ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ÐẠI HỌC NÔNG LÂM - - TRIỆU THỊ PHƢƠNG Tên đề tài: “VAI TRÒ CỦA PHỤ NỮ DÂN TỘC DAO TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TẠI XÃ ÁI QUỐC, HUYỆN LỘC BÌNH, TỈNH LẠNG SƠN” KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Kinh tế nông nghiệp Khoa : Kinh tế phát triển nơng thơn Khóa học : 2011 - 2015 Thái Nguyên, năm 2015 ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ÐẠI HỌC NÔNG LÂM - - TRIỆU THỊ PHƢƠNG Tên đề tài: VAI TRÒ CỦA PHỤ NỮ DÂN TỘC DAO TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TẠI XÃ ÁI QUỐC, HUYỆN LỘC BÌNH, TỈNH LẠNG SƠN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Kinh tế nông nghiệp Lớp : 43 - KTNN Khoa : Kinh tế phát triển nơng thơn Khóa học : 2011 - 2015 Giảng viên hƣớng dẫn : ThS Hồ Lƣơng Xinh Thái Nguyên, năm 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu độc lập Các số liệu kết luận văn trung thực chưa công bố cơng trình khác Các số liệu trích dẫn trình nghiên cứu ghi rõ nguồn gốc Sinh viên Triệu Thị Phƣơng i LỜI CẢM ƠN Được trí Ban giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm khoa Kinh tế Phát triển nông thôn trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên, sau hồn thành khố học trường tơi tiến hành thực tập tốt nghiệp xã Ái Quốc, huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn với đề tài: “Vai trị phụ nữ Dao phát triển kinh tế hộ gia đình xã Ái Quốc, huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn” Khóa luận hồn thành nhờ quan tâm giúp đỡ thầy cô, cá nhân, quan nhà trường Tôi xin chân thành cảm ơn trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên nơi đào tạo, giảng dạy giúp đỡ tơi suốt q trình học tập nghiên cứu trường Tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo ThS Hồ Lương Xinh giảng viên khoa Kinh tế Phát triển nông thôn, người trực tiếp hướng dẫn bảo giúp đỡ tơi tận tình suốt thời gian thực đề tài Tôi xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo khoa Kinh tế Phát triển nông thôn tạo điều kiện giúp đỡ Đồng thời xin chân thành cảm ơn giúp đỡ UBND xã Ái Quốc, ban ngành nhân dân xã tạo điều kiện giúp đỡ tơi q trình thực đề tài Thái Nguyên, tháng 05 năm 2015 Sinh viên Triệu Thị Phƣơng ii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 4.1 Tình hình phân bố sử dụng đất giai đoạn 2012-2014 34 Bảng 4.2: Kết số nơng nghiệp địa bàn 35 Bảng 4.3: Thành phần dân số lao động xã Ái Quốc 37 Bảng 4.4: Thành phần dân tộc xã Ái Quốc 40 Bảng 4.5 Các đợt tập huấn xã Ái Quốc từ năm 2012 đến hết tháng năm 2014 42 Bảng 4.6 Thông tin chung hộ điều tra 44 Bảng 4.7 Trình độ văn hóa dân tộc Dao Tày 45 Bảng 4.8 Thông tin phụ nữ hộ điều tra 46 Bảng 4.9 Nguồn chi dân tộc Tày Dao nhóm hộ 48 Bảng 4.10 Nguồn