Tìm hiểu vai trò của người phụ nữ trong gia đình trường hợp nghiên cứu điểm tại xã hưng thông, huyện hưng nguyên, tỉnh nghệ an

Mục tiêu chung : Nghiên cứu sự thay đổi vai trò của phụ nữ trong gia đình hiện nay, qua đó đánh giá xem sự thay đổi này theo chiều hướng tốt hay xấu, và đưa ra một số giải pháp nhằm góp phần tạo ra sự thay đổi được tốt hơn Mục tiêu cụ thể • Hệ thống hóa cơ sở lý luận về vai trò của người phụ nữ trong gia đình • Tìm hiểu vai trò và các yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của người phụ nữ trong các công việc của gia đình hiện nay tại xã Hưng Thông, Hưng Nguyên, Nghệ An • Đưa ra một số giải pháp góp phần nâng cao vai trò của người phụ nữ trong gia đình tại xã theo chiều hướng tích cực hơn.

Lời cảm ơn

Trong thời gian vừa qua, để hoàn thành được luận văn tốt nghiệp, ngoài

sự nỗ lực của bản thân tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ các tậpthể, các cá nhân trong và ngoài trường

Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy giáo, cô giáokhoa KT & PTNT – Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội đã tạo mọi điềukiện giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô giáo Th.S Mai LanPhương, đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt gian thực tập tốt nghiệp

Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ UBND và nhân dân xã HưngThông, Hưng Nguyên, Nghệ An đã cung cấp những số liệu cần thiết và giúp

đỡ tôi tận tình trong thời gian thực tập tại địa phương

Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên và giúp đỡ tôihoàn thành quá trình học tập và nghiên cứu

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 23 tháng 5 năm 2010

Bùi Thị Hồng

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Đồng thời tôi xin cam đoan rằng trong quá trình thực hiện đề tài này tại địa phương tôi luôn chấp hành đúng mọi quy định của địa phương nơi thực hiện đề tài.

Sinh viên Bùi Thị Hồng

Vậy, trong gia đình những người phụ nữ nơi đây thường phải đảm nhận

và ra quyết định những công việc gì? những người chồng và chính họ nghĩ

gì về vai trò của người phụ nữ? những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến sựthay đổi những vai trò của người phụ nữ trong gia đình hiện nay?

Xuất phát từ lý do trên, tôi lựa chọn tiến hành thực hiện đề tài:

“Tìm hiểu vai trò của người phụ nữ trong gia đình: Trường hợp nghiên cứu điểm tại xã Hưng Thông, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An”.

Mục tiêu của đề tài là: Tìm hiểu vai trò và các yếu tố ảnh hưởng đếnvai trò của người phụ nữ trong một số công việc của gia đình tại xã HưngThông, Hưng Nguyên, Nghệ An Từ đó đưa ra một số giải pháp nhằmnâng cao vai trò của người phụ nữ theo hướng tích cực hơn

Các phương pháp thực hiện trong đề tài: Phương pháp chọn mẫunghiên cứu; phương pháp thu thập thông tin, số liệu; Phương pháp xử lýthông tin, số liệu; Phương pháp phân tích, số liệu

Qua tìm hiểu thực tế tại địa phương, chúng tôi nhận thấy, vai trò củangười phụ nữ trong việc thực hiện cũng như ra quyết định các công việccủa gia đình là khác nhau, và vai trò này cũng khác nhau đối với 3 nhóm

hộ gia đình mà đề tài đã chọn: Hộ xây dựng gia đình trước năm 1986, hộxây dựng gia đình từ năm 1986 đến năm 2000 và hộ xây dựng gia đình từnăm 2000 đến nay

Đối với hộ xây dựng gia đình trước năm 1986, người phụ nữ chưa cótiếng nói trong gia đình Họ vẫn còn bị ảnh hưởng nhiều của tư tưởngphong kiến, trọng nam khinh nữ Người phụ nữ trong giai đoạn này thườngphải đảm nhận nhiều công việc nặng nhọc, họ chưa nhận được sự chia sẻcông việc từ người chồng của mình Thời gian nghỉ ngơi, giải trí của họ bịhạn chế Đặc biệt, họ chưa có tiếng nói trong việc ra quyết định các côngviệc của gia đình

Tuy nhiên, đã bắt đầu có sự thay đổi đối với những người phụ nữ xâydựng gia đình từ năm 1986 đến năm 2000 và từ năm 2000 đến nay Vàonhững thời gian này, đất nước phát triển, lối suy nghĩ của người dân nóichung và người dân nông thôn nói riêng đã có nhiều thay đổi theo hướngtích cực Mặt khác, đời sống người dân không ngừng được nâng cao, cácphương tiện tiện nghi phục vụ sinh hoạt hàng ngày đã bắt đầu xuất hiệntrong mỗi gia đình Điều này đã góp phần làm thay đổi sự phân công côngviệc giữa các thành viên trong gia đình Tỷ lệ bàn bạc, chia sẻ công việcgiữa 2 vợ chồng đã tăng lên so với những người phụ nữ xây dựng gia đìnhtrước năm 2000

Bên cạnh đó, vẫn còn một số gia đình có tư tưởng trọng nam khinh nữ,người phụ nữ chưa thật sự có tiếng nói trong gia đình, họ thường phải phụthuộc vào các quyết định của người chồng

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng dẫn đến sự khác nhau về vai trò của ngườiphụ nữ trong các hộ gia đình: Yếu tố quan niệm; chính sách; hoạt độngtuyên truyền; đời sống vật chất; trình độ văn hóa.

Vì vậy, trong thời gian tới, để góp phần nâng cao vai trò của người phụ

nữ theo hướng tích cực hơn nữa, Nhà Nước và địa phương cần có nhữnggiải pháp cụ thể, góp phần nâng cao nhận thức và vai trò của người phụ nữtrong gia đình

PHẦN I ĐẶT VẤN ĐỀ

1.1 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Việt Nam đang trên đà phát triển, nó kéo theo nhiều sự thay đổi để phùhợp với sự phát triển này, và cấu trúc gia đình cũng không là một ngoại lệ Từcấu trúc gia đình truyền thống, tồn tại nhiều thế hệ cùng chung sống, ở đóluôn tồn tại những định kiến khắt khe, ràng buộc người phụ nữ với gia đình

Xã hội Việt Nam vào thời kì này, luôn dành cho người phụ nữ những chuẩnmực “ tam tòng tứ đức” và buộc họ phải tuân theo Mặt khác, các công việcgia đình đã đè nặng lên đôi vai của người phụ nữ, họ có ít thời gian để chămsóc bản thân, cũng như cơ hội học tập, giao lưu của họ bị bó hẹp Trình độvăn hoá, nhận thức hạn chế là nguyên nhân khiến cho người phụ nữ sống camchịu và phụ thuộc hoàn toàn vào nguời chồng, người con trai của mình

Hiện nay, cấu trúc gia đình chủ yếu ở Việt Nam là gia đình hạt nhân.Cấu trúc gia đình thay đổi, kéo theo vai trò và trách nhiệm giữa các thànhviên thay đổi Vị thế của người vợ và người chồng đã bình đẳng hơn,những người phụ nữ không chỉ dừng lại ở các công việc gia đình, mà họcòn tham gia vào các hoạt động mua bán lớn trên thị trường, cũng như đảmnhận công tác ở những vị trí lớn, góp một phần chính trong việc tạo ra cácnguồn của cải nuôi sống gia đình Ngoài ra, sự bình đẳng, sự chia sẻ côngviệc giữa các thành viên trong gia đình, đã giảm bớt gánh nặng cho ngườiphụ nữ, tạo điều kiện cho họ được tham gia các hoạt động vui chơi, giảitrí… ngày càng nhiều hơn

Tuy nhiên, do tính chất là một nước có nhiều hủ tục, lối suy nghĩ phongkiến, cổ hủ, nên nhìn chung sự bất bình đẳng vẫn còn xảy ra nhiều trong cácgia đình Việt Nam Người phụ nữ vẫn phải giữ vị trí độc tôn trong các côngviệc nội trợ, chăm sóc những người thân của gia đình Hay trong các hoạt

động sản xuất kinh doanh, mặc dù đã có sự chia sẻ và bàn bạc giữa chồng và

vợ, nhưng tình trạng bất bình đẳng, những định kiến buộc người phụ nữ phảinhư thế này, như thế kia vẫn còn tồn tại

Cùng chung một thực trạng trên, vấn đề này càng được thể hiện rõnét ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa của đất nước Bởi điều kiện

về dân trí, nhận thức còn nhiều lạc hậu, đặc biệt là của người phụ nữ.Ngoài ra, tại những vùng này vẫn còn những hủ tục, những lối suy nghĩphong kiến hay chính từ những nhận thức còn sai lệch của xã hội về vai tròcủa người phụ nữ trong gia đình

Hưng Thông là một xã đang từng bước thoát nghèo của huyện HưngNguyên Trong những năm qua xã đã thu được khá nhiều thành công trong sựnghiệp phát triển kinh tế cũng như đời sống của người dân Nằm trên conđường 12.9 – quốc lộ của huyện Hưng Nguyên nên xã có các điều kiện đểphát triển kinh tế, dịch vụ Các điều kiện về kinh tế, xã hội phát triển, nó kéotheo sự thay đổi về nhận thức của người dân trong xã – những định kiếnphong kiến đã dần được xóa bỏ, vị thế của người phụ nữ trong xã hội cũngnhư trong gia đình đã được nâng lên Trong các công việc của gia đình, họ đãnhận được nhiều sự chia sẻ từ những người chồng của mình Từ đó, họ cónhiều hơn các cơ hội để học tập, giao lưu, nghỉ ngơi

Vậy, trong gia đình những người phụ nữ nơi đây thường phải đảm nhận

và ra quyết định những công việc gì? những người chồng và chính họ nghĩ gì

về vai trò của người phụ nữ? những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến sự thay đổinhững vai trò của người phụ nữ trong gia đình hiện nay?

