LI NểI U Ngày nay, xu quốc tế hoá toàn cầu hoá xu chung nớc, khu vực toàn giới Các nớc ngày phát triển phụ thuộc lẫn nhiều tinh thần hợp tác bình đẳng, tôn trọng chủ quyền có lợi Việt Nam từ mở cửa kinh tế đến đà thu đợc nhiều thành công, mà thành công phát triển kinh tế quan trọng Cán cân thơng mại Việt Nam nớc ngày lớn Trên đờng hội nhập vào xu quốc tế hoá kinh tÕ thÕ giíi, quan hƯ xt nhËp khÈu hµng hoá Việt Nam với nớc vô quan träng Cho ®Õn ViƯt Nam ®· cã quan hệ buôn bán với 120 nớc, đà ký Hiệp định thơng mại với 60 nớc thoả thuận vỊ quy chÕ tèi h qc víi h¬n 70 níc vùng lÃnh thổ, quan hệ thơng mại với Hoa Kỳ quan trọng Quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ đợc thiết lập năm 1995 đà giúp cho thơng mại hai nớc ngày đợc cải thiện Tiến trình bình thờng hoá quan hệ kinh tế đà đợc cụ thể hoá Hiệp định thơng mại Việt - Mỹ ngày 13/7/2000, hai bên cam kết dành cho qui chế tối huệ quốc vô điều kiện Hiệp định thơng mại hai nớc đà tiền đề quan trọng cho hàng hoá Việt Nam sang thị trờng Mỹ, thị trờng lớn có nhiều phân đoạn Tuy nhiên với trình độ sản xuất hạn chế, hàng Việt Nam gặp không thách thức vào thị trờng Do đó, Việt Nam cần phải đa đợc định hớng, chủ trơng kịp thời để thực Hiệp định thơng mại hiệu góp phần phát triển tốt kinh tế đất nớc Hiểu đợc tầm quan trọng Hiệp định thơng mại hoạt ®éng xt nhËp khÈu cđa ®Êt níc, em chän ®Ị tài: Hiệp định thơng mại Việt- Mỹ với vấn đề xuất hàng hoá Việt Nam sang Mỹ Nội dung khoá luận tốt nghiệp đợc trình bày chơng : Chơng I: Tổng quan Hiệp định thơng mại Việt- Mỹ nhu cầu thị trờng Mỹ Chơng II: Hiệp định thơng mại Việt Mỹ hội - thách thức việc xuất hàng hoá Việt Nam sang Mỹ Chơng III: Đánh giá việc thực Hiệp định thơng mại Việt - Mỹ giải pháp đẩy mạnh việc xuất hàng hoá Việt Nam sang Mỹ Em đà cố gắng thu thập, xử lý thông tin đem kiến thức đà học đợc trờng Đại học Ngoại thơng để hoàn thành khoá luận Tuy nhiên, trình độ thời gian nghiên cứu có hạn nên không tránh khỏi thiếu xót Em mong nhận đợc đóng góp ý kiến bảo thày cô bạn bè để khoá luận đợc hoàn thiện Cuối em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô giáo Phạm Thu Hơng, THS, Giảng viên trờng Đại học Ngoại thơng, đà hớng dẫn em hoàn thành khoá luận Chơng I Tổng quan Hiệp định thơng mại Việt- Mỹ nhu cầu thị trờng Mỹ I Tổng quan Hiệp định thơng mại Việt-Mỹ Bối cảnh đàm phán thơng mại Việt - Mỹ 1.1 Bối cảnh chung Xu híng ph¸t triĨn kinh tÕ thÕ giíi hiƯn toàn cầu hoá Toàn cầu hoá hội nhập kinh tế quốc tế tác động mạnh mẽ đến phát triển thơng mại phạm vi toàn giới Toàn cầu hoá hớng tới kinh tế toàn cầu thống không biên giới quốc gia kinh tế Đó là, trình liên kết hợp kinh tế quốc gia vào kinh tế giới tất lĩnh vực: sản xuất, thơng mại, đầu t, tài chính, thông tin, vận tải, bảo hiểm, dịch vụ Trình độ phát triển ngày cao, hình thành hệ thống sản xuất, phân phối tài chính, mạng lới thông tin liên lạc, giao thông vận tải toàn cầu, hình thành công ty xuyên quốc gia, hệ thống tài quốc tế trung tâm kinh tế giới quan trọng Những vấn đề kinh tế toàn cầu ngày xuất nhiều, trở nên xúc, đòi hỏi phải có phối hợp toàn cầu quốc gia Chúng ta thấy hàng loạt vấn đề nóng bỏng toàn cầu nh: Thơng mại, đầu t, tiền tệ, dân số, lơng thực, lợng, môi trờng Môi trờng toàn cầu ngày bị phá hoại, nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày cạn kiệt; Dân số giới tăng nhanh trở thành thách thức lớn; Các dòng vốn toàn cầu vận động tự phối hợp điều tiết đà làm nảy sinh khủng hoảng liên tiếp Châu âu, Châu Mỹ, Châu thập kỷ cuối thể kỷ vừa qua Điều cần thiết phải có phối hợp toàn cầu để đối phó với thách thức Chính sách phủ tác động quốc gia riêng lẻ Còn bình diện giới cha có bàn tay hữu hình chung làm chức điều tiết toàn cầu Mà sau chÊm døt chiÕn tranh l¹nh, chÊm døt đối đầu cờng quốc thời kỳ hoà bình, hợp tác phát triển đà làm cho kinh tế giới sôi động Các nớc trao đổi buôn bán với nhiều Toàn cầu hoá trình tất yếu, hệ trình phát triển lực l ợng sản xuất, phơng tiện khoa học công nghệ Toàn cầu hoá, khu vực hoá dẫn đến hội nhập quốc tế Trong xu hớng đó, nớc ngày tuỳ thuộc lẫn nhau, tạo điều kiện đẩy lùi nguy chiến tranh giới Duy trì môi trờng hoà bình ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế quốc gia, khu vực giới ngày phát triển Tự hoá thơng mại, xoá dần hàng rào thuế quan, phi thuế quan, phân biệt đối xử quan hệ buôn bán quốc tế Buôn bán quốc tế chuyển sang thời kỳ mở rộng tự buôn bán đợc cụ thể hoá việc đời WTO u đÃi thơng mại khuôn khổ hợp tác có lợi 1.2 Việt Nam trớc yêu cầu hội nhập kinh tế khu vực giới Trong bối cảnh toàn cầu hoá nh vậy, vấn đề hội nhập để phát triển theo kịp giới Việt Nam tất yếu khách quan Con đờng thích hợp với Việt Nam hội nhập để kết nối thị trờng nớc với khu vực giới, tạo môi trờng kinh doanh có khả cạnh tranh cao Với đờng lối đối ngoại rộng mở Việt Nam sẵn sàng làm bạn với tất nớc, sẵn sàng mở rộng hợp tác, quan hệ hữu nghị với nớc giới, thực thành công nghiệp công nghiệp hoá đại hoá đất nớc Hội nhập trình tham gia vào cạnh tranh quốc tế nh cạnh tranh thị trờng nội địa Hội nhập tốt sản phẩm Việt Nam có khả cạnh tranh cao thị trờng quốc tế, nguồn đầu vào sản xuất kinh doanh níc ngµy cµng phong phó, dƠ lùa chän loại hàng hoá có chất lợng cao mở rộng tiêu dùng nớc, kích thích nhu cầu, tăng đầu t đa sản phẩm có chất lợng cao ngang tÇm qc tÕ Khi thùc hiƯn tù hoá thơng mại, Việt Nam tham gia nhanh chóng vào hệ thống phân công lao động quốc tế đại Héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi giúp Việt Nam phát triển kinh tế nhanh, rút ngắn khoảng cách với nớc khác khu vực thÕ giíi Kinh tÕ ViƯt Nam chun ®ỉi nhanh sang kinh tế thị trờng với định hớng mạnh vào xuất khÈu ®- a kinh tÕ ViƯt Nam më réng quy mô trình độ Quá trình hội nhập kinh tÕ cđa ViƯt Nam ®· diƠn ë nhiỊu cấp độ khác nhau: Song phơng, tiểu khu vực, liên khu vực toàn cầu Đáng kể là, thời gian vừa qua, việc bình thờng hoá quan hệ ngoại giao Việt Nam Mỹ, hai bên đà tiến hành nhiều vòng đàm phán để ký kết Hiệp định kinh tế song phơng Từng bớc bình thờng hoá quan hệ kinh tế thơng mại Trong khu vực, từ thành viên ASEAN, Việt Nam ngày nỗ lực thực chơng trình hợp tác kinh tế, đặc biệt chơng trình khu vực mậu dịch tự AFTA Sau thời gian chuẩn bị, Việt Nam đà thành viên APEC năm 1998 Đối với tiến trình hợp tác - âu (ASEM) đà nớc Châu ¸ kh¸c tham gia tÝch cùc héi nghÞ cÊp cao ASEM – ë Seoul (Hµn qc) ViƯt Nam cịng tích cực chuẩn bị đàm phán để gia nhập Tổ chức thơng mại giới (WTO) tổ chức kinh tế thơng mại toàn cầu thể hội nhập víi kinh tÕ thÕ giíi Ngoµi ViƯt Nam cịng hợp tác với tổ chức tài tiền tệ quốc tế nh Ngân hàng giới (WB), Quỹ tiền tƯ thÕ giíi (IMF) ®Ĩ phơc vơ tèt cho tiÕn trình phát triển kinh tế hội nhập quốc tế Việt Nam nớc phát triển, có kinh tÕ chun ®ỉi, tham gia héi nhËp víi xt phát điểm tơng đối thấp so với nớc khu vùc Do ®ã, héi nhËp kinh tÕ ®em ®Õn nhiều hội phát triển nhng có không khó khăn Để hội nhập có hiệu quả, phải phát huy tối đa nội lực, thực nhiều cải cách, điều chỉnh hợp lý chế, sách, luật lệ, tập quán kinh doanh, cấu lại kinh tế nớc phù hợp với phát triển kinh tế quốc tế Cải cách bên hỗ trợ hội nhập nhanh hiệu Ngợc lại hội nhập kinh tế đẩy nhanh tiến trình cải cách nớc hiệu Tiến trình đàm phán ký kết Hiệp định thơng mại Việt Mỹ 2.1 Kết đạt đợc qua vòng đàm phán Đàm phán ký kết Hiệp định thơng mại với Mỹ yêu cầu quan trọng nhằm tạo môi trờng pháp lý cho quan hệ thơng mại hai nớc phát triển làm tiền đề cho việc gia nhập Tổ chức Thơng mại giới (WTO) Việt Nam đợc thuận lợi Vấn đề cốt lõi Hiệp định thơng mại hai nớc nh gia nhập WTO ViƯt Nam lµ Mü dµnh cho ViƯt Nam Quy chÕ Quan hệ Thơng mại bình thờng (NTR) quan hệ song phơng hay đa phơng Mục tiêu cần đạt đợc hai nớc dành cho NTR sở có có lại, không điều kiện xem xét lại hàng năm Hầu hết quốc gia có quan hệ thơng mại với Mỹ đợc hởng NTR Quy chế quy định mức thuế thấp đánh vào hàng nhập đà đạt đợc vòng đàm phán tự thơng mại Khi Việt Nam cha đợc hởng NTR hàng Việt Nam xuất vào Mỹ phải chịu thuế suất cao, làm cho hàng hoá Việt Nam bán thị trờng Mỹ hấp dẫn, chí khả cạnh tranh với hàng hoá sản xuất Mỹ Tháng 10/1995, Phó Thủ tớng kiêm Bộ trởng Ngoại giao Việt Nam Đại diện Thơng mại Mỹ thoả thuận hai bên tập trung thúc đẩy quan hệ kinh tế - th ơng mại chuẩn bị đàm phán Hiệp định thơng mại Tháng 11/1995, Đoàn Liên Mỹ thăm Việt Nam để tìm hiểu Hệ thống luật lệ thơng mại, đầu t Việt Nam Tháng 4/1996, Mỹ trao cho Việt Nam Những yếu tố bình thờng hoá quan hệ kinh tế - thơng mại với Việt Nam Tháng 7/1996, Việt Nam trao cho Mỹ Năm nguyên tắc bình thờng hoá quan hệ kinh tế - thơng mại đàm phán Hiệp định thơng mại với Mỹ đáp lại văn nói Để ký kết đợc Hiệp định thơng mại, Việt Nam Mỹ đà tiến hành đàm phán qua vòng: - Vòng : Từ 2/9/1996 đến 26/9/1996 Hà Nội - Vòng : Từ 9/12/1996 đến 11/12/1996 Hà Nội - Vòng : Tõ 12/4/1997 ®Õn 17/4/1997 Mü trao cho ViƯt Nam văn dự Hiệp định đề cập đến vấn đề nh : Quy định giá điều tiết giá Hệ thống thuế Các trợ cấp lĩnh vực kinh tế nông nghiệp Chế độ đầu t thảo Cán cân toán Thuế quan nhập khẩu, bao gồm tất thuế quan u đÃi, phí hải quan, miễn thuế Các biện pháp tự vệ đền bù thơng mại khác (Chống bán phá giá thuế đối kháng) Giấy phép nhập Các công ty, doanh nghiệp Nhà nớc Tiêu chuẩn chứng nhận hàng hoá nhập khẩu, tiêu chuẩn vệ sinh dịch tễ Hoạt động đối ngoại Hệ thống thống kê phát hành ấn phẩm ngoại thơng Hệ thống bảo hộ quyền tác giả Các bớc tự hoá thơng mại tơng lai đợc thể quy định lt cđa qc gia - Vßng : Tõ 6/10/1997 đến 11/10/1997 Washington, sơ trao đổi quy định chung chơng Thơng mại hàng hoá Hiệp định - Vòng : Từ 16/5/1998 đến 22/5/1998 Washington - Vòng : Từ 15/9/1998 đến 22/9/1998 Hà Nội Tại vòng đàm phán 5, hai bên tập trung trao đổi tổng thể Thơng mại hàng hoá, Sở hữu trí tuệ, Thơng mại dịch vụ Đầu t Sau vòng đàm phán đầu tiên, nhìn chung vấn đề Hiệp định thơng mại đà đợc đa đàm phán đà đạt đợc kết đáng khích lệ sau: + Các bên thống đợc lĩnh vực quan trọng dựa chuẩn mực WTO để đa dự thảo Hiệp định nh chơng Thơng mại hàng hoá, Sở hữu trí tuệ, nhiên có số vấn đề mở rộng WTO nhng bàn diễn đàn khác nh Đầu t + Các bên qua thời gian giải thích sách hành đà hiểu biết đà đánh giá đợc mức độ cam kết đợc bên chấp nhận mức độ nhng cha thể đến kết luận cụ thể vấn đề khác thờng phải cấp cao định cấp chuyên viên cha thể định đợc + Các bên đà đa dự thảo với quy mô khác nhng mức hàng trăm trang (nếu kể phụ lục dài nhiều) dựa sở để so sánh tiến hành đàm phán rõ quan điểm Quyền kinh doanh xuất nhập công ty Mü ë ViƯt Nam, Quy chÕ §èi xư qc gia thơng mại dịch vụ đầu t, mức