I HC QUC GIA H NI TRNG I HC GIO DC NGUYN TH LAN HNG XY DNG H THNG V HNG DN GII BI TP CHNG "SểNG C V SểNG M" VT L 12 DNH CHO HC SINH LP CHN LUN VN THC S S PHM VT L H NI - 2014 I HC QUC GIA H NI TRNG I HC GIO DC NGUYN TH LAN HNG XY DNG H THNG V HNG DN GII BI TP CHNG "SểNG C V SểNG M" VT L 12 DNH CHO HC SINH LP CHN LUN VN THC S S PHM VT L Chuyờn ngnh: L LUN V PHNG PHP DY HC (B MễN VT L) Mó s: 60140111 Ngi hng dn khoa hc: GS.TS TễN TCH I H NI - 2014 LI CM N Trong sut quỏ trỡnh hc v hon thnh lun ny, tụi ó nhn c s ng h, giỳp quý bỏu ca cỏc thy cụ giỏo, cỏc cỏn b ph trỏch, bn bố v nhng ngi thõn ca tụi Vi lũng kớnh trng v bit n sõu sc, tụi xin c by t li cm n chõn thnh ti: Cỏc thy cụ giỏo ban giỏm hiu, Phũng o to sau i hc, Trng i hc Giỏo Dc - i hc Quc Gia H Ni, cựng ton th cỏc thy cụ giỏo tham gia ging dy, giỳp tụi quỏ trỡnh trng thnh ti trng, ó to mi iu kin thun li giỳp tụi hon thnh lun c bit, tụi xin by t lũng bit n sõu sc ti GS TS Tụn Tớch i, ngi thy ỏng kớnh ó ht lũng giỳp , hng dn, ng viờn v to mi iu kin thun li cho tụi sut quỏ trỡnh thc hin ti ny Tụi cng chõn thnh cm n Ban giỏm hiu cựng th giỏo viờn v hc sinh trng THPT Qu Vừ s - Qu Vừ - Bc Ninh ó to iu kin giỳp tụi quỏ trỡnh thc nghim s phm Cui cựng, tụi xin gi li cm n chõn thnh ti gia ỡnh v bn bố tụi ó luụn bờn ng viờn v to mi iu kin tt nht giỳp tụi sut quỏ trỡnh hc v hon thnh lun H Ni, thỏng 11 nm 2014 Tỏc gi Nguyn Th Lan Hng i DANH MC CC CH VIT TT Tờn vit tt Tờn y C i chng HS Hc sinh HSG Hc sinh gii GV Giỏo viờn TN Thc nghim THPT Trung hc ph thụng i i MUCLC Trang Li cm n i Danh mc vit tt ii Mc lc .iii Danh mc cỏc bng v Danh mc cỏc hỡnh vi M U .1 Chng 1: C S Lí LUN V THC TIN CA TI .5 1.1 Vn dy hc phõn húa v t chc cỏc lp chn trng THPT 1.2 Bi dng kin thc cho hc sinh cỏc lp chn trng THPT 1.2.1 Vai trũ ca cỏc lp chn trng THPT 1.2.2 Nhng nng lc, phm cht v nhu cu ca hc sinh lp chn 1.2.3 Nhng du hiu ca mt hc sinh cú kh nng hc tt mụn Vt lớ 1.2.4 Cỏc hỡnh thc t chc dy hc cho hc sinh cỏc lp chn 1.3 Dy gii bi vt lớ ph thụng 10 1.3.1 Khỏi nim v bi Vt lớ .10 1.3.2 Vai trũ, tỏc dng ca bi vt lớ dy hc Vt lớ 10 1.3.3 Vai trũ ca bi vt lớ i vi vic phỏt hin v bi dng kin thc cho HS cú nng lc tt v HS gii 11 1.3.4 Vai trũ, tỏc dng ca bi phn súng c v súng õm chng trỡnh Vt lớ ph thụng 12 1.3.5 Phõn loi bi Vt lớ 12 1.3.6 Phõn tớch t quỏ trỡnh gii bi Vt lớ 15 1.3.7 Phng phỏp gii bi Vt lớ 16 1.3.8 Hng dn hc sinh gii bi Vt lớ 18 1.3.9 La chn bi dy hc Vt lớ 21 1.4 Tỡm hiu kin thc ging dy cho HS lp chn trng THPT 22 1.4.1 Chng trỡnh bi dng kin thc chung cho HS lp chn .22 1.4.2 Chng trỡnh bi dng HS gii cỏc lp chn 23 1.4.3 Thc trng dy hc cỏc lp chn .24 1.5 Tỡm hiu thc trng vic dy hc Vt lớ cho HS lp chn trng THPT Qu Vừ - Qu Vừ - Bc Ninh 25 1.5.1 S phỏt trin trng THPT Qu Vừ - Qu Vừ - Bc Ninh 25 1.5.2 Thc trng dy hc chng "Súng c v súng õm" Vt lớ 12 trng THPT Qu Vừ 1- Qu Vừ - Bc Ninh .26 1.5 Kt lun Chng 27 iii