LỜI NÓI ĐẦU Việt Nam bước hoà nhập kinh tế với kinh tế khu vực giới Biểu việc Việt Nam trở thành thành viên thức khối nước Đông Nam Á (7/1995) tiến tới gia nhập khu mậu dịch tự Đông Nam Á (AFTA), tổ chức Thương mại giới (WTO) Khi quan hệ quốc tế mở rộng hoạt động toán quốc tế Việt Nam phải đựơc hoàn thiện phát triển đáp ứng nhu cầu toán ngày đa dạng mở rộng phạm vi quốc tế đặc biệt hoạt động toán xuất nhập Vấn đề đặt đới với doanh nghiệp Ngân hàng tham gia hoạt động phải theo đuổi tốt mục tiêu “thuận tiện – hiệu - an toàn” Trước tình hình đó, VCB Ngân hàng hoạt động mạnh dày dạn kinh nghiệm lĩnh vực kinh doanh đối ngoại không theo đuổi mục đích Với suy nghĩ em chọn đề tài “Một số giải pháp nâng cao hiệu công tác toán hàng xuất nhập phương thức tính dụng chứng từ Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam ” cho luận văn tốt nghiệp Nội dung luận văn là: CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TOÁN XUẤT NHẬP KHẨU THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ QUA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CHƯƠNG II: HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TOÁN XUẤT NHẬP KHẨU THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ QUA NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM TỪ 1995 ĐẾN 2000 CHƯƠNNG III: Page MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TOÁN XUẤT NHẬP KHẨU THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ QUA NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM Do hạn chế định lý luận kinh nghiệm thực tiễn, luận văn chắn không tránh khỏi thiếu sót Em mong nhận góp ý thầy cô giáo bạn sinh viên quan tâm tới đề tài Em xin chân thành cảm ơn cô giáo Phan Thu Hà cô chú, anh chị phòng toán xuất toán nhập Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam tạo điền kiện cho em hoàn thành luận văn Hà Nội, ngày 15 tháng năm 2001 Sinh viên Vũ Quỳnh Trang Page CHƯƠNG I LÝ LUẬN CHUNG VỀ HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TOÁN XUẤT NHẬP KHẨU THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ QUA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI I CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN XUẤT NHẬP KHẨU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI Sự khác biệt vị trí địa lý, môi trường kinh doanh, môi trường pháp lý, quyền lợi kinh tế v dẫn tới rủi ro hoạt động toán phân loại bản: Rủi ro trị, rủi ro thương mại Một giải pháp để giảm thiểu rủi ro nhà xuất nhập đưa điều kiện toán quốc tế hợp đồng ngoại thương họ ký kết: Có điều kiện chủ yếu sau: - Điều kiện tiền tệ: Trong toán quốc tế, biện pháp sử dụng đơn vị tiền tệ định nước hợp đồng có quy định điều kiện tiền tệ Điều kiện tiền tệ việc sử dụng loại tiền tệ để tính toán toán hợp đồng Đó vàng, đồng tiền chung, thuộc khối kinh tế tài quốc tế SDR, DEM v.v , tiền mặt tiền tệ tính dụng tồn hình thức séc, hối phiếu.v.v Trong tiền tệ tính toán tiền dùng để thể giá tính toán tổng trị giá hợp đồng - tiền tệ toán tiền tệ dùng để toán cho nhà xuất hợp đồng mua bán ngoại thương Việc sử dụng đồng tiền tiền toán hợp đồng mua bán ngoại thương phụ thuộc vào tập quán toán giới, vị trí đồng tiền thị trường quốc tế hay so sánh lực lượng hai bên mua bán Và điều kiện tiền tệ cách xử lý giá trị đồng tiền toán biến động Do phải lựa chọn đồng tiền tương đối ổn định xác định mối quan hệ tỷ giá với đồng tiền toán để đảm bảo giá trị đồng tiền toán Khi toán tỷ giá thay đổi giá hàng hoá tổng giá trị hợp đồng phải điều chỉnh cách tương ứng Ví dụ: Đồng tiền toán FRF Tổng giá trị hợp đồng 1.000.000 FRF Page Xác định quan hệ tỷ giá với USD : 1USD = 5FRF Khi toán tỷ giá thay đổi 1USD = FRF tổng giá trị hợp đồng điều chỉnh lại : 1.200.000 FRF - Điều kiện địa điểm toán: Trong toán ngoại thương địa điểm toán nước nhập khẩu, nước người xuất nước thứ ba Trong toán quốc tế nước bên muốn trả tiền nước vài nguyên nhân sau: + Nếu nhà nhập đến ngày trả tiền đỡ đọng vốn, nhà xuất thu tiền nhanh chóng luân chuyển vốn nhanh - Điều kiện thời gian toán: Đây nói điều kiện phức tạp thưởng có ba cách quy định + Trả tiền trước: Sau ký hợp đồng sau bên xuất chấp nhận đơn đặt hàng bên nhập khẩu, trước giao hàng bên nhập trả cho bên xuất toàn hay phần số tiền hàng Đây hình thức cấp tín dụng ngắn hạn nhà nhập cho người xuất hình thức cấp tín dụng ngắn hạn nhà nhập cho người xuất