ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM - - PHẠM THỊ HUYỀN THU Tên đề tài: “THEO DÕ I KHẢ NĂNG SINH SẢN CỦA LỢN NÁI LANDRACE VÀ YORKSHIRE NUÔI TẠI DOANH NGHIỆP DƢƠNG HOÀ NG XÃ THI SƠN - HUYỆN KIM BẢNG - TỈNH HÀ NAM” KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo: Chuyên ngành: Khoa: Khoá học: Chính quy Sƣ phạm kỹ thuật nông nghiệp Chăn nuôi Thú y 2011 - 2015 Thái Nguyên, năm 2015 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM - - PHẠM THỊ HUYỀN THU Tên đề tài: “THEO DÕI KHẢ NĂNG SINH SẢN CỦA LỢN NÁI LANDRACE VÀ YORKSHIRE NUÔI TẠI DOANH NGHIỆP DƢƠNG HOÀNG XÃ THI SƠN - HUYỆN KIM BẢNG - TỈNH HÀ NAM” KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo: Chuyên ngành: Lớp: Khoa: Khoá học: Giảng viên hƣớng dẫn: Chính quy Sƣ phạm kỹ thuật nông nghiệp 43 SPKTNN Chăn nuôi Thú y 2011 - 2015 ThS Hà Thị Hảo Thái Nguyên, năm 2015 i LỜI CẢM ƠN Trong suốt trình học tập rèn luyện trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, sau gần tháng thực tập tốt nghiệp doanh nghiê ̣p Dương Hoàng, xã Thi Sơn , huyện Kim Bảng , tỉnh Hà Nam , với cố gắng thân giúp đỡ nhiệt tình thầy cô giáo khoa Chăn nuôi Thú y tạo điều kiện thuâ ̣n lơ ̣i nhấ t giúp đỡ em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp Qua , em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban chủ nhiệm khoa Chăn nuôi Thú y, thầy cô giáo tận tình giảng dạy dìu dắt em suốt thời gian học tập rèn luyện trường Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn cô giáo hướng dẫn ThS Hà Thị Hảo quan tâm giúp đỡ em nhiệt tình suốt trình thực tập hoàn thành khóa luận tốt nghiệp Cuố i cùng, em xin trân thành cảm ơn Ban lãnh đạo toàn thể cán công nhân viên Công ty TNHH Dương Hoàng, xã Thi Sơn, huyê ̣n Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, cảm ơn toàn thể gia đình, bạn bè tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ em mặt, động viên khuyến khích em hoàn thành khóa luận Kim Bảng, ngày 18 tháng 05 năm 2015 Sinh viên Phạm Thị Huyền Thu ii LỜI MỞ ĐẦU Với phương châm đào tạo nhà trường "học phải đôi với hành, lý luận phải gắn liền với thực tiễn" Mỗi sinh viên kết thúc năm học Đại học phải trải qua giai đoạn thực tập tốt nghiệp Thời gian không dài ngắn Với tháng thực tập tốt nghiệp sở tạo điều kiện cho sinh viên học hỏi thêm kiến thức thực tế, tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp, rèn luyện kỹ thực hành củng cố thêm lòng yêu nghề Vì trí khoa Chăn nuôi Thú y t rường Đại học Nông lâm Thái Nguyên, cô giáo hướng dẫn và trại lợn doanh nghiệp Dương Hoàng - xã Thi Sơn - huyê ̣n Kim Bảng - tỉnh Hà Nam giúp đỡ tạo điều kiện em tiến hành thực tập doanh nghiê ̣p Là sinh viên tiếp cận với công tác nghiên cứu nên bước đầu em bỡ ngỡ, nhờ hướng dẫn tận tình cô giáo hướng dẫn thực tập ThS Hà Thị Hảo cộng với nỗ lực thân Thời gian qua em thu kết bước đầu chuyên môn quản lý sản xuất sở Do chưa có nhiều kinh nghiệm thực tiễn khóa luận tốt nghiệp em không tránh khỏi sai sót Với tinh thần cầu thị kính mong thầy, cô giáo, người trước toàn thể bạn bè đồng nghiệp xem xét đóng góp ý kiến để khóa luận em hoàn chỉnh Qua em xin chân thành cảm ơn thầy, cô giáo khoa Chăn nuôi Thú y , ban Giám đốc Công ty TNHH Dương Hoàng - xã Thi Sơn huyê ̣n Kim Bảng - tỉnh Hà Nam toàn thể cán công nhân viên công ty giúp đỡ em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp iii DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 4.1 Định mức ăn cho lợn nái chửa 27 Bảng 4.2 Lịch phòng vacccine trại 31 Bảng 4.3 Kết phục vụ sản xuất 37 Bảng 4.4 Tình hình phát triển đàn lợn nuôi doanh nghiê ̣p năm 2015 38 Bảng 4.5 Số lượng cấu đàn lợn nái nuôi doanh nghiê ̣p năm (2013 - 5/2015) 38 Bảng 4.6 Một số đặc điểm sinh lý, sinh