Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - phần A: ĐẶT VẤN ĐỀđđ I Lí chọn đề tài: Bác Hồ nói: “ Vì lợi ích mười năm phải trồng cây, lợi ích trăm năm phải trồng người” Câu nói Bác thật có ý nghĩa Chúng ta sống thời đại cách mạng khoa học kỹ thuật phát triển không ngừng lĩnh vực đời sống Đảng ta lãnh đạo toàn dân theo đường công nghiệp hoá - đại hoá, đưa nước ta trở thành nước công nông nghiệp phát triền Để đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước, cần phải có nhiều nhân tài, nhà khoa học giỏi, giáo sư, kỹ sư, bác sĩ giỏi lĩnh vực khoa học đời sống Vì vậy, việc đào tạo hệ trẻ có đầy đủ phẩm chất lực để đáp ứng nhu cầu phát triển đát nước vấn đề cần thiết nhằm đào tạo động lực góp phàn đưa đất nước phát triển nhanh Trong năm gần đây, số học sinh giỏi, số học sinh đạt giải quốc tế ngày tăng Bộ giáo dục tổ chức triển khai thi học sinh giỏi cấp, có thi học sinh giỏi môn Hoá học THCS sở tảng cho thi quốc gia, quốc tế sau Để có học sinh giỏi môn Hoá, nhân tài ngành Hoá học việc phát bồi dưỡng học sinh giỏi Hoá học việc làm quan trọng cần thiết Công việc bồi dưỡng học sinh giỏi vất vả, để học sinh phát triển tối đa Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - khả tư duy, sức sáng tạo mình, người giáo viên cần có phương pháp giảng dạy phù hợp, đưa cách giải bản, độc đáo Chính lí chọn đề tài: “ Hướng dẫn học sinh số phương pháp giúp giải nhanh tập Hoá học – Bồi dưỡng học sinh giỏi” Với mong muốn đóng góp chút công sức nhỏ bé vào việc nâng cao chất lượng dạy học, trình giảng dạy II MụC ĐíCH Và NHIệM Vụ Mục đích Đề tài nghiên cứu với mục đích: - Phát triển phương pháp suy nghĩ trình độ cao phù hợp với khả trí tuệ HS - Bồi dưỡng lao động, làm việc sáng tạo - Phát triển kĩ năng, phương pháp thái độ tự học suốt đời - Trên sở kiến thức giáo viên cung cấp cho học sinh số phương pháp giúp học sinh giải nhanh tập Hoá học Qua góp phần nâng cao chất lượng đội tuyển học sinh giỏi - Nhiệm vụ Nghiên cứu lí luận thực tiễn đổi phương pháp dạy học Hoá học - Nghiên cứu sở lí thuyết phương pháp giải tập hoá học Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - - Biên soạn sưu tầm số tập áp dụng cho phương pháp III KHáCH THể NGHIÊN CứU Và ĐốI TƯợNG NGHIÊN CứU Khách thể nghiên cứu Giáo viên học sinh giỏi THCS Đối tượng nghiên cứu Một số phương pháp giải tập Hoá học IV Giả thuyết khoa học Việc giảng dạy, cung cấp cho học sinh số phương pháp giải tập hoá học đạt hiệu cao người GV biết làm kiến thức, biết sử dụng hợp lý phương pháp giải toán Hoá học V PHƯƠNG PHáP NGHIÊN CứU Nghiên cứu lí luận - Nghiên cứu vấn đề lí luận có liên quan đến đề tài - Nghiên cứu tài liệu phương pháp giải tập hóa học - Nghiên cứu phương pháp dạy số cách giải toán hóa học - Nghiên cứu nội dung, cấu trúc chương trình hoá học THCS Điều tra - Tham khảo ý kiến giáo viên: Trao đổi với giáo viên có kinh nghiệm dạy đội tuyển học sinh giỏi, có Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - kinh nghiệm cách dạy phương pháp giải nhanh tập hoá học - Thăm dò ý kiến học sinh Phần B: nội dung CHƯƠNG I TổNG QUAN Về CƠ Sở Lý LUậN – sở thực tiễn CủA Đề TàI I Cơ sở lí luận đề tài: Sơ lược bồi dưỡng HSG: Các hình thức giáo dục HSG Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Nhiều tài liệu khẳng