Chng 2: XY DNG H THNG V HNG DN GII BI TP CHNG "SểNG C V SểNG M" VT L 12 DNH CHO HC SINH LP CHN 28 2.1 Phõn tớch ni dung kin thc v "Súng c v súng õm" Vt lớ 12 28 2.1.1 Cỏc khỏi nim c bn v súng c .28 2.1.2 Phng trỡnh súng 31 2.1.3 Giao thoa súng 33 2.1.4 Súng dng 35 2.1.5 Súng õm 38 2.2 V trớ v vai trũ chng "Súng c v súng õm" Vt lớ 12 THPT 41 2.3 S cu trỳc ni dung chng "Súng c v súng õm" Vt lớ 12 THPT .41 2.4 Mc tiờu dy hc chng "Súng c v súng õm" Vt lớ 12 THPT .43 2.4.1 Mc tiờu v kin thc v cp nhn thc .43 2.4.2 Mc tiờu v k nng 46 2.5 Xõy dng h thng v hng dn gii bi chng "Súng c v súng õm" Vt lớ 12 dnh cho hc sinh lp chn 46 2.5.1 Phõn loi cỏc dng bi c bn chng "Súng c v súng õm" Vt lý 12 46 2.5.2 H thng bi v hng dn gii bi chng "Súng c v súng õm" 47 2.6 Kt lun Chng .94 Chng 3: THC NGHIM S PHM 95 3.1 Mc ớch v nhim v ca thc nghim s phm 95 3.1.1 Mc ớch thc nghim s phm 95 3.1.2 Nhim v thc nghim s phm 95 3.2 i tng thc nghim s phm 95 3.3 Phng phỏp thc nghim s phm 96 3.4 Phõn tớch v ỏnh giỏ kt qu thc nghim s phm 96 3.4.1 Xõy dng tiờu ỏnh giỏ 96 3.4.2 Phõn tớch kt qu v mt nh tớnh .97 3.4.3 Phõn tớch kt qu v mt nh lng 98 3.5 ỏnh giỏ chung v thc nghim s phm 103 3.6 Kt lun Chng .104 KT LUN V KHUYN NGH 105 Kt lun 105 Khuyn ngh 105 TI LIU THAM KHO 106 PH LC 108 iv DANH MC CC BNG Trang Bng 2.1: Ma trn mụ t mi liờn h gia ni dung kin thc chng v cp nhn thc 43 Bng 3.1: Bng thng kờ im s 9 Bng 3.2: Bng x lý kt qu 0.0 Bng 3.3: Bng tng hp phõn loi hc sinh theo kt qu im kim tra 0.0 Bng 3.4: Bng tn s, tn sut v tn sut ly tớch bi kim tra .1 Bng 3.5 Cỏc tham s c trng .1 0.1 v DANH MC CC HèNH Trang Hỡnh 1.1: S phõn loi bi vt lớ 15 Hỡnh 1.2 : S nh hng gii 19 Hỡnh 2.1: Din gii cho kt lun v lch pha 32 Hỡnh 2.2: Din gii v s nhanh pha, chm pha 32 Hỡnh 2.3: Hỡnh nh giao thoa ngun cựng pha 34 Hỡnh 2.4: Mụ phng hỡnh nh súng dng 35 Hỡnh 2.5: Mụ t iu kin cú súng dng trờn si dõy cú u c nh 36 Hỡnh 2.6: Mụ t iu kin cú súng dng trờn si dõy cú mt u c nh, mt u t 36 Hỡnh 2.7: S cu trỳc ni dung chng "Súng c v súng õm" vt lớ 12 53 Hỡnh 2.8: Hỡnh minh bi dng 53 Hỡnh 2.9: Hỡnh minh ỏp ỏn bi dng 54 Hỡnh 2.10: Hỡnh phng phỏp gii toỏn liờn quan n phng trỡnh súng dng 55 Hỡnh 2.11a: Minh bi dng 59 Hỡnh 2.11b: Minh bi dng 59 Hỡnh 2.11c: Minh bi dng 59 Hỡnh 2.11d: Minh bi dng 59 Hỡnh 2.11e: Minh bi dng 60 Hỡnh 2.12: Minh bi dng 65 Hỡnh 2.13: Hỡnh cho phng phỏp gii bi toỏn dng v pha dao ng ca mt im nm trờn ng trung trc hai ngun 70 Hỡnh 2.14: Minh bi dng 73 Hỡnh 2.15: Hỡnh hng dn hc sinh bi dng 74 Hỡnh 2.16: Hỡnh minh phng phỏp gii bi toỏn liờn quan n hai im dao ng cựng pha hoc ngc pha dng 76 Hỡnh 2.17: Hỡnh minh cho hng dn bi dng 7 Hỡnh 2.18: Hỡnh minh bi dng 78 Hỡnh 2.19: Hỡnh bi 6.1 .3 Hỡnh 2.20: Hỡnh bi 7.1 .3 Hỡnh 2.21: Hỡnh bi 6.3 .0 Hỡnh 3.1: th ng phõn b tn sut ly tớch ca cỏc lp C v TN 10 Hỡnh 3.2: Biu phõn loi kt qu kim tra hc sinh theo im 02 vi Bng 3.2 Bng x lớ kt qu Lp 12A5 ( lp thc nghim ) Xi n i Lp 12A6 ( lp i chng ) ( X i X ) ( X i X ) ni ( X i X ) X i ni ( X i X ) ( X i X ) ni ( X i X ) -3,74 13,99 -2,52 6,35 31,75 -2,74 7,51 15,02 -1,52 2,31 13,86 -1,74 3,03 24,24 11 -0,52 0,27 2,97 10 -0,74 0,55 5,5 7 0,48 0,23 1,61 0,26 0,07 0,42 8 1,48 2,19 17,52 11 1,26 1,59 17,49 2,48 6,15 30,75 10 2,26 5,11 25,55 10 3,48 12,11 42 42 Bng 3.3 Bng tng hp phõn loi hc sinh theo kt qu im kim tra i chng Thc nghim Lp S HS Tn sut S HS (%) Phõn loi hc sinh Tn sut (%) t im yu kộm (0-4) 11,9 0 t im trung bỡnh, khỏ (5-7) 24 57,14 20 47,62 t im gii (8-10) 13 30,96 22 52,38 100 Bng 3.4 Bng tn s, tn sut v tn sut ly tớch bi kim tra Tn s im Xi Lp thc nghim Tn sut Tn sut (s HS (% HS t im t im X i) Xi ) ly tớch (% HS t Tn s Lp i chng Tn sut Tn sut ly (s HS (% HS tớch (% HS t im t im t im Xi Xi) Xi ) tr xung) im Xi tr xung) 10 0 11,90 11,90 4,76 4,76 14,29 26,19 19,05 23,81 11 26,19 52,38 10 23,81 47,62 16,67 69,05 14,29 61,91 19,05 88,10 11 26,19 88,10 11,90 100 11,90 100 0 100 42 100 42 100 Bng 3.5 Cỏc tham s c trng Tham s X S2 S V Thc nghim 7,74 2,15 1,46 18,86% i chng 6,52 2,40 1,55 23,77% i tng 101 Tn sut ly tớch (%) 100 80 60 TN C 40 20 0 10 im Hỡnh 3.1: th ng phõn b tn sut ly tớch ca cỏc lp C v TN Tn sut (%) 50 40 i chng Thc nghim 30 20 10 Yu- kộm Trung bỡnh - khỏ Gii Hỡnh 3.2: Biu phõn loi kt qu kim tra hc sinh theo im * Nhn xột : Qua phõn tớch kt qu thc nghim chỳng tụi nhn thy : - im trung bỡnh cng ca lp thc nghim cao hn lp i chng - T l hc sinh t im khỏ, gii lp thc nghim cao hn lp i chng - T l s hc sinh trung bỡnh, yu lp thc nghim thp hn lp i chng 102 - H s phõn tỏn lp thc nghim thp hn lp i chng (STN < SC) iu ú cho thy, im s ca lp thc nghim phõn tỏn ớt hn so vi lp i chng Nh vy cht lng HS lp thc nghim ng u hn lp i chng - H s bin thiờn giỏ tr im s ca lp thc nghim nh hn ca lp i chng cho thy: phõn tỏn v im s quanh im trung bỡnh ca lp thc nghim nh hn lp i chng - th ng phõn b tn sut tớch ly (hi t lựi) ca lp thc nghim luụn nm bờn phi v bờn di ca lp i chng iu ú cho thy, hc sinh lp thc nghim t kt qu cao hn so vi lp i chng Da trờn cỏc kt qu thc nghim s phm cho thy cht lng hc ca HS lp TN cao hn HS lp C 3.5 ỏnh giỏ chung v thc nghim s phm Sau tin hnh thc nghim s phm v x lý cỏc s liu, chỳng tụi rỳt mt s nhn xột sau: HS lp TN nm vng kin thc hn, biu hin kh nng tỏi hin v dng kin thc tt hn, bit cỏch gii quyt v ch ng tỡm cỏch g i i b i t p t i u K t q u k i m t r a c h o t h y l p TN i m t r u n g b ỡ n h c a o h n lp C T l HS t im khỏ gii lp TN cao hn, cũn t l HS yu kộm v trung bỡnh ca lp TN thỡ thp hn lp C Khụng khớ hc ca HS lp TN sụi ni hn v kh nng ghi nh, tỏi hin kin thc cao hn HS lp C Kt qu hc ca lp TN tt hn lp C, cht lng ca lp TN ng u hn, n nh hn so vi lp C Nh vy cú th kt lun, vic s dng h thng bi vt lớ m chỳng tụi son thotrong quỏ trỡnh dy hc ó mang li hiu qu cao; HS thu nhn kin thc tt, phỏt trin kh nng dng sỏng to, c