Bài tập lớn hoá học dầu mỏ Đề 10 Phụ gia cho dầu bôi trơn: Các chủng loại , tính chất, sản xuất dầu nhờn thong phẩm, cách phân loại dầu nhờn Bài tập lớn hoá học dầu mỏ Lời nói đầu dầu mỏ đợc ngời biết đến từ thời cổ xa, đến kỉ XVIII, dầu mỏ đợc sử dụng làm nhiên liệu để đốt cháy, thắp sáng Sang kỷ XIX, dầu đợc coi nh nguồn nguyên liệu cho phơng tiện giao thông cho kinh tế quốc dân Hiện nay, dầu mỏ trở thành nguồn lợng quan trọng quốc gia giới Khoảng 65 đến 70% lợng sử dụng quốc gia giới từ dầu mỏ, đến 6% từ lợng nớc đến 12% từ lợng hạt nhân Trong sản phẩm trình chế biến dầu mỏ dầu nhờn sản phẩm vô quan trọng, có ý nghĩa sống kinh tế quốc dân Hầu hết ngành kinh tế, sản xuất có sử dụng sản phẩm bôi trơn Các chất bôi trơn hầu hết có nguồn gốc từ dầu mỏ, thuật ngữ chất bôi trơn để sản phẩm nh dầu nhờn, mỡ bôi trơn, chất lỏng thuỷ lực khác Từ dầu khoáng, dầu nhờn đợc thêm vào phụ gia quan khác để cải thiện đặc tính tốt dầu gốc tăng cờng tính chất u việt khác Các loại dầu nhờn đợc sử dụng làm dầu nhờn thơng phẩm Tuy giá trị sản xuất sản phẩm chiến tỷ lệ nhỏ sản phẩm có nguồn gốc từ dầu mỏ nhng lại chiếm vị trí vô quan trọng Không loại máy móc, phơng tiện, động truyền động vận hành mà lại không cần sử dụng sản phẩm bôi trơn để làm việc lâu dài, an toàn, kinh tế Việc chế biến sản xuất sản phẩm dầu bôi trơn thiếu có mặt chất phụ gia, chất phụ gia nh nói chất nâng cao chất lợng dầu nhờn, biến sản phẩm dầu gốc có giá trị thấp thành sản phẩm dầu nhờn thơng phẩm có giá trị cao Do việc nghiên cứu ứng dụng chất phụ gia mối quan tâm lớn nhà sản xuất dầu nhờn lớn giới nớc có nguồn dầu mỏ thơng mại Để hoàn thành tập lớn em xin chân thành cảm ơn cô giáo Đinh Thị Ngọ, môn Hữu hoá dầu, ngời trực tiếp giảng dạy kiến thức thúc em việc tiếp cận phơng thức làm việc khoa học, tìm kiếm tài liệu chuyên ngành để em đạt đợc điều kiện thuận lợi việc thực công việc Mặc dù cố gắng công việc nhng chắn nội dung cha đợc hoàn chỉnh, vây em mong cô giáo đóng góp sửa chữa giúp để tập lớn trở thành tài liệu học tập quan cho sinh viên hoá dầu Em xin chân thành cám ơn Bài tập lớn hoá học dầu mỏ Mục lục Đề Lời nói đầu A Thành phần hoá học phân loại dầu nhờn Thành phần hoá học Công dụng dầu bôi trơn B Dầu nhờn: Phân loại, phụ gia sản xuất dầu nhờn thơng phẩm I Phân loại dầu nhờn I.1 Theo ý nghĩa sử dụng Các loại dầu động Các loại dầu công nghiệp I.2 Theo quy trình chế biến Dầu gốc Dầu nhờn tổng hợp I.3 Phân loại dầu mỡ theo độ đặc I.4 Phân loại theo chất lợng II Phụ gia cho dầu bôi trơn II.1.Đặc tính chung phụ gia II.2 Các chủng loại phụ gia 11 Phụ gia chống oxy hoá 13 15 16 17 20 21 23 5 6 8 9 11 12 Các chất khử hoạt tính kim loại Các chất ức chế ăn mòn Các chất ức chế gỉ 5.Phụ gia chịu điều kiện khắc nghiệt (HD) Các chất cải thiện số độ nhớt Các chất hạ điểm đông 8.Những chất tạo nhũ/ khử nhũ 9.Phụ gia chống tạo bọt 10 Phụ gia diệt khuẩn 25 11 Tác nhân bám dính 26 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ 12 Tác nhân làm kín 27 27 13 Phụ gia chống mài mòn 14 Phụ gia cực áp (EP) 28 29 15 Phụ gia biến tính ma sát (FM) III Sản xuất dầu nhờn thơng phẩm Nguyên liệu chế biến dầu nhờn Sản xuất chế biến dầu gốc 3.Công nghệ sản xuất dầu gốc kinh điển Pha chế dầu nhờn thành phẩm IV Chuyển đổi loại dầu Chuyển đổi dầu động công ty dầu lớn giới Chuyển đổi dầu công nghiệp công ty dầu lớn giới Tài liệu tham khảo 29 29 30 32 33 4 36 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ A Thành phần hoá học & công dụng dầu nhờn Thành phần hoá học Do có phân tử lợng lớn, thành phần hóa học phân đoạn dầu nhờn phức tạp: n- izo parafin ít, naphten thơn nhiều Dạng cấu trúc hỗn hợp tăng Bảng số liệu sau cho ta chất cấu tạo chủ yếu nên dầu nhờn gốc: % thể tích dầu nhờn 13,7 8,3 18,4 9,9 16,5 10,5 8,1 6,6 N-parafin Izo-parafin Naphten vòng Naphten vòng Naphten vòng Hydrocacbon thơm vòng + naphten Hydrocacbon thơm vòng + naphten Hydrocacbon thơm vòng + naphten Hydrocacbon nhiều vòng với chất phi hydrocacbon 8,0 Công dụng dầu bôi trơn a Công dụng giảm ma sát Mục đích dầu nhờn bôi trơn bề mặt tiếp xúc chi tiết chuyển động nhằm giản ma sát Máy móc bị mòn dầu bôi trơn Nếu chọn dầu bôi trơn hệ số ma sát giảm từ 100 đến 1000 lần so với ma sát khô Khi cho dầu vào máy với lớp đủ dày, dầu xen kẽ hai bề mặt Khi chuyển động, có phân tử dầu nhờn trợt lên Do máy móc làm việc nhẹ nhàng, bị mòn, giảm đợc công tiêu hao vô ích b Công dụng làm mát Khi ma sát, kim loại nóng lên, nh lợng nhiệt đợc sinh qua trình Lợng nhiệt lớn hay nhỏ phụ thuộc vào hệ số ma sát, tải trọng, tốc độ Tốc độ lớn lợng nhiệt sinh nhiều, kim loại bị nóng làm máy móc Bài tập lớn hoá học dầu mỏ làm việc xác Nhờ trạng thái lỏng, dầu chảy qua bề mặt ma sát mang theo phần nhiệt ngoài, làm