Song có thẻ nhằm đảm bảo thực hợp đồng cho người nhập + Trả tiền hoàn thành việc giao hàng: Tại nơi giao hàng quy định sau người bán lập chứng từ gửi hàng chuyển đến người mua, người mua trả tiền sau nhận chứng từ + Trả tiền sau: Sau x ngày kể từ ngày người bán hoàn thành việc giao hàng tịa nơi giao hàng Sau x ngày kể từ ngày nhận chứng từ người bán gửi đến - Điều kiện phương thức toán Điều kiện phương thức toán điền kiện quan trọng bậc điền kiện toán quốc tế Người ta lựa chọn nhiều phương thức Page chọn phương thức phải xuất phát từ yêu cầu người bán thu tiền nhanh, đầy đủ từ yêu cầu người mua nhập hàng số lượng, chất lượng hạn, từ yêu cầu phía dịch vụ an toàn kinh doanh Các phương thức toán xuất nhập Phương thức chuyển tiền Phương thức chuyển tiền phương thức khách hàng người nhập uỷ nhiệm cho Ngân hàng phục vụ tính từ tài khoản số tiền định chuyển người khác người xuất tạ địa điểm định thời gian định Có hai hình thức chuyển tiền, chuyển tiền thư (M/T, Mail transferr) chuyển tiền điện (T/T telegraphic transfer) Chuyển tiền điện nhanh chi phí cao Ví dụ: Phí T/T 0,2% giá trị chuyển tiền M/T 0,1% giá trị chuyển tiền Các bên tham gia * Người trả tiền (người nhập khẩu) người cần chuyển tiền nước * Người hưởng lợi (người nhập khẩu) người vào người trả tiền quy định * Ngân hàng chuyển tiền Ngân hàng nước người chuyển tiền * Ngân hàng đại lý Ngân hàng chuyển tiền Ngân hàng nước người xuất Quy trình nghiệp vụ Người xuất (1) (5) Ngân hàng đại lý Người nhập (2) (4) (3) Ngân hàng chuyển tiền Page Bước 1: Sau thoả thận ký kết hợp đồng ngoại thương, người xuất thực việc cung ứng hàng hoá dịch vụ cho người xuất khẩu, đồng thời chuyển giao toàn chứng từ (hoá đơn, vận đơn, chứng từ hàng hoá ) Bước 2: Người nhập sau kiểm tra chứng từ viết lệnh chuyển tiền gửi đến Ngân hàng chuyển tiền (Ngân hàng phục vụ mình) ghi rõ ràng, đầy đủ nội dung theo quy định Bước 3: Sau kiểm tra, thấy đủ khả toán, Ngân hàng chuyển tiền tính tài khoản người nhập để chuyển tiền, gửi giấy báo nợ cho đơn vị nhập Bước 4: Ngân hàng chuyển tiền lệnh (bằng thư điện báo) cho Ngân hàng đại lý nước để chuyển tiền cho người xuất Bước 5: Ngân hàng đại lý chuyển tiền cho người xuất Đặc điểm * Thủ tục đơn giản, phí toán, không cao * Đây hình thức toán trực tiếp người chuyển tiền người hưởng lợi, Ngân hàng đóng vai trò trung gian toán, theo uỷ nhiệm để hưởng hoa hồng không bị ràng buộc người nhập người xuất Việc chuyển tiền hoàn tất toán hết số tiền cho người hưởng lợi, trước thời điểm số tiền tài khoản vẫ thuộcquyển sở hữu người chuyển tiền người có huỷ bỏ lệnh chuyển tiền mà người thụ hưởng khiếu nại với Ngân hàng Như việc trả tiền phụ thuộc vào thiện chí người mua, quyền lợi người xuất không đảm bảo * Trong quan hệ mua bán ngoại thương, phương thức chuyển tiền lựa chọn làm phương tiện toán nhà kinh doanh xuất cung ứng dịch vụ có quan hệ thân thiết, tin cậy lẫn nhau, khâu toán dễ làm nảỵ sinh việc chiếm dụng vốn người bán Phương thức nhờ thu Đây phương thức toán người xuất sau hoàn thành nghĩa vụ giao hàng, uỷ thác cho Ngân hàng phục vụ thu hộ số tiền người nhập sở hôi phiếu lập Page Các bên tham gia: * Người thụ hưởng ( nhà xuất khẩu) * Ngân hàng bên bán nhà xuất uỷ nhiệm thu * Ngân hàng bên mua Ngân hàng đại lý Ngân hàng bên bán nước * Người trả tiền (nhà nhập khẩu) Các loại nhờ thu: • Nhờ thu phiếu trơn • Nhờ thu kèm chứng từ Nhờ thu phiếu trơn Là phương thức người bán uỷ thác Ngân hàng thu hộ tiền người mua vào hổi phiếu lập chứng từ hàng gửi thẳng cho người mua không qua Ngân hàng Quy trình nghiệp vụ Người bán Người mua gửi hàng+chứng từ (1) (2) 3) (4) (2) Ngân hàng bên bán (4) Ngân hàng bên mua Bước 1: Người bán sau gửi hàng chứg tư cho người mua, lập hói phiếu đòi tièn người mua uỷ thác cho Ngân hàng đòi tiền hộ uỷ nhiệm thu Page Bước 2: Ngân hàng bên bán gửi uỷ nhiệm thu kèm hối phiếu cho Ngân hàng đại lý họ nước người mua nhờ thu tiến Bước 3: Ngân hàng đại lý yêu cầu người mua trả tiền hối phiếu tiền ngày chấp nhận hổi phiếu hối phiếu kỳ hạn Bước 4: Ngân hàng đại lý nhận tiến, hối phiếu chấp nhận chuyển cho người bán qua Ngân hàng bên bán Nếu hối phiếu kỳ hạn đến hạn toán, Ngân hàng đòi tiền người mua thực việc chuyển tiến Đặc điểm Phương thức không áp dụng nhiểu toán mậu dịch không đảm bảo lợi cho người bán việc nhập hàng người mua tách rời khâu toán Người mua