dục lợn nái dòng Landrace, Yorkshire 39 Bảng 4.7 Chỉ tiêu số lượng đàn dòng lợn nái theo dõi 41 Bảng 4.8 Các tiêu chất lượng lợn dòng lợn nái theo dõi 43 Bảng 4.9 Tình hình mắc bệnh lợn nái lợn 45 Bảng 4.10 Kế t quả công tác điề u tri ̣bê ̣nh 46 iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CS ĐVT KL CTTNHH TB L Y D : Cộng : Đơn vị tính : Khối lượng : Công ty trách nhiê ̣m hữu ̣n : Trung bình : Lợn Landrace : Lợn Yorkshire : Lơ ̣n Duroc v MỤC LỤC Trang LỜI CẢM ƠN i LỜI MỞ ĐẦU ii DANH MỤC CÁC BẢNG iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT iv MỤC LỤC v Phần 1: MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấ n đề 1.2 Mục đić h và yêu cầ u đề tài 1.3 Ý nghĩa đề tài 1.3.1 Ý nghĩa khoa học 1.3.2 Ý nghĩa thực tiễn Phần 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Cơ sở khoa ho ̣c và pháp lý của đề tài 2.1.1 Đặc điểm sinh lý lợn nái hâ ̣u bi ̣ 2.1.2 Mô ̣t số đă ̣c điể m sinh lý, sinh du ̣c của lợn nái 2.1.3 Các tiêu đánh giá sức sản xuấ t lợn nái 2.1.3.1 Các tiêu sinh lý sinh dục lợn nái 2.1.3.2 Các tiêu khả sinh sản của lợn nái 2.1.3.3 Khả tiết sữa 12 2.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng tới khả sản xuấ t lợn nái 13 2.1.5 Những biện pháp nâng cao sức sinh sản lợn nái 14 2.1.6 Hoạt động sinh dục lợn nái 15 2.1.7 Những đặc điểm dòng lợn nái nuôi doanh nghiêp̣ Dương Hoàng - xã Thi Sơn - huyê ̣n Kim Bảng - tỉnh Hà Nam 17 vi 2.2 Tình hình nghiên cứu nước 18 2.2.1 Tình hình nghiên cứu nước 18 2.2.2 Tình hình nghiên cứu nước 19 Phần 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22 3.1 Đối tượng và pha ̣m vi nghiên cứu 22 3.2 Địa điểm thời gian tiế n hành 22 3.3 Nội dung nghiên cứu 22 3.4 Phương pháp nghiên cứu 22 3.5 Chỉ tiêu theo dõi 22 3.6 Phương pháp theo dõi tính toán tiêu 23 3.7 Phương pháp xử lý số liệu 25 Phần 4: KẾT QUẢ ĐA ̣T ĐƢỢC VÀ THẢO LUẬN 27 4.1 Công tác phu ̣c vu ̣ sản xuấ t 27 4.1.1 Công tác chăn nuôi 27 4.1.2 Công tác giống 29 4.1.3 Công tác thú y 30 4.1.4 Công tác khác 36 4.2 Kế t quả nghiên cứu 38 4.2.1 Tình hình phát triển đàn lợn nuôi doanh nghiê ̣p năm (2012 - 5/2015) 38 4.2.2 Đặc điểm sinh lý, sinh dục đàn lợn nái dòng Landrace và Yorkshire 39 4.2.3 Khả sinh sản lợn nái Yorkshire và Landrace 41 4.2.3.1 Các tiêu số lượng đàn của dòng lợn nái 41 4.2.3.2 Các tiêu chất lượng đàn của dòng lợn nái 43 4.2.4 Tình hình mắ c bệnh của lợn nái và lợn 45 4.2.5 Công tác điề u tri bê ̣ ̣nh lợn nái và lợn 46 vii Phần 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 48 5.1 Kết luận 48 5.2 Đề nghị 48 Phần MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề Trong sản xuất nông nghiệp, ngành chăn nuôi lợn chiếm vị trí quan trọng, cung cấp phần lớn thực phẩm cho người phân bón cho sản xuất trồng trọt Vì chăn nuôi lợn lĩnh vực quan trọng ngành chăn nuôi nước giới nói chung Việt Nam nói riêng Trên giới ngành chăn nuôi nói chung mang lại nhiều nguồn lợi kinh tế lớn, đặc biệt ngành chăn nuôi lợn Ở nước ta năm gần kinh tế ngày phát triển, mức sống người dân ngày nâng cao Do vậy, nhu cầu người cần đòi hỏi đáp ứng đủ số lượng mà chất lượng Vì thế, vấn đề đặt cho nhà chăn nuôi phải nâng cao suất chất lượng sản phẩm chăn nuôi nói chung ngành chăn nuôi lợn nói riêng Để đạt điều đó, bên cạnh yếu tố thức ăn, kỹ thuật chăm sóc nuôi dưỡng giống đóng vai trò quan trọng hàng đầu Điều nhân dân ta đúc kết “ Giống tiền đề, thức ăn sở, chăm sóc nuôi dưỡng yếu tố định” Chính lẽ mà nhà tạo giống chọn số giống lợn có ý nghĩa kinh tế cao, phù hợp với yêu cầu người chăn nuôi giống lợn Yorkshire, Landrace, Duroc… Nước ta nhập số giống lợn ngoại để nuôi thuần, lai kinh tế tạo giống để nâng cao số lượng chất lượng đàn lợn Việt Nam Xuất phát từ thực tế đó, cho phép