1 ỏn mụn hc Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Lời cam đoan Em xin cam đoan viết đợc hoàn thành dựa tự tìm tòi thân dới hớng dẫn thầy giáo Tạ Lợi Nếu có chép em xin nhận hình thức kỉ luật Sinh viên Nguyễn Quốc Khánh SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Mục lục Lời cam đoan Mục lục Danh mục thuật ngữ Viết tắt Danh mục bảng Lời nói đầu .5 1.1 Khái quát nghề nuôi cá Mỹ Việt nam 1.1.1 Nuôi cá tra cá basa đồng sông Cửu Long chế biến sản phẩm đông lạnh xuất 1.1.2 Nghề nuôi cá da trơn thị trờng cá da trơn Mỹ 1.2 Hoạt động xuất cá tra cá basa sang thị trờng Mỹ 1.3 Vụ kiện cá tra, basa hiệp hội chủ trại nuôi cá nheo Mỹ .8 1.3.1 Kiện tên gọi Catfish 1.3.2 Vụ kiện bán phá giá .9 1.4 Động CFA kiện sản phẩm cá tra basa Việt nam .11 Chơng II Phân tích động vụ kiện cá tra basa Việt nam xuất sang Mỹ .13 2.1 Phân tích động CFA kiện cá tra cá basa Việt nam .13 2.1.1 CFA tên gọi Catfish 13 2.1.2 Động CFA .13 2.2 ảnh hởng vụ kiện cá tra basa 17 2.2.1 Về phía Việt Nam .17 2.2.2 Về phía Mỹ 19 2.3 Tồn nguyên nhân vụ kiện cá tra cá basa Việt Nam 19 Chơng III Những học kinh nghiệm giải pháp vụ kiện bán phá giá quốc tế 22 3.1 Những học kinh nghiệm 22 3.2 Kiến nghị giải pháp 23 3.2.1 Đối với doanh nghiệp: 23 3.2.2 Đối với Nhà nớc 25 Kết luận 28 SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Danh mục thuật ngữ Viết tắt CFA DOC USITC Lobby VASEP AFTA WTO Hiệp hội chủ trại nuôi cá nheo Mỹ Bộ thong mại Mỹ Uỷ ban thong mại quốc tế Mỹ Vận động hành lang Hiệp hội chế biến xuất thuỷ sản Việt Nam Khu vực mậu dịch tự Đông Nam Tổ chức thong mại giới SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Danh mục bảng Biểu 01: Sản lợng xuất cá phi lê đông lạnh sang Mỹ qua năm Biểu 02: Cơ cấu kinh ngạch xuất cá phi lê đông lạnh Việt nam năm 2000 theo doanh nghiệp10 Biểu 03: Thị phần sản phẩm mặt hàng từ Việt Nam thị trờng Mỹ 20 SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Lời nói đầu Trong xu hớng toàn cầu hoá hội nhập quốc tế, doanh nghiệp không kinh doanh quốc gia mà mở rộng hoạt động kinh doanh quốc gia mà mở rộng hoạt động kinh doanh nớc giới Trong vơn thị trờng giới doanh nghiệp đặc biệt doanh nghiệp vừa nhỏ thuộc nớc phát triển gặp nhiều trở ngại từ hàng rào thơng mại nớc phát triển Các rào cản bao gồm biện pháp thuế quan phi thuế quan Để xâm nhập thành công doanh nghiệp phải vợt qua hàng rào Thời gian vừa qua doanh nghiệp Việt Nam liên tiếp bị kiện vấn đề thơng hiệu, bán phá giá thị trờng nớc Mà điển hình vụ kiện cá tra basa hiệp hội chủ trại nuôi cá nheo Mỹ Đây thử thách mà doanh nghiệp Việt Nam gặp phải hiệp định thơng mại Việt- Mỹ có hiệu lực Nó cung cấp nhiều kinh nghiệm bổ ích cho doanh nghiệp tham gia vào thơng mại quốc tế Xung quanh vụ kiện có loạt vấn đề quan trọng nh quy định nhãn hiệu, chống trợ giá xuất khẩu, chống bán phá giá, môi trờng lao động mức độ rào cản thơng mại ngầm Động phủ can thiệp vào thơng mại, tầm quan trọng yếu tố kinh tế thị trờng vụ tranh chấp thơng mại bán phá giá hay trợ giá, học từ vụ kiện hàng loạt vụ kiện bán phá giá tới Xuất phát từ thực tế với hớng dẫn thầy giáo Th.S Tạ Lợi em định chọn đề tài Động Hiệp hội chủ trại nuôi cá nheo Mỹ kiện cá tra basa Việt Nam Ngoài phần mở đầu phần kết luận viết em gồm phần: Chơng I: Động kiện cá tra, cá Basa CFA Chơng II:Phân tích động vụ kiện cá tra basa Việt nam xuất sang Mỹ Chơng III:Những học kinh nghiệm giải pháp vụ kiện bán phá giá quốc tế Do thời gian trình độ có hạn nên viết em không tránh khỏi thiếu xót Em mong đợc thầy,cô góp ý thêm hoàn thiện đề tài Em xin chân thành cản ơn SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Chơng I động kiện cá tra, cá Basa Hiệp hội chủ trại nuôi cá nheo Mỹ 1.1 Khái quát nghề nuôi cá Mỹ Việt nam 1.1.1 Nuôi cá tra cá basa đồng sông Cửu Long chế biến sản phẩm đông lạnh xuất Tại Việt nam cá da trơn chủ yếu đợc nuôi Đồng sông Cửu Long, phổ biến cá tra cá basa Trớc năm 1945 cá giống phụ thuộc vào nguồn vớt tự nhiên Công nghệ tạo giống đợc đầu t, phát triển từ tháng năm 1995 cá giống sinh sản nhân tạo với số lợng lớn chi phí thấp đợc cung cấp thờng xuyên cho nông dân Hoạt động nuôi cá tra, cá basa bắt đầu phát triển dới hình thức bè cá hầm cá, dọc hai bờ sông Hậu thuộc tỉnh An Giang Đồng Tháp huyện Châu Đốc An Giang nơi tập trung chủ yếu bè cá nơi cung cấp cá giống chủ yếu cho vùng Năm 2001, sản lợng cá tra cá basa tỉnh Đồng Bằng sông Cửu Long lên tới 120.000 tấn, tăng gấp lần so với năm 1997 Từ hai tỉnh đầu nguồn An Giang, Đồng Tháp, nghề nuôi cá tra cá basa lan nhanh đến Cần Thơ, Bến Tre, Vĩnh Long Tiền Giang Hầu hết cá tra cá basa sau nuôi đợc chế biến dới dạng đông lạnh trớc đến tay ngời tiêu dùng cuối Các tỉnh nuôi cá tra basa Đồng Bằng sông Cửu Long có doanh nghiệp chế biến thủy sản gắn với làng bè nuôi cá 1.1.2 Nghề nuôi cá da trơn thị trờng cá da trơn Mỹ Trớc năm 1970, cá da trơn hay Catfish theo tên tiếng Anh thứ đặc sản số vùng Mỹ nhu cầu sản phẩm hạn chế Hình ảnh đợc thay đổi doanh nghiệp chế biến thủy sản Kết nhu cầu nhu cầu sản phẩm chế biến từ Catfish tăng lên Catfish trở thành ăn nhiều nhà hàng thuỷ sản xuất hầu hết siêu thị Mức tiêu dùng cá Catfish bình quân đầu ngời Mỹ tăng từ 0,41 pao vào năm 1985 lên pao vào năm 2001 Sản lợng cá tăng từ 2.580 vào năm 1970 lên 271.000 vào năm 2001 với doanh số dới nửa tỷ đôla Các trại nuôi cá Catfish đợc tập trung chủ yếu đồng sông