LỜI NÓI ĐẦU Những năm gần đây, chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp phát triển Nông thôn tỉnh Hà Tây có nhiều cố gắng hoạt động kinh doanh Ngành, đặc biệt công tác tín dụng Do đó, kết hoạt động tín dụng ngày ổn định phát triển vững vàng Tuy nhiên, công tác tín dụng hàm chứa yếu tố rủi ro, kinh doanh lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, NHNo Hà Tây cần đưa nhiều giải pháp có hiệu Qua nghiên cứu tình hình thực trạng tín dụng NHNo & PTNT Hà Tây, em định chọn chuyên đề: “nâng cao hiệu hoạt động tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp phát triển Nông thôn tỉnh Hà Tây” nhằm góp thêm ý kiến việc nâng cao hiệu tín dụng bước tối ưu hoá lợi nhuận Ngân hàng Bài viết gồm ba phần chính: Chương I: Lý luận chung tín dụng ngân hàng thương mại Chương II: Thực trạng hoạt động tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp phát triển Nông thôn tỉnh Hà Tây Chương III: Đề xuất số biện pháp nâng cao hiệu hoạt động tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp phát triển Nông thôn Hà Tây Trong thực chuyên đề này, em cố gắng nhiều, song không tránh khỏi khiếm khuyết, em mong thầy, cô bạn đọc bảo để viết hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn GS TS Cao Cự Bội – giáo viên hướng dẫn tận tình giúp đỡ em hoàn thành viết CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÍN DỤNG NHTM I TÍN DỤNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI I.1 Sự đời phát triển Lịch sử hình thành phát triển tín dụng ngân hàng gắn liền với sản xuất hàng hoá Quá trình phát triển kinh tế điều kiện đòi hỏi phát triển tín dụng ngân hàng, đồng thời phát triển tín dụng ngân hàng thúc đẩy kinh tế phát triển Hình thức sơ khai tín dụng bắt nguồn từ việc cho vay nặng lãi, ngân hàng dùng vốn tự có để trì hoạt động họ Từ thực tế họ nhận người gửi người rút tiền không rút lúc Do họ sử dụng tạm thời khoản tiền gửi khách cho vay khiếm lời Hoạt động giúp ngân hàng tăng nhanh lợi nhuận, ngân hàng tìm cách để mở rộng thu hút tiền gửi vay cách trả lãi cho người gửi tiền Nhờ mà ngân hàng huy động ngày nhiều tiền gửi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng cho vay giảm lãi suất cho vay Cho vay ban đầu thông qua ngân hàng thợ vàng, họ cho cá nhân giàu có vay chủ yếu để chi tiêu Một số chủ ngân hàng mở rộng hình thức cho vay vua chúa, phần nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu cho chiến tranh Hình thức cho vay thấu chi – tức cho khách chi nhiều số tiền gửi Tình đẩy nhiều ngân hàng đến bờ vực phá sản, tác động xấu đến việc buôn bán Trước tình đó, nhà buôn đứng thành lập ngân hàng thương mại Như ngân hàng thương mại hình thành từ tư thương nghiệp, gắn liền với trình luân chuyển tư thương nghiệp Ban đầu ngân hàng thương mại cho vay ngắn hạn chủ yếu, mở rộng hình thức cho vay, cho vay dài hạn trung hạn, cho vay để đầu tư vào bất động sản, ngân hàng ACB, ngân hàng HABUBANK Như xét chất tín dụng ngân hàng không thay đổi: bên ngân hàng – bên cho vay bên cá nhân, doanh nghiệp – bên vay Bên vay phải trả bên cho vay gốc lãi định sau thời gian thoả thuận hai bên Sự thay đổi đa dạng hoá hình thức tín dụng, mở rộng quy mô, đối tượng, thời gian, không gian cho vay I.2 Khái niệm tín dụng Tín dụng tin tưởng, tín nhiệm Theo tiếng Việt tín dụng biểu mối quan hệ vay mượn, hoàn trả chủ thể Theo định nghĩa Mác: “tín dụng chuyển nhượng tạm thời lượng giá trị lớn giá trị ban đầu” Như vậy, quan hệ tín dụng bao gồm hai mối quan hệ cho vay hoàn trả Một quan hệ tín dụng hoàn tất kết thúc người vay hoàn trả gốc lãi cho người cho vay Ở cần hiểu rõ nội dung sau: - Người cho vay chuyển giao cho người vay lượng giá trị định Giá trị hình thái giá trị hình thái vật chất tuỳ theo thoả thuận hai bên - Người vay quyền sử dụng tạm thời thời gian định theo thoả thuận trước Hết thời hạnN, người vay phải có nghĩa vụ hoàn trả cho người cho vay - Lượng giá trị hoàn trả bao gồm giá trị gốc lãi tiền vay hay gọi lợi tức.L I.3 Đặc điểm tín dụng Tín dụng ngân hàng có số