định: HSG học nhiều cách khác tốc độ nhanh so với bạn lớp cần có Chương trình HSG để phát triển đáp ứng tài họ Từ điển bách khoa Wikipedia mục Giáo dục HSG (gifted education) nêu lên hình thức sau đây: - Lớp riêng biệt (Separate classes): HSG rèn luyện lớp trường học riêng, thường gọi lớp chuyên, lớp khiếu Nhưng lớp trường chuyên (độc lập) có nhiệm vụ hàng đầu đáp ứng đòi hỏi cho HSG lí thuyết (academically) Hình thức đòi hỏi nhà trường nhiều điều kiện từ việc bảo vệ HS, giúp đỡ đào tạo phát triển chuyên môn cho giáo viên đến việc biên soạn chương trình, học - Phương pháp Mông-te-xơ-ri (Montessori method): Trong lớp HS chia thành ba nhóm tuổi, nhà trường mang lại cho HS hội vượt lên so với bạn nhóm tuổi Phương pháp đòi hỏi phải xây dựng mức độ tự do, có lợi cho HSG hình thức học tập với tốc độ cao - Tăng gia tốc (Acceleration): Những HS xuất sắc xếp vào lớp có trình độ cao với nhiều tài liệu tương ứng với khả HS Một số trường Đại học, Cao đẳng đề nghị hoàn thành chương trình nhanh để HS học bậc học sớm Nhưng hướng tiếp cận giới Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - thiệu HSG với tài liệu lí thuyết tương ứng với khả chúng dễ làm cho HS xa rời xã hội - Học tách rời (Pull-out) phần thời gian theo lớp HSG, phần lại học lớp thường - Làm giàu tri thức (Enrichment) toàn thời gian HS học theo lớp bình thường, nhận tài liệu mở rộng để thử sức, tự học nhà - Dạy nhà (Homeschooling) nửa thời gian học nhà học lớp, nhóm, học có cố vấn (mentor) thầy trò (tutor) không cần dạy - Trường mùa hè (Summer school) bao gồm nhiều course học tổ chức vào mùa hè - Sở thích riêng (Hobby) số môn thể thao cờ vua tổ chức dành HS thử trí tuệ sau học trường Phần lớn nước ý bồi dưỡng HSG từ Tiểu học Cách tổ chức dạy học đa dạng: có nước tổ chức thành lớp, trường riêng số nước tổ chức hình thức tự chọn course học mùa hè, số nước trung tâm tư nhân trường đại học đảm nhận Tuy vậy, có số nước trường lớp chuyên cho HSG Nhật Bản số bang Hoa kỳ Chẳng hạn: Từ 2001, với đạo luật “Không đứa trẻ bị bỏ rơi” (No Child Left Behind) giáo dục HSG Georgia bị phá bỏ Nhiều trường không trường riêng, lớp riêng cho HSG, với tư tưởng HSG Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - cần có lớp bình thường nhằm giúp trường lấp lỗ hổng chất lượng nhà trường đáp ứng nhu cầu giáo dục HSG thông qua nhóm với trình độ cao Chính vấn đề bồi dưỡng HSG trở thành vấn đề thời gây nhiều tranh luận: “Nhiều nhà GD đề nghị đưa HSG vào lớp bình thường với nhiều HS có trình độ khả khác nhau, với phương pháp giáo dục Tuy nhiên nhiều dấu hiệu chứng tỏ giáo viên lớp bình thường không đào tạo giúp đỡ tương xứng với chương trình dạy cho HSG Nhiều nhà GD cho HS dân tộc người điều kiện kinh tế không tiếp nhận chương trình giáo dục dành cho HSG Trong quỹ dành cho GD chung có hạn nên ảnh hưởng nhiều tới hiệu đào tạo tài HS giỏi” Phương pháp dạy học tích cực Với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi người thầy cần tìm phương pháp dạy học tích cực để tăng hiệu dạy học Dạy cho học sinh cách học chủ động, cách học suốt đời, cách học điều mà thực tế đòi hỏi Dạy tốt ngày có thầy giảng, trò ghi, đào tạo theo lạc hậu, không phù hợp thực tiễn Dạy tốt theo quan điểm đặt đòi hỏi cho người thầy phải có