thu nhập nhóm hộ dân tộc Dao Tày 49 Bảng 4.11 Tỷ lệ % thu nhập dân tộc Tày Dao 50 Bảng 4.12 Ngƣời định ngƣời thực khâu trồng trọt gia đình dân tộc Tày, Dao 52 Bảng 4.13 Ngƣời định ngƣời thực khâu chăn nuôi hộ điều tra dân tộc Tày, Dao 55 Bảng 4.14 Nguồn vay vốn hộ điều tra ngƣời đứng tên vay 58 Bảng 4.15 Phụ nữ Dân tộc vai trò tái sản xuất 60 Bảng 4.16 Phụ nữ dân tộc Dao với vai trò cộng đồng 63 Bảng 4.17 Quyền kiểm soát kinh tế tài sản phụ nữ dân tộc 69 iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Diễn giải BQ Bình quân DT Dân tộc QĐ Quyết định NK Nhân NN Nông nghiệp UBND Uỷ ban nhân dân BQLĐ Bình quân lao động LĐ Lao động THPT Trung học phổ thông 10 THCSBT Trung học sở bán trú 11 ĐVT Đơn vị tính 12 CC Cơ cấu 13 SL Số lƣợng 14 Đ Đồng 15 KHKT Khoa học kĩ thuật 16 KHHGĐ Kế hoạch hóa gia đình 17 NS Năng suất 18 GV Giáo viên 19 NV Nhân viên 20 TC-CĐ-ĐH Tài chính-Cao đẳng-Đại học 21 TB-Khá Trung bình-Khá 22 CNH Cơng nghiệp hóa 23 HĐH Hiện đại hóa iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CAM ĐOAN LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN i DANH MỤC CÁC BẢNG ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT iii MỤC LỤC iv Phần 1: MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung 1.2.2 Mục tiêu cụ thể 1.3 Ý nghĩa đề tài 1.3.1 Ý nghĩa học tập nghiên cứu 1.3.2 Ý nghĩa thực tiễn Phần 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 2.1 Cơ sở lý luận 2.1.1 Khái niệm giới 2.1.2 Vai trò giới 2.1.3 Lồng ghép giới chƣơng trình, dự án 2.1.4 Nhu cầu, lợi ích bình đẳng giới phát triển giới 2.1.5 Khái niệm dân tộc 11 2.1.6 Khái niệm hộ, kinh tế hộ 11 2.1.6.1 Khái niệm hộ gia đình kinh tế hộ gia đình 11 v 2.1.6.2 Chức hộ 12 2.1.6.3 Khái niệm đặc điểm hộ nông dân 12 2.1.7 Quan điểm Chủ nghĩa Mác-Lê nin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh Đảng ta bình đẳng giới 14 2.1.7.1 Quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin bình đẳng giới 14 2.1.7.2 Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh bình đẳng giới 16 2.1.7.3 Quan điểm Đảng Cộng sản Việt Nam bình đẳng giới 17 2.2 Cơ sở thực tiễn 21 2.2.1 Khái quát thực trạng vai trò phụ nữ số nƣớc giới 21 2.2.2 Một vài đặc điểm ngƣời Dao 22 2.2.2.1 Vài nét chung ngƣời Dao 22 2.2.2.2 Ngƣời Dao Lạng Sơn 23 2.2.3 Vai trị, vị trí dân tộc Dao phát triển kinh tế 24 2.2.4 Thực trạng vai trò phụ nữ dân tộc Dao phát triển kinh tế nƣớc ta 26 Phần 3: ĐỐI TƢỢNG NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28 3.1 Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu 28 3.2 Đặc điểm thời gian nghiên cứu 28 3.3 Nội dung nghiên cứu 28 3.4 Phƣơng pháp nghiên cứu 28 3.4.1 Phƣơng pháp tiếp cận 28 3.4.2 Phƣơng pháp chọn địa điểm nghiên cứu, chọn đối tƣợng điều tra 29 3.4.3 Phƣơng