cho máy móc làm việc tốt c Công dụng làm Khi làm việc, bề mặt ma sát sinh mùn kim loại, hạt rắn làm cho bề mặt công tác bị xớt, hỏng Ngoài có cát, bụi, tạp chất trời rơi vào bề mặt ma sát Nhờ dầu nhờn lu chuyển qua bề mặt ma sát, cuấn theo tạp chất đa cacte dầu đợc lắng lọc d Công dụng làm kín Trong động cơ, có nhiều chi tíêt truyền động phải làm kín va xác nh piston xylanh, nhờ khả bám dính tạo mang, dầu nhờn góp phần làm kín khe hở, không cho bị dò rỉ, làm cho máy móc làm việc bình thờng e Bảo vệ kim loại Bề mặt máy móc, động làm việc thờng tiếp xúc với không khí, nớc, khí thải, làm cho kim loại bị ăn mòn, h hỏng Nhờ dầu nhờn làm thành màng mỏng phủ kín lên bề mặt kim loại nên ngăn cách đợc yếu tố trên, kim loại đợc bảo vệ b dầu nhờn: phân loại, phụ gia sản xuất dầu nhờn thơng phẩm I Phân loại dầu nhờn I.1 Theo ý nghĩa sử dụng Theo ý nghĩa sử dụng, dầu nhờn có hai loại chính, là: Dầu nhờn sử dụng cho mục đích bôi trơn ( gọi dầu động cơ) Dầu nhờn không sử dụng cho mục đích bôi trơn ( dầu công nghiệp) Các loại dầu động Hội nhà kỹ s ôtô Mỹ (SAE) đề hệ thống phân loại dầu nhờn, hệ thống đợc sử dụng rộng rãi để phân loại dầu nhờn động theo độ nhớt Trong hệ thống phân loại theo độ nhớt này, dầu nhờn đợc chia làm hai nhóm: nhóm có chữ W, nhóm hai chữ W Loại đầu có chữ W đợc dùng nhiệt độ thấp hơn, việc phân loại dựa sở độ nhớt nhiệt độ thấp tối đa nhiệt độ bơm thấp nh độ nhớt cực tiểu 1000 C Độ nhớt nhiệt độ thấp đợc đo thiết bị đa nhiệt phơng pháp ASTM D2602 phơng pháp thử dùng cho độ nhớt biểu kiến dầu động nhiệt độ thấp với mô hình tay quay ổ lạnh Những dầu chữ W đợc sử dụng nhiệt độ cao việc phân loại dựa độ nhớt 1000 C Chúng đợc đo theo ASTM D 445 phơng pháp kiểm tra độ nhớt động học chất lỏng suốt chất lỏng đục Bài tập lớn hoá học dầu mỏ Dầu đa dụng loại dầu có độ nhớt nhiệt độ thấp nhiệt độ bơm giới hạn thoã mãn yêu cầu số loại dầu có chữ W độ nhớt 100 C nằm phạm vi quy định loại dầu chữ W Các loại dầu đợc tập hợp bảng sau: Độ nhớt theo SEA Độ nhớt ASTM D2602 Nhiệt độ tới hạn cao nhiệt độ ASTM D3829 Độ nhớt ASTM D445 1000 C, cSt Thấp Cao 3,8 3,8 4,1 5,6 5,6 9,3 5,6 9,3 0W 5W 10W 15W 20W 25W 20 3250 -300 C 3500 -250 C 3500 -200 C 3500 -150 C 4500 -100 C 6000 -50 C - -350 C -300 C -250 C -200 C -150 C -100 C - 30 - - 9,3 12,5 40 - - 12,5 16,3 50 - - 16,3 21,9 Dầu động nhóm dầu quan trọng loại dầu bôi trơn Tính trung bình chúng chiếm 40% tổng loại dầu bôi trơn sản xuất giới Việt Nam dầu động chiếm khoảng 70% lợng dầu bôi trơn Các loại dầu nhờn công nghiệp Chất bôi trơn công nghiệp gồm nhiều chủng loại khác Tuỳ vào công dụng chúng có tính chất lý học hoá học khác Do ngời ta khó phân loại chúng cách rõ ràng nh dầu động Phần lớn loại dầu công nghiệp đợc phân loại theo cấp độ nhớt ISO 3448 chúng độ nhớt tiêu chuẩn quan trọng việc chọn lựa chọn dầu sử dụng: Cấp độ nhớt Độ nhớt động học trung bình ISO ( ISO VG) 400 C (cSt) 2,2 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ 10 15 22 32 46 68 100 150 220 320 460 680 1000 1500 3,2 4,6 6,8 10,0 15,0 22,0 32,0 46,0 68,0 100,0 150,0 220,0 320,0 460,0 6680,0 1000,0 1500,0 Hiện hệ thống đợc sử dụng để phân loại tất loại dầu bôi trơn công nghiệp công ty Shell, độ nhớt tiêu chuẩn quan trọng việc chọn lựa dầu Độ nhớt cần đợc ghi nhãn để nhận biết I.2 Theo quy trình chế biến Theo quy trình chế biến, dầu nhờn đợc phân làm loại: Dầu gốc (dầu khoáng) Dầu nhờn tổng hợp 1.Dầu gốc Nói chung dầu gốc đợc phân loại thành: -Dầu có số độ nhớt cao (HVI) -Dầu có số độ nhớt trung bình (MVI) -Dầu có số độ nhớt thấp (LVI) Dầu nhờn tổng hợp Các tính chất dầu gốc không đủ để cung cấp tính bôi trơn cho tât loại thiết bị, động Điều liên quan đến thực tế dầu khoáng đợc chiết Bài tập lớn hoá học dầu mỏ tách từ dàu thô có thành phần hoá học giống làm hạn chế tính bôi trơn Ngợc lại loại dầu tổng hợp đợc tổng hợp phản ứng hoá học từ hợp chất có phân tử lợng thấp cho loại dầu nhờn nh định trớc.Hơn thành phần dầu khoáng bị hạn chế nguồn gốc dầu thô dùng để sản xuất dầu nhờn Thậm chí với sử lý sâu nh sử lý hydro thành phầm hỗn hợp nhiều thành phần mà không phơng pháo tách đợc riêng chất có thuộc tính bôi trơn tốt khỏi hỗn hợp Vì dầu khoáng sản xuất có thuộc tính trung bình đại diện cho thành phần dầu Các hợp chất tổng hợp có tính chất tốt dầu khoáng Chúng có tính chất riêng nh hoàn toàn không cháy hoà tan lẫn với nớc mà tìm thấy loại dầu khoáng u điểm dầu nhờn tổng hợp có khoảng làm việc rộng ( khoảng từ -55 C đến 3200 C) Dầu nhờn tổng hợp có nhiệt độ đông đặc thấp độ bền nhiệt cao, thờng đợc dùng cho mục đích đặc biệt Bảng: Những u điểm dầu nhờn tổng hợp so với dầu nhờn khoáng u điểm kỹ thuật Độ bền oxy hoá cao Đặc trng nhiệt nhớt cao Độ bay thấp Hạ điểm đông Độ bôi trơn