điều Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - chỉnh phù hợp nội dung, cách thức, phương pháp truyền thụ Nâng cao tính tích cực dạy học Dạy tốt nâng cao tính tích cực dạy học (dạy – học tích cực) Khi công lao thầy không tính dạy bao nhiêu, mà dạy nào, tốt xem học sinh học Phương pháp daỵ - học tích cực đặt người học vị trí trung tâm, người thầy đặt vị trí cao khó khăn hơn: vị trí tạo điều kiện để việc học thuận lợi Thầy trở thành người hướng dẫn Trong giảng dạy, dễ nói, từ “người dạy” trở thành “người hướng dẫn” điều không dễ dàng Nó đòi hỏi công sức, trí óc, tâm huyết từ phía thầy Không có “dạy tích cực” có “học tích cực” Do vậy, “không thầy đố mày làm nên” chân lý Vai trò phương pháp giải tập Hoá học: - Giúp cho HS phát triển tốt khả tư duy, óc sáng tạo Hóa học - Tạo cho HS có niềm say mê khoa học - Giúp HS giải nhanh tập Hoá học, có ý nghĩa lớn với hình thức thi trắc nghiệm sau học sinh lên cấp II Cơ sở thực tiễn: Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Bộ môn Hóa học trung học sở HS tiếp xúc từ lớp 8, nội dung đưa đến cho học sinh tương đối nhiều Phần lớn kiến thức HS học mức độ sơ khai, học sinh xuất sắc môn Hóa học không nhiều, học sinh học tốt hoá dừng lại mức độ định Trong nội dung thi đành cho HS sâu, khó học sinh không trang bị phương pháp giải tập Vì vậy, trình giảng dạy giáo viên phải cung cấp phương pháp phù hợp để học sinh nhanh chóng nắm bắt cách giải loại tập vận dụng linh hoạt, sáng tạo phương pháp Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Chương II Nội dung thực I Sơ phương pháp giúp giải nhanh tập hoá học: - Trước phát triển mạnh mẽ khoa học, bùng nổ công nghệ thông tin, đổi phương pháp dạy học nói chung, đổi phương pháp dạy học môn hoá nói riêng, để đáp ứng xu đổi đòi hỏi người thầy phải không ngừng đổi phương pháp giảng dạy, không ngừng làm kiến thức Đặc biệt công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, để phát huy tối đa khả HS người thầy đóng vai trò người hướng dẫn, dẫn dắt em chủ động tìm kiến thức, khuyến khích em tìm cách giải nhanh độc đáo sở cung cấp, hướng dẫn cho em số phương pháp - Trong đề tài xin đưa số phương pháp giúp giải nhanh tập hoá học phù hợp với lứa tuổi học sinh THCS sau: + Phương pháp dựa vào dấu hiệu đặc biệt + Phương pháp sơ đồ đường chéo + Phương pháp tăng - giảm khối lượng Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 10 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - +) Chú ý: M < M < M max +) Nếu hỗn hợp gồm chất có số mol hai chất khối lượng mol trung bình hỗn hợp trung bình cộng khối lượng phân tử chất ngược lại Phương pháp áp dụng việc giải nhiều toán khác vô hữu cơ, đặc biệt việc chuyển toán hỗn hợp thành toán chất đơn giản ta giải cách dễ dàng Sau xét số ví dụ Ví dụ Hòa tan 2,97 gam hỗn hợp muối CaCO3 BaCO3 dung dịch HCl dư, thu 448ml khí CO2 (đktc) Tính thành phần % số mol muối hỗn hợp Hướng dẫn giải Các phản ứng xảy ra: CaCO3 + 2HClắắđ CaCl2 + H2O + CO2 (1) BaCO3 + 2HClắắđ BaCl2 + H2O + CO2 (2) Từ (1), (2) ị nhh = nCO 2= 0,448  0,02 (mol) 22,4 Gọi x thành phần % số mol CaCO3 hỗn hợp (1 – x) thành phần Ta cú: M % số mol BaCO3 2,97 =100x + 197.