ĐỖ MAI HUYỀN NGHIÊN CỨU NHIỄM KHUẨN HÔ HẤP Ở BỆNH NHÂN ĐỘT QUỴ NÃO GIAI ĐOẠN CẤP CẦN THÔNG KHÍ CƠ HỌC LUẬN VĂN BÁC SỸ CHUYÊN KHOA II Người hướng dẫn khoa học: TS NGUYỄN HỒNG QUÂN ĐẶT VẤN ĐỀ Nhiễm khuẩn hô hấp gồm viêm phổi viêm khí phế quản biến chứng nội khoa hàng đầu sau ĐQ cấp có thở máy NKHH kéo dài thời gian thở máy, thời gian nằm viện, chi phí, tăng nguy tử vong, tàn tật  NKHH tăng lên theo thời gian thở máy, NKHH muộn thường gây vi khuẩn đa kháng thuốc  Các yếu tố nguy gây NKHH phần lớn kiểm soát Mục tiêu nghiên cứu    Nhận xét đặc điểm lâm sàng cận lâm sàng NKHH BN đột quỵ cấp thở máy Tìm hiểu loại vi khuẩn gây NKHH BN đột quỵ não thở máy, đề kháng kháng sinh số vi khuẩn hay gặp Đánh giá yếu tố nguy gây NKHH hậu NKHH BN đột quỵ cấp thở máy TỔNG QUAN Định nghĩa    VPLQTM viêm phổi xuất sau bệnh nhân đặt NKQ, thở máy từ 48h Viêm phổi mắc phải BV (VPBV) viêm phổi sau BN nhập viện từ 48 VKPQLQ thở máy viêm khí phế quản xuất sau BN đặt NKQ , thở máy từ 48 TỔNG QUAN Tình hình NKHH giới     Mỹ (1999-2003): tỉ lệ VPBV 25% NKBV, tỉ lệ VPTM 9–27% bệnh nhân thở máy Pháp, Đức , Tây Ban Nha ( 2009): tỉ lệ VKPQTM 2,710% Canada (1998): tỉ lệ VPBV 25% Trung Quốc (2013): tỉ lệ VPTM trung bình 26,729,7/1000 ngày thở máy TỔNG QUAN Tình hình NKHH Việt Nam  Khoa ĐTTC BV Bạch Mai:  2004: VPBV 64.8% NKBV Tần suất VPTM 41.5/1000  2007: VPTM 21.3%, tần suất 63.5/1000  BVTƯQĐ 108 (2012): VPTM 17,5%  BV 103 (2013): VPTM 23,8%  BVĐK Cần Thơ(2011): VPTM 44,4%, VPBV28,9% Các yếu tố nguy gây NKHH Vi khuẩn khu trú vùng họng miệng Vi khuẩn từ bàn tay chăm sóc xâm nhập qua NKQ NNKQKQ Bình làm ẩm Hít dịch dày nằm đầu nhiễm trùng Dây máy thở nhiễm trùng Dịch cuff trào vào khí quản CƠ CHẾ GÂY BỆNH Sặc, hít dịch tiêu hoá vi khuẩn hội Khí quản Cư trú Miệng, mũi xoang Xâm nhập VK qua Cuff Thực quản Di chuyển Viêm phổi, viêm khí phế quản thở máy Khởi phát sớm ≤ 96 thở máy Do vi khuẩn H influenza, S.pneumoniae, S.aureus nhạy methicillin Khởi phát muộn > 96 thở máy Do vi khuẩn P.aeruginosa, A.baumannii, S.aureus kháng methicillin, K.pneumonia sinh ESBL Tiêu chuẩn chẩn đoánVPTM Có tiêu chuẩn sau:     Kết hợp với tiêu chuẩn sau:   Xuất đờm thay đổi tính chất đờm Xuất ho, khó thở, thở nhanh, thở gắng sức Có ran phổi Thay đổi oxy hóa máu (PaO2/FiO2 38o nguyên nhân khác Bạch cầu 12000/mm3 Kèm theo có tổn thương kéo dài 48h phim XQ phổi Thâm nhiễm, rải rác, lan tỏa Garner JS, Jarvis WR, Emori TG, Horan TC, Hughes JM CDC definitions for nosocomial infections, 1988 Am J Infect Control 1988;16(3):128-140 Biểu đồ 3.5: Kháng sinh đồ Pseudomonas aeruginose Biểu đồ 3.6: Kháng sinh đồ K.pneumoniae Các yếu tố nguy viêm phổi Bảng 3.14 Các yếu tố nguy