lp v phỏt trin c nng lc nhn thc v t ca HS Bờn cnh cỏc kt qu nờu trờn, cỏc GV dy TN u cho rng: h thng bi xõy dng quỏ trỡnh hon thin lun ó giỳp GV cú mt h thng bi phong phỳ, rừ rng, m bo cht lng, ỏp ng mt phn nhu cu v vic s dng bi dy hc cỏc lp chn 103 Do thi gian cú hn nờn ti ch nghiờn cu phn bi v "Súng c v súng õm" vic s dng bi dy v hc Vt lớ c ci thin hn na, cn phi xõy dng hon thin tip h thng cho cỏc phn khỏc chng trỡnh Vt lớ ph thụng 3.6 Kt lun Chng Sau thc nghim s phm, thụng qua t chc, theo dừi, phõn tớch cỏc gi dy thc nghim v i chng kt hp vi trao i vi giỏo viờn v hc sinh, c bit l vic x lớ cỏc bi kim tra theo kim nh ó khng nh gi thuyt khoa hc ca lun l ỳng n, cỏc kt qu thu c ó chng t: - H thng v phng phỏp gii bi chng "Súng c v súng õm" trỡnh by lun cú tớnh kh thi - Vic t chc bi dng hc sinh lp chn theo ni dung ny gúp phn kớch thớch hng thỳ hc v nhn thc ca HS, giỳp HS hc tp, nghiờn cu t hiu qu cao, phỏt huy c tớnh tớch cc, t lc suy ngh, tip thu v ghi nh kin thc tt hn - Hc sinh cú kh nng nm vng kin thc c bn v tỡm hiu sõu hn cỏc kin thc nõng cao, bit dng linh hot v hiu qu Tuy nhiờn, vic thc nghim mi ch c tin hnh vi hai lp hc sinh cú trỡnh tng ng nhau, ú i tng thc nghim nm phm vi hp nờn cn phi tin hnh thc nghim trờn cỏc i tng hc sinh khỏc mang tớnh "i tr" hn cú nhng iu chnh, b sung cho h thng bi v phng phỏp gii cú tớnh linh hot, phự hp vi i tng hc sinh v t hiu qu cao 104 KT LUN V KHUYN NGH Kt lun Sau thc hin ti nghiờn cu, i chiu vi cỏc nhim v ca ti, chỳng tụi ó gii quyt c nhng sau: - Da trờn c s lớ lun ca vic bi dng kin thc cho hc sinh cỏc lp chn, chỳng tụi ó xõy dng c h thng bi v nh hng phng phỏp gii cho phn "Súng c v súng õm" Vt lớ 12 dnh cho hc sinh lp chn - Quỏ trỡnh thc nghim s phm v cỏc kt qu t c ó chng t tớnh kh thi ca ti Vic s dng h thng bi phn "Súng c v súng õm" ó em li hng thỳ v hiu qu vic bi dng, nõng cao kin thc cho hc sinh lp chn - H thng bi ny cũn giỳp hc sinh phỏt trin kh nng t duy, tớnh tớch cc, ch ng v sỏng to gii quyt nhng nõng cao Vt lớ ca hc sinh gii Khuyn ngh Chỳng tụi nhn thy rng ti thnh cụng hn cn tin hnh thc nghim s phm v a vo s dng mt phm vi rng hn H thng bi cn c cp nht, b sung cho phự hp vi tng i tng hc sinh v mc tiờu ca quỏ trỡnh dy hc thc t Hin nay, quỏ dy hc THPT núi chung v mụn vt lớ núi riờng mang nng tớnh truyn thng C chng trỡnh, phng phỏp dy hc u hng n cung cp kin thc, cha chỳ trng rốn luyn cỏc thao tỏc t duy, k nng cn thit hc v cuc sng Thit ngh, cn i mi chng trỡnh, phng phỏp dy hc v c bit l cỏch ỏnh giỏ, to hng thỳ hc tp, phỏt huy tớnh tớch cc, t lc v sỏng to ca hc sinh T ú nõng cao cht lng dy hc, to nờn cỏc th h ngi Vit nam phỏt trin ton din 105 TI LIU THAM KHO Lng Duyờn Bỡnh (2008), Sỏch giỏo khoa Vt lớ 12 Nxb Giỏo dc Lng Duyờn Bỡnh (2008), Sỏch giỏo viờn Vt lớ 12 Nxb Giỏo dc V Cao m (1998), Phng phỏp lun nghiờn cu khoa hc Nxb khoa hc v k thut, H Ni Nguyn Thanh Hi (2001 ), Bi nh tớnh v cõu