pháp thu thập thông tin 29 3.4.3.1 Số liệu thứ cấp 29 3.4.3.2 Số liệu sơ cấp 29 3.4.4 Phƣơng pháp xử lý phân tích số liệu 30 vi 3.4.5 Hệ thống tiêu nghiên cứu 31 3.4.5.1 Nhóm tiêu phản ánh vai trị sản xuất phụ nữ Dao 31 3.4.5.2 Nhóm tiêu phản ánh vai trị tái sản xuất phụ nữ Dao 31 3.4.5.3 Nhóm tiêu phản ánh vai trò cộng đồng 31 3.4.5.4 Nhóm tiêu phản ánh quyền kiểm soát tài sản 32 Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 32 4.1 Đặc điểm chung địa bàn nghiên cứu 32 4.1.1 Điều kiện tự nhiên 32 4.1.1.1 Vị trí địa lý 32 4.1.1.2 Địa hình 32 4.1.1.3 Khí hậu 33 4.1.2 Tài nguyên thiên nhiên 33 4.1.2.1 Tài nguyên đất tình hình sử dụng đất đai 33 4.1.2.2 Tài nguyên nƣớc 35 4.1.3 Điều kiện kinh tế - xã hội 35 4.1.3.1 Tình hình phát triển kinh tế 35 4.1.3.2 Tình hình văn hóa - xã hội 37 4.1.4 Đánh giá thuận lợi khó khăn điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội xã phát triển kinh tế hộ 40 4.1.4.1 Thuận lợi 40 4.1.4.2 Khó khăn 41 4.2 Sự tham gia phụ nữ tổ chức xã hội lớp tập huấn xã 41 4.2.1 Sự tham gia phụ nữ tổ chức xã hội xã 41 4.2.2 Sự tham gia phụ nữ lớp tập huấn 42 4.3 Thực trạng vai trò phụ nữ Dao phát triển kinh tế hộ gia đình 43 4.3.1 Thông tin chung hộ điều tra 43 vii 4.3.1.1 Nhân khẩu, lao động phân theo nhóm hộ dân tộc Dao Tày 44 4.3.1.2 Trình độ văn hóa nhóm phụ nữ dân tộc Dao Tày 45 4.3.2 Những thông tin phụ nữ hộ điều tra 46 4.3.3 Nguồn thu, chi hai dân tộc Tày Dao nhóm hộ 48 4.3.3.1 Nguồn chi dân tộc Tày Dao 48 4.3.3.2 Nguồn thu nhập nhóm dân tộc Dao, Tày 49 4.3.3.3 Tỉ lệ thu nhập 50 4.4 Vai trò ngƣời phụ nữ dân tộc Dao sản xuất 51 4.4.1 Trong trình trồng trọt 51 4.4.2 Trong q trình chăn ni 54 4.4.3 Trong việc sử dụng nguồn vốn, thu nhập, tài sản 57 4.4.4 Vai trò tái sản xuất 59 4.4.5 Vai trò với cộng đồng 61 4.4.6 Quyền kiểm soát kinh tế tài sản phụ nữ dân tộc Dao Tày 68 4.5 Các yếu tố ảnh hƣởng đến vai trò phụ nữ Dao phát triển kinh tế hộ gia đình 70 4.5.1 Những yếu tố khách quan 70 4.5.1.1 Quan niệm xã hội 70 4.5.1.2 Khả tiếp cận thông tin 71 4.5.1.3 Chủ trƣơng, sách Đảng 72 4.5.2 Những yếu tố chủ quan 73 4.5.2.1 Trình độ văn hóa, chun mơn 73 4.5.2.2 Sức khỏe 74 4.5.2.3 Nhận thức chị em vai trò thân 74 4.6 Định hƣớng giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò phụ nữ 74 Dao phát triển kinh tế hộ gia đình 74 4.6.1 Định hƣớng 74 79 d) Tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ vay vốn Vốn yếu tố quan trọng sản xuất kinh doanh Thực tế cho thấy việc vay vốn xã cịn gặp nhiều khó khăn thủ tục rƣờm rà, liên quan đến tài sản chấp hay thời hạn vay… Thiếu vốn khó khăn tiếp cận vốn làm cho phụ nữ khó đạt hiệu sản xuất kinh doanh Để phụ nữ xã vay vốn sản xuất kinh doanh, quyền xã cấp cần tạo điều kiện thuận lợi cho chị em vay