ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT PHÙNG THỊ HOÀI THƢƠNG GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM THEO PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG VIỆT NAM VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Luật kinh tế Mã số : 60 38 01 07 ĐÀ NẴNG - 2015 LỜI CẢM ƠN Hoàn thành luận văn nhận nhiều động viên, giúp đỡ nhiều cá nhân tập thể Trước hết, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến giáo viên hướng dẫn – Tiến sĩ Nguyễn Am Hiểu, người đã tận tình hướng dẫn trình thực luận văn Xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới quý thầy cô giáo, người đem lại cho kiến thức bổ trợ, vô có ích năm học vừa qua Cũng xin gửi lời cám ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Sau đại học, Khoa Luật trường Đại học Quốc gia Hà Nội… tạo điều kiện tốt cho trình học tập viết luận văn Hà Nội, tháng 12 năm 2015 Học viên Phùng Thị Hoài Thương LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn công trình nghiên cứu riêng Các kết nêu Luận văn chưa công bố công trình khác Các số liệu, ví dụ trích dẫn Luận văn đảm bảo tính xác, tin cậy trung thực NGƢỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT PHẦN MỞ ĐẦU Chƣơng Khái niệm chung giải việc làm pháp luật giải việc làm ……………….………………………………… ………….…11 1.1 Khái niệm chung giải việc làm ……………………… …… 11 1.1.1 Quan niệm việc làm giải việc làm………………….… …….11 1.1.2 Vai trò giải việc làm…………………….…………… …………16 1.2 Pháp luật giải việc làm……………………….…… … … 19 1.2.1 Nguyên tắc pháp luật giải việc làm……… ……… 19 1.2.2 Nội dung pháp luật giải việc làm…… ……………22 Chƣơng Thực trạng pháp luật giải việc làm thực tiễn giải việc làm thành phố Đà Nẵng…………………………………… 28 2.1 Pháp luật giải việc làm từ năm 1945 đến nay………… …….28 2.1.1 Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1954 ……………… ……………… 28 2.1.2 Giai đoạn từ năm 1954 đến năm 1985 ………………………………….30 2.1.3 Giai đoạn từ năm 1985 đến năm 1993……………………………… …….33 2.1.4 Giai đoạn từ năm 1994 đến năm 2012…… ……………………………34 2.1.5 Giai đoạn từ năm 2013 đến nay…………………………………………36 2.2 Thực trạng pháp luật giải việc làm ……………………………36 2.2.1 Về trách nhiệm bên giải việc làm ……………… 36 2.2.2 Giải việc làm cho lao động đặc thù……………………………….43 2.2.3 Tổ chức dịch vụ việc làm…………………………… ……………… 47 2.2.4 Quỹ giải việc làm………………………………………………….48 2.3 Thực tiễn giải việc làm thành phố Đà Nẵng… ………………53 2.2.1 Điều kiện tự nhiên – xã hội …………….…………… ……………… 53 2.2.2 Thực tiễn giải việc làm Thành phố Đà Nẵng………………….57 Chƣơng Một số giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao hiệu giải việc làm Việt Nam Thành phố Đà Nẵng…………………… …63 3.1 Yêu cầu hoàn thiện pháp luật giải việc làm Việt Nam…… …63 3.1.1 Hoàn thiện pháp luật việc làm giải việc làm phải đáp ứng yêu cầu nghiệp công nghiệp hóa – đại hóa đất nước.…………….… 63 3.1.2 Hoàn thiện pháp luật việc làm giải việc làm phải phù hợp với xu chung toàn cầu hội nhập quốc tế………………… ……………….64 3.2 Giải pháp hoàn thiện quy định giải việc làm pháp luật lao động Việt Nam……………………………………………………………… 65 3.2.1 Xây dựng, ban hành sửa đổi, bổ sung số quy định pháp luật giải việc làm…………………………………………………… …………….… 65 3.2.2 Hoàn thiện khung pháp luật việc làm …………… ……………….65 3.3 Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu giải việc làm thành phố Đà Nẵng……………………………………………………………………… 66 3.3.1 Tăng cường yếu tố đẩy mạnh phát triển kinh tế tạo việc làm mới.…66 3.3.2 Đẩy mạnh đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực …………………… 67 3.3.3 Phát triển nguồn vốn, phát huy hiệu sử dụng vốn cho vay giải việc làm, giảm nghèo…………………………………………………………… … 68 3.3.4 Đưa lao động làm việc nước ngoài…………………………………69 3.3.5 Hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động… ………… ……69 3.3.6 Nâng cao hiệu Trung tâm dịch vụ việc ……………………………70 3.3.7 Tổ chức thực ………………………….……….…………………………70 KẾT LUẬN ……………………………………………………………… …75 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ………………………………… 76 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BLLĐ Bộ luật lao động TTDVVL Trung tâm dịch vụ việc làm XKLĐ Xuất lao động QGQVL Quỹ giải việc làm GDP Tổng sản phẩm nội địa ILO Tổ chức lao động quốc tế WTO Tổ chức Thương mại Thế giới ASEAN Hiệp hội quốc gia Đông Nam Á AFTA Khu vực Mậu dịch Tự ASEAN PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Hoạt động kiếm sống hoạt động quan trọng giới động vật nói chung người nói riêng Tuy nhiên, người kiếm sống không hoạt động đơn giúp người thích ứng với thiên nhiên, với điều kiện sống mà qua cải tạo người, biến người từ sinh vật hoang dã thành sinh vật xã hội có ý thức, tham