PHẠM XN LUẬN MODULE gdtx 25 MéT Sè VÊN §Ị CHUNG Về chơng trình giáo dục đáp ứng YÊU cầu CủA ngời học, cập nhật kiến thức, kĩ năng, chuyển giao c«ng nghƯ | A GIỚI THIỆU TỔNG QUAN — Ch ng trình Giáo d c th ng xuyên (GDTX) áp ng yêu c u c a ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh quy nh t i i m b, kho n 1, i u 45 Lu t Giáo d c 2005 — Ch ng trình GDTX áp ng yêu c u c a ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh ban hành theo Thông t 26/2010/TT— BGD T, ngày 27 tháng 10 n m 2010 c a B tr ng B GD& T, g m 05 Ch ng trình: Ch ng trình giáo d c pháp lu t; Ch ng trình giáo d c v n hoá — xã h i; Ch ng trình giáo d c b o v mơi tr ng; Ch ng trình giáo d c b o v s c kho ; Ch ng trình giáo d c phát tri n kinh t — Trong ch ng trình ã cung c p m t s chuyên chung ph m vi toàn qu c mà m i ng i c n quan tâm — Giúp cho HV báo cáo viên, h ng d n viên c n c vào ó mà biên so n tài li u, l a ch n ph ng pháp hình th c t ch c d y h c, ki m tra ánh giá nghi m thu k t qu h c t p — Giúp cho c s GDTX xây d ng, qu n lí n i dung ch ng trình khai thác tài li u, b trí GV/HDV ch ng hi u qu h n — V c u trúc c a t ng ch ng trình (g m ph n): M c tiêu; N i dung Ch ng trình yêu c u c n t; H ng d n th c hi n Ch ng trình + M c tiêu: V i m i ch ng trình u có xác nh m c tiêu chung, m c tiêu c th + N i dung Ch ng trình yêu c u c n t g m: Tên chuyên , m c c n t, ghi M c c n t quy nh rõ yêu c u v ki n th c, k n ng, thái c a t ng chuyên + H ng d n th c hi n Ch ng trình: xác nh ph m vi, quan i m xây d ng Ch ng trình; ph ng pháp hình th c t ch c d y h c; ph ng ti n d y h c; ánh giá k t qu h c t p; v n d ng ch ng trình theo vùng mi n, i t ng ng i h c | MODULE GDTX 25 B MỤC TIÊU TÀI LIỆU MỤC TIÊU CHUNG Qua nghiên c u chuyên , ng i h c nêu khái quát c u trúc t ng th , n i dung ch y u, nét c thù nh ng yêu c u c b n i v i vi c th c hi n Ch ng trình GDTX áp ng yêu c u ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh , ng th i bi t v n d ng, l a ch n chuyên biên so n tài li u ph c v nhu c u h c t p c a nhân dân MỤC TIÊU CỤ THỂ 2.1 Kiến thức — Xác nh c s c n thi t ban hành Ch ng trình GDTX áp ng yêu c u c a ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh — Nêu c ý ngh a, vai trị c a Ch ng trình i v i vi c nâng cao ch t l ng cu c s ng c a ng i dân — Nêu c c u trúc t ng th nh ng n i dung ch y u v l nh v c ki n th c Ch ng trình — Xác nh c nh ng yêu c u c b n i v i vi c th c hi n Ch ng trình — Nêu c nh ng nét c thù c a Ch ng trình (ph m vi, tính ch t, i t ng ) 2.2 Kĩ — Khái quát c n i dung ch y u, nét c thù yêu c u c b n c a Ch ng trình — Bi t cách l a ch n t ch c phát tri n Ch ng trình t i c s GDTX theo quy nh c a ngành GD& T nhu c u xã h i b i c nh hi n 2.3 Thái độ Có tinh th n trách nhi m v i nhu c u c a ng i dân, mong mu n cho c ng ng dân c phát tri n b n v ng MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CƠNG NGHỆ | C CÁC HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN NGUỒN — N i dung Ch ng trình GDTX áp ng yêu c u ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh ban hành theo Thông t 26/2010/TT— BGD T, ngày 27 tháng 10 n m 2010 c a B Giáo d c t o — S tay phát tri n Trung tâm h c t p c ng ng (TTHTC ) ph n vi t v k thu t l a ch n ch biên so n tài li u cho TTHTC — — — — — — H NG D N T CH C HO T NG T ch c ho t ng theo nhóm (t ng trung tâm GDTX, ho c theo c m) Hình th c h i th o nhóm theo câu h i ho c làm t p ho t ng S l ng — 25 ng i/nhóm (l p) Ch n 01 nhóm tr ng, 01 th kí Chu n b tài li u, ph ng ti n, a i m, v n phòng ph m cho l p h c Giám c Trung tâm GDTX ho c GV c t cán ch trì h i th o quán tri t m c ích, yêu c u, ph ng pháp làm vi c xác nh n k t qu h c t p, nghiên c u cho HV tham gia ng kí t h c cá nhân: S GD& T làm th t c ng kí, giao ho t ng t p HV hoàn thành t ch c nghi m thu k t qu h c t p cho cá nhân theo ph m vi tồn S , có th g i qua Email N u HV yêu c u, S GD& T t ch c gi i áp vào m t th i gian thích h p Hoạt động 1: Nêu số vấn đề chung Chương trình GDTX đáp ứng yêu cầu người học, cập nhật kiến thức, kĩ năng, chuyển giao công nghệ 1.1 MỤC TIÊU HOẠT ĐỘNG Sau hoàn thành ho t ng này, HV: 10 | MODULE GDTX 25 — Xác nh c s c n thi t ph i có m t ch ng trình áp ng yêu c u ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh — N m c c u trúc t ng th n i dung ch y u nét c thù yêu c u c b n th c hi n Ch ng trình H c li u: phát tay Ch ng trình giáo d c pháp lu t; Ch ng trình giáo d c v n hoá — xã h i; Ch ng trình giáo d c b o v mơi tr ng; Ch ng trình giáo d c b o v s c kho ; Ch ng trình giáo d c phát tri n kinh t ã ban hành Theo Thơng t s 26/2010/TT—BGD T 1.2 TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG * Cá nhân t c v Ch ng trình GDTX áp ng yêu c u c a ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh ban hành theo Thông t s 26/2010/TT—BGD T, ngày 27 tháng 10 n m 2010 c a B tr ng B GD& T * Th o lu n: nêu c s pháp lí, th c ti n ban hành Ch ng trình D a vào thông tin ngu n, t ng cá nhân tóm t t n i dung ch y u c u trúc t ng th c a Ch ng trình gi y A4 * Bài t p ho t ng: (tu th i gian mà l a ch n t p t ch c ho t ng theo nhóm) Bài t p 1: — N i dung ch y u c a Ch ng trình GDTX áp ng yêu c a ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh g m l nh v c sau ây: pháp lu t; v n hố — xã h i; b o v mơi tr ng; b o v s c kho ; phát tri n kinh t ; an ninh qu c phịng; tr — xã h i? — Các nhóm nêu tóm t t n i dung ch y u c a t ng l nh v c c th c a Ch ng trình xu t c n b sung thêm l nh v c khác cho Ch ng trình khơng? Gi i thích v xu t ó (cùng th o lu n chia s ) MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 11 Phi u h c t p: N i dung Ch ng trình GDTX áp ng yêu c u c a ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng chuy n giao công ngh — N i dung ch y u c a t ng l nh v c Ch ng trình — xu t b sung thêm n i dung khác — Lí c n b sung Bài t p 2: Hãy s p x p t sau vào t ng ph n c a b ng cho phù h p v