LI M U Cùng với lịch sử để lại quốc gia tác động không ngừng cách mạng khoa học kỹ thuật, tạo cho quốc gia có tiềm lực khác trình phát triển kinh tế xã hội Hiện nay, trình phát triển có nhiều nớc thừa vốn, thừa t nhng thiếu tài nguyên thiên nhiên, sức lao động Ngợc lại, nhiều nớc thiếu vốn, thiếu t liệu sản xuất nhng tài nguyên thiên nhiên, sức lao động lại sử dụng cha hiệu Chính khác tạo cho quốc gia có lợi so sánh khác trình hợp tác, quan hệ đối ngoại Sự khác với hội tìm kiếm lợi nhuận cao dẫn đến trình đầu t nớc nh trình đầu t nớc vào bên quốc gia Việt Nam từ 10 năm đổi đến Nhất từ luật đầu t nớc Việt Nam đợc quốc hội thông qua ngày 29 tháng 12 năm 1987 chủ trơng nguồn vốn nớc chủ yếu, nguồn vốn nớc quan trọng Việt Nam thu đợc nhiều thành công lĩnh vực thu hút sử dụng có hiệu nguồn vốn đầu t nớc để phát triển kinh tế Nhng bên cạnh thành công bớc đầu nhiều khiếm khuyết cần đợc dần khắc phục hoàn thiện Để tạo cho Việt Nam trở thành nớc có nhiều nguồn vốn đợc thu hút vào, giảm sút nguồn vốn đầu t giới yêu cầu đặt với Nhà nớc Việt Nam phải tạo đợc môi trờng thuận lợi để khuyến khích sử dụng có hiệu nguồn vốn Chính lý xin đợc chọn đề tài Một số vấn đề đầu t trực tiếp nớc Việt Nam thời gian qua Nhng thời gian nh kiến thức kinh nghiệm hạn chế nên viết khó tránh khỏi khiếm khuyết Tôi mong muốn chân thành cảm ơn đóng góp bổ sung thầy cô bạn để hoàn thành tốt chuyên đề sau Phần nội dung Chơng I Một số vấn đề đầu t trực tiếp nớc I-/ Khái niệm chung Đầu t trực tiếp loại hình di chuyển vốn quốc tế, ngời chủ sở hữu đồng thời ngời trực tiếp quản lý điều hành hoạt động sử dụng vốn đầu t Quá trình đầu t trực tiếp yêu cầu với việc xây dựng sở hạ tầng, chi nhánh nớc làm chủ toàn hay phận sở Quyền quản lý điều hành doanh nghiệp phụ thuộc vào mức độ đóng góp bên Nếu doanh nghiệp 100% vốn đầu t nớc quyền quản lý điều hành phụ thuộc hoàn toàn vào chủ đâù t nớc Phần phân chia lợi nhuận rủi ro tuỳ thuộc vào mức độ đóng góp bên Quá trình đầu t trực tiếp nớc thờng diễn trình chuyển giao công nghệ, chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao quyền khác Nó tác động mạnh đến nớc tiếp nhận đầu t trình phát triển kinh tế - xã hội Bên cạnh đó, tác động không nhỏ đến nớc đầu t II-/ Sự tác động hoạt động đầu t trực tiếp 1-/ Với nớc xuất vốn đầu t: Với nớc xuất vốn sử dụng vốn không hiệu nớc, hạn chế nguồn nguyên liệu đầu vào, giá sức lao động cao đạt đợc mức tỉ suất lợi nhuận cao Chính vậy, đầu t nớc nhằm nâng cao hiệu đồng vốn, tận dụng đợc nguồn nhân lực với giá rẻ, nguồn tài nguyên nớc nhận đầu t Bên cạnh nớc xuất vốn nâng cao khả cạnh tranh hàng hoá thị trờng quốc tế thông qua giảm chi phí sản xuất Ngày nay, với việc sử dụng hàng rào thuế quan phi thuế quan nhằm mục đích bảo vệ thị trờng nớc đầu t trực tiếp biện pháp hữu hiệu để nớc xuất đầu t thâm nhập vào thị trờng nớc nhận đầu t mà biện pháp khác làm đợc Việc đầu t trực tiếp kèm với trình chuyển giao công nghệ, giúp cho nớc xuất đầu t chuyển cho nớc nhận công nghệ lỗi thời để kéo dài vòng đời công nghệ Bên cạnh tác động tích cực FDI nớc xuất vốn, đem lại số ảnh hởng tiêu cực nh sau: Thứ nhất, có di chuyển vốn khỏi biên giới để thực tỉ suất lợi nhuận cao nớc làm cho nhà đầu t quên nghĩa vụ phải đầu t nớc để phát triển nguồn vốn phát triển kinh tế Thứ hai, việc chảy máu chất xám dễ bị xảy ra, việc đầu t nớc có lợi số công trình nghiên cứu triển khai không đợc thực lần đầu nớc mà trực tiếp thực nớc nhận đầu t Thứ ba, bên cạnh việc thu lợi nhuận cao đầu t trực tiếp nớc mức độ rủi ro thấp Chính thế, nớc xuất đầu t bị hoàn toàn vốn, nh tình hình trị nớc sở không ổn định nh lật đổ trị, thay đổi chế sách tác động mạnh đến nớc xuất đầu t Đó đợc nớc xuất vốn nớc nhận đầu t họ đợc ? 2-/ Với nớc nhận vốn đầu t Đứng giác độ nớc phát triển, việc tiếp nhận đầu t trực tiếp giúp đất nớc tiết kiệm đợc chi phí nghiên cứu triển khai loại công nghệ thông qua việc chuyển giao công nghệ dự án đầu t quốc tế Với việc chuyển giao công nghệ sở có đợc kỹ thuật nh đội ngũ cán lành nghề, kinh nghiệm quản lý kinh doanh tiên tiến nớc t phát triển góp phần giải công ăn việc làm cho ngời lao động Đầu t quốc tế đợc thực thông qua trình góp vốn Do đó, tạo cho nớc sở hội để sử dụng có hiệu phần vốn góp liên doanh Bên cạnh đó, nớc sở thực phát huy tốt lợi so sánh tài nguyên thiên nhiên vị trí địa lý Nh ta biết, đầu t yếu tố quan trọng để nâng cao thu nhập quốc dân đất nớc Cho nên, đầu t quốc tế yếu tố thiếu giúp cho kinh tế tăng trởng Với Việt Nam dự án, quy định mức vốn tối thiểu không quy định mức vốn tối đa, mà cho phép Việt Nam tăng cờng khai thác đợc nhiều nguồn vốn bên Bên cạnh mặt tích cực mà nớc nhận đầu t có đợc mặt tiêu cực phát sinh nhỏ, chúng đợc thể qua: Nếu nh nớc nhận đầu t môi trờng đầu t ổn định, chế sách thoáng hạn chế khả thu hút vốn đầu t Bên cạnh hợp tác liên doanh, nớc nhận đầu t phải đối đầu với đối tác có nhiều kinh nghiệm nên dễ dẫn đến thua thiệt kinh doanh hợp tác Và nớc