nhận hàng không trả tiền không hạn Nhờ thu kèm chứng từ Là phương thức ngưòi bán uỷ thác cho Ngân hàng thu hộ tiền người mua vào hối phiếu chứng từ gửi Ngân hàng kèm theo với điền kiện người mua trả tiền chấp nhận hối phiếu Ngân hàng trao chứng từ gửi hàng để người mua nhận hàng Quy trình nghiệp vụ Người bán (1) giao hàng Cảng giao hàng (2) Ngân hàng bên bán Người mua (3) (2) (4) Ngân hàng bên mua (4) Trình tự nghiệp vụ nhờ thu kèm chứng từ tương tự nhờ thu phiếu trơn, chi khác (1) lập chứng từ nhờ Ngân hàng thu hộ tiền boa gồm có hối phiếu chứng từ gửi Ngân hàng, (3) Ngân hàng đại lý trao Page chứng từ gửi hàng cho người mua người mua trả tiền chấp nhận trả tiền hối phiếu Đặc điểm * Người bán uỷ thác cho Ngân hàng việc thu hộ tiền nhừo Ngân hàng khống chế chứng từ gửi hàng, khác nhờ thu kèm chứng từ nhờ thu phiếu trơn Trong trường hợp này, quyền lợi người bán dược đảm bảo * Người bán thông qua Ngân hàng khống chế quyền định đoạt hàng hoá người mua chưa khống chế việc trả tiền định đoạt hàng hoá người mua, người mua không nhận chứng từ đẻ trả tiền tình hình thị trường bất lợi Phươg thức tính dụng chứng từ Tín dụng chứng từ thỏa thuận gọi miêu tả nào, theo Ngân hàng (Ngân hàng phát hành) hành động yêu cầu theo thị khách hàng (người yêu cầu mở thư tính dụng ) nhân danh cho thân mình: * Thanh toán cho theo lệnh giá thứ (người hưởng), chấp thuận toán hối phiếu người hưởng ký phát * Uỷ quyền cho Ngân hàng khác toán, chấp nhận toán hối phiếu * Hoặc cho phép Ngân hàng khác chiết khấu chứng từ quy định thư tính dụng vơi điền kiện chúng phù hợp với tất điều khoản điền kiện thư tín dụng (Nguồn điều hướng dẫn áp dụng điều lệ thực hành thống tính dụng chứng từ Bản sửa đổi 1993, số xuất 500 phòng Thương mại quốc tế ) Thư tính dụng chất cam kết Ngân hàng phát hành toán chấp nhận toán cho người thụ hưởng họ xuất trình chứng từ phù hợp với nội dung thư tín dụg Page Các bên tham gia * Người xin mở thư tính dụng (nhà nhập khẩu) hay nhà nhập uỷ thác cho người khác * Ngân hàng hàng mở thư tín dụng Ngân hàng cấp tính dụng cho nhà nhập dịch vụ cần thiết * Người thụ hưởg (nhà xuất hay người khác nhà xuất định) * Ngân hàng thông báo thư tính dụng thường nước người thụ hưởng * Ngân hàng trường hợp cụ thể có Ngân hàng xác nhận Ngân hàng chiết khấu Ngân hàng hoàn trả v.v Quy trình nghiệp vụ Nhà nhập (8) (4) Nhà xuất (1) (4) (2) Ngân hàng mở L/C (5) (6) (6) (5) (3) Ngân hàng thông báo L/C Bước 1: Nhà xuất làm đơn xin mở L/C gửi đến Ngân hàng phục vụ yêu cầu mở thư tính dụng cho người xuất hưởng Bước 2: Ngân hàng mỏ vào đơn vị mở để lập thư tính dụng thông qua Ngân hàng đại lý nước người xuất thông báo việc mở L/C chuyển L/c đến nhà xuất Bước 3: Thông báo cho người xuất toàn nội dung việc mở L/c để nhận gốc L/c chuyển đến cho nhà xuất Bước 4: Nếu nhà xuất chấp nhận thư tín dụng tiến hành giao hàng, không đề nghị Ngân hàng mở L/c sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với hợp đồng Page 10 - Thành lập Công ty quản lý tài sản (AMC) để xử lý bước nợ tồn đọng tạo sở tập trung xử lý khai thác tài sản - Đổi bước cấu tổ chức mô thức quản lý theo hướng nâng cao tính chủ động, linh hoạt phận, khâu tiếp cận với khách hàng, thống hệ thống, đảm bảo tính kỷ cương công tác quản trị điều hành, thiết lập nâng cao thiết kế an toàn thông qua việc thành lập ủy ban quản lý phòng ngừa rủi ro - Bổ sung hoàn thiện hệ thống quy chế quản lý mặt hoạt động Ngân hàng - Đổi phương thức kiểm tra nội bộ, đảm bảo tính độc lập cho cán kiểm tra kiểm soát, tạo thành công cụ giám sát, điều hành lãnh đạo cấp - Xây dựng móng cho việc phát triển mở rộng số loại hình dịch vụ mới, đa dạng hóa thêm bước hoạt động kinh doanh * Đẩy mạnh công tác huy động vốn để đạt mức tăng trưởng tổng nguồn vốn 19 - 20% Để thích ứng với thay đổi môi trường hoạt động Ngân hàng cần tiếp tục thực đa dạng hóa hình thức huy động vốn (trả lãi trước, có thưởng, khuyến mại ) bổ sung loại kỳ hạn, áp dụng lãi suất linh hoạt để phát triền nguồn vốn vốn tiền đồng Bên cạnh cần phải trọng mở rộng mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch trung tâm kinh tế khu vực đông dân cư * Tăng cường hoạt động tín dụng nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng dư nợ tín dụng từ 20 - 22%, đồng thời nâng cao chất lượng tín dụng, giữ tỷ lệ nợ hạn mức 4% Để thực nhiệm vụ cần chủ động, tích