i c u t o Ch ng trình: thái c n ph t, ki n th c, ph m vi, ph ng ti n d y h c, , chuyên , ghi chú, k n ng, m c ng pháp, hình th c t ánh giá k t qu ch c d y h c, h c t p, v n d ng Ch ng trình theo vùng mi n M c tiêu 12 | MODULE GDTX 25 N i dung Ch ng trình m c c n t H ng d n th c hi n Ch ng trình c ph n III H ng d n th c hi n Ch ng trình (1 ti t), sau ó tr l i câu h i sau: — Anh/ch nêu ph m vi c a Ch ng trình GDTX: — S khác gi a ph ng pháp d y h c cho tr em (h c sinh ph thông) v i ph ng pháp d y h c ng i l n gì? Nêu ph ng pháp d y h c ng i l n? + S khác nhau: + Các ph ng pháp d y h c ng i l n: — Chú ý v n d ng Ch so n chuyên ng trình cho phù h p phù h p a ph i t ng vùng mi n biên ng Bài t p 3: B n ph n bi n th có ng i k t lu n khơng c n thi t ph i ban hành m t Ch ng trình nh v y? MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CƠNG NGHỆ | 13 HV trình bày k t qu ho t ng 1, nhóm nh n xét k t lu n * Th o lu n nhóm v nét c thù c a Ch ng trình? (30 phút) Ph m vi, tính ch t, i t ng ng i d y, ng i h c, ph ng pháp, hình th c t ch c d y h c * Bài t p ho t ng Ch n m t s câu sau ph n ánh nét c thù c a Ch ng trình GDTX áp ng yêu c u ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh Ph i th c hi n úng theo trình t ã quy nh Ch ng trình Khơng quy nh ch t ch , lôgic theo c u trúc, th i gian Là ch ng trình m Có tính linh ho t m m d o Không d n n v n b ng ch ng ch Các nhóm trình bày n i dung th o lu n k t qu t p; cá nhân b sung GV h ng d n k t lu n b sung Hoạt động 2: Thảo luận ý nghĩa, vai trị Chương trình GDTX đáp ứng u cầu người học cập nhật kiến thức, kĩ chuyển giao công nghệ việc nâng cao chất lượng sống người dân cộng đồng 2.1 MỤC TIÊU HOẠT ĐỘNG — Xác nh vai trò c a chuyên Ch ng trình i v i i s ng xã h i a ph ng — ánh giá tác ng xã h i n i dung chuyên c khai thác phát tri n ph bi n t i m i t ng l p nhân dân — Giúp cho báo cáo viên, h ng d n viên nh h ng xây d ng tài li u, ph bi n ki n th c chuyên ngành cho c ng ng 14 | MODULE GDTX 25 2.2 TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG * Th o lu n nhóm ho c t tr l i câu h i sau: — M t xã h i khơng có pháp lu t, ho c m i ng i dân không hi u bi t pháp lu t s th nào? — N u b n khơng có hi u bi t s cu c s ng c a b n s th nào? ng nh t v v n hố — xã h i giá tr — Khi b n thân ng i gia ình b m au, b nh t t b n c n quan tâm nh t t i i u gì? — N u mơi tr ng n c, khơng khí n i b n s ng b nhi m ngày tr m tr ng b n hành ng th nào? MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CƠNG NGHỆ | 15 — Vai trò c a phát tri n kinh t b n v ng mang n cho cá nhân xã h i i u gì? * Th o lu n ch rõ tác d ng c a t ng ch phát tri n kinh t — xã h i a ph ng trình i v i vi c n nh ng T ng cá nhân có th khái quát l i: theo s t ch n (hình cây, hình kh i ) th y ý ngh a c a ch ng trình v i cu c s ng Các nhóm trình bày, nhóm khác b sung tranh lu n ph n bi n GV k t lu n b sung ĐÁNH GIÁ — Các ho t ng có tác d ng nâng cao hi u bi t cho b n v