tốt Không độc hại u điểm ứng dụng Nhiệt độ làm việc cao Khoảng làm việc rộng Giảm tiêu hao dầu Làm việc đợc nhiệt độ thấp Tiếp kiệm lợng Không gây hại tiếp xúc với thực phẩm Dầu nhờn tổng hợp đợc phân làm loại sau: Hydrocacbon tổng hợp Este hữu Polyglycol Este photphat I.3 Phân loại dầu mỡ theo độ đặc Từ nhiều năm viện dầu mỡ bôi trơn Mỹ (NLGI) phân loại loại dầu mỡ thờng dùng theo độ đặc chúng Cách phân loại dựa vào độ cứng hay độ mềm mỡ, ngời ta không ý đến tính chất khác Việc phân loại bao gồm dãy độ đặc mỡ, độ đặc đợc ký hiệu từ 000 đến Độ đặc đợc xác định độ đâm xuyên qua mỡ kim Bài tập lớn hoá học dầu mỏ hình côn tiêu chuẩn đợc tính 1/10 mm điều kiện tiêu chuẩn 25 C ( gọi độ xuyên kim) Độ đặc NLGI 000 00 Độ xuyên kim 250 C, 1/10 mm 445/475 400/430 355/385 310/340 265/295 220/250 175/205 130/160 85/115 I.4 Phân loại theo chất lợng Từ kết nghiên cứu viện dầu lửa Mỹ ( API), hội thử nghiệm vật liệu Mỹ (ASTM) hội lỹ s ôtô (SAE), viện dầu lửa Mỹ xây dựng nên hệ thống phân loại dầu động theo chất lợng Hệ thống xác định cho hai lĩnh vực: động ôtô chạy xăng chạy điezen, nh quy định phép tử động phòng thí nghiệm ( ví dụ phép thử Sequence khác nhau) hay đặc điểm liên quan đến loại Những yêu cầu từ mức thấp nhất, tức yêu cầu tối thiểu chống lắng đọng, ăn mòn hay chống gỉ đến mức nghiêm ngặt Hệ thống dùng chữ để đặt tên cho loại sử dụng, có sáu tên cho động xăng bốn tên cho động điezen Hiện có 15 phân loại sử dụng dầu động cơ,13 loại đợc đặt tên: SA, SB, SC, SD, SE, SF, SG, CA, CB, CC, CD, CD-II, CE áp dụng cho động xăng động điezen xe khách, xe tải thiết bị việt dã S kí hiệu cấp bảo dỡng ( service), C kí hiệu cấp thơng phẩm ( commercial) Hệ thống API hệ thống mở cho phép thêm vào loại mới, thay đổi hay gạt bỏ loại sử dụng Phân loại Yêu cầu phẩm chất 10 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ CH2 HC COOR n 8.Những chất tạo nhũ/ khử nhũ Khi dàu bôi trơn phải làm việc có mặt buộc nớc chất tạo nhũ khử nhũ đợc áp dụng Chất tạo nhũ chất hoạt động bề mặt để phân tán nớc dầu dầu nớc Từ hệ nớc dầu ngời ta nhận chất lỏng thuỷ lực chống cháy, chất bôi trơn đá vài loại môi trờng dùng kéo sợi kim loại Chất tạo nhũ là: - ankenyl suxinimit - muối sunfonat - axit béo muối axit béo - este axit béo - polyankylen glycol - phenol phenol este - etanol amin - amit dầu tallo Có nhóm chất tạo nhũ: Chất tạo nhũ anion (anion hoạt tính) Trong chất tạo nhũ anion phần a nớc phân tử mang điện tích âm Điển hình loại xà phòng axit béo Ví dụ xà phòng Na axit béo mạch dài phần mạch dài hydrocacbon phần tan dầu,còn đầu a nớc COONa tạo nên định hớng nằm bề mặt hạt nhỏ Các loại xà phòng có nhợc điểm : + nhũ phải đợc pha chế cho chịu đợc độ kiềm cao xà phòng (pH = 10) + nớc cứng xà phòng Ca Mg hoá trị không tan tạo nhũ tạo thuậnlợi cho hình thành nhũ nớc dầu, làm giảm độ ổn định nhũ -Chất tạo nhũ cation (cation hoạt tính) Ví dụ: + [(R)4N ]X R nhóm a dầu X- Cl Br Chúng không nhạy với Ca, chúng đợc sử dụng chủ yếu hệ dầu nớc -Chất tạo nhũ không ion Ví dụ: 23 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ Các tác nhân thờng este đợc tạo phản ứng axit béo mạch dài a dầu với ancol hydric a nớc axit béo với polyoxyetylen H 2C CH2 O n Hầu hết chất quan trọng loại chứa gốc polyoxyetylen làm cho sản phẩm tan nớc có tính hoạt động bề mặt -Những chất khử nhũ bao gồm : + trianlyl photphat + polyetylen glycol + ankylamin + axit cacboxylic Phụ gia chống tạo bọt Sự tạo bọt gây phiền phức vận hành hệ bôi trơn trybology.Để tránh giảm tạo bọt ngời ta sử dụng loại phụ gia chống tạo bọt Chúng đợc gọi chất huỷ phá bọt Sự tạo bọt mạnh ảnh hởng xấu đến tính chất bôi trơn dầu làm tăng oxy hoá chúng oxy không khí trộn mạnh vào dầu Trong thực tế tạo bọt vấn đề nan giải làm cho dầu bị tổn thất, ngăn cản lu thông dầu gây nên bôi trơn không đủ,làm tăng thời gian phản hồi dầu Khả chống tạo bọt dầu bôi trơn khác cách đáng kể phụ thuộc vào loại dầu thô,phơng pháp mức độ chế biến, độ nhớt dầu Khả khống chế đợc cách bổ xung lợng chất chống tạo bọt.Silicon lỏng, đặc biệt polymetylsiloxan Đây chất chống tạo bột hiệu với nồng độ đến 20 phần triệu Nếu pha với nồng độ cao làm cho dầu bị tạo bọt mức dầu bôi trơn cha cho phụ gia phá bọt nên không khí lại xâm nhập vào dầu nhiều hơn.Thông thờng nồng độ pha chất phá bọt 3-5 phần triệu dầu động 15 20 phần triệu dầu truyền động Các chất phá bọt khác bao gồm polymetacrylat, đâu sunfonat hoá, muối ankylankylenđithiophotphat polyme đợc sử dụng làm chất phá bọt dầu bánh với nồng độ pha từ 100 đến 300 phần triệu Nói chung ngời ta cho phân tử chống tạo bọt bám vào bọt không khí làm giảm sức căng bề mặt Các bọt bong bóng nhỏ mà bám tụ lại tạo thành bọt bong bóng lớn lên bề mặt lớp bọt vỡ làm thoát không khí