nhận đầu t quy hoạch cụ thể dễ dẫn đến đầu t tràn lan hiệu quả, sử dụng tài nguyên thiên nhiên tràn lan gây ô nhiễm môi trờng Quá trình đầu t quốc tế nh nói kèm với chuyển giao công nghệ Nếu nớc nhận đầu t đủ thông tin nh kinh nghiệm đánh giá lựa chọn không tránh khỏi phải nhập công nghệ lỗi thời, sử dụng tốn nguyên liệu gây ô nhiễm môi trờng Việt Nam năm đầu đổi thiếu thông tin kinh nghiệm nên nhập phải số công nghệ lạc hậu lỗi thời sử dụng đợc sử dụng hiệu gây ô nhiễm môi trờng Đầu t trực tiếp đồng nghĩa với việc có đợc đội ngũ cán có tay nghề cán đạo đức kinh doanh, am hiểu nghiệp vụ kinh doanh dẫn đến làm thua thiệt trình hợp tác với bên đối tác nớc Tóm lại, nớc xuất nh nhập vốn có mặt lợi, mặt hại nhng điều đặt phải để hạn chế mặt bất lợi phát huy đợc mặt có lợi để đầu t trực tiếp nớc thực nguồn động lực thúc đẩy kinh tế phát triển III-/ Những xu hớng vận động đầu t trực tiếp giới Đầu t trực tiếp nớc đợc phản ảnh số xu hớng chủ yếu sau: Xu hớng thứ nhất: Từ thập kỷ 60 đến xu hớng đầu t trực tiếp có nhiều thay đổi Nó thể khu vực có tơng đối nhiều vốn nh: Mỹ, Nhật, Canada nớc vừa đầu t lớn đồng thời nớc thu hút vốn lớn Đây phải nghịch lý mà nớc phát triển thiếu vốn phải đơng đầu Bởi vốn lại không chảy từ nớc thừa đến nớc thiếu mà lại chảy nội nớc có tơng đối lớn vốn Xu hớng nghịch lý nhng lại yêu cầu khách quan với chủ đầu t Bởi hoạt động đầu t nhằm mục đích thu lợi nhuận cao Chính vậy, nơi sử dụng hiệu vốn, rủi ro có lời cao họ đầu t Do mà nớc có nhiều vốn lại nớc thu hút đợc nhiều Xu hớng thứ hai: phải kể đến vận động đồng vốn chủ yếu đợc thực nội khu vực Bởi tơng đồng điều kiện văn hoá, xã hội , chi phí đợc giảm bớt có thu hẹp khoảng cách địa lý Nh nay, khu vực Châu - Thái Bình Dơng chủ yếu vùng Đông Nam chủ yếu nớc nh Nhật Bản nớc Nics đầu t Xu hớng thứ ba: trớc nớc lớn nh: Mỹ, Tây Âu, Nhật nớc dẫn đầu giới đầu t số nớc nh Nics Châu á, số nớc Châu Mỹ la tinh vơn lên chiếm lấy vị trí mạnh lĩnh vực đầu t nớc, đặc biệt nớc lại xâm nhập vốn đầu t vào nớc mà trớc đầu t vào họ Nh nớc Nics đầu t vào Mỹ, Nhật Xu hớng thứ t: thay đổi lĩnh vực đầu t Trớc đây, chủ đầu t thực dự án chủ yếu vào lĩnh vực truyền thống nh khai thác tài nguyên thiên nhiên, chế biến, may mặc cần nhiều lao động ngày lại chủ yếu đầu t vào ngành nh thơng mại dịch vụ, ngành có hàm lợng công nghệ cao Vì lúc đầu nhà đầu t chủ yếu muốn khai thác nguồn nhân công rẻ, dồi TNTN nớc nhận đầu t, nhng ngày phát triển khoa học kỹ thuật nên ngành không u mà chuyển sang ngành khác nh kể Xu hớng thứ năm: chuyển dịch khu vực đầu t Nếu trớc đây, Mỹ, Canada Tây Âu khu vực động việc thu hút sử dụng vốn ngày (trớc khủng hoảng kinh tế khu vực) Châu nơi hấp dẫn đầu t giới, khu vực có u thế: nhân công rẻ, môi trờng đầu t đợc cải thiện với tác động mạnh khủng hoảng kinh tế khu vực Châu mức tăng trởng thơng mại giới năm 1998 có 3,7% so với 9,4% năm 1997 6,3% năm 1996 Song đầu t nớc giới gia tăng đạt mức cao, bất chấp tình trạng suy giảm kinh tế giới Theo tổ chức thơng mại phát triển liên hợp quốc cho tác động khủng hoảng kinh tế khu vực Châu - Thái Bình Dơng làm giảm đầu t ngắn hạn vào thị trờng chứng khoán, đầu t dài hạn tơng đối ổn định có chiều hớng gia tăng Cũng theo tổ chức tổng mức đầu t năm 1998 giới đạt khoảng 4000 tỷ USD tăng khoảng 10% so với năm 1997 số 4000 tỷ USD đầu t trực tiếp nớc đạt khoảng 440 tỷ USD tăng khoảng 10% so với năm 1997 Sở dĩ, có gia tăng đầu t trực tiếp nớc sáp nhập liên kết công ty, doanh nghiệp lớn với gọi Đám cới voi Nó tạo tập đoàn, công ty siêu lớn quy mô, siêu mạnh vốn Năm 1996 có khoảng 22.729 vụ sáp nhập năm 1998 có khoảng 30.000 vụ Sự sáp nhập đụng trạm đến nhiều ngành, đặc biệt ngành công nghệ cao, ngành truyền thống, ngành chế tạo dịch vụ Trên số xu hớng vận động đầu t trực tiếp nớc giới năm vừa qua, xu hớng tạo cho nớc phát triển thiếu vốn nói chung Việt Nam nói riêng phải có biện pháp để thu hút có hiệu luồng vốn nh việc sử dụng đồng vốn cho lợi IV-/ Một số hình thức đầu t trực tiếp nớc Việt Nam Luật đầu t trực tiếp nớc Việt Nam đợc quốc hội thông qua ngày 20 - 12 - 1987 sau nhiều lần sửa đổi bổ sung với số lớn văn hớng dẫn thi hành quy định: Các tổ chức, cá nhân nớc đợc đầu t trực tiếp vào Việt Nam dới hình thức sau: + Hợp tác kinh doanh sở hợp đồng hợp tác kinh doanh + Doanh nghiệp liên doanh + Doanh nghiệp 100% vốn đầu t nớc Ngoài ra, có số hình thức khác nh: xây dựng khu chế xuất, khu công nghiệp 1-/ Hợp tác kinh doanh sở hợp đồng hợp tác kinh doanh Hợp tác kinh doanh sở hợp đồng hợp tác kinh doanh hình thức đầu t bên quy định trách nhiệm phân chia kết kinh doanh cho bên để tiến hành đầu t kinh doanh Việt Nam mà không thành lập pháp nhân Nội dung hợp đồng, hợp tác kinh doanh là: - Quốc tịch, địa chỉ, đại diện có thẩm quyền bên hợp doanh - Mục tiêu phạm vi kinh doanh - Đóng góp bên hợp doanh, việc phân chia kết kinh doanh, tiến độ thực hợp đồng - Sản phẩm chủ yếu, tỷ lệ xuất tiêu thụ nớc - Thời hạn thực hợp đồng - Quyền nghĩa vụ bên hợp doanh - Sửa đổi chấm dứt hợp đồng, điều kiện chuyển nhợng - Giải tranh chấp Hợp đồng có hiệu lực từ đợc Chính phủ Việt Nam cấp giấy phép, trình kinh doanh bên hợp doanh đợc thoả thuận thành lập ban điều phối để theo dõi giám sát việc thực hợp đồng Nhng ban đại diện pháp lý cho bên hợp doanh Mỗi bên hợp doanh phải chịu trách nhiệm hoạt động trớc pháp luật, nghĩa vụ nh nghĩa vụ thuế nghĩa vụ tài khác bên không giống Cụ thể bên nớc chịu điều chỉnh luật đầu t nớc ngoài, bên Việt Nam chịu điều chỉnh luật doanh nghiệp Việt Nam Trong trình hợp đồng bên hợp doanh có quyền chuyển nhợng vốn nhng phải u tiên cho bên đối tác hợp tác 2-/ Doanh nghiệp liên doanh Doanh nghiệp liên doanh doanh nghiệp đợc thành lập Việt Nam sở hợp đồng liên doanh ký kết bên ( bên) Việt Nam với bên (hoặc bên) nớc để đầu t kinh doanh Việt Nam Nh vậy, doanh nghiệp liên doanh pháp nhân theo pháp luật Việt Nam đợc thành lập hai bên nhiều bên ký kết Chính phủ Việt Nam Chính phủ nớc Doanh nghiệp liên doanh hoạt động theo nguyên tắc tự chủ tài chính, sở hợp đồng liên doanh đợc thành lập với t cách nh công ty trách nhiệm hữu hạn, vốn pháp định vốn hợp đồng đợc đóng góp dựa thoả thuận bên Nh vậy, quyền lợi trách nhiệm bên phân chia dựa phần vốn góp Theo luật đầu t nớc Việt Nam bên liên doanh nớc phải có mức đóng góp tối thiểu 30% tổng vốn hợp đồng doanh nghiệp Về phần vốn góp, bên Việt Nam góp quyền sử dụng đất, mặt nớc, mặt biển, góp tài nguyên góp tiền Việt Nam ngoại tệ, thiết bị máy móc, nhà xởng Bên liên doanh, góp tiền, máy móc thiết bị, công nghệ chuyển giao Về pháp lý Hội đồng quản trị quan cao doanh nghiệp liên doanh có quyền định nguyên tắc, kế hoạch hoạt động doanh nghiệp, đóng vai trò nh quan luật pháp ban hành định hớng Dới hội đồng quản trị ban điều hành đóng vai trò nh quan hành pháp thực thi tất điều lệ, kế hoạch mà hội đồng quản trị đa Ban giám đốc chịu tất trách nhiệm nghĩa vụ trớc hội đồng quản trị pháp luật nớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam 3-/ Doanh nghiệp 100% vốn nớc Doanh nghiệp 100% vốn đầu t nớc doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà đầu t nớc nhà đầu t nớc thành lập Việt Nam, tự quản lý tự chịu trách nhiệm kết kinh doanh Doanh nghiệp 100% vốn đầu t nớc đợc thành lập theo hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn, mà theo phần vốn góp chủ đầu t nớc ngoài, nhiều chủ đầu t nớc nhng hợp tác bên Việt Nam Doanh nghiệp 100% vốn đầu t nớc đợc thành lập theo pháp luật Việt Nam pháp nhân thuộc quyền quản lý pháp luật nớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Theo quy định luật đầu t nớc Việt Nam doanh nghiệp 100% vốn nớc phải u tiên sử dụng lao động Việt Nam, u tiên sử dụng nguyên, nhiên vật liệu nớc Và nớc không đáp ứng đợc nhu cầu phải có kế hoạch để đào tạo bổ sung tơng lai Trên ba hình thức chủ yếu hợp đồng đầu t trực tiếp nớc Việt Nam Ngoài ra, có loại hình khác nh BOT, BTO, BT chúng đóng góp lớn cho tăng trởng Việt Nam năm đổi vừa qua V-/ Một số biện pháp khuyến khích đầu t trực tiếp nớc Việt Nam số nớc Châu Hoạt động thu hút đầu t trực tiếp nớc Việt Nam số nớc Châu Luật đầu t nớc sửa đổi ngày 12 tháng 11 năm 1996 định thi hành Chính phủ qua nhiều lần sửa đổi bổ sung tạo cho Việt Nam trở thành nớc có sức hút mạnh vốn đầu t nớc cụ thể đợc thể qua bảng sau: Bảng I - Việt Nam lợi nhằm khuyến khích đầu t Số liệu tháng năm 1997 Nớc Miễn thuế Miễn thuế nhập Trung Quốc Thái Lan Philippin 10% 15% 20% 20% 20% 25% 25% - năm Thuế lợi nhuận Việt Nam 15% Chỉ tiêu năm - năm - 10 năm Thiết bị nguyên Thiết bị nguyên Thiết bị nguyên Tất loại liệu thô, linh liệu thô, linh liệu thô cho xây nguyên liệu thô kiện hàng hoá kiện hàng hoá dựng Nguồn: Theo Bộ KH Đầu t đánh giá cán IMF Theo nghị định Chính phủ ngày 23 tháng năm 1998 miền trừ thuế lợi nhuận số dự án đợc mở rộng năm mở rộng miền trừ thuế nhập hàng hoá vốn nguyên liệu thô không sản xuất đợc nớc Qua bảng ta thấy u đãi Chính phủ Việt Nam cho nhà đầu t nớc tơng đối thoáng thuận lợi, tạo động lực cho Việt Nam có đợc môi trờng tốt Tuy nhiên so với số nớc Châu chi phí kinh doanh Việt Nam cao bao gồm chi phí thành lập doanh nghiệp chi phí đa doanh nghiệp vào hoạt động Bảng sau cho ta thấy lợi giá đất đai, điện nớc ta cao so với nhiều nớc khác Bảng II - Giá đất đai, điện, nớc khu công nghiệp, khu chế xuất số nớc châu Số liệu tháng năm 1997 Chỉ tiêu Quốc gia Trung Quốc Thái Lan Malaysia Indonesia Philippin Việt Nam Giá đất USD/m2 Giá điện USD/KWh Giá nớc USD/m3 0,06 - 3,2/năm 39,5 - 66,7/dự án 6,3 - 22,2/dự án 45,0 - 61,7/dự án 0,20 - 0,24/tháng 65 - 150/50 năm (1,3 - 3,0/năm) 0,015 - 0,037 0,10 0,62 0,05 0,037 - 0,073 0,02 - 0,06 0,36 0,35 - 0,46 0,42 không rõ 0,08 0,43 Nguồn: Theo Bộ KH Đầu t đánh giá cán IMF Nh so với số nớc chi phí kinh doanh Việt Nam cao bên cạnh gần 200 thứ phí làm cho phàn nàn nhà đầu t nớc ngày tăng Thiết nghĩ với dồi điện Việt Nam với số yếu tố khác ta giảm tối thiếu chi phí