Xuất phát từ lý do trên, tôi lựa chọn tiến hành thực hiện đề tài:

“Tìm hiểu vai trò của người phụ nữ trong gia đình: Trường hợp nghiên cứu điểm tại xã Hưng Thông, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An”.

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

* Mục tiêu chung :

Nghiên cứu sự thay đổi vai trò của phụ nữ trong gia đình hiện nay, qua

đó đánh giá xem sự thay đổi này theo chiều hướng tốt hay xấu, và đưa ra một

số giải pháp nhằm góp phần tạo ra sự thay đổi được tốt hơn

* Mục tiêu cụ thể

•Hệ thống hóa cơ sở lý luận về vai trò của người phụ nữ trong gia đình

•Tìm hiểu vai trò và các yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của người phụ

nữ trong các công việc của gia đình hiện nay tại xã Hưng Thông, HưngNguyên, Nghệ An

•Đưa ra một số giải pháp góp phần nâng cao vai trò của người phụ nữtrong gia đình tại xã theo chiều hướng tích cực hơn

1.3 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Đề tài tập trung nghiên cứu sự thay đổi vai trò của người phụ nữ tronggia đình, chủ thể là người phụ nữ, những người đàn ông trong hộ gia đìnhđược chia theo 3 mốc thời gian : những người phụ nữ lập gia đình trước năm

86, từ năm 86 – năm 200, và từ năm 2000 đến nay Ngoài ra, thông tin cònđược thu thập qua hội trưởng hội liên hiệp phụ nữ xã, chủ tịch UBND ở xãHưng Thông, Hưng Nguyên, Nghệ An

1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU

* Phạm vi không gian :

Đề tài tập trung tìm hiểu vai trò của người phụ nữ trong gia đình tại xãHưng Thông, Hưng Nguyên, Nghệ An

* Phạm vi thời gian :

• Đề tài được tiến hành thực hiện từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2010

• Số liệu được thu thập chia làm 3 mốc

- Hộ gia đình được xây dựng trước năm 1986

- Hộ gia đình được xây dựng trong khoảng thời gian từ những năm

- Khái niệm gia đình , phân loại gia đình:

Gia đình là một tổ chức xã hội được hình thành từ khá sớm trong lịch

sử của loài người Ngay từ buổi đầu của lịch sử, khi con người tách khỏi giớiloài động vật và tự tổ chức cuộc sống với tư cách là một cộng đồng độc lập,thì cũng là lúc con người tự tổ chức cuộc sống theo các mô hình cộng đồngnhỏ - hình thức sơ khai của gia đình Lúc đầu gia đình chỉ bao gồm các thànhviên có quan hệ trực huyết với nhau, chủ yếu là những người mẹ cùng cáccon, cháu (giai đình mẫu hệ) Sau đó thì được mở rộng bao gồm thêm cácthành viên khác có thể có cùng huyết thống song cũng có thể không cùnghuyết thống Về quy mô gia đình, lúc đầu số lượng các thành viên gia đìnhtương đối đông có khi lên tới hàng trăm người Về sau, do yêu cầu thích ứngvới cuộc sống ngày càng phát triển của xã hội loài người nên số lượng cácthành viên gia đình giảm dần Gia đình hiện đại ngày nay, số thành viên cókhi chỉ có từ 1 - 3 Hiện nay có nhiều định nghĩa khác nhau về gia đình, đồngthời các quan điểm cơ bản về gia đình dường như cũng chưa có sự thống nhất,thậm chí có sự trái ngược nhau

Theo từ điển tiếng việt: “Gia đình là tập hợp những người cùng sốngchung thành một đơn vị nhỏ nhất trong xã hội, gắn bó với nhau bằng quan hệhôn nhân và dòng máu, thường gồm có vợ chồng, cha mẹ và con cái”1 Quanniệm này chỉ mới dừng lại ở một quan niệm phổ quát nhất về các loại gia đìnhtrong lịch sử, đồng thời cũng chưa bao gồm các hình thức gia đình mới đangphát sinh trong các xã hội hiện đại ngày nay

Theo quan điểm của nho giáo: gia đình chính là một cái nước nhỏ Vìthế, nếu “một nhà nhân hậu thì cả nước nhân hậu Một nhả lễ nhượng thì cảnước ăn ở đều có lễ nhượng Một người tham lam thì cả nước bị rối loạn”(Đại học, Chương IX) Do đó, một xã hội muốn thanh bình thì trước hết cầnphải có những gia đình hòa thuận Gia đình hòa thuận là gia đình mà mọithành viên luôn quan tâm đến nhau, chăm lo cho nhau Trong gia đình đó, vợchồng sống hòa thuận thương yêu nhau, cùng nhau chăm lo nuôi dưỡng dạy

dỗ con cái nên người Cha mẹ phải luôn giữ gìn lời ăn tiếng nói cũng như tácphong làm việc của mình để làm tấm gương cho con cái noi theo Ngược lại,con cái phải luôn hiếu kính với ông bà, cha mẹ, biết phụng dưỡng chăm sócông bà, cha mẹ, biết làm cho ông bà, cha mẹ được rạng rỡ và không làm việc

gì khiến cho ông bà, cha mẹ phải tủi hổ với hàng xóm láng giềng Một giađình hoà thuận còn là một gia đình mà anh em biết bảo ban nhau cùng tiến bộ,biết thương yêu đùm bọc lẫn nhau, biết em ngã thì chị nâng

Để làm được điều đó, Nho giáo đòi hỏi mỗi người trong gia đình phảibiết giữ gìn và tuân theo lễ, bởi cho rằng, chỉ có lễ con người mới trở thành conngười xã hội Nhờ có lễ, con người mới có thể biết được như thế nào là có hiếuvới cha mẹ, là kính với người trên, là từ đễ với anh em thân thích, là bạn hiềncủa bằng hữu, là nhân với người chung quanh, là tín thực với thân thuộc Nhogiáo khẳng định, nếu xây dựng được một gia đình hoà thuận, con cái biết hiếu

đễ cha mẹ biết từ nhượng thì đó cũng là làm chính trị rồi Bởi nước cũng chỉ làmột cái nhà to Các căn nhà nhỏ - gia đình mà hòa thuận thì căn nhà to cũng sẽhòa thuận Vì thế, làm chính trị không cứ là phải ra làm quan Những tư tưởngtrên của Nho giáo, ở một mặt nào đó có thể nói rằng, phù hợp với Cương lĩnhxây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội của chúng ta.Chúng ta cũng coi "Gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi nuôi dưỡng cả đờingười, là môi trường quan trọng trong giáo dục nếp sống và hình thành nhâncách" Vì thế, Đảng ta đòi hỏi "Các chính sách của nhà nước phải chú ý tới xây

dựng gia đình no ấm, hoà thuận, tiến bộ Nâng cao ý thức về nghĩa vụ gia đìnhđối với mọi lớp người"2 Với tính cách tế bào xã hội, vườn ươm các nhân tàicủa đất nước, nơi nuôi dưỡng những công dân mới cho tương lai, gia đình cóvai trò quan trọng trong việc xây dựng thành công nền kinh tế thị trường theođịnh hướng xã hội chủ nghĩa Sự tốt xấu của mỗi gia đình đều có ảnh hưởng tới

sự ổn định của xã hội, tới sự chuyển đổi nền kinh tế từ kế hoạch hoá sang nềnkinh tế thị trường định hướng XHCN mà chúng ta đang tiến hành Tất nhiên,gia đình mới mà chúng ta xây dựng là một gia đình hòa thuận dựa trên cơ sởdân chủ: vợ chồng, cha con anh em tôn trọng lẫn nhau, cùng nhau bàn bạc vàquyết định những vấn đề lớn của gia đình Gia đình mới mà chúng ta xây dựngcũng đòi hỏi vợ chồng phải có lòng chung thuỷ, làm cha, mẹ phải có đức nhân

từ, làm con phải có đức hiếu kính, làm anh em phải có sự thương yêu nhườngnhịn Hạt nhân của mỗi gia đình ấy chính là vợ và chồng Vì vậy, những hành

vi ứng xử và giao tiếp của mỗi thành viên trong gia đình được Nho giáo quyđịnh chặt chẽ, phụ thuộc vào danh phận mỗi người gia đình là cái nước nhỏ(nhất gia nhân, nhất quốc hưng vong) Nho giáo khẳng định, nếu xây dựngđược một gia đình hoà thuận, con cái biết hiếu đễ cha mẹ biết từ nhượng thì đócũng là làm chính trị rồi Bởi nước cũng chỉ là một cái nhà to Các căn nhà nhỏ

- gia đình mà hòa thuận thì căn nhà to cũng sẽ hòa thuận Vì thế, làm chính trịkhông cứ là phải ra làm quan

Theo tác giả Levy Strauss: gia đình là một nhóm xã hội học được quyđịnh bởi 3 đặc điểm thường thấy:

+ Hôn nhân

+ Quan hệ hôn nhân

+ Các ràng buộc và trách nhiệm giữa các thành viên trong gia dinh

Liên Hợp Quốc định nghĩa: gia đình là một nhóm người có quan hệ họhàng cùng sống chung và có ngân sách chung3

Ở phương Tây, những năm gần đây xuất hiện nhiều dạng gia đình biếnthái khiến cho định nghĩa về gia đình đều trở nên bất cập Chẳng hạn: Các tácgiả Jame W Vander Zanden - cho biết: “Một cuộc thăm dò mới đây cho thấy45% người Mỹ ngày nay cho rằng một đôi không cần kết hôn mà cùng chungsống với nhau thì được coi là một gia đình đích thực, 33% coi các đôi cùnggiới tính có nuôi nấng con cái là gia đình, còn 20% thì coi các cặp đồng giớitính chung sống với nhau là một gia đình” Đây có thể coi là một sự mở rộngthái quá trong quan niệm về gia đình

Nói tóm lại hiện nay, có rất nhiều khái niệm về gia đình Song mỗi kháiniệm đều xuất phát từ những phương diện khác nhau, do đó khó có thể lựa chọnđược định nghĩa thống nhất

Thông qua những khái niệm này, tôi lựa chọn một định nghĩa chung nhất,phù hợp với nội dung của vấn đề đang được nghiên cứu – gia đình là : một tế bàocủa xã hội và phụ thuộc phần nhiều vào đặc điểm của xã hội cũng như nền thốngtrị của đất nước đó Trong đó những người có quan hệ họ hàng cùng sống chungdưới một mái nhà và có nguồn ngân quỹ chung Có ràng buộc và trách nhiệmcũng như phân công các công việc giữa các thành viên trong gia đình

( 1 Từ điển Tiếng Việt Trung tâm Ngôn ngữ học, Nxb Đà Nẵng, Hà Nội - Đà Nẵng 2004, tr.381.