Ví dụ: Polymetylsiloxan 24 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ CH3 - Si O CH3 n 10 Phụ gia diệt khuẩn Phụ gia đợc gọi chất phòng phân huỷ, chất diệt trùng, đợc dùng để ngăn ngừa làm giảm phát triển vi sinh vật nh vi khuẩn, nấm mốc, chất nhờn bẩn Phụ gia diệt khuẩn đợc dùng chủ yếu dầu bôi trơn động tàu thuỷ, chất lỏng cắt gọt kin loại môi trờng lý tởng cho phát triển vi sinh vật, làm cho chất bôi trơn bị biến chất Các chất diệt khuẩn quan thuộc nhóm hợp chất sau: - phenol - hợp chất chứa Cl - etanolamin - formalđehyt hợp chất giải phóng formalđehyt - triazin - hợp chất dạng morfin Các chất chelat nh tetranatry etylenđiamintetraaxetat đợc bổ xung vào hệ chứa phụ gia diệt khuẩn thích hợp làm tăng hoạt tính cách đáng kể Có điều quan nhiều phụ gia diệt khuẩn dùng cho chất lỏng cắt gọt bị giảm hoạt tính nhanh Hơn nữa, cần phải biết thành phần chất cắt gọt khác nên loại phụ gia diệt khuẩn có hiệu cho tất chất lỏng cắt gọt Vì loại chất lỏng cắt gọt gốc nớc phải đợc nghiên cứu cụ thể để xem chất diệt khuẩn có hiệu cao Nhiều phụ gia diệt khuẩn có hại cho ngời 11 Tác nhân bám dính Phụ gia loại chất làm tăng độ bám dính độ nhớt dầu Nói cách khác phụ gia làm cho chất bôi trơn bám dính vào máy tốt hơn, không dễ bị trôi,bị rò rỉ, làm nhiễm bẩn môi trờng xung quanh Các chất điển hình cho loại phụ gia bao gồm chất làm biến đổi độ nhớt, ví dụ nh polyacrylat, polyizobutylen, xà phòng nhôm axit không no loại xà phòng khác Các phụ gia thông qua tợng vật lý làm tăng số độ nhớt tạo cho chất bôi trơn khả chuyển sang dạng cấu trúc sợi thớ 25 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ 12 Tác nhân làm kín Các chất làm cho đệm chất dẻo tiếp xúc với chất bôi trơn không bị co lại Hiện tợng liên quan đến thực tế chất bôi trơn thờng tiếp xúc với đệm joang làm chất dẻo, chẳng hạn nh cấu chuyển động ôtô Hiện tợng co rút đệm làm cho không kín, ngợc lại đệm trơng nở mền mức bị mài mòn bị kéo lệch khỏi chỗ cần bị làm kín dẫn tới rò rỉ Nhiều chất bôi trơn đợc pha chế cho đệm trơng nở tới mức vừa đủ đảm bảo làm kín mà không bị qua mền Tính trơng nở đệm kín thờng phụ thuộc vào hàm lợng hydrocacbon thơm chứa dầu gốc Nếu dầu gốc làm đệm bị trơng nở mạnh phụ gia hạn chế đợc Tuy nhiên nh dầu gốc làm cho đệm bị co lại loại phụ gia sau có tác dụng khắc phục tợng đó: hydrocacbon thơm, xeton, anđehyt este 13 Phụ gia chống mài mòn Mài mòn tổn thất kim loại bề mặt chuyênr động tơng Yếu tố chủ yếu gây nên mài mòn bao gồm: tiếp xúc kim loại với kim loại (mài mòn dính), có mặt hạt mài mòn (mài mòn hạt), công chất gây ăn mòn ( mài mòn ăn mòn mài mòn hoá học) Sự mài mòn dính hệ thống bôi trơn xảy điều kiện tải trọng, tốc độ nhiệt độ, màng dầu bôi trơn trở nên mỏng đến mức chỗ mấp mô bề mặt tiếp xúc với Sự tiếp xúc kim loại với kim loại ngăn cản đợc cho hợp chất tạo màng vào dầu bôi nhờn nhờ có hấp phụ vật lý phản ứng hoá học mà bảo vệ bề mặt Sự mài mòn cọ xát (mài mòn hạt) hạt mài, tạp chất từ bên đa vào phần tử từ dính gây Cơ chế chủ yếu mài mòn vật liệu cắt vi mô hạt cứng Mài mòn hạt ngăn cản đợc ta tách hạt mài mòn cứng Mài mòn ăn mòn sinh từ phản ứng hoá học bề mặt kim loại kết hợp với tác động cọ xát làm cho chỗ kim loại bị cắt tách Ví dụ, mài mòn ăn mòn động điezen tốc độ thấp sản phẩm có tính tạo trình cháy nhiên liệu có hàm lợng lu huỳnh cao gây nên Các axit mạnh đợc tạo thành công vào bề mặt kim loại tạo nên hợp chất mà chúng dễ bị bóc vòng găng bị chà xát vào thành xilanh Dạng mài mòn kiềm chế đợc cách sử dụng chất tẩy rửa kiềm cao có tác dụng trung hoà sản phẩm mang tính axit trình cháy Các phụ gia chống mài mòn bao gồm phụ gia tribilogy có hiệu lực vùng bôi trơn hỗn hợp mà sản phẩm thẩm thấu màng bị điểm nhấp nhô bề mặt làm gián đoạn Tại chỗ tiếp xúc cục hai bề mặt ma sát phụ gia hấp phụ hoá học phản ứng với kim loại tạo hợp chất bề mặt mà thông 26 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ thờng bị biến dạng chất dẻo cháy dẫn tới phân bố khác Kết mài mòn dính bị ngăn ngừa giảm Phụ gia chống mài mòn bao gồm loạt nhóm hoá chất Có lẽ phụ gia chống mài mòn quan trọng hiệu việc khống chế loại trừ mài mòn hệ thống trục khuỷu kẽm điankylđithiophotphat Phụ gia chống mài mòn quan trọng khác hợp chất chứa photpho nh tricresyl photphat Và hợp chất chứa S nh sunfua, đisunfua, dẫn xuất béo, đithocacbamat nhiều hoá chất khác Chức tổng quát phụ gia chống mài mòn minh hoạ nh hình vẽ: Quá trình phân huỷ Phụ gia chống mài mòn Kim loại Các chất tạo thành Năng luợng đua vào Sụ hình thành màng chống mài mòn Hình vẽ: Cơ chế tác động tổng quát phụ gia chống mài mòn Ví dụ: Tricresyl photphat O P O CH3 O CH3 O CH3 27 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ 14 Phụ gia cực áp (EP) Phụ gia EP chất