gia vào quan hệ xã hội Hoạt động kiếm sống người gọi chung việc làm thực việc làm Trong kinh tế thị trường, việc làm thất nghiệp vấn đề mang tính tính chất toàn cầu, vấn đề không loại trừ quốc gia dù nước phát triển hay nước có kinh tế phát triển Giải việc làm, chống thất nghiệp vấn đề nan giải Với ý nghĩa việc làm, Đảng nhà nước ta đề quan điểm đảm bảo việc làm cho người dân mục tiêu xã hội hàng đầu Giải việc làm, đảm bảo cho người có khả lao động, có nhu cầu làm việc có hội có việc làm trách nhiệm cấp, ngành toàn xã hội Đặc biệt bối cảnh suy thoái kinh tế Việt Nam vấn đề việc làm giải việc làm lại trở nên cấp thiết Thành phố Đà Nẵng vùng kinh tế trọng điểm nước ta nói chung khu vực Miền trung nói riêng Đây nơi có nhiều điều kiện tự nhiên thuận lợi, lực lượng lao động dồi Trong năm gần đây, quy hoạch đất đai tốt tạo nên thành phố Đà Nẵng trẻ, đầy tiềm năng, thu hút đông đảo người dân tỉnh lân cận đến sống làm việc Do đó, vấn đề giải việc làm cho người lao động địa bàn thành phố quan trọng, góp phần không nhỏ cho phát triển bền vững Thành phố coi trung tâm miền trung Chính chọn đề tài “Giải việc làm theo pháp luật lao động Việt Nam thực tiễn thực thành phố Đà Nẵng” làm luận văn Thạc sỹ luật học với mong muốn góp phần hoàn thiện pháp luật việc làm giải việc làm Việt Nam nói chung thực tiễn giải việc làm Thành phố Đà Nẵng nói riêng Tình hình nghiên cứu đề tài Lao động việc làm có vai trò quan trọng, đề tài lĩnh vực tạo sức hút mạnh mẽ cho nhà nghiên cứu, chuyên gia kinh tế pháp lý tiến hành nghiên cứu, tìm hiểu đưa nhiều đề tài khoa học có giá trị Cho đến nay, có nhiều viết, nhiều đề tài, công trình nghiên cứu khoa học vấn đề Dưới góc độ kinh tế - xã hội kể tới số viết tạp chí như: “Giải việc làm thời kỳ hội nhập” tác giả Nguyễn Thị Kim Ngân (Tạp chí Cộng sản số 23 năm 2007), “Giải việc làm cho lao động Việt Nam: Nghịch lý thiếu, thừa” tác giả Lan Ngọc (Báo Lao động số 291 ngày 16/12/2008), “Pháp luật lao động trình toàn cầu hóa” tác giả Phạm Trọng Nghĩa (Tạp chí nghiên cứu Lập pháp số 11 năm 2008), “Việc làm hội nhập kinh tế quốc tế nước ta” tác giả Nguyễn Tiệp (Tạp chí Lao động – Xã hội số 394 năm 2010), “Cho thuê lại lao động yêu cầu đặt việc điều chỉnh pháp luật lao động Việt Nam” tác giả Lê Thị Hoài Thu (Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Luật học 28 năm 2012) Bên cạnh đề tài khoa học: “Đánh giá việc thực chiến lược việc làm giai đoạn 2001-2005 xây dựng chiến lược việc làm kỳ đại hội X” Viện Khoa học Lao động xã hội năm 2004, “Nghiên cứu, đánh giá tác động lao động, việc làm xã hội sau Việt Nam gia nhập WTO đề xuất giải pháp” Cục Việc làm năm 2008, “Pháp luật lao động việc làm – Một số vấn đề lý luận thực tiễn” tác giả Nguyễn Thắng Lợi năm 2010, “Pháp luật quan hệ lao động Việt Nam – Thực trạng phương pháp hoàn thiện” ĐHQGHN PGS.TS Lê Thị Hoài Thu chủ trì Một số công trình nghiên cứu góc độ pháp lý như: Luận văn Thạc sỹ luật học: “Việc làm quy định pháp luật việc làm Việt Nam – Những vấn đề lý luận thực tiễn” tác giả Nguyễn Văn Quynh (2003), “Pháp luật lao động việc làm giải việc làm Việt Nam thời kỳ hội nhập” tác giả Đinh Thị Nga Phượng (năm 2011), “Những vấn đề pháp lý việc làm giải việc làm bối cảnh suy thoái kinh tế Việt Nam nay” tác giả Lâm Thị Thu Huyền (2011) Ngoài ra, số chuyên đề tốt nghiệp như: “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu việc thực sách giải việc làm cho người lao động địa bàn Thành phố Đà Nẵng” Đặng Phước Tuấn (2005),“Giải việc làm cho người lao động thông qua trung tâm dịch vụ việc làm Thành phố Đà Nẵng” Huỳnh Thị Thu Hiền (2007) Các công trình nên đề cập cách toàn diện quy định pháp luật việc làm giải việc làm bình diện lý luận thực tiễn Tuy nhiên, để có nhìn đa chiều góp thêm tiếng nói nhằm hoàn thiện pháp luật giải việc làm giai đoạn việc làm cần thiết, đặc biệt thực tiễn giải việc làm Thành phố Đà Nẵng để góp phần làm sáng tỏ thêm kho tàng lý luận giải việc làm nước ta điều kiện hội nhập kinh tế giới Mục đích việc nghiên cứu đề tài Luận văn nghiên cứu với mục đích: - Làm sáng tỏ số vấn đề lý luận việc làm, giải việc làm; phân tích quy định pháp luật hành giải việc làm - Phân tích đánh giá thực tiễn thực quy định pháp luật giải việc làm Thành phố Đà Nẵng - Đề xuất giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật lao động giải việc làm số biện pháp nhằm nâng cao hiệu giải việc làm Thành phố Đà Nẵng Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn thực dựa sở lý luận phương pháp luận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh quan điểm Đảng Nhà nước ta phát triển kinh tế - xã hội, vấn