đến mức trung bình thấp so với số nớc để tạo tâm lý tốt cho nhà đầu t Trên số thuận lợi nh khó khăn Việt Nam so với số nớc khu vực việc thu hút sử dụng nguồn vốn đầu t nớc Phải chăng, dấu chấm hỏi với nhà hoạch định sách để nguồn vốn đầu t trực tiếp nớc nguồn vốn quan trọng trình phát triển lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam 10 Năm 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 0 100 0 0 0 0 0 0 0 100 0 0 0 0 0 0 16 41 16 0 61 0 20 0 65 0 15 0 0 17 50 11 11 0 2 0 36 44 0 1 43 45 0 0 1 100 100 100 100 100 100 100 100 Các mục cần ghi nhớ XK doanh nghiệp có vốn đầu t nớc + Theo % tổng XK 0,1 0,2 11,9 + Theo % DT DN có 1,1 2,7 73,4 vốn ĐTNN 5,9 7,6 12,2 13,4 16,3 23,2 19,3 33,1 33,8 45,8 Ngành - Các ngành CN nặng - Ngành dầu khí - Các ngành CN nhẹ - CN thực phẩm - Nông - lâm nghiệp - Ng nghiệp - Xây dựng - Cơ sở hạ tầng KCN - KCX - Khách sạn du lịch - Văn phòng hộ - Đô thị - Dịch vụ - GTVT BCVT - Ngân hàng tài - VH, Y tế giáo dục Tổng Nguồn: Theo ớc tính cán IMF dựa số liệu KH Đầu t Mức độ đóng góp xuất doanh nghiệp có vốn đầu t nớc vào tổng xuất nhỏ chiếm 16,3% năm 1998 mà lại tập trung chủ yếu vào số ngành nh dầu khí, công nghệ thực phẩm, khách sạn du lịch, dịch vụ Đây ngành khai thác mạnh lợi Việt Nam, lại ngành hầu nh sản phẩm xuất khẩu; công nghiệp nặng ngành khác có sản phẩm xuất nhng nhỏ, không đáng kể Trong ngành có xuất chủ yếu ngành khách sạn du lịch, dịch vụ có tỷ trọng không lớn nhng coi ngành mang lại lợi ích cao, hai ngành thực xuất chỗ mang lại ngoại tệ cho quốc gia Còn lại ngành khác nh dầu khí, khai thác tài nguyên thiên nhiên, nông lâm ng nghiệp công nghiệp thực phẩm ngành chủ yếu khai thác tài nguyên thiên nhiên Hoặc tận dụng u sức lao động rẻ mạt để xuất Từ làm nảy sinh câu hỏi: phải xuất doanh nghiệp lớn Việt Nam nghèo ? Câu hỏi thực tế sở Nếu nh năm 1998 Việt 23 Nam có 1.531 triệu USD xuất doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngành công nghiệp thực phẩm chiếm 15%, ngành dầu khí chiếm 43% so với tổng số Nh với việc khai thác tài nguyên thiên nhiên đặc biệt ngành dầu khí chủ yếu xuất dầu thô thử hỏi tài nguyên thiên nhiên Việt Nam cạn kiệt Nh vậy, câu hỏi đặt với nhà hoạch định sách phải làm nh để doanh nghiệp có vốn đầu t nớc đẩy mạnh xuất sản phẩm qua chế biến, sản phẩm khai thác nên mang xuất ngay, để trì bảo tồn nguồn tài nguyên cho hệ sau ? 4-/ ảnh hởng đầu t trực tiếp nớc đến đầu t nớc Phân tích tình hình đầu t trực tiếp nớc thời gian qua cho thấy đầu t trực tiếp nớc góp phần đáng kể việc thúc đẩy kinh tế Việt Nam tăng trởng giải vấn đề cấp bách kinh tế - xã hội Việt Nam Từ ngày có chủ trơng Đảng Nhà nớc đầu t trực tiếp nớc môi trờng đầu t Việt Nam đợc cải thiện nớc nh nớc Doanh nghiệp đầu t nớc xuất tạo môi trờng cạnh tranh giúp cho doanh nghiệp nớc vơn lên học tập kinh nghiệm quản lý, trang thiết bị đại hơn, thay đổi cách nhìn t tởng quen dần với tập quán làm ăn quốc tế Doanh nghiệp nớc nhờ tác động đủ khả sản xuất kinh doanh mặt hàng cạnh tranh với sản phẩm liên doanh, doanh nghiệp đầu t nớc Và sản phẩm mặt hàng xuất chủ lực Việt Nam Nhng đặc biệt doanh nghiệp đợc đầu t vốn nớc có nguồn đầu doanh nghiệp có vốn đầu t nớc cách sản xuất sản phẩm đáp ứng trực tiếp nhu cầu doanh nghiệp đầu t nớc Cùng với khuyến khích đầu t Nhà nớc lợi trên, doanh nghiệp có vốn đầu t nớc không ngừng phát triển chiều rộng lẫn chiều sâu Nhng bên cạnh mặt đợc trở ngại đầu t nớc ngày rõ nét hơn, công sách đầu t nớc đầu t nớc Điển hình nh việc giành u đãi cho nhà đầu t nớc - để thu hút mạnh đầu t trực tiếp nớc tạo cho doanh nghiệp nớc đợc giảm thuế, miễn thuế thời gian dài việc trả tiền họ cho việc thuế đất nhà xởng số dịch vụ nớc thấp so với nhà đầu t nớc Ngoài doanh nghiệp nớc đợc Nhà nớc bảo hộ số lĩnh vực nh thuế quan, Nhà nớc cho phép họ miễn miễn giảm thuế lợi tức Khi số lợi tức đợc tái đầu t, mà nhà đầu t nớc đợc Trên số điểm cân luật đầu t 24 nớc đầu t nớc Việt Nam Nó tạo tâm lý không tốt cho nhà đầu t nớc Nh vấn đề cần phải giải làm để không phát huy mạnh đầu t nớc mà đẩy mạnh đầu t nớc để thực nguồn vốn chủ yếu tăng trởng phát triển kinh tế 5-/ ảnh hởng đầu t trực tiếp nớc đến lĩnh vực khác Nh đề cập đầu t trực tiếp nớc nguồn động lực mạnh góp phần vào tăng trởng phát triển kinh tế Ngoài ra, nguồn động lực tốt việc giải vấn đề mang tính chất xã hội, văn hoá, trị Tính đến đầu năm 1999 đầu t trực tiếp nớc tạo 290.995 việc làm tơng đối ổn định có thu nhập ngời lao động Việt Nam Nó góp phần tích cực việc giải việc làm cho hàng triệu lao động Việt Nam thời gian qua Bảng số liệu sau cho thấy rõ việc sử dụng lao động số doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngành chủ yếu Bảng IX - Việt Nam sử dụng lao động doanh nghiệp có vốn đầu t trực tiếp nớc (1998) Đơn vị: Ngời STT 10 11 12 13 14 15 16 Chỉ tiêu Ngành Ngành công nghiệp nặng Dầu khí Ngành công nghiệp nhẹ Công nghiệp thực phẩm Lâm nghiệp Ng nghiệp Xây dựng Cơ sở hạ tầng KCN - KCX Khách