có hiệu lực việc chống mài mòn h hỏng điều kiện cặp ma sát phải chịu tải trọng nặng, nghĩa chỗ tiếp xúc kim loại kim loại tăng lên tợng kẹt xớc xuất Nói cách khác, phụ gia EP ngăn ngừa kẹt xuất hàn gắn bề mặt kim loại dới áp suất cực lớn Sự gia tăng khả chịu tải trọng phụ gia liên quan đến gia tăng mài mòn Điều liên quan đến thực tế phụ gia EP thừơng có hiệu lực có phản ứng hoá học Do việc sử dụng phụ gia EP làm nảy sinh vấn đề ăn mòn Thông thờng, khả phản ứng phụ gia tăng mài mòn dính giảm mài mòn ăn mòn hoá học tăng lên Các phụ gia EP đợc sử dụng rộng rãi loại dầu béo đợc sunfua hoá, este hydrocacbon nh polybuten, hydrocacbon đợc clo hoá, hợp chất chứa S Cl, đisunfua thơm mạch thẳng, photphit hữu cơ,dầu béo photpho nhiều chất khác Phụ gia EP tác dụng với bề mặt kim loại ma sát tạo hợp chất có ứng suất cắt thấp kim loại gốc nên lớp phủ vừa hình thành chịu trợt cắt truớc tiên nhiều Ví dụ: Dithiophotphomolypden R1 O S S P R2 O O S Mo O R1 O R2 P Mo O O S Dithiophotphat ancol R1 O O P R2 O S X X = H, 1/ Zn 15 Phụ gia biến tính ma sát (FM) Phụ gia biến tính ma sát ( phụ gia FM) đợc mô tả nh chất làm giảm hệ số ma sát đạt đợc trợt phẳng nhẵn làm tăng hệ số ma sát để đạt đợc dừng trợt Thông thờng loại phụ gia làm tăng độ bền màng dầu nhờ giữ cho bề mặt kim loại tách rời ngăn cản không cho lớp dầu bị phá huỷ Phụ gia FM mà làm giảm hệ số ma sát bảo tồn đợc lợng Chúng đợc sử dụng chủ 28 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ yếu dầu động dầu bánh truyền động động ôtô tải Phụ gia FM tiếp kiệm đợc từ đến 3% nhiên liệu cho động ôtô Nói chung chúng đợc sử dụng cần tạo chuyển động trợt êm rung động cần hệ số ma sát nhỏ Phụ gia Fm bao gồm nhiều loại hợp chất chứa oxy, lu huỳnh, đồng nguyên tố khác Các phụ gia làm tăng độ bền màng dầu chủ yếu tợng hấp phụ vật lý nhờ làm giảm ma sát III Sản xuất dầu nhờn thơng phẩm Nguyên liệu sản xuất dầu nhờn Dầu nhờn ngày có nguồn gốc chủ yếu từ dầu mỏ Vì dầu mỏ dạng nguyên liệu chủ yếu để sản xuất dầu nhờn Trong thực tế dầu gốc khoáng ( dầu gốc từ dầu mỏ) hỗn hợp phân tử đa vòng có đính mạch nhánh parafin Việc phân loại dầu gốc khoáng thành dầu gốc parafin, naphten tuỳ thuộc vào loại hydrocacbon chiếm u Do dầu khoáng bôi trơn hỗn hợp nhiều loại phân tử khác nhau, nên thí nghiệm đánh giá chất lợng trung bình dựa theo cấu trúc trung bình thành phần dầu nhằm phân bịêt loại dầu Các số liệu bảng cho ta thấy thành phần cấu trúc phân tử trung bình hỗn hợp phân đoạn dầu nhờn % Cacbon mạch parafin %Cp = 53,5 % Cacbon vòng thơm %Ca = 20,0 % Cacbon naphten %Cn = 26,7 % Cacbon vòng %Cr = 46,7 Tổng số vòng Rt = Vòng thơm Ra = Vòng naphten Rn = Ngoài thành hydricacbon chủ yếu thành phần phi hydrocacbua có ảnh hởng lớn đến chất lợng dầu nhờn nh: - Hợp chất chứa lu huỳnh (S): cho phép có 0,3 0,5% lớn 5% ảnh hởng đến nhiệt độ sôi dầu Ngoài có S tự bị biến thành khó H2S gặp nớc hay khí lạnh tạo axit H 2S gây ăn mòn thiết bị động - Hợp chất chứa oxy (O2) : hàm lợng lớn làm cho dầu lắng kết tủa dạng keo nhựa đen nằm dới đáy thùng chứa, làm giảm khả đốt cháy nhiên liệu, tạo chất axit hữu vô ăn mòn thiết bị 29 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ - Hợp chất chứa nitơ (N): làm ảnh hởng tới tỷ trọng hàm lợng keo Thờng khống chế để N nhỏ 0,2% có mặt N nhiều gây tợng tạo nhiều muội than trình đốt - Các chất nhựa atphan: hợp chất nhựa có độ nhớt lớn, mặt khác có số độ nhớt thấp Trong trình sử dụng bảo quản tiếp xúc với oxy không khí dễ bị oxy hoá, tạo nên chất có trọng lợng phân tử lớn Những chất tạo cặn dầu sử dụng dễ tạo chất ăn mòn máy móc - Hợp chất kim: có tác hại nh atphan làm nóng chảy làm việc, đốt cháy có nhiều muội than Sản xuất,chế biến dầu gốc Để chế biến sản phẩm từ dầu mỏ, từ dầu thô trớc tiên cần phải qua công nghệ lọc, tách nớc, muối cặn thô ( gọi desalination) sau đợc tách theo phân đoạn có khoảng nhiệt độ sôi định khác Tuỳ theo yêu cầu đặt cấu trúc hydrocacbon, ngời ta sử dụng giải pháp công nghệ khác nh cracking, refoming, ankyl hoá, thơm hoá, đồng phân hoá, polyme hoá, hydro hoá, nhiệt phân hay cốc hoá Có thể tham khảo sơ đồ chng cất chân không để sản xuất công đoạn dầu nhờn nh sau: Phân đoạn Gasoil Dầu cọc sợi nhẹ Nguyên liệu (cặn rộng) Lò nung nguyên liệu Cột cất chân không Dầu cọc sợi nặng Phân đoạn dầu nhờn nhẹ Phân đoạn dầu nhờn nặng Chiều tăng độ nhớt Cặn hẹp ( Bitum) Nguyên liệu để sản xuất dầu nhờn đợc lấy chủ yếu từ phân đoạn gasoil nặng hay gọi phân đoạn dầu nhờn Phân đoạn dầu nhờn có nhiệt độ sôi từ 350 5000 C , bao gồm hydrocacbon có số nguyên tử cacbon phân tử từ 21 đến 35 ( C21 C35 ) Trong phân đoạn parafin thẳng nhánh so với 30 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ loại naphten, vòng thơm hỗn hợp Naphten có