đề việc làm giải việc làm Trong trình nghiên cứu tác giả vận dụng nguyên lý chủ nghĩa vật biện chứng vật lịch sử để phân tích làm sáng tỏ nội dung nghiên cứu Ngoài ra, luận văn sử dụng phương pháp chủ yếu như: phương pháp phân tích, tổng hợp, đối chiếu, so sánh, thống kê, điều tra làm sở cho trình nghiêm cứu Ý nghĩa luận văn thực tiễn luận văn Với kết nghiên cứu nêu trên, luận văn nguồn tài liệu tham khảo cho sinh viên trường đại học chuyên luật không chuyên luật cán nghiên cứu, nhà hoạch định sách nghiên cứu lĩnh vực Bên cạnh đó, cá nhân quan tâm, tìm hiểu pháp luật giải việc làm, thực tiễn thực sách giải việc làm Thành phố Đà Nẵng tham khảo Về mặt thực tiễn, luận văn góp phần thiết thực việc giải hiệu vấn đề việc làm phạm vi nước nói chung thành phố Đà Nẵng nói riêng Kết cấu luận văn Kết cấu luận văn xây dựng phù hợp với mục đích, nhiệm vụ phạm vi nghiên cứu Ngoài phần mở đầu, kết luận danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn gồm có ba chương: Chương 1: Khái quát chung giải việc làm pháp luật giải việc làm Chương 2: Thực trạng pháp luật giải việc làm thực tiễn giải việc làm Thành phố Đà Nẵng Chương 3: Một số giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao hiểu giải việc làm Việt Nam thực tiễn Thành phố Đà Nẵng 10 động chất lượng cao Điều đòi hỏi phải có nguồn lao động chất lượng cao Hiện nay, phải thuê lao động người nước làm công việc có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao Chính vậy, với việc tạo ngày nhiều việc làm để đáp ứng nhu cầu số lượng, cần trọng đến yêu cầu mặt chất lượng việc làm trình độ tay nghề người lao động Phát triển kinh tế, đặc biệt kinh tế đại, kinh tế tri thức đòi hỏi phải phát triển đào tạo nghề để đảm bảo nguồn nhân lực tương ứng, phấn đấu đến năm 2020 “nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng đại” theo tinh thần Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020 3.1.2 Hoàn thiện pháp luật việc làm giải việc làm phải phù hợp với xu chung toàn cầu hóa hội nhập quốc tế Trong giai đoạn nay, xu toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế tạo hội cho nước tham gia vào thị trường lao động quốc tế, tức thị trường lao động mở rộng vượt lãnh thổ quốc gia Đồng thời, toàn cầu hóa lại đòi hỏi quốc gia phải có nỗ lực to lớn việc giải việc làm, giảm thất nghiệp, đào tạo đào tạo lại, nâng cao trình độ nghề nghiệp, tác phong làm việc công nghiệp, kỷ luật lao động cho lao động Lợi cạnh tranh lúc nghiêng nước có nguồn nhân lực chất lượng cao, có môi trường pháp lý thuận lợi xã hội ổn định So với yêu cầu, xu toàn cầu hóa hội nhập kinh tế khu vực quốc tế, lao động Việt Nam có khoảng cách định, chưa đạt nhiều chuẩn mực lao động khu vực quốc tế để có đủ điều kiện chủ động tham gia hội nhập Về phương diện pháp lý, điều phải đòi hỏi phải hoàn thiện quy định giải việc làm, phát triển nguồn nhân lực quốc gia không nhằm phục vụ vấn đề phạm vi quốc gia mà đồng thời phải chuẩn bị điều kiện cho lao động Việt Nam tiếp cận, hội nhập thị trường lao động quốc tế Bên cạnh đó, hành lang pháp lý thuận lợi điều kiện quan trọng để thúc đẩy cho hoạt động hợp tác quốc tế lao động việc làm Nước ta có lực lượng lao động dồi dào, giá thành rẻ, thị trường có sức hút 64 đối tác Tuy nhiên, quy định pháp luật, đặc biệt thủ tục hành rắc rối, cồng kềnh, gây tâm lý e ngại nhà đầu tư Đơn giản hóa thủ tục pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi, có nhiều sách khuyến khích nước hợp tác với Việt Nam yếu tố thúc đẩy hoạt động hợp tác quốc tế lao động, việc làm nước ta với nước khu vực giới, góp phần giải hiệu vấn đề việc làm 3.2 Giải pháp hoàn thiện quy định giải việc làm pháp luật lao động Việt Nam 3.2.1 Xây dựng, ban hành sửa đổi, bổ sung số quy định pháp luật giải việc làm Trên sở phân tích, nghiên cứu thực tiễn thực quy định pháp luật giải việc làm Thành phố Đà Nẵng (được đề cập Chương 2), ta thấy bên cạnh kết đạt tồn nhiều bất cập Những bất cập không vấn đề riêng Thành phố Đà Nẵng mà khó khăn chung nước, tác động đến công tác giải việc làm tỉnh, thành phố, vùng, miền mức độ khác Có quy định sau thời gian thực không phù hợp, có nhiều quan hệ phát sinh pháp luật chưa kịp thời điều chỉnh 3.2.2 Hoàn thiện khung pháp luật việc làm Khung pháp luật việc làm hiểu toàn quy định nhà nước việc làm nhằm tạo mặt pháp luật thống nhất, môi trường pháp lý thuận lợi, hành lang pháp luật thông thoáng, sở pháp lý vững để chủ thể thực quyền nghĩa vụ lĩnh vực việc làm, nhà nước điều tiết hoạt động lĩnh vực việc làm theo nguyên tắc, định hướng chung Quy định hành việc làm giải việc làm đề cập đến nhiều vấn đề quan trọng, cần