dy hc sinh hc, thỡ s to cho cỏc em lũng ham thớch, tớnh tớch cc ch ng hc v c bit nõng cao c cht lng hc 1.4 Qua iu tra v thc nghim s phm cho thy, nu cú ch ớch v k hoch hỡnh thnh nng lc t hc, thỡ t lp 10 nhiu ni dung khú nhng c hng dn HS t hc cú kt qu T kt qu nghiờn c u ny l nhng gi ý hc cỏc phn khỏc, mụn khỏc, lp khỏc cú th hỡnh thnh c nhng nng lc t hc v kt qu hc s tt hn 88 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 ngh Qua quỏ trỡnh th c hin ti, chỳng tụi nhn thy iu kin trng ta hin nay, vic nhanh chúng phỏt tri n nn g lc t h c l mt g ii phỏp rt quan trng phỏt trin v nõng cao cht lng, hiu qu ca vic rốn luyn nng lc t hc, chỳng tụi ngh: 1- Trờn c s nhng lớ lun ti ó xut, cn nghiờn cu tt c cỏc b mụn, phng phỏp ny cn c trin khai tt c cỏc lp hc, cỏc cp hc v cỏc trng 2- Cn tng cng bi dng giỏo viờn k c chuyờn mụn v c bit l phng phỏp dy theo hng dy - t hc Nh trng cn cú ti liu, trang thit b hin i ỏp ng tt hn na vic dy - t hc ca giỏo viờn Do kh nng v thi gian nghiờn cu cú hn , kt qu lun mi ch dng li nhng kt lun ban u, nhiu cha c phỏt trin sõu rng v khụng trỏnh nhng thiu xút Nờn chỳng tụi rt mong c s úng gúp ý kin ca cỏc ng nghip TI LIU THAM KHO Ban chp hnh Trung ng ng Vn kin hi ngh ln th Ban chp hnh TW khoỏ VIII Nxb Chớnh tr Quc gia H Ni, 1997 Bỏch khoa ton th Vit Nam Online 89 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 GS.TS inh Quang Bỏo (1995), Dy hc sinh hc trng ph thụng theo hng hot ng húa ngi hc, K yu hi tho khoa hc i mi phng phỏp d y hc theo hng hot ng húa ngi hc, H Ni GS.TS inh Quang Bỏo, Dy hc viờn c sỏch - phng phỏp dy t hc ch yu, ti liu dnh cho hc viờn sau i hc Đinh Quang Báo (1997), Tổng kết kinh nghiệm sử dụng SGK dạy học SH, chuyên đề cho sau đại học, Hà Nội inh Quang Bỏo, Nguyn c Thnh( 1998), Lớ lun dy hc sinh hc- phn i cng, Nxb giỏo dc, H ni Lê Khánh Bằng (1999), Góp phần nâng cao chất lượng, hiệu trình tự học theo quan điểm giáo dục học đại, kỷ yếu hội thảo khoa học, khoa TLGD, Đại học sư phạm HN B giỏo dc v o to (2006), Chng trỡnh ging dy mụn sinh hc, Nxb giỏo dc Bộ giáo dục đào tạo, Hội nghị giáo dục dân tộc toàn quốc, Hà nội, 2008 10 B giỏo dc v o tao (1995), 50 nm phỏt trin s nghip giỏo dc v o to, Nxb giỏo dc 11 GS Nguyn Gia Cu, Dy hc phỏt huy nng lc cỏ nhõn ca hc sin h, Tp giỏo dc /9/2006 12 Nguyễn Phúc Chỉnh (2007), ứng dụng tin học nghiên cứu khoa học giáo dục dạy học sinh học, Nxb giáo dục 13 Phm ng (1999), V Giỏo dc o to, Nxb chớnh tr Quc gia 14 Exipov B.P (1977), Nhng c s lớ lun dy hc, 1-Nxb Giỏo dc, H Ni, tr 26-33 90 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 15 Bùi Hiền - Nguyễn Văn Giao - Nguyễn Hữu Quỳnh - vũ văn tảo (2001), Từ điển giáo dục học, Nxb từ điển bách khoa 16 Trần Bá Hoành (6/2005), Đổi phương pháp đào tạo trường CĐSP ngành sinh học, Tài liệu hội thảo, Hà Nội 17 Trần Bá hoành (2007), Đổi phương pháp dạy học, chương trình sách giáo khoa, Nxb Đại học Sư Phạm 18 Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức (2003), Lớ lun dy hc i hc, Nxb Đại học sư phạm HN 19 GS.TSKH Nguyễn Văn Hộ, PGS TS Hà thị Đức (2002), Giáo dục học đại cuơng, Nxb giáo dục 20 Ngô Văn hưng ( chủ biên)( 2006), Giới thiệu giáo án sinh học 10, nxb HN 21 Nguyễn Kỳ, Biến trình dạy học thành trình tự học (3/1996), tạp trí nghiên cứu giáo dục 22 Nguyễn Kỳ (1996), Mô hình dạy học tích cực lấy người hoạc làm trung tâm, trường quản lí cán bộ, Bộ giáo dục đào tạo 23 Patrice Pelpel; Nguyn K dch (1993), T o to dy