đặc điểm sau: Nó thực hình thức tiền tệ giải phóng khỏi chu kỳ kinh doanh, vốn tiền tệ tạm thời nhàn rỗi kinh tế, với tham gia vai trò trung gian ngân hàng thương mại Thu nhập dân cư tăng xuất dư thừa tiền tệ, trình sản xuất kinh doanh, quỹ khấu hao tài sản cố định, quỹ khen thưởng, quỹ dự phòng rủi ro tổ chức kinh tế ngân hàng huy động nguồn vốn tín dụng chủ yếu ngân hàng Quá trình vận động vốn tín dụng ngân hàng hoàn toàn khác với tín dụng thương mại - phụ thuộc hoàn toàn vào quy mô, trình sản xuất kinh doanh doanh nghiệp vốn tiền tệ giải phóng khỏi sản xuất kinh doanh Đây đặc điểm chứng tỏ tín dụng ngân hàng hình thức tín dụng phát triển cao tín dụng thương mại Quá trình vận động vốn tín dụng ngân hàng tương đối độc lập so với vận động trình sản xuất kinh doanh: Khi hoạt động sản xuất kinh doanh mở rộng phát triển, nhu cầu vốn tăng dẫn đến nhu cầu vốn tín dụng tăng, từ tín dụng ngân hàng phục vụ đắc lực cho sản xuất kinh doanh Sản xuất kinh doanh không thay đổi nhu cầu tín dụng tăng hoạt động tín dụng đáp ứng nhiều nhu cầu khác sản xuất kinh doanh tiêu dùng, trả nợ nước Cũng sản xuất kinh doanh mở rộng phát triển, nhu cầu vốn phát triển quy mô vốn tín dụng ngân hàng không đổi có vốn từ nguồn khác (phát hành tín phiếu, trái phiếu, kêu gọi viện trợ ) Do vậy, tín dụng ngân hàng đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng khối lượng, thời hạn cho vay khoản vốn mà vốn huy động Đồng thời nhờ có tín dụng mà ngân hàng mở rộng phạm vi lĩnh vực hoạt động Tuy nhiên, tín dụng ngân hàng nhược điểm Đó tính rủi ro hoạt động tín dụng tương đối cao ngân hàng dễ bị vốn, hiệu hoạt động chất lượng tín dụng giảm I.4 Một số vấn đề tín dụng I.4.a Nguồn cho vay Vốn tự có quỹ ngân hàng Vốn huy động nước cách phát hành kỳ phiếu, trái phiếu huy động tiền gửi Vốn ủy thác vốn tài trợ vay theo chương trình dự án đầu tư nhà nước, tổ chức kinh tế xã hội nước I.4.b Điều kiện đối tượng vay vốn Luật ngân hàng luật tín dụng ban hành: tất khách hàng cho vay phải thỏa mãn đồng thời điều kiện sau: Có tư cách pháp nhân, thể nhân đầy đủ Có dự án đầu tư phương án sản xuất kinh doanh khả thi, có hiệu Có vật tư hay hàng hóa tương đương, tài sản chấp, đảm bảo tiền vay bảo lãnh người thứ ba theo quy chế Thống đốc Ngân hàng nhà nước Có kế hoạch trả nợ gốc lãi ngân hàng Sử dụng tiền vay mục đích I.4.c Quy trình thẩm định dự án đầu tư Thu thập tài liệu, thông tin cần thiết Xử lý thông tin, đánh giá, phân tích • Nội dung thẩm định dự án đầu tư: + Thẩm định tư cách pháp nhân vay vốn + Phân tích tình hình tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh tổ chức cá nhân cần vay vốn năm gần (tối thiểu năm) Phân tích mục đích vay vốn, thái độ đạo đức khách hàng Phương diện kỹ thuật Khả trả nợ, lãi tính khả thi dự án (trong hai tiêu quan trọng giá trị ròng NPV tỷ suất doanh lợi IRR) + Lập tờ trình kết thẩm định Quá trình thẩm định khâu quan trọng thiếu với dự án cho vay nhằm tránh rủi ro nâng cao chất lượng tín dụng Thẩm định yêu cầu cao cán thẩm định trình độ chuyên môn tư cách đạo đức, định thành công khoản tín dụng I.5 Tầm quan trọng tín dụng Như biết, đời phát triển mạnh mẽ ngân hàng thương mại tổ chức tín dụng cho thấy vai trò thiết yếu tín dụng ngân hàng vận hành kinh tế Dưới đây, ta thấy số vai trò chủ yếu tín dụng kinh tế: Hoạt động tín dụng đảm bảo đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh nhu cầu tiêu dùng cá nhân kinh tế Với mục tiêu lớn công nghiệp hóa, đại hóa kinh tế Đảng Nhà nước nhu cầu phát triển tổ chức kinh tế kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt liệt nhu cầu vốn để đổi trang thiết bị công nghệ sản xuất phát triển sản xuất, mở rộng mặt hàng, nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ lớn Do mở rộng nguồn vốn để đầu tư phát triển yêu cầu thiết doanh nghiệp tổ chức kinh tế khác Thực tế cho thấy phần vốn chủ yếu công ty huy động từ tổ chức tài trung gian, đặc biệt ngân hàng thương mại thông qua hình thức vay mới, chiếm tỷ trọng lớn (61,9%) Mặt khác nước ta thị