khoa Chăn nuôi thú y, cô giáo hướng dẫn ThS Hà Thị Hảo em tiến hành thực hiê ̣n đề tài: "Theo doĩ khả sinh sản lợn nái Yorkshire Landrace nuôi doanh nghiê ̣p Dương Hoàng - xã Thi Sơn - huyê ̣n Kim Bảng - tỉnh Hà Nam" 38 4.2 Kế t quả nghiên cƣ́u 4.2.1 Tình hình phát triển đàn lợn nuôi doanh nghiê ̣p năm (2013 - 5/2015) Tìm hiểu tình hình phát triển đàn lợn nuôi doanh nghiê ̣p , chúng em tiến hành điều tra trực tiếp thu thập số liệu số lượng đàn lợn doanh nghiê ̣p Từ năm 2013 đến tháng năm 2015 Kết trình bày bảng 4.4 4.5 Bảng 4.4 Tình hình phát triển đàn lợn nuôi doanh nghiêp̣ năm 2015 Loại lợn Số lƣơ ̣ng (con) Tỷ lệ (%) 1,39 Lơ ̣n nái 110 21,87 Lơ ̣n theo me ̣ 290 57,65 Lơ ̣n nuôi thương phẩ m 96 19,09 503 100 Lơ ̣n đực giố ng Tổ ng Bảng 4.5 Số lƣợng cấu đàn lợn nái nuôi doanh nghiêp̣ năm (2013 - 5/2015) Loại nái ĐVT 2013 2014 5/2015 Nái hậu bị Con 20 30 20 Nái kiểm định Con 15 15 20 Nái Con 50 80 70 Con 85 125 110 Tổng Nhìn vào bảng số liệu ta thấy, cấu đàn lợn nái trại từ năm 2013 đến năm 2015 có biến đổi rõ rệt Năm 2013 tổng số nái trại 85 nái đến năm 2014 lại 150 nái 61,71% so với tổng đàn lợn nái năm 2015 (110 nái) Cụ thể biến động loại nái: - Nái hậu bị năm 2013 20 đến năm 2014 số lượng nái hậu bị tăng lên 30 nái trại nhập thêm nái hậu bị để tăng số lượng đàn lợn nái, đến năm 2015 số lợn nái hậu bị 20 nái 66,67% so với số nái năm 2014 39 - Năm 2013 số nái kiểm định trại 15 nái số nái năm 2014 75% số nái năm 2015 (20 nái) - Nái chiếm đa số trại cho suất tốt Năm 2013 số nái 50 nái đến năm 2014 80 nái tăng 62,5%, đến năm 2015 70 nái tăng so với năm 2013 71,43% giảm so với năm 2014 Lý năm 2015 tổng số lượng đàn nái giảm nái già nên bị loại thải số bị bệnh đường ruột nên chết 4.2.2 Đặc điểm sinh lý, sinh dục đàn lợn nái dòng Landrace vàYorkshire Hoạt động sinh lý sinh dục quan trọng việc trì nòi giống Năng suất sinh sản lợn nái phụ thuộc nhiều vào đặc điểm sinh lý sinh dục Nghiên cứu đặc điểm sinh lý sinh dục lợn nái hậu bị có ý nghĩa mặt khoa học mà có ý nghĩa thực tế sản xuất Căn vào đặc điểm sinh lý sinh dục, người chăn nuôi áp dụng biện pháp kỹ thuật để nâng cao suất sinh sản Vì vậy, với việc theo dõi đánh giá khả sinh sản, em tiến hành điều tra số đặc điểm sinh lý, sinh dục đàn lợn nái dòng Landrace, Yorkshire Kết thu thể qua bảng 4.6 Bảng 4.6 Một số đặc điểm sinh lý, sinh dục lợn nái dòng Landrace, Yorkshire STT Chỉ tiêu theo dõi Tuổ i đẻ lứa đầ u Thời gian mang thai Thời gian đô ̣ng du ̣c lại sau cai sữa Khoảng cách lứa đẻ Tỷ lệ phối giống đạt ĐVT Yorkshire (n = 10) X  mX Landrace (n = 10) Cv (%) X  mX Cv (%) Ngày 355,5 ±1,36 Ngày 116,7 ± 0,67 1,15 1,71 356,3± 1,98 115,9 ± 0,51 1,67 1,31 Ngày 3,90 7,4 ± 0,32 4,53 1,56 144,3 ± 0,79 1,60 7,7 ± 0,27 Ngày 145,4 ± 0,77 % 100 100 40 Kế t quả bảng 4.6 cho thấ y tuổ i đẻ lứa đầ u của lơ ̣n nái Yorkshire là thấ p so với tuổ i đẻ lứa đầ u của lơ ̣n nái Landrace , cụ thể: lợn nái Yorkshire 355,5 ngày, lợn nái Landrace 356,3 ngày So với tuổ i đẻ lứa đầu lơ ̣n nái thuầ n theo nghiên cứu của Đă ̣ng Vũ Bình (1999) [1] 418 ngày, cao so với kế t quả nghiên cứu của chúng Còn theo Đinh Văn Chỉnh và cs (2001) [2] tuổ i đẻ lứa đầ u của lơ ̣n nái Landrace và Yorkshire thuầ n là tương đố i cao 368,11 ngày 395,88 ngày Kế t quả này cao so với kế t quả nghiên cứu của chúng Kế t quả cho thấ y lơ ̣n nái Landrace và Yorkshire đã rút ngắ n đươ ̣c tuổ i đẻ lứa đầ u Thời gian đô ̣ng du ̣c trở la ̣ i sau cai sữa của lơ ̣n nái Yorkshire tương đương so với thời gian đô ̣ng du ̣c trở la ̣i sau cai sữa của lơ ̣n nái Landrace , cụ thể : lợn nái Yorkshire 7,7 ± 0,27 ngày lơ ̣n nái Landrace 7,4 ± 0,32 ngày Lơ ̣n nái đô ̣ng du ̣c la ̣i sau cai sữa sớm hay muô ̣n là viê ̣c chăm sóc