cực tìm kiếm dự án khả thi, khách hàng vay hoạt động tốt, có khả trả nợ mà không phân biệt loại hình sở hữu Bên cạnh cần bám sát dự án lớn, chương trình kinh tế trọng điểm, Tổng công ty có vị trí quan trọng để đẩy mạnh cho vay nhằm phục vụ tốt nghiệp phát triển kinh tế Để nâng cao chất lượng tín dụng cần cải tiến phương pháp quản lý rủi ro tín dụng, hoàn thiện hệ thống phân loại khoản vay phân loại khách hàng Page 63 * Làm tốt công tác toán, giữ thị phần 29% kinh ngạch toán XNK nước Để trì mạnh công tác toán cần đẩy mạnh việc áp dụng công nghệ vào công tác toán để nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng, đổi phong cách, thái độ phục vụ áp dụng rộng rãi hệ thống biện pháp thu hút khách hàng miễn phí qũy, giảm phí toán, ưu tiên mua bán ngoại tệ, thống toàn hệ thống phương pháp đánh giá, phân loại khách hàng Ngân hàng đại lý * Thực tốt công tác khách hàng Chú trọng củng cố phát triển đội ngũ khách hàng, đặc biệt khách hàng chiến lược giải pháp tăng cường tiếp cận thu hút khách hàng thống từ trung ương đến chi nhánh Sớm ban hành quy chế chi hoa hồng hệ thống * Nâng cấp hai phòng kinh doanh ngoại tệ Cần củng cố nâng cấp hai phòng kinh doanh ngoại tệ Trung ương chi nhánh Hồ Chí Minh để đóng vai trò trung tâm quản lý ngoại tệ toàn hệ thống, đáp ứng nhu cầu phát triển ngày cao thị trường, để đối phó với cạnh tranh gay gắt Ngân hàng nước * Củng cố chi nhánh Quan tâm củng cố số chi nhánh yếu thông qua việc tăng cường cán lãnh đạo có lực quản lý, bổ sung cán có trình độ chuyên môn cao Tăng cường sở vật chất, trang thiết bị tạo điều kiện để chi nhánh hoạt động kinh doanh có hiệu * Phát triển nguồn nhân lực Xây dựng chiến lược dài hạn kể việc đào tạo cho cán quản lý Kiến nghị với quan cấp có chế đơn giá tiền lương thích hợp nhằm khuyến khích người lao động làm việc doanh nghiệp nhà nước nói chung, Ngân hàng quốc doanh nói riêng, nâng cao chất lượng hiệu công việc, phát huy tính sáng tạo gắn bó với Ngân hàng Page 64 Các thách thức * Tỷ trọng nguồn vốn tiền đồng thấp, giảm nhiều so với năm trước, chiếm 21,5% tổng số nguồn vốn Việc chưa xây dựng tiền đề để tăng cường thu hút nguồn vốn tiền đồng tiềm ẩn rủi ro làm suy giảm tấc độ tăng trưởng nguồn vốn, hạn chế khả mở rộng hoạt động tín dụng vào năm tới điều kiện phải thực yêu cầu để hội nhập quốc tế * Dư nợ tín dụng thấp đạt có 15.634 tỷ quy đổi, chiếm 23,5% tổng sử dụng vốn Đây điểm cần lưu ý khắc phục để đảm bảo hướng sử dụng vốn phù hợp với môi trường hoạt động kinh doanh thời gian tới * Tình hình nợ tồn đọng tồn nhiềunăm chưa xử lý Tổng số nợ khó có khả thu hồi 3.281 tỷ quy đổi, cao gấp 1,8 lần số vốn điều lệ qũy NHNT Đầy điều bất lợi cho Ngân hàng, thời gian hội nhập tiến lại gần Tuy nhiên giải pháp để giải vấn đề đề cập đề án tái cấu ngân hàng đâng trình Ngân hàng Nhà nước để phê duyệt * Việc xây dựng sở hạ tầng chưa quan tâm mức Ở nhiều chi nhánh trụ sở làm việc bị tải, vừa ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động nghiệp vụ, vừa không đảm bảo yêu cầu phục vụ khách hàng * Ngân hàng bất cập mặt lực tài chính, trình độ quản lý cán nghiệp vụ, mức độ trang bị ứng dụng công nghệ so với yêu cầu hội nhập vào khu vực giới * VCB phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt với ngân hàng cổ phần, ngân hàng nước số loại hình tổ chức tín dụng khác Tính đến Việt Nam có Ngân hàng thương mại quốc doanh, 50 ngân hàng cổ phần thương mại, gần 30 ngân hàng nước ngoài, ngân hàng liên doanh, 50 hợp tác xã tín dụng 700 quỹ tín dụng nhân dân, vài công ty tài công ty cho thuê tài Trong khoảng 80 ngân hàng thương mại thực toán quốc tế * Bản thân VCB phải đối mặt với chinh phần toán quốc tế ngày giảm, khoản cho vay bắt buộc, nợ khoanh, nợ hạn Ngoài phải kể dến vụ án kinh tế lớn liên quan đến VCB cộng Page 65 với việc chậm toán số L/C trả chậm cho nước phần làm mờ nhạt uy tín, hình ảnh tốt đẹp VCB Xuất phát từ khó khăn VCB tiếp tục thực định hướng phát triển riêng theo phương châm:”An toàn - hiệu - phát triển Duy trì mạnh toán xuất nhập khẩu, phấn đấu giữ vững thị phần toán xuất nhập điều kiện ngày càngcó nhiều ngân hàng tham gia vào lĩnh vực Kịp thời tháo gỡ vướng mắc thẩm quyền giải VCB để giữ vững đội ngũ khách hàng truyền thống, thu hút thêm khách hàng nâng cao doanh số toán xuất nhập Kiến nghị với Ngân hàng Nhà Nước ban hành qui định toán xuất nhập