vốn, tránh thủ tục rƣờm rà… Bên cạnh đó, hội phụ nữ nên vận động chị em thành lập quỹ phụ nữ tiết kiệm để huy động tiền nhàn rỗi dân Đồng thời cấp quyền kết hợp với Hội phụ nữ tổ chức đoàn thể cần hƣớng dẫn chị em lập kế hoạch sản xuất, hạch toán lỗ lãi tổ chức nhiều buổi giao lƣu trao đổi kinh nghiệm sản xuất kinh doanh Từ đồng vốn mà chị em bỏ đạt hiệu chị em khẳng định mình, nâng cao vai trị thân phát triển kinh tế hộ e) Nâng cao trình độ cho phụ nữ Dao Trình độ yếu tố định ảnh hƣởng tới khả tiếp thu KHKT nhƣ khẳng định thân Muốn nâng cao vai trò phụ nữ Dao trƣớc hết cần phải nâng cao trình độ học vấn, trình độ chun mơn cho chị em Qua tìm hiểu tình hình thực tế vai trị phụ nữ Dao địa bàn xã, xin đƣa số giải pháp để nâng cao trình độ cho phụ nữ xã: - Hầu hết hộ xã sản xuất nông nghiệp, mà phụ nữ lại ngƣời đảm nhiệm nhiều khâu trình trồng trọt nhƣ chăn ni Cho nên quyền xã nên phối hợp với tổ chức đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng KHKT nhƣ Sở Khoa học công nghệ tỉnh, Trung tâm Giống trồng, vật ni, thủy sản tỉnh… để có buổi tập huấn 80 kỹ thuật mới, giới thiệu giống mới… để từ chị em áp dụng vào sản xuất cho suất cao hơn, chất lƣợng tốt - Phụ nữ địa bàn rụt rè, chƣa phát huy đƣợc khả nhƣ chƣa nhận thức đƣợc cần phải nâng cao vai trị gia đình xã hội Do mà cấp quyền xã phối hợp với Hội liên hiệp phụ nữ xã xóm nên tổ chức buổi giao lƣu, tuyên truyền vận động để phụ nữ thấy đƣợc vai trị quyền lợi Từ mà phụ nữ vƣơn lên học tập, nâng cao trình độ Để làm đƣợc điều này, ngƣời phụ nữ cần có động viên, cảm thông, giúp đỡ từ ngƣời chồng gia đình để phụ nữ có điều kiện thuận lợi học tập nghiên cứu f) Nâng cao chăm sóc sức khỏe đời sống Sức khỏe vốn quý ngƣời Do đặc điểm tự nhiên mà phụ nữ có sức khỏe yếu nam giới Thực tế nhiều chị em chủ quan,chƣa có ý thức tự bảo vệ sức khỏe Chăm sóc sức khỏe thân sau sinh nhƣ biện pháp phòng tránh mắc bệnh phụ khoa điều mà biết Do mà cơng tác KHHGĐ, nâng cao chăm sóc sức khỏe đời sống vấn đề cần đƣợc quan tâm Để làm đƣợc điều đó, cấp quyền, tổ chức đồn thể Hội phụ nữ cần tích cực cơng tác vận động sinh đẻ có kế hoạch, tổ chức lớp bồi dƣỡng kiến thức sức khỏe sinh sản cho phụ nữ có thai, vận động phụ nữ có thai thƣờng xun khám, tham gia tiêm phịng, khuyến khích chị em phụ nữ tham gia khám chữa bệnh định kỳ Cùng với việc vận động chị em phụ nữ tuyên truyền kiến thức cần thiết cho nam giới việc cần thiết để đảm bảo chƣơng trình đạt hiệu cao 5.1.2 Giải pháp thân người phụ nữ Trong thời đại nay, nhiều phụ nữ vƣơn lên tự khẳng định mình, chứng tỏ khả thân gia đình xã hội Tuy nhiên có 81 ngƣời phụ nữ âm thầm, lặng lẽ chăm sóc gia đình, mong muốn cho chồng đƣợc thành đạt, hạnh phúc mà quên việc tự khẳng định mình, họ tự làm mờ nhạt vai