số vòng từ đến hỗn hợp với hydrocacbon thơm Ngoài chứa hợp chất S, N nhựa Các parafin , đặc biệt loại mạch thẳng có số độ nhớt cao ( độ nhớt thay đổi theo nhiệt độ ), mạch dài số độ nhớt cao Ngợc lại hydrocacbon thơm hay naphten nhiều vòng có nhánh phụ ngắn thờng có số độ nhớt thấp Các chất nhựa có độ nhớt cao nhng lại có số độ nhớt thấp, mặt khác bị nhuộm màu,oxy hoá mạnh tạo asphanten boxyt làm cho độ nhớt dầu tăng,đồng thời lại tạo cặn không tan làm tăng tính mài mòn Các hợp chất S, O, N bị cháy tạo cặn bẩn ăn mòn Vì dầu thu đợc trực tiêp từ dầu mỏ thờng cha đạt yêu cầu sử dụng ngay, để dễ dàng phân biệt với cho giai đoạn chế biến dầu nhờn ngời ta gọi dầu dầu khoáng Để có đợc dầu nhờn đáp ứng đợc yêu cầu sử dụng phải nghiên cứu để tiến hành loại bỏ thành phần lợi nh nhựa, hợp chất S, O, N, naphten, hydrocacbon thơm hỗn hợp chúng Ví dụ nh parafin có số độ nhớt cao nhng lại làm cho dầu hẳn tính linh động nên cần loại bớt Tuy nhiên công việc phức tạp tốn kém,nó thực chừng mực định Vì để tăng cờng phẩm chất cho dầu nhờn thành phẩm buộc phải cho thêm phụ gia chất cải thiện tốt tính chất sử dụng dầu nhờn Khi cho phụ gia vào dầu gốc với tỷ lệ định tạo dàu thành phẩm gọi dầu nhờn Nh dầu nhờn thành phẩm có đạt đợc phẩm chất cao hay thấp, có đảm bảo tiêu chất lợng hay không phụ thuộc lớn vào công nghệ tinh chế dầu gốc phụ gia Công nghệ sản xuất dầu gốc kinh điển a.Giai đoạn 1: Chng cất chân không để tách lấy phân đoạn riêng biệt dựa vào độ nhớt nhiệt độ sôi Mục đích điều chỉnh độ nhớt khoảng nhiệt độ cháy dầu gốc Tại dầu khoáng đợc tách thành phần cất có độ nhớt khác nh phân đoạn dầu nhờn nhẹ, phân đoạn dầu nhờn nặng phần cặn ( bitum) Tất dầu bôi trơn chng cất đợc phản ánh thành phần hóa học loại dầu mỏ đem sử dụng b.Giai đoạn2: Việc tách chng cất dựa khác nhiệt độ sôi mà không loại hoá học nh parafin, aromat naphten trình cha loại bỏ hết cấu tử không mong muốn Vì sau trình trình chiết tách dung môi để loại bỏ cấu tử không mong muốn với mục đích cải thiện độ chống lão hoá đặc tính nhiệt nhớt dầu gốc Những dung môi có lựa chọn chúng dựa vào khả phân tách hai nhóm cấu tử khac thành phần hoá học 31 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ Những dung môi chọn lọc phổ biến furfurol, phenol, nitrobenzen, N metyl pyroliđon (NMP) c Giai đoạn 3: Là giai đoạn tách parafin hay loại bỏ sáp ( sáp hỗn hợp parafin mạch thẳng hydrocacbon khác nhiệt độ nóng chảy cao hoà tan dầu nhiệt độ thấp) Mục đích loại bỏ chúng dầu gốc, khâu quan trọng khó khăn Có hai quy trình chính: - Quy trình 1: làm lạnh để kết tinh sáp dung môi nhằm hoà tan phần dầu để đa vào phần lọc nhanh, tách sáp khỏi dầu Nhiệt độ đông đặc dầu sau tách sáp phụ thuộc vào chế độ tách sáp, nhiệt độ loại dung môi đợc sử dụng Cần biết tách parafin để đạt đợc nhiệt độ đông đặc cực thấp không cần thiết cách sản xuất không gây hao hụt lớn Hơn parafin có độ nhớt thay đổi theo nhiệt độ Vì ngời ta tách phần parafin nhằm đáp ứng nhu cầu mà - Quy trình 2: trình cracking chọn lọc để bẻ gãy phân tử parafin tạo sản phẩm có mạch parafin nhỏ gọi tách parafin xúc tác Nguyên liệu đợc dùng rafinat d Giai đoạn làm hydro Đây trình sử lý đại thay cho trình xử lý làm dầu axit sunfuric đất sét trớc hạn chế định Mục đích trình loại bỏ hợp chất hữu chứa N ảnh hởng lớn đến màu sắc độ bền màu dầu gốc Trong trình làm nguyên liệu tiếp xúc với hydro điều kiện xúc tác nhiệt độ, áp suất cao thông thờng từ 10 12 mPa 300 3750 C Đa số sử dụng xúc tác molipden coban ( Mo Co) với tỷ lệ thay đổi tuỳ thuộc vào mức độ cần tẩy màu Nguyên liệu đàu chứa hợp chất N S chuyển hoá phần thành NH3 hydrosunfit, hydrocacbon thơm phần bị chuyển hoá thành naphten e Quá trình tách atphan propan Thông thờng để sản xuất dầu gốc đa thẳng phân đoạn dầu nhẹ sang thiết bị chiết tách dung môi, nhng phân đoạn dầu cặn tháp chng cất chân không đòi hỏi phải tách atphan để loại trừ nhựa trớc qua khâu chiết tách Nhờ dầu thu đợc có độ nhớt thấp, giảm xu hớng tạo cặn dạng cốc Bình thờng propan đợc dùng làm dung môi tách atphan ( dùng etan hay butan) Propan có tính chất đặc biệt từ 40 60 C hoà tan parafin tốt, khả giảm nhiệt độ tăng nhiệt độ tăng tới hạn propan ( 96,80 C) tất hydrocacbon không tan Trong khoảng từ 40 - 96,8 C hợp chất atphan có phân tử lợng cao hầu nh không tan propan 32 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ Quá trình tách cất phân đoạn chủ yếu dựa vào trọng lợng phân tử , chiết dung môi dựa vào chủng loại phân tử Quá trình tách atphan nhằm vị trí trung gian hai trình Pha chế dầu nhờn thành phẩm Sau qua công đoạn dầu gốc đợc pha với số phụ gia hoá học,mỗi loại đóng góp phần đặc tính riêng để tạo thành sản phẩm chung hoàn chỉnh Quy trình pha chế định chất lợng dầu nhờn công thức riêng định tính cạnh tranh sản phẩm Trong trình dầu gốc phụ gia đợc đem trộn với vào bể chứa có cánh khuấy liên tục, đợc gia nhiệt từ 40 600 C thời gian Nếu tăng nhiệt độ lên nhiệt độ tới hạn vào khoảng 800 C làm cho phụ gia dầu bị biến đặc tính làm cho dầu bị biến đổi màu.