Missisipi bang Missisipi, Alabama, Ankansas Louisiana Khác với Đồng Bằng sông Cửu Long nơi cá đợc nuôi SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li chủ yếu cách thả bè sông, cá Catfish bang miền nam nớc Mỹ 76.000 ha, bang Missisipi chiếm tới 58% diện tích 1.2 Hoạt động xuất cá tra cá basa sang thị trờng Mỹ Việt nam bắt đầu xuất cá basa cá tra sang Mỹ từ năm 1996 sau cấm vận kinh tế đợc bãi bỏ Cá xuất vào thị trờng Mỹ sản phẩm phi lê đông lạnh Sản lợng cá da trơn dạng phi lê đông lạnh không xơng nhập từ Việt nam vào Mỹ tăng mạnh từ năm 2000 Đến cuối năm 2001, sản lợng cá phi lê đông lạnh xuất tăng lên gần 21.000 gấp 20 lần sản lợng xuất năm 1998 Nguồn: Fulbright economic teaching program, case study chiến catfish Biểu 01: Sản lợng xuất cá phi lê đông lạnh sang Mỹ qua năm Trớc Hiệp định Thơng mại song phơng có hiệu lực ( tháng 12 năm 2001), cá da cá basa phi lê đông lạnh Việt nam xuất sang Mỹ phải chịu thuế suất khoảng 1,3% giá trị sản phẩm (suy từ mức thuế đơn vị 4, 4xen/kg giá nhập trung bình 3,5 USD/kg) Còn từ tháng 12 năm 2001 sản phẩm cá tra basa phi lê đông lạnh Việt nam không chịu thuế nhập vào Mỹ An Giang tỉnh chủ lực sản xuất cá tra, basa, nơi tập trung doanh nghiệp chế biến xuất thuỷ sản lớn nh công ty cổ phần xuất nhập thủy sản An Giang ( Angifish), công ty nhập nông sản thực phẩm An Giang ( Afiex) công ty trách nhiệm hữu hạn Nam Việt Các doanh nghiệp lới với địa phơng khác gồm công ty Vĩnh Hoàn ( Đồng Tháp), công ty Catato (Cần Thơ) công ty Cafatex ( Cần Thơ) Các công ty SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li chiếm tới 95% kim ngạch xuất cá phi lê đông lạnh Việt nam với thị phần công ty đợc trình bày biểu 02 Nguồn : Fulbright economic teaching program, case study chiến catfish Biểu 02: Cơ cấu kinh ngạch xuất cá phi lê đông lạnh Việt Nam năm 2000 theo doanh nghiệp 1.3 Vụ kiện cá tra, basa hiệp hội chủ trại nuôi cá nheo Mỹ Sau thời gian hởng gia tăng sản lợng giá cả, nhà nuôi cá Catfish bắt đầu phải chấp nhận giảm giá từ năm 2001 Giá bình quân pao mà nhà nuôi cá Catfish nhận đợc giảm từ 75 xen ( 2000) xuống 66 xen năm 2001 50 xen ( 2002) Hiệp hội nhà nuôi cá Catfish Mỹ (CFA) lập luận giá bán thấp chi phí sản xuất tới 15 xen Tổng doanh số cá Catfish nội địa bán cho đơn vị chế biến giảm 20% từ 446 triệu USD năm 2000 xuống 385 triệu USD năm 2001 CFA coi sản phẩm gây giảm sút với lập luận sản phẩm Việt nam đợc bán Mỹ với giá thấp USD/pao so với sản phẩm nội địa Chính họ chủ trơng dấy lên chiến chống lại cá tra basa Việt nam đòn công vào tên gọi Catfish 1.3.1 Kiện tên gọi Catfish *Lập luận CFA Sự thành công bất ngờ Việt nam xuất cá tra basa gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành nuôi cá nội địa Mỹ Cá Việt nam thắng lợi thay đổi chiến lợc tiếp thị Những đợt cá đợc mang thơng hiệu khác xoay quanh chữ basa Việc tiêu thụ không đợc thành công Năm 1996 sản lợng xuất cá da trơn dạng nh phi lê đông lạnh Việt nam vào Mỹ 59 đến năm 1998 đạt 260 Các SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li doanh nghiệp nhập thủy sản Mỹ sau bắt đầu tiêu thụ sản phẩm cá basa Việt nam thị trờng với nhãn hiệu Catfish Sản lợng nhập từ Việt nam kể từ tăng vọt Từ 3269 năm 1999 lên 8624 năm 2000, 13475 năm 2001 20965 năm 2001 Nh sản lợng cá Việt Nam xuất năm 2002 gấp 21 lần so với năm1998 CFA đa thêm chứng cho bao bì đóng gói giống với nhà sản xuất nớc, nhiều hãng nhập cá Mỹ sử dụng nhãn hiệu Delta Fesh CFA cho nhãn hiệu tạo nhầm lẫn ngời tiêu dùng hiểu cá đợc nuôi từ Đồng sông Missisippi, thực tế từ Đồng Bằng sông Cửu Long Kết luận CFA phía Việt nam lợi dụng thành tiếp thị ngời nuôi cá Mỹ CFA nhà vận động hậu trờng cho chủ trại nuôi cá tìm cách chứng minh cá tra basa Việt nam Catfish việc sử dụng nhãn hiệu Catfish bao bì không đợc phép *Lập luận phía Việt nam Catfish từ tiếng Anh thông dụng hàng trăm loại cá Theo từ điển Webster định nghĩa Catfish loại cá nớc có da trơn, có ria gần miệng thuộc Silurifonnes Nh vậy, rõ ràng cá tra basa Việt nam Catfish Theo thủy sản Việt nam tất bao bì sản phẩm thủy sản xuất Việt nam ghi rõ dòng chữ tiếng Anh Product of Việt Nam hay Made in Việt nam thực việc ghi đầy đủ tên khoa học lẫn tên thơng mại theo quy định FDA 1.3.2 Vụ kiện bán phá giá Mặc dù thắng lợi quy định tên gọi Catfish nhng rõ ràng quy định không cản trở đợc cá tra basa Việt nam nhập vào Mỹ Và việc phơng tiện thông tin đại chúng đa tin vụ tranh chấp tên gọi làm cho cá tra basa trở nên tiếng Với nhãn hiệu chiến lợc tiếp thị giá cá tra basa phi lê đông lạnh thị trờng tăng lên tới 20- 30% so với trớc đổi tên Cá tra basa phi lê đông lạnh Việt nam xuất sang Mỹ tháng đầu năm 2002 tăng tới 24% lợng giá trị so với kỳ năm 2001 Thêm vào ngời tiêu dùng Mỹ mà ngời tiêu dùng nhiều nớc khác biết đến sản phẩm Việt nam Đứng trớc lo ngại thị phần cá Việt nam ngày gia tăng nhà nuôi cá chế biến cá Mỹ đa SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 10 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li đòn công thứ hai: cáo buộc doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt nam bán phá giá cá tra basa phi lê đông lạnh thị trờng Mỹ Vào ngày 28 tháng năm 2002, Hiệp hội chủ trại nuôi cá da trơn Mỹ (CFA) đệ đơn kiện số doanh nghiệp chế biến thuỷ sản Việt nam lên thơng mại Mỹ ( DOC) Uỷ Ban Thơng mại Quốc tế Mỹ (USITC) sản phẩm cá tra basa phi lê đông lạnh đợc bán thấp giá trị hợp