m t s v n chung nét c thù c a Ch ng trình khơng? — Các câu h i, t p nêu ho t ng có giúp b n hi u sâu phát tri n t cho b n không? Hoạt động 3: Vận dụng để lựa chọn tài liệu, học liệu phục vụ chuyên đề Chương trình GDTX nhằm phổ biến cho trung tâm học tập cộng đồng 3.1 MỤC TIÊU HOẠT ĐỘNG — Ng i h c hi u c t m quan tr ng c a tài li u, h c li u v i vi c chuy n t i n i dung Ch ng trình GDTX áp ng yêu c u ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh n ng i h c trung tâm h c t p c ng ng — Bi t cách l a ch n, ch nh s a tài li u, h c li u phù h p theo n i dung chuyên c a Ch ng trình nh m ph bi n cho TTHTC 16 | MODULE GDTX 25 + C n chu n b k k ho ch th nghi m, bao g m m c ích, n i dung, th i gian, a i m, s HV, s l p th nghi m, GV th nghi m, ng i ánh giá, ng i ghi biên b n, + Chu n b phôtô tài li u cho HV ho c nhóm HV + Chu n b c ng tài li u ti n ki m ch ng, ánh giá + Chu n b phi u i u tra phôtô cho GV HV + Chu n b trang thi t b c n thi t cho th nghi m (giá , catset, u video, bút d , gi y, b ng, ph n, ) — Vi c th nghi m có th c ti n hành theo cách sau ây: • TTHTC có th t ch c l p h c/t ch c h p nhân dân gi i thi u tài li u (theo úng cách h ng d n s d ng tài li u nh t ch c cho m i ng i c, xem tranh, th o lu n) Sau ó, yêu c u HV cho bi t ý ki n ánh giá c a v tài li u qua phi u ánh giá • TTHTC có th phát tài li u cho m i ng i mang v nhà c Sau ó t ch c xin ý ki n ánh giá v tài li u B c 8: S a ch a hoàn thi n Sau th nghi m ho c t ch c xin ý ki n chuyên gia, c n ph i s a ch a hoàn thi n theo b c sau: — Phân tích, t ng h p l i k t qu th nghi m ho c ý ki n c a nhóm biên so n/chuyên gia — Ti p thu ý ki n óng góp bàn b c cách s a ch a, hoàn thi n — B sung, i u ch nh kênh ch , kênh hình ph n h ng d n gi ng d y theo ý ki n góp ý e) GV có nhi m v h ng d n TTHTC t biên so n lo i tài li u nh th nào? M i xã huy n có nh ng v n , nh ng nhu c u h c t p c thù riêng mà TTGDTX huy n không th áp ng c Vì th , ngồi vi c tr c 28 | MODULE GDTX 25 ti p biên so n tài li u cho TTHTC , TTGDTX c n h ng d n cho TTHTC t biên so n tài li u cho c ng ng Các tài li u c ng ng t biên so n s phù h p h n TTHTC có th t biên so n tài li u TTGDTX nên: — T ch c t p hu n nâng cao n ng l c cho cán b , GV/HDV c a TTHTC bi t cách khai thác, l a ch n, ch nh s a tài li u s n có a ph ng ho c bi t cách t biên so n tài li u m i cho c ng ng c a (Tham kh o Tài li u H ng d n biên so n tài li u Trung tâm h c t p c ng ng, Vi n Chi n l c Ch ng trình biên so n, UNESCO Hà N i tài tr ) — T ch c tr i biên so n tài li u cho TTHTC mà ng i biên so n cán b , GV/HDV c a TTHTC Ngoài ra, nên m i nh ng ngh nhân, nh ng ng i có kinh nghi m c ng ng, cán b u ngành a ph ng, cán b có n ng l c c a oàn th nh H i Ph n , H i Nơng dân, ồn Thanh niên C ng s n H Chí Minh, H i Khuy n h c, H i C u chi n binh, H i Ng i cao tu i, H i Làm v n,… MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 29 E PHỤ LỤC Các ví d : Cách biên so n tài li u theo