đàn lơ ̣n nái đươ ̣c tiế n hành tố t hay không Nế u đươ ̣c chăm sóc tố t thì lơ ̣n nái sẽ đô ̣ng du ̣c trở la ̣i sau cai sữa - ngày Lợn nái sau cai sữa cho nhịn ăn ngày, sau đó đươ ̣c ăn tăng cường về chế đô ̣ dinh dưỡng nhằ m kić h thić h đô ̣ng dục trở lại sớm, tăng khả ru ̣ng trứng Theo với kế t quả nghiên cứu của Lê Điǹ h Phùng, Nguyễn Trường Thi (2009) [11] cho biế t; số ngày phố i la ̣i sau cai sữa lơ ̣n nái là 6,54 ngày kết nghiên cứu cao Khoảng cách lứa đẻ của lơ ̣n nái Yorkshire và Landrace là tương đương Điề u này có nghiã là mỗi năm trung biǹ h lơ ̣n nái đẻ đươ ̣c 2,48 lứa/năm Theo nghiên cứu khả sinh sản của lơ ̣n nái của Nguyễn Văn Thắ ng và Đă ̣ng Vũ Bin ̀ h (2005) [12] khoảng cách lứa đẻ là 171,07 ngày hay trung bình lợn nái đẻ 2,13 lứa/năm Kế t quả này cao so với kế t quả chúng đã theo dõi Thời gian mang thai là chỉ tiêu sinh lý sinh sản ổ n đinh ̣ mang tiń h di truyề n theo loài Ở lợn thời gian mang thai trung bình 114 ± ngày Kế t quả 41 theo dõi nái Yorkshire Landrace l 116,7 115,9 Kế t quả này đã phù hơ ̣p với đă ̣c điể m sinh lý sinh sản của lơ ̣n nái Tỷ lệ phối giống lợn nái Yorkshire Landrace 100% Sau phát lợn động dục tiến hành phối giống lầ n cho lơ ̣n và theo dõi đế n chu kỳ đô ̣ng du ̣c sau của nó để xác đinh ̣ lơ ̣n đã có thai hay chưa Ngoài trại có đội ngũ cán kỹ thuật có tay nghề cao kỹ thuật phối giống tương đối tốt nên đạt tỷ lệ cao 4.2.3 Khả sinh sản lợn nái Yorkshire và Landrace 4.2.3.1 Các chỉ tiêu số lượng đàn của dòng lợn nái Trong trình theo dõi, em thu tiêu số lươ ̣ng đàn dòng lợn nái Yorkshire và Landrace Kết thể qua bảng 4.7 Bảng 4.7 Chỉ tiêu số lƣợng đàn dòng lợn nái theo dõi STT Chỉ tiêu theo dõi ĐVT n Số đẻ ra/ổ Số đẻ còn số ng đế n 24h/ổ Số còn số ng đến 21 ngày/ổ Số cai sữa/ ổ Yorkshire Landrace (n = 10) (n = 10) X  mX Cv (%) n X  mX Cv (%) Con 119 11,9 ± 0,51 12,77 111 11,1 ± 0,46 12,34 Con 116 11,6 ± 0,45 11,64 109 10,9 ± 0,53 14,68 Con 110 11,0 ± 0,52 14,18 106 10,6 ± 0,32 9,15 Con 109 10,9 ± 0,46 12,57 105 10,5 ± 0,28 8,09 Tỷ lệ nuôi sống trung bình đế n 21 % 92,42 95,50 ngày Bảng 4.7 cho thấ y số sơ sinh đẻ ra/ổ nái Landrace là 11,1 thấ p Yorkshire là 11,9 So với kế t quả nghiên cứu của Nguyễn Văn 42 Thắ ng, Đặng Vũ Bình (2005) [12] về số đẻ /ổ lợn nái F (LY) phố i với đực Duroc là 11,05 kết nghiên cứu cao Kế t quả bảng 4.7 cho thấ y s ố đ ẻ sống đ ến 24h/ổ Landrace 10,9 thấ p Yorkshire 11,6 Theo Đinh Văn Chỉnh cs (2001) [2] số đẻ sống đến 24h/ổ nái F (Landrace x Yorkshire ) đa ̣t 9,25 đến 9,87 Vâ ̣y so với kế t quả nghiên cứu kết nghiên cứu thấp Số còn số ng đế n 21 ngày/ổ nái Yorkshire 11,0 còn nái Landrace là 10,6 Số cai sữa /ổ nái Y orkshire 10,9 còn nái Landrace 10,5 Đây là những chỉ tiêu quan tro ̣ng đánh giá khả sinh sản lợn nái Theo kế t quả nghiê n cứu suấ t sinh sản ở lơ ̣n nái Yorkshire và Landrace Đinh Văn Chỉnh và cs (1995) [2] số sống đến 24h là 8,2 (đố i với Landrace) 8,3 (đố i với Yorkshire) Nghiên cứu củ a Đă ̣ng Vũ Bin ̀ h (1999) [1] lợn Landrace có số cò n số ng đế n 24h là 9,77 con/ổ, số số ng đế n 21 ngày 8,69 con/ổ Cả nghiên cứu cho thấ y chỉ tiêu sinh sản của lơ ̣ n nái ngoa ̣i thuầ n đề u thấ p so với kế t quả chúng nghiên cứu Số cai sữa /ổ những chỉ tiêu quan tro ̣ng đánh giá hiê ̣u quả chăn nuôi lợn nái Số cai sữa phu ̣ thuô ̣c rấ t nhiề u vào các yế u tố : sự khéo léo nuôi của lơ ̣n me ̣ , sức đề kháng lợn với bệnh tâ ̣t, kỹ thuâ ̣t chăm sóc , nuôi dưỡng, điề u kiê ̣n ngoại cảnh, chấ t lươ ̣ng của thức ăn bổ sung cho lơ ̣n để khắ c phu ̣c hiê ̣n tươ ̣ng giảm sữa me ̣ ở 21 ngày tuổi Qua bảng 4.7 ta thấ y số cai sữa /ổ lơ ̣n nái Yorkshire là 10,9 lớn so với lơ ̣n nái Landrace là 10,5 So với kế t quả nghiên cứu số cai sữa /ổ Đặng Vũ Bình (1999) [1] lơ ̣n nái thuầ n là 8,68 thì kế t quả nghiên cứu của lớn 43 Tỷ lệ nuôi sống trung bình đến 21 ngày Yorrkshire 92,42% Landrace 95,5% Như vâ ̣y, tỷ lệ nuôi sống đến 21 ngày lơ ̣n là cao, điề u đó chứng tỏ công tác chăm sóc nuôi dưỡng và phòng bê ̣nh cho lơ ̣n ở tra ̣i là khá tố t 4.2.3.2 Các chỉ tiêu về chất lượng đàn của dòng lợn nái Kết theo dõi tiêu lợn lợn nái thể qua bảng 4.8 Bảng 4.8 Các tiêu chấ t lƣơ ̣ng lơ ̣n dòng lơ ̣n nái theo dõi STT Chỉ tiêu theo dõi Khố i lươ ̣ng sơ sinh /ổ ĐVT Kg/ổ Khố i lươ ̣ng Kg/ sơ sinh/con Con Khố i lươ ̣ng toàn ổ lúc 21 ngày Kg/ổ Khố i lươ ̣ng Kg/ 21 ngày/con Khố i lươ ̣ng cai sữa/con Kg/con Yorkshire Landrace (n=119) (n = 111) X  mX Cv(%) X  mX Cv(%) 18,8 ±0,42 6,65 18,09 ± 0,53 8,84 1,58 ± 0,04 6,96 1,63 ± 0,04 7,36 63,03 ± 2,42 11,52 60,1 ± 1,72 8,6 5,73 ± 0,05 2,79 5,67 ± 0,05 2,65 5,99 ± 0,05 2,67 5,94 ± 0,05 2,53 Khố i lươ ̣ng sơ sinh/ổ: Đây là chỉ tiêu ảnh hưởng đế n khả sinh trưởng và phát triể n của lơ ̣n ở giai đoa ̣n bào thai Khố i lươ ̣ng sơ sinh có ảnh hưởng lớn đế n các giai đoa ̣n phát triể n của lơ ̣n sau này nhấ t là thời kỳ bú sữa Tuy nhiên tiêu phụ thuô ̣c vào số sơ sinh số ng/ổ khối lượng trung bình/con Nó thường 44 đươ ̣c dùng để đánh giá phẩ m chấ t giố ng cũng đánh giá khả sinh trưởng, phát dục sức sống lợn giai đoạn mang thai Bảng 4.8 cho thấy: Khố i lươ ̣ng sơ sinh /ổ lơ ̣n nái Yorkshire là 18,8 kg/ổ lớn lợ n nái Landrace là 18,09 kg/ổ Khố i lươ ̣ng này đươ ̣c tính là tổ ng số lơ ̣n đẻ đã đươ ̣c lau chùi , bấ m nanh và cắ t đuôi Kế t quả theo dõi cao so với kế t quả thông báo của Đinh Văn Chỉnh (2001) [2] đố i với Landrace và Yorkshire lầ n lươ ̣t là 13,32 kg/ổ 13,14 kg/ổ Khố i lươ ̣ng sơ sinh/con: Chỉ tiêu phụ thuộc vào phẩm giống đàn lợn số sơ sin h/ổ Bảng 4.8 cho thấ y khố i lươ ̣ng sơ sinh /con lơ ̣n nái Yorkshire là 1,58 kg/con, lợn nái Landrace 1,63 kg/con Như vâ ̣y ở chỉ tiêu này khố i lươ ̣ng sơ sinh/con của lơ ̣n nái Landrace cao của Yorkshire là 0,05 kg/con Điề u chứng tỏ ảnh hưởng giống đến khối lượng sơ sinh lợn So với kế t quả nghiên cứu của Kalash Nicova (2000) [8] lơ ̣n nái là 1,64 kg/con thì khố i lươ ̣ng sơ sinh/con của nghiên cứu thấ p Qua kế t đánh giá xác suất sinh sản lợn nái Khố i lươ ̣ng toàn ổ lúc 21 ngày lợn nái Yorkshire 63,03 kg/ổ lớn so với lợn nái Landrace 60,1 kg/ổ Khố i lươ ̣ng 21 ngày/con lơ ̣n ná i Yorkshire là 5,73 kg/con cao so với lơ ̣n nái Landrace là 5,67 kg/con Khi lơ ̣n đa ̣t 21 ngày tuổi tiế n hành tách khỏi mẹ dần để tâ ̣p cho lơ ̣n quen với thức ăn viên Do vâ ̣y khố i lươ ̣ng cai sữa /con sẽ ca o khố i lươ ̣ng 21 ngày/con cu ̣ thể ở Yorkshire là 5,99 kg/con còn ở Landrace là 5,94 kg/con Khố i lươ ̣ng cai sữa /con lợn nái Yorkshire 5,9 kg/con cao so với lợn nái Landrace 5,94 kg/con Khố i lươ ̣ng cai sữa /con là những ch ỉ tiêu quan trọng để đánh giá suất sinh sản lợn nái Chỉ những lơ ̣n đa ̣t khố i lươ ̣ng và chấ t lươ ̣ng đúng với mong muố n mới đươ ̣c 45 đưa cai sữa Mô ̣t số lơ ̣n khố i lươ ̣ng thấ p sẽ đươ ̣c giữ la ̣i tiế p tu ̣c chăm sóc đến khối lượng mong muốn tiến hành cai sữa So với kế t quả nghiên cứu của Lê Đình Phùng , Nguyễn Trường Thi (2009) [11] lơ ̣n nái là 6,35 kg/con thì kế t quả nghiên cứu của có khố i lươ ̣ng 21 ngày/con là thấ p 4.2.4 Tình hình mắ c bệnh của lợn nái lợn Bên cạnh việc theo dõi khả sinh sản lợn nái sinh trưởng lợn từ đẻ đến cai sữa, theo dõi tình hình mắc bệnh 20 lợn nái kể cả L andrace Yorkshire 230 lợn trại, kết thể bảng 4.9 Bảng 4.9 Tình hình mắc bệnh lợn nái lợn Số Yorkshire và Diễn giải Tên bênh ̣ Landrace theo dõi (con) Lơ ̣n me ̣ Viêm tử cung Viêm vú 20 Phân trắng Lơ ̣n Viêm khớp Tiêu chảy cấp 230 Số mắ c Tỷ lệ (con) (%) 10,00 15,00 55 