BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG KHOA KHOA HỌC SỨC KHỎE BỘ MÔN ĐIỀU DƯỠNG PHẠM THỊ BÍCH HÀ Mã sinh viên: B00333 ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG CỦA PHƯƠNG PHÁP NHĨ CHÂM TRONG ĐIỀU DƯỠNG CHĂM SÓC BỆNH NHÂN SAU PHẪU THUẬT TRĨ TẠI KHOA B3 - VIỆN Y HỌC CỔ TRUYỀN QUÂN ĐỘI ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN HỆ VLVH HÀ NỘI - Tháng 12 năm 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG KHOA KHOA HỌC SỨC KHỎE BỘ MÔN ĐIỀU DƯỠNG PHẠM THỊ BÍCH HÀ Mã sinh viên: B00333 ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG CỦA PHƯƠNG PHÁP NHĨ CHÂM TRONG ĐIỀU DƯỠNG CHĂM SÓC BỆNH NHÂN SAU PHẪU THUẬT TRĨ TẠI KHOA B3 – VIỆN Y HỌC CỔ TRUYỀN QUÂN ĐỘI ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN HỆ VLVH Người HDKH: TS PHAN HOÀI TRUNG HÀ NỘI – Tháng 12 năm 2015 Thang Long University Library THUẬT LỜI NGỮ CÁM VIẾT ƠNTẮT Để hồn thành khóa luận tốt nghiệp trước hết em xin chân thành cám ơn Đảng ủy; Ban giám hiệu trường Đại Học Thăng Long, Đảng ủy; Ban giám đốc Viện : Bệnh nhân BN Y Học Cổ Truyền Quân Đội tạo điều kiện cho em theo học lớp Cử nhân điều YHCTQĐ : Y học cổ truyền Quân đội dưỡng hệ vừa làm – vừa học YHHĐ : Y học đại Em xin chân thành cảm ơn tới loạn giáo tiểu sư – tiện tiến sĩ Phạm Thị Minh Đức, người : Rối RLTT thày đáng kính lớp học sinh người thày thuốc giỏi ngành y tế, người có đóng góp to lớn việc mở lớp Cử nhân điều dưỡng hệ vừa làm – vừa học, tạo môi trường thuận lợi cho chúng em theo học nâng cao tay nghề; thái độ phục vụ bệnh nhân tốt Em xin chân thành cảm ơn tới toàn thể thày giáo trường Đại học Thăng Long nói chung thày giáo mơn điều dưỡng nói riêng Đặc biệt Thạc sĩ Vũ Dũng , giáo viên chủ nhiệm lớp nhiệt tình dìu dắt chúng em học tập Em xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Phan Hoài Trung, chủ nhiệm khoa B3 – Viện Y Học Cổ Truyền Quân Đội, người nhiệt tình giúp đỡ em hồn thành khóa luận tốt nghiệp Cuối em xin chân thành cảm ơn tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp người bên em theo sát; động viên; giúp đỡ em suốt trình học tập Thang Long University Library 3.2 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TÁC DỤNG CỦA NHĨ CHÂM TRÊN BỆNH MỤC LỤC NHÂN SAU PHẪU THUẬT TRĨ 25 ĐẶT VẤN ĐỀ .1 3.2.1 Kết đánh giá mức độ đau bệnh nhân nhĩ châm .25 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .2 3.2.2 Kết đánh giá mức độ phục hồi tiểu tiện bệnh nhân nhĩ 1.1 Sơ lược giải phẫu sinh lý, thần kinh hậu môn, trực tràng bàng quang châm 26 1.1.1 Hậu môn, trực tràng CHƯƠNG IV: BÀN LUẬN 28 1.1.2 Bàng quang 4.1 Một số đặc điểm lâm sàng bệnh nhân nghiên cứu 29 1.2 Nhĩ châm 4.2 Tác dụng nhĩ châm bệnh nhân sau phẫu thuật trĩ 31 1.2.1 Cơ sở lý luận nhĩ châm theo y học cổ truyền KẾT LUẬN .33 1.2.2 Phân bố thần kinh loa tai KIẾN NGHỊ 34 1.2.3 Những thay đổi bệnh lý loa tai thể có bệnh TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.2.4 Cách phát thay đổi bệnh lý loa tai 1.2.5 Phân bố vùng loa tai 1.2.6 Dùng loa tai vào điều