thiết cò tản mạn nhiều văn quy phạp pháp luật khác nên hệ thống pháp luật việc làm manh mún, tản 65 mạn, thiếu thống nhất, dễ gây xung đột pháp luật, phá vỡ nguyên tắc thống văn quy phạm pháp luật mà gây khó khăn cho công tác tập hợp, hệ thống hóa pháp luật cần áp dụng luật cần phải tìm vận dụng nhiều văn khác Do đó, cần nghiên cứu, hệ thống hóa pháp điển hóa quy định việc làm giải việc làm nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi, đảm bảo quyền lợi ích hợp pháp cá chủ thể tham gia, góp phần phát triển an sinh xã hội 3.3 Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu giải việc làm Thành phố Đà Nẵng 3.3.1 Tăng cường yếu tố đẩy mạnh phát triển kinh tế tạo việc làm - Đầu tư phát triển kinh tế + Chỉ tiêu phấn đấu thành phố đầu tư tổng vốn đầu tư phát triển địa bàn tăng 15 - 16%/năm Đây điều kiện quan trọng cho phát triển thành phố; tăng trưởng kinh tế tạo chỗ làm giải việc làm cách thuận lợi hơn; + Phát huy chế dân chủ; cải cách thủ tục hành chính, tạo tính minh bạch trách nhiệm cao; đồng thời rút ngắn cách tối đa thời gian chi phí để thực dịch vụ công thực quy định nhà nước; + Có chế cho việc sử dụng đất đai, tính ổn định sử dụng đất; đầu tư cách đồng sở dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp có hiệu - Chuyển dịch cấu kinh tế + Phát triển ngành dịch vụ, dịch vụ du lịch thương mại; phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp công nghệ thông tin đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đồng đại - hướng đột phá thành phố tạo chuyển biến mạnh mẽ cấu kinh tế Tạo nhiều chỗ làm làm chuyển hướng cấu lao động theo hướng tích cực; 66 + Có kế hoạch khảo sát nguồn nhân lực tại, kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực theo lộ trình có chế đầu tư tài phù hợp cho phát triển lực lượng lao động chuyển dịch cấu lao động - Cơ chế, sách tài + Xây dựng chế, sách tài thúc đẩy phát triển kinh tế, phát triển nguồn nhân lực phù hợp có chất lượng; + Tiếp tục có chế, sách tài chính; đầu tư ưu đãi có trọng tâm, trọng điểm để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; trước hết, đánh giá điều chỉnh đề án trước cho phù hợp với tình hình 3.3.2 Đẩy mạnh đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực Đẩy mạnh đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực thành phố sở Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực, Quy hoạch phát triển dạy nghề đến năm 2020, Quy hoạch phát triển ngành giáo dục , đặc biệt nguồn nhân lực đào tạo nghề; phấn đấu đào tạo 168.000 - 180.000 lao động, bình quân đào tạo 42.000 - 45.000 lao động/năm; với tỷ lệ đào tạo dài hạn 38% (trong trình độ: trung cấp nghề 28%, cao đẳng nghề 10%) Để đạt mục tiêu đó, cần tập trung số việc sau: - Xúc tiến đầu tư số trường dạy nghề trọng điểm hướng đến tiêu chuẩn quốc tế khu vực; có từ đến nghề đào tạo lĩnh vực công nghệ cao đạt chuẩn quy định Trước mắt, thành phố xúc tiến đầu tư Trường Cao đẳng nghề Đà Nẵng địa điểm mới, đủ điều kiện để phát triển thành trường chuẩn khu vực quốc tế Tác động tạo điều kiện để Bộ Văn hóa, Thể thao Du lịch đầu tư mạnh cho Trường Cao đẳng Du lịch Đà Nẵng đạt chuẩn khu vực quốc tế, đảm bảo chức kiểm định nghề đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực mạnh kinh tế Đà Nẵng khu vực ven biển miền Trung; - Tiếp tục triển khai Đề án dạy nghề cho lao động nông thôn theo Quyết định số 1956/2009/QĐ-CP Chính phủ; Đề án hỗ trợ cho hộ giải tỏa đền bù, 67 đất sản xuất thu hồi đất chỉnh trang đô thị Đầu tư hàng năm - tỷ đồng để đào tạo nghề ngắn hạn miễn phí cho lao động nông thôn, nông dân để chuyển đổi ngành nghề, giải việc làm; đảm bảo mục tiêu đến năm 2015 có 20 đến 30% lao động làm việc ngành nông nghiệp chuyển sang làm việc ngành công nghiệp, xây dựng dịch vụ; - Tiếp tục thực chế ưu đãi, hỗ trợ dạy nghề cho đối tượng: người nghèo, em gia đình sách, đội xuất ngũ, người sau cai nghiện ma túy… để có nghề tìm việc làm tự tạo việc làm ổn định Hàng năm bố trí từ đến 2,5 tỷ đồng để hỗ trợ dạy nghề (riêng người nghèo hỗ trợ tiền ăn lại thời gian học nghề theo quy định hành); - Đầu tư hỗ trợ mô hình đào tạo nghề giải việc làm chỗ có hiệu địa phương UBND thành phố phê duyệt hỗ trợ không hoàn lại số mô hình trọng điểm; dự kiến khoảng 200 - 300 triệu đồng/năm (Đầu tư mô hình cụ thể có dự án đầu tư, có cấu nguồn vốn đầu tư cụ thể: vốn vay, vốn tự có, vốn hỗ trợ nhà nước…) 3.3.3 Phát triển nguồn vốn, phát huy hiệu sử dụng vốn cho vay giải việc làm, giảm nghèo - Đề nghị Trung ương bổ sung vốn hàng năm tăng thêm - tỷ đồng/năm vay giải việc làm; ngân sách thành phố ủy thác cho Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội thành phố đạt - 10 tỷ đồng/năm; ngân sách quận, huyện ủy thác cho phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội địa phương đạt 0,5 - 1,0 tỷ đồng vay giải việc làm, hộ di dời giải tỏa đất sản xuất, chuyển đổi ngành nghề (tập trung vào năm đầu giai đoạn - năm giải tỏa đền bù an sinh xã hội); - Lồng ghép hoạt động chương trình cho vay giải việc làm chương trình giảm nghèo để phát huy hiệu vốn vay; tạo việc làm ổn định sống; - Huy động thêm nguồn vốn khác vay giải việc làm giảm nghèo; tranh thủ dự án viện trợ tổ chức phi phủ tổ 68 chức nước ngoài; hội đoàn thể huy động nguồn vốn khác để hỗ trợ cho vay sinh kế tạo việc làm ổn định 3.3.4 Đưa lao động làm việc nước - Tiếp tục trì thị trường truyền thống có nhu cầu trình độ công nhân kỹ thuật, có thu nhập cao; hạn chế thị trường có nhiều rủi ro Trước hết tập trung vào thị trường Hàn Quốc, Nhật Bản Đồng thời, tăng cường tham gia thị trường lao động ngư nghiệp đánh bắt gần bờ Hàn Quốc (do Hiệp hội thủy sản Hàn Quốc tuyển), phù hợp với trình độ nghề nghiệp người lao động ngư dân ven biển; - Tổ chức khóa đào tạo định hướng xuất lao động kịp thời; hỗ trợ kinh phí đào tạo định hướng cho em hộ nghèo, hộ gia đình sách, đội xuất ngũ hộ di dời giải tỏa đất sản xuất để lao động có thời hạn nước ngoài; - Hỗ trợ vay vốn để lao động có thời hạn nước ngoài; vay vốn Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội theo mức quy định, vay Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nông thôn theo khả chấp, thành phố hỗ trợ cho vay thêm vốn ủy thác thành phố thông qua Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội theo nhu cầu lao động theo mức tổng chi phí; - Tăng cường công tác tuyên truyền xuất lao động, mở chuyên mục thường xuyên dạy nghề giải việc làm Đài Phát - Truyền hình Đà Nẵng (DRT); quý phóng xuất lao động 3.3.5 Hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động - Tổ chức điều tra, xây dựng hoàn thiện phần mềm sở liệu cung lao động Hoàn thiện đồ lao động số hóa đồ để thông tin mạng internet phục vụ công tác quản lý toàn thành phố - Hàng năm, điều tra thông tin sở liệu cầu lao động theo tiêu chí điều tra cầu lao động doanh nghiệp người lao động; 69 - Tổ chức công tác dự báo thị trường lao động định kỳ địa bàn thành phố Đà Nẵng để định hướng phát triển có sách phát triển thị trường lao động theo hướng tích cực 3.3.6 Nâng cao hiệu trung tâm dịch vụ việc làm - Nâng cao lực công tác dịch vụ việc làm; có đủ lực điều kiện tư vấn cho 15.000 - 17.000 lao động/năm; - Tiếp tục tổ chức nâng cao chất lượng phiên chợ việc làm định kỳ; tiến tới tổ chức sàn giao dịch định kỳ tuần lần, tổ chức chợ di động lần/năm; giải việc làm chợ việc làm cho 20 - 25% tổng số lao động giải việc làm; - Phát huy vai trò Trung tâm Giới thiệu việc làm vùng; gắn kết, phối hợp cung cấp thông tin, dự báo cung - cầu lao động để có giải pháp cho công tác giải việc làm thành phố - Tổ chức thông tin tuyên truyền nâng cao nhận thức cấp, ngành toàn xã hội việc làm, dạy nghề học nghề, thị trường lao động 3.3.6 Tổ chức thực 3.3.6.1 Phân công trách nhiệm Sở Lao động - Thƣơng binh Xã hội quan thường trực Đề án, có trách nhiệm: - Giúp UBND thành phố triển khai Đề án; tổng hợp báo cáo định kỳ theo quy định, báo cáo theo yêu cầu UBND thành phố Bộ Lao động Thương binh Xã hội; - Chủ trì, phối hợp với quan liên quan nghiên cứu sách chương trình, giải pháp liên quan đến công tác giải việc làm cho người lao động; - Chủ trì, phối hợp với ngành, địa phương, hội đoàn thể, doanh nghiệp triển khai giải pháp Đề án; tổ chức chợ việc làm định kỳ; 70 tổ chức triển khai Quy hoạch phát triển đào tạo nghề đến năm 2020; hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động; - Lập kế hoạch chương trình giám sát hàng năm Sở Kế hoạch Đầu tƣ, Sở Tài - Phân bổ tiêu kế hoạch cấn đối ngân sách hàng năm cho hoạt động Đề án, trình UBND thành phố phê duyệt; hướng dẫn giám sát việc sử dụng kinh phí mục đích, có hiệu quả; - Phối hợp với Sở Lao động - Thương binh Xã hội, ngành có liên quan đề xuất sách, giải pháp; tổ chức lồng ghép chương trình, dự án có liên quan đến lĩnh vực lao động, việc làm; - Cung cấp thông tin lao động doanh nghiệp cấp giấy phép hoạt động cho Sở Lao động - Thương binh Xã hội - quan thường trực Đề án Sở Ngoại vụ; Sở Thông tin Truyền thông; Đài Phát - Truyền hình Đà Nẵng; Báo Đà Nẵng, Cổng Thông tin điện tử thành phố - Hỗ trợ doanh nghiệp tích cực tìm kiếm đối tác để đưa lao động làm việc có thời hạn nước thị trường có nhu cầu lao động phù hợp; - Phối hợp với ngành, địa phương, tổ chức thông tin, tuyên truyền sách Đảng pháp luật Nhà