2 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI Nxb ST, Hà Nội, 1987, tr.15.

3 Dẫn theo cuốn: Gia đình Việt Nam, các trách nhiệm, các nguồn lực trong sự đổi mới của dất nước Nxb KHXH, Hà Nội, 1994, tr.90-91 )

Ở Việt Nam từng tồn tại các gia đình truyền thống và gia đình hạt nhân.Gia đình truyền thống: là gia đình mà nhiều thế hệ có quan hệ huyết tộccùng chung sống trong một mái nhà, có chung nguồn ngân quỹ Trong giađình truyền thống có các ưu điểm như có sự gắn bó cao về tình cảm theohuyết thống, bảo lưu được các truyền thống văn hóa, tập tục, nghi lễ, phát huytốt các gia phong, gia lễ, gia đạo Các thành viên trong gia đình có điều kiện

giúp đỡ nhau về vật chất và tinh thần, chăm sóc người già và giáo dưỡng thế

hệ trẻ Đó là những giá trị rất căn bản của văn hóa gia đình mà chúng ta cần

kế thừa và phát huy Tuy nhiên, nhược điểm của loại gia đình này là ở chỗtrong khi giữ gìn các truyền thống tốt đẹp thì cũng bảo trì luôn cả những tậptục, tập quán lạc hậu, lỗi thời Bên cạnh đó, sự khác biệt về tuổi tác, lối sống,thói quen cũng đưa đến một hệ quả khó tránh khỏi là mâu thuẫn giữa các thếhệ: giữa ông bà - các cháu, giữa mẹ chồng - nàng dâu Bên cạnh việc duy trìđược tinh thần cộng đồng, gia đình truyền thống phần nào cũng hạn chế sựphát triển tự do của mỗi cá nhân Trong điều kiện của xã hội hiện đại "1 ngàybằng 20 năm" loại gia đình này có vẻ thiếu cơ động và chậm thích ứng Điềunày giải thích tại sao số lượng gia đình truyền thống kiểu đại gia đình giảmđáng kể và không còn là khuôn mẫu của gia đình ngày nay Khi xã hội thayđổi, giai cấp lãnh đạo đất nước thay đổi thì cấu trúc gia đình cũng thay đổitheo để phù hợp hơn với điều kiện thực tế trên So với gia đình truyền thốngthì gia đình hạt nhân tạo điều kiện để các thành viên trong gia đình đượcchăm sóc nhau tốt hơn, cũng như tạo điều kiện để các thành viên trong giađình được sống, học tập và cống hiến cho xã hội được nhiều hơn

2.1.2 Những lý luận cơ bản về giới, giới tính

- Khái niệm Giới :Giới là sự khác biệt giữa nam và nữ về góc độ xã hội,các đặc điểm khác nhau do xã hội quyết định, các mối quan hệ giữa nam và

nữ do xã hội xác lập nên ( giới trong PTNT, Đỗ Kim Chung, Nguyễn ThịMinh Hiền,2009)

- Khái niệm giới tính : Giới tính là sự khác biệt về đặc tính sinh họcgiữa phụ nữ và nam giới Sự khác biệt này chủ yếu liên quan đến quátrình tái sản xuất nòi giống Vai trò sinh học này là đồng nhất, phổ biến vàkhông thay đổi

- Vai trò giới, trách nhiệm giới : Vai trò giới là việc nhận thức và xácđịnh các hành vi trong một xã hội, trong một cộng đồng hay một nhóm đặc

biệt nào đó về các nhiệm vụ, trách nhiệm của nam giới và phụ nữ Vai trò giớichịu ảnh hưởng của tuổi tác, giai cấp, tôn giáo, đẳng cấp, dân tộc và cũng chịuảnh hưởng bởi môi trường sống, môi trường kinh tế, chính trị và xã hội Sựthay đổi vai trò của giới thường xuất hiện như một sự phản hồi lại một sự thayđổi về kinh tế, thể chế chính trị, các điều kiện tự nhiên và cộng thêm vào cảbản thân những nổ lực của nam và nữ, làm cho vai trò này được thay đổi [1]

Ví dụ : Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ bị bó buộc bởi xã hội,

họ không được tham gia vào các công việc lớn trong gia đình, họ thường bị xãhội khinh rẻ hơn, không được ra ngoài tiếp xúc với xã hội Tuy nhiên, khi đấtnước phát triển, chế độ nhà nước phong kiến đang bị xóa bỏ, thì người phụ nữ

đã vượt ra khỏi cái vòng kìm kẹp của xã hội, họ không chỉ biết mỗi chuyệnchăm lo cho gia đình mà nhiều người phụ nữ đã nổ lực học tập, và tham giangày càng tăng cả về số lượng lẫn chất lượng vào các hoạt động xã hội cũngnhư chính trị của đất nước

Nữ giới và nam giới khác nhau trong ba mặt :

Thứ nhất : Hoạt động sản xuất hàng hóa có giá trị trao đổi và sản xuất

vừa có ý nghĩa tiêu dùng tại gia đình, vừa có tính sử dụng và hoạt động nàytạo ra thu nhập cho gia đình

Thứ hai: Vai trò sản xuất thể hiện vai trò của nam và nữ trong việc tái

sinh, duy trì nòi giống, tái sản xuất sức lao động, bao gồm trách nhiệm mangthai, sinh đẻ hoặc nuôi con, chăm sóc các thành viên khác trong nhà, côngviệc như dọn dẹp nhà cửa và nội trợ Vai trò đó không chỉ bao gồm sự tái sảnxuất sinh học mà còn có cả chăm lo và duy trì lực lượng lao động hiện tại vàlực lượng sau này Các công việc trái sản xuất có khuynh hướng, dường như

là công việc được dành riêng cho phụ nữ

Thứ ba : Vai trò quản lý cộng đồng gồm các hoạt động do nữ giới

và nam giới thực hiện ở cấp cộng đồng nhằm bảo vệ và duy trì các nguồn

lực khan hiếm của cộng đồng, quản lý sự thay đổi và làm cho cộng đồngphát triển [2].

- Một số vấn đề cơ bản về bình đẳng giới : Bình đẳng giới được hiểu lànam giới và nữ giới có cùng vị thế bình đẳng trong xã hội, cùng hưởng nhữngđiều kiện bình đẳng để phát huy khả năng của mình, cùng có cơ hội như nhau

để tham gia, đóng góp và hưởng lợi từ công cuộc phát triển Bình đẳng giớimang lại lợi ích cho cả nam và nữ

Bình đẳng giới thể hiện ở chổ trao quyền và tạo đà phát triển cho cảnam và nữ Trao quyền không có nghĩa là rút quyền của người này trao chongười kia mà phát huy quyền của mỗi người, phát huy quyền tập thể, phát huysức mạnh tinh thần và sự tự tin của mỗi cá nhân [3]

2.1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của người phụ nữ

2.1.3.1 Tư tưởng phong kiến, trọng nam khinh nữ từ xa xưa để lại

Từ trước tới nay đã có nhiều nghiên cứu về giới, và đều khẳng địnhrằng, việc bất bình đẳng giới đang ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển củangười phụ nữ Bất bình đẳng đối với người phụ nữ đã hạn chế các quyền lợicủa họ, hạn chế về quyền được học tập, được cống hiến, được giải trí đó lại

là nguyên nhân của việc trình độ cũng như nhận thức của người phụ nữ cònthấp kém so với nam giới Việt Nam với 1000 năm độ hộ của phương Bắc –chịu ách thống trị của chế độ phong kiến “trọng nam khinh nữ” và bị ảnhhưởng bởi tư tưởng nho giáo: Người phụ nữ luôn phải “ tam tòng, tứ đức”,luôn có một khuôn mẫu khắt khe mà xã hội dành cho họ Không những thế,với lối sống gia trưởng của người đàn ông, khiến người phụ nữ phải làm hếtcác công việc, nhưng lại phụ thuộc hoàn toàn vào người chồng của mình, họkhông có tiếng nói trong gia đình Ngược lại, nam giới lại có quyền được họchành, được quyết định các công việc của xã hội, được “ năm thê bảy thiếp” Hiện nay, chịu tác động của cơ chế thị trường, với nhiều thay đổi đáng kểtrong tư tưởng, nhận thức của xã hội về vai trò và địa vị của người phụ nữ

trong gia đình Họ đã được tạo nhiều điều kiện để phát triển và công bằng vớinam giới hơn Tuy nhiên, tình trạng bất bình đẳng vẫn còn xảy ra rất nhiều,người phụ nữ vẫn còn bị đè nặng bởi công việc, bởi bổn phận làm vợ, làm mẹ,khiến họ chưa thật sự có nhiều cơ hội để học tập nâng cao trình độ của mình,hạn chế tính năng động sáng tạo, khó khăn trong giao tiếp xã hội, đặc biệt là ởcác vùng nông thôn