độ mở cửa thị trờng cho hàng hoá nội dung vòng đàm phán thứ cấp chuyên viên Tại vòng đàm phán nhiều nội dung đà đợc làm rõ nhiều khác biệt, hai bên đà thoả thuận đợc số vấn đề cụ thể Bên Việt Nam đồng ý thực hầu hết quy định Tổ chức Thơng mại giới (WTO), trừ vấn ®Ị th nhËp khÈu, nhng kh«ng thĨ ®ång ý víi yêu cầu phía Mỹ muốn Việt Nam bÃi bỏ sách không phù hợp với quy định Tổ chức Thơng mại giới (WTO) Khu vùc tù mËu dÞch ASEAN (AFTA) nh chÕ độ hạn ngạch, hàng rào phi quan thuế áp dụng quy định quan hệ thơng mại với Mỹ, trớc Việt Nam trở thành thành viên thức hai tổ chức - Vòng : Từ 15/3/1999 đến 19/3/1999 Hà Nội Tại vòng đàm phán thứ 7, hai đoàn tập trung trao đổi vấn đề quan trọng lại cha xử lý đợc vòng đàm phán trớc nằm chơng Phát triển Quan hệ đầu t, Thơng mại dịch vụ, Thơng mại hàng hoá Sở hữu trí tuệ Cuộc đàm phán đà đạt đợc kết tốt đẹp Phần lớn vấn đề nêu đà tìm đợc tiếng nói chung, khoảng cách hai bên đà đợc thu hẹp Hai đoàn hài lòng với kết đàm phán Tuy nhiên, hai đoàn ghi nhận số vấn đề thuộc lĩnh vực quyền thơng mại dịch vụ mà hai bên xem xét thảo luận tiếp để sớm đến ký kết Hiệp định thơng mại nhằm thúc đẩy trình bình thờng hoá quan hệ kinh tế - thơng mại, tăng cờng trao đổi phát triển hàng hoá hợp tác đầu t hai nớc - Vòng 8: Từ 14/6/1999 đến 18/6/1999 Washington Nội dung vòng đàm phán thứ giải vấn đề tồn từ vòng trớc Cả hai bên tỏ thái độ thiện chí cố gắng nhằm giải vớng mắc tồn đọng Theo thành viên đoàn Việt Nam, vấn đề lại không nhiều nhng lại nằm rải rác chơng, nhng lại vấn đề khó D luận Mỹ, đặc biệt giíi doanh nghiƯp Mü rÊt quan t©m đng viƯc ký kết Hiệp định thơng mại hai nớc Họ đà tổ chức viết th lên nghị sỹ Quốc hội Mỹ kiến nghị đẩy nhanh trình bình thờng hoá quan hệ kinh tế với Việt Nam, điều góp phần cải thiện bầu không khí quan hệ hai nớc Quyết định miễn áp dụng Đạo luật bổ sung Jackson - Vanik Việt Nam dÊu hiƯu tèt cho viƯc ph¸t triĨn mèi quan hƯ Việt - Mỹ, trớc vòng đàm phán thứ Các vấn đề phía Việt Nam đa đợc xây dựng sở nguyên tắc Tổ chức Thơng mại giới (WTO) chuẩn mùc qc tÕ PhÝa ViƯt Nam ®· ®a mét lộ trình hợp lý để thực nguyên tắc WTO bối cảnh Việt Nam nớc phát triển trình chuyển đổi kinh tế Ông Nguyễn Đình Lơng, Trợ lý Bộ trởng Thơng mại, Trởng đoàn đàm phán Việt Nam khẳng định đề xuất nói thể nỗ lùc cao nhÊt cđa ViƯt Nam ®Ĩ tiÕn tíi kÕt thúc trình đàm phán ký Hiệp định thơng mại hai nớc, thể đờng lối sách Đảng Nhà nớc Việt Nam hội nhập kinh tế giới, tạo điều kiện để Việt Nam phát huy cao độ nội lực, nhằm xây dựng kinh tế vững mạnh Ông Nguyễn Đình Lơng tá ý mong mn phÝa Mü thĨ hiƯn sù hiĨu biết thực có đánh giá đầy đủ nỗ lực phía Việt Nam đề xuất đợc đa vòng đàm phán này, để sớm kết thúc đàm phán tiến tới ký kết Hiệp định thơng mại hai nớc thời gian sớm Hai bên đà thu hẹp đáng kể nhiều vấn đề tồn tại, tạo thuận lợi cho việc bình thờng hoá quan hệ thơng mại hai nớc nhng số vấn đề quan trọng cha đợc giải nh dịch vụ ngân hàng, bảo hiểm Đại sứ Mỹ Pete Peterson cho sở tài Việt Nam non nớt phải lâu sánh ngang hàng với hệ thống tài quốc tế Chính thế, Mỹ đòi hỏi Việt Nam phải củng cố sở tài nớc để cạnh tranh thơng trờng quốc tế nh thoả mÃn đòi hỏi nớc Nh vậy, tơng lai, Việt Nam phải cho phép sở tài nh hÃng bảo hiểm nớc vào làm ăn - Vòng : Từ 23/7/1999 đến 25/7/1999 Hà Nội, gặp mặt cấp Bộ trởng - Hiệp định đà đợc thoả thuận nguyên tắc - Vòng 10 : Từ 28/8/1999 đến 2/9/1999 Washington, xử lý vấn đề kỹ thuật - Vòng 11: 3/7/2000 Washington, hoàn tất Hiệp định Qua 11 vòng đàm phán, hai bên thể tâm thúc đẩy nhanh tiến trình đàm phán ký kết Hiệp định thơng mại Cả Việt Nam Mỹ bày tỏ quan tâm tới trình bình thờng hoá quan hệ kinh tế doanh nghiệp hai phía mong đợi điều Tuy nhiên lợi ích trớc mắt mà bỏ qua lợi ích lâu dài nên bên vừa tâm đàm phán vừa phải bảo vệ lợi ích lâu dài Ngày 13/7/2000 Washington (tức ngày 14/7/2000 Việt Nam), Bộ trởng Thơng mại Việt Nam Vũ Khoan bà Charlene Barshefsky, Đại diện Thơng mại thuộc phủ Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ đà thay mặt Chính phủ hai nớc ký Hiệp định nớc Cộng hoà xà hội chủ nghĩa Việt Nam Hợp chủng quốc Hoa Kỳ quan hệ thơng mại, đánh dấu bớc phát triển quan hệ kinh tế thơng mại hai nớc, kết thúc trình đàm phán lâu dài kiên trì Hiệp định đợc ký vào dịp kỷ niệm lần thứ ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nớc, đà hoàn tất trình bình thờng hoá quan hệ kinh tế - thơng mại Việt Nam - Hoa Kỳ 2.2 ý nghĩa Hiệp định Sau kiện Hiệp định thơng mại Việt - Mỹ đợc ký kết, giới báo chí doanh nhân hai nớc tỏ ý vui mừng trớc nỗ lực mà hai phía đà đạt đợc suốt năm liền đàm phán bền bỉ Hiệp định đợc ký kết dựa nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, không can thiệp vào công việc nội nhau, bình đẳng có lợi, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế nguyên tắc Tổ chức Thơng mại giới (WTO), có tính đến Việt Nam nớc phát triển trình độ thấp, trình chuyển đổi chế kinh tế hội nhập với kinh tế khu vực giới Hiệp định có hiệu lực (sau đợc Quốc hội hai Nhà nớc phê chuẩn) đánh dấu việc bình thờng hoá hoàn toàn quan hệ Việt - Mỹ, tạo sở pháp lý cho quan hệ kinh tế - thơng mại hai nớc phát triển sở cân lợi ích, phù hợp với mong muốn nhân dân hai nớc Cho đến nay, Việt Nam đà ký Hiệp định thơng mại với 60 nớc thoả thuận 10 Ngành xuất