23,90 15 6,52 61 26,52 Qua bảng 4.9 ta thấy số bệnh thường gặp lợn nái viêm tử cung viêm vú Bệnh viêm tử cung sảy không nhiều bệnh không nặng, có nái bị bệnh chiếm 10% Bệnh xảy thai to trình đẻ gây tổn thương cổ tử cung can thiệp người đỡ đẻ làm không tốt khiến cổ tử cung bị tổn thương 46 Bệnh viêm vú xảy ít, đẻ xong cho bú lợn bấm nanh chưa kỹ cắn vào vú nái bị nhiễm trùng dẫn đến viêm vú Theo dõi 20 nái có nái bị bệnh chiếm 15 % Ở lợn con, khả đề kháng thấp nên tỷ lệ số bị nhiễm bệnh lơ ̣n nhiề u lợn nái Theo số liệu bảng 4.9 theo dõi 230 lơ ̣n có 55 bị bệnh phân trắng chiếm 23,9%, 15 bị viêm khớp chiếm 6,52% 61 bị tiêu chảy cấp chiếm 26,52% Nguyên nhân chủ yếu thời tiết nắng nóng làm sức đề kháng lợn giảm, thời tiết thay đổi đột ngột, trời mưa kéo dài chuồng ẩm ướt, công tác vệ sinh kém, thay đổi thức ăn,… 4.2.5 Công tác điều tri ̣bê ̣nh lợn nái và lợn Sau phát chuẩn đoán bệnh lợn nái lợn mắc phải tiến hành điều trị kịp thời, kết thể bảng 4.10 Bảng 4.10 Kế t quả công tác điều tri bê ̣ nh ̣ Diễn giải Lơ ̣n me ̣ Lơ ̣n Tên bênh ̣ Số điều Số khỏi Tỷ lệ trị (con) (con) (%) Viêm tử cung 2 100 Viêm vú 3 100 Phân trắng 55 47 85,45 Viêm khớp 15 12 80,00 Tiêu chảy cấp 61 50 81,97 Qua bảng 4.10 cho thấy, kết công tác điều trị bệnh cho lợn nái lợn đạt tỷ lệ khỏi bệnh cao, đặc biệt tỷ lệ khỏi bệnh lợn mẹ 100% bệnh lợn mẹ phát điều trị kịp thời, bệnh chưa chuyển biến nặng nên tỷ lệ khỏi bệnh cao Đối với bệnh lợn con, bệnh phân trắng lợn con, với số điều trị 55 có 47 khỏi đạt 85,45%, bệnh tiêu chảy tỷ lệ khỏi 47 81,97%, bệnh viêm khớp tỷ lệ khỏi 80,00% Đây bệnh phổ biến hay gặp với lợn theo mẹ, trình chăm sóc thức ăn cho mẹ không đảm bảo bị ôi thiu chuồng ẩm ướt tác nhân gây bệnh, lợn bị mắc bệnh lây lan nhanh làm giảm sức đề kháng không kịp thời cách ly điều trị lợn sức đề kháng bị chết Với loại bệnh lợn theo mẹ trình chăm sóc nên có chế độ vệ sinh chuồng trại đảm bảo, hợp vệ sinh, lợn bị bệnh cần có chế độ cách ly để hạn chế lây lan có chế độ cho ăn đảm bảo hạn chế thiệt hại trình chăn nuôi Thêm vào để hạn chế dịch bệnh cần tiêm phòng đảm bảo loại vắ c xin cho lợn nái có chửa lơ ̣n nái nuôi lợn sau sinh theo định kỳ theo khuyến cáo cán thú y 48 Phần KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 5.1 Kết luận Từ kế t quả nghiên cứu đây, rút số kết luận sau: - Lơ ̣n nái Yorkshire có mô ̣t số chỉ tiêu về sinh lý sinh du ̣c như: thời gian mang thai, thời gian đô ̣ng du ̣c la ̣i sau cai sữa và khoảng cách giữa lứa đẻ là tương đương so với lơ ̣n nái Landrace - Số lượng lợn giai đoạn tuổi từ sơ sinh đến cai sữa cao, số sơ sinh/ổ bình quân Yorkshire 11,9 và Landrace 11,1 Số sống đến cai sữa nái Yorkshire 10,9 con, Landrace 10,5 - Khối lượng sơ sinh/con nái Yorkshire 1,58 kg/con thấ p so với của nái Landrace là 1,63 kg/con - Khối lượng toàn ổ lúc 21 ngày nái Yorkshire 63,03 kg/con cao so với nái Landrace 60,1 kg/con - Tình hình cảm nhiễm bệnh + Các bệnh lợn mẹ viêm vú, viêm tử cung xảy số nái + Lợn hay mắc bệnh lợn phân trắng, tiêu chảy cấp với tỷ lệ cao - Xét toàn diện tiêu theo dõi, rút kết luận khả sinh sản lợn nái Landrace và Yorkshire sau: + Lợn nái Landrace vàYorkshire có ưu điểm bị bệnh, sức đề kháng cao + Có ưu điểm trội số sơ sinh, khối lượng cai sữa mắn đẻ 5.2 Đề nghị - Cần nghiên cứu pha ̣m vi lớn nữa về số lươ ̣ng lơ ̣n nái và số lứa đẻ để kế t quả phong phú và toàn diê ̣n 49 - Cần mạnh dạn loại thải lợn nái lợn nái già - Tiếp tục theo dõi, nghiên cứu suất sinh sản c lợn nái ngoại để phát triển xây dựng chăn nuôi lợn sinh sản trại lợn Hà Nam trại lợn khác có điều kiện khí hậu tương tự - Thực tốt quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng quản lý, vệ sinh thú y, tiêm phòng, để phát huy