lý thị trờng Mỹ gây thiệt hại vật chất cho sản xuất nội địa Luận điểm bên cáo buộc bán phá giá cá tra basa phía trại nuôi cá Catfish doanh nghiệp chế biến Catfish Mỹ : - Về khía cạnh thứ nhất- ngày sản xuất nội địa thiệt hại vật chất + Bên nguyên đơn lập luận cho sản phẩm họ chiếm khoảng 86% sản lợng sản xuất nội địa Các trại nuôi cá bán hầu hết cho đơn vị chế biến đơn vị chế biến phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên liệu nông dân nuôi cá Do vậy, cá trại nuôi lẫn sở chế biện cộng lại đại diện cho phía sản xuất ngành để kiện Việt nam + Hàng nhập Việt Nam tăng lên nhanh chóng từ năm 1999 chiếm tới 20% thị phần vào năm 2001 Các sản phẩm cá tra basa nh phi lê đông lạnh nhập có giá trị sản phẩm Catfish nội địa (mức chênh lệch 0,8- USD/pao) - Về khía cạnh thứ hai- bán phá giá: + Trong đơn kiện nhằm khởi xớng điều tra bán phá giá, CFA cung cấp tính toán mức độ bán phá giá sở kinh tế thị trờng phi thị trờng + Trong trờng hợp kinh tế thị trờng, CFA cho thị trờng cá tra basa phi lê đông lạnh Việt nam nhỏ nên vào giá nội địa để tính giá trị hợp lý Do CFA không tìm thấy đợc số liệu giá xuất Việt nam nớc thứ ba nên tính toán CFA tự xây dựng chi phí sản xuất + Trờng hợp kinh tế phi thị trờng, CFA chọn ấn Độ nớc có khả so sánh Vì ấn Độ có mức độ phát triển nh Việt Nam có sản xuất đáng kể cá trê trắng giống cá tra basa + Giá nguyên liệu chế biến cá phi lê đông lạnh ấn độ đợc sử dụng để tính giá trị hợp lý Đối với số lợng nhân tố sản xuất CFA cho không thu thập đợc thông tin tin cậy Việt nam Với lập luận quy trình chế biến cá phi lê đông lạnh gần nh giống nơi giới, CFA dựa SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 16 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li 2.1.2.3 Động trị Động trị vụ kiện bảo vệ việc làm cho ngời nông dân bảo vệ ngày sản xuất cá Catfish Phía nguyên đơn vụ kiện bao gồm 500 trại nuôi cá Catfish thuộc hiệp hội nuôi cá Catfish Mỹ tập trung chủ yếu bang miền Nam Phần lớn lực lợng 13.000 nhân công hoạt động lĩnh vực Catfish trụ lại Mississippi tiểu bang miền Nam nuôi nhiều Catfish Có thể coi Mississippi "Thủ đô Catfish" - sản xuất 3/4 số cá da trơn nuôi Hoa Kỳ Đây tiểu bang nghèo nớc Mỹ công nghệ sản xuất Catfish đợc coi mạnh họ Ngời dân chủ yếu sống dựa vào nghề nuôi Catfish số nơi khoảng 1/2 số gia đình sống dới mức nghèo khổ tỉ lệ thất nghiệp đạt 20% Khi Catfish Việt Nam với giá thành hạ vào thị trờng Mỹ mang lại mối lo lớn, đụng chạm sống quyền lợi kinh tế Mississippi vài tiểu bang lân cận Do đó, nghành Catfish mà sụp đổ số ngời thất nghiệp bang miền Nam tăng không dừng số 20% Điều chắn chấp nhận đợc ngời Mỹ Bên cạnh lý bảo vệ việc làm phủ Mỹ thông qua can thiệp để bảo vệ ngành sản xuất cá Catfish nội địa Chỉ ngành công nghiệp chế biến nội địa tồn phát triển đảm bảo công ăn việc làm cho ngời lao động Nếu phủ Mỹ không bảo vệ cho ngành sản xuất cho nhà sản xuất chế biến cá phi lê đông lạnh nghĩa ngời tiêu dùng Mỹ đợc lợi Bởi họ đợc tiêu dùng sản phẩm có chất lợng cao giá lại rẻ từ sản phẩm nhập Nhng ngợc lại nhà sản xuất cá Catfish Mỹ gặp bất lợi, họ buộc phải hạ giá để cạnh tranh với hàng ngoại nhập Giá giảm làm cho lợi nhuận giảm theo Nhiều nhà sản xuất bị phá sản Khi hậu lớn lợi bảo vệ ngời tiêu dùng Mặt khác, bảo vệ ngời tiêu dùng chi phí Mỹ khoản thu lợi từ thuế Mặt khác nghiệp trị ngời đứng đầu tiểu bang Mississippi " gắn liền với Catfish" Do không bảo vệ đợc quyền lợi nhà sản xuất kinh doanh mặt hàng thuỷ sản họ phiếu bầu quan trọng bầu cử vào nghị viện SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 17 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Một lý mà phủ bảo vệ ngời sản xuất vận động hậu trờng mạnh mẽ từ nhà sản xuất, chế biến Catfish Trong vụ kiện CFA sử dụng vận động hành lang (lobbly ) để giành thắng lợi phía họ Ngay từ đầu CFA tiến hành chiến dịch vận động, gây áp lực lôi kéo nghị sĩ bang nghề nuôi cá nheo, huy động lực lợng quan lập pháp hành pháp để tìm kiếm hỗ trợ công lại sản phẩm cá da trơn Việt nam nhập Và họ thành công Dới sức ép CFA ngày 9-2-2001, 12 nghị sĩ Mỹ gồm thợng nghị sĩ hạ nghị sĩ đại biểu cho bang nuôi nhiều cá nheo gửi th cho ông Robert Zoerick đại diện thơng mại Mỹ kêu ca việc cá tra cá basa nhập từ Việt nam gây thiệt hại cho nghề nuôi cá nheo Mỹ yêu cầu phủ Mỹ phải có biện pháp xử lý Sự vận động liên tục CFA nghị sĩ bang nuôi cá Catfish cho kết đạo luật HR 2964 Hạ viện Mỹ thông qua vào tháng 10 năm 2001 lệnh cấm tạm thời tất loại cá không thuộc họ da trơn Ictaruridae đợc mang nhãn hiệu Catfish tiêu thụ Mỹ Vào tháng 5-2002 tổng thống Mỹ phê chuẩn Đạo luật an ninh trang trại đầu t nông thôn HR.2642 có điều khoản 1.806 quy định đặt tên, dán nhãn mác quảng cáo Catfish cho cá loại cá da trơn họ Ictaruridae vào thị trờng Mỹ để áp đặt mức thuế trừng phạt 64% sản phẩm cá da trơn (cá basa, cá tra) đông lạnh Việt nam nhập vào thị trờng Mỹ Với hành động phía Mỹ thành công việc ngăn cản cá tra basa Việt nam vào thị trờng Mỹ nhằm bảo vệ nhóm nhỏ ngời sản xuất 2.2 ảnh hởng vụ kiện cá tra basa 2.2.1 Về phía Việt Nam 2.2.1.1 Tác động đến doanh nghiệp chế biến xuất thủy sản Từ xảy kiện ảnh hởng lớn đến doanh nghiệp chế biến cá tra basa phi lê đông lạnh Trong tháng năm 2002 xuất cá sang Mỹ giảm 65% so với kỳ năm 2001 Không bị thiệt hại hoạt động xuất sản lợng giảm sút, công ty cổ phần có cổ phiếu niêm yết thị trờng chứng khoán