sạn du lịch Đô thị Dịch vụ GTVT BCVT Ngân hàng tài Văn phòng hộ Văn hoá - Y tế - giáo dục Tổng Số lao động 40.539 803 148.755 12.956 34.366 5.957 9.664 499 15.734 32 2.200 8.799 1.237 3.576 4.083 290.995 % so với tổng số (%) 13,9 0,3 51,1 4,5 11,8 2,0 3,3 0,2 6,0 0,0 0,8 3,0 0,4 1,2 1,4 100 Nguồn: Theo IMF ngân hàng trung ơng Việt Nam Với quốc gia đông dân nh Việt Nam số 290.995 lao động đợc sử dụng doanh nghiệp có vốn đầu t nớc thậy cha lớn mà phần lớn số lao động lại nằm ngành công nghiệp nhẹ (chiếm 51,1%) 25 ngành chủ yếu sử dụng lao động thủ công: nh giầy da, may mặc kỹ năng, kỹ sảo cao, trình độ chuyên môn hoá thấp ngành khác yêu cầu sử dụng lao động có trình độ hầu nh doanh nghiệp liên doanh doanh nghiệp 100% vốn nớc phải thuê chuyên gia nớc Bởi ngời lao động có trình độ Việt Nam cha đủ cha đáp ứng đợc yêu cầu đặt Một thực tế tồn Việt Nam nhiều lao động đợc đào tạo nhng cần đến lại không tìm đợc ngời có đủ lực đáp ứng với trình độ tác phong công nghiệp hoá chuyên môn hoá doanh nghiệp Đây vấn đề bối không riêng ai, đặt yêu cầu chung việc tổ chức đào tạo lao động đào tạo lại lao động theo phơng thức đại tiên tiến Về mặt xã hội đầu t trực tiếp nớc tác động trực tiếp đến vấn đề giải việc làm cho lao động Việt Nam Nhng lĩnh vực trị ? Đầu t trực tiếp nớc phần làm tăng thêm sức mạnh Việt Nam quan hệ hợp tác song phơng, nh đa phơng Việt Nam với nớc khác giới trị, kinh tế nh xã hội Nhng huy chơng có hai mặt Đầu t trực tiếp nớc giúp cho vị Việt Nam trờng quốc tế nhng nhà đầu t hoạt động mục đích lợi nhuận mà hoạt động họ nhằm vào hoạt động tình báo, gây rối an ninh trật tự nhằm phát hoại thành mà Đảng, Nhà nớc nhân dân ta đạt đợc IV-/ Khó khăn số doanh nghiệp có vốn đầu t nớc Tính đến ngày 30 tháng năm 1998 có 1.052 doanh nghiệp có vốn đầu t nớc vào hoạt động Theo số liệu thống kê năm 1997 doanh nghiệp đầu t trực tiếp nớc tạo 7,5% GDP nhng tỷ trọng nộp thuế phí doanh nghiệp chiếm 4,5% nhiều doanh nghiệp thời kỳ đợc miễn giảm thuế lợi tức số doanh nghiệp làm ăn thua lỗ Về tình trạng thua lỗ số 901 doanh nghiệp đầu t trực tiếp nớc vào hoạt động 206 doanh nghiệp có lãi (chiếm 22,8%) lại làm ăn cha có hiệu thua lỗ nặng nh hai liên doanh giải khát Coca-cola lỗ 281 tỷ đồng, doanh nghiệp liên doanh G & P sau hai năm hoạt động lỗ đến 28 triệu USD tổng số vốn đầu t có 37 triệu USD Ngoài có doanh nghiệp khác nh liên doanh sản xuất lắp đặt ô tô - môtô, số liên doanh Bia Vậy nguyên nhân đâu dẫn tới tình trạng ? 26 nguyên nhân khách quan không ít, nguyên nhân chủ quan nhiều Ta kể số nh sau: thứ nhất, bên đối tác, mặt muốn thao túng phần góp phía Việt Nam để chuyển doanh nghiệp liên doanh sang doanh nghiệp 100% vốn nớc ngoài, tạo tình trạng lỗ giả lãi thật Bởi với độc quyền cung cấp nguyên vật liệu đầu vào, họ đợc quyền định giá cao, lơng trả cho chuyên gia ngời nớc cao Các chi phí quảng cáo cao nh: liên doanh Coca-cola chi đến 14% doanh thu cho quảng cáo thử hỏi lại không lỗ ? Nhng thực tế doanh nghiệp liên doanh bị lỗ bên đối tác họ lãi Vì họ có tập đoàn cung cấp nguyên vật liệu tiêu thụ sản phẩm Thứ hai, phải kể đến tình trạng bên nâng cao phần định giá tài sản đóng góp vào liên doanh so với thực tế Cho nên, dẫn đến giá thành sản phẩm cao Thứ ba, phán đoán thị trờng tiêu thụ nớc bị sai lệch nh tình trạng liên doanh sản xuất lắp đặt ô tô, thứ đến trình độ quản lý nh đạo đức kinh doanh cán tham gia liên doanh phía Việt Nam nguyên nhân giúp cho doanh nghiệp liên doanh đến tình trạng Ngoài ra, số nguyên nhân khác cần kể nh môi trờng đầu t, sách điều tiến vĩ mô Nhà nớc Vậy làm để khắc phục tình trạng ? Phải chăng, dấu hỏi đặt mà cha cấp, ngành có biện pháp để giải ? V-/ Thực trạng khu công nghiệp - khu chế xuất Việt Nam Phát triển khu công nghiệp - khu chế xuất chủ trơng lớn Đảng Nhà nớc ta nhằm xây dựng mô hình kinh tế thúc đẩy nghiệp công nghiệp hoá - đại hoá đất nớc thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội ta Nhng tình hình hoạt động hiệu kinh tế xã hội nh ? lại làm đau đầu nhà hoạch định sách! Đến tháng năm 1999 nớc có 63 khu công nghiệp - khu chế xuất có 48 khu công nghiệp - khu chế xuất vào hoạt động góp phần tích cực hoạt động đầu t nớc Không khu công nghiệp - khu chế xuất đợc xây dựng khu đầm lầy, hoang hoá tạo hội cho vùng lột xác Từ khi, có khu công nghiệp - khu chế xuất xuất vùng trở thành khu đô thị sầm uất, đời sống dân c phát triển nhờ lao động khu công nghiệp - khu chế xuất làm vệ tinh cho liên doanh Nhng thực tế, tình trạng d thừa đất đai khu công nghiệp ngày rõ nét Đến đầu năm 1999 có 24% diện tích quy hoạch cho khu công 27 nghiệp - khu chế xuất đợc lấp kín dự án đầu t: khu công nghiệp cho thuê 50% diện tích, 10% khu công nghiệp cho thuê 30 - 35%, 17 khu công nghiệp dới 30% 17 khu công nghiệp cha thực đợc dự án Khu công nghiệp Nomura Hải Phòng xây dựng diện tích 153 với hệ thống sở hạ tầng đại, tiện nghi đến tháng năm 1999 có đợc thuê chiếm 1,95% quỹ đất xây dựng, nhiều khu công nghiệp