trường chứng khoán giai đoạn sơ khai, đối tượng phát hành hạn chế khuôn khổ pháp lý, môi trường kinh tế, thói quen, tâm lý người dân chưa cho phép lưu hành trái phiếu, cổ phiếu cách rộng rãi để nguồn vốn công ty Do tín dụng ngân hàng thực gần đường dự án đầu tư chiều sâu, phát triển sản xuất, đại hóa cải tiến công nghệ Từ khoản tín dụng nâng cao suất lao động chất lượng sản phẩm, tăng khả sinh lời, tăng thu nhập cho người lao động, đời sống nhân dân cải thiện khản thu Nhà nước tăng theo Nhờ vào hoạt động tín dụng ngân hàng, tổ chức tín dụng tăng cường kiểm tra, giám sát với khách hàng vay vốn, từ góp phần nâng cao hiệu kinh tế chung kinh tế quốc dân Tín dụng hoạt động đem lại lợi nhuận nhiều cho ngân hàng Nó đòi hỏi ngân hàng phải kiểm soát khả hoàn trả nợ khách hàng, phải dự tính, phán đoán khả nhằm bảo vệ tiền gửi khách hàng hiệu hoạt động lợi nhuận ngân hàng Nếu khoản vay thất thoát trước tiên làm ngân hàng không khả toán cho người gửi tiền Ngân hàng có trách nhiệm với cổ đông đảm bảo mức chia lãi cổ phần hợp lý mức lương định nhân viên Chính vậy, ngân hàng phải thận trọng khoản tín dụng tăng cường kiểm soát khách hàng vay để xem khoản vay có sử dụng mục đích có hiệu không, đồng thời tư vấn chuyên môn cho khách hàng Do chất lượng tín dụng nâng cao, đem lại lợi lợi ích cho ngân hàng khách hàng, rộng cho kinh tế quốc dân Thông qua hoạt động tín dụng góp phần tiết kiệm chi phí lưu thông, ổn định thị trường Chi phí giao dịch yếu tố định thành công hay không khách hàng Với khoản giao dịch, có khoản chi phí cố định (chiếm tỉ lệ chủ yếu) chi phí khác phụ thuộc loại giao dịch, với khối lượng giao dịch nhỏ chi phí giao dịch bình quân cho đồng vay, cho vay lớn Ngân hàng thương mại tổ chức tài trung gian khác chuyên môn hóa lĩnh vực nên tiết kiệm nhiều chi phí giao dịch cho khách hàng (có thể giao dịch với lượng tiền lớn) Ngoài ra, ngân hàng thương mại đóng vai trò người trung gian hoạt động tín dụng, thực huy động vốn nhiều hình thức nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi kinh tế cho người cần vốn vay tránh lãng phí giúp cho kinh tế phát triển II HIỆU QUẢ TÍN DỤNG VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG II.1 Hiệu tín dụng Tín dụng ngân hàng xem có hiệu cao vốn vay khách hàng sử dụng vào mục đích, ngân hàng thu gốc lãi, doanh nghiệp vừa trả nợ ngân hàng hạn vừa bù đắp chi phí vừa có lợi tức Như vậy, ngân hàng vừa tạo hiệu kinh tế, vừa đem lại hiệu xã hội Để đạt hiệu tín dụng cao hoạt động quản lý tín dụng phải có hiệu quan hệ tín dụng phải thiết lập sở tin cậy uy tín hoạt động Hiểu chất chất lượng tín dụng, phân tích, đánh giá chất lượng tín dụng xác định xác nguyên nhân tồn chất lượng tín dụng giúp cho ngân hàng tìm biện pháp quản lý thích hợp để đứng vững kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt liệt II.2 Chỉ tiêu đánh giá hiệu tín dụng Tín dụng ngân hàng hoạt động “đi vay vay”, chất lượng tín dụng phụ thuộc lớn vào công tác huy động cho vay vốn Tín dụng ngân hàng cầu nối hoạt động ngân hàng hoạt động sản xuất kinh doanh, tiêu dùng xã hội đồng thời tín dụng từ lâu sử dụng công cụ cung cấp nguồn vốn với lãi suất ưu đãi cho người thiếu vốn, khó khăn để họ có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, áp dụng kỹ thuật mới, mở rộng thị trường từ mà tăng thu nhập Các khoản tín dụng có vai trò lớn việc giải vấn đề kinh tế xã hội Đối với ngân hàng thương mại (là tổ chức kinh doanh tiền tệ) để đánh giá hiệu tín dụng, tiêu định tính, phải dựa vào tiêu định lượng cụ thể sau: II.2.a Huy động vốn Một ngân hàng thương mại đáp ứng nhu cầu vay khách hàng có đủ khối lượng tiền khách hàng cần rút tạo niềm tin cho khách hàng chứng tỏ tiềm lực tài mạnh Đồng thời với đáp ứng nhu cầu khách hàng, ngân hàng phải tính toán lợi nhuận đảm bảo tỉ lệ định khoản cho vay Muốn đạt tiêu chuẩn đó, ngân hàng phải có khả huy động nguồn vốn có thời hạn dài với chi phí thấp Khả huy động vốn thể hai tiêu: Tổng số vốn huy động tốc độ tăng nguồn vốn qua năm thể tốc độ tăng