nước giải việc làm cho người lao động; đặc biệt xuất lao động Kịp thời phổ biến thông tin mô hình dạy nghề tạo việc làm hiệu quả; cá nhân điển hình tự tạo việc làm cho cá nhân tạo việc làm cho người khác; tuyên truyền giới thiệu tổ chức quốc tế, tổ chức phi phủ hợp tác phát triển lĩnh vực dạy nghề; hỗ trợ dự án trợ giúp tìm kiếm tạo việc làm; trợ giúp mô hình đào tạo nghề giải việc làm địa bàn thành phố Các sở, ban, ngành có liên quan 71 - Căn vào chức năng, nhiệm vụ chiến lược phát triển ngành để xây dựng kế hoạch hàng năm dài hạn gắn với tiêu tạo việc làm, thu hút lao động Chủ động phối hợp với ngành khác, địa phương đề xuất giải pháp khắc phục tình trạng việc làm; tạo thêm việc làm giải xúc vấn đề việc làm ngành - Phối hợp với địa phương rà soát, thống kê tình trạng việc làm, nhu cầu học nghề, chuyển đổi ngành nghề để có giải pháp hỗ trợ phù hợp; - Cung cấp thông tin nhu cầu lao động doanh nghiệp Khu công nghiệp cho địa phương (thông qua phòng Lao động - Thương binh Xã hội); hỗ trợ địa phương tìm việc làm cho người lao động; - Vận động doanh nghiệp giao đất địa bàn giải tỏa tiếp nhận lao động địa phương vào làm việc doanh nghiệp UBND quận, huyện - Căn kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội địa phương nội dung Đề án, xây dựng kế hoạch giải việc làm cho người độ tuổi lao động địa phương Tổ chức thực lồng ghép Đề án với Đề án giảm nghèo, Chương trình dạy nghề cho lao động nông thôn, chương trình dự án khác để giải việc làm có hiệu quả; - Có kế hoạch ủy thác vốn vay giải việc làm cho Phòng giao dịch Ngân hàng sách xã hội vay (bình quân 0,5 tỉ - 1,0 tỷ đồng/năm); - Chủ trì, phối hợp với sở, ban, ngành nắm tình hình lao động biến động địa phương việc làm; vận động doanh nghiệp địa bàn, doanh nghiệp giao đất khu công nghiệp, doanh nghiệp giao đất địa bàn giải tỏa tiếp nhận lao động địa phương vào làm việc doanh nghiệp; - Chỉ đạo UBND xã, phường phối hợp với Ban Quản lý dự án, Ban Giải tỏa đền bù, khảo sát, thống kê lao động - việc làm địa bàn di 72 dời, giải tỏa, cung cấp thông tin nhu cầu chuyển đổi ngành nghề, tạo việc làm để có biện pháp giải quyết; - Chủ động phối hợp với ngành liên quan tháo gỡ khó khăn, vướng mắc lao động - việc làm; giải vấn đề xúc việc làm, tranh chấp lao động địa phương; - Củng cố nâng cao lực đội ngũ cán làm công tác lao động việc làm, giảm nghèo, quản lý dạy nghề để triển khai thực tốt nhiệm vụ địa phương Chi nhánh Ngân hàng sách xã hội - Phối hợp với Sở Lao động - Thương binh Xã hội, đoàn thể, quận, huyện đạo Phòng giao dịch hoạt động cho vay giải việc làm, giảm nghèo xuất lao động địa phương đảm bảo đối tượng đáp ứng nhu cầu vay nhân dân; sử dụng nguồn vốn cho vay có hiệu quả; - Thẩm định tham mưu cho UBND cấp phê duyệt cho vay giải ngân dự án cho vay để giải việc làm kịp thời; không để tồn đọng vốn Các trƣờng đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp sở dạy nghề - Cung cấp thông tin số học sinh, sinh viên tốt nghiệp trường, tổ chức đăng ký nhu cầu tìm việc làm, nhu cầu xuất lao động; phối hợp với ngành, địa phương, doanh nghiệp xúc tiến hoạt động đào tạo, tìm việc làm cho sinh viên, học sinh tốt nghiệp trường; - Các sở dạy nghề tham gia công tác tuyển sinh học nghề phiên chợ việc làm để cung cấp thông tin, tư vấn đào tạo nghề cho người lao động h) Đề nghị tổ chức trị, hội, đoàn thể - Tham gia thực giám sát việc thực Đề án cấp; - Tuyên truyền cho hội viên sách hoạt động Đề án; hướng dẫn hội viên xây dựng đề án vay vốn; tín chấp vay vốn để giải việc 73 làm, giảm nghèo; vận động thành viên tự tạo việc làm tạo việc làm cho người khác; - Chỉ đạo cấp Hội thực ủy thác cho vay có hiệu quả; tạo huy động nguồn vốn cho vay bổ sung để tạo việc làm 3.3.6.2 Chế độ báo cáo, kiểm tra giám sát - Các sở, ngành, UBND quận, huyện có kế hoạch thường xuyên kiểm tra giám sát tình hình việc làm; thất nghiệp lĩnh vực địa bàn; báo cáo kịp thời vướng mắc, khó khăn cho UBND thành phố (qua Sở Lao động - Thương binh Xã hội) - Các sở, ngành, UBND quận, huyện có kế hoạch triển khai cụ thể Đề án kế hoạch công tác đơn vị Định kỳ tháng, hàng năm báo cáo tình hình thực cho UBND thành phố (qua Sở Lao động - Thương binh Xã hội để tổng hợp) Thời gian gửi báo cáo: tháng đầu năm vào ngày 15/6; năm vào ngày 15/12 hàng năm - Sở Lao động - Thương binh Xã hội có trách nhiệm tổng hợp báo cáo UBND thành phố định kỳ tháng vào ngày 25/6 năm vào ngày 25/12 hàng năm 74 KẾT LUẬN Việc làm có vai trò quan trọng đời sống xã hội, thiếu cá nhân toàn kinh tế, vấn đề cối lõi xuyên suốt hoạt động kinh tế, chi phối toàn hoạt động cá nhân xã hội Nhận thức tầm quan trọng đó, luận