khẩu, bổ xung biểu phí toán qua ngân hàng phù hợp với mức độ phát triển nghiệp vụ toán ngân hàng thương mại Áp dụng công nghệ để nâng cao chất lượng phục vụ tọ uy tín khách hàng Thường xuyên tổ chức nghiên cứu tập quán toán xuất nhập khẩu, nâng cao trình độ nghiệp vụ trao đổi kinh nghiệm rút học kinh nghiệm để nâng cao chất lượng, bảo đảm an toàn toán xuất nhập II MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA CÔNG TÁC THANH TOÁN XUẤT NHẬP KHẨU BẰNG PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI VIETCOMBANK Hoàn thiện quy trình toán tín dụng chứng từ 1.1 Quy trình toán L/C hàng nhập Có thể nói qui trình toán nhân tố trực tiếp tác động đến toán tín dụng công tác hoàn thiện qui trình toán L/c cần trọng * Hoàn thiện qui trình toán L/C hàng nhập Page 66 + Định mức ký quỹ cách hợp lý Nếu định mức kí quỹ thấp mang tới rủi rokhông toán hay rủi ro tỷ giá Nhưng định mức cao gây khó khăn cho nhà nhập khẩu, nhà nhập sẵn sáng từ bỏ ngân hàng chuyển sang quan hệ với ngân hàng khác chấp nhận mức ký quỹ thấp Chính xác nhận định mức kí quỹ ngân hàng cần dựa vào yếu tố sau đây: - Uy tín khả toán nhà nhập Nếu nhà nhập khách hàng quan hệ lâu nam, có uy tín toán ngân hàng qui định mức kí quỹ thấp Ngược lại khách hàng lần đến quan hệ mở L/c phải yêu cầu ký quỹ cao lên tới 100% trị giá toán phải có tài sản đảm bảo hay tìm nguươì bảo lãnh - Khả tiêu thụ sản phẩm - Hiệu kinh tế lô hàng nhập về: định mức ký quỹ phải cao tỷ suất lợi nhuận lô hàng mang lại Vì trường hợp nhà nhập chấp lô hàng khả toán cho ngân hàng mở ngân hàng quyền định đoạt hàng hoá Giá chuyển nhượng phải bảo đảm cho ngân hàng toán với nước - Biến động tỷ giá: thời kỳ tỷ giá biến động mạnh, ngân hàng phải điều chỉnh tỷ lệ ký quỹ tránh rủi ro tỷ giá + Cân nhắc điều kiện toán Tại VCB hay xảy trường hợp hàng hoá đến trước chứng từ toán Nếu để thời hạn nhà nhập phải chịu thêm phí lưu kho nên họ thường yêu cầu ngân hàng cho phép gửi 1/3 chứng từ trực tiếp tới người mở L/C 2/3 lại gửi qua ngân hàng Trong trường hợp chấp nhận điều kiện vận đơn phải theo lệnh ngân hàng mở để đảm bảo quyền định đoạt kiểm soát chứng từ cho ngân hàng thông qua hình thức ký hậu Nếu nhà nhập yêu cầu vận đơn theo lệnh nhà nhập phải có biện pháp quản lý chặt tài khoản tiền gửi tiền vay khách hàng + Xem xét điều kiện đòi tiền Đòi tiền điện hình thức bảo lưu quyền đòi lại Page 67 Nghĩa sau chuyển tiền điện toán cho người bán, chứng từ có lỗi nhà nhập từ chối toán ngân hàng mở có quyền đòi nhà xuát hoàn tiền lại Nhưng thực tế khả hoàn tiền nhà xuất khó, khó tránh khỏi tranh chấp Do trước định mở L/c với hình thức đòi tiền định VCB phải nghiên cứu kỹ lưỡng 1.2 Hoàn thiện qui trình toán L/C hàng xuất + Ngân hàng thông báo sau nhận L/C điện không đầy đủ không rõ ràng không xác định mấu điện Trong trường hợp ngân hàng thông báo phải yêu cầu ngân hàng mở thư tín dụng mở lại cung cấp mã test xác + Nếu VCB yêu câu thông báo L/C cho nhà xuất nước thứ ba nước ngân hàng thông báo hoạt động, không muốn thông báo phải gửi định cho ngân hàng mở + Ngoài dịch vụ thông báo L/c thu phí, VCB yêu cầu xác nhận L/C Nghiệp vụ thường thực với nhứng ngân hàng mở có uy tín Tuy nhiên thực xác nhận ngân hàng mở khách hàng quen thuộc phải nghiên cứu kỹ khách hàng + Thực chiết khấu chứng từ trước chiết khấu VCB cần nghiên cứu: - Tình hình kinh tế trị nhà nước nhập - Xem xét khả toán nhà xuất khẩu, ngân hàngmở nhà nhập Trong ngiệp vụ chiết khấu chứng từ, VCb thực chiết khấu theo hai kiểu: chiết khấu truy đòi chiết khấu miễn truy đòi Nhưng thực đến ngân hàng thực chiết khấu truy đòi chiết khấu miễn truy đòi theo kiểu mua đứt bán đoạn đem lại rủi ro cao Tuy nhiên mà VCB bỏ qua nghiệp vụ Trong môi trường cạnh tranh điều tạo nên lỗ hổng để ngân hàng khác có hội chiếm lĩnh thị trường Như rủi ro với VCb lúc không chứng từ có toán hay không mà nguy hiểm khách hàng có tín nhiệm xuất trình chứng từ qua VCB hay không Chính để ngăn ngừa rủi ro nghiệp vụ chiết khấu VCB nên xây dựng cho hệ thống thông tin hoàn chỉnh gồm kênh nội Page 68 ngân hàng thông tin VCB ngân hàng khác tình hình vay nợ, uy tín doanh nghiệp máy thông tin ngân hàng đại lý để có nhứng thông tin xác ngân hàng mở L/C xuất Page 69 Tăng cường công tác cố vấn cho khách hàng * Đối với đơn vị xuất Các đơn vị xuất thường gây rủi ro cho ngân hàng thông báo, ngân hàng chiết