(1 x) = 2muối 0,02 ị x = 0,5 ị %n BaCO3= %n CaCO3= 50% Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 42 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - tập áp dụng Câu 1: Cho 1,68g hỗn hợp kim loại chu kì liên tiếp thuộc nhóm IIA tác dụng hết với dung dịch HCl dư thoát 0,672 lít khí H2(đktc) Xác định kim loại đó? Câu 2: Hòa tan 28,4g hỗn hợp muối cacbonat kim loại thuộc phân nhóm nhóm IIA acid HCl thu 6,72 lít khí(đktc) dung dịch A Xác định kim loại chúng thuộc chu kì liên tiếp?(C=12;Cl=35,5) Ag=108;Na=23;Cl=35,5;Br=80) Câu 3: Hòa tan 18,4g hỗn hợp muối cacbonat kim loại thuộc phân nhóm nhóm IIA acid HCl thu 4,48 lít khí(đktc) dung dịch A Xác định kim loại chúng thuộc chu kì liên tiếp? Chương III Thực nghiệm sư phạm Mục đích: Qua việc hướng dẫn học sinh giải toán hoá học cách áp dụng phương pháp giải nhanh để đánh giá mức độ vận dụng, sáng tạo học sinh trình tư Hoá học Đồng thời kiểm tra lực học tập học sinh để từ có biện pháp cải tiến việc dạy học sinh giỏi Đối tượng: Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 43 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Một số tập hệ thống câu hỏi soạn thảo 12 học sinh có mức độ tư hoá tốt trình độ nhận thức tương đương lớp 9B trường THCS Nhật Tân – Tiên Lữ - Hưng Yên Quá trình tiến hành: - Chọn 12 học sinh lớp 9B trường THCS Nhật Tân – Tiên Lữ - Hưng Yên cho làm chung đề kiểm tra trước tiến hành thực nghiệm ( Đề kiểm tra số ) Tiếp theo tiến hành thực nghiệm - học sinh không hướng dẫn phương pháp giải tập hoá học - học sinh hướng dẫn phương pháp giải nhanh trình giải toán hoá học Sau cho 12 HS làm lại đề kiểm tra ( Đề kiểm tra số ), chấm điểm tiến hành xử lí thống kê số liệu thu Kết xử lí thống kê Kết kiểm tra trước tiến hành thực nghiệm ( Bài kiểm tra số ) sau: Điểm Tổng số (12 HS) - 10 – SL % SL 8,3 % 33, – SL % 58, – - SL % SL % 0 0 Kết kiểm tra sau tiến hành thực nghiệm ( Bài kiểm tra số ) sau: Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 44 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - + học sinh không tiến hành thực nghiệm ( Nhóm đối chứng ): Điểm Tổng số (12 HS) - 10 – – SL % SL % SL 0 50 % 33, 3 – - SL % SL % 16,7 0 + học sinh tiến hành thực nghiệm ( Nhóm thực nghiệm ): Điểm Tổng số (12 HS) - 10 – SL % SL 25 % 66, – – - SL % SL % SL % 8,3 0 0 Qua việc thực phương pháp việc dạy học bồi dưỡng học sinh giỏi thấy học sinh tích cực hoạt động học tập, HS có say mê môn học hơn, sáng tạo em trình học tập môn Hoá có tiến rõ Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 45 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Chương IV Điều kiện áp dụng hạn chế đề tài - Như phần nói, lý chọn đề tài muốn góp chút công sức nhỏ bé vào việc nâng cao chất lượng học sinh giỏi môn Hóa học trường Do đối tượng áp dụng học sinh giỏi điểm hạn chế đề tài, đề tài đề cập tới phương pháp giải nhanh tập mà đòi hỏi học sinh phải có tảng kiến thức môn tương đối tốt áp, vận dụng được, tức học sinh giỏi môn nắm bắt được, đối tượng áp dụng đề tài hẹp - Trong năm học tới nghiên cứu, điều chỉnh để áp dụng cho đối tượng học sinh học yếu môn Hóa học giúp em tiến Phần C: kết luận Trong trình nghiên cứu, cố gắng thực mục đích nhiệm vụ đặt ra, đạt số kết sau: Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 46 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Nghiên cứu phương pháp giải nhanh tập Hoá học Nghiên cứu mục tiêu hệ thống kiến