văn tập trung giải số vấn đề lý luận việc làm giải việc làm, làm rõ định nghĩa cách nhìn nhận khác việc làm nước học giả giới Bên cạnh đó, luận văn sâu phân tích quy định pháp luật lao động hành việc làm giải việc làm để làm bật vai trò trách nhiệm chủ thể có liên quan Từ quy định pháp luật, luận văn nghiên cứu phân tích thực tiễn thực Thành phố Đà Nẵng thời gian vừa qua Thực tế thực chủ trương, sách, quy định pháp luật việc làm Thành phố Đà Nẵng cho thấy bên cạnh kết đạt việc thực chương trình việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp thông qua vốn từ Quỹ quốc gia, xuất lao động vấn đề việc làm vấn đề xúc, nhiều hạn chế cần khắc phục Để nâng cao hiệu công tác giải việc làm thời gian qua, luận văn mạnh dạn đưa số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật việc làm Bên cạnh đó, luận văn đề cập tới số biện pháp cụ thể nhằm giảm thiểu sức ép việc làm thành phố Đà Nẵng Mặc dù luận văn chưa thể giải toàn diện, thấu đáo vấn đề đưa phần nêu lên thực trạng, ý tưởng cho nghiên cứu 75 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Nguyễn Hữu Dũng (2000), “Chiến lược an toàn việc làm thời kỳ CHH-HĐH đất nước”, Tạp chí Lao động Công đoàn Đào Thị Hằng (2003), “Vấn đề bảo vệ người lao động nữ Luật sửa đổi bổ sung số điều BLLĐ”, Tạp chí Luật học Nguyễn Thị Hằng (2003), “Xuất lao động khu vực nông thôn, góp phần xóa đói giảm nghèo”, Tạp chí Cộng sản Trần Văn Hằng (2003), “Xuất lao động, hội thách thức”, Tạp chí Lao động Xã hội Đặng Tú Lan (2002), “Những nhân tố tác động đến vấn đề giải việc làm nước ta nay”, Tạp chí lý luận trị Lưu Bình Nhưỡng (2003), “Hoàn thiện hệ thống sách xã hội”, Tạp chí nghiên cứu lập pháp Nguyễn Bá Học Trần Văn Hoan (chủ biên) (2002), Toàn cầu hóa: Cơ hội thách thức lao động Việt Nam, Lao động – Xã hội, Hà Nội Luật đưa người lao động Việt Nam nước theo hợp đồng 2006 Nghị định 126/2007/NĐ-CP ngày 01/8/2007 quy định chi tiết hướng dẫn thi hành số điều Luật người lao động Việt Nam làm việc nước theo hợp đồng 10 Triển khai bảo hiển thất nghiệp từ 01/01/2009 Báo điện tử Lao động số 297 ngày 23/12/2008 11 Nguyễn Thị Kim Ngân (2007), “Giải việc làm thời kỳ hội nhập”, Tạp chí Cộng sản số 23 năm 2007 12 Lan Ngọc (2008), “Giải việc làm cho lao động Việt Nam: Nghịch lý thiếu, thừa”, Báo Lao động số 291 ngày 16/12/2008 13 Phan Trọng Nghĩa (2008), “Pháp luật lao động trình toàn cầu hóa”, Tạp chí nghiên cứu Lập pháp số 11 năm 2008 76 14 Nguyễn Tiệp (2010), “Việc làm hội nhập kinh tế quốc tế nước ta”, Tạp chí Lao động – Xã hội số 394 năm 2010 15 Lê Thị Hoài Thu (2012), “Cho thuê lại lao động yêu cầu đặt việc điều chỉnh pháp luật lao động Việt Nam”, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Luật học 28 năm 2012 16 Viện Khoa học Lao động xã hội (2004), Đánh giá việc thực chiến lược việc làm giai đoạn 2001-2005 xây dựng chiến lược việc làm kỳ đại hội X 17 Cục Việc làm (2008), Nghiên cứu, đánh giá tác động lao động, việc làm xã hội sau Việt Nam gia nhập WTO đề xuất giải pháp 18 Nguyễn Thắng Lợi (2010), Pháp luật lao động việc làm – Một số vấn đề lý luận thực tiễn 19 Đại học Quốc gia Hà Nội (2012), Đề tài nhóm B “Pháp luật quan hệ lao động Việt Nam – Thực trạng phương pháp hoàn thiện” PGS.TS Lê Thị Hoài Thu chủ trì 20 Bộ Lao động – Thương binh Xã hội (2012), Báo cáo tình hình thực chương trình mục tiêu quốc gia việc làm năm 2011-2012 21 Bộ Lao động – Thương binh Xã hội (2012), Công ước Tổ chức Lao động quốc tế ILO Việt Nam phê chuẩn 22 Bộ Lao động – Thương binh Xã hội (2009), Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Cơ sở lý luận thực tiễn xây dựng Luật Việc làm” 23 Cục Việc làm, Bộ Lao động – Thương binh Xã hội 24 Cao Duy Hạ (2011), “Giải việc làm, vấn đề cấp thiết bản”, Báo Đại đoàn kết ngày 15/6 25 Phạm Thị Hoàn (2011), Quản lý nhà nước xuất lao động – Thực trạng giải pháp, Luận án Tiến sỹ, Trường Đại học Thương mại Hà Nội 77 26 Lâm Thị Thu Huyền (2011), Những vấn đề pháp lý việc làm giải việc làm bối cảnh suy thoái kinh tế Việt Nam nay, Luận văn Thạc sỹ Luật học, Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội 27 International Labour Organization, Bureau of Library and Ingormation Services, ILO Thesaurus 2005, http://www.ilo.org/public/libdoc/ILO- Thesaurus/english 28 Ngân hàng Chính sách xã hội (2012), Báo cáo tình hình thực chế Quản lý điều hành Quỹ quốc gia việc làm theo Quyết định số 71/2005/QĐTTg Quyết định số 15/2008/QĐ-TTg Thủ tướng phủ - Đề xuất, kiến nghị thời gian tới 29 Sở Lao động – Thương binh Xã hội thành phố Đà Nẵng, http://ldtbxh.danang.gov.vn 30 Tổng cục Dạy nghề, http://tcdn.gov.vn 31 Tổng cục Thống kê, http://gso.gov.vn 32 Thủ tướng Chính phủ (2007), Quyết định số 144/2007/QĐ-TTg ngày 31/8/2007 việc thành lập, quản lý sử dụng Quỹ hỗ trợ việc làm nước 33 BáoMới.com, http://www.baomoi.com 34 Công thông tin điện tử Thành phố Đà Nẵng, http://www.danang.gov.vn (Ký ghi rõ họ tên) (Ký v 78 [...]