2.1.3.2 Học vấn và trình độ chuyên môn của người phụ nữ

Trong hầu hết các nghiên cứu về phụ nữ, chúng ta đều thấy rằng, trình

độ văn hóa và nhận thức của người phụ nữ thấp hơn nam giới rất nhiều Điềunày đã ảnh hưởng đến việc tuyên truyền, vận động sinh đẻ có kế hoạch ở cácvùng nông thôn Ngoài ra, nó còn ảnh hưởng đến khả năng tiếp nhận củangười phụ nữ về các tiến bộ khoa học kĩ thuật hay phương pháp ứng dụngkhoa học vào sản xuất Cứ như vậy, nghèo lại hoàn nghèo, cũng vì nghèo nênngười phụ nữ không được học hành, rồi lại nghèo Đây là vòng luẩn quẩnhạn chế vai trò cũng như việc thể hiện năng lực của người phụ nữ Bên cạnh

đó, trình độ văn hóa thấp, khiến người phụ nữ thường cam chịu, phụ thuộcvào người chồng của mình Đây là nguyên nhân của việc chênh lệch trong sựphân công lao động công việc nhà của một số gia đình

2.1.3.3 Cách nhìn nhận của người phụ nữ về vai trò của chính mình

Trước đây, tư tưởng phong kiến, nho giáo từ ngàn xưa đã áp đặt chongười phụ nữ một khuôn mẫu, họ phải thế này, phải thế kia: phải hi sinh vìchồng vì con; phải công dung ngôn hạnh; phải đặt vị trí của chồng, của concao hơn mình những tư tưởng này nó đã in sâu trong lòng mỗi người phụ nữViệt Nam Và vô hình chung họ đã chấp nhận những định kiến, những tróibuộc mà xã hội dành cho mình, để rồi công việc gia đình đã trở thành rào cản,ngăn họ không được học tập và giao lưu với xã hội Ngày nay, người phụ nữ

đã từng bước khẳng định được vai trò, vị thế của mình trên tất cả các lĩnh vựckinh tế, chính trị, xã hội Song công việc nội trợ, công việc chăm sóc con cái

vẫn là gánh nặng đối với họ đặc biệt ở các vùng nông thôn, tỷ lệ người hụ nữsống cam chịu, sống phụ thuộc vào chồng mình vẫn còn rất cao nên khảnăng tiếp cận với các tiến bộ khoa học và khả năng tham gia những hoạt động

xã hội của họ vẫn còn nhiều hạn chế

Mọi nỗ lực của Đảng, Nhà nước, xã hội nhằm nâng cao vị thế củangười phụ nữ sẻ không hiệu quả khi mà chính bản thân người phụ nữkhông nhận thức được vai trò của họ, họ không tự mình thoát được những

tư tưởng phong kiến củ, mà vươn lên khẳng định địa vị của bản thân tronggia đình – xã hội

2.1.3.4 Khả năng tiếp cận thông tin của phụ nữ

Xã hội đang thay đổi một cách nhanh chóng, do vậy, để theo kịpđược xã hội thì không có con đường nào khác ngoài việc phải học tậpnâng cao kiến thức của mình cũng như phải nắm bắt, tiếp cận được vớinhững thông tin, những tiến bộ mới trong đời sống – xã hội Tuy nhiên,những điều này lại khá xa lạ đối với người dân nông thôn, đặc biệt lànhững người phụ nữ Họ ít được tiếp xúc với xã hội, ít được tiếp cận vớicác nguồn thông tin như: sách, báo, internet vv Điều này dẫn đến mộtkết quả tất yếu là sự thiếu hụt thông tin ở người phụ nữ, làm cho khả năngtiếp cận những tiến bộ khoa học kĩ thuật nói chung và những đổi mớitrong ngành nông nghiệp nói riêng bị hạn chế, làm ảnh hưởng đến năngsuất, chất lượng sản phẩm Từ đó địa vị và vai trò của người phụ nữ trongviệc sản xuất nông nghiệp lại được đánh giá không cao

2.2 CƠ SỞ THỰC TIỄN

2.2.1 Tình hình về phụ nữ ở một số nước trên thế giới:

Trong bất kì xã hội nào thì chúng ta đều phải thừa nhận rằng: Phụ nữluôn là một phần vô cùng quan trọng của thế giới Họ góp phần tái tạo ra cácnguồn lực lao động cho xã hội, cùng người chồng của mình sản xuất hànghóa, của cải phục vụ gia đình cũng như cho loài người nói chung Ở một số

nước trên thế giới, người phụ nữ đã vượt qua được những định kiến, hủ tụccủa xã hội để có thể khẳng định được vị trí của mình Họ đã và đang chiếmgiữ những vị trí lãnh đạo đất nước vô cùng quan trọng Đó là ngoại trưởng

Mỹ Hillary Rodham Clinton, là Thủ tướng Đức Angela Merkel – được tạp chíForbes chọn là người phụ nữ quyền lực nhất thế giới vào năm 2008 …vv Tuynhiên, vẫn còn đó rất nhiều người phụ nữ bị kìm hãm bởi những chế độ, hủtục mà đất nước họ đang sống Đặc biệt là ở các nước hồi giáo, người phụ nữphải che mặt lúc ra khỏi nhà, cũng như họ không được tạo điều kiện để họctập và tham gia vào các công tác xã hội Và hiện nay có 3/5 số người nghèonhất thế giới và 2/3 số người mù chữ toàn cầu là phụ nữ Phụ nữ làm 2/3 tổng

số công việc (nếu gồm cả những lao động không được trả tiền) nhưng họ chỉnhận được 10% tổng số lương được trả trên toàn cầu Phụ nữ cũng chỉ sở hữu

1% tài sản ở mọi quốc gia [1] – nguồn:VietNamNet.vn.Cập nhật: 17/02/2009

2 Phụ nữ và nam giới trong gia đình

- Phụ nữ nói chung kết hôn muộn hơn, nhưng hơn một phần tư phụ nữkết hôn ở lứa tuổi 15 đến 19 ở 22 nước - toàn là các nước đang phát triển

- Tỉ lệ sinh ở phụ nữ không có chồng tăng rất nhanh tại các nước phát triển.

- Có thêm nhiều người sống cô đơn ở các nước phát triển, và đa số làphụ nữ

- ở nhiều nước phát triển, hơn một nửa phụ nữ có con dưới 3 tuổi cóviệc làm

3.Sức khoẻ

- Tuổi thọ tiếp tục tăng đối với phụ nữ và nam giới ở hầu hết các vùngđang phát triển, nhưng lại giảm mạnh ở miền nam châu Phi do hậu quả củaAIDS

- Tỉ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh nói chung cao hơn ở bé trai so với bé gáitrừ tại các nước châu á, nơi có sự phân biệt giới lớn hơn rất nhiều so với ưuthế sinh học của bé gái

- Những phụ nữ trẻ tuổi chủ động về tình dục thường có nguy cơ phảichịu những hậu quả của những bệnh lây nhiễm qua đường tình dục (kể cảHIV), tình trạng có thai sớm và phá thai không an toàn

- Phụ nữ hiện nay chiếm hơn một nửa trong số các ca nhiễmHIV/AIDS, và ở những nước có tỉ lệ phổ biến của HIV cao, phụ nữ trẻ cónguy cơ bị nhiễm HIV cao hơn so với nam giới

4.Giáo dục và truyền thông

- Khoảng cách về giới trong giáo dục tiểu và trung học đang được rútngắn nhưng phụ nữ vẫn tụt hậu so với nam giới ở một số nước châu Phi vàNam á

- Hai phần ba trong tổng số 876 triệu người mù chữ trên thế giới là phụ

nữ, và số lượng người mù chữ không hy vọng sẽ được giảm đáng kể trongvòng 20 năm tới

- Số lượng phụ nữ được học cao hơn đã tăng đáng kể ở hầu hết cácnước trên thế giới; thậm chí ở một số nước số lượng này còn bằng hoặc caohơn nam giới

- Số phụ nữ bị thiếu kiến thức cơ bản và kỹ năng vi tính cần thiết choviệc tham gia vào những ngành nghề liên quan tới truyền thông nhiều hơnnam giới.

- ở nhiều nước, số phụ nữ sử dụng Internet ngày càng tăng

- Khu vực phi chính thức thu nhận nhiều lao động nữ hơn laođộng nam

- So với trước đây, nhiều phụ nữ trong độ tuổi sinh sản tham gia vàolực lượng lao động hơn, mặc dù họ vẫn phải kết hợp trách nhiệm giữa giađình với công việc rất khó khăn

- Phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trẻ, bị thất nghiệp nhiều hơn và lâu hơn sovới nam giới

- Phụ nữ tiếp tục bị thiệt thòi hơn trên thị trường lao động và tập trung

ở một số ít ngành nghề giữ những vị trí thấp, ít có tiếng nói, và thường có thunhập thấp hơn nam giới

- Những số liệu thống kê hiện có được còn chưa tạo được một cơ sởvững chắc cho việc đánh giá những đổi thay cả về lượng lẫn về chất trong vấn

đề việc làm của phụ nữ

6 Nhân quyền và quyền quyết định về chính trị.

- Chỉ còn 26 quốc gia chưa phê chuẩn Công ước CEDAW, và điều này

đã đặt công ước ở vị trí thứ hai trong số các công ước về nhân quyền đượcphê chuẩn rộng rãi nhất

- Sự lạm dụng tình dục và hành hạ về thể xác đã ảnh hưởng tới 26 triệuphụ nữ và trẻ em gái trên toàn thế giới - một con số vẫn được coi là quá nhỏ

so với thực tế

- ở một số nước châu Phi, hơn một nửa phụ nữ và trẻ em gái bịcắt một phần cơ quan sinh dục và sự phổ biến của hủ tục này vẫnkhông hề thuyên giảm