lâm sàng chung viêm phổi Nhóm bệnh Viêm phổi Không viêm phổi (n = 16) (n = 65) Thông số Tuổi ≥ 65 p Thể trạng suy kiệt Nằm bất động kéo dài Nuốt khó Tăng tiết hầu họng Giảm phản xạ ho Trào ngược dày 10 6 11 22 13 41 18 24 22 42 > 0,05 > 0,05 > 0,05 > 0,05 > 0,05 > 0,05 > 0,05 Điều trị PPI kháng H2 12 48 > 0,05 Nhiễm khuẩn huyết Sốc nhiễm khuẩn Nhiễm khuẩn tiết niệu > 0,05 > 0,05 > 0,05 Nhiễm khuẩn chân catheter chân canyl MKQ > 0,05 Bảng 3.15 Liên quan số thủ thuật can thiệp đến viêm phổi Nhóm bệnh Thông số Thời gian lưu ống NKQ (ngày) Viêm phổi (n = 16) Không viêm phổi P (n = 65) 6,04 ± 2,79 4,21 ± 1,55 < 0,05 8,51 ± 3,45 5,61 ± 4,55 < 0,05 Mở khí quản 15 50 > 0,05 Đặt sond dày 14 62 > 0,05 Mở sọ giải ép 25 > 0,05 Dẫn lưu não thất mở 11 > 0,05 Dẫn lưu não thất kín 3 0,053 Đặt TMDĐ 13 58 > 0,05 Thời gian thở máy (ngày) Bảng 3.17 Các triệu chứng đột quỵ nguy viêm phổi Nhóm bệnh Không viêm phổi (n = 16) Thông số Viêm phổi (n = 65) Điểm Glasgow 3-8 31 vào viện 9-15 12 34 ± SD 24,4 ± 5,9 18,5 ± 7,1 0-15 16 ≥ 16 15 49 12 48 >66% 2 ≤ 66% 13 Điểm NIHSS Liệt nặng (sức 0-1/5) Nhồi máu ĐMN NMN hố sọ sau Thể tích > 60 cm3 10 ổ chảy máu 30-60 cm 16 P > 0,05 < 0,05 < 0,05 > 0,05 > 0,05 > 0,05 > 0,05 Bảng 3.18 Đánh giá kết điều trị viêm phổi Nhóm bệnh VPBV VPTM VKPQ (n=16) (n=57) Tốt (n,%) 10 (62,5) 41 (71,9) > 0,05 Thất bại (n,%) (12,5) (7,0) > 0,05 Viêm phổi tái phát (n,%) (12,5) Tử vong (n,%) (12,5) 12 (21,1) Kết điều trị p > 0,05 Bảng 3.19 Đánh giá việc dùng kháng sinh ban đầu có phù hợp với kết kháng sinh đồ Điều trị kháng sinh VPBV VPTM VKPQ ban đâu (n= 16) (n=57) 2(12,5) 15(26,3) Phù hợp (n,%) p > 0,05 Không phù hợp (n, %) 14 (87,5) 42(73,7) Bảng 3.20 Đánh giá việc đáp ứng với điều trị ngày đầu Nhóm bệnh Đáp ứng điều trị Có (n,%) VPBV VPTM VKPQ (n= 16) (n=57) 10 (17,5) p > 0,05 Không (n,%) 16 (100) 47 (82,5) Bảng 3.21 Hậu lâm sàng nhóm nghiên cứu Nhóm bệnh Viêm phổi Không viêm phổi (n= 16) (n=57) Số ngày thở máy 8,51 ± 3,45 5,61 ± 4,55 < 0,05 Thời gian nằm viện (ngày) 22,8 ± 9,8 18,0 ± 6,8 < 0,05 (12,5) 14(24,6) > 0,05 Thông số Tử vong (n,%) p Bảng 3.22 Đánh giá hiệu điều trị sau tháng điểm Rankin cải biên Nhóm bệnh Viêm phổi (n= 16) Không viêm phổi (n=65) Tốt (0-1) Trung bình (2-3) Xấu (4-5) 38 Tử vong (6) 16 Điểm Rankin sau tháng p > 0,05 Bảng 3.23 Các nhiễm khuẩn khác kết hợp nhiễm khuẩn hô hấp Nhóm bệnh Nhóm viện Nhóm tử vong (n=65) (n= 16) NK tiết niệu > 0,05 NK huyết > 0,05 > 0,05 Nhiễm khuẩn NK chân TM đòn canyl mở khí quản p Bảng 3.24 Mối liên quan nồng độ PCT kết điều trị nhiễm khuẩn hô hấp Nhóm khỏi bệnh Nhóm thất bại, tử vong (n= 57) (n= 24) 2 PCT (ng/ml) p > 0,05 Em xin chân thành cảm ơn thầy cô!