Điều quan làm giảm độ nhớt dầu, tăng khả tạo cặn, nhựa trình sử dụng dầu có màu sạm Trong quy trình phải khuấy dầu gốc phụ gia, khuấy nhẹ làm cho phân tử dầu gốc phụ gia khó mà kết hợp đợc với nhau, khuấy mạnh gây tợng sủi bọt hỗn hợp đầu, điều làm tăng khả oxy hoá dầu làm giảm đáng kể chất lợng dầu Vì quy trình pha chế phải có quản lý, kiểm tra nghiêm ngặt Phụ gia để pha chế dầu bôI trơn phải có tính chất chung định để đợc đa vào dầu gốc cách hiệu qủa Những tính chất chung là: -tan dầu gốc -ổn định hoá học -không độc hại -có tính tơng hợp -độ bay thấp -hoạt tính khống chế đợc -tính linh hoạt Loại dầu Phụ gia bôi trơn Dầu động Chất cải thiện số độ nhớt, chất ức chế oxy hoá,chất tẩy rửa, phụ gia phân tán, chất ức chế ăn mòn, chất ức chế gỉ, phụ gia chống mài mòn, phụ gia biến tính giảm ma sát, chất hạ điểm đông, chất ức chế tạo bọt Dầu thuỷ Chất cải thiện số độ nhớt, chất ức chế oxy hoá, chất ức chế ăn mòn/ lực gỉ, phụ gia chống mài mòn, chất hạ điểm đông, chất ức chế tạo bọt Dầu bánh Chất ức chế oxy hoá, phụ gia cực áp, chất ức chế ăn mòn/ gỉ, phụ gia chống mài mòn, phụ gia biến tính giảm ma sát, chất ức chế tạo bọt Dầu công Chất ức chế oxy hoá, chất ức chế ăn mòn/ gỉ, phụ gia biến tính giảm 33 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ cụ ma sát, chất hạ điểm đông, chất ức chế tạo bọt Dầu tuabin Chất ức chế oxy hoá, phụ gia tạo nhũ, chất ức chế ăn mòn/ gỉ nớc IV Chuyển đổi loại dầu Chuyển đổi loại dầu động công ty dầu lớn giới Shell BP Castrol Esso Mobil Texaco Melina 10W/30 SuperViscostatic10W/30 215MX TromarHD30, Stamarine30 PegagusDiesel Engineoil30 - Melina 15W/40 SuperViscostatic20W/50 220XM TromarHD40, Stamarine40 PegagusDiesel Engineoil40 - Gadinia30 EbergolDs-3-30 215MX TromarHD30, Stamarine30 Mobigard312 Ursa oilLA30 Melina 30 EgernolDL-MP MarineHeav yDR/MO TromarAS30 Mobigard300 - Sigma 30 EnergolDS3-40 MarineMPX 40 TromarSD40 Mobigard412 - Melina 40 EnergolDLMP40 - TromarSD40 Mobigard412 - Talpa 30 EnergolOEM30 MarineHeav y Tromar30 DTE oilNo.3 Doro30 Rimula 30 EnergolICHF253 215MXD TromarSR30 Mobigard324 TaroDP30 Rimula 40 EnergolICHF254 220MXD TromarSR40 Mobigard424 TaroDP40 ArginaT30 EnergolICHF303 215MXD TromarSR30 Mobigard393 TaroDP30 ArginaT40 EnergolICHF304 220MXD TromarSR40 Mobigard493 TaroDP40 Diloma BPEnergolCL40 CastrolMari neRM/DZ TromarSRX40 Mobigard593 Taro Heavy Alexia40 - - TromarS Mobigard493 - Alexia50 BPEnergolCLO50M CastrolMari neS/DZ65 TromarSVX Mobigard570 Taro Special Chuyển đổi dầu công nghiệp công ty dầu lớn giới 34 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ Shell BP Caltex Castrol Exxon Mobil Vitrea9 EnergolEM-C7 SpindleA Magna10 Nuray10 Velocite6 Vitrea22 EnergolCS22 SpindleB Magna22 Nuray22 Velocite10 Vitrea220 EnergolCS220 Regal220 Magna220 Nuray220 VacuolineBB Carnea46 EnergolEM46 Cetus46 Magna46 Coray46 Rubrex300 Carnea68 EnergolEM68 Alcaid68 Magna68 Coray68 Rubrex400 TellusR22 EnergolHLP22 Rando22 HispinVG22 NutoHP22 Velocite4 TellusS22 EnergolHLP32 RandoHD32 Hispin AWS32 NutoH32 DTE24 Tonna220 Maccurat220 Way lubricant220 MagnaCF220 FebisK220 Vactra4 TonnaT220 GHL220 - MagnaCF220 FebisK220 - Torcula100 EnergolRDE10 RockDrillLubr.EP M CastrolRD10 AroxEp100 Almo3 Omala220 EnergolGRXp2 20 Meropa220 AlfaSP220 SpartanEP2 20 Mobilgear 630 Omala800 EnergolGRXP1 000 Meropa1000 AlfaSP1000 - - Valvata460 EneergolAC460 Cylinder460 CrestaLP Cylesso460 CylinderH Valvata100 EnergolAC1000 OphirCylinder CrestaSHC Cylesstic 1000 EstraHecta Super Nassa460 EnergolDC460 PinnacleCylinder 550 CrestaLP Cylesso460 CylrexCD Fiona1500 EnergolDC1500 CavisCylinder CrestaSHC Cylesso 1500 Cylinder101 Talpa220 EnergolCS220 UrsaP50 Magna220 Aquila150 DTE5 Vacuum PumpS136 EnergolGS150 VacumPump VacumPump H Vacuum PumP VacumPump CorenaH68 EnergolRc68 Compressor VDL68 AircolPD68 Compressor 68 Rarus425 Clavus68 EnergolLPT68 Capella68 Icematic99 Zerice68 ArcticEH SDRefrigen ator EnergolLPTF68 - Icematic299 ZericeS68 ArcticSHC TurboT100 EnergolTHB100 RegalR&O100 PerfectoT100 Teresso100 - DialaB EnergolJSA TransformeBS Insulating BS14B Transforme B30 Mobilect35 DialaBX EnergolJHSA TransformeBS Insulating TranselectA Mobilect44 35 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ BS14B Tài liệu tham khảo Đinh Thị Ngọ Hoá học dầu mỏ khí Nhà xuất Khoa học kỹ thuật Hà Nội, 2005 C.Kaijas Dầu mỡ bôi trơn Nhà xuất Khoa học kỹ thuật Hà Nội, 1993 Lê Văn Hiếu Công nghệ chế biến dầu mỏ Nhà xuất Khoa học kỹ thuật Hà Nội, 2000 Nguyễn Thị Minh Hiền Công nghệ chế biến khí tự nhiên khí đồng hành Nhà xuất Khoa học kỹ thuật, 2004 Kiều Đình Kiểm Các sản phẩm dầu mỏ hoá dầu Nhà xuất Khoa học kỹ thuật Hà Nội, 2005 Sổ tay sử dụng dầu mỡ bôi trơn Viện hoá học công nghiệp Việt Nam Nhà xuất Khoa học kỹ thuật Hà Nội, 1991 Thomas, Johnson Petroleum engineering refinery, 1982 Robert W Miller Lubricanas and their applicatión New York, 1993 H.H Zuidema The Performamce of Lubricanting Oils Reinhold Publishing Corporation New York, 1959 36 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ 37 [...]