hi thc t Vt lớ 12 Nxb Giỏo dc Nguyn Cnh Hũe (2009), Nhng bi hay v in hỡnh Vt lớ 12 Nxb i hc Quc gia H Ni Bựi Quang Hõn, Trn Vn Bi, Nguyn Vn Minh, Phm Ngc Tin (2003) Gii toỏn Vt lớ 12 - Tp Nxb Giỏo dc V Thanh Khit (2008), Phng phỏp gii toỏn Vt lớ 12 Nxb Giỏo dc V Thanh Khit (2008 ), Tuyn cỏc bi toỏn c bn v nõng cao Vt lớ 12 Nxb i hc Quc gia H Ni Ngụ Diu Nga, Bi ging mụn phõn tớch chng trỡnh Vt lý ph thụng 10 Ngh quyt trung ng khúa VIII (1996), Quc hi nc Vit Nam, H Ni 11 Lờ c Ngc (2012), o lng v ỏnh giỏ thnh qu hc tp, H Ni 12 Lờ c Ngc, Trn Th Hoi (2012), Phỏt trin chng trỡnh, H Ni 13 V Quang (Ch biờn), Lng Duyờn Bỡnh - Tụ Giang - Ngụ Quc Quýnh (2008) Bi vt lớ 12 Nxb Giỏo dc 14 Nguyn c Thõm, Nguyn Ngc Hng (2001), T chc hot ng nhn thc cho HS dy hc Vt lớ trng ph thụng Nxb i hc Quc gia H Ni 15 Phm Hu Tũng (1994 ), Bi phng phỏp dy bi Vt lớ Nxb Giỏo dc H Ni 16 Phm Hu Tũng (2001), Bi ging chuyờn : Chc nng t chc, kim tra, nh hng hnh ng hc ca dy hc Trng i hc S phm H Ni 17 Phm Hu Tũng (2007), Dy hc vt lớ trng ph thụng theo nh hng phỏt trin hot ng hc tớch cc, t ch, sỏng to v t khoa hc Nxb i hc S phm, H Ni 106 18 Hng Tr (2008), Bi ging chuyờn phng phỏp dy hc Vt lớ H Ni 19 Hng Tr, Phm Gia Phỏch (2009) Dy hc bi vt lớ trng THPT Nxb i hc S Phm, H Ni 20 Nguyn Anh Vinh (2012 ), Gii bng nhiu cỏch v mt cỏch cho nhiu bi toỏn Vt lớ Nxb tng hp thnh ph H Chớ Minh 107 PH LC Ph lc PHIU IU TRA GIO VIấN Vui lũng ỏnh du X vo cỏc ni dung m thy/cụ cho l phự hp cỏc cõu hi Chõn thnh cm n s hp tỏc ca quý thy cụ! Cõu Khi dy gii bi cỏc lp chn, thy/ cụ quan tõm n no sau õy? Bi theo trỡnh t sỏch giỏo khoa Phõn loi bi v phng phỏp gii Ch chn cỏc bi phự hp vi hc sinh H thng cỏc bi khú Cõu Thy/ cụ hóy ỏnh giỏ mc la chn bi dy cỏc lp chn theo cỏc tiờu sau õy? Mc Rt u tiờn u tiờn Bỡnh thng Khụng dựng n Bi sỏch giỏo khoa Bi sỏch bi Bi chn theo s trng riờng T son tho bi Cõu Theo ỏnh giỏ chung ca cỏ nhõn thy/ cụ i vi hc sinh lp chn, bi chng súng c v súng õm thuc dng: D Bỡnh thng Khú 108 Theo thy/ cụ thỡ lớ l gỡ? Cõu Trong quỏ trỡnh dy chng súng c v súng õm , thy/ cụ thng s dng bi vt lớ no: u gi v cui gi Cui gi Ch gi bi Hc sinh phi t lm 109 Ph lc PHIU IU TRA HC SINH Hóy ỏnh du X vo cỏc ni dung m em cho l phự hp cỏc cõu hi Cm n s hp tỏc ca cỏc em! Cõu 1: Em hóy ỏnh giỏ mc cỏc tỏc dng ca bi vt lý? Mc Rt cú tỏc Cú tỏc dng dng Khụng cú tỏc dng Cỏc tỏc dng ca BTVL Giỳp ụn v o sõu kin thc lý thuyt Giỳp rốn luyn k nng dng lý thuyt vo thc t Giỳp phỏt trin t sỏng to, tớnh c lp v t lc Giỳp ỏnh giỏ mc nm bt kin thc Cõu 2: Trong quỏ trỡnh gii bi em hóy ỏnh giỏ mc khú khn ca cỏc bc gii sau? Mc Thng Thnh xuyờn Ni dung hc sinh gp khúkhn Tỡm hiu bi v kớ hiu cỏc i lng vt lý theo quy c Tỡm cỏc mi liờn h gia cỏc i lng ó cho v i lng xỏc nh Vn dng kin thc toỏn hc, húa hc tỡm nghim Bin lun tỡm nghim ỳng 110 Khụng thong bao gi Cõu 3: Khi lm bi mc s dng cỏc cỏch lm sau õy ca em nh th no? Mc Cỏch