bị ảnh hởng giá cổ phiếu giảm Buổi giao dịch ngày 24-7, ngày công bố định kết vụ kiện cá tra, basa Uỷ Ban Thơng mại Mỹ số lợng giao dịch Angifish số nhỏ ( 10 cổ phiếu) Và giá cổ phiếu Angifish giảm từ 32.000 xuống 27.500 đ/CP sau vụ kiện xảy SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 18 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Mặt khác tham gia kiện doanh nghiệp Việt Nam phải thuê luật s nớc ngoài, luật s Việt Nam đủ khả năng, làm cho chi phí theo kiện cao Chi phí để thuê luật s Mỹ cao khoảng 300-500 USD/giờ làm việc 2.2.1.2 Tác động đến ngời nông dân Nghề nuôi cá tra, basa tỉnh Đồng Bằng sông Cửu Long nghề truyền thống Hầu hết ngời dân An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh có ngời làm nghề này, có nhiều hộ làm từ lâu Đây nghề mong tính chất cha truyền nối Hầu hết hộ gia đình quen sống nghề Nghề nuôi cá tra basa nghề đặc thù Cha kể doanh nghiệp chế biến xuất khẩu, nghề giải công ăn việc làm cho hàng vạn lao động Chỉ riêng An Giang số lao động nhà máy chế biến không dới 5000 công nhân, doanh nghiệp chế biến thủy sản Vĩnh Long 2.200 ngời Hơn 90% lao động nhà máy chế biến ngời địa phơng Với lợng ngời lao động đông đảo phụ thuộc vào nghề nuôi cá tra basa nh vậy, tác động vụ kiện đến họ lớn Hàng vạn ngời dân ĐBSCL có nguy nghề sinh nhai cha có điều kiện làm nghề khác Điều với chủ trại nuôi cá mà với lao động làm thuê bè hầm cá Việc thay đổi nghề sớm chiều mà làm đợc thị trờng đầu cho sản phẩm cha đợc định hớng Nhiều gia đình trở thành nợ lâu dài Cuộc sống nhiều ngời dân nghèo phụ thuộc vào nghề bị ảnh hởng nặng nề 2.2.1.3 Tác động Nhà nớc Việc DOC áp dụng thuế chống bán phá giá với doanh nghiệp Việt Nam làm cho sản lợng xuất Việt Nam giảm Tác động trực tiếp Nhà nớc khoản thu đáng kể từ thuế Lợng cá xuất giảm làm giảm tìên thu từ thuế cho ngân sách Nhà nớc Bên cạnh việc giảm nguồn thu ngoại tệ từ nớc Đối với nớc phát triển nh Việt Nam ngoại tệ nguồn quan trọng để phát triển đất nớc Tác động gián tiếp vấn đề xã hội, việc giảm sản lợng xuất làm cho lợng ngời thất nghiệp tăng Và nhà nớc phải tốn chi phí việc giải vấn nạn SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 19 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li 2.2.2 Về phía Mỹ 2.2.2.1 Tác động đến doanh nghiệp chế biến Ngời đợc lợi vụ kiện hiệp hội chủ trại nuôi cá nheo Mỹ doanh nghiệp chế biến Việc cản trở cá tra cá basa Việt Nam vào thị trờng Mỹ giúp CFA trở thành gần nh độc quyền sản phẩm phi lê đông lạnh thị trờng Mỹ Do họ áp đặt mức giá cho có lợi cho họ 2.2.2.2 Tác động đến ngời tiêu dùng Mỹ doanh nghiệp kinh doanh nhập Trong vụ kiện ngời tiêu dùng nhà nhập khẩu, phân phối cá nheo Mỹ bị thiệt hại lớn với mức thuế chống bán phá giá bất công với mục đích bảo hộ nhóm nhỏ có lựa chọn nhà sản xuất Ngời tiêu dùng doanh nghiệp nhập Mỹ chịu hậu suy giảm cạnh tranh, tăng giá có hội lựa chọn mặt hàng 2.2.2.3 Tác động đến phủ Mỹ Với phán mang nặng tính bảo hộ nh làm hài lòng nhóm nhỏ nghị sĩ quốc hội có lợi ích gắn liền với ngành nuôi cá nheo Mỹ Chính phủ Mỹ đạt đợc mục tiêu vừa không làm lòng cử tri bang miền Nam vừa bảo vệ ngành sản xuất nớc Và với định đánh thuế cao nh họ thu đợc khoản thuế đáng kế từ hàng nhập 2.3 Tồn nguyên nhân vụ kiện cá tra cá basa Việt Nam Ngày 24/7/2003 ITC định xác nhận cá tra cá basa Việt Nam có khả gây thiệt hại cho ngành cá da trơn Mỹ Do định DOC áp dụng thuế chống bán phá giá với doanh nghiệp Việt Nam xuất mặt hàng có hiệu lực Các công ty tham gia vụ kiện Vĩnh Hoàn, Angifish, Nam Việt, Catacô công ty nhỏ có mức thuế từ 36,84 đến 53,68% Các công ty khác không tham gia vụ kiện bị áp mức thuế 63,88% Trớc định áp đặt vô lý hiệp hội thuỷ sản Việt Nam tuyên bố tiếp tục kiện DOC lên án thơng mại quốc tế Hoa Kỳ để nhằm thay đổi định bất công DOC Các thủ tục cho vụ kiện đợc hoàn thiện vòng năm Và năm đó, trớc vụ kiện DOC diễn doanh nghiệp Việt Nam phải chịu mức thuế chống bán phá gía nêu SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 20 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Vụ kiện học cảnh báo cho doanh nghiệp Việt Nam xuất nớc để họ nhận thức đợc bớc vào toàn cầu hoá chiến không khoan nhợng Vụ kiện nhiều tồn nguyên nhân cần khắc phục để đối phó với vụ kiện tới mà gần vụ kiện phá giá tôm Mỹ Những tồn cần khắc phục là: Việt Nam cha đợc coi nớc có kinh tế thị trờng Việc xác định kinh tế thị trờng hay phi thị trờng đợc áp dụng cho kinh tế trình chuyển đổi nh Nga, nớc cộng hoà thuộc Liên Xô cũ, Trung Quốc Việt Nam Các tiêu chí đợc DOC xem xét để đa định nớc có kinh tế thị trờng hay phi thị trờng là: Khả chuyển đổi đồng tiền Mức độ lơng bổng đợc mặc tự Mức độ mà công ty liên doanh đợc hoạt động nơi Mức độ sở hữu phủ phơng tiện sản xuất Mức độ quyền kiểm soát việc phân phối tài nguyên Tháng 12/2002, DOC định kinh tế Việt Nam phi thị trờng Do DOC yêu cầu Việt Nam cung cấp số liệu sản lợng sản xuất lợng nhân tố sản xuất mức giá ấn Độ, Bănglađét đợc sử dụng để tính giá trị hợp lý Bên cạnh Việt Nam cha gia nhập WTO nên vụ kiện đa xem xét mức độ quốc tế đợc Việt Nam không đợc áp dụng chế giải tranh chấp công WTO Quyết định án thơng mại Mỹ định cuối Đây thiệt thòi Việt Nam Về phía doanh nghiệp Việt Nam thiếu hiểu biết thị trờng nớc kiến thức tổ chức thơng mại giới hiệp định thơng mại Mỹ Do đợc quy định, chế tổ chức để vận dụng vào hoạt động Một thực trạng doanh nghiệp Việt Nam thời gian qua họ cha quan tâm đến phát triển thơng hiệu, quy định ghi nhãn mác tạo sở cho phía nớc kiện cáo vụ kiện cá tra basa ban đầu vào thị trờng Mỹ doanh nghiệp dùng thơng hiệu Catfish quen thuộc thị tr- SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 21 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li ờng Chỉ sau bị kiện tên gọi bắt đầu quan tâm tới tên hiệu riêng cho sản phẩm Trong hoạt động kinh doanh xuất nhập nhiều doanh nghiệp cha nghiêm chỉnh thực quy định xuất Nh quy định nhãn mác, xuất xứ hàng hoá vấn đề giá bán Việt Nam thiếu đội ngũ cán chuyên môn có hiểu biết sâu luật kinh doanh quốc tế Cha có luật s giỏi Nên tham gia kiện doanh nghiệp phải thuê luật s nớc làm cho chi phí theo kiện cao Các vụ kiện phía nớc yêu cầu ta cung cấp cho họ thông tin cho tiết yếu tố giá thành, giá số vấn đề tổng hợp khác khoảng tháng Tổng hợp thông tin phải từ nhiều nguồn, việc xử lý thông tin gặp nhiều khó khăn doanh nghiệp cha quan tâm đến việc lu trữ thông tin hoạt động kinh doanh Các doanh nghiệp Việt Nam tập hợp hiệp hội nhng tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, không tuân thủ nghị hiệp hội tự ý hoạt động Hiện có khoảng 20 đầu mối xuất thuỷ sản sinh hoạt chung hiệp hội Vasep nhng có tình trạng tranh mua tranh bán, cạnh tranh không lành mạnh hạ giá sản phẩm cách vô tội vạ, gây thiệt hại ngời sản xuất nớc mà ảnh huởng trực tiếp đến thị trờng xuất mặt hàng Nh trờng hợp doanh nghiệp xuất ạt vào thị trờng Mỹ cạnh tranh với chí giá hạ gây thiệt hại cho ngành tạo lý cho phía nớc can thiệp Trong vụ kiện nguyên đơn cáo buộc hoàn cảnh nghiêm trọng tồn vấn đề nhập phi lê cá đông lạnh từ Việt Nam việc xuất ạt vào thị trờng thời gian điều tra điều làm phức tạp trình điều tra, tạo sức ép lớn cho doanh nghiệp Việt Nam SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 22 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Chơng III Những học kinh nghiệm giải pháp vụ kiện bán phá giá quốc tế 3.1 Những học kinh nghiệm Vụ kiện cá tra Basa học quý báu cho doanh nghiệp tham gia kinh doanh quốc tế Họ phải học cách vợt qua rào cản thơng mại quốc tế muốn kinh doanh thành công thị trờng nớc Đây vụ kiện cuối doanh nghiệp Việt Nam trình hội nhập quốc tế doanh nghiệp cần rút học để đối phó với vụ kiện tới Bài học việc phát huy vai trò hiệp hội có vai trò quan trọng Các doanh nghiệp kinh doanh quốc tế cần tổ chức thành hiệp hội ngành hàng xuất nhập Vì tham gia vào thơng mại quốc tế vụ kiện tơng tự tồn Đó điều tránh khỏi xảy thờng xuyên hơn, thân doanh nghiệp giải đợc Khi xảy kiện tụng hiệp hội đứng giải làm thủ tục theo kiện Chỉ có liên kết thang hiệp hội doanh nghiệp thuộc ngành nghề Có thể đoàn kết gắn bó có đủ tiềm lực tài để theo điều kiện hiệp hội doanh nghiệp đứng mời luật s đến từ nớc thị trờng xuất để bàn thảo luật thi trờng Ngoài hiệp hội thu thập thông tin hệ thống luật pháp, tìm hiểu thị trờng, mẫu mã, quy định chất lợng hàng hoá Khi xảy tranh chấp thơng mại vai trò luật s t vấn Do doanh nghiệp nên có luật s t vấn hoạt động kinh doanh nhằm tránh tranh chấp không đáng có Mỹ có tập quán giải tranh chấp cách đa trớc Vì doanh nghiệp Mỹ có luật s t vấn Các doanh nghiệp Việt Nam hoạt động thị trờng Mỹ cần phải làm quen với tập quán không muốn bị thua vụ kiện Từ vụ kiện doanh nghiệp Việt Nam có luật s t vấn tìm hiểu hệ thống luật pháp nhu cầu thị trờng, đặc biệt tình hình sản phẩm quốc gia nhập mặt hàng tìm hiểu thật kì nguyên nhân sâu xa vấn đề dẫn đến tranh chấp tránh tình trạng kéo dài không cần thiết Bài học doanh nghiệp liên quan đến vụ kiện cần sớm bắt tay vào hành động để giành chủ động Hiệp hội cần tập hợp tài liệu SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 23 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li liên quan đến vụ kiện gửi cho doanh nghiệp trớc khởi kiện doanh nghiệp nên tích cực mời luật s có kinh nghiệm chuyên gia kinh tế đến doanh nghiệp hớng dẫn thức điều tra giúp doanh nghiệp làm tốt công tác chuẩn bị Trong thời gian điều tra cần tích cực hợp tác với phía đối tác, với phái đoàn điều tra để cung cấp thông tin cần thiết Thực tế vụ kiện cá ba tra, cá basa doanh nghiệp mà tham gia vụ kiện bị áp mức thuế 63, 88% Các doanh nghiệp phải đa dạng hoá thị trờng để tránh rủi ro không phát triển thị trờng nớc mà thị trờng nớc Tránh tập trung nhiều có thị trờng dẫn đến tình trạng phụ thuộc dễ gặp rủi ro thị trờng biến động Bên cạnh cần đa dạng hoá mặt hàng, không tập trung số mặt hàng nhằm tránh rủi ro Mặt khác trình theo kiện ủng hộ chi viện kịp thời ngành quan trọng Các ngành cần phát huy vai trò tác dụng kịp thời Can thiệp chi viện có hiệu thời điểm định học từ vụ kiện việc sử dụng vận động hàng lang (lobby) để bảo vệ lẽ phải Lobby phơng tiện giành cho tổ chức kinh tế - xã hội để bàn rõ quan điểm quyền lợi trị kinh tế quyền d luận Trong vụ kiện CFA sử dụng lobby để giành thắng lợi trớc doanh nghiệp Việt Nam Các doanh nghiệp Việt Nam vận động cá nhân tổ chức có chung quyền lợi nhà nhập cá tra basa góp tiền thúc tổ chức lobby chuyên nghiệp Lobby không với quyền mà hớng tới d luận ngời tiêu dùng có lợi ích với hàng nhập giá cạnh tranh qua tác động gây áp lực với quyền thông qua lobby thơng thảo với ngời kiện thoả thuận với mức giá bán sản lợng xuất mà hai bên chấp nhận đợc 3.2 Kiến nghị giải pháp Từ tồn tại, thực trạng học rút từ vụ kiện cá tra basa rút kiến nghị