gặp phải tình trạng Sở dĩ có tình trạng trên, trớc hết công tác chuẩn bị cho đời khu công nghiệp - khu chế xuất yếu nh thiếu cán quản lý có lực, thiếu đội ngũ lao động lành nghề Bên cạnh ạt xây dựng số lợng không ý chất lợng, dẫn đến cạnh tranh gay gắt sản phẩm giống khu công nghiệp - khu chế xuất làm nản lòng nhà đầu t Ngoài ra, có nguyên nhân khách quan nh khủng hoảng kinh tế tác động đến đầu t làm chậm nhịp độ, môi trờng pháp luật khu công nghiệp khu chế xuất cha hoàn chỉnh Tóm lại, đầu t trực tiếp nớc vào Việt Nam có nhiều mặt tích cực nhng tiêu cực chờ đợi khắc phục dần sách vĩ mô nh lực doanh nghiệp để thực phát huy đợc vai trò đầu t trực tiếp nớc đời sống kinh tế - văn hoá - xã hội Việt Nam nói riêng giới nói chung 28 Chơng III Một số giải pháp kiến nghị I-/ Những triển vọng đầu t trực tiếp nớc Việt Nam thời gian tới Để phát huy thành đạt đợc hoạt động đầu t nớc Việt Nam, phấn đấu đến năm 20 thu hút đợc khoảng triệu USD triệu USD vốn đầu t trực tiếp nớc chiếm % Nhng nh biết đặc điểm hoạt động đầu t nớc không phụ thuộc vào nỗ lực chủ quan nớc sở mà phụ thuộc lớn vào điều kiện khách quan bối cảnh kinh tế giới nh khu vực Trong năm qua cải thiện môi trờng đầu t ngày thoáng, Việt Nam thu đợc nhiều thành thu hút sử dụng vốn đầu t nớc Nhng cuối năm 1997 đầu năm 1998 tác động mạnh khủng hoảng tài - tiền tệ khu vực mà nhịp độ vốn đầu t nớc vào Việt Nam giảm mạnh Nh ta biết đối tác chủ yếu Việt Nam đầu t nớc nớc khu vực Cuộc khủng hoảng xảy tác động mạnh đến nớc này, làm cho phát triển kinh tế - trị - xã hội họ bị xáo trộn giảm mạnh Chính vậy, đầu t nớc vào Việt Nam thời gian tới có nét sau: Thứ nhất, Đầu t nớc Châu vào Việt Nam bị hạn chế quốc gia nh Nhật Bản, Hàn Quốc nớc ASEAN gặp nhiều khó khăn quốc gia họ, dẫn đến nhà đầu t nớc phải tạm dừng hoạt động làm ăn cầm chừng xin rút giấy phép đầu t Một điều chắn xảy năm tới số dự án giảm hẳn Thứ hai, Hiện nớc khu vực tình trạng phục hồi kinh tế dẫn đến họ áp dụng nhiều biện pháp u đãi mạnh để thu hút vốn đầu t Chính điều ảnh hởng lớn đến việc thu hút đầu t nớc Việt Nam phải cạnh tranh với quốc gia khu vực Bởi Việt Nam có nhiều điểm tơng đồng lợi điều kiện so với nớc nh: Trung Quốc nớc khu vực Đông Nam Một yếu tố khác tác động không nhỏ đến việc giảm sút đầu t vào Việt Nam Đó d âm khủng hoảng làm cho chủ đầu t Mỹ Châu Âu dừng hoạt động lại để đánh giá xem xét tình hình đầu t lâu dài Do 29 khủng hoảng mà số nhà đầu t đánh giá khu vực chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro Do mà năm tới đầu t vào Việt Nam không tránh khỏi khó khăn chung Ngoài yếu tố kể trên, việc Việt Nam gia nhập APEC (tháng 11 năm 1998) khu vực mậu dịch tự AFTA với cắt giảm thuế quan vào năm 2006 làm cho hàng hoá nớc khối thâm nhập cạnh tranh gay gắt với Nếu nh Việt Nam môi trờng đầu t có hiệu dẫn đến nhà đầu t chuyển sang đầu t nơi khác thuận lợi chuyển hàng vào tiêu thụ thị trờng nớc ta Trên yếu tố mang tính chất khách quan tác động vào hoạt động đầu t nớc Việt Nam thời gian tới Bên cạnh đó, yếu tố nh cấu đầu t Việt Nam cha hợp lý điển hình đối tác mạnh giới có vị cha xứng đáng đầu t trực tiếp nớc vào Việt Nam lĩnh vực sử dụng vốn đầu t Việt Nam cha hợp lý dẫn đến nhiều ngành nhỏ lẻ Hình thức đầu t cha thực đa dạng Nh năm tới đầu t nớc vào Việt Nam thuận lợi mà khó khăn nhiều Đặt yêu cầu Việt Nam cần phải có biện pháp tầm vĩ mô nh vi mô để ngày cải thiện môi trờng để thu hút có hiệu nguồn vốn đầu t năm tới II-/ Một số giải pháp chủ yếu để sử dụng thu hút có hiệu đầu t trực tiếp nớc thời gian tới 1-/ Những giải pháp tầm vĩ mô - cấp Nhà nớc a-/ Môi trờng pháp luật thủ tục hành Nhiều nhà kinh tế nhà quản lý cho việc cải thiện môi trờng pháp luật thủ tục hành biện pháp mang tính nội lực Bởi lẽ việc cải cách luật pháp thủ tục phụ thuộc chủ yếu vào chất xám nh hệ thống quản lý Những biện pháp đòi hỏi vừa mang tính lâu dài song cần tập trung giải vấn đề xúc trớc mắt khâu thủ tục Trong thời gian tới cần tiếp tục xây dựng hệ thống pháp luật hoàn chỉnh đồng rõ ràng vừa mang tính ổn định, vừa mang tính linh hoạt thời gian dài để nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động đầu t nớc nh nớc nh bổ sung loại luật nh luật cạnh tranh, bảo hiểm, thị trờng chứng khoán tạo môi trờng bình đẳng nhà đầu t nớc đầu t nớc 30 Nh cần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành thủ tục cấp giấy phép đầu t để tránh phiền hà, nhũng nhiễu, tạo khó khăn cho nhà đầu t Tạo chủ trơng cửa, dấu cửa, nhiều khoá để làm ăn quan niêu tham nhũng Thêm vào cần thiết phải xoá bỏ ràng buộc nhà đầu t phải xác định rõ địa điểm đầu t định từ đầu, mà xét duyệt dự án sau để nhà đầu t tự tìm địa điểm xây dựng, triển khai báo cáo lại, nên cần báo cáo lại không thiết phải phê duyệt lại dự án có thay đổi Nh phân tích việc liên doanh Việt Nam lại chủ yếu với doanh nghiệp nớc có phân biệt đối xử với khu vực t nhân, cần thiết phải có xoá bỏ ràng buộc khó khăn tiến tới cho phép khu vực kinh tế đợc bình