lm Thng Thnh Khụng xuyờn thong bao gi Hiu k lý thuyt sau ú lm bi Ch xem qua lý thuyt sau ú lm bi Khụng xem lý thuyt m lm bi ngay, ch no cn xem li lý thuyt thỡ m sỏch xem c trc li gii v thc hin li mt cỏch thun thc Cõu 4: Lý em khụng lm c bi vt lý thng l gỡ? (Cú th chn nhiu phng ỏn) Khụng hiu lý thuyt nờn khụng bit ỏp dng Hiu lý thuyt nhng khụng bit ỏp dng Khụng nm c phng phỏp gii cỏc dng bi chng ny Bit phng phỏp gii nhng thc hin hay sai sút Cõu 5: Sau hon thnh mt bi tp, em thc hin cỏc cụng vic sau õy nh th no? Mc Thng Thnh Khụng xuyờn thong bao gi Cụng vic Khụng xem li bi m chuyn sang bi khỏc Tỡm cỏch gii khỏc v so sỏnh cỏc cỏch gii Thay i cỏc iu kin bi toỏn c bi toỏn mi v t gii Phõn dng bi Cm n cỏc em ó hon thnh phiu iu tra! Sau õy cỏc em cho bit mt s thụng tin cỏ nhõn sau: H v tờn Lp : 111 Ph lc3 P N V P S BI TP 1.1 Khi gầu mặt nớc, bị nghiêng nên mép gầu không chạm mặt nớc Động tác lắc mạnh dây gầu kích thích tạo sóng truyền dây, sóng truyền xuống dới khiến cho thang gầu bị hất mạnh sang bên gầu bị lật Nếu lắc liên tục, sóng dây truyền liên tục đến thang gầu làm cho thang gầu lật qua lật lại liên tục mà miệng gầu lại không chạm đợc mặt nớc 2.1 gần bờ, lợng dao động lớp nớc dày chuyển sang lớp nớc mỏng hơn, biên độ dao động tăng lên 3.1 Khoảng cách lần chớp liên tiếp đèn : t0 = 1/25 = 0,04s Chu kỳ sóng là: T = 1/f = 0,01s Ta thấy t0 = 4T điều có nghĩa khoảng thời gian to sóng mặt nớc lan đợc quãng đờng s = trùng với lúc đầu Do ta chiếu ánh sáng mặt nớc đèn chớp sáng 25 lần 1s ta có cảm giác hình nh sóng không truyền mặt nớc có gợn lồi, lõm đứng yên 4.1: v = 1(m/s), T = 1(s), = 1(m), uO = 8cm, vdmax =16(cm/s) = /2(rad), = 4(rad), d = 4m Vi im dao ng cựng pha dmin=1m, vi im dao ng ngc pha dmin=0,5m, vi im dao ng vuụng pha dmin=0,25m Li ca M sau ú 2,5 s l -2cm, v=0,6m/s 5.1: a, 6cm b, 0,6m/s C, 50 cm/s 6.1: ang i lờn 7.1: T E n A vi v = m/s 9.1.D; 10.1.C; 11.1.B; 12.1.C; 13.1.A; 14.1.A; 15.1.B; 16.1.C; 17.1.C; 18.1.A; 19.1.B; 20.1.A 2.2: Trên mặt nớc gợn sóng có hình : Một đờng thẳng trùng với đờng trung trực AB , hai bên đờng thẳng đờng hypecbôn mặt nớc (đờng liện nét) xen kẽ chúng đờng Hypecbôn mà không dao động (đờng nét đứt) 112 xM = 2 cos (160t + 0,8) cm; dao động M sớm pha 0,8 so với dao động A & B Số gợn lồi : N = 2.16 + = 33 Vị trí gợn lồi : d = 3,25 + 0,2k k d(cm) -16 0,05 -15 0,25 3,25 15 16 6,25 6,45 Các gợn lồi cách /2 = 0,2 cm 2.2: f = 20 Hz; 2a Ti N cú biờn dao ng cc tiu (ng cc tiu th 3) ; 2b T N n H cú cc i , ng vi k = , 1, 3.2: 1a 3cm; 1b im; cc i 5.2: a) v=30cm/s , b) cú im dao ng cc i 6.2: a) v = 20cm/s b) M1 dao ng ngc pha , M2 ng yờn 7.2.B; 8.2.A; 9.2.B; 10.2.C; 11.2.A; 12.2.D; 13.2.B; 14.2.C; 15.2.B; 16.2.B 1.3 Trên dây đàn khoảng cách , đầu cần & ngựa đỡ không đổi , dây rung phát âm , xuất sóng dừng với bụng sóng Do l = /2 => = 2l = const Từ công thức = v/f ta thấy dây căng v tăng, tần số f tăng , tần