giải pháp để đối phó với vụ kiện tơng tự xảy 3.2.1 Đối với doanh nghiệp: Các doanh nghiệp không nên "bỏ trứng vào rổ" cần phải đa dạng hoá thị trờng, đa dạng hoá sản phẩm để tránh rủi ro phải phụ thuộc vào thị trờng, mặt hàng Ngoài việc phát triển thị trờng nớc cần tập trung khai thác thị trờng tiềm nớc Đây SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 24 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li sở để tạo phát triển bền vững cho doanh nghiệp Nó giúp cho doanh nghiệp không bị phụ thuộc nhiều vào thị trờng nớc ngoài, nơi yếu tố môi trờng thờng xuyên biến động tiềm tàng rủi ro cho doanh nghiệp kinh doanh Đối với nguồn nguyên liệu đầu vào cho chế biến cần nâng cao chất lợng thông qua cải tiến thức ăn, quản lý môi trờng Chỉ có nâng cao đợc tính cạnh tranh sản phẩm Việt Nam thị trờng giới đảm bảo vợt qua đợc rào cản vệ sinh thị trờng khó tính Châu thí dụ điển hình, thị trờng tơng đối ổn định đầy tiềm doanh nghiệp Việt Nam Nhng yêu cầu vệ sinh công nghiệp khắt khe Các sản phẩm từ khâu nuôi trồng đến chế biến phải đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh đợc phép bán Các doanh nghiệp muốn thâm nhập vào thị trờng lớn phải tìm khách hàng mua lớn Khi thâm nhập thị trờng doanh nghiệp Việt Nam cần ý đến nhà phân phối bán lẻ toàn nớc Mỹ nh walmant Các sản phẩm Việt Nam bán trực tiếp tới khách hàng Mỹ gặp phải cản trở từ phía nhà sản xuất Mỹ Nhng sản phẩm ngời Mỹ bán thuận lợi Những nhà phân phối bán lẻ thờng có hệ thống hàng tiêu thụ rộng khắp nớc Có mối quan hệ rộng rãi với khách hàng Do doanh nghiệp Việt Nam cần tranh thủ để đa hàng hoá vào Mỹ đợc nhanh chóng Nên mời họ đến Việt Nam xây dựng mối quan hệ với họ Sau họ có đơn đặt hàng với loại hàng nào, số lợng bao nhiêu, thời gian giao hàng, mẫu mã nh Tuy nhiên dài hạn doanh nghiệp Việt Nam phải tự xây dựng đợc hệ thống phân phối riêng để tránh phụ thuộc Những bớc để đột phá vào thị trờng lớn phải dùng doanh nghiệp có chân thị trờng Các doanh nghiệp Việt Nam cần có thái độ tích cực theo đuổi vụ kiện bị nớc phá giá Khi bị kiện doanh nghiệp cần chủ động hầu kiện Thông qua hiệp hội doanh nghiệp cần đồng lòng, hiệp sức chủ động đứng lên kháng kiện giành quyền lợi hợp pháp cho Tất doanh nghiệp phải có ý thức tầm quan trọng vấn đề thống có thái độ tích cực tiến hành kháng cáo Các doanh nghiệp cần đoàn kết thành tổ chức nh hiệp hội đa chiến lợc giá, sản lợng xuất vào thị trờng cách hợp lý tránh tình trạng doanh nghiệp tổ chức lại "đá nhau" thị trờng nớc Các doanh nghiệp Việt Nam phải SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 25 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li đảm bảo cấu giá thành hợp lý để chứng minh đợc không bán dới giá thành, không nên nặng vào yếu tố giá thành thấp thị trờng gây nghi ngờ cho nớc Hệ thống kế toán sổ sách doanh nghiệp nên sử dụng hệ thống kế toán độc lập, thực công khai kế toán tài tạo lòng tin thị trờng quốc tế Trong hoạt động xuất nhập doanh nghiệp phải thực nghiêm chỉnh quy định Sản phẩm phù hợp với đòi hỏi đặc tính thị trờng Các doanh nghiệp cần tổ chức lu trữ hồ sơ sản xuất kinh doanh sẵn sàng làm chứng để chứng minh làm ăn đứng đắn doanh nghiệp trang có hành động tạo cớ cho phía đối tác kiện tụng Doanh nghiệp thâm nhập vào thị trờng cần tìm hiểu chi phí sản xuất nớc sở nh bán giá để đa đợc mức giá cho phù hợp Tránh tình trạng bán thấp giá bán sản phẩm loại thị trờng tạo cớ cho bên nớc kiện bán phá giá Bên cạnh có doanh nghiệp cần phải nắm vững thu thập đầy đủ thông tin thờng xuyên thị trờng, chế sách, pháp luật nhà nớc sở tại, giúp doanh nghiệp lờng trớc đợc rắc rối xảy chủ động đối phó 3.2.2 Đối với Nhà nớc Chính phủ Việt nam cần tích cực triển khai việc đàm phán song phơng, đa phơng để tranh thủ nhiều nớc thừa nhận Việt Nam nớc có kinh tế thị trờng Mặc dù Việt Nam tạo đợc thành tựu vợt bậc số cải cách nhng Mỹ không công nhận Việt Nam nớc có kinh tế thị trờng phía cho số liệu mà Việt Nam đa không đáng tin cậy Và họ cho đa tính toán dựa số liệu để kết luận việt Nam bán phá giá cá tra basa vào thị trờng Mỹ Đây cớ để phía Mỹ vin vào nhằm ngăn cản cá tra basa vào thị trờng Mỹ Do Việt Nam phải tích cực đàm phán tranh thủ ủng hộ quốc gia khác công nhận Việt Nam quốc gia có kinh tế thị trờng Vì Việt Nam cha phải thành viên WTO nên doanh nghiệp Việt Nam kháng án thơng mại quốc tế Mỹ, đem kiện WTO nơi, theo chế giải tranh chấp, hội đồng trọng tài đợc thiết lập thành viên độc lập cho nớc thứ ba Vì SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 26 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li phủ cần chủ động đẩy mạnh trình đàm phán gia nhập WTO Chỉ thành viên tổ chức Việt Nam tránh đợc phân biệt đối xử thơng mại, bao gồm việc giải tranh chấp bán phá giá Hơn Việt Nam sử dụng chế giải tranh chấp công WTO Trong vụ kiện cha thành viên WTO nên Việt Nam đa xem xét mức độ quốc tế đợc định án thơng mại Mỹ định cuối Ngoài lý khác thuế quan, hạn ngạch tiếp cận thị trờng thành viên WTO, vấn đề nhập WTO trở nên cấp thiết Việt Nam phải đối phó với nhiều vụ kiện bán phá giá tranh chấp khác từ nớc đối tác, vụ kiện bán phá giá tôm đợc phía Mỹ cân nhắc gần ví dụ Từ học vai trò hiệp hội, nhà nớc cần phát huy vai trò hiệp hội chuyên ngành tổ chức nhóm sản phẩm, tăng cờng phối hợp doanh nghiệp để làm mạnh thêm lực kháng kiện doanh nghiệp Nhà nớc cần tổ chức hội, hiệp hội cho chúng hoạt