trưởng khả huy động vốn ngân hàng Hiện ngân hàng nhà nước không quy định tỉ lệ lãi suất bắt buộc mà thay lãi suất tỉ lệ dao động Chính vậy, ngân hàng thương mại điều chỉnh dễ dàng đầu vào đầu tín dụng sách lãi suất nhằm làm cân đối bảng cân đối tài sản Nếu xét thấy số lượng khách hàng rút tiền tăng hay nhu cầu vay vốn tăng hay dự đoán tương lai, ngân hàng thực huy động vốn biểu cụ thể mở rộng tín dụng ngược lại Cơ cấu nguồn vốn huy động Chỉ tiêu phản ánh khả vay ngân hàng với đối tượng khác đồng thời thể khả ổn định cho vay ngân hàng Nếu cấu nguồn vốn huy động được, vốn trung dài hạn chiếm tỷ trọng đáng kể ngân hàng có khả ổn định cao mở rộng đối tượng cho vay trung dài hạn Nhưng phần lớn tỉ lệ vốn huy động chủ yếu vốn ngắn hạn từ 612 tháng Trong số này, ngân hàng trích tỉ lệ nhỏ cho vay trung dài hạn chủ yếu khản tín dụng ngắn hạn Ngân hàng không dám mở rộng đối tượng cho vay trung dài hạn với lãi suất cao không huy động kịp vốn cho khoản trả nợ ngắn hạn đến kỳ đáo hạn uy tín ngân hàng bị ảnh hưởng nghiêm trọng Đó ví dụ ảnh hưởng cấu nguồn vốn hiệu tín dụng ngân hàng II.2.b Sử dụng vốn Chỉ tiêu lớn chứng tỏ sử dụng có hiệu nguồn vốn huy động Đối với nguồn vốn huy động, ngân hàng phải trả lãi suất dù sau có cho vay lại hay sử dụng vào mục đích khác hay không Do nguồn vốn huy động mà không sử dụng chiếm tỉ lệ lớn, ngân hàng bị thua lỗ 10 Phối hợp với Hội nông dân, Hội phụ nữ tỉnh tổ chức sơ kết năm thực nghị liên tịch NHNo tổ chức Hội cho vay vốn đến hộ SXKD thông qua tổ nhóm Cùng đoàn thể địa phương, tổ chức có hiệu thi tìm hiểu sách cho vay vốn hộ SXKD Kết toàn tỉnh có 116.788 bà tham gia dự thi, năm tỉnh có số dự thi nhiều toàn quốc, có đạt giải nhì, đạt giải ba, hai tập thể Qua giúp cho người bà nông dân hiểu năm vững điều kiện, thủ tục hồ sơ vay vốn., có quan hệ mật thiết gắn bó với NHNo Thứ ba, trình đạo lắng nghe ý kiến sở, khách hàng, coi trọng lợi ích khách hàng ngân hàng, vận dụng linh hoạt có hiệu chế sách, giải khó kkăn vướng mắc tạo thuận lợi cho khách hàng hoạt động như: mởi rộng cho vay theo hạn mức tín dụng, áp dụng lãi suất linh hoạt, cho vay vượt bảo đảm khách hàng vay có dư nợ lớn, làm ăn có hiệu quả, có dự án khả thi…Từ thúc đẩy mở rộng thị phần tín dụng, cạnh tranh lành mạnh với tổ chức tín dụng khác địa bàn Thứ tư, công tác giao kế hoạch toán tiêu kế hoạch đạo có thích hợp tạo khuyến khích vật chất đến ngân hàng sở, nhóm người lao động, tạo mục tiêu phấn đấu cho cán tín dụng kích thích tăng trưởng dư nợ Thứ năm, thường xuyên đạo ngân hàng sở chấp hành tốt quy trình cho vay, coi trọng chất lượng từ thẩm định cho vay quản lý vốn vay Các cấp lãnh đạo quan tâm đạo việc phân tích nợ theo mặt dư nợ, nợ đến hạn, nợ hạn, nợ sử lý rủi ro để từ nắm thự trạng khách hàng có biện pháp sử lý kịp thời, phù hợp đạt hiệu Việc đạo thu hồi nợ hạn phối kết hợp chặt chẽ với quyền địa phương nên kết tương đói Cí kế hoạch giao tiêu thunợ tồn đọng nợ XLRR năm 2003 đén chi nhánh, coi tiêu tính toán tài chính, 60 tiêu thi đua khen thưởng, tạo thói quen trách nhiệm tăng nguồn thu cho ngân hàng sở, năm 2003 thu nợ XLRR đạt 4.448 triệu đồng Thứ sáu, thường xuyên đạo cấp ngân hàng xây dựng văn hoá trng kinh doanh, nâng cao chất lượng phục vụ tiện ích cho khách hàng, coi giải pháp hàng đầu để thu hút khách hàng, thường xuyên mở hòm thư góp ý Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn tỉnh đặt Ngân hàng sở, giải kịp thời tận gốc kiến nghị vướng mắc khách hàng Thứ bảy, công tác giáo dục đào tạo cán tín dụng quan tâm thường xuyên, cán tín dụng có sai phạm áp dụng biện pháp kỷ luật để giáo dục Chỉ đạo thực đổi miền cán tín dụng, đổi miền lãnh đạo NHL4 để hạn chế phát sinh tiêu cực tăng cường kiểm tra toàn diện CBTD, nắm bắt thông tin từ sở để có biện pháp sử lý cụ thể rõ người, rõ việc Cuối là, công tác kiểm tra chất lượng kiểm tra thường xuyên Trong năm 2003, NHNo & PTNT tỉnh triển khai kiểm tra chéo hoạt động tín dụng ngân hàng sở, chi nhánh lại tự kiểm tra theo đề cương NHNo Việt Nam, tổ chức phúc tra đơn vị Ngoài số ngân hàng huyện, thị xã Thanh tra Ngân hàng Nông nghiệp Hà Tây trực tiếp kiểm tra Đặc biệt quý năm 2003, Ngân hàng tỉnh tổ chức kiểm tra 100% Ngân hàng sở việc chuyển nợ hạn, tận thu lãi tồn đọng Qua kiểm tra phát số sai sót đạo sửa sai kịp thời Đến cuối năm, việc xử lý nợ đến hạn, trích lập dự phòng xử lý rủi ro triệt để III.3.c.2 Những mặt tồn Trên số biện pháp đạo có hiệu công tác tín dụng, nhiên không tránh khỏi số hạn chế: Thứ nhất, việc đạo hoạt động tín dụng chưa đồng đều, việc tuyên truyền tiếp thị, tìm kiếm khách hàng số nơi hạn chế, số nơi tốc độ 61 tăng trưởng huy động vốn cho vay thấp, chất lượng chưa cao, mức dư bình quân nguồn vốn dư nợ cán thấp so với bình quân chung, số ngân hàng sở chưa đảm bảo đủ quỹ tiền lương theo quy định Thứ hai, việc chấp hành quy trình nghiệp vụ số ngân hàng sở chưa nghiêm túc, việc phân tích, phân loại xử lý nợ chưa quan tâm thường xuyên, có tư tưởng chạy theo số lượng, coi nhẹ chất lượng tín dụng Kết kiểm tra chéo cho thấy tình trạng hồ sơ cho vay sai, thiếu nhiều, đơn vị tăng trưởng tín dụng lớn Thứ ba, năm có tình trạng chậm chuyển nợ hạn, chuyển trạng thái nợ chưa quy định làm cho việc trích lập dự phòng xử lý rủi ro, tính toán tài toàn chi nhánh kháo chủ động Đến cuối năm, sau ngân hàng tỉnh cương đạo, tình trạng khắc phục Cuối là, có ngân hàng sở chưa làm tốt công tác kiểm tra giám sát vốn vay, để khách hàng sử dụng vốn vay sai mục đích chưa xử lý kịp thời Việc đạo sửa sai sau kiểm tra số nơi chậm, chưa kiên quyết, kết hợp với quyền địa phương chưa chặt chẽ, hiệu thu nợ tồn đọng thấp chưa đạt yêu cầu CHƯƠNG III: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG NHNO & PTNT HÀ TÂY I MỤC TIÊU CÔNG TÁC TÍN DỤNG CỦA NHNO & PTNT HÀ TÂY NĂM 2004 Tổng nguồn vốn quản lý huy động đến 31/12/2004 phấn đấu đạt 4.145 tỷ đồng, tăng 800 tỷ so với năm 2003, tốc độ trăng trưởng 24% Tổng dư nợ đến ngày 31/12/2004 đạt 4.000 tỷ đồng, tăng 850 tỷ đồng so với năm 2003, tốc độ tăng trưởng 27% 62 Tỷ lệ nợ hạn 2% Doanh thu đảm bảo quỹ thu nhập, quỹ tiền lương theo chế độ quy định có dự phòng II GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG NHNo & PTNT HÀ TÂY Để đạt mục tiêu đề cho công tác tín dụng năm 2004 năm tiếp theo, việc phát huy tốt việc làm Ngân hàng Nông nghiệp phát triển Nông thôn tỉnh Hà Tây cần làm tốt số biện pháp sau: II.1 Nâng cao chất lượng thông tin tín dụng Trên thực tế, số khách hàng vay tiền NHNo & PTNT Hà Tây, sử dụng không mục đích dẫn đến tình trạng không trả gốc lãi cho Ngân hàng Như vậy, biết thông tin xác khách hàng quan trọng hoạt động tín dụng ngân hàng Ngoài việc nhận thông tin trực tiếp từ khách hàng, Ngân hàng phải tìm cách thu thập, xử lý thông tin, kiểm tra độ tin cậy hiểu rõ khách hàng Về vấn đề xử lý thông tin: cần phân loại thông tin theo tiêu thức khác xếp cách khoa học, vào đầu mục để thuận tiện cho việc tra cứu, tìm kiếm Công tác thông tin tín dụng cần áp dụng kỹ thuật tin học Điều yêu cầu NHNo HT phải có kế hoạch dự trù mua phần mềm hay nâng cấp phần mềm cũ, tính toán hợp lý chi phí thông tin để đảm bảo cho an toàn cho hoạt động Ngân hàng II.2 Phân loại khách hàng Việc phân loại khách hàng cần thiết cho hoạt động tín dụng ngân hàng Nó giúp cho Ngân hàng thuận tiện việc theo dõi trình sử dụng 63 vốn vay Ngân hàng hạn chế rủi ro cho Ngân hàng, giúp Ngân hàng có sách riêng phù hợp với nhóm khách hàng Phân loại khách hàng dựa nhiều tiêu thức khác cần phải xem xét cách toàn diện từ tình hình thực tế khách hàng, khả vay, khả toán đảm bảo tín dụng Việc phân tích giúp cho Ngân hàng có đánh giá sơ khách hàng qua xem xét nhu cầu vay khách hàng điều kiện tín dụng để có định cần thiết Một điều cần lưu ý số liệu dành cho phân tích xếp loại phải xác cập nhật thường xuyên để đảm bảo tính hiệu Các tiêu chuẩn để đánh giá phải phổ cập cho cán sử dụng thành thạo hỗ trợ đắc lực cho việc phân loại khách hàng, giảm bớt thủ tục hồ sơ tín dụng, tạo thuận lợi nhanh chóng cho khách hàng tránh rủi ro, nâng cao