trị 1.2.7 Dùng loa tai vào chẩn đoán .10 1.3 Tình hình nhĩ châm 10 1.3.1 Tại châu Âu 10 1.3.2 Tại Châu Á .11 1.3.3 Tại Việt Nam 11 CHƯƠNG II: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .12 2.1 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 12 2.1.1 Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân .12 2.1.2 Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân khỏi nhóm nghiên cứu 12 2.1.3 Tiêu chuẩn ngưng nghiên cứu 12 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 13 2.2.1 Thiết kế nghiên cứu mô tả tiến cứu 13 2.2.2 Phương pháp đánh giá, theo dõi lâm sàng 13 2.2.3 Phương pháp tiến hành 15 2.3 XỬ LÝ SỐ LIỆU 16 2.4 ĐẠO ĐỨC NGHIÊN CỨU 17 CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .18 3.1 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG 18 Thang Long University Library DANH MỤC BIỂU ĐỒ ĐẶTBẢNG, VẤN ĐỀ Trĩ bệnh thường gặp nhóm bệnh lý vùng hậu môn Theo thống kê gần bệnh giá trĩ chiếm lệ khoảng 50% dân số; đứng hàng đầu cấu 14 Bảngđây 2.1.nhất Đánh mức độtỷđau bệnh hậu mônKết trực [5]cứu phân loại theo tuổi BN 18 Bảng 3.1 quảtràng nghiên Bảng 3.2: Kết theo dõi số búi trĩ phẫu thuật bệnh nhân 19 Bảng 3.3: Kết nghiên cứu vị trí phẫu thuật búi trĩ BN 20 Bảng 3.4 Kết nghiên cứu mức độ đau sau phẫu thuật BN 21 Bảng 3.5 Kết nghiên cứu mức độ RL tiểu sau phẫu thuật trĩ BN 22 Bảng 3.6 Kết nghiên cứu mức độ RL tiểu sau phẫu thuật trĩ theo tuổi BN 23 Cho đến nay, điều trị bệnh trĩ có phương pháp là: điều trị nội khoa, điều trị thủ thuật điều trị phẫu thuật [3] Vấn đề đặc biệt quan tâm thầy thuốc ngoại khoa người bệnh sau làm thủ thuật phẫu thuật trĩ là: đau, kích thích nhiều chỗ hậu mơn, rối loạn tiểu tiện đại tiện …Trong đau vùng hậu mơn rối loạn tiểu tiện hai triệu chứng thường xảy sau phẫu Bảng 3.7 Kết nghiên cứu mức độ RL tiểu theo số búi trĩ phẫu thuật 24 thuật mổ thắtKết trĩ Những biểu cho bênh lắng, gâytrên ảnhbệnh hưởng Bảng 3.8: nghiên cứu tác dụnglàm giảm đaungười hậu môn củalonhĩ châm nhân đến sinh phẫu hoạt thuật người bệnh như: giấc ngủ, bữa ăn, vận động ảnh hưởng nhiều25 trĩ đến chăm kết Bảngq 3.9:trìnhKết quảsóc nghiên cứuquả tác điều dụng trị phục hồi tiểu tiện nhĩ châm bệnh nhân phẫu thuật trĩ 26 Trong châm cứu học, tác dụng châm cứu nói chung nhĩ châm nói riêng Bảng 3.10 Kết phân loại điều trị sau nhĩ châm 27 theo nguyên lý: “Khi châm kim vào huyệt có tác dụng điều khí, thơng qua điều hoà chức toàn thân giảm đau”[2] Phương pháp nhĩ châm Biều đồ 3.1 Kết nghiên cứu tác dụng giảm đau 25 loại hình thức châm cứu,mà nơi châm vị trí đại diện loa tai có liên quan Biểu đồ 3.2 Kết chung sau điều trị 27 đến bệnh tật quan [7] Nó có ưu điểm thích ứng chữa bệnh rộng, thao tác thuận lợi, tác dụng phụ ít, có hiệu kinh tế, thích hợp ứng dụng điều trị nhiều mặt bệnh.Để nâng cao chất lượng chăm sóc điều trị bệnh nhân.Trong nhiều năm qua khoa B3 ứng dụng nhĩ châm vào qui trình điều trị chăm sóc bệnh nhân sau can thiệp vùng tầng sinh môn Để đánh giá hiệu phương pháp điều dưỡng viên nghiên cứu đề tài “ Đánh giá tác dụng phương pháp gài kim loa tai ( nhĩ châm) điều dưỡng chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật trĩ” nhằm mục tiêu sau: Đánh giá hiệu giảm đau rối loạn tiểu tiện phương pháp châm loa tai thời kỳ sau phẫu thuật trĩ Thang Long University Library Ống hậu mơn từ góc trực tràng hậu mơn tới CHƯƠNG lỗ hậu mơn, đoạn có mốc quan trọng đường lược Đường lược chia ống hậu mơn thành phần: phần TỞNG QUAN TÀI LIỆU van phần van (van bán nguyệt) 1.1 Sơ lược giải phẫu sinh lý, thần kinh hậu môn, trực tràng bàng quang - Phần van niêm mạc đỏ sẫm có đám rối trĩ nội to, phần 1.1.1 Hậu môn, tràng van bao gồm từ trực xuống - Vùng lược cao vài milimet, niêm mạc nhẵn mỏng, máu xám xanh phớt di động dây chằng treo niêm mạc gọi dây chằng Park - Cấu tạo mô học ống hậu mơn nơi chuyển tiếp biểu mô tuyến Lieberrkuhn trực tràng lớp biểu mô lát tầng sừng hóa da Nói cách khác đoạn bao phủ biểu mô lát tầng khơng sừng hóa gọi niêm mạc Hermann Tại có nhiều đầu tận thần kinh nhạy cảm, đặc biệt cảm đau nóng * Thần kinh hậu môn - Vận động: thần kinh giao cảm phó giao cảm chi phối ống hậu mơn từ đám rối hạ vị + Cơ tròn nhận thần kinh giao cảm, phó giao cảm + Cơ tròn chi phối nhánh thần kinh S3- S4 + Cơ nâng hậu môn nhận từ S4 - Cảm giác: Trực tràng có phận nhận cảm giác căng chướng nằm lớp thần kinh phó giao cảm từ hạch hạ vị Ống hậu mơn có nhiều tổ chức * Trực tràng: Là đoạn ruột thẳng phần cuối đại tràng, từ đốt sống thần kinh niêm mạc, đường cảm giác theo thần kinh thẹn thứ tới lỗ hậu môn dài 12-15 cm gồm có phần: 1.1.2 Bàng quang - Phần bóng trực tràng nằm chậu hơng bé, bóng trực tràng còn gọi - Bàng chậu trựcquang tràng.là nơi chứa nước tiểu từ niệu quản đổ xuống Khi rỗng bàng quang nằm phần trước hố chậu, sau xương mu trước tạng sinh dục, trực - Phần hẹp còn gọi ống hậu môn dài 2.5- cm hay gọi trực tràng tràng, hồnh chậu tầng sinh mơn - Bàng quang có hình tháp; có mặt,1 đáy đỉnh Khi căng bàng quang có hình cầu nằm ổ bụng 32 Thang Long University Library Bảng 3.3: Kết nghiên cứu vị trí phẫu thuật búi trĩ BN Nhóm Nam (a) Nữ (b) Tổng số (n = 35) (n = 34) (n = 69) Vị trí búi trĩ n Điểm Nội (1) 16 18.39 % n % n % 15 18.07 31 18.24 >0.05 0.05 Điểm Nội (1) 7-8h Ngoại(2) 19 (B) Tổng 10 11.49 29 P1-2 0.05 8.43 17 10.00 21.84 22 26.01 41 24.12 33.33 29 34.94 58 34.12 >0.05 0.05 0.05 Bảng 3.4 Kết nghiên cứu mức độ đau sau phẫu thuật BN Nhóm Nam (a) Nữ (b) Tổng số (n = 35) (n = 34) (n = 69) n 6 12 % 17.14 17.65 17.39 3.17 ± 0.61 3.00 ± 0.45 3.08 ± 0.27 n 13 % 20 17.65 18.84 5.86 ± 0.34 5.33 ± 0.45 5.85 ± 0.20 n 22 22 44 % 62.86 62.50 63.77 8.75 ± 0.25 8.50 ± 0.30 8.64 ± 0.18 7.11 ± 0.70 7.06 ± 0.76 7.08 ± 0.43 Mức độ đau Nhẹ (1) Số điểm VAS (X  SE) Vừa (2) Số điểm VAS (X  SE)* Nặng (3 Số điểm VAS (X  SE)* Số điểm VAS trung bình (X  SE) p *1, 0.0 74.29 88.24 81.16 102.47 ± 10.15 148.34 ± 11.22 125.41± 10.69 Mức độ RL tiểu n % Khó (1) Lượng nc tiểu (X  SE) * Bí (2) 26 >0.0 n 09 04 13 >0.0 % 25.71 11.76 18.84 39.21 ± 3.14 49.81 ± 5.72 44.51 ± 4.43 0.05