số tăng tiếng (âm cao) 2.3 Khi rót nớc vào phích, không khí phích dao động phát âm Sự dao động không khí phích tạo thành sóng dừng có tác dụng nh hộp cộng hởng Độ dài cột không khí phích xấp xỉ Khi rót nớc, cột không khí phích giảm dần, làm cho bớc sóng giảm theo, kết tần số dao động tăng dần độ cao âm tăng dần lên Những ngời có kinh nghiệm cần nghe âm phát ớc lợng đợc mực nớc phích 3.3 Ban đêm yên tĩnh, ta nghe rõ tiếng vang chân phát phản xạ lại từ hai bên tờng ngõ Ban ngày tiếng vang thân thể ngời qua lại hấp thụ bị tiếng ồn thành phố át nên nghe thấy tiếng chân 4.3: AB = 21 cm cú súng dng; M l nỳt súng 6.3: v = 100 m/s; = 2.10-3 kg/m3; P = 1,25 N; l2 = 2m 7.3.C; 8.3.D; 9.3.D; 10.3.A; 11.3.A; 12.3.C; 13.3.B; 14.3.D; 15.3.B 113 1.4 Chất rắn nói chung môi trờng truyền âm tốt, không khí môi trờng truyền âm Vận tốc truyền âm kim loại (5000 m/s) lớn so với không khí (330 m/s) Hành khách thứ nghe âm phát từ đoàn tàu thông qua đờng ray nên nghe đợc sớm 2.4 Muỗi vỗ cánh nhanh hơn, ong chậm Có thể vào độ cao âm côn trùng phát để xác định điều 3.4 Hốc miệng hộp cộng hởng âm 4.4 Tóc hấp thụ sóng siêu âm dơi phát vậy, dơi không nhận đợc sóng phản xạ, không cảm thấy vật chớng ngại bay thẳng vào đầu 6.4: 36 dB; R > 0,63 km 7.4: a P = 125,6 W; b L = 70 dB 8.4: 0,1m 9.4.B; 10.4.C; 11.4.D; 12.4.C; 13.4.B; 14.4.A; 15.4.B; 16.4.A 114 [...]... của chương trình Vật lí 12 Trong khi đó học sinh thường thụ động, gặp nhiều khó khăn khi học nội dung kiến thức này Trên cơ sở đó, chúng tôi chọn đề tài: Xây dựng hệ thống và hướng dẫn giải bài tập chương "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 dành cho học sinh lớp chọn 2 Mục tiêu nghiên cứu - Xây dựng hệ thống bài tập chương "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 đảm bảo tính hệ thống, khoa học - Xây dựng hệ thống bài. .. bài tập chương "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 và hướng dẫn giải bài tập dành cho HS lớp chọn Áp dụng cho trường THPT Quế Võ 1 - Quế Võ Bắc Ninh 3 Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu xây dựng hệ thống bài tập và hướng dẫn giải bài tập chương "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 phù hợp với học sinh lớp chọn 4 Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về phương pháp dạy học Vật lí Đặc biệt chú ý đến cơ. .. tượng: Hệ thống bài tập phần "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 để giảng dạy và học tập 6 Giả thuyết khoa học Nếu xây dựng được hệ thống và hướng dẫn giải bài tập phần "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12, khoa học, đúng trọng tâm, phù hợp với trình độ học sinh, kết hợp với việc đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên thì khi vận dụng hệ thống bài tập đó vào dạy học Vật lí sẽ không những nâng cao hiệu quả học tập. .. chú ý đến cơ sở lí luận về dạy giải bài tập Vật lí phổ thông - Phân tích chương trình, nội dung kiến thức