tối đa khả sinh sản dòng lợn nái ngoại, nâng cao số lượng chất lượng giống TÀI LIỆU THAM KHẢO I Tiếng Việt Đặng Vũ Bình (1999), “Phân tính số ảnh hưởng tới tính trạng suất sinh sản số lứa đẻ lợn nái ngoại”, Kỷ yếu kết quả nghiên cứu khoa học chăn nuôi - thú y (1996 - 1998), Nxb Nông nghiệp Hà Nội Đinh Văn Chỉnh (2001), “Năng suất sinh sản lợn nái Landrace Yorkshire nuôi trung tâm giống gia súc Hà Tây”, Kết quả nghiên cứu khoa học Khoa chăn nuôi - thú y 1991 - 1995, Trường đại học Nông Nghiệp Hà Nội, Nxb Nông Nghiệp Lê Xuân Cương (1986), Năng suất sinh sản của lợn nái, Nxb khoa học kỹ thuật Trần Thị Dân (2004), Sinh sản heo nái sinh lý heo con, Nxb Nông Nghiệp TPHCM Lê Thanh Hải, Chế Quang Tuyền, Phan Xuân Giáp (1997), Những vấn đề kỹ thuật quản lý sản xuất lợn hướng nạc, NXB Nông nghiệp, Thành phố Hồ Chí Minh, tr.98-100 Vũ Trọng Hốt, Trần Đình Miên, Võ Văn Sự, Vũ Đình Tôn, Nguyễn Khắc Tích, Đinh Thị Nông (2000), Giáo trình chăn nuôi lợn, Nxb Hà Nội Nguyễn Đức Hùng, Nguyễn Mạnh Hà, Trần Huê Viên, Phan Văn Kiềm (2003), Giáo trình truyền giống nhân tạo vật nuôi, Nxb Nông nghiệp Kalash Nicova (2000), “Tạp chí chăn nuôi lợn”, Hội Chăn nuôi Việt Nam Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp Trương Lăng (2003), Cai sữa sớm lợn con, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội 10 Lê Hồng Mận (2002), chăn nuôi lợn nái sinh sản nông hộ, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội 11 Lê Đình Phùng, Nguyễn Trường Thi (2009), “Khả sinh sản lợn nái lai F1 (đực Yorkshire x Landrace) suất lợn thịt lai máu (đực Duroc x Landrace) x (đực Yorkshire x Landrace)”, tạp chí khoa học, Đại học Huế, số 55 12 Nguyễn Văn Thắng, Đặng Vũ Bình (2005), “So sánh khả sinh sản lợn nái lai F1 (LY) phối giống với lợn đực giống Pietrain Duroc”, Tạp chí Khoa học kỹ thuật nông nghiệp 2005/Tập III Số 2, tr.140 -143 13 Phùng Thị Vân, Lê Thị Kim Ngọc, Trần Thị Hồng (2001), “Khảo sát khả sinh sản xác định tuổi loại thải thích hợp với lợn nái Landrace Yorkshire”, Báo cáo khoa học viện chăn nuôi phần chăn nuôi gia súc 2000 - 2001 II Tiếng nƣớc 14 Anderson L.L, R.M.Melapy (1967), Reproduction in the female mammal (Edition by camming and E.C Amoroso) London Butter worth 15 Buger J.P (1952), Sex physiology of pig on dersterpoort, Joumalvet Res Supp 2, pp 218 16 Dzhunelbaev E.T., kurenkova N (1998), Carcass quality of purebred and crossbred pigs”, Animal breeding Abstracts, 66 (4), ref., 2573 17 Gerasimov V.I., Pron E.V (1997), “The result of and breed crossing of pigs”, Animal breeding Abstracts,65 (3), ref., 1395 18 Jan Gordon (1997), Controlled reproduction in pigs, CAB international 19.Ostrowski A., Blicharski T (1997), “Effect of different paternal components on meat quality of crossbred pigs”, Animal breeding Abstracts, 65 (7), ref., 3587 20.Paul hughes, James Tilton (1996), Maximising pig production and reproduction, Campus, Hue university of Agricultrue and forestry, pp 23 - 27 21.Stoikov, A Vassilev (1996), Mwerfund und Aufeuchitlesistunger Bungarischer Schweinerrassen Arch.Tiez 22.White B R., MCLare D.G., Dziuk P.J, Wheeler M.B (1991), Attainment of puberty and the mechanism of large litte size in Chinese Meishan females verus Yorkshire females [...]