... quy định lao động chưa thành niên và một số lao động khác như lao động là người cao tuổi; lao động là người khuyết tật; lao động là người giúp việc gia đình; người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, lao động cho các tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam, người lao động làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật, thể dục thể thao, người lao động nhận công việc về làm tại nhà Chính sách pháp luật có... trường lao động phát triển Bộ luật lao động năm 1994, sửa đổi bổ sung năm 2002 và 2006, Bộ luật lao động năm 2012, Luật bảo hiểm xã hội, Luật dạy nghề, Luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, các nghị định, thông tư liên quan tới lao động, thị trường lao động và việc làm đã hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường lao động phát triển, tăng cường cơ hội việc làm và hoàn thiện quan hệ lao động. .. tại Việt Nam; Nghị định số 46/2011/NĐ-CP ngày 17/6/2011 sửa đổi bổ sung Nghị định số 34/2008/NĐ-CP đã góp phần đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước đối với những vị trí làm việc đòi hỏi trình độ chuyên môn cao 27 Chương 2: Thực trạng pháp luật về giải quyết việc làm và thực tiễn giải quyết việc làm tại Thành phố Đà Nẵng 2.1 Pháp luật về giải quyết việc làm ở Việt Nam từ năm 1945 đến nay Pháp luật. .. người tàn tật, lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam, lao động Việt Nam làm việc cho các tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam, lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài (chương XI) Đây là cơ sở pháp lý quan trọng nhất điều chỉnh các quan hệ việc làm Tiếp đó cùng với sự phát triển của các quan hệ xã hội về việc làm, Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung chương Việc làm (Bộ luật Lao động) 1 lần vào năm 2002;... Khái quát chung về giải quyết việc làm và pháp luật về giải quyết việc làm 1.1 Khái quát chung về giải quyết việc làm 1.1.1 Quan niệm việc làm và giải quyết việc làm 1.1.1.1 Quan niệm việc làm Việc làm có thể coi là sự tham gia của một cá thể vào tập hợp các hoạt động có liên quan đến việc sản xuất ra một sản phầm hay dịch vụ nào đó mà người khác có của cải và mong muốn mua được nó Việc làm được coi là... cơ bản về việc làm như: quyền tự do việc làm của người lao động, quyền tuyển chọn và sử dụng lao động của người lao động, trách nhiệm tạo việc làm của nhà nước, chỉ tiêu tạo việc làm, chương trình và quỹ quốc gia về việc làm, tổ chức giới thiệu việc làm Ngoài ra, Bộ luật Lao động còn có những quy định về chính sách việc làm đối với một số đối tượng đặc thù như lao động nữ (Chương X), lao động là người... 13: “Mọi hoạt động lao động tạo ra thu nhập không bị pháp luật cấm đều được thừa nhận là việc làm và Điều 5, BLLĐ năm 1994 khẳng định quyền làm việc và tự do lựa chọn việc làm: “Mọi người đều có quyền có việc làm, lựa chọn việc làm và nghề nghiệp Mọi hoạt động tạo ra việc làm, tự tạo việc làm, dạy nghê và học nghề để có việc làm, mọi hoạt động sản xuất kinh doanh thu hút nhiều lao động đều được Nhà... dụng lao động tại chỗ, sử dụng lao động Việt Nam Nguyên tắc này vừa thể hiện trách nhiệm của Nhà nước và thể hiện trách nhiệm của xã hội, của người sử dụng lao động và của bản thân người lao động trong vấn đề giải quyết việc làm Nguyên tắc bảo vệ người lao động Nguyên tắc này nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động Trước hết là bảo vệ việc làm cho người lao động như: Quy định về thời gian thử việc, ... ăn việc làm mới cho người lao động mang tính chất là người lao động đang không có việc làm nay có việc làm chứ không phải người lao động đang đi làm có thêm việc làm khác nữa Vậy nên giải quyết việc làm là tạo thêm việc làm mới từ các cơ chế chính sách của nhà nước cũng như việc tuyển dụng thêm lao động của các doanh nghiệp Ngoài ra, hình thành môi trường cho sự kết hợp các yếu tố sức lao động và tư... về việc làm theo quy định tại BLLĐ năm 1994 và BLLĐ năm 2012 đã tiếp thu có chọn lọc các quan điểm, khái niệm về việc làm trên thế giới Nó mang tính khái quát cao và nêu bật được các yếu tố cấu thành việc làm Quan niệm một cách đúng đắn về việc làm sẽ là cơ sở để ban hành những chính sách đảm bảo việc làm và giải quyết tốt vấn đề việc làm ở nước ta 1.1.1.2 Quan niệm giải quyết việc làm Giải quyết việc