- Phụ nữ và trẻ em gái chiếm một nửa tổng số người tị nạn, và với tưcách là người tị nạn họ rất dễ trở thành nạn nhân của bạo lực tình dục trongkhi di tản, trong các trại tị nạn, và ngay cả trong quá trình tái định cư

- Bất chấp những lời kêu gọi thực hiện bình đẳng giới, phụ nữ vẫnchưa có đầy đủ đại diện trong chính quyền, đảng phái chính trị và cả ởLiên Hiệp Quốc

2.2.2 Vài nét về phụ nữ, vai trò của người phụ nữ và sự thay đổi vai trò của người phụ nữ trong xã hội Việt Nam

Ở khu vực Á Đông, hiếm có dân tộc nào phụ nữ lại đóng vai tròquan trọng trong xã hội như ở Việt Nam Trong suốt chiều dài lịch sửdân tộc, phụ nữ Việt Nam đã có những đóng góp to lớn cho sự nghiệpđấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước Ngay từ nhữngbuổi đầu lập nước, khi đất nước bị xâm lược, bà Trưng bà Triệu đã dấybinh khởi nghĩa đánh đuổi quân thù Thế kỷ 20, qua hai cuộc khángchiến chống Pháp, chống Mỹ, lịch sử lại ghi nhận hàng vạn tấm gươngphụ nữ, các chị, các mẹ không ngại gian khổ, không tiếc máu xương,sẵn sàng chiến đấu, lao động, hy sinh, cống hiến không chỉ cuộc đờimình mà cả con em cho độc lập tự do của Tổ quốc Phụ nữ không chỉchiến đấu anh hùng mà đã lao động cần cù, gian khó để vượt lên cảnhđói nghèo và lạc hậu, góp phần xây dựng đất nước ngày càng to đẹp vàđàng hoàng hơn Đảng, Bác Hồ phong tặng phụ nữ Việt Nam tám chữvàng “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” trong thời kỳ kháng

chiến và “Trung hậu, đảm đang, tài năng, anh hùng” trong thời kỳ đổimới đất nước không chỉ là sự khích lệ, động viên mà còn là sự thừanhận và đánh giá vai trò to lớn của phụ nữ Việt Nam

Với truyền thống đó, phụ nữ Việt Nam “giỏi việc nước, đảm việc nhà”tiếp tục vượt qua mọi thành kiến và thử thách, vươn lên đóng góp tích cực vàocác hoạt động xã hội, duy trì ảnh hưởng rộng rãi vai trò của mình trên nhiềulĩnh vực như: tham gia quản lý nhà nước; tham gia xóa đói giảm nghèo; xâydựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc; tham gia phòng chống tệnạn xã hội; thúc đẩy hoạt động đối ngoại nhân dân… Có thể nói, vai trò củaphụ nữ Việt Nam được thể hiện ngày càng sâu sắc và có những đóngkj gópquan trọng trong thành tựu của cách mạng Việt Nam

Trong xu thế hội nhập và phát triển: Khi đất nước bước vào kỷ nguyênhội nhập với thế giới, trong công cuộc xây dựng đất nước trên con đườngcông nghiệp hóa - hiện đại hóa hiện nay, phụ nữ Việt Nam tiếp tục đóng vaitrò quan trọng, là động lực thúc đẩy sự phát triển chung của xã hội Vai trònày đang được khẳng định một cách rõ nét hơn bao giờ hết

Trước hết chúng ta phải thừa nhận vị trí hết sức quan trọng của ngườiphụ nữ trong gia đình Họ có ảnh hưởng to lớn tới hạnh phúc và sự ổn địnhcủa gia đình Là người vợ hiền, họ luôn hiểu chồng, suốt cả cuộc đời của họluôn vì chồng, vì con, vì những người thân yêu trong gia đình Trong thời đạimới, bên cạnh vai trò quan trọng trong gia đình, người phụ nữ còn tích cựctham gia vào các hoạt động xã hội Ngày càng có nhiều người trở thành chínhtrị gia, nhà khoa học nổi tiếng, nhà quản lý năng động … Trong nhiều lĩnhvực, sự có mặc của người phụ nữ là không thể thiếu như ngành dệt, may mặc,

du lịch, công nghệ dịch vụ …

Theo Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, sau 10 năm thực hiện Cươnglĩnh hành động của Hội nghị thế giới lần thứ 4 về phụ nữ tại Bắc Kinh, vaitrò, vị trí của phụ nữ Việt Nam đã được cải thiện rõ rệt Trong bối cảnh xã hội

ngày nay có nhiều cơ hội tốt đẹp, không ít PN Việt Nam đã phấn đấu vươnlên, vượt khó, trau dồi, rèn luyện cho mình những hành trang mới sánh bướccùng cộng đồng khu vực và thế giới PN chúng ta đang ngày càng chủ động,

tự tin hơn trong lãnh đạo, quản lý, nghiên cứu KH, năng động, mạnh dạntrong kinh tế thị trường Nhận thức về bình đẳng giới được nâng lên, PN đượctôn trọng và bình đẳng hơn (Việt Nam được LHQ đánh giá là điểm sáng trongviệc thực hiện mục tiêu Bình đẳng giới tốt nhất khu vực Đông - Nam - Á).Trình độ học vấn, kỹ năng nghề nghiệp, địa vị của PN trong gia đình và xãhội được nâng lên Quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng được thực hiệnngày càng đầy đủ hơn; đời sống vật chất, tinh thần và sức khoẻ của đại bộphận PN được cải thiện Các tầng lớp PN đã phát huy truyền thống tốt đẹpcủa mình, có những đóng góp quan trọng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống

xã hội, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển

KT-XH của đất nước

Hiện nay, phụ nữ Việt Nam góp một phần rất lớn vào quá trình pháttriển của đất nước, thể hiện ở số nữ chiếm tỉ lệ cao trong lực lượng lao động.Với hơn 50% dân số và gần 50% lực lượng lao động xã hội, ngày càng cónhiều phụ nữ tham gia vào hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội và giữnhững chức vụ quan trọng trong bộ máy nhà nước Chỉ cần điểm qua một vàicon số: Hiện có tới 33,1% đại biểu nữ trong Quốc hội (khóa XII) - cao nhất ởchâu Á và là một trong những nước có tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội cao nhất thếgiới; số phụ nữ tham gia Hội đồng nhân dân các cấp trên 20%

Hơn 90% phụ nữ biết đọc, biết viết Tỷ lệ nữ tốt nghiệp đại học là36,24%; thạc sĩ 33,95%; tiến sĩ 25,69% Ngay trong giới báo chí, tỷ lệ các nhàbáo nữ cũng ước tính tới gần 30% Phụ nữ chiếm ưu thế trong một số ngànhnhư giáo dục, y tế, và dịch vụ Trong công tác chuyên môn, phụ nữ chiếm sốđông trong các bộ môn văn học, ngôn ngữ, y dược, khoa học xã hội, khoa học

tự nhiên và kinh tế Nếu tính tổng số giờ làm việc của nữ giới (kể cả ở nhà vàbên ngoài) cao hơn rất nhiều so với nam giới

Có tới 71% phụ nữ từ 13 tuổi trở lên là những người có thu nhập Số hộnghèo do phụ nữ làm chủ đã giảm từ 37% năm 1998 xuống còn 8% năm2004 Đây là những con số sinh động, là bằng chứng chứng minh hiệu quảcủa những chính sách lớn của Đảng và Nhà nước đã tạo điều kiện cho phụ nữViệt Nam phát triển

Quyền của phụ nữ về kinh tế đã được nâng lên thông qua việc pháp luậtquy định phụ nữ cùng đứng tên với nam giới trong giấy chứng nhận quyền sởhữu đất đai, nhà ở, và tài sản Việt Nam cũng là một trong số ít các quốc gia

đã hoàn thành báo cáo về tình hình thực hiện Công ước về xóa bỏ mọi hìnhthức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW) Đặc biệt, hệ thống các ban Vì sựtiến bộ của phụ nữ đã được thành lập ở 45 bộ, ngành và toàn bộ 64 tỉnh, thànhphố Vì vậy, Có thể nói rằng PN Việt Nam ngày càng được trưởng thành vềmọi mặt

2.2.3 Một số chính sách, chủ trương của Đảng, Nhà nước có ảnh hưởng đến sự phát triển của người phụ nữ Việt Nam hiện nay.

Tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ

và công bằng xã hội Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến sựtiến bộ của phụ nữ và Bình đẳng giới, coi đó là một trong những nhiệm vụquan trọng của sự nghiệp phát triển đất nước Và trong buổi tiếp các trưởngđoàn dự cuộc họp Mạng lưới lãnh đạo nữ lần thứ 11 (WLN) của diễn đàn hợptác kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) diễn ra vào tháng 9 – 2006 tại

Hà Nội, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết khẳng định, Ðảng, Nhà nước vànhân dân Việt Nam nhận thức rõ về vai trò của phụ nữ trong phát triển và hộinhập quốc tế Chủ tịch nêu rõ: "Ở Việt Nam, vai trò của phụ nữ rất quantrọng Trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, phụ nữ tham gia rất tích cựctrong nhiều hoạt động Trong thời kỳ hòa bình và xây dựng đất nước, phụ nữ

giữ cương vị lãnh đạo ở mọi lĩnh vực kinh tế, văn hóa, khoa học - kỹ thuật Vai trò của phụ nữ hoàn toàn xứng đáng với tám chữ vàng mà Ðảng, Nhànước và nhân dân dành tặng: Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang".Chính nhờ sự nhận thức đúng đắn về vai trò quan trọng của người phụ nữtrong gia đình cũng như xã hội của Đảng và Nhà nước ta, mà trong nhữngnăm qua,cùng với sự nỗ lực của các ngành, các cấp, của Hội Liên hiệp Phụ nữViệt Nam, phụ nữ nước ta đã có nhiều tiến bộ vượt bậc Các Bộ, ngành và địaphương đã có nhiều hoạt động tích cực để phát huy vai trò của phụ nữ, xâydựng và triển khai thực hiện các kế hoạch và chiến lược Quốc gia vì sự tiến

bộ của phụ nữ; xây dựng và trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hànhpháp luật, chính sách có liên quan đến sự tiến bộ của phụ nữ và bình đẳnggiới; theo dõi, đôn đốc và kiểm tra tình hình thực hiện pháp luật, chính sáchđối với phụ nữ Và có thể kể đến một số chính sách, luật mà Nhà nước ta đãsửa đổi và ban hành như sau:

Nhằm thực hiện Cương lĩnh vì sự tiến bộ của PN toàn cầu 1995 ChínhPhủ VN đã chính thức công bố Chiến lược phát triển vì sự tiến bộ của PN đếnnăm 2010; Bộ Chính trị ban hành NQ số 04-NQ/TW : Đổi mới và tăng cườngcông tác vận động PN trong tình hình mới; Vào ngày 12.12.2006 Luật bìnhđẳng giới đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thôngqua, và luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2007 ; Tiếp đó,luật phòng chống bạo hành trong gia đình cũng đã được Quốc hội thông qua

và ban hành vào năm 2008 Việc xây dựng luật Bình đẳng giới và luật chốngbạo hành trong gia đình, nhằm tiếp tục thể chế hóa quan điểm của Đảng ta,khẳng định quyết tâm của Việt Nam thực hiện các cam kết với Quốc tế vềquyền con người, xóa bỏ mọi hình thức phân biệt với phụ nữ; Bộ Chính trịban hành NQ số: 11-NQ/TW (27/4/2007) “Về công tác PN thời kỳ đẩy mạnhCNH-HĐH đất nước” Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX chỉrõ: “ Đối với phụ nữ, thực hiện tốt luật pháp và chính sách bình đẳng giới, bồi

dưỡng, nâng cao học vấn, có cơ chế, chính sách để phụ nữ tham gia ngày càngnhiều vào các cơ quan lãnh đạo và quản lý ở các cấp, các ngành, chăm sóc vàbảo vệ sức khỏe bà mẹ và trẻ em; tạo điều kiện để phụ nữ thực hiện tốt thiênchức người mẹ, xây dựng gia đình no ấm, bình đảng, tiến bộ, hạnh phúc”.Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng tiếp tục khẳngđịnh: "Nâng cao trình độ mọi mặt và đời sống vật chất, tinh thần, thực hiệnbình đẳng giới cho PN Tạo điều kiện để PN thực hiện tốt vai trò người côngdân, người lao động, người thầy đầy tiên của con người Bồi dưỡng, đào tạo

để PN tham gia ngày càng nhiều vào các hoạt động XH, các cơ quan lãnh đạo

và quản lý các cấp Chăm sóc và bảo vệ sức khỏe bà mẹ, trẻ em Bổ sung vàhoàn chỉnh các chính sách về BHLĐ, BHXH, thai sản, chế độ đối với nữ laođộng Kiên quyết đấu tranh chống các tệ nạn XH, các hành vi bạo lực, xâmhại và xâm phạm nhân phẩm PN" Ngoài ra, một số chính sách của Nhà nước

về đất đai đã cho phép người chủ sở hữu ruộng đất ngày nay không chỉ làngười chồng mà còn là người vợ trong gia đình Vợ cũng có quyền ngang vớichồng trong việc quyết định mua bán, cho thuê ruộng đất, cũng như các hoạtđộng bất động sản khác Việc công khai thừa nhận quyền bình đẳng của ngườiphụ nữ trong vấn đề ruộng đất đã được coi là một cuộc cách mạng lớn ở cácvùng nông thôn Điều này, tạo rất nhiều điều kiện để cho người phụ nữ đượcchủ động trong việc khai thác, sử dụng ruộng đất và tăng cường trách nhiệmcủa cả 2 vợ chồng đối với ruộng đất của mình

Với hệ thống pháp lý ngày càng được hoàn thiện phù hợp vớiđặc điểm, tình hình của đất nước, nhận thức xã hội về bình đẳng giớingày càng được nâng cao, góp phần đảm bảo sự bình đẳng trong đờisống xã hội cũng như của cộng đồng dân cư Chính vì vậy, Việt Namđược đánh giá là một trong những nước có hệ thống chính sách vàpháp luật bình đẳng giới khá tiến bộ so với nhiều nước trên thế giới

và trong khu vực, kể cả với nhiều nước phát triển Theo đánh giá củaNgân hàng Thế giới thì: “Việt Nam là một trong những nước dẫn đầu

thế giới về tỷ lệ phụ nữ tham gia các hoạt động kinh tế, là một trongnhững nước tiến bộ hàng đầu về bình đẳng giới… là quốc gia đạtđược sự thay đổi nhanh chóng nhất về xoá bỏ khoảng cách giới tronghai mươi năm qua ở khu vực Đông á”.[4]

PHẦN III ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1 ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU :

3.1.1 Đặc điểm về vị trí địa lý, địa hình và tình hình sử dụng đất đai của xã

3.1.1.1 Tình hình sử dụng đất đai của xã trong những năm vừa qua

Xã Hưng Thông là xã có diện tích tương đối rộng lớn với 11 thôn vớitổng diện tích tự nhiên là 554,87ha Cùng với hệ thống giao thông khá hoànchỉnh – có con đường 12.9 đi qua, cũng như có con đường du lịch nối xãHưng Thông – quê hương Cố Tổng Bí Thư Lê Hồng Phong đến làng sen - quêBác nên xã có nhiều điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội, trao đổi hàng hoá,giao lưu buôn bán với các xã lân cận và các xã của huyện khác

Địa hình xã Hưng Thông nhìn chung khá chiêm trũng, đất sét, độ màu

mỡ không cao, chia miền đất của xã thành 2 miền rõ rệt Phía Tây của xã thìđồng chiêm trũng, có ngập úng, lũ lụt mỗi khi mùa mưa bão đến Phía Đôngcủa xã thường vàn cao, lượng nước khan hiếm và dễ xảy ra hạn hán Về giớihạn hành chính của xã có thể bao quát như sau

Phía Bắc giáp thành phố Vinh và huyện Nghi LộcPhía Tây giáp với xã Hưng Đạo

Phiá Nam giáp xã Hưng XáPhía Đông giáp xã Hưng XuânDiện tích tự nhiên cuả xã tương đối lớn so với diện tích toàn huyệnHưng Nguyên Điều này tạo điều kiện tốt để phát triển sản xuất nông nghiệpcũng như thực hiện các loại hình kinh doanh phi nông nghiệp khác - nếu biếtthực hiện tốt việc phân bổ đất đai cũng như sử dụng nó có hiệu quả

Nhìn vào bảng phân bổ nguồn sử dụng đất đai dưới đây của xã, ta cóthể nhận xét như sau :

Tổng diện tích đất tự nhiên của xã từ năm 2007 đến năm 2009 là khôngthay đổi, với diện tích là 554,87ha Điều này vừa tạo điều kiện thuận lợi để xã

có những định hướng sử dụng đất lâu dài, nhưng cũng tạo ra những tháchthức trong việc sử dụng đất một cách phù hợp, nếu không sẻ ảnh hưởng đếnviệc sử dụng đất, cũng như việc hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sốngcủa người dân trên địa bàn xã

Đối với đất sản xuất nông nghiệp nhìn chung đã giảm qua 3 năm Nếunhư năm 2007 là 390,53ha thì đến năm 2008 giảm xuống 385,01ha, tươngứng giảm 5,52ha đất nông nghiệp và đến năm 2009 thì diện tích đất nôngnghiệp tiếp tục giảm xuống 5,13ha đất nữa tương ứng giảm 379,88ha Sự biếnđổi của diện tích đất nông nghiệp trong 3 năm vừa qua có thay đổi là phù hợp

và đáp ứng được yêu cầu đặt ra Dẫn đến sự thay đổi này là do xã đã và đangthực hiện chủ trương dồn điển đổi thửa của nhà nước, cũng như thực hiện việcchuyển đổi mục đích sử dụng đất sang đất phi nông nghiệp nói chung Tuynhiên, nhìn chung diện tich đất nông nghiệp vẫn giảm chưa nhiều

Diện tích đất nông nghiệp giảm, diện tích đất chưa sử dụng giảm, đồngnghĩa với diện tích đất phi nông nghiệp tăng trong thời gian qua tại địa bàn

xã Từ 27,15% diện tích đất phi nông nghiệp so với tổng diện tích đất tự nhiênvào năm 2007 thì đến năm 2009 tỉ lệ đất này đã chiếm 29,87% Diện tích đấtphi nông nghiệp tăng là điều đáng mừng Tuy nhiên, dù đất phi nông nghiệptăng, nhưng diện tích để thực hiện các hoạt động mua bán, kinh doanh cácmặt hàng phi nông nghiệp lại chiếm một tỉ lệ rất nhỏ Điều này là chưa tươngxứng tiềm năng sẵn có của đia phương với con đường quốc lộ 12.9 đi qua vàcon đương du lịch nối quê Bác với quê hương Lê Hồng Phong

Vì vậy, trong thời gian tới UBND xã cần tạo điều kiện nhiều hơn nữa

và tích cực khuyến khích người dân mở mang, kinh doanh thêm các loại hìnhdịch vụ - vừa tạo điều kiện cải thiện đời sống của người dân, cũng như là gópphần nâng tổng giá trị các ngành thương mại dịch vụ cho xã nhà

Bảng 3.1 Tình hình sử dụng đất đai của xã

Diễn giải

DT (ha)