chủ đạo dệt may Nhng cần phát triển theo chiều sâu, phải phát triển ngành dệt từ gốc, bao gồm đầu t nguồn nguyên liệu, công nghệ kỹ tht cao, thiÕt kÕ mÉu thêi trang vµ vËn dơng tốt công cụ marketing để thâm nhập thị trờng nớc Xây dựng thơng hiệu Việt Nam, định hình hình ảnh thơng hiệu thị trờng Mỹ giới 1.5 Kết hợp chặt chẽ xuất bảo hộ thị trờng nội địa Để tạo điều kiện cho hàng hoá dịch vụ Việt Nam thâm nhập thị trờng nớc ngoài, hạn ngạch xuất số mặt hàng vào thị trờng Việt Nam đợc quy định cho số đối tác quốc gia Chế độ hạn ngạch hai chiều đợc vận dụng cho đối tác có nhu cầu xuất hàng hoá vào Việt Nam thị trờng quốc gia tiêu thụ hàng Việt Nam Chế độ hoán đổi hạn ngạch (Quota Swap) cần đợc sớm đa vào sử dụng Chế độ hoán đổi hạn ngạch áp dụng cho hình thức thơng mại đối lu 1.6 Phát huy đồng sách Chính sách tài tiền tệ góp phần thúc đẩy hoạt động toán, đa u đÃi thuế quan, có chế điều hành lÃi suất thích hợp, thúc đẩy xuất hạn chế nhập khẩu, điều tiết cấu hàng hoá xuất nhập cho phù hợp Chính sách phát triển khoa học công nghệ nhanh chóng nâng cao lực sản xuất, nâng cao suất lao động, giảm chi phí, tăng tính cạnh tranh sản phẩm xuất Góp phần tạo nên sở hạ tầng kỹ thuật pháp lý phù hợp Chính sách phát triển nguồn nhân lực góp phần điều chỉnh nguồn nhân lực từ khu vực có suất thấp sang khu vực có suất cao, góp phần chuyển dịch cấu hàng xuất từ sản phẩm dùng nhiều lao động, trình độ thấp sang sử dụng lao động có kỹ cao Chính sách phát triển nông thôn thúc đẩy chuyển hớng sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu, tạo vùng nguyên liệu ổn định cho công nghiệp chế biến xuất Phát triển nông nghiệp nông thôn tạo thị trờng rộng lớn cho nhập khẩu, hàng hoá t liệu sản xuất lẫn hàng tiêu dùng Gắn sách sản phẩm xuất với sách phát triển ngành 60 công nghiệp sở dự báo dung lợng thị trờng nớc khu vực thị trờng giới 1.7 Xây dựng mặt pháp lý cho đầu t nớc đầu t nớc ngoài, tạo sở pháp lý cho việc áp dụng chế độ đối xử quốc gia Xoá bỏ dần hạn chế tiếp cận thị trờng nhà đầu t nớc Điều chỉnh quy định lĩnh vực đầu t có điều kiện Nghị định 24/2000-NĐ/CP, ngày 30/07/2000 Chính phủ hớng dẫn thi hành Luật đầu t nớc Việt Nam theo hớng xoá bỏ hạn chế hình thức đầu t, trớc hết dự án sản xuất chế tạo cã tû lƯ xt khÈu cao; chun sang thùc hiƯn biện pháp u đÃi, khuyến khích tài thay cho biện pháp hành áp đặt việc xuất khẩu, nội địa hoá, tăng nguồn nguyên liệu nớc Tăng cờng tính minh bạch dự đoán trớc luật pháp, sách Sửa đổi, bổ sung quy định tổ chức, quản lý doanh nghiệp, nhằm phát huy hình thức đầu t nớc ngoài, khai thông kênh huy động vốn nh cổ phần hoá doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài; cho phép tập đoàn có nhiều dự án đầu t Việt Nam đợc áp dụng mô hình công ty mẹ - con, thành lập quỹ đầu t để điều hành chung hỗ trợ dự án họ, ban hành sách quy định đầu t nớc lĩnh vực dịch vụ nhập phân phối nớc để định hớng thu hút FDI vào lĩnh vực Xoá bỏ dần hạn chế vốn góp huy động vốn doanh nghiệp có vốn đầu t nớc nh cho phép đợc góp vốn VND có nguồn gốc hợp pháp, loại bỏ yêu cầu tỷ lệ góp vốn pháp định Tiến tới loại bỏ quy định nguyên tắc trí hoạt động doanh nghiệp liên doanh bỏ quy định bắt buộc Tổng giám đốc Phó tổng giám đốc thứ doanh nghiệp liên doanh phải ngời Việt Nam Từng bớc thống quy định u đÃi đầu t chi phí hoạt động đầu t nớc đầu t nớc Hoàn thiện chế giải tranh chấp đầu t bảo đảm công nhận thi hành phán trọng tài nớc Giải dứt điểm vớng mắc nhà đầu t nớc liên quan đến việc sử dụng đất đai, 61 quản lý ngoại hối, tuyển dụng lao động, chuyển giao công nghệ không phù hợp với thông lệ quốc tế Tiếp tục điều chỉnh giá, phí hàng hoá dịch vụ để nhanh chóng tiến tới áp dụng giá phí thống nhất, không phân biệt doanh nghiệp nớc hay doanh nghiệp có vốn đầu t nớc 1.8 Nâng cao lực quản lý điều hành Nhà nớc lĩnh vực đầu t nớc Hoàn chỉnh quy trình ban hành văn pháp quy nhằm ngăn chặn việc ban hành văn trái quy định chung thực không nghiêm định Chính phủ đầu t nớc ngoài, rà soát, bÃi bỏ loại giấy phép quy định không cần thiết Công khai hoá quy trình giải thủ tục hành chính, trách nhiệm xử lý quan quản lý Nhà nớc, ngăn chặn xử lý nghiêm khắc tợng cửa quyền, sách nhiễu công chức Nhà nớc Chấm dứt tình trạng kiểm tra tuỳ tiện, hình hoá quan hệ kinh tế, áp dụng chế tài doanh nghiệp vi phạm pháp luật Xây dựng chế phối hợp chặt chẽ bộ, ngành UBND tỉnh việc quản lý Nhà nớc hoạt động XNK đầu t trực tiếp nớc 1.9 Chuẩn bị tốt nguồn nhân lực cho khu vực kinh tế có vốn đầu t nớc Thống quản lý đội ngũ cán Việt Nam làm doanh nghiệp có vốn đầu t nớc thông qua chế tuyển chọn, đào tạo, giới thiệu vào làm việc Có chế sách thu hút đội ngũ cán làm việc doanh nghiệp có vốn đầu t nớc trở lại phục vụ doanh nghiệp Nhà nớc Đổi bổ sung chơng trình đào tạo đội ngũ cán kỹ thuật, quản lý trờng đại học, cao đẳng phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp có vốn đầu t nớc Cho phép thành lập trờng đào tạo công nhân bên cạnh khu công nghiệp để kịp thời đáp ứng nhu cầu công nhân kỹ thuật doanh nghiệp 62 Sớm ban hành văn quy định hớng dẫn hoạt động tổ chức Đảng, Công đoàn, Đoàn niên doanh nghiệp có vốn đầu t nớc 1.10 Đầu t thích đáng cho việc phát triển sở hạ tầng Nhà nớc phải thực đảm bảo sở hạ tầng đến chân hàng rào doanh nghiệp có vốn đầu t nớc thực việc