và kỹ năng cần đạt được của chương "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 - Điều tra thực trạng dạy bài tập chương "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 đối với học sinh các lớp chọn ở trường THPT Quế Võ 1 - Bắc Ninh - Xây dựng hệ thống bài tập phần sóng cơ và sóng âm phù hợp với đặc trưng lớp chọn, đồng thời... tài tập trung vào nghiên cứu hai vấn đề cơ bản sau: - Lý luận về bài tập trong dạy học vật lí và phương pháp sử dụng bài tập trong dạy học tích cực - Xây dựng hệ thống và hướng dẫn giải bài tập phần "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 8 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài - Ý nghĩa lý luận: Đánh giá vai trò, mức độ phù hợp của việc sử dụng hệ thống bài tập đã xây dựng trong dạy và học môn Vật lí 12 cho. .. luận - Nghiên cứu cơ sở lí luận để làm sáng tỏ vai trò của việc xây dựng hệ 3 thống và hướng dẫn giải bài tập Vật lí chương "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 - Nghiên cứu lí luận về phương pháp sử dụng bài tập trong dạy học môn Vật lí - Tìm hiểu tài liệu có liên quan đến đề tài: Sách giáo khoa Vật lí 12, sách giáo viên Vật lí 12, tài liệu tham khảo Vật lí, tạp chí Vật lí, các đề thi Vật lí THPT 9.2 Phương... 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài Chương 2: Xây dựng hệ thống và hướng dẫn giải bài tập phần "Sóng cơ và sóng âm" Vật lí 12 dành cho học sinh lớp chọn Chương 3: Thực nghiệm sư phạm 4 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1.1 Vấn đề dạy học phân hóa và tổ chức các lớp chọn ở trường THPT Hiện nay thế giới đang có rất nhiều xu hướng phát triển mới, đặc biệt là các xu hướng. .. nhằm giúp cho học sinh tự giải được bài tập đã cho, đồng thời dạy cho học sinh cách suy nghĩ trong quá trình giải bài tập Ưu điểm: Kết hợp được việc thực hiện hai yêu cầu cơ bản nhất khi giải một bài tập vật lí là rèn luyện tư duy học sinh trong quá trình giải bài tập và đảm bảo cho học sinh giải được bài tập đã cho Với định hướng khái quát đòi hỏi giáo viên phải phân tích cho được cơ sở định hướng hành... với bài tập chương "Sóng cơ và sóng âm" , phương pháp giải bài tập nói chung cũng trải qua bốn bước như đã nêu ở trên 1.3.8 Hướng dẫn học sinh giải bài tập Vật lí 1.3.8.1 Những công việc giáo viên cần làm trước khi hướng dẫn học sinh giải một bài toán vật lí cụ thể : - Xác định mục đích sử dụng bài toán - Xác định những kiến thức áp dụng để giải bài toán - Giải bài toán đó theo phương pháp giải một bài. .. thức liên quan Bài tập vật lí Phân loại theo nội dung Bài Bài Đề Bài Kỹ Bài tập tập tài tập thuật tập có có vật lí có tổng vui nội nội nội hợp dung dung dung cụ thể trừu lịch tượng sử Cơ Nhiệt Điện Quang Phân loại theo yêu cầu phát triển tư duy Bài Bài tập tập luyện sáng tập tạo Bài tập thiết kế Phân loại theo phương thức cho điều kiện và phương thức giải Bài tập Bài tập Bài tập Bài tập Bài tập trắc nghiệm