Cơ cấu (%)

DT (ha)

Cơ cấu (%)

DT (ha )

Cơ cấu ( % ) 08/07 09/08 BQ

(Nguồn:Ban thống kê xã, năm 2009)

3.1.2 Đặc điểm về thời tiết, thủy văn

Hưng Thông là một địa bàn nằm trong vùng Bắc Trung Bộ Là mộttrong những vùng chịu khí hậu khắc nghiệt nhất của đất nước Khí hậu ở đâyđược chia làm 2 mùa rõ rệt : Mùa hè thì nắng, nóng, chịu ảnh hưởng trực tiếpcủa gió Lào khô và nóng Mùa này thường kéo dài từ tháng 3 đến tháng 8 âmlịch Mùa đông khí hậu khô, hanh và lạnh, mùa này thường kéo dài từ tháng

11 đến tháng 2 âm lịch

* Nhiệt độ

Nhiệt độ bình quân của năm là 280C Nhiệt độ cao nhất vào tháng 6 vàtháng 7 hàng năm Nhiệt độ trung bình là 30,9oC, tháng có nhiệt độ thấp nhất

là tháng 1 với trung bình là 17 – 19oC

Nhiệt độ cao nhất tuyệt đối ghi nhận được ở vùng này là 41,20C

Về mùa đông các tháng 12 và tháng 1 thường rét đậm, có khi có sương muốigây nhiều khó khăn cho khâu làm mạ và gieo cấy của vụ chiêm xuân

* Lượng mưa

Lượng mưa bình quân của năm vào khoảng 1200mm – 1400mm,chủ yếu tập trung và các tháng mưa bão của vùng, chiếm hơn 80% lượngmưa cả năm

Tháng có lượng mưa cao nhất là tháng 8 âm lịch với 588mm Trongmùa mưa thường tập trung lượng mưa lớn nên nhiều khi gây úng ngập ảnhhưởng tới sản xuất mùa vụ

Nhìn chung với đặc điểm khí hậu thời tiết với nhiệt độ cao, thường xuyênhạn hán như trên sẻ gây khó khăn cho bà con nông dân trong việc sản xuất kinhdoanh, đặc biệt là việc sản xuất nông nghiệp Đứng trước tình hình thời tiết nhưtrên, cán bộ khuyến nông xã cần phải phối hợp với khuyến nông viên của các xómtrong việc đảm bảo tích trử và cung cấp lượng nước kịp thời cho bà con nông dântrong những tháng hạn hán, cũng như kịp thời tiêu úng vào mùa mưa bão

3.1.3 Đặc điểm điều kiện kinh tế - xã hội :

3.1.3.1 TÌnh hình dân số và lao động

Dân số và lao động là một trong những yếu tố cực kì quan trọng, cótính quyết định đến sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, mỗi vùng,mỗi địa phương nói chung và tại địa bàn xã Hưng Thông nói riêng Nó vừa lànguồn lực trực tiếp tạo ra của cải vật chất phục vụ chính những người nôngdân Mặt khác, nó lại là nguồn lao động, cũng như là thị trường tiêu thụ cácsản phẩm hàng hóa của ngành công nghiệp.

Tuy nhiên, dân số đông lại tạo ra mặt trái của nó đối với xã hội đó lànạn thất nghiệp, ô nhiễm môi trường và nhiều tệ nạn xã hội Ngoài ra, ở một

số nước đang phát triển như Việt Nam, thì vấn đề chất lượng lao động cũngđang trở thành vấn đề nóng bỏng của xã hội

Nhìn vào bảng số liệu dưới đây, ta có thể có những nhận xét về tìnhhình dân số và lao động trên địa bàn xã như sau:

Tổng số nhân khẩu của xã tăng trong cả 3 năm qua Bình quân tỷ lệtăng dân số là 3,67%, tỷ lệ tăng dân số này được đánh giá là khá nhanh so vớihiện nay Sở dĩ có sự gia tăng này là do ở trên địa bàn xã vẫn còn rất nhiều giađình sinh thêm con thứ ba Nguyên nhân sâu xa của vấn đề này được đánh giá

là do ý thức của người dân chưa cao, một số gia đình đã sinh thêm con thứ basau khi sinh con một bề, đặc biệt là sinh 2 con gái trong một gia đình Nguyênnhân khác nữa là do hoạt động tuyên truyền của các cấp chính quyền thời gianqua chưa thật tốt Để giảm thiểu được tỉ lệ này, xã cần có những biện phápthích hợp hơn, công tác vận động tuyên truyền cần được thực hiện thườngxuyên hơn, nhằm nâng cao ý thức của người dân hơn nữa trong vấn đề dân số

và việc làm

Khẩu thuần nông có xu hướng giảm so với tổng số nhân khẩu của xã.Thay vào đó là khẩu kiêm và khẩu phi nông nghiệp ngày một tăng, tuy nhiênkhẩu kiêm tăng nhiều hơn và cũng chiếm tỷ lệ cao hơn so với khẩu phi nôngnghiệp So với năm 2008 thì đến năm 2009 số khẩu kiêm tăng 106 khẩu,trong khi đó khẩu phi nông nghiệp chỉ tăng 40 khẩu - điều này cũng tương tự

khi so sánh năm 2008 so với năm 2007 Sự tăng số khẩu kiêm, khẩu phi nôngnghiệp, cũng như việc giảm số khẩu nông nghiệp là phù hợp với sự biến độngđất đai của xã và phù hợp với sự phát triển chung của đất nước

Số người trong độ tuổi lao động của xã chiếm khoảng hơn 54% so với

số nhân khẩu của xã Song trên thực tế, tỉ lệ này còn chiếm tỉ lệ ít hơn donhiều gia đình đã chú ý quan tâm đến việc học hành của con cái Một phầnkhông nhỏ là số lao động này đang được học tập, công tác tại các trường dạynghề, trung cấp, cao đẳng và đại học khắp mọi miền tổ quốc Phần khác nữa

do một số bộ phận thanh niên sa ngã vào các tệ nạn xã hội, trở thành người ănbám của gia đình

Trong ba năm qua, số lao động nông nghiệp giảm một cách đáng kể sovới tổng số lao động trong độ tuổi của toàn xã Tương ứng với nó là số laođộng kiêm và số lao động phi nông nghiệp tăng lên, đặc biệt là số lao độngkiêm Lao động kiêm của xã tăng nhanh là do vào thời kì nông nhàn thì đaphần những người đàn ông trong gia đình thường đi làm các nghề phụ khácnhư đi sơn tường, đi xây, chở hàng thuê, làm nghề mộc, đem lại thu nhậpcho gia đình Chính những người đàn ông ra ngoài làm thêm nên các côngviệc trong gia đình thường là người phụ nữ phải đảm nhiệm phần nhiều Mặtkhác, cũng vì ra ngoài và tiếp xúc với xã hội nhiều, nên một số người đàn ông

đã thay đổi được nhận thức - coi trọng vai trò của vợ trong gia đình hơn

Tóm lại, thời gian qua, người dân trong xã đã bắt đầu thay đổi được nhậnthức, họ đã biết chú trọng và đầu tư vào việc học của con cái trong gia đình.Ngoài ra, sau những vụ mùa thì người đàn ông của gia đình thường đi làm cácnghề phụ như đi xây, đi sơn vv, nên các công việc nhỏ trong gia đình thườngvẫn là người vợ đảm nhiệm Mặt khác, chính những người đàn ông ra ngoàilàm thêm như thế, được tiếp xúc với xã hội nhiều nên đã phần nào làm họ thayđổi được nhận thức về vai trò của người vợ trong gia đình mình.

Bảng 3.2 Tình hình dân số và nguồn lao động của xã

STT Chỉ tiêu SL Năm 2007CC(%) SL Năm 2008CC(%) SL Năm 2009CC(%) 08/07 So sánh (%) 09/08 BQ

A Nhân khẩu– lao động

1.1 Khẩu thuần nông 3147 63,35 3153 60,81 3161 59,22 100,19 100,25 100,22

2.1 Lao động thuần nông 1793 66,7 1768 62,45 1730 59,97 98,61 97,85 98,23

( Nguồn : Ban thống kê xã, 2009)

3.1.3.2 Tình hình cơ sở vật chất kỹ thuật của xã

Trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong giai đoạnCông nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước như hiện nay, xã Hưng Thông đã xácđịnh cơ sở vật chất kỹ thuật có vai trò hết sức quan trọng trong phát triển kinh

tế xã hội của xã - nó là yếu tố quyết định đến năng suất lao động, đến hiệu quảcủa quá trình sản xuất kinh doanh Vì vậy, UBND xã đã và đang từng bướckhắc phục những khó khăn, yếu kém, tập trung đầu tư nâng cấp và xây dựngmới các hạng mục, công trình nhằm phục vụ tốt hơn nữa cho sự phát triển kinh

cũng như các hoạt động khác trên địa bàn xã Trong nhưng năm tới, xã đangphấn đấu 100% con đường của xã được bê tông hóa

Về giáo dục và đào tạo: Trong những năm qua, nhận thức được vai trò

vô cùng quan trọng của công tác giáo dục và đào tạo, nên cùng với phònggiáo dục và đạo tạo của huyện thì xã đã đặc biệt chú ý tới công tác phát triểngiáo dục Xã Hưng Thông là xã tương đối đặc biệt, nên trên địa bàn xã đã cóbốn ngôi trường của tất cả các cấp học từ trường mầm non đến trường phổthông trung học Ngoại trừ trường mầm non, trường tiểu học thì hai ngôitrường còn lại là những khu nhà cao tầng, khang trang tạo điều kiện thuận lợitốt nhất cho học sinh học tập Điều đặc biệt là cả hai ngôi trường trung học cơ

sở và trưng học phổ thông của xã đã có riêng các phòng học máy vi tính chohọc sinh