hiệu hoạt động tín dụng Ngân hàng II.3 Thẩm định dự án tín dụng Trước tiên, cần đại hoá quy trình thẩm định dự án, ứng dụng phần mềm phục vụ cho công tác thẩm định, phân tích tài chính, truy cập thông tin, triển khai hệ thống đến cấp quản lý tín dụng cần thiết Theo quy chế tín dụng nay, quy định xét duyệt thẩm định dự án cho vay khó khăn, trình làm việc với khách hàng, có nhiều tình mà cán tín dụng khó lường trước Chính để nâng cao chất lượng công tác thẩm định đòi hỏi người cán tín dụng phải động, giải vướng mắc cách khoa học, logic  Quy trình thẩm định dự án gồm bước: - Tiếp nhận hồ sơ - Phân tích tín dụng: Phân tích đảm bảo vay vốn 64 Phân tích nội dung văn để đánh giá tính pháp lý tính khả thi Phân tích chi phí, nguồn vốn trả nợ tái đầu tư, thời hạn cho vay, lịch trả nợ, điều kiện đảm bảo - Thực hợp đồng tín dụng theo dõi khoản vay Những bước phải thực tuần tự, bỏ qua hay bỏ cách bước Việc phân tích tín dụng nhằm kiểm tra đảm bảo tính pháp lý, tính khả thi hiệu hoạt động tín dụng phải quan tâm đến rủi ro tiềm ẩn để nhằm giúp khách hàng giúp ngân hàng tránh giảm sút hiệu tín dụng Bước thứ ba quan trọng, phải kiểm tra từ trước sau ký hợp đồng tín dụng II.4 Tăng cường giám sát suốt trình cho vay Một là, Việc giám sát giúp NHNo & PTNT HT kiểm soát hành vi người vay vốn, đảm bảo đồng vốn sử dụng mục đích Nếu giám sát không chặt chẽ tạo lỗ hổng cho khách hàng sử dụng vốn sai với dự án, phương án làm phát sinh rủi ro tín dụng mà Ngân hàng không lường trước Việc kiểm tra giám sát phải thực thông qua việc xem xét báo cáo tài định kỳ khách hàng giấy tờ có liên quan, có kiểm tra thực tế sở Bên cạnh việc kiểm tra trình sử dụng tiền vay, cán đặc biệt phải lưu ý tới tài sản chấp khách hàng, đánh giá lại tài sản chấp theo giá hành, giảm so với giá ban đầu chấp phải yêu cầu khách hàng bổ sung tài sản chấp khác giảm dư nợ tương ứng 65 Cán tín dụng phải nắm rõ nguồn thu khách hàng yêu cầu khách hàng phải thực việc toán cho đơn vị qua Ngân hàng Việc thường xuyên kiểm tra tài khoản khách hàng phương thức để đánh giá tình trạng tài họ Nếu phát tình trạng xấu đi, phải yêu cầu khách hàng điều chỉnh lại kế hoạch sản xuất kinh doanh tìm biện pháp để thu nợ khoản vay chưa đến hạn Cán tín dụng không để “tình cảm” chi phối công việc, kiên xử lý cách đắn, đảm bảo thu hồi nợ vay Hai là, Kiểm tra, kiểm soát lãnh đạo, phận kiểm soát nội phận tín dụng II.5 Xử lý nợ xấu Để sớm làm lành mạnh tình trạng nợ xấu, cần thực số giải pháp sau: Một là, để đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu cần phân loại nợ xấu sở tiêu thức: nguyên nhân phát sinh, khả thu hồi, tài sản đảm bảo nợ, đối tượng khách để xếp vào nhóm xử lý theo tinh thần văn hướng dẫn NHNo & PTNT Hà Tây cần thực nghiêm chỉnh việc trích lập dự phòng rủi ro sử dụng quỹ dự phòng rủi ro để xử lý nợ xấu Hai là, để đảm bảo kiểm soát rủi ro Ngân hàng Nông nghiệp phát triển Nông thôn Hà Tây cần thực nghiêm ngặt quy trình quản lý tín dụng quản lý rủi ro, là: Tổ chức mô hình quản lý tín dụng theo nhóm khách hàng, có phân loại, có sách khách hàng cụ thể phân cấp chi tiết đến cán tín dụng Ba là, định kỳ hàng năm tổ chức thực việc kiểm tra, xem xét lại lề lối làm việc, việc chấp hành nguyên tắc quy trình nghiệp vụ 66 cho vay cán cấp toàn chi nhánh, kiểm tra chất lượng công tác thẩm định, kiểm tra quản lý vốn vay Từ xác định khâu hạn chế, sơ hở dễ bị lợi dụng để chỉnh sửa bổ xung kịp thời uốn nắn vào nề nếp, nhằm thực mục tiêu hạn chế nợ hạn phát sinh nguyên nhân từ phía thân Ngân hàng II.6 Nâng cao chất lượng nhân Thực xếp lại đội ngũ cán tín dụng đảm bảo đủ “chuyên” “hồng” Nói cách khác, hoạt động tín dụng ngân hàng đòi hỏi đội ngũ cán ngân hàng “tài” mà phải có “đức” Tài: nghĩa người cán tín dụng phải giỏi, thành thạo chuyên môn nghiệp vụ am hiểu kinh tế thị trường làm tốt công tác thẩm định, kiểm tra khách hàng, quản lý tình hình sử dụng vốn người vay tham mưu cho lãnh đạo phương án, biện pháp hữu hiệu Muốn vậy, NHNo & PTNT phải đào tạo lại cán làm tín