hc, Nxb GD 24 Kỷ yếu hội thảo khoa học, Vai trò trường DTNT trường DBĐHDT việc đào tạo nguồn nhân lực đân tộc thiểu số cho tỉnh miền núi, 2007 25 Nguyễn Hiến Lê (2003), Tự học nhu cầu thời đại, Nxb văn hoá- thông tin 26 Hoàng Thị Lợi (2006), Biện pháp rèn luyện kỹ ôn tập cho HS trường PTDTNT, luận án tiến sĩ giáo dục học 27.Lê Quang Long (1994), Cơ sở sinh học cách mạng khoa học dạy học, Nxb Giáo dục 28 Vũ Đức Lưu (2006), Bài tập chọn lọc sinh học 10, Nxb Giáo dục, H N 29 Lut giỏo dc, Vn bn hng dn thi hnh (2000), Nxb Chớnh tr Quc gia 91 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 30 H Chớ Minh v giỏo dc, H Th Ng - Nguyn ng Tin- Bựi c Thip su tm (1990) nh xut bn giỏo dc, H ni 31 Lờ c Ngc (2005), Giỏo dc i hc phng phỏp dy v hc, Nxb i hc Quc gia H Ni 32 Hong Hu Nim (2001), Phng phỏp hng dn t hc phn c s di truyn hc cho cỏc hc viờn ti cỏc trung tõm giỏo dc thng xuyờn, Lun ỏn tin s giỏo dc, H ni 33 Trần Sĩ Nguyên (chủ biên) (1992), Công tác giáo dục trường PTDTNT, Nxb GD, HN 34 Phạm Hồng Quang (1999), ng dụng số biện pháp tổ chức học tập lên lớp cho HS trường PTDTNT tỉnh phía bắc, Luận án tiến sĩ 35 Phạm Hồng Quang (2003), Tổ chức dạy học cho học sinh dân tộc, miền núi, Nxb đại học sư phạm Hà nội 36 H Khỏnh Qunh (2007), Rốn luyn nng lc t hc SGK cho HS qua dy hc phn Sinh hc t bo THPT, lun thc s khoa hc giỏo dc, H Ni 37 Nguyễn cảnh Toàn ( chủ biên) (2002), Biển học vô bờ - tư vấn phương pháp học tập, Nxb niên 38 Nguyễn Cảnh Toàn (1999), Luận bàn kinh nghiệm tự học, NXB giáo dục 39 Nguyễn Cảnh Toàn (chủ biên) (2004), Học dạy cách học, NXB Đại học sư phạm 40 Nguyễn Cảnh Toàn (1997), Quá trình dạy tự học, Nxb GD 41 Nguyn Th Tớnh (2003), Cỏc bin phỏp t chc hot ng t hc mụn giỏo dc hc cho sinh viờn cỏc trng i hc s phm, Lun ỏn tin s 92 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 42 Jacques Delors, Trnh c Thng dch, hiu ớnh V To, Hc mt kho bỏu tim n, Bỏo cỏo gi Unesco ca hi ng quc t v giỏo dc th k XXI, Nxb Giỏo dc 43 Nguyn c Thnh (2002), Hỡnh thnh k nng dy hc sinh hc - k thut nụng nghip cho sinh viờn khoa sinh - k thut nụng nghip, HSP (bỏo cỏo tng kt ti nghiờn cu khoa hc cp b), H Ni 44 inh Gia Trinh (1944), Hc ly v hc nh trng, bỏo Thanh Ngh s 95 45 Trung tõm nghiờn cu Giỏo dc Dõn tc (2007), Bỏo cỏo tng kt- ti nghiờn cu khoa hc, H Ni 46 Nguyn Quang Un ( ch biờn) (1999), Trn Hu Luyn - Trn Quc Thnh, Tõm lớ hc i cng, Nxb i hc quc gia H Ni 47 Phm Vit Vng (2000), Giỏo dc hc, Nxb i hc quc gia H Ni Tiếng Nga: 48 , , - ., 2003 Tiếng Anh: 49 James H McMillan, Classroom Assessment Principles and Practice for Effective Intruction, Virginia Commonwealth University, 2001 93 S húa bi Trung tõm Hc liu i hc Thỏi Nguyờn http://www.lrc-tnu.edu.vn Vit thuờ lun thc s Luanvanaz@mail.com - 0972.162.399 [...]... Chương 3: Một số biện pháp nâng cao năng lực tự học môn sinh học cho học sinh trường PTDTNT thông qua giảng dạy phần sinh học tế bào - sinh học 10 3.1 Những nguyên tắc trong việc đề xuất các biện pháp nâng cao năng lực tự học môn sinh học 10 cho học sinh trường PTDTNT * Thực chất của việc nâng cao năng lực tự học của HS là phát triển và hoàn thiện các kĩ năng tự học cho HS Để hình thành một kĩ năng cần... động tự học trong trường PTDTNT 3.3.1 Nâng cao năng lực tự học SH 10 cho HS trường PTDTNT thông qua các biện pháp rèn luyện kĩ năng tự học 3.3.1.1 Nâng cao năng lực tự học thông qua rèn luyện kĩ năng đọc SGK cho HS * Để nâng cao giá trị dạy học, GV phải xem