thức hóa học THCS, hoá học THPT Biên soạn sưu tầm số tập vận dụng đặc trưng, phù hợp với phương pháp, khuyến khích học sinh phát triển sức sáng tạo cách yêu cầu em đề bài toán hoá học cho phương pháp học Qua kết thực nghiệm sư phạm xử lí thống kê kết thu điều chỉnh lại mức độ kiến thức ôn cho học sinh cho phù hợp với yêu cầu mục tiêu đặt Trong trình thực nghiệm sư phạm tham khảo ý kiến giáo viên dạy môn hoá học đồng nghiệp, đa số ý kiến cho phương pháp giải toán hoá học, hệ thống tập mà đưa phù hợp với mức độ tư học sinh Về phía học sinh em đa số em lĩnh hội phương pháp học, số học sinh thể khả tư hóa học tốt Trong trình tiến hành đề tài điều kiện có hạn, kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi chưa nhiều nên khó tránh khỏi thiếu sót, mong giúp đỡ thầy cô bạn bè Tôi xin cảm ơn ! Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 47 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Phụ lục Đề kiểm tra số Thời gian : 60 phút Phần 1: Trắc nghiệm Câu Hòa tan hoàn toàn 14,7 g hỗn hợp Mg, Zn, Ni dung dịch HCl thấy thoát 6,72 lít H2 (đktc) Khối lượng muối tạo dung dịch : A 25 g B 26 g C 30 g D 36 g Câu (9) Cho 1,44 g kim loại M có hóa trị vào dung dịch H2SO4 loãng, dư, phản ứng xong thu 1,344 lít H2 đktc dung dịch A Khối lượng muối dung dịch A là: A 7,2 g B 8,4 g C 9,6 g D 12 g Câu Cho 10 g hỗn hợp gồm Mg, Zn,Fe tác dụng hết với dung dịch HCl thấy thoát 1,12 lít khí đktc Khối lượng muối tạo dung dịch là: A 15,5 g B 14,65 C 13,55 D 12,5 g g g Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 48 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Câu Cho 0,21 mol hỗn hợp NaHCO3 MgCO3 tác dụng hết với dung dịch HCl Khí thoát dẫn vào dung dịch Ca(OH)2 dư thu a g kết tủa Giá trị a : A 19 g B 20 g C 21 g D 22 g Câu Cho 2,81 g hỗn hợp Fe2O3, ZnO, MgO tác dụng vừa đủ với 500 ml dung dịch H2SO4 0,1M Khối lượng muối sunfat tạo dung dịch là: A 5,81 g B 5,18 g C 6,18 g D 6,81 g Câu Để tác dụng hết với 20 g hỗn hợp gồm Ca MgO cần V ml dung dịch HCl 2M Thể tích V : A 400 ml B 450 ml C 500 ml D 550 ml Câu Cho g hỗn hơp muối cacbonat kim loại hóa trị II tác dụng hết với dung dịch HCl thấy thoát V lít khí đktc Dung dịch thu đem cô cạn thấy có 7,2 g muối khan Giá trị V : A 2,24 B 4,48 C 3,36 D 1,12 lít lít lít lít Câu Hòa tan hoàn toàn 36 g hỗn hợp X gồm muối cacbonat kim loại đứng nhóm IIA, dung dịch HCl dư 11,2 lít CO2 dung dịch Y Lượng muối khan thu cô cạn dung dịch Y : A 39,5 g B 40,5 g C 41,5 g D 42,5 g Đó muối cacbonat hai kim loại : A Be B Mg C Ca D Sr Mg Ca Sr Ba Cõu Cho 4,2 g hỗn hợp kim loại Mg Zn phản ứng hoàn toàn với dung dịch HCl thu 2,24 lít H2 đktc Khối lượng muối tạo dung dịch là: A 9,75 g B 9,5 g C 6,75 g D 11,30 g Cõu 10 Cho a g hỗn hợp gồm CaS FeO tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch HCl 0,5 M Giá trị a : A 1,4 g B 1,6 g C 2,6 g D 3,6 g Phần 2: Tự luận Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 49 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Câu 1: Đặt cốc X, Y có khối lượng băng đĩa cân, cân thăng Cho vào cốc X 0,1mol Na2CO3 cốc Y 0,06 mol BaCO3, cho tiếp 12g dd H2SO4 98% vào cốc X, cân thăng Hỏi phải thêm gam dd HCl 14,6% vào cốc Y để cân thăng Biết nước axit bay không đáng kể? Câu 2: Hòa tan hoàn toàn 6,9 gam