dụng, giúp họ có kiến thức kinh tế thị trường đặc biệt lĩnh vực đầu tư vốn, nắm chế độ ngành luật pháp, có kiến thức marketing, công tác khách hàng Đức: cán tín dụng có tài chưa đủ mà đòi hỏi họ phải có phẩm chất đạo đức tốt Trên thực tế, nhiều trường hợp vốn, chí xảy vụ án thoái hoá, sa ngã cán ngân hàng Một cán tín dụng cố tình lừa đảo, che giấu, thông đồng với người vay lãnh đạo khó phát họ người quản lý trực tiếp Chính vậy, song song với việc đào tạo chuyên môn, Các NHTM nói chung NHNo & PTNT Hà Tây nói riêng phải thường xuyên giáo dục ý thức, kỷ cương tư cách đạo đức cán cấp Trong công tác tổ chức cán phải thường xuyên theo dõi thay đổi đạo đức, lối sống cán đặc biệt cán tín dụng để có biện pháp chấn chỉnh kịp thời Phải 67 có chế độ thưởng phạt nghiêm minh để làm đội ngũ cán làm tín dụng II.7 Hiện đại hoá công nghệ ngân hàng Những năm gần đây, NHNo Hà Tây trang bi cho phòng ban sở vật chất tốt hơn, máy vi tính phần mềm kế toán, trang thiết bị kỹ thuật khác Tuy nhiên, công việc chốc lát mà công việc thường xuyên liên tục Nếu làm tốt công tác này, chắn chất lượng dịch vụ công tác tín dụng NHNo & PTNT HT đạt hiệu cao III NHỮNG KIẾN NGHỊ NHẰM THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP Quan thời gian thực tập NHNo & PTNT Hà Tây với kiến thức học tập, nghiên cứu Trường ĐHKTQD, xin mạnh dạn đưa số kiến nghị sau: III.1 Đối với NHNo & PTNT Hà Tây III.1.a Chuẩn hoá cán Từng bước chuẩn hoá cán đảm bảo đủ “chuyên” “hồng” trước hết cán trực tiếp làm tín dụng cán lãnh đạo, có kế hoạch để đào tạo nâng cao trình độ cho cán tín dụng kinh tế thị trường, chuyên môn ngân hàng lĩnh vực mà ngân hàng đầu tư vốn, kiến thức pháp luật công việc thường xuyên liên tục III.1.b Kiểm tra, kiểm soát cán tín dụng Tăng cường kiểm tra, kiểm soát phận kiểm soát nộ cán lãnh đạo nhân viên nghiệp vụ cấp dưới, giám sát chặt chẽ việc chấp hành nguyên tắc chế độ, điều kiện quy trình việc giải cho vay cán tín dụng, phải coi việc phân tích nợ vay, phân tích tài khách hàng công việc thường xuyên cán tín dụng III.2 Đối với Ngân hàng Nông nghiệp Chính phủ 68 III.2.a Hoàn thiện hành lang pháp lý Để tạo môi trường thuận lợi cho công tác tín dụng ngân hàng thương mại nói chung Ngân hàng Nông nghiệp phát triển Nông thôn tỉnh Hà Tây nói riêng, cần phải có cải cách việc xây dựng điều hành sách kinh tế vĩ mô có điều chỉnh quy phạm pháp luật ngân hàng Cụ thể là: sửa đổi luật tổ chức tín dụng cho phù hợp với phát triển ngân hàng điều kiện Đồng thời sửa đổi luật khác có liên quan Luật Doanh nghiệp, Luật thuế, Luật đất đai, Luật dân sự, Luật phá sản…tạo hành lanh pháp lý thông thoáng, an toàn phù hợp với xu hội nhập với giới cho hoạt động ngân hàng Trong mục tiêu đặt cần có chế tài luật để vừa xử phạt nghiêm minh, vừa tránh tượng “hình hoá” quan hệ dân kinh tế III.2.b Đa dạng hoá công cụ tài Sự thiếu đa dạng công cụ tài làm cho hoạt động luân chuyển nguồn vốn ngắn hạn phong phú, hạn chế nghiệp vụ thị trường mở ngân hàng Trung ương, làm gia tăng tình trạng ứ đọng vốn Sự phát triển công cụ tài cần thiết đáp ứng nhu cầu đa dạng người đầu tư vay vốn, giảm bớt rủi ro biến động lãi suất, khả toán, tụt giá chứng khoán Nguồn vốn nhờ tăng tính linh động, tăng khả khoản thị trường, giúp người vay tìm nguồn vốn mới, tăng cường hiệu hoạt động Ngân hàng Trung ương, phản ánh đắn tín hiệu thị trường III.2.c DNNN phải chấp tài sản vay vốn Đề nghị sửa đổi quy định việc doanh nghiệp Nhà nước thực chấp tái sản vay vốn, cho phép NHTM chủ động định hình thức cho vay (có đảm bảo đảm bảo) theo 69 trường hợp cụ thể để đảm bảo tính an toàn hiệu cho vay loại hình kinh tế III.2.d Đẩy mạnh công tác kiểm toán Thực hiên biện pháp kinh tế, hành buộc doanh nghiệp phải tuân thủ chấp hành chế độ kế toán thống kê thực chế độ kiểm toán bắt buộc hàng năm tất doanh nghiệp Đẩy mạnh hoạt động quan kiểm toán nhà nước quan hoàn toàn chịu trách nhiệm số liệu kiểm toán KẾT LUẬN Nâng cao hiệu hoạt động tín dụng không giúp ngân hàng tối ưu hoá lợi nhuận mà tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, hộ gia đình nhanh chóng có đồng vốn vay để sản xuất, kinh doanh; đồng thời giúp doanh nghiệp, cá nhân thuận tiện việc gửi tiết kiệm thu lời đồng vốn nhàn rỗi Chuyên đề “nâng cao hiệu hoạt động tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp phát triển Nông thôn tỉnh Hà Tây” đề cập đến nội dung sau đây: - Khái quát vấn đề mang tính lý luận chung tín dụng NHTM 70 - Phân tích thực trạng tín dụng NHNo & PTNT Hà Tây Bài viết nêu lên kết hoạt động tín dụng từ năm 2001 đến nay, biện pháp thực có hiệu NHNo & PTNT Hà Tây số nguyên nhân làm hạn chế hiệu công tác tín dụng - Trên sở phân tích rõ thực trạng hoạt động tín dụng NHNo & PTNT Hà Tây, viết đề xuất số biện pháp kiến nghị nhằm nâng cao hiệu hoạt động tín dụng NHTM nói chung NHNo & PTNT tỉnh Hà Tây nói riêng Cuối cùng, lần xin chân thành cảm ơn giúp đỡ nhiệt tình quý báu GS TS Cao Cự Bội – Giáo viên hướng dẫn Tôi muốn gửi lời cảm ơn chân thành tới ông Phạm Văn Vũ Phó giám đốc NHNN Hà Tây, ông Trần Văn Dự Giám đốc NHNo & PTNT Hà Tây cô Ngân hàng tận tình giúp thu thập thông tin, đóng góp cho ý kiến bổ ích để hoàn thành chuyên đề / TÀI LIỆU THAM KHẢO TS Nguyễn Hữu Tài chủ biên, Giáo trình Lý tuyết tài tiền tệ, NXB Thống kê 2002 Cao Sĩ Khiêm, Những vấn đề tiền tệ tín dụng ngân hàng bước đầu đổi Việt Nam, Viện Khoa học Ngân hàng, 1995 R.Raymond, Tiền tệ, ngân hàng tín dụng, NXB Ngân hàng, 1992 David Cox, Nghiệp vụ ngân hàng đại, NXB Chính trị Quốc gia Ngân hàng Nhà nước Việt NamN, Tài liệu hội thảo, Giải pháp xử lý nợ xấu trình tái cấu Ngân hàng thương mại Việt Nam, 01/2003 Báo cáo tổng kết công tác tín dụng năm 2002, mục tiêu, phương hướng 2003 Báo cáo tổng kết công tác tín dụng năm 2004, mục tiêu, phương hướng 2004 Lịch sử ngân hàng Ngân hàng Nông nghiệp phát triển Nông thôn tỉnh Hà Tây 71 http://www.vneconomy.com.vn 72 MỤC LỤC Trang Lời nói đầu ………………………………………………… 01 CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÍN DỤNG NHTM… 02 I Tín dụng Ngân hàng thương mại……………………………………… I.1 Sự đời phát triển……… ……………………………………… 02 02 I.2 Khái niệm tín dụng………………………………………………… 03 I.3 Đặc điểm tín dụng…………………………………………… …… 04 I.4 Một số vấn đề tín dụng………………………………… 05 I.5 Tầm quan trọng………………………………………………………… 07 II Hiệu tín dụng nhân tố ảnh hưởng ……………………… 09 II.1 Hiệu tín dụng…………………… …………………………… 09 II.2 Chỉ tiêu đánh giá hiệu tín dụng………………………………… 10 II.3 Một số nhân tố ảnh hưởng đến hiệu tín dụng………………… 14 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG NHNo & PTNT HÀ TÂY …………………………………………………………… 21 I Lịch sử hình thành phát triển……………………………………… 21 I.1 Các năm 1988 – 1991……………………………………………… 21 I.2 Các năm 1991 – 1996………………………………………………… 27 I.3 Các năm 1996 – 2003……………………………………………… 33 II Cơ cấu tổ chức…………………………………………….…………… 39 II.1 Mô hình cấu tổ chức NHNo & PTNT Hà Tây… 39 II.2 Chức nhiệm vụ NHNo & PTNT………………………… 42 III Thực trạng hoạt động tín dụng NHNo & PTNTHT…………… 50 73 III.1 Nhìn giới……………………………………………………… III.2 Tình hình nước…………………………………… 50 51 III.3 Kết hoạt động tín dụng NHNo & PTNT Hà Tây năm 2002 53 2003……………………………………………………………… CHƯƠNG III: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG NHNo & PTNTHT…………………… I Mục tiêu công tác tín dụng NHNo & PTNT Hà Tây năm 2004………………………………………………………………………… II Giải pháp nâng cao hiệu hoạt động tín dụng NHNo & PTNT Hà Tây……………………………………………………………………… II.1 Nâng cao chất lượng thông tin tín dụng……………………….…… II.2 Phân loại khách hàng…………………………………………… … II.3 Thẩm định dự án tín dụng……………………………… 68 68 68 68 69 ………… 70 II.4 Tăng cường giám sát suốt trình cho vay……………… 71 II.5 Xử lý nợ xấu…………………………………………………………… 72 II.6 Nâng cao chất lượng nhân ……………………………………… 73 II.7 Hiện đại hoá công nghệ ngân hàng……………………………… 74 III Những kiến nghị nhằm thực biện pháp…………………… 74 III.1 Đối với NHNo & PTNT Hà Tây…………………………………… 74 III.2 Đối với Ngân hàng Nông nghiệp Chính phủ…………………… 75 Kết luận …………………………………… ……………………………… 77 Tài liệu thao khảo …………………… ………………………………… 78 74