đẳng tham gia liên doanh, làm ăn với nớc ngoài/ b-/ Về mặt tài Để thu hút nhanh chóng sử dụng có hiệu vốn nớc vốn nớc điều cần thiết phải tạo đợc thị trờng vốn ổn định, hệ thống ngân hàng hoàn chỉnh Muốn vậy, Nhà nớc phải nhanh chóng tạo đợc thị trờng chứng khoán, lành mạnh hoá hệ thống tài góp phần chu chuyển vốn từ nớc vào nớc ngợc lại đợc thuận tiện Nh vậy, Nhà nớc cần phải soạn thảo đa luật cho thị trờng chứng khoán, đào tạo ngời có đủ khả trình độ hoạt động tốt thị trờng hệ thống tài chính, nhanh chóng có biện pháp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp Ngoài không nên để hình thức đầu t doanh nghiệp có vốn nớc hoạt động sở công ty trách nhiệm hữu hạn mà nên để công ty theo hình thức công ty cổ phần nh vừa tạo điều kiện tốt cho thị trờng chứng khoán đời, vừa tăng thêm vốn bổ sung doanh nghiệp nhà đầu t nớc khác tham gia đóng góp cổ phần Về mặt tài cần có biện pháp để nhà đầu t tiếp cận cách dễ dàng với nguồn ngoại hối ngoại hối dòng máu nuôi sống hoạt động đầu t mà khó khăn việc tiếp cận làm cho dự án hoạt động thời gian lâu dài đợc Thêm vào cần phải xoá bỏ quy định việc trả lơng cho lao động Việt Nam ngoại tệ điều làm cho nhà đầu t giảm đợc chi phí, khuyến khích đầu t vào ngành nghề sử dụng nhiều lao động Từ khủng hoảng kinh tế khu vực cho ta thấy cần phải thực sách tỷ giá hối đoái cho linh hoạt có hiệu Bên cạnh đó, việc thực điều chỉnh cán cân toán cần đặt cho phải hạn 31 chế nhập tăng cờng xuất Nh chơng II ta đề cập, nhà đầu t phàn nàn chi phí kinh doanh Việt Nam cao, tiến độ hoạt động khu công nghiệp - khu chế xuất thấp Do vậy, Nhà nớc nên xem xét giải thắc mắc nhà đầu t Thêm vào đó, Nhà nớc nên giảm số lệ phí nh tiền thuê đất, mặt nớc, mặt biển, để tăng việc sử dụng diện tích khu công nghiệp - khu chế xuất để giảm giá thành sản phẩm cho doanh nghiệp có vốn đầu t nớc nớc ngoài, tránh tình trạng lỗ nặng nh c-/ Hoàn thiện loại hình dịch vụ t vấn đầu t Theo kinh nghiệm số nớc khu vực nh: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan dịch vụ t vấn đầu t thiết nghĩ ngày hoàn thiện loại hình dịch vụ để tham gia t vấn cho nhà đầu t nớc nh nớc biết thông tin đầu t nh: lĩnh vực Nhà nớc cho phép đầu t, lĩnh vực hạn chế lĩnh vực không cho phép đầu t Ngoài ra, cung cấp cho nhà đầu t biết lĩnh vực có lợi nhuận, thông tin khác tài chính, thuế, phí, kinh nghiệm cho thấy loại hình dịch vụ nớc làm ăn có hiệu quả, thúc đẩy hoạt động thu hút đầu t, nh hiệu đồng vốn bỏ Bên cạnh việc cung cấp thông tin cho nhà đầu t dịch vụ t vấn cần đợc tổ chức để tăng cờng phục vụ thông tin cho bên hợp doanh cho Nhà nớc để từ giảm tối thiểu mức thiệt hại việc nâng giá nguyên liệu đầu vào, nâng giá công nghệ nâng giá đất làm đợc nh tránh đợc phần tình trạng lỗ giả, lãi thật doanh nghiệp liên doanh d-/ Những giải pháp khác tầm vĩ mô Nh ta biết có nhiều doanh nghiệp liên doanh bị thua lỗ nặng, hoạt động theo kiểu hợp doanh hiệu Vì thế, Nhà nớc nên cho phép doanh nghiệp chuyển sang thành doanh nghiệp 100% vốn nớc để tránh hai bên ghìm dẫn đến vốn đầu t vào không hiệu Ngày nay, sở hạ tầng Việt Nam bị đánh giá tồi tàn, yếu Một số nơi sở hạ tầng đợc nâng cấp sinh nhiều khoản phí dẫn đến nhà đầu t cảm thấy nản lòng không muốn đầu t Việc đầu t cho lĩnh vực sở hạ tầng cần thiết cho hoạt động thu hút đầu t nhng lại đòi hỏi lợng vốn lớn mà có Nhà nớc làm đợc Do đó, Nhà nớc cần phải tập trung xây dựng tăng cờng việc cho phép bên nớc sử dụng hình thức BOT, BTO, BT 32 để ngày hoàn thiện xây dựng công trình sở hạ tầng giúp ích cho hoạt động thu hút đầu t nớc Ngoài ra, Nhà nớc cần tổ chức thêm nhiều loại hình đào tạo khác để có khả đào tạo đợc đội ngũ cán có trình độ cao, có đạo đức kinh doanh cử vào doanh nghiệp để tham gia liên doanh với đối tác nớc chứ, mang tiêu thức giỏi ngoại ngữ, thông thạo vi tính làm tiêu chuẩn để chọn cán bộ, có làm đợc nh tránh đợc tình trạng thua lỗ triền miên liên doanh cán ăn hối lộ để phía Việt Nam chịu thiệt, liên doanh lỗ mà đối tác nớc có lãi Bên cạnh giải pháp Nhà nớc nên tìm cách để giải vấn đề tồn đọng khác mang tính chất xã hội nh tệ nạn tham ô, tham nhũng cửa quyền cán Nhà nớc Tóm lại, bình diện quan sát tầm vĩ mô hoạt động đầu t nớc Việt Nam nhiều tồn đọng cần thiết phải có thay đỏi, cải tổ Đảng Nhà nớc Nhng bên cạnh nỗ lực Nhà nớc doanh nghiệp cần phải làm để thu hút sử dụng có hiệu đầu t trực tiếp nớc thời gian tới ? 