trị Bên cạnh nhiều chị em mặc cảm, tự ti, khơng dám thể Do để khẳng định đƣợc vai trị gia đình xã hội, thân ngƣời phụ nữ cần xóa bỏ mặc cảm, tự ti thân Khơng giới hồn hảo cả, ngƣời có mạn riêng Phụ nữ cần hiểu đƣợc mạnh thân, từ phát huy điểm mạnh mình, chứng tỏ lực thân với ngƣời Đồng thời, ngƣời phụ nữ cần tự nghiên cứu, nâng cao trình độ,cập nhật thơng tin, tự vƣơn lên khẳng định thân Có nhƣ họ tự tin để làm việc mà tƣởng chùng nhƣ làm đƣợc Tự tin vào thân sức mạnh giúp phụ nữ vƣợt qua khó khăn vƣơn lên Đồng thời, an ủi, động viên, chia sẻ chồng gia đình nguồn sức mạnh vơ to lớn để chị em n tâm cơng tác, cơng việc, nâng cao đƣợc vai trò thân 5.2 Kết luận kiến nghị 5.2.1 Kết luận Phụ nữ lực lƣợng nịng cốt sản xuất nơng nghiệp, ngƣời có vai trị quan trọng phát triển kinh tế hộ gia đình, đồng thời họ nhân tố trực tiếp tác động đến trình tái sản xuất ngƣời Xã hội ngày phát triển, đồng thời với kinh tế tăng trƣởng thấy rõ Nhƣng muốn có đƣợc phát triển hài hịa khơng phát triển kinh tế mà cịn cần ý tới phát triển tồn diện ngƣời bình đẳng giới mục tiêu mà ngƣời mong muốn đạt đƣợc Qua nghiên cứu vai trò phụ nữ DT phát triển kinh tế hộ gia đình địa bàn xã Ái Quốc, tơi có kết luận nhƣ sau: 82 Thứ nhất, nghiên cứu góp phần hệ thống hóa sở lý luận thực tiễn giới Nhƣ khái niệm giới, giới tính, vai trị giới, quan niệm giới,… vai trị phụ nữ DT nói chung phụ nữ dân tộc Dao nói riêng phát triển kinh tế hộ gia đình Thứ hai, phụ nữ Dao có vai trị quan trọng phát triển kinh tế hộ gia đình địa bàn, đặc biệt trồng trọt chăn nuôi - Trong hoạt động sản xuất nông nghiệp, quyền định thuộc nam giới chủ yếu tiếng nói phụ nữ ngày có trọng lƣợng Về phần thực khâu trồng trọt chăn nuôi nhƣ gieo cấy, bón phân, làm cỏ, cho ăn vệ sinh chuồng trại phụ nữ đảm nhiệm Song họ nhận đƣợc giúp đỡ ngƣời chồng, đặc biệt hộ có điều kiện kinh tế giả - Trong hoạt động tái sản xuất, phụ nữ ngƣời đảm nhiệm Đặc biệt việc dọn dẹp nhà cửa, giặt quần áo phụ nữ đảm nhiệm 100% hộ điều tra Ngƣời chồng giúp vợ việc nội trợ, chăm sóc cái, dạy học hành… nhƣng tỷ lệ chƣa nhiều tập trung nhóm hộ có điều kiện - Trong hoạt động cộng đồng: phụ nữ đƣợc tham gia nhiều tổ chức đoàn thể, tham gia hoạt động nhƣ tập huấn, tham gia đám cƣới, lễ hội… Đặc biệt tỷ lệ phụ nữ tham gia vào Hội phụ nữ xóm tƣơng đối lớn Đây nơi giúp chị em học tập lẫn nhau, trao đổi kinh nghiệm sản xuất sống Thứ ba, có nhiều yếu tố ảnh hƣởng tới việc phát huy vai trò phụ nữ địa bàn nhƣ quan niệm xã hội, khả tiếp cận thông tin, giúp đỡ chồng, trình độ chị em… đặc biệt ý thức vai trò thân nhiều chị em chƣa cao.Thứ tƣ, để phát huy nâng cao vai trò phụ nữ Dao phát triển kinh tế hộ gia đình địa bàn cần thực tốt giải pháp nhƣ xóa bỏ tƣ tƣởng, quan niệm cổ hủ, định kiến giới, nâng 83 cao khả tiếp cận thông tin, nâng cao trình độ cho phụ nữ… đặc biệt chị em phụ nữ cần nâng cao trình độ thân, tiếp thu kiến thức để từ mà chị em tự tin vào thân, phát huy hết khả mình, đóng góp vào phát triển gia đình xã hội 5.2.2 Kiến nghị 5.2.21 Đối với Đảng Nhà nước Đảng Nhà nƣớc cần hoàn thiện hệ thống sách xã hội phụ nữ Khi ban hành sách luật pháp cần quan tâm tới tính chất đặc thù lao động nữ phụ nữ vừa phải thực chức lao động xã hội, vừa làm vợ, làm mẹ Đồng thời sách hƣớng tới phụ nữ Dao cần cụ thể, thiết thực, phù hợp với vùng, địa phƣơng sắc văn hóa dân tộc Đầu tƣ sở hạ tầng cho đồng bào dân tộc thiểu số nhƣ xây dựng hệ thống điện, y tế, giáo dục, đƣa nƣớc đến với ngƣời dân Những chƣơng trình thiết thực, đáp ứng mong mỏi ngƣời dân, làm cho sống họ khởi sắc Xây dựng chƣơng trình, dự án phát triển nông nghiệp, nông thôn dự án dành riêng cho phụ nữ để phụ nữ Dao đƣợc vay vốn, phát triển kinh tế gia đình, làm giàu đáng 5.2.2.2 Đối với cấp quyền đồn thể địa phương Chính quyền địa phƣơng tổ chức trị- xã hội gần dân nhất, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng dân Do mà quyền địa phƣơng cần có sách phù hợp để phát huy vai trò phụ nữ xã Chính quyền địa phƣơng cần tranh thủ vốn đầu tƣ Nhà nƣớc giúp đỡ tổ chức khác để hoàn thiện sở hạ tầng, phục vụ nhu cầu sống nhân dân Bên cạnh đó, quyền cần kêu gọi ngƣời dân đóng góp sức ngƣời, sức vào công việc để đạt hiệu tốt Chính quyền đồn thể địa phƣơng cần đạo thực tốt chủ trƣơng, sách 84 Đảng phụ nữ, đặc biệt phụ nữ địa bàn để phụ nữ nâng cao đƣợc trình độ mình, đóng góp vào phát triển kinh tế- xã hội địa phƣơng Các cấp, ngành phối hợp với Hội phụ nữ tổ chức tốt cơng tác đào tạo, nâng cao trình độ, kiến thức sức khỏe sinh sản cho phụ nữ Dao… Đồng thời Hội phụ nữ cấp cần khai thác có hiệu nguồn vốn ƣu đãi phụ nữ đƣợc vay vốn phát triển kinh tế gia đình.Tích cực khuyến khích chị em phụ tham gia sinh hoạt Hội, tham gia hoạt động cộng đồng, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất nhƣ sống 5.2.2.3 Đối với thân người phụ nữ Dao Để phát huy đƣợc vai trị phát triển kinh tế hộ gia đình, phụ nữ Dao cần phải tự vƣơn lên học tập, nâng cao trình độ, tích cực học hỏi kinh nghiệm sản xuất từ ngƣời xung quanh Đồng thời, thân chị em cần tự xóa bỏ quan niệm lỗi thời tồn ý thức mình, vƣợt qua rào cản sống để vƣơn lên, hƣớng tới tƣơng lai tƣơi sáng TÀI LIỆU THAM KHẢO I Tài liệu tiếng Việt Nguyễn Thị Vân Anh – Lê Ngọc Hùng (2008) “ Phụ nữ giới phát triển’’, NXB phụ nữ Bùi Thị Minh Hà (2007), “Bài giảng giới KN & PTNT”, Trƣờng Đại học Nông Lâm Thái Nguyên Nguyễn Văn Hải (2005) “Bài giảng kinh tế trang trại”,trƣờng Đại học Nông Nghiệp I Bộ Tài nguyên Môi trƣờng, Thông tƣ số 08/2007/TT-BTNMT việc kiểm kê diện tích