điều tiết, định hớng thu hút đầu t nớc tăng cờng phát triển hạ tầng sở Có sách khuyến khích thành phần kinh tế đầu t phát triển cở sở hạ tầng Tạo điều kiện giảm chi phí thuê đất phí hạ tầng cho doanh nghiệp khu công nghiệp 1.11 Chính sách thị trờng Đẩy mạnh đàm phán thơng mại song phơng đa phơng để tạo hành lang pháp lý cho doanh nghiệp nhằm mở cửa thị trờng mới, để thống hoá tiêu chuẩn vệ sinh, tiêu chuẩn kỹ thuật đàm phán, để lới lỏng hàng rào phi thuế quan; tăng cờng mạnh mẽ công tác thông tin thị trờng từ tình hình chung chế sách nớc, dự báo chiều hớng cung cầu hàng hoá dịch vụ tạo điều kiện cho doanh nghiệp nớc khảo sát, tìm kiếm thị trờng bạn hàng xuất khẩu; tăng cờng biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam đầu t nớc ngoài, đầu t khâu hoàn thiện nông sản, thực phẩm nghiên cứu thành lập Quỹ xúc tiến thơng mại có đóng góp doanh nghiệp để tiến hành hỗ trợ doanh nghiệp hoạt động hội chợ, trng bày, triển lÃm áp dụng biện pháp thởng, hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp mở rộng mặt hàng xuất khẩu, tìm kiếm thị trờng Ban hành văn luật phù hợp với tình h×nh thùc tÕ nh Lt vỊ tèi h qc (MFN) Luật đối sử quốc gia (NT), Luật cạnh tranh chống độc quyền, Luật chống bán phá giá chống trợ cấp, Luật phòng vệ khẩn cấp, Luật chống chuyển giá - sách quan trọng việc thu hút có hiệu nguồn vốn đầu t tập đoàn xuyên quốc gia Nên khuyến khích thành phần kinh tế: Nuôi trồng thuỷ sản, sản xuất hàng mỹ nghệ, trồng lúa, cà phê, rau hàng xuất đợc hởng u đÃi thuế theo quy định luật khuyến khích đầu t nớc quy định hành 63 1.12 Cải cách hệ thống ngân hàng Để đáp ứng yêu cầu vốn doanh nghiệp để chuyển dịch cấu sản xuất linh hoạt, đáp ứng yêu cầu thị trờng quy mô lớn Hợp tác với ngân hàng Mỹ quan hệ vay vốn ngoại tệ, điều tra khách hàng Mỹ, xác nhận L/C, toán quốc tế Cần đại hoá ngành Ngân hàng, bớc nâng dần tỷ lệ tín dụng so với GDP nên nớc khu vực (tỷ lệ Việt Nam khoảng 32%, nớc khoảng 50%) Hạ thấp tiêu chi phí nghiệp vụ tài sản "có" xuống ngang với bình quân khu vực (tỷ lệ ngân hàng Thơng mại Việt Nam khoảng 9%, nớc khu vực 2,5-3%) Tiếp đến hình thành thị trờng chứng khoán để đáp ứng nhu cầu thu hút vốn nớc; tận dụng nguồn tài trợ thơng mại, nguồn vốn vay ngân hàng nớc doanh nghiệp vay kinh doanh sản xuất xuất Và cuối lành mạnh hoá hệ thống tài tiền tệ, cấu lại ngân hàng yếu kém, tăng cờng tiềm lực tài chính, khả cạnh tranh sức đề kháng ngân hàng trớc biến động thị trờng nớc quốc tế 1.13 Tăng cờng quản lý Nhà nớc xúc tiến thơng mại Bộ Thơng mại số ngành có liên quan cần thành lập nhóm nghiên cứu thị trờng Mỹ, tập trung vào vấn đề nh môi trờng pháp luật, hàng hoá, kinh doanh, giá cả, phơng thức tiếp cận thị trờng Mỹ để giúp đỡ doanh nghiệp Việt Nam Để vào đợc thị trờng Mỹ, doanh nghiệp phải nắm vững nhu cầu thị trờng, thị hiếu ngời tiêu dùng đảm bảo sản phẩm có sức cạnh tranh chất lợng nh giá cả, mà phải thông thạo hệ thống pháp luật Mỹ, nắm đợc hệ thống quản lý xt nhËp khÈu cịng nh h¹n ng¹ch cđa Mü Mỹ có hệ thống pháp luật thơng mại vô rắc rối phức tạp Bộ luật Thơng mại (Uniform Commerical Code) đợc coi nh xơng sống hệ thống pháp luật thơng mại Vì vậy, doanh nghiệp cần thông tin hỗ trợ từ phía Nhà nớc, đặc biệt doanh nghiệp cha xuất sang thị trờng Mỹ lần chuẩn bị thâm nhập thị trờng 64 Hoạt động xúc tiến thơng mại nhằm phát triển sản xuất xuất sở giảm chi phí thời gian tiền cho doanh nghiệp, cụ thể gồm giải pháp sau: Đa vào Website thông tin có giá trị thơng mại để quảng cáo cho doanh nghiệp hàng hoá Việt Nam xuất sang Mỹ Tập hợp nhu cầu xuất Mỹ sang Việt Nam, đảm bảo hàng hoá nhập công nghệ tiên tiến mang lại hiệu cao cho phát triển kinh tế đất nớc Tổ chức hội chợ triển lÃm theo nhu cầu doanh nghiệp Việt Nam Mỹ muốn thâm nhập thị trờng chuẩn bị phơng án làm ăn lâu dài sau có Quy chế Tối huệ quốc Tổ chức mạng lới du lịch Việt Nam - Mỹ cách có hiệu quả, phục vụ tốt nhu cầu giới kinh doanh du khách, tổ chức chuyến khảo sát thị trờng cho doanh nghiệp Thành lập Quỹ xúc tiến thơng mại Nhà nớc doanh nghiệp đóng góp Quỹ lập tài khoản riêng không nằm ngân sách Bộ tài chính, chuyên dùng cho mục đích xúc tiến thơng mại Để thúc đẩy xuất khẩu, biện pháp sách chung, thị trờng Mỹ cần lập hệ thống trung tâm thơng mại số thành phố lớn nh NewYork, Los Angeles, San Francisco, Chicago tạo cầu nối giảm chi phí giao dịch cho công ty Việt Nam Các trung tâm Nhà nớc ta bảo trợ kết hợp với công ty Mỹ Việt kiều, kết hợp số doanh nghiệp mạnh nớc sang mở phòng trng bày, giao dịch giới thiệu ký hợp đồng Để hoạt động xúc tiến thơng mại gặt hái đợc thành công, Việt Nam cần tăng cờng khả tiếp cận với thông tin thơng mại Chính thông tin thơng mại cho phÐp mét chuyªn gia cã thĨ chun mét tiỊm xuất thành hoạt động giao dịch kinh doanh thực Đó thiết lập mối quan hệ kinh doanh, thông tin kênh phân phối, hiểu biết chất cạnh tranh níc vµ níc ngoµi vµ ci cïng lµ së thÝch ngời tiêu dùng 65 Về vai trò Đại diện thơng mại nớc ngoài, họ phơng tiện quan trọng tạo điều kiện cho sở xuất tiếp cận với thông tin thơng mại Việt Nam cần tập trung tìm cách tăng cờng hệ thống Việc bố trí đội ngũ tuỳ viên thơng mại hình thức đầu t tốn nhng cần nâng cao hiệu sử dụng vốn đầu t cho việc thiết lập Ban Đại diện thơng mại nớc 1.14 Xác định mặt hàng có lợi so sánh, nâng