... đàn lợn nái Landrace và Yorkshire nuôi tại trại lợn của doanh nghiệp Dương Hoàng - xã Thi Sơn - huyê ̣n Kim Bảng tỉnh Hà Nam - Nghiên cứu các đặc điểm sinh lý, sinh dục của lợn nái Landrace và Yorkshire - Nghiên cứu về khả năng sinh sản của lợn Landrace và Yorkshire 3.4 Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp gián tiếp: Điều tra số liệu cơ bản về lợn nái Landace và Yorkshire nuôi tại trại lợn của doanh. .. cầ u của đề tài Đánh giá được khả năng sinh sản của 2 giố ng lợn nái Landrace, Yorkshire nuôi tại doanh nghiê ̣p Dương Hoàng - xã Thi Sơn - huyê ̣n Kim Bảng - tỉnh Hà Nam 1.3 Ý nghĩa của đề tài 1.3.1 Ý nghĩa khoa học - Nhằm bổ sung thêm tư liệu về khả năng sinh sản của lợn nái Landrace và Yorkshire - Kết quả nghiên cứu của đề tài là cơ sở phục vụ nghiên cứu và học tập của sinh viên khóa tiếp theo. .. yếu tố ngoại cảnh và nội tiết Sản lượng sữa cũng phụ thuộc vào các yếu tố khác như: số lợn con để lại nuôi, dinh dưỡng cho lợn mẹ, chu kỳ tiết sữa, tuổi và lứa đẻ, giống, thời tiết và khí hậu 2.1.7 Những đặc điểm của các dòng lợn nái nuôi tại doanh nghiê ̣p Dương Hoàng - xã Thi Sơn - huyê ̣n Kim Bảng - tỉnh Hà Nam - Dòng nái Landrace: giống lợn Landrace được tạo ra từ Đan Mạch Lợn Landrace có dạng... chăn nuôi lợn nái Nó phụ thuộc vào kỹ thuật chăn nuôi lợn con bú sữa, khả năng tiết sữa, khả năng nuôi con của lợn mẹ và khả năng hạn chế các yếu tố gây bệnh cho lợn con Đó là số con còn sống đến khi cai sữa Thời gian cai sữa dài hay ngắn phụ thuộc vào trình độ kỹ thuật chế biến thức ăn và kỹ thuật chăn nuôi Hiện nay những cơ sở chăn nuôi lợn theo hướng công nghiệp, người ta tiến hành cai sữa cho lợn. .. sinh sản của lợn nái lai (Landrace x Yorkshire) và (Landrace x Yorkshire) tại Thái Lan như sau: 21 + Thời gian từ cai sữa đến phối giống 6,02 ngày + Tỷ lệ đẻ 81,6 % + Số lứa đẻ /nái/ năm là 2,23 lứa + Tổng số con sơ sinh/ lứa là 9,36 con + Số con sơ sinh sống /nái/ năm là 20,06 con Theo Kalash Nicova (2000) [8] đã nghiên cứu về năng suất sinh sản của công thức lai và lợn Yorkshire Số con đẻ ra/ổ của các... Nghiên cứu của Đinh Văn Chỉnh và cs (1995) [2] cho biết năng suất sinh sản của lợn nái Landrace và Yorkshire nuôi tại Trung tâm Giống gia súc Hà Tây, khối lượng phối giống lần đầu của hai giống này là 99,3 và 100,2 kg, tuổi phối giống lứa đầu của hai giống này là 254,1 ngày và 282,0 ngày, tuổi đẻ lứa đầu 367,0 ngày và 396,3 ngày Số con đẻ ra còn sống là 8,2 con/ổ và 8,3 con/ổ; khối lượng sơ sinh/ ổ là... kg và 67,65 kg Tại Trung tâm Nghiên cứu lợn Thụy Phương - Viện chăn nuôi Quốc gia, Phùng Thi Vân và cs (2001) [13] nghiên cứu về đặc điểm sinh trưởng và khả năng sinh sản của lợn nái Yorkshire và Landrace cho bi ết tuổi phối giống lần đầ u 259,00 ngày và 243,80 ngày; tuổi đẻ lứa đầu 376,20 ngày và 363,00 ngày; số con đẻ ra/ổ lần lượt là 9,44 con và 10,42 con; khối lượng 21 ngày tuổi/ổ 50,70 kg và. .. đến sức sinh sản của con cái Nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao sẽ gây stress nhiệt cho con vật do đó ảnh hưởng không tốt Nhiệt độ có ảnh hưởng rất lớn tới sức sinh trưởng của lợn, đặc biệt là lợn nái trong giai đoạn mang thai 2.1.5 Những biện pháp nâng cao sức sinh sản của lợn nái  Sử dụng đực thí tình Cho lợn đực thí tình tiếp xúc với lợn nái lâu không động dục và lợn nái hậu bị Nước bọt của lợn đực... thức lai (Landrace x Yorkshire) x Duroc, (Landrace x Yorkshire) x Landrace, (Landrace x Yorlshire) x Yorkshire tương ứng là 10,2; 9,8 và 10,3 con Khối lượng trung bình/con của các công thức lai (Landrace x Yorkshire) x Duroc, (Landrace x Yorkshire) x Landrace, (Landrace x Yorkshire) x Yorkshire tương ứng là 1,64; 1,36 và 1,13 kg Số con đẻ ra/ổ lợn Yorkshire là 9,8 con, khối lượng trung bình/con lợn Yorshire... tiễn Giúp đánh giá được khả năng sản suất của lợn nái ngoại, góp phần nâng cao được hiệu quả kinh tế khi chăn nuôi lợn nái ngoại Từ những kết quả nghiên cứu được ta có thể áp dụng vào thực tiễn sản xuất để tăng khả năng sản xuất của đàn lợn nái đạt hiệu quả cao nhất 3 Phần 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Cơ sở khoa ho ̣c và pháp lý của đề tài 2.1.1 Đặc điểm sinh lý của lợn nái hậu bi ̣ Gia súc phát