kim loại M vào nước thu 100ml dung dịch (A) 3,36 lít khí (đktc) Cho 8,7 gam manganđioxit phản ứng với dung dịch HCl đặc, dư thu khí (B) Sục khí (B) vào dung dịch (A) dung dịch (C) a) Xác định kim loại M b) Tính nồng độ mol/lit chất có dung dịch (C) Đề kiểm tra số Thời gian: 60 phút Phần 1: Trắc nghiệm Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 50 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Câu 1: Cho 26 g Zn tác dụng vừa đủ với dung dịch HNO thu 8,96 lít hỗn hợp khí NO NO (đktc) Số mol HNO3 có dung dịch : A 0,4 B 0,8 C 1,2 D 0,6 mol mol mol mol Câu 2: Để tác dụng vừa đủ với V ml dung dịch HCl cần 4,125 g CaS Để tác dụng vừa đủ với V ml dung dịch HCl khối lượng FeO cần lấy : A 2,125 B 3,125 C 4,125 D 4,512 g g g g Câu 3: Cho 20 g hỗn hợp Mg Fe2O3 tác dụng hết với dung dịch H2SO4 loãng thu V lít H2 (đktc) dung dịch A Cho NaOH dư vào A, lọc kết tủa nung không khí đến khối lượng không đổi cân nặng 28 g Giá trị V : A 11,2 l B 22,4 l C 1,12 l D 2,24 l Câu 4: Hòa tan hỗn hợp muối cacbonat kim loại hóa trị II dung dịch HCl dư thu 6,72 lít khí đktc Cô cạn dung dịch sau phản ứng khối lượng muối khan thu nhiều khối lượng hai muối cacbonat ban đầu gam? A g B 3,1 g C 3,2 g D 3,3 g Câu 5: Cho 10 lít hỗn hợp X gồm CO2 N2 (đktc) hấp thụ vào dung dịch KOH, sau phản ứng tạo 2,07 gam K2CO3 gam KHCO3 Thành phần % thể tích CO2 hỗn hợp X : A 16,8% B 28% C 42% D 50% Câu 6: Hỗn hợp A gồm sắt sắt oxit có khối lượng 5,92 gam Cho khí CO dư qua hỗn hợp A, nung nóng phản ứng xảy hoàn toàn Khí sinh sau phản ứng dẫn qua dung dịch Ca(OH) dư gam kết tủa Khối lượng sắt thu là: A 4,84 B 4,48 gam C 4,45 gam D 4,54 gam Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 51 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Câu 7: Khử hoàn toàn 17,6 gam hỗn hợp X gồm Fe, FeO, Fe2O3 cần 2,24 lít CO (ở đktc) Khối lượng sắt thu A 5,6 gam B 6,72 gam C 16,0 gam D 11,2 gam Câu 8: Hoà tan hoàn toàn a gam hỗn hợp X gồm Fe Fe2O3 dung dịch HCl thu 2,24 lít khí H2 đktc dung dịch B Cho dung dịch B tác dụng dung dịch NaOH dư, lọc lấy kết tủa, nung không khí đến khối lượng không đổi thu 24 gam chất rắn Giá trị a A 3,6 gam B 17,6 gam C 21,6 gam D 29,6 gam Câu 9: Tách nước hoàn toàn từ hỗn hợp Y gồm hai rượu A, B ta hỗn hợp X gồm olefin Nếu đốt cháy hoàn toàn Y thu 0,66 gam CO2 Vậy đốt cháy hoàn toàn X tổng khối lượng H2O CO2 tạo A 0,903 gam B 0,39 gam C 0,94 gam D 0,93 gam Câu 10: Cho 115 gam hỗn hợp gồm ACO3, B2CO3, R2CO3 tác dụng hết với dung dịch HCl thấy thoát 22,4 lít CO2 (đktc) Khối lượng muối clorua tạo ddịch A 142 gam B 126 gam C 141 gam D 132 gam Phần 2: Tự luận Câu 1: Cho m gam hỗn hợp A gồm NaCl NaBr tác dụng hoàn toàn với dung dịch AgNO3 Khối lượng kết tủa thu k lần khối lượng AgNO3 (nguyên chất) phản ứng Bài toán có nghiệm k thỏa mãn điều kiện nào?( Câu 2: Hòa tan hết 10g hỗn hợp muối cacbonat MgCO3, CaCO3, Na2CO3, K2CO3 dung dịch HCl dưthu 2,24 lít khí (đktc) dung dịch Y Cô cạn dung dịch Y thu x g muối khan Gía trị x bao nhiêu? Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 52 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Tài liệu tham khảo - Đặng Thị Oanh, Đặng Xuân Thư…: Tuyển tập câu hỏi TN hoá học PTTH – NXBGD / 2007 – Nguyễn Khoa Thị Phương : Phương pháp giải nhanh toán hoá học trọng tâm – Ngô Ngọc An : 400 tập hoá học 8, – Lê Phạm Thành, Vũ Khắc Ngọc: Một số phương pháp giải nhanh toán Hoá học – Phạm Ngọc Bằng, Vũ Khắc Ngọc, Hoàng Thị Bắc, Từ Sỹ Chương, Lê Thị Mỹ Trang, Hoàng Thị Hương Trang, Võ Thị Thu Cúc, Lê Phạm Thành, Khiếu Thị Hương Chi: 16 phương pháp kỹ thuật giải nhanh hoá học – NXB ĐH Sư Phạm Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 53 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - – Nguyễn Khoa Thị Thượng: Phương pháp giả nhanh toán hoá học trọng tâm –NXB ĐHQG Hà Nội – Cao Thị Thiên An: Phương pháp giải nhanh toán trắc nghiệm hoá học vô - NXB ĐHQG Hà Nội - Trần Kiều:Phương pháp dạy học trường THCS - Nguyễn Ngọc Sơn: Phát triển tính tích cực, tính tự giác học sinh trình dạy học 10 - Lê Khánh Bằng: Công nghệ dạy học với vấn đề tổ chức trình dạy học 11 - Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Cương, Dương Xuân Trinh: Lí luận dạy học hoá học 12 - Ngô Ngọc An: Bài tập trắc nghiệm Hoá học 8, NXB GD 13 – Ngô Ngọc An: 350 tập hoá học THCS - NXB GD Lời cảm ơn Để thực đề tài quan tâm tận tình thầy cô giáo trường THCS – Nhật Tân –Tiờn lữ – Hưng Yên, tổ chuyên môn, đồng nghiệp tạo điều kiện đóng góp ý kiến Mặc dù có nhiều cố gắng, song thời gian thực có hạn nên đề tài tránh Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 54 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - khỏi tồn cần khắc phục Tôi mong thầy cô giáo bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến để đề tài hoàn thiện Tôi xin chân thành cảm ơn! Nhật Tân, ngày 10 tháng năm 2012 Người viết Trần Đăng Hưng Mục lục Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 55 Một số phương pháp giải nhanh tập hóa học¸p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - PHẦN A : ĐẶT VẤN ĐỀ I Lý chọn đề tài II Mục đích - Nhiệm vụ III Khách thể đối tượng nghiên cứu IV Giả thuyết khoa học V Phương pháp nghiên cứu Phần B: NộI DUNG Chương I: Tổng quan sở lý luận thực tiễn đề tài Chương II: Nội dung thực Chương III: Thực nghiệm sư phạm Chương IV: Điều kiện áp dụng Phần C: KếT LUậN Phụ lục TàI LIệU THAM KHảO Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 56 [...]...Một số phương pháp giải nhanh bài tập hóa học p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - + Phương pháp áp dụng các định luật bảo toàn nguyên tố – bảo toàn khối lượng + Phương pháp trung bình II Các phương pháp giúp giải nhanh bài tập hoá học: 1 Phương pháp dựa vào các dấu hiệu đặc biệt: a Dựa vào điểm đặc biệt về nguyên tử khối (NTK) hoặc phân tử khối (PTK) Ví dụ 1: Cho các chất sau FeS; FeS... gam Hướng dẫn giải: Coi CuSO4.5H2O là dung dịch CuSO4 có nồng độ: C%  160 100%  64% 250 áp dụng công thức (1) ta có: m1 8 40   => m 2 48 240 áp án D Điểm lí thú của sơ đồ đường chéo là ở chỗ phương pháp này còn có thể dùng để tính nhanh kết quả của nhiều Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 19 Một số phương pháp giải nhanh bài tập hóa học p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - dạng bài tập hóa học khác Sau... 33 Một số phương pháp giải nhanh bài tập hóa học p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Câu 10: Cho 11,5g hỗn hợp gồm ACO3, B2CO3, R2CO3 tan hết trong dung dịch HCl thu được 2,24 lít CO2(đktc) Khối lượng muối clorua