khấu họ lập chứng từ không hoàn hảo bị từ chối toán Để tránh rủi ro ngân hàng cố vấn giúp họ vấn đề sau: + Cố vấn cho họ yêu cầu bên mua mở cho mình L/C bảo đảm Hiện loại L/c không hủy ngang có xác nhận miễn truy đòi + Cố vấn cho nhà xuất chọn ngân hàng mở L/C, ngân hàng toán có uy tín, quan hệ tốt thường xuyên toán sõng phẳng + Cố vấn cho đơn vị cách thức đòi tiền điện hay thư + Cố vấn cho khách hàng nhứng điều khoản quan trọng thời hạn giao hàng, thời hạn L/C + Ngoài Ngân hàng nên cố vấn cho khách hàng giải chứng từ có sai sót, xem xét kỹ lí ngân hàng mở từ chối toán Nếu chứng từ có sai sót nghiêm trọng nên cố vấn cho khách hàng chuyến sang hình thức toán khác Trong trường hợp khách hàng từ chối toán nhà xuất VCB cố vấn cho họ ciệc tìm nguồn tiêu thụ * Đối với đơn vị nhập Nhà nhập gây rủi ro cho ngân hàng họ khả toán vi phạm cam kết Để đem lại lợi ích cho họ bảo vệ quyền lợi cho ngân hàng VCB cần cố vấn cho họ số vấn đề sau: + Cố vấn xem nên mở L/C loại nào, điều khoản L/C ý không nên đưa nhiều điều khoản vào L/C, dẫn đến sai sót + Cố vấn cho họ biết nên chấp nhận yêu cầu bên bán mở L/c, sửa đổi L/C để không tổn hại tới lợi ích Xây dựng đội ngũ cán có trình độ chuyên môn đạo đức nghề nghiệp * Thứ nhất, cần phải xây dựng môi trường làm việc thoải mái, đoàn kết từ cấp lãnh đạo đến nhân viên, từ trung ương nhánhcông ty trực thuộc Page 70 * Thứ hai nâng cao trình độ nhiệp vụ chuyên môn, ngoại ngữ, có khả ứng dụng công nghệ thông tin vào công việc đáp ứng nhu cầu ngày tăng tốc độ phát triển kinh tế toán xuất nhập qua ngân hàng Để có đội ngũ cán đủ mạnh, VCB cần có chiến lược đào tạo chung trọng kiến thức nghiệp vụ lẫn việc giáo dục đào đức nghề nghiệp Trong công tác VCB thực nhiều biện pháp tổ chức lớp học nghiệp vụ ngắn hạn dài hạn, cử cán học nước ngoài, mời chuyên gia vềe đạo tạo nghiệp vụ cho toán viên Trong thời gian tới công tác cần tăng cường để theo kịp diễn biến phức tạp công tác toán xuất nhập Hoàn thiện cấu tổ chức mở rộng mạng lưới kinh doanh * Hoàn thiện cấu phòng ban, tránh chồng chéo bỏ xót * Thủ tục gọn nhẹ chưa đủ để lôi kéo khách hàng cán toán áp dụng cách máy móc yêu cầu quy định toán: tài khoản ngoại tệ phải đủ số dư qui định, số dư L/C chưa toán vượt hạn mức hay chưa, khó cho khách hàng điều kiện tài eo hẹp không giả vay vốn cần có kết hợp phòng toán phòng tín dụng để giải khó khăn * Mở rộng mạng lưới hoạt động ngân hàngtrong nước Ngân hàng nên mở thêm chi nhánh địa bàn trọng điểm nước, nghiên cứu củng cố thêm chi nhánh nước ngoài, đặc biệt địa bàn nóng giới Pháp, Mỹ… Tiếp tục đổi công nghệ ngân hàng Không thể ứng tràn thành tựu KHKT vào lúc, cần có sách phù hợp tránh láng phí đồng thời không tụt hậu Hiện VCB ứng dụng máy tính, kỹ thuật đáp ứng yêu cầu ngày phức tạp, đa dạng hoạt động toán VCB ứng dụng hệ thống toán SWIET giúp cho hiệu qủ toán chuyển tiền tốt Áp dụng hoạt động Maketing ngân hàng, để đẩy mạnh, mở rộng hoạt động toán xuất nhập đặc biệt L/C III MỘT SỐ KIẾN NGHỊ Kiến nghị doang nghiệp xuất nhập * Thận trọng việc lựa chọn đối tác Page 71 Thu thập thông tin đối tác qua nguồn khác ngân hàng, quan đại diện Việt Nam nước ngoài, báo chí, qua phòng thương mại công nghiệp Việt Nam * Nâng cao nghiệp vụ ngoại thương nghiệp vụ toán quốc tế để đảm bảo hiệu ký kết hợp đồng ngoại thương * Một số kinh nghiệm rút từ thực tế + Đối với nhà nhập để giảm bớt rủi ro mở L/C cần bám sát hợp đồng, ghi rõ ràng cụ thể trách nhiệm giao hàng cung cấp hàng người bán, đặc biệt điều khoản hàng hoá, chủng loại, phảm chất, đơn giá phải ngắn gọn, rõ ràng tránh để người bán cố tình hiểu sai + Đối với nhà xuất nhận đựoc L/C cần xem xét kỹ, phát kịp thời chỗ mập mờ, điều khoản bất lợi khó thực hiện, điều khảon khác với hợp đồng đề nghị sửa đổi L/C Khi lập chứng từ toán theo L/C theo mẫu sẵn có vừa đẹp vừa khoa học, dễ theo dõi, tránh sai sót Kiến nghị với VCB * Ngân hàng giới thiệu cho khách hàng mẫu chuẩn, đẹp để họ vào vào lập theo tránh chứng từ sai sót, trình bày lộn xộn, tránh gây phiền hà cho ngân hàng (chỉ càn giới thiệu làn, sau họ tự lập) * Khi VCB mở L/C thường trước bên bán rút tiền theo chứng từ ngân hàng nên liên hệ với người mua để năm vững thông tin bên bán giao hàng nà, bên mua có chấp nhận trả tiền không để đè phòng rủi ro Muốn làm VCB vòng ngày phải lỗi chứng từ thông báo Đó thời gian VCB nhận thị từ người mua * Vận đơn coi chứng từ quan trọng chứng từ Do cần trọng với việc kiểm tra từ chối trường hợp sau: Bảo lãnh xuất trình muộn, không nội dung không quy định, người ký không rõ lực, công ty vận tải tư cách phát hành… Trên giải pháp chung giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu toán xuất nhập thư tín dụng VCB Page 72 KẾT LUẬN Có thể nói mục tiêu “hiệu quả” gắn liền với hoạt động toán xuất nhập VCB từ lúc thành lập Bằng lợi sẵn có mình: vốn, kinh nghiêm, uy tín lĩnh vực VCB trở thành người bạn đường doanh nghiệp xuất nhập khẩu, góp phần không nhỏ vào trình thúc đẩy hoạt động xuẩ nhập nước Tuy nhiên, trước đổi biến đổi mạnh mẽ, liên tục môi trường trị, kinh tế, xã hội VCB phải đối mặt không nhứng khó khăn, trở ngại, nhân tố làm giảm “ hiệu quả” công tác toán xuất nhập khẩu, đặc biệt phương thức tín dụng chứng từ - phương thức áp dụng phổ biến Trước tình hình ban lãnh đạo cán ngân hàng cần phải phát huy uy tín, mạnh thành đạt Giải vướng mắc, tồn việc nâng cao hiệu công tác toán xuất nhập khẩu, củng cố nâng cao vị ngân hàng Hy vọng kiến nghị trỏ thành đóng góp dù nhỏ bé việc nâng cao hiệu công tác toán xuất nhập VCB Một lần xin gửi lời cảm ơn tới cô chú, anh chị phòng toán xuất nhập VCB nhiệt tình giúp đỡ để luận văn hoàn thành Xin chân thành cảm ơn cô giáo Phan Thu Hà hướng dẫn em hoàn thành đề tài này! Page 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO Giáo trình toán quốc tế ngoại thương - PTS Đinh Xuân Trình - NXB Giáo dục 1996 Nghiệp vụ tín dụng toán quốc tế - PTS Lê Văn Tề - NXB Thành phố Hồ Chí Minh 1993 Nguyên tắc thực hành thống tín dụng chứng từ, hiệu đính 1993, phòng thương mại quốc tế, ẩn phẩm số 500 Cẩm nang nghiệp vụ Xuất nhập - Dương Hữu Hạn - NXB Thống Kê 2000 Một số báo tạp chí khác -Báo Kinh tế Sài Gòn -Tạp chí ngân hàng -Tạp chí Vietcombank -Báo cáo thường niên năm 1995 - 2000 VCB -Báo cáo kết kinh doanh VCB từ 1995 - 2000 Page 74 MỤC LỤC Tran g Lời nói đầu Chương I: Lý luận chung hiệu công tác toán xuất nhập theo phương thức tín dụng chứng từ qua Ngân hàng thương mại I Các phương thức toán xuất nhập qua Ngân hàng thương mại Phương thức chuyển tiền Phương thức nhờ thu Phương thức tín dụng chứng từ II Hiệu công tác toán xuất nhập theo phương thức tín dụng chứng từ qua Ngân hàng thương mại 16 Các tiêu đánh giá hiệu 16 Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu 23 Chương II: Hiệu công tác toán xuất nhập theo phương thức tín dụng chứng từ qua Ngân hàng ngoại thương từ năm 1995 đến năm 2000 26 I Giới thiệu chung Ngân hàng ngoại thương Việt Nam (Vietcombank VCB) 26 Một vài nét khái quát Vietcombank 26 Giới thiệu chung hoạt động Vietcombank 27 2.1 Huy động 28 2.2 Tín dụng 28 Page 75 2.3 Bảo lãnh 30 2.4 Các hoạt động kinh doanh khác 31 II Hiệu công tác toán xuất nhập theo phương thức tín dụng chứng từ qua Vietcombank 35 Thực trạng công tác toán xuất nhập theo phương thức tín dụng chứng từ 35 1.1 Thực trạng toán xuất 35 1.2 Thực trạng toán nhập 38 Hiệu công tác toán xuất nhập theo phương thức tín dụng chứng từ qua Vietcombank 40 2.1 Hiệu thể qua quy trình toán 40 2.1.1 Quy trình toán xuất 40 a Quy trình toán 40 b Đánh giá hiệu 45 2.1.2 Quy trình toán nhập 46 a Quy trình toán 46 b Đánh giá hiệu 51 2.2 Hiệu thể qua doanh sô toán 52 2.3 Hiệu thể qua rủi ro 55 2.4 Hiệu thể qua thu nhập 58 Chương III: Những giải pháp nâng cao hiệu công tác toán xuất nhập theo phương thức tín dụng chứng từ qua Ngân hàng Ngoại Thương Việt Nam I Định hướng phát triển Vietcombank thời gian 60 6560 tới Page 76 Các hoạt động Vietcombank 6560 1.1 Phương hướng 60 1.2 Nhiệm vụ 60 Các thách thức 63 II Một số giải pháp nâng cao hiệu công tác toán xuất nhập theo phương thức tín dụng chứng từ qua Vietcombank 64 Hoàn thiện quy trình toán xuất nhập theo phương thức tín dụng chứng từ 64 1.1 Quy trình toán nhập 64 1.2 Quy trình toán xuất 66 Tăng cường công tác cố vấn khách hàng 67 Xây dựng đội ngũ cán có trình độ chuyên môn đạo đức nghề nghiệp 67 Hoàn thiện cấu tổ chức mở rộng mạng lưới kinh 68 Tiếp tục đổi công nghệ Ngân hàng 68 Áp dụng hoạt động Marketing Ngân hàng 68 III Một số kiến nghị 68 Kiến nghị doanh nghiệp xuất nhập 68 Kiến nghị Vietcombank 69 Kết luận 70 Tài liệu tham khảo 71 doanh Page 77 [...]... HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TOÁN XUẤT NHẬP KHẨU QUA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI Khi xem xét hiệu quả của công tác thanh toán xuất nhập khẩu qua Ngân hàng người ta thường đứng trên hai giác độ khác nhau: Hiệu quả đối với Ngân hàng, hiệu quả đối với khách hàng 1 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả 1.1 Về phía Ngân hàng * Quy mô hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu Quy mô hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu qua Ngân hàng. .. giao dịch tín dụng chứng từ, Ngân hàng có thể đóng vai trò là Ngân hàng mơ L/C, Ngân hàng thông báo, Ngân hàng chiết khấu, Ngân hàng xác nhận và bất cứ loại hình nào cũng đều có thể gặp rủi ro trong thanh toán xuất nhập khẩu qua Ngân hàng Trường hợp 1: Ngân hàng mở L/C Nhà nhập khẩu xin mở tín dụng nhưng khi ngân hàng mở thanh toán cho nhà xuất khẩu và lấy chứng từ gửi hàng, thì nhà nhập khẩu bỏ cuộc,... II HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TOÁN XUẤT NHẬP KHẨU THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ QUA NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM TỪ 1995-2000 I GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM (VIETCOMBANK HOẶC VCB) 1 Một vài nét khái quát về VietcomBank VietcomBank được thành lập và đi vào hoạt động từ 1963 với tư cách là một Ngân hàng chuyên doanh đổi ngoại tệ Từ 1988 trở về trước, VietcomBank là Ngân hàng. .. kiện là nhà nhập khẩu sẽ chấp nhận các chứng từ" Nếu nhà nhập khẩu khước từ các chứng từ ấy, nhà xuất khẩu phải hoàn tiền lại cho Ngân hàng - Hoặc trước khi thanh toán các chứng từ Ngân hàng đại diện yêu cầu nhà xuất khẩu bảo đảm bằng thẻ cam kết sẽ hoàn lại tiền cho Ngân hàng neéu nhà nhập khẩu từ chối các chứng từ Page 18 Hay rủi ro của Ngân hàng trả tiền xuất hiện khi Ngân hàng mở tín dụng không chịu... bên * Thu nhập từ hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu qua Ngân hàng Có thể nói thu nhập ròng từ hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu qua Ngân hàng là chỉ tiêu tổng hợp, đánh giá chất lượng của hoạt động dịch vụ đó Chỉ tiêu trên được tính Thu nhập ròng từ hoạt động thanh toán XNK = Thu nhập từ hoạt động thanh toán XNK - Chi phí cho hoạt động thanh toán XNK Thu nhập từ hoạt động thanh toán XNK là số phí... tới hiệu quả Ngưòi ta thường xem xét các nhân tố ảnh hưởng trên thông qua ba nhóm sau: 2.1 Về phía Ngân hàng * Các hoạt động hỗ trợ thanh toán xuất nhập khẩu Có thể nói các hoạt động hỗ trợ thanh toán xuất nhập khẩu như cho vay xuất nhập khẩu hay bảo lãnh ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả công tác thanh toán xuất nhập khẩu qua ngân hàng Ngân hàng có thể hỗ trợ nhà xuất nhập khẩu Page 24 dưới các hình thức. .. giao hàng xong người xuất khẩu lập bộ chứng từ theo yêu cầu của thư tính dụng xuất trình thông qua Ngân hàng thông báo cho Ngân hàng mở L/c xin thanh toán Bước 6: Ngân hàng mở L/c kiểm tra bộ chứng từ, nếu thấy phù hợp với thư tính dụng tiến hành trả tiền cho người xuất khẩu Nếu thấy không phù hợp Ngân hàng từ chối thanh toán và gửi trả lại toàn bộ chứng từ cho nhà xuất khẩu Bước 7: Ngân hàng mở thư tính. .. thư tính dụng đòi tiền người nhập khẩu và chuyển bộ chứng từ cho người nhập khẩu sau khi nhận được tiền hoặc chấp nhận thanh toán Bước 8: Nhà nhấp khẩu kiểm tra chứng từ nếu thấy phù hợp với thủ tục tính dụng thì hoàn trả tiền lại cho Ngân hàng mở thư tính dụng, nếu không phù hợp có quyền từ chối trả Đặc điểm của phương thức tính dụng chứng từ * Cơ sở pháp lý của phương thức tính dụng chứng từ Mối nước... Ngân hàng thông báo, số ngày chuyển chứng từ thanh toán đến Ngân hàng mở (Ngân hàng trả tiền) Ví dụ: Ngày giao hàng của Imexco tại An Giang 31/12/1999, ngày hết hiệu lực được tính như sau: Số ngày chuyển chứng từ giao hàng từ An Giang đến Thành phố Hồ Chí Minh cho Imexco là 3 ngày Số ngày lập chứng từ ở Imexco là 3 ngày Số ngày lưu giữ chứng từ của Ngân hàng thông báo 2 ngày Số ngày chuyển chứng từ đến... mô hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu biểu hiện chủ yếu qua giá trị thanh toán qua Ngân hàng Tức là mặc dù có sự giảm sút ở một số nhân tố nào đó song có sự gia tăng của giá trị thanh toán thì hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu vẫ được coi là có sự tăng trưởng về quy mô hoạt động Page 17 * Rủi ro trong thanh toán xuất nhập khẩu qua Ngân hàng Có nhiều cách phân loại rủi ro trong thanh toán L/C Mỗi