SGK là công cụ để tổ chức hoạt động tự học của HS [5] SGK chứa đựng những kiến thức khoa học cơ bản và hệ thống nên HS có thể lĩnh hội kiến thức một. .. kiến thức cho giáo viên một cách có hệ thống và thường xuyên hơn Như vậy phần SHTB - SH 10 là một trong những phần kiến thức quan trọng và khó của chương trình, nếu nâng cao được năng lực tự học cho các em ở mảng kiến thức này thì các phần kiến thức khác các em sẽ biết cách học và đạt được yêu cầu cao của môn học 3.3 Một số biện pháp nâng cao năng lực tự học môn sinh học cho học sinh trường PTDTNT thông... lý giờ tự học trong tập thể Như vậy với đặc điểm nhận thức, phương pháp học tập và những đặc điểm về hoạt động tự học của HS trường PTDTNT như đã trình bày ở trên, thì việc bồi dưỡng cho các em năng lực tự học nói chung và năng lực tự học bộ môn sinh học nói riêng là vấn đề rất quan trọng, cần giúp cho HS trường PTDTNT có phương pháp học hợp lý, khoa học mà trọng tâm chính là phương pháp tự học, cần... cho ghi Các hình thức ôn mang tính tích cực ít được HS sử dụng * Thực trạng kĩ năng tự học của HS trường PT DTNT: Kết quả khảo sát cho thấy kĩ năng tự học như kĩ năng lập dàn ý, kỹ năng lập bảng tóm tắt, kỹ năng phân tích hình vẽ, đồ thị, kĩ năng làm việc với SGK của HS đa số còn yếu, cần được bồi dưỡng * Giáo viên đối với việc nâng cao năng lực tự học cho HS trường PT DTNT: Giáo viên ở trường PT DTNT. .. quan đến năng lực tự học, ta có thể vận dụng vào trong giảng dạy để hình thành năng lực tự học cho HS 2.4 cơ sở thực tiễn của để tiến hành biện pháp nâng cao NLTH cho HSDTNT 2 4.1 Phương pháp xác định thực trạng Để tìm hiểu thực trạng của việc giảng dạy nói chung và việc rèn luyện năng lực tự học cho HS trường PT DTNT trong việc học sinh học 10 nói riêng, chúng tôi đã sử dụng các phương pháp sau:... phương pháp như phòng học hiện đại, máy tính, đèn chiếu Qua nghiên cứu thực trạng và nguyên nhân nói trên thì khẳng định rằng việc nâng cao năng lực tự học nói chung và năng lực tự học bộ môn sinh học nói riêng cho HS trường DTNT cần được quan tâm và trú trọng hơn nữa để không ngừng nâng cao chất lượng học tập của HS Kết luận chương 2 1 Tự học là một thành phần của hoạt động học, tự học là một hoạt... thực tiễn của việc nâng cao năng lực tự học cho học sinh trường PTDTNT 2.1 Một số khái niệm công cụ 2.1.1 Tự học và tự học có hướng dẫn *Khái niệm về tự học: Tự học là quá trình tự mình hoạt động lĩnh hội tri thức khoa học và rèn luyện kĩ năng thực hành không có sự hướng dẫn trực tiếp của GV và sự quản lí trực tiếp của cơ sở giáo dục và đào tạo [15, tr.458] Cụ thể hơn Tự học là tự mình động não, suy... - học ở 2 trường PTDTNT cho thấy: Các kĩ năng tự học của HS và việc rèn luyện năng lực tự học cho HS còn nhiều hạn chế Sự hạn chế của thực trạng này do nhiều nguyên nhân, khách quan và chủ quan.Do vậy cần có các biện pháp tổ chức nâng cao năng lực tự học cho các em, thông qua đó kích thích động cơ, hứng thú học tập và tạo điều kiện cho HS học tích cực, chủ động góp phần nâng cao chất lượng học tập của... giáo viên Sinh học đã và đang trực tiếp giảng dạy môn Sinh học, 300 em học sinh ở trường PT Vùng Cao Việt Bắc và trường Dân tộc nội trú Điện Biên Chúng tôi đã thiết kế 3 phiếu khảo sát dành cho HS Phiếu số 1: Khảo sát về những khó khăn thường gặp của HS trong việc học tập sinh học( SH) ở trường PT dân tộc nội trú Phiếu số 2: Khảo sát về việc tự học môn sinh học ở trường PT dân tộc nội trú Phiếu số 3: Khảo