2-/ Những giải pháp tầm vi mô - cấp doanh nghiệp Việc thu hút đầu t hiệu đầu t phụ thuộc lớn vào khả doanh nghiệp nh hiệu dự án cụ thể Nh đề cập yếu doanh nghiệp Việt Nam nguyên nhân giảm hiệu đầu t nh hạn chế vai trò phía Việt Nam hoạt động đầu t Chính vậy, doanh nghiệp cần có giải pháp riêng tầm vi mô Một vấn đề cấp thiết làm để tăng tiềm lực doanh nghiệp Việt Nam Cho đến nay, trình cải cách ý đến vấn đề này, khó khăn đặt nh: chủ trơng thành lập tổng công ty để tăng tiềm lực thực tế doanh nghiệp Việt Nam nhng rõ ràng tổng công ty phơng thức mầu nhiệm Bởi lẽ tập hợp lại hệ thống doanh nghiệp Nhà nớc có vốn cha phải mạnh, mà vốn chủ yếu Nhà nớc rót xuống thành lập tổng công ty theo kiểu tập đoàn nh có kết tốt mà không sớm muộn trở thành ung nhọt cho kinh tế, thành lập chứa đựng nhiều mầm bệnh nh phân tích Theo kinh nghiệm số nớc Châu nh Nhật Bản, Đài Loan, Hồng Kông giải pháp thành lập doanh nghiệp vừa nhỏ phù hợp với thực 33 tế hoàn cảnh kinh tế xây dựng tập đoàn lớn nh Hàn Quốc muốn tạo doanh nghiệp có tiềm lực lớn phải đợc xây dựng sở khách quan nh việc sáp nhập công ty phát hành cổ phiếu, doanh nghiệp Nhà nớc cần đợc cổ phần hoá Ngoài doanh nghiệp cần phải có kế hoạch kinh doanh dài hạn tránh tình trạng làm ăn theo kiểu chụp giựt Các doanh nghiệp cần thiết phải xác định rõ lợi tham gia vào thị trờng nớc nh nớc Chính vậy, yêu cầu đặt cho doanh nghiệp phải tiến hành hoạt động xâm nhập thị trờng có tiềm Việc thua lỗ doanh nghiệp liên doanh không số ý đồ chủ quan phía đối tác mà vấn đề quản lý phía Việt Nam cần phải xem xét lại doanh nghiệp cần phải tăng cờng quản lý từ khâu đầu vào nh đầu để ngày sử dụng có hiệu vốn bỏ liên doanh Bên cạnh đó, phải có biện pháp kiểm tra, giám sát thờng xuyên hoạt động sản xuất kinh doanh có mối quan hệ chặt chẽ với quan quản lý tầm vĩ mô để có đủ thông tin biến động thị trờng giới để nhanh chóng có biện pháp thích nghi Về vấn đề đội ngũ lao động không tầm vĩ mô mà tầm vi doanh nghiệp cần có kế hoạch đào tạo lao động phù hợp với kế hoạch sản xuất kinh doanh mình, thờng xuyên theo dõi đôn đốc ngời lao động tự học hỏi, tự nâng cao tay nghề Trên số giải pháp nhằm thu hút sử dụng có hiệu nguồn đầu t nớc vào Việt Nam thời gian tới tầm vi mô vĩ mô đặt cho Đảng Nhà nớc, Bộ, ngành nói chung doanh nghiệp nói riêng phải có giải pháp tốt, phù hợp làm cho đầu t trực tiếp nớc nguồn vốn chủ yếu tạo tăng trởng cho kinh tế Việt Nam vững mạnh đờng tiến lên xã hội chủ nghĩa thiên niên kỷ 34 Phần kết Xu toàn cầu kinh tế giới đặt tất quốc gia trớc hội thách thức to lớn Trong xu đó, đầu t nớc tất yếu điều kiện vốn công nghệ cho hội nhập phát triển quốc gia Tuy thời gian qua, Việt Nam có thành tựu định nhng khó khăn việc tạo lập tạo dựng nguồn đầu t hiệu Chính vậy, trớc ngỡng cửa kỷ 21, Việt Nam cần tiếp tục đổi toàn diện, tập trung nguồn lực tranh thủ hội để hoà nhập phát triển kinh tế Thúc đẩy đầu t nớc thời kỳ tới tạo điều kiện cho đầu t nớc nâng cao tiềm lực kinh tế thực mục tiêu Việt Nam kỷ tới Với mục tiêu góp phần nhỏ phát triển chung đất nớc Trong chuyên đề em xin đa số giải pháp nhằm tăng cờng hoạt động đầu t nớc vào Việt Nam Nhng hạn chế kiến thức thời gian nên không tránh khỏi sai lầm thiếu sót, em mong có đóng góp thầy cô để lần viết sau đợc hoàn thành tốt 35 Phần phụ lục Tài liệu tham khảo 1-/ Giáo trình kinh tế quốc tế - ĐH KTQD - 1998 2-/ Việt Nam số vấn đề kinh tế (29-7-1999) - Cơ sở thảo luận Chính phủ Việt Nam quỹ IMF 3-/ Văn kiện đại hội VIII 4-/ Luật đầu t nớc Việt Nam - 1996 5-/ Một số báo cáo ngân hàng Nhà nớc Bộ KH Đầu t trình Chính phủ - 1999 6-/ Tạp chí kinh tế Việt Nam giới 1998 - 1999 7-/ Các tạp chí báo: kinh tế phát triển, nghiên cứu kinh tế đầu t, thời báo kinh tế, dự báo, ngân hàng - 1997 - 1998 8-/ Vốn nớc chiến lợc phát triển kinh tế Lê Văn Châu - NXB Chính trị quốc gia - 1995 9-/ Giáo trình quản trị dự án đầu t quốc tế doanh nghiệp có vốn đầu t nớc - ĐH KTQD - 1998 36 mục lục LI M U Phần nội dung Chơng I Một số vấn đề đầu t trực tiếp nớc I-/ Khái niệm chung II-/ Sự tác động hoạt động đầu t trực tiếp 1-/ Với nớc xuất vốn đầu t: 2-/ Với nớc nhận vốn đầu t .3 III-/ Những xu hớng vận động đầu t trực tiếp giới IV-/ Một số hình thức đầu t trực tiếp nớc Việt Nam 1-/ Hợp tác kinh doanh sở hợp đồng hợp tác kinh doanh 2-/ Doanh nghiệp liên doanh 3-/ Doanh nghiệp 100% vốn nớc V-/ Một số biện pháp khuyến khích đầu t trực tiếp nớc Việt Nam số nớc Châu Chơng II 11 Thực trạng đầu t trực tiếp nớc Việt Nam .11 I-/ Tình hình thu hút đầu t trực tiếp nớc qua năm (10 năm đổi 1988 - 1998) .11 II-/ Cơ cấu đầu t trực tiếp nớc Việt Nam 12 1-/ Đầu t trực tiếp nớc phân theo nguồn đầu t: 12 2-/ Đầu t trực tiếp nớc tính theo ngành phân bổ .14 3-/ Đầu t trực tiếp nớc theo hình thức đầu t: .17 III-/ Vai trò đầu t trực tiếp nớc Việt Nam qua năm 19 1-/ Doanh thu số ngành có vốn đầu t nớc .19 2-/ Đóng góp đầu t trực tiếp nớc với vốn đầu t Việt Nam .21 3-/ Vai trò doanh nghiệp có vốn đầu t nớc xuất 21 4-/ ảnh hởng đầu t trực tiếp nớc đến đầu t nớc 24 5-/ ảnh hởng đầu t trực tiếp nớc đến lĩnh vực khác .25 IV-/ Khó khăn số doanh nghiệp có vốn đầu t nớc 26 V-/ Thực trạng khu công nghiệp - khu chế xuất Việt Nam 27 Chơng III .29 Một số giải pháp kiến nghị 29 I-/ Những triển vọng đầu t trực tiếp nớc Việt Nam thời gian tới 29 II-/ Một số giải pháp chủ yếu để sử dụng thu hút có hiệu đầu t trực tiếp nớc thời gian tới 30 1-/ Những giải pháp tầm vĩ mô - cấp Nhà nớc 30 2-/ Những giải pháp tầm vi mô - cấp doanh nghiệp .33 Phần kết 35 Phần phụ lục 36 mục lục 37 37