động có hiệu không phát huy đợc vai trò xảy tranh chấp thơng mại mà hoạt động kinh doanh thông thờng Kinh nghiệm việc kiện bán phá giá cá tra basa, Hiệp hội chế biến xuất thuỷ sản Việt Nam tập hợp đợc 14 doanh nghiệp chế biến xuất cá tra, cá basa chia sẻ chi phí, kiên theo đuổi vụ kiện đến Nếu vai trò Hiệp hội doanh nghiệp riêng khó đủ điều kiện để theo đuổi vụ kiện Một nguyên nhân dẫn đến vụ kiện thiếu hiểu biết doanh nghiệp kiến thức kinh tế quốc tế Do cần tuyên truyền phổ biến cho doanh nghiệp có hiểu biết thị trờng quốc tế, thơng mại quốc tế Đặc biệt rào cản thơng mại nh biện pháp chống bán phá giá Các doanh nghiệp cần phải hiểu đợc nên làm phải làm nh hàng xuất bị nớc điều tra bán phá giá Trong thời gian tới cần coi trọng công tác đào tạo cán có kiến thức biện pháp chống bán phá gía Hiện cha nắm vững vận dụng tốt quy định pháp luật thơng mại quốc tế liên quan đến bán phá giá Do cần phải quan tâm nghiên cứu sâu bán phá giá đa nội dung vào chơng trình giảng dạy trờng đại học cho đào tạo đội ngũ cán có đủ lực để đối phó với biện pháp cản trở thơng mại ngày đợc áp dụng rộng rãi SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 27 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Chính phủ bộ, ban, ngành cần sớm ban hành pháp lệnh chống bán phá giá Đây công cụ cần thiết để nhằm đối phó với hàng Nhập bán phá gía vào VN nhằm bảo vệ công nghiệp nội địa Việt Nam Bên cạnh cần tiếp tục hoàn thiện bổ sung luật khác có liên quan cho phù hợp với chuẩn mực quốc tế, đặc biệt chế độ kế toán, với chế độ phù hợp trình điều tra thuận lợi kết luận xác Nhà nớc cần có biện pháp để giúp đỡ cho doanh nghiệp Việt Nam vợt qua khó khăn bị kiện bán phá gía Chính phủ thành lập quỹ trợ giúp theo đuổi vụ kiện, tăng cờng cung cấp thông tin cho doanh nghiệp, chuẩn bị cho họ hành trang kiến thức cần thiết Hiện cá tra basa trở thành sản phẩm vùng nên Bộ thuỷ sản cần có quy hoạch chế giám sát nhằm quản lý đợc quy mô sản xuất không để sản xuất tự phát tràn lan cung vợt cầu Chấp nhận cho doanh nghiệp cạnh tranh không đợc giảm giá xuất đến mức gây bất lợi cho nông dân (không cạnh tranh mà bán phá giá) đồng thời tạo lý để phía nớc lợi dụng áp đặt luật chống phá gía Một nhà sản xuất mặt hàng nớc nhập tiến hành nộp đơn yêu cầu điều tra phá gía Cần tiến hành vận động nhiều cách khác để vận động quan có thẩm quyền nớc nhập không tiến hành điều tra Nếu nớc nhập cần tiến hành điều tra cần tích cực vận động ngời tiêu dùng cuối cùng, nhà sản xuất sử dụng nguyên liệu nhập nguyên liệu đầu vầo để họ gây sức ép với quan có thẩm quyền áp dụng mức thuế thấp biên độ phá giá SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 28 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Kết luận Vụ kiện cá tra cá basa tạm dừng Đây vụ kiện sau hiệp định thơng mại Việt Mỹ có hiệu lực, tranh chấp thơng mại lớn trình hội nhập Việt Nam Vụ kiện học đắt giá cho doanh nghiệp tham gia vào thơng mại quốc tế Đó họ phải tìm hiểu kỹ thị trờng thâm nhập mặt kinh tế trị văn hoá tập quán thơng mại quốc tế Đặc biệt họ phải tìm hiểu kỹ hàng rào thơng mại phi thuế quan đợc sử dụng phổ biến nh chống bán phá giá, quy định an toàn vệ sinh thực phẩm hiểu rõ thủ tục doanh nghiệp thâm nhập thành công vào thị trờng quốc tế Vụ kiện đặt nhiều vấn đề đòi hỏi quan nhà nứơc cần giải nh vấn đề nớc cha công nhận Việt Nam nớc có kinh tế thị trờng, Việt Nam cha thành viên thức WTO doanh nghiệp tham gia thị trờng giới phải chịu nhiều thiệt thòi phân biệt đối xử Sự kiện cá tra cá basa tợng bình thừơng thơng mại quốc tế Nó cha phải khó khăn lớn thực mà Việt Nam gặp phải hội nhập Những thách thức lớn đến từ cam kết mở cửa thị trờng nớc tham gia vào AFTA, WTO, APEC cần có phối hợp chặt chẽ ngành chức nỗ lực từ doanh nghiệp SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 29 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li Tài liệu tham khảo Sách: TS Nguyễn Thị Hờng (2001), Giáo trình kinh doanh quốc tế, Tập 1, Đại học Kinh tế Quốc dân, NXB Thống kê, Hà Nội Báo: Đàm Tất Thắng, Kiện bán phá giá học cho doanh nghiệp Việt Nam, tạp chí Thơng Mại, số 22-2002, trang 7-8 Báo kinh doanh tiếp thị : Số 320, 12/08/2002 Về tranh chấp cá basa thị trờng Mỹ bật lửa gas thị trờng Châu Âu Hoàng Lê, "Về hành vi cạnh tranh không lành mạnh", tạp chí thuỷ sản, số 7/2002, trang 5-7 Hoa Sen, " Tháo gỡ rào cản thơng mại xuất thuỷ sản cách nào", tạp chí thơng mại, số 19/2002 trang 5-6 Huỳnh Thế Năng, " Làm để xây dựng chiến lựơc thơng hiệu cho cá tra, Basa", tạp chí thuỷ sản số 7/2003, trang 15-17 Lu Phan, "Không đợc dùng tên Catfish", thời báo kinh tế Sài Gòn, ngày 6/12/2001, trang 41 PGS TS Nguyễn Hữu Dũng, Tìm hiểu chiến Catfish Mỹ chống cá tra cá Basa Việt Nam, Tạp chí Châu mỹ ngày nay, số 4-2002, trang 25-32 PGS.TS Nguyễn Hữu Dũng, Tìm hiểu chiến Catfish Mỹ chống cá tra cá basa Việt Nam, Tạp chí Châu Mỹ ngày nay, số 4-2002, trang 25-32 10 Tài liệu tham khảo đặc biệt TTXVN 19/07/2002 Việt Nam Mỹ: Xung quanh tranh cãi cá tra-cá basa 11 TTXVN Newyork 17/07/2002 Ngời Mỹ nói vụ cá basa 12 Thời báo ngân hàng , 01/09/2002 Không có lý ngăn cản cá tra, cá basa Việt Nam vào Mỹ 13 Vũ hoài Thu, Đấu tranh với rào cản chống bán phá giá tạp chí thơng mại, số 21-2002, trang Internet: 14 www.vneconomy.com.vn, 12/08/2002 Vì cá basa giá thấp 15 www.vneconomy.com.vn,12/08/2002, Đằng sau vụ kiện cá basa 16 www.vdc.com, 