Về y tế, xã có 1 trạm y tế đầy đủ các phương tiện để khám chữa bệnhcho người dân, đội ngũ y – bác sỹ được đào tạo có chuyên môn, nhiệt tình,phục vụ tốt cho việc chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ cho bà con, đặc biệthàng tháng những người phụ nữ mang bầu của xã đểu được khám định kỳ tạitrạm xá Trạm y tế Hưng Thông được đánh giá là một trong hai trạm có đôngngười dân đến khám và chữa trị nhất của huyện Hưng Nguyên

Riêng về điện: vì Hưng Thông là quê hương của cố Tổng bí thư LêHồng Phong, nên từ năm 2008 đã được công ty điện lực huyện Hưng Nguyên

ưu tiên đầu tư, xây dựng các nguồn dây điện mới, 100% gia đình được dùngđiện tại gia ( không phải chi trả tiền điện qua hợp tác xã nên tránh được tìnhtrạng thu thêm tiền điện hay thu tiền điện quá đắt như ở một số địa phươngkhác hay cũng tránh được nạn ăn trộm điện của mỗi gia đình )

Bên cạnh những mặt đã đạt được thì hiên nay do mức độ đầu tư cơ sởvật chất chưa hợp lý, cùng với những hạn chế trong khâu quản lý, dẫn đếnmột số cơ sở vật chất hiện nay đã xuống cấp nên cần phải tu bổ và sửa chữakịp thời, nhất là hệ thống kênh mương tưới tiêu phục vụ cho nông nghiệp

( Nguồn: Ban thống kê xã, 2009)

3.1.3.3 Đặc điểm về điều kiện kinh tế của xã

Theo số liệu của ban thống kê xã, tình hình kinh tế - xã hội của xã trongnhững năm qua đã bắt đầu có những bước phát triển khá ổn định về giá trị,phản ảnh sự thay đổi về nền kinh tế của xã, cơ cấu giá trị sản xuất của cácngành cũng thay đổi

Trong cơ cấu kinh tế ngành lớn đã có sự chuyển dịch dần dần theo xuhướng giảm dần tỷ trọng ngành nông nghiệp và tăng dần tỷ trọng ngành sảnxuất tiểu thủ công nghiệp - xây dựng và thương mại - dịch vụ Cụ thể như:

Tỷ trọng ngành nông nghiệp trên địa bàn xã đã giảm, nhưng nhìnchung ngành nông nghiệp vẫn là ngành mang lại cho xã nhiều giá trị kinh tếnhất Với tổng giá trị kinh tế nông nghiệp năm 2007 là 72,47% và đến năm

2009 giảm xuống chỉ còn 61,68%, điều này được đánh giá là phù hợp với tìnhhình sử dụng đất đai và phương hướng phát triển của đảng bộ và nhân dân xãHưng Thông Trong tổng thể ngành nông nghiệp thì ngành trồng trọt vẫnchiếm thế chủ đạo với tổng giá trị kinh tế là 59,21% vào năm 2009 Riêng đốivới ngành chăn nuôi, thì năm 2008 dịch cúm gia cầm đã bùng phát tại khắp

các huyện, xã của tỉnh Nghệ An Dịch cúm gia cầm đã buộc xã Hưng Thôngphải tiêu diệt hơn 2000 con gia cầm, làm tổng giá trị kinh tế của ngành chănnuôi giảm 1,17 tỷ đồng so với năm 2007 Nhưng hiện nay thì ngành chăn nuôicũng đã bắt đầu phát triển trở lại.

Giá trị ngành tiểu thủ công nghiệp và xây dựng cao hơn giá trị củangành thương mại dịch vụ mang lại Sở dĩ có sự trái ngược trên là vì trong 11xóm thì hầu như tất cả các xóm đều có ngành phụ vào thời gian nhàn rỗi như

đi xây; đi sơn; làm mộc; làm của sắt, mái tôn… vv Hàng năm việc đi làmthêm như thế đã mang lại giá trị kinh tế bình quân trong 3 năm qua là 8,04% -đây có thể nói là điều đáng mừng của xã Tuy nhiên, thiết nghĩ thời gian tới

xã cần có những phương án cụ thể hơn nhằm tạo ra nhiều việc làm ổn địnhcho người lao động trên địa bàn xã bằng việc làm mộc và làm gò hàn

Ngành thương mại dịch vụ của xã đã liên tục tăng trong ba năm qua,song chưa phát triển đúng với tiềm năng sẵn có của xã Chính vì vậy mà sovới 3 ngành kinh tế thì ngành thương mại dịch vụ mang lại ít giá trị kinh tếnhất, với 19,5% so với tổng giá trị sản xuất chung của xã vào năm 2009

Nguyên nhân của tình hình trên là do đảng ủy và UBND xã chưa thật

sự ý thức được vai trò vô cùng quan trọng của ngành thương mại dịch vụ,cũng như chưa quy hoạch đúng khu vực dân cư xung quanh con đường quốc

lộ đi qua địa bàn của xã Mặt khác, do người dân chưa có nhiều vốn để có thể

mở mang, kinh doanh thêm các loại hình dịch vụ nhằm phát triển kinh tế

Vì vây, để có thể tận dụng được con đường quốc lộ 12.9 và con đường

du lịch nối quê Bác với quê hương của cố tổng bí thư Lê Hồng Phong, xã cần

có những quy hoạch đúng về khu dân cư sống xung quanh hai con đường này,cũng như việc tạo điều kiện cho người dân được vay vốn và khuyến khíchngười dân mở mang, kinh doanh thêm các loại hình dịch vụ trên địa bàn xãHưng Thông nói chung và trên hai con đường này nói riêng

3.1.3.3 Đặc điểm về điều kiện kinh tế của xã

Theo số liệu của ban thống kê xã, tình hình kinh tế - xã hội của xã trongnhững năm qua đã bắt đầu có những bước phát triển khá ổn định về giá trị,phản ảnh sự thay đổi về nền kinh tế của xã, cơ cấu giá trị sản xuất của cácngành cũng thay đổi.

Trong cơ cấu kinh tế ngành lớn đã có sự chuyển dịch dần dần theo xuhướng giảm dần tỷ trọng ngành nông nghiệp và tăng dần tỷ trọng ngành sảnxuất tiểu thủ công nghiệp - xây dựng và thương mại - dịch vụ Cụ thể như

Tỷ trọng ngành nông nghiệp trên địa bàn xã đã giảm, nhưng nhìnchung ngành nông nghiệp vẫn là ngành mang lại cho xã nhiều giá trị kinh tếnhất Với tổng giá trị kinh tế nông nghiệp năm 2007 là 72,47% và đến năm

2009 giảm xuống chỉ còn 61,68%, điều này được đánh giá là phù hợp với tìnhhình sử dụng đất đai và phương hướng phát triển của đảng bộ và nhân dân xãHưng Thông Trong tổng thể ngành nông nghiệp thì ngành trồng trọt vẫnchiếm thế chủ đạo với tổng giá trị kinh tế là 59,21% vào năm 2009 Riêng đốivới ngành chăn nuôi, thì năm 2008 dịch cúm gia cầm đã bùng phát tại khắpcác huyện, xã của tỉnh Nghệ An Dịch cúm gia cầm đã buộc xã Hưng Thôngphải tiêu diệt hơn 2000 con gia cầm, làm tổng giá trị kinh tế của ngành chănnuôi giảm 1,17 tỷ đồng so với năm 2007 Nhưng hiện nay thì ngành chăn nuôicũng đã bắt đầu phát triển trở lại

Giá trị ngành tiểu thủ công nghiệp và xây dựng cao hơn giá trị củangành thương mại dịch vụ mang lại Sở dĩ có sự trái ngược trên là vì trong 11xóm thì hầu như tất cả các xóm đều có ngành phụ vào thời gian nhàn rỗi như

đi xây; đi sơn; làm mộc; làm của sắt, mái tôn… vv Hàng năm việc đi làmthêm như thế đã mang lại giá trị kinh tế bình quân trong 3 năm qua là 8,04% -đây có thể nói là điều đáng mừng của xã Tuy nhiên, thiết nghĩ thời gian tới

xã cần có những phương án cụ thể hơn nhằm tạo ra nhiều việc làm ổn địnhcho người lao động trên địa bàn xã bằng việc làm mộc và làm gò hàn

Ngành thương mại dịch vụ của xã đã liên tục tăng trong ba năm qua,song chưa phát triển đúng với tiềm năng sẵn có của xã Chính vì vậy mà sovới 3 ngành kinh tế thì ngành thương mại dịch vụ mang lại ít giá trị kinh tếnhất, với 19,5% so với tổng giá trị sản xuất chung của xã vào năm 2009.

Nguyên nhân của tình hình trên là do đảng ủy và UBND xã chưa thật

sự ý thức được vai trò vô cùng quan trọng của ngành thương mại dịch vụ,cũng như chưa quy hoạch đúng khu vực dân cư xung quanh con đường quốc

lộ đi qua địa bàn của xã Mặt khác, do người dân chưa có nhiều vốn để có thể

mở mang, kinh doanh thêm các loại hình dịch vụ nhằm phát triển kinh tế

Vì vây, để có thể tận dụng được con đường quốc lộ 12.9 và con đường

du lịch nối quê Bác với quê hương của cố tổng bí thư Lê Hồng Phong, xã cần

có những quy hoạch đúng về khu dân cư sống xung quanh hai con đường này,cũng như việc tạo điều kiện cho người dân được vay vốn và khuyến khíchngười dân mở mang, kinh doanh thêm các loại hình dịch vụ trên địa bàn xãHưng Thông nói chung và trên hai con đường này nói riêng

Bảng 3.4 Kết quả sản xuất kinh doanh của xã

CC

(%)

GT

(Tỷ.đ )

CC

( % )

GT

(Tỷ.đ )