đất nơng nghiệp Khoa học phụ nữ (2001), “Trung tâm nghiên cứu khoa học gia đình phụ nữ, trung tâm khoa học xã hội nhan văn Quốc gia” Công ty cổ phần thông tin kin tế đối ngoại (2010), Cao Bằng lực kỉ 21, Nhà xb trị quốc gia, Hà Nội Hà Thị Nự (Năm 2004, giá trị văn hóa nghề thủ cơng đan lát dân tộc Việt Nam) Lê Thị Nhâm Tuyết (2008), “Việc làm đời sống phụ nữ chuyển đổi kinh tế Việt Nam”, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội Phòng thống kê UBND xã Ái Quốc, Báo cáo tiêu kế hoạch nhà nƣớc năm (2012, 2013, 2014) 10 Phòng thống kê UBND xã Quốc Báo cáo tình hình kinh tế-xã hội năm 2014 II Tài liệu từ website 11 Trang web http://www.sggp.org.vn/hosotulieu/2009/3/183090 (Th.s Lê Thị Linh Trang) 12 Trang web www.ubphunu - ncfaw.gov.vn (TS Lê Ngọc Hùng) 13 Trang web http://vietnamnet.vn/chinhtri/2009/08/861841 PHIẾU ĐIỀU TRA KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH Thơng tin chung ngƣời đƣợc vấn 1.1 Họ tên ngƣời đƣợc vấn………….…… Nữ… Nam… .…Tuổi…………………… Trình độ văn hóa……………………………………………………………… Nghề nghiệp…………………………………………………………………… Địa chỉ………………………………………………………………………… 1.2 Nơi đăng ký hộ thƣờng trú: 1.3 Ngày vấn: .; Thời gian vấn: 1.4 Phân loại hộ: 1.5 Dân tộc…… …., Tôn giáo……… 1.6 Số lao động gia đình…… Thành viên Tuổi Giới TĐVH Nghề nghiệp Ghi 1.7 Lao động - Trong độ tuổi lao động……………………………………………… - Ngồi độ tuổi lao động………………………………………………… - Hàng năm có phải th lao động khơng? Nếu có cơng? Vào việc gì? Thời gian nào? Tình hình sản xuất 2.1 Diện tích gieo trồng, xuất trồng chăn ni Diện Diện tích Cây trồng, tích, sử vật nuôi số dụng để lƣợng SX (m2) Lúa vụ Lúa vụ Ngô Sắn Đỗ tƣơng Miá Chè Cây ăn Trâu Bị Lợn Chó Gia cầm Mặt nƣớc thả cá Con khác Năng suất (kg/sào) Sản lƣợng Giá bán BQ (1000/kg Tổng GT bán hàng năm (1000đ) Các nguồn thu nhập/chi phí gia đình năm vừa qua Loại sản Khối lƣợng thu vào phẩm Các khoản chi phí Khối Giá bán Loaị chi Thành tiền lƣợng (1000đ) phí (1000đ) Cân đối thu Chi (1000đ) Lúa Ngơ Khác Trâu Bị Lợn Gà BVR Tổng hợp khoản chi phí sinh hoạt gia đình (trong năm) Loại chi phí Tổng chi phí tiền mặt (1000đ) Ghi Lƣơng thực Cơng cụ SX Điện Học tập Quần áo Khác Tổng Thơng tin vai trị phụ nữ sản xuất - Chị (cô, bác) tham gia vào sản xuất nơng nghiệp khơng? Có  Khơng  - Nếu khơng tham gia sản xuất nơng nghiệp chị/cơ tham gia vào cơng việc để tạo thu nhập cho gia đình? ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… - Ngồi tham gia sản xuất nơng nghiệp chị/cơ cịn tham gia công việc để tạo thu nhập cho gia đình? ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………  Vai trị phụ nữ trình trồng trọt Các hoạt động Ngƣời định Giống trồng Kĩ thuật canh tác Mua công cụ sản xuất Mua vật tƣ NN Bán sản phẩm Ngƣời thực Làm đất Gieo cấy Bón phân Làm cỏ Phun thuốc trừ sâu Thu hoạch Ngƣời đảm nhiệm Vợ Chồng Thuê Cả  Vai trị phụ nữ chăn ni Các hoạt động Ngƣời đảm nhiệm Vợ Chồng Thuê Cả Ngƣời định Giống vật nuôi Kĩ thuật nuôi Quy mô nuôi Mua thức ăn Bán sản phẩm Ngƣời thực Làm chuồng Mua giống Cho ăn vệ sinh chuồng trại Bán sản phẩm Thông tin vai trò phụ nữ vai trò tái sản xuất Các hoạt động Nội trợ Chăm sóc nhƣ tắm giặt cho con, dạy học hành Dọn dẹp nhà cửa, giặt quần áo Định hƣớng cho Quyết định số lƣợng Ngƣời đảm nhiệm Vợ Chồng Thuê Cả Thông tin vai trò phụ nữ vai trò cộng đồng Ngƣời đảm nhiệm Các hoạt động Vợ Chồng Thuê Cả Đi họp phụ huynh cho Tham gia vào đám cƣới ma chay làng Tham gia hoạt động giao lƣu văn hóa, văn nghệ Họp làng, họp xóm Tham gia lớp tập huấn Tham gia vào scác tổ chức cộng đồng Vai trò phụ nữ kiểm soát tài sản nguồn vốn Các tiêu Ngƣời kiểm soát Vợ Chồng Cả Quyền kiểm soát kinh tế, tài sản Đứng tên sổ đỏ Đứng tên đăng kí Đứng tên sổ tiết kiệm Các thơng tin khác - Trong gia đình ngƣời định mua tài sản lớn làm nhà, định hƣớng sản xuất kinh doanh Vợ  Chồng  Cả hai  - Cơ/chị có thƣờng xun tiếp cận kĩ thuật sản xuất phƣơng tiện thông tin đại chúng nhƣ ti vi, báo, đài không? Có  Khơng  - Chị/cơ có thƣờng xun vay vốn để phát triển kinh tế gia đình khơng? Có  Không  - Chị/cô thƣờng vay vốn từ nguồn nào? Hội phụ nữ  Ngân hàng  Hội nông dân  Quỹ xóa đói giảm nghèo xã  Nguồn khác  - Nguồn vốn đƣợc chị/cơ dùng làm để phát triển kinh tế hộ gia đình? Làm vốn để sản xuất kinh doanh  Mua sắm công cụ sản xuất  Mua vật dụng gia đình  Dùng vào việc khác (Việc khác: …………………………………………………………… ) - Chị/cơ có tham gia sinh hoạt Hội phụ nữ khơng? Có  Khơng  - Chị/cơ có thƣờng xuyên tham gia lớp tập huấn Hội phụ nữ không? Rất thƣờng xuyên  Thƣờng xuyên  Thỉnh thoảng  Ít  Chƣa  - Nội dung lớp tập huấn đáp ứng đƣợc yêu cầu chị/cô chƣa? Đáp ứng đầy đủ  Đáp ứng phần  Chƣa đáp ứng đƣợc  - Chị/cơ có tham gia sinh hoạt tổ chức đoàn thể khác Hội Phụ nữ khơng? Có  Khơng  - Theo chị/cơ, ngun nhân ảnh hƣởng đến vai trò phụ nữ dân tộc thiểu số phát triển kinh tế hộ gia đình? Quan niệm xã hội  Phong tục tập qn địa phƣơng  Trình độ văn hóa, chuyên môn  Khả tiếp cận thông tin  Sức khỏe  Sƣ giúp đỡ ngƣời chồng  Chủ trƣơng, sách Đảng  Ý kiến khác: ……………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… - Chị/cơ có đánh giá nhƣ vai trò ngƣời phụ nữ dân tộc thiểu số gia đình? ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… - Chị/cơ có mong muốn đề xuất để nâng cao vai trò phụ nữ dân tộc thiểu số phát triển kinh tế hộ gia đình? ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… Cảm ơn chị/cơ gia đình nhiệt tình giúp tơi hồn thành đề tài tốt nghiệp Xin chân thành cảm ơn! Ngƣời đƣợc vấn Ngƣời vấn (kí ghi rõ họ tên) (kí ghi rõ họ tên)