cao khả cạnh tranh, xúc tiến thơng mại xây dựng chiến lợc kinh doanh dài hạn Xác định mặt hàng có lợi so sánh để quy hoạch u tiên sản xuất kèm với kinh doanh dịch vụ, xây dựng cấu đầu t hợp lý phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế Chú trọng xuất mặt hàng phù hợp với nhu cầu thị hiếu tiêu dùng thị trờng Mỹ Nâng cao khả cạnh tranh hàng hoá doanh nghiệp Việt Nam thị trờng Mỹ giới Thông qua trang thiết bị hoàn thiện quản lý để nâng cao chất lợng, giảm giá thành đa dạng hoá mẫu mốt Đẩy mạnh công tác xúc tiến thơng mại thông qua việc thiết lập hệ thống trung tâm thơng mại thành phố lớn nh New York, Los Angeles, Boston nhằm tạo cầu nối giảm chi phí giao dịch cho công ty xuất nhập nớc, tăng kim ngạch xuất Trung tâm Nhà nớc đứng bảo trợ kết hợp với công ty Mỹ Việt kiều tổ chức Hai công việc phải làm là:1) Thơng vụ phối hợp với công ty nớc tiếp tục hỗ trợ toạ đàm hội thảo, phổ biến sách luật lệ thơng mại Mỹ, khảo sát thị trờng tổ chức trng bày giới thiệu hàng hoá Việt Nam; 2) Lập hồ sơ công ty xuất nhËp khÈu cđa ViƯt Nam vµ Mü Më Website giíi thiệu quảng cáo hàng Việt Nam mạng Internet Các doanh nghiệp cần giới thiệu đầy đủ mặt hàng, gửi cataloge, hàng mẫu cho thơng vụ làm việc cụ thể với thơng vụ Xây dựng chiến lợc kinh doanh dài hạn, mở rộng sản xuất xuất sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị hiếu khách hàng kiều bào ta Mỹ Bên cạnh mặt hàng truyền thống (nh dệt thổ cẩm, đồ đồng đúc, chạm khắc ) cần đẩy mạnh xuất đồ 66 hộp, thực phẩm phù hợp với vị ngời Việt Nam định c Mỹ Các giải pháp tăng cờng xuất ngành hàng chủ lực Thực tiễn xuất Việt Nam sang thị trờng Mỹ năm qua cho thấy số nhóm, mặt hàng đạt kim ngạch tăng qua năm doanh nghiệp ta đà thiết lập đợc hệ thống kênh phân phối tơng đối ổn định thị trờng Mỹ đảm bảo đợc nguồn lực ®Ĩ tỉ chøc s¶n xt víi chi phÝ thÊp nh»m tận dụng lợi so sánh Để hởng lợi trực tiếp từ Hiệp định thơng mại Việt - Mỹ, cần tổ chức tốt ngành hàng sau ngành hàng có triển vọng tốt để thâm nhập thị trờng Mỹ: Dệt may, Giày dép, Thuỷ sản, Sành sứ, Mây tre đan, Đồ gỗ đồ nội thất, Rau chế biến, Chè, Hàng khí kim khí, Gạo, cao su, cà phê, Hàng thêu ren, Đá ốp lát, 2.1 Đối với hàng dệt may: Làm ăn với doanh nghiệp Mỹ đòi hỏi doanh nghiệp dệt may Việt Nam phải tiếp cận với phơng thức sản xuất xuất FOB Vì lẽ, hàng dệt may bị ràng buộc điều kiện xuất xứ tỷ lệ nội địa hoá sản phẩm xuất vào thị trờng Vì vậy, thời gian tới, ngành dệt may cần tích cực tìm kiếm thị trờng bán hàng thành phẩm FOB đặc biệt lu ý đến hàng hoá với chất lợng bình dân, giá rẻ Đây hội xâm nhập vào thị trờng Mỹ Bên cạnh đó, ngành dệt may Việt Nam phải chịu sức ép tiến trình hội nhập kinh tế Đến năm 2004, thị trờng EU bÃi bỏ hạn ngạch dệt may cho nớc WTO Vào năm 2006, theo lộ trình AFTA, xoá bỏ hàng rào thuế quan nhập Riêng thị trờng Mỹ, ấn định hạn ngạch dƯt may thêi gian sím nhÊt Tríc th¸ch thøc đó, ngành dệt may Việt Nam cần tập trung giải vấn đề lớn sau: Một là, xây dựng chơng trình đầu t phát triển cho toàn ngành từ đến năm 2010; tập trung đầu t cho ngành dệt dới dạng cụm công nghiệp nhằm tạo nguồn nguyên phụ liệu chất lợng cao cung cấp cho ngành may xuất Hai là, kết hợp chơng trình đầu t chiều sâu doanh nghiệp có với chơng trình cổ phần hoá, xếp lại doanh nghiệp dệt may nhằm bớc hình thành doanh nghiệp vừa nhỏ với công nghệ chuyên sâu, phù hợp với trình 67 độ quản lý Ba là, ngành may, đặc thù vốn đầu t thấp, công nghệ lao động không phức tạp nên phát triển rộng khắp đến tận vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa sở củng cố trung tâm làm hàng xuất chất lợng cao, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng thành phố Hồ Chí Minh Bốn là, đổi hệ thống quản lý, phơng pháp làm việc nhằm nâng cao hiệu làm việc với đối tác nớc ngoài, đặc biệt doanh nhân Mỹ sở thời hạn giao hàng ổn định số lợng, chất lợng sản phẩm Bên cạnh chiến lợc dài hạn tăng cờng khả xuất loại bông, sợi hoá học, vải, nguyên phụ liệu nớc; nâng cao lực nh quy mô sản xuất xí nghiệp may chất lợng thiết kế mẫu mÃ, khả bán hàng theo phơng thức FOB, tham gia hội chợ triển lÃm, liên kết mạng lới bạn hàng việc cung ứng nguyên liệu tiêu thụ sản phẩm Bên cạnh cố gắng nỗ lực doanh nghiệp ngành dệt may, Nhà nớc cần hỗ trợ sách vốn đầu t, u đÃi thuế, khuyến khích sản xuất mặt hàng 2.2 Đối với hàng giày dép Thị trờng Mỹ coi trọng tiêu chuẩn kỹ thuật đòi hỏi chất lợng cao Hàng hoá phải đợc phía Mỹ kiểm tra chấp nhận cho nhập Việc ký kết Hiệp định thơng mại vừa qua, Nhà nớc tạo hành lang pháp lý cho doanh nghiệp, tạo thuận lợi trình trao đổi thơng mại, thân doanh nghiệp phải tự lo liệu hết khâu từ việc tìm đối tác, tìm nhu cầu sản phẩm thị trờng tới việc thoả thuận giá cả, làm hàng mẫu Hiện nay, đà có nhiều doanh nghiệp tìm đợc đối tác bắt đầu sản xuất hàng mẫu Một số doanh nghiệp da giày có sản phẩm giày xuất sang thị trờng Mỹ qua ®èi t¸c trung gian xuÊt khÈu sang Mü sÏ cã điều kiện mở rộng, đẩy mạnh sản xuất tăng kim ngạch xuất Phần lớn doanh nghiệp 100% vốn nớc có điều kiện xuất số lợng lín sang Mü sÏ gi·n bít ë thÞ trêng EU trớc mắt tạo điều kiện cho số đông doanh nghiệp ta trì phát triển sản xuất, đẩy mạnh xuất vào thị trờng EU Trên sở đó, doanh nghiệp giày Việt Nam tiếp tục đầu t đổi công nghệ, trang thiết bị nâng cao trình độ quản lý, kỹ thuật để 68 tiếp cận mở rộng thị trờng vào Mỹ Hiện nay, ngành Da giày Việt Nam đứng trớc thách thức lớn, cạnh tranh gay gắt nớc xuất giày; đáng ý Trung Quốc Trình độ kỹ thuật, quản lý sản xuất cha cao, chi phí lớn làm cho giá thành cao, điều bất lợi xuất vào thị trờng Mỹ Phần lớn doanh nghiệp ta phụ thuộc vào đối tác gia công nên việc thâm nhập thị trờng Mỹ cha chủ động Đối với số đông doanh nghiệp, việc hiểu biết quy định, luật thơng trờng Mỹ Nếu doanh nghiệp ngành Da giày không nhanh chóng có kế hoạch đầu t chiều sâu cải tiến mẫu mÃ, xây dựng công nghệ khuôn đúc cho riêng e khó thâm nhập đợc vào thị trờng Mỹ khó tính nhng nhiều triển vọng lâu dài Vì vậy, lâu dài, sản xuất nớc cần đẩy mạnh việc chuyển dần từ nhận gia công sang chủ động mua nguyên liệu nớc để sản xuất hàng xuất Nhà nớc cần đầu t xây dựng số Khu Công nghiệp liên hoàn ngành thực phẩm da giày để hỗ trợ tạo nên hiệu kinh tế tối u, bao gồm: nhà máy giết mổ, chế biến thức ăn sẵn, chế biến đồ hộp, thuộc da, chế biến sản phẩm da thiết kế mẫu mốt Liên doanh với đối tác nớc nhng yêu cầu họ phải bớc chuyển giao công nghệ Tổng công ty Da giày Việt Nam đà thành lập hoạt động đợc thời gian; vậy, cần đúc rút kinh nghiệm hoạt động sản xuất kinh doanh đề phơng hớng đầu t phù hợp thời gian tới Tổng công ty Da giày đà đầu t xây dựng từ đến nhà máy sản xuất mũ giày phục vụ sản xuất giày xuất Các trờng hợp đầu t mở rộng ngành giày nên đợc hởng u đÃi (theo Luật khuyến khích đầu t nớc nh đầu t xây dựng sở mới) Nếu doanh nghiệp vay vốn ngân hàng để đầu t không bắt buộc phải có vốn tự có tơng đơng 30% khoản vay Đề nghị hạ mức xuống 10% bÃi bỏ hoàn toàn điều kiện Ngân hàng tự thẩm định dự án đầu t cho vay dựa tính toán hiệu đầu t 2.3 Đối với hàng thuỷ sản 69 Theo chuyên gia, để trụ vững thị trờng Mỹ, doanh nghiệp xuất thuỷ hải sản Việt Nam phải không ngừng nâng cao chất lợng hệ thống kiểm soát chất lợng Mỹ ngặt nghèo, cạnh tranh sản phẩm loại nhập từ nớc khác vô liệt Về chất lợng, theo quy định Mỹ, tất sản phẩm nhập từ nớc vào Mỹ, đặc biệt mặt hàng thực phẩm chế biến, có hàng thuỷ sản, phải qua khâu kiểm tra chất lợng chặt chẽ Cơ quan Kiểm soát chất lợng thực phẩm dợc phẩm Mỹ (FDA) Mặt khác, riêng mặt hàng thuỷ sản, Mỹ áp dụng tiêu chuẩn hệ thống kiểm soát HACCP (chơng trình kiểm soát vệ sinh an toàn chất lợng riêng nớc này), không chấp nhận tiêu chuẩn khác, kể tiêu chuẩn kiểm tra chất lợng đợc coi khắt khe Liên minh Châu âu (EU) Chính vậy, có 25 doanh nghiệp Việt Nam xây dựng đợc tiêu chuẩn chế biến thủy, hải sản theo chơng trình HACCP xuất sang thị trờng Mỹ, có nhiều doanh nghiệp khác đà đợc EU đa vào danh sách nhóm (đợc xuất trực tiếp sản phẩm thuỷ hải sản sang toàn 15 nớc EU mà không cần kiểm tra), nhng không đợc thị trờng chấp nhận Ngay đặt chân vào thị trờng Mỹ, hàng Việt Nam phải cạnh tranh liệt với nhiều sản phẩm nớc khác nh Thái Lan nớc AESAN khác có mặt thị trờng Theo số doanh nghiệp đà có mặt thị trờng Mỹ, xét chất lợng, hàng thuỷ, hải sản Việt Nam hoàn toàn không thua so với nớc khác, song phải chịu thuế suất đầu vào cao (20- 40%), nên giá thành bị đội lên cao, khiến sức cạnh tranh hàng Việt Nam bị giảm đáng kể Các doanh nghiệp Việt Nam phải xây dựng cho đợc tiêu chuẩn hệ thống kiểm soát chất lợng theo chơng trình HACCP Nhng tiêu chuẩn đầu vào Điều quan trọng doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động tìm hiểu đầy đủ thông tin thị trờng nh thị hiếu khách hàng Mỹ, sở xuất mặt hàng vừa có lợi so sánh cao so với nớc khác, vừa đợc ngời tiêu dùng chấp nhận để trì khả cạnh tranh Bộ Thuỷ sản doanh nghiệp thuộc Hiệp hội chế biến thuỷ sản đà xác định rõ để đẩy mạnh xuất thuỷ sản, trớc hết phải nâng cao chất lợng tính cạnh 70 tranh sản phẩm, đồng thời phải tăng cờng xúc tiến thơng mại để mở rộng thị trờng Ngành thuỷ sản đà sớm đầu việc xây dựng áp dụng hệ thống quản lý chất lợng sản phẩm nh để bớc thay phơng thức kiểm soát chất lợng truyền thống Từ năm 1991, thuỷ sản Việt Nam đà tiếp cận với hệ quản lý chất lợng Mỹ hàng thuỷ sản coi điều kiện quan trọng để đẩy mạnh xuất thuỷ sản sang thị trờng lớn khó tính nh Mỹ, EU Cụ thể, Bộ thuỷ sản đà có quy định từ ngày 1/1/2000, tất sở chế biến thuỷ sản nớc bắt buộc phải áp dụng tiêu chuẩn Ngoài mặt hàng truyền thống nh đà nêu trên, khả xuất phần mềm máy tính hay phần mềm cho thơng mại điện tử mặt hàng có nhiều triển vọng mà ta với Mỹ có tơng đồng phù hợp lợi ích hai bên Nhà nớc cần có biện pháp mạnh mẽ khuyến khích công ty Việt Nam sang Mỹ tiếp cận thị trờng lĩnh vực Thị phần thơng mại điện tử Mỹ đà tăng trởng mạnh số năm tới lên đến hàng ngàn tỷ USD năm 2.4 Hàng cà phê Thực chuyển đổi cấu trồng vùng cà phê có suất hiệu Các biện pháp góp phần ổn định nguồn cung qua ổn định thị trờng giúp cà phê phục hồi Đồng thời đề nghị Nhà nớc có sách hỗ trợ thoả đáng tài chính, tín dụng, kỹ thuật, thuỷ lợi công tác chuyển đổi cấu trồng, đa số diện tích cà phê sang trồng khác theo quy hoạch địa bàn Tây Nguyên Giảm diện tích cà phê vối tăng diện tích cà phê chè Đề nghị Nhà nớc xem xét tiếp tục cho phép thực biện pháp hỗ trợ trực tiÕp cho ngêi s¶n xt nh miƠn gi¶m th sư dụng đất, giảm thuế nhập phân bón thuốc bảo vệ thực vật, tiếp tục sách thởng theo kim ngạch xuất Về chất lợng, trọng từ khâu giống quy trình chăm sóc, thu