25/11/2002, Cá basa thị trờng Mỹ 17 www.media.vdc.com.vn, 11/07/2002 Tuyên bố hội nghề cá Việt Nam 18 www.vnexpress.net, 09/08/2002, Cho tiếp tục kiện bán phá giá cá basa sai lầm SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 ỏn mụn hc 30 Giỏo viờn hng dẫn : ThS T Li 19 www.vnexpress.net, 09/08/2002 Mỹ tiếp tục vụ kiện bán phá giá cá basa 20 www.vnexpress.net, 09/07/2002 Những bớc phía Mỹ vụ kiện cá basa 21 www.vnexpress.net, 20/08/2002 AGF tăng giá thời gian dài 22 www.vnn, 08/08/2002 Thông tin đầy đủ nghề nuôi cá basa, cá tra Việt Nam 23 www.vnn.vn, 08/07/2002 Doanh nghiệp Mỹ: CFA kiện doanh nghiệp Việt Nam bán phá giá cá tra, cá basa vô lý 24 www.vnn, 23/07/2002 Kết với ITC tốt nghĩ 25 www.media.vdc.com.vn, 23/07/2002 VASEP hợp tác nhà nhập Mỹ đối phó với CFA 26 www.vneconomy.com.vn ,17/07/2002 Ai thiệt hại vụ kiện 27 www.vnn.vn, 17/07/2002 Các doanh nghiệp Việt Nam bán phá giá 28 www.vnexpress.net 07/08/2002 Doanh nghiệp Việt Nam đủ lý để theo đến vụ kiện cá basa- cá tra 29 www.media.vdc.com.vn, 05/07/2002 Cá basa: Nếu thua kiện phải chịu thuế gấp ba lần giá bán 30 www.vnexpress.net 02/07/2002 Doanh nghiệp Việt Nam trớc vụ kiện bán phá giá cá Mỹ SV thc hin: Nguyn Quc Khỏnh Lp: KDQT 42 [...]... basa của Việt nam xuất khẩu sang Mỹ 2.1 Phân tích động cơ của CFA kiện cá tra và cá basa của Việt nam 2.1.1 CFA và tên gọi Catfish Hiệp hội các chủ trại nuôi cá nheo Mỹ ( CFA) đại diện cho giới chủ trại nuôi cá giàu có có bang Missisipi và một số bang miền nam nớc Mỹ Là một ngành sản xuất quan trọng tại các bang này Các chủ trại nuôi cá nheo thu lợi rất lớn và họ đã dầy công để đa con cá nheo trở thành... trờng Mỹ để áp đặt mức thuế trừng phạt 64% đối với các sản phẩm cá da trơn (cá basa, cá tra) đông lạnh của Việt nam nhập vào thị trờng Mỹ Với những hành động này phía Mỹ đã thành công trong việc ngăn cản cá tra và basa Việt nam vào thị trờng Mỹ nhằm bảo vệ nhóm nhỏ những ngời sản xuất 2.2 ảnh hởng của vụ kiện cá tra và basa 2.2.1 Về phía Việt Nam 2.2.1.1 Tác động đến các doanh nghiệp chế biến và xuất... nhất trong vụ kiện này là hiệp hội các chủ trại nuôi cá nheo Mỹ và các doanh nghiệp chế biến Việc cản trở cá tra và cá basa của Việt Nam vào thị trờng Mỹ giúp CFA trở thành gần nh độc quyền về các sản phẩm phi lê đông lạnh trên thị trờng Mỹ Do đó họ có thể áp đặt mức giá sao cho có lợi cho họ nhất 2.2.2.2 Tác động đến ngời tiêu dùng Mỹ và các doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu Trong vụ kiện này thì ngời... sang thị trờng Mỹ vẫn là vô lý Vì cá trê trắng ấn Độ khác với cá basa, cá tra Việt nam và kỹ thuật nuôi cá, quy trình chế biến phi lê và chi phí sản xuất của ngành cá hai nớc cũng hoàn toàn khác biệt + Quy trình chế biến cá là quy trình khép kín từ nuôi cá đến chế biến cá phi lê đông lạnh 1.4 Động cơ của CFA khi kiện sản phẩm cá tra và basa của Việt nam Động cơ về lợi nhuận: Kinh tế Mỹ suy thoái, giá... đuổi các vụ kiện khi bị nớc ngoài phá giá Khi bị kiện các doanh nghiệp cần chủ động hầu kiện Thông qua các hiệp hội các doanh nghiệp cần đồng lòng, hiệp sức chủ động đứng lên kháng kiện giành quyền lợi hợp pháp cho mình Tất cả các doanh nghiệp phải có ý thức về tầm quan trọng của vấn đề cùng thống nhất có thái độ tích cực tiến hành kháng cáo Các doanh nghiệp cần đoàn kết thành một tổ chức nh hiệp hội. .. cách nhng Mỹ vẫn không công nhận Việt Nam là nớc có nền kinh tế thị trờng vì vậy phía này đã cho rằng các số liệu mà Việt Nam đa ra là không đáng tin cậy Và họ cho đã đa ra tính toán dựa trên số liệu của mình để rồi kết luận rằng việt Nam bán phá giá cá tra và basa vào thị trờng Mỹ Đây là cái cớ để phía Mỹ vin vào nhằm ngăn cản cá tra và basa vào thị trờng Mỹ Do đó Việt Nam phải tích cực đàm phán tranh... vụ kiện cuối cùng đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế cho nên các doanh nghiệp cần rút ra các bài học để đối phó với các vụ kiện sắp tới Bài học đầu tiên đó là việc phát huy vai trò của các hiệp hội có vai trò quan trọng Các doanh nghiệp khi kinh doanh quốc tế cần tổ chức thành các hiệp hội ngành hàng xuất nhập khẩu Vì khi tham gia vào thơng mại quốc tế thì những vụ kiện. .. vai trò của các hiệp hội, nhà nớc cần phát huy hơn nữa vai trò của các hiệp hội chuyên ngành hoặc của các tổ chức nhóm sản phẩm, tăng cờng sự phối hợp của các doanh nghiệp để làm mạnh thêm năng lực kháng kiện của các doanh nghiệp Nhà nớc cần tổ chức các hội, hiệp hội sao cho chúng hoạt động có hiệu quả nhất không chỉ phát huy đợc vai trò khi xảy ra tranh chấp thơng mại mà còn cả trong hoạt động kinh... chỉ chiếm 3- 4% tổng lợng cá và hải sản tiêu thụ Chính vì quy mô rộng lớn các thị trờng Mỹ đã thu hút rất nhiều các quốc gia tham gia xuất khẩu vào thị trờng này Trong 10 năm qua các chủ trại nuôi cá nheo Mỹ gần nh độc quyền, không có đối thủ cạnh tranh Nhng từ khi các nớc thực hiện xuất khẩu cá da trơn vào Mỹ đã làm cho CFA dần mất đi vị thế độc quyền Cá tra và basa của Việt nam bắt đầu có mặt trên... T Li Kết luận Vụ kiện cá tra và cá basa đã tạm dừng Đây là vụ kiện đầu tiên sau khi hiệp định thơng mại Việt Mỹ có hiệu lực, và cũng là tranh chấp thơng mại lớn đầu tiên trong quá trình hội nhập của Việt Nam Vụ kiện này là bài học đắt giá cho các doanh nghiệp khi tham gia vào thơng mại quốc tế Đó là họ phải tìm hiểu kỹ về thị trờng mình sắp thâm nhập về các mặt kinh tế chính trị văn hoá và các tập quán