... đợc -tính linh hoạt Loại dầu Phụ gia bôi trơn Dầu động Chất cải thiện chỉ số độ nhớt, chất ức chế oxy hoá,chất tẩy rửa, phụ gia cơ phân tán, chất ức chế ăn mòn, chất ức chế g , phụ gia chống mài mòn, phụ gia biến tính giảm ma sát, chất hạ điểm đông, chất ức chế tạo bọt Dầu thuỷ Chất cải thiện chỉ số độ nhớt, chất ức chế oxy ho , chất ức chế ăn mòn/ lực g , phụ gia chống mài mòn, chất hạ điểm đông, chất... dính Phụ gia loại này là các chất làm tăng độ bám dính và độ nhớt của dầu Nói cách khác là các phụ gia này làm cho chất bôi trơn bám dính vào máy tốt hơn, không dễ bị trôi,bị rò r , làm nhiễm bẩn môi trờng xung quanh Các chất điển hình cho loại phụ gia này bao gồm chất làm biến đổi độ nhớt, ví dụ nh polyacrylat, polyizobutylen, xà phòng nhôm của các axit không no và các loại xà phòng khác Các phụ gia. .. nhỏ nhất Phụ gia Fm bao gồm nhiều loại hợp chất chứa oxy, lu huỳnh, đồng và các nguyên tố khác Các phụ gia này làm tăng độ bền của màng dầu chủ yếu do hiện tợng hấp phụ vật lý nhờ đó làm giảm ma sát III Sản xuất dầu nhờn thơng phẩm 1 Nguyên liệu sản xuất dầu nhờn Dầu nhờn ngày nay có nguồn gốc chủ yếu từ dầu mỏ Vì vậy dầu mỏ là một dạng nguyên liệu chủ yếu để sản xuất dầu nhờn Trong thực tế dầu gốc... hiệu ứng phụ không mong muốn của phụ gia cần đợc khắc phục và việc tổ hợp các phụ gia phải đợc điều chỉnh để đạt đợc tính năng tối u của phụ gia trong dầu bôi trơn Cần nhớ rằng một lợng nhỏ chất xúc tác thêm vào trong quá trình sản xuất phụ gia thờng gây ra sự thay đổi lớn trong tác dụng tơng hỗ của phụ gia Những phụ gia của phụ gia này đợc các chuyên gia đánh giá rất cao Dầu gốc ảnh hởng đến phụ gia qua... Dầu bánh Chất ức chế oxy ho , phụ gia cực áp, chất ức chế ăn mòn/ g , phụ gia răng chống mài mòn, phụ gia biến tính giảm ma sát, chất ức chế tạo bọt Dầu công Chất ức chế oxy ho , chất ức chế ăn mòn/ g , phụ gia biến tính giảm 33 Bài tập lớn hoá học dầu mỏ cụ ma sát, chất hạ điểm đông, chất ức chế tạo bọt Dầu tuabin Chất ức chế oxy ho , phụ gia tạo nh , chất ức chế ăn mòn/ gỉ hơi nớc IV Chuyển đổi các. .. thành các chất phụ gia bề mặt phụ thuộc nhiều vào khả năng của chúng hấp phụ trên bề mặt máy ở thời gian nhất định Dầu gốc có tính hoà tan cao có thể giữ phụ gia ở dạng hoà tan mà không cho phép chúng hấp phụ Mặt khác dầu gốc có tính hoà tan kém có thể để phụ gia bị tách trớc khi chúng kịp hoàn thành chức năng đã định trớc Vì có khả năng cải thiện tính của dầu bôi trơn và chất lỏng bôi trơn nên phụ gia. .. chế dầu gốc và các phụ gia 3 Công nghệ sản xuất dầu gốc kinh điển a.Giai đoạn 1: Chng cất chân không để tách lấy các phân đoạn riêng biệt dựa vào độ nhớt và nhiệt độ sôi Mục đích là điều chỉnh độ nhớt và khoảng nhiệt độ cháy của dầu gốc Tại đây dầu khoáng đợc tách thành các phần cất có độ nhớt khác nhau nh phân đoạn dầu nhờn nh , phân đoạn dầu nhờn nặng và phần cặn ( bitum) Tất cả các dầu bôi trơn. .. dùng trong các động cơ xăng và điêzen Phụ gia HD bao gồm các chất tẩy rửa và phân tán Cả hai phụ gia này có chức năng làm sạch Mục đích của những phụ gia này trong động cơ là: - Giữ cho dầu và các sản phẩm cháy không tan trong trạng thái lơ lửng - Ngăn cách các sản phẩm oxy hoá nh nhựa atphan không kết tụ thành hạt Các sản phẩm cháy chứa các cặn cacbon tạo thành do nhiệt phân các sản phẩm dầu xuống... 1987 trong ASTM MS,phơng pháp thử Sequence MIL L 2104A 2104B phần bổ xung 1 MIL L 2104B, MIL L 46152 *, MIL L 46152A* và B* MIL L 2104 C* và D* Thoả mãn nhóm CD theo API và CumminsNTC40 0, Mack EO-K2 II Phụ gia cho dầu bôi trơn II.1.Đặc tính chung của phụ gia Phụ gia là những hợp chất hữu c , cơ kim và vô c , thậm chí các nguyên tố đợc đa thêm vào dầu bôi trơn nh: dầu mỡ nhờn, chất lỏng chuyên... sử dụng phụ gia EP có thể làm nảy sinh vấn đề ăn mòn Thông thờng, khi khả năng phản ứng của các phụ gia tăng thì sự mài mòn dính giảm và sự mài mòn do ăn mòn hoá học tăng lên Các phụ gia EP đợc sử dụng rộng rãi nhất là các loại dầu béo đợc sunfua ho , các este và các hydrocacbon nh polybuten, hydrocacbon đợc clo ho , các hợp chất chứa S Cl, các đisunfua thơm và mạch thẳng, photphit hữu cơ ,dầu béo