hái chế biến, bảo quản để nâng cao chất lợng cà phê, qua nâng giá trị xuất đơn vị khối lợng Về sản phẩm, đa dạng hoá sản phẩm cà phê xuất theo hớng tăng tỷ trọng 71 cà phê chế biến sâu (cà phê hoà tan, rang xay ) Đối với cà phê nhân, cần tăng cờng xuất loại cà phê hạt đen, cà phê chế biến ớt, cà phê hữu để tăng giá trị xuất Tăng cờng hỗ trợ việc cung cấp thông tin kỹ thuật thị trờng cho ngời trồng cà phê: mức cung cầu, tình hình sản xuất, xuất khẩu, thông tin giá giới Đổi công tác bao bì, mẫu mÃ, tránh tình trạng cà phê Việt Nam nhÃn mác nhằm bảo vệ thơng hiệu cà phê Việt Nam Xây dựng quỹ bảo hiểm cho sản xuất xuất cà phê Hiệp hội ngành hàng phụ trách Đây vấn đề mà nhà kinh tế, nhà quản lý đà đặt vấn đề từ lâu song cha đợc quan tâm mức Những năm đợc mùa, giá cà phê cao, xuất có hiệu cao, cần phải trích nộp quỹ bảo hiểm Quỹ bảo hiểm hỗ trợ năm mùa giá cà phê xuống thấp, sản xuất xuất hiệu Củng cố tăng cờng hoạt động Hiệp hội cà phê ca cao Việt Nam để đủ sức tham mu cho Nhà nóc, địa phơng, ngời sản xuất xuất lĩnh vực từ sản xuất, chế biến đến xuất khẩu, khắc phục tình trạng tranh mua, tranh xuất vô tổ chức dẫn đến bị ép cấp, dìm giá Quản lý chặt chẽ đầu mối xuất Khuyến khích nhà xuất trực tiếp, doanh nghiệp chuyên doanh cà phê tham gia xt khÈu HiƯp héi cÇn cã sù can thiƯp để thống giá bán, không cho phép nhà xuất tự phá giá, gây thiệt hại cho toàn ngành 2.5 Chè Hoàn thiện quy hoạch tổng thể vùng chè Trong có vùng chè đặc sản xuất nh chè Thái Nguyên, Nghĩa Lộ, Lâm Đồng, Hà Giang Quy hoạch vùng chè xuất phải gắn với nhu cầu thị trờng để sản xuất theo nhu cầu thị trờng Đầu t xây dựng sở chế biến, tổ chức sản xuất xuất Trồng cải tạo vờn chè cũ Nâng cấp đại hoá nhà máy chế biến chè theo tiêu chuẩn quốc tế Bổ sung hoàn thiện chế sách ngời trồng chè Tìm kiếm thị trờng bạn hàng 2.6 Rau 72 Đề nghị Nhà nớc có sách thởng theo kim ngạch ®èi víi xt khÈu rau qu¶ nãi chung Sau Hiệp định Thơng mại Việt - Mỹ thực thi, thị trờng Mỹ mở khả cho việc xuất hoa hộp, dứa đông lạnh Bớc đầu việc thởng theo kim ngạch, để nghị Nhà nớc xem xét cho doanh nghiệp xuất đợc vay u đÃi hỗ trợ lÃi suất Nghiên cứu hình thành vùng sản xuất nguyên liệu chuyên canh, đầu t cho thu hoạch, sau thu hoạch chế biến, nâng cao chất lợng sản phẩm, đa dạng mặt hàng Tóm lại để thúc đẩy xuất hàng nông sản Việt Nam sang Mỹ thị trờng giới từ đến năm 2010 cần phải trọng theo hớng: - Nhanh chóng quy hoạch chuyển dịch cấu sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao hiệu sản xuất, chất lợng nông sản khả cạnh tranh việc xuất tiêu thụ sản phẩm - Đối với nông sản xuất chủ yếu có tính cạnh tranh quốc tế gay gắt (lúa gạo, cà phê) phải tính đến diện tích cho phù hợp, áp dụng tiến khoa học kỹ thuật để hạ giá thành, nâng cao chất lợng hàng hoá - Đối với trồng có thị trờng xuất với giá nh nay, ngời sản xuất có lÃi chấp nhận đợc nh cao su, tiêu, điều, chè , cần giữ vững phát triển thêm vùng có điều kiện Chính phủ cần có sách hỗ trợ khuyến khích tổ chức, thành phần kinh tế tham gia tìm kiếm, mở rộng thị trờng tiêu thụ nông sản 2.7 Hàng gốm, sứ Kinh doanh hàng gốm, sứ ngành nghề mang lại mức lợi nhuận hấp dẫn thị trờng Mỹ, trừ tất chi phí: giá hàng mua, chi phí thuê tầu, chi phí vận chuyển đờng bé (trucking - 150USD/100Km), chi phÝ giao nhËn, thuÕu nhËp khẩu, thuê kho (3,5USD/square feet/năm hay 37,5USD/m2/năm), lợi nhuận mang lại bình quân cho lô hàng containers 40 feet dao động khoảng 150% - 180% (gấp 1,5 đến 1,8 lần) Để giảm thiểu chi phí công nhân, nhà phân phối cấp 2, cấp Mỹ (nhất ngời Châu á) thơng tự thực công việc nh: xếp hàng hóa vào kho xe nâng hàng, 73 đến khâu giao hàng bán lẻ cho khách Những vấn đề mà doanh nghiƯp gèm sø ViƯt Nam cÇn lu ý xt vào thị trờng Mỹ là: - Phải ý toàn hàng hoá xuất vào thị trờng Mỹ phải đợc cấp chứng th phun trùng nớc xuất khẩu(Furmingation Certificate) - Chất liệu chèn lót hàng hoá phỉa phù hợp với quy định tiểu bang vào thời điểm cụ thể, điều doanh nghiệp Việt Nam thờng mắc phải chủ quan lần giao hàng trớc - Phải tuân thủ theo quy cách đà đợc ký kết hợp đồng (có sai số cho phép 3%), không đợc viƯn vµo lý hµng lµm b»ng tay mµ sai số chênh lệch xa so với quy định hợp đồng thơng mại - Đóng dấu đầy đủ ký hiệu hàng gốm mà nhà nhập đà quy định - Lấy chứng nhận xuất xứ (CO), phải thể đầy đủ số lợng, chủng loại hàng hoá phải phù hợp với lô hàng thực tế, điều quan trọng đến việc tính thuế nhập thời gian thông quan hàng đến cảng - Tính toán việc đóng container cho hiệu cho nhà nhập khẩu, tránh trờng hợp để container rỗng chi phí vận chuyển cao, thờng chiếm đeesn 30% giá trị lô hàng - Phải thông báo trớc cho nhà nhập trọng lợng thực tế lô hàng Việc quan trọng việc bốc dỡ vận chuyển đờng qua tiểu bang có nhiều cầu quy định trọng tải nghiêm ngặt - Mẫu mÃ: cần phải tìm hiểu thị trờng, tiếp cận văn hoá Mỹ, liên tục đa mẫu mà phù hợp với thị hiếu tiêu dùng khách hàng - Sản phẩm phân biệt: phải tìm cho dòng sản phẩm độc đáo, mang đậm nét đặc thù văn hoá Việt Nam, đa số sản phẩm gốm sứ nhiều mang dáng dấp gốm sứ Trung Quốc, từ đờng nét hoa văn đến hình tợng, tích, chí câu đối tiếng Trung mà nhà sản xuất không hiểu đợc nghĩa nội dung - Nên thành lập Hiệp hội doanh nghiệp xuất hàng gốm sứ sang Mỹ để doanh nghiệp thống giá bán sở cập nhật thờng xuyên giá 74