tạo thành là bao nhiêu? c áp dụng bảo toàn e: Những qúa trình hoá học có phản ứng oxi hoá khử thì ngoài phương pháp thông thường còn có thể giải bằng phương pháp bảo toàn e khá nhanh Ví dụ... số phương pháp giải nhanh bài tập hóa học p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - b mol 2b mol Do đó theo PT(1) và (2) ta có: a = 2b Khối lượng của CuO = 80a Fe2O3 = 0,5a.160 = 80a áp án D Qua các ví dụ trên cho thấy: rõ ràng việc học sinh vận dụng những điểm đặc biệt về nguyên tử khối hoặc phân tử khối giúp việc tìm ra áp án rất dễ dàng, nhanh chóng và hạn chế được sai sót b Tìm nhanh áp án bài tập. .. phải có sự vận dụng một cách linh hoạt đối với từng trường Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 25 Một số phương pháp giải nhanh bài tập hóa học p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - hợp cụ thể Để làm được điều này cần phải có sự suy nghĩ, tìm tòi để có thể hình thành và hoàn thiện kĩ năng giải toán của mình 3 Phương pháp áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố - bảo toàn khối lượng – Bảo toàn e a áp dụng định luật... toán trộn lẫn các chất với nhau là một dạng bài hay gặp trong chương trình hóa học Ta có thể giải bài tập dạng này theo nhiều cách khác nhau, song cách giải nhanh nhất là phương pháp sơ đồ đường chéo” a Quy tắc đường chéo áp dụng cho dung dịch: Có thể áp dụng quy tắc đường chéo để tính toán nhanh Quy tắc đường chéo chỉ được áp dụng khi: - Hoặc trộn lẫn 2 dung dịch chứa cùng một chất tan duy nhất Hai... g Lời giải : O t PTHH: FeO + CO  Fe + CO2  O t Fe2O3 + 3CO  2 Fe + 3CO2  Tổng số mol CO cần dùng: 4,48 : 22,4 = 0,2 (mol) Nhận xét: Theo PT nhận thấy: n CO = nO của oxit Fe = 0,2 (mol) Nên mFe = m hỗn hợp – mO trong oxit Fe = 17,6 – 16.0,2 = 14,4 (g) Bài tập áp dụng Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 28 Một số phương pháp giải nhanh bài tập hóa học p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Bài tập 1 :... có 50,4% Fe) + trong C có 0.48 100 = 48% Fe Sau đó áp dụng sơ đồ đường chéo giống C% của dung dịch Bài tập áp dụng Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 22 Một số phương pháp giải nhanh bài tập hóa học p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Câu 1: Khối lượng của CuSO4.5H2O cần thêm vào 300gam dung dịch CuSO4 10% để thu được dung dịch CuSO4 25% là bao nhiêu? áp án: 115,4gam Câu 2: Cần bao nhiêu gam CuSO4.5H2O... * Giải - Cách bình thường: 3Cu0 + 8HN+5O3  3Cu+2(NO3)2 + 2N+2O + 4 H2O 19,2  0,3 64 0,2 2N+2O + O02  N+4O-22 0,2 4N+4O2 0,1 + 2H2O + O02 0,2  4 HN+5O3 0,2 n O2 = 0,1 + 0,05 = 0,15 0,05  V = 0,15 22,4 = 3,36(l) áp án C - Giải bằng phương pháp thăng bằng e: Trần Đăng Hưng THCS Nhật Tân 34 Một số phương pháp giải nhanh bài tập hóa học p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - Bản chất: đồng nhường e cho. .. Một số phương pháp giải nhanh bài tập hóa học p dông cho båi d-ìng häc sinh giái - KHCO3 + HCl  KCl + H2O + CO2 (1) CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + H2O + CO2 (2) Ba(OH)2 + CO2  BaCO3 + H2O (3) KHCO3 và CaCO3 có KL mol bằng nhau bằng 100 (1), (2), (3)  n hh = n CO2 = nBaCO3 = 1,97/197 = 0,01 a = 0,01 100 = 1g áp án A 2 Phương pháp sơ đồ đường chéo: Bài toán trộn lẫn các chất với nhau là một dạng bài hay