chun ã có ch ng trình c a Trung tâm Nghiên c u Giáo d c khơng quy: N i dung Mc cn t S d ng — Phân tích c l i ích c a n c m a n cm a i v i cu c s ng ng i — Bi t cách xây d ng c h th ng thu gom, l u tr n c m a ph c v cho sinh ho t gia ình — Bi t cách s d ng n c m a không nh h ng n s c kho — Ph bi n c cho c ng ng bi t cách s d ng n c m a — Ý th c c s d ng n c m a sinh ho t Ghi — HV bi t có th v n d ng m t s cách thu gom, x lí s d ng n c m a hi u qu — N c m a không b ô nhi m SỬ DỤNG NƯỚC MƯA Phần NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ N c tài nguyên vô quan tr ng, quy t nh s t n t i phát tri n c a s s ng Trái t Tài nguyên n c m t nh ng y u t quy t nh s phát tri n kinh t — xã h i c a m t vùng lãnh th hay m t qu c gia Cùng v i s gia t ng dân s , phát tri n kinh t , v n hoá, xã h i, nhu c u dùng n c ngày t ng, tình tr ng ngu n n c m t ngày b khan hi m, n c m a c coi m t ngu n tài nguyên r t quan tr ng 30 | MODULE GDTX 25 I NƯỚC MƯA LÀ GÌ? N c m a m t d ng ng ng t c a h i n c g p i u ki n l nh M a có d ng nh : m a phùn, m a rào, m a á, d ng khác nh t, m a t, s ng N c m a c hình thành theo chu trình: Lượng trữ khí Lượng trữ băng tuyết Bốc Giáng thuỷ Dịng chảy sơng Suối Dịng chảy ngầm Bốc Dòng chảy mặt Dòng chảy tuyết tan Thấm Ngưng Thăng hoa Bốc Lượng trữ nước Lượng trữ đại dương Lượng trữ nước ngầm Hình 1: Vịng tu n hồn c a n c D i s c nóng c a M t Tr i, n c ao, h , sông, su i, bi n, bay h i vào khơng khí Lên cao g p l nh, h i n c ng ng t l i thành nh ng h t n c r t nh t o nên nh ng ám mây Các ám mây ti p t c bay lên cao Càng lên cao l nh, nhi u h t n c nh ng l i h p thành gi t n c l n h n, tr u n ng r i xu ng thành m a Sau ó n c m a r i xu ng m t t, bi n, sông, su i, ao, h ch y bi n l i ti p t c l p l i vòng tu n hồn II LỢI ÍCH CỦA NƯỚC MƯA ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG CON NGƯỜI Hi n nay, m c n c ng m Vi t Nam liên t c xu ng r t th p, s xâm nh p m n ngày sâu vào n i ng, ngu n n c b ô nhi m Vi t Nam MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 31 — — — + + + + + + — — — — — — — 32 | c thiên nhiên u ãi có l ng m a d i n c m a có nhi u l i ích i v i i s ng ng i ó là: B o v môi tr ng: M a xu ng làm cho khơng khí lành h n, cu n trơi b i b n, hố ch t, x ng d u, v ng m t t (r a trôi ch t ô nhi m môi tr ng b m t) ng th i n c m a c th m l c qua t làm gi m b t ô nhi m n c ng m Giúp i u hồ khí h u: M a xu ng làm mát nhà c a, xanh môi tr ng xung quanh v mùa hè; làm m v mùa ơng Góp thêm ngu n n c s d ng: Có th s d ng n c m a vào nh ng vi c h ng ngày nh : T i Lau nhà X , d i nhà t m R a xe Gi t qu n áo Bù n c h b i Có th dùng cho vi c n, u ng n u có ph ng pháp l c kh trùng h p v sinh Góp ph n tái n p ngu n n c d i t, b sung cho ngu n d tr n c m t n c ng m Góp ph n pha lỗng ngu n n c b ô nhi m n ng ph c h i q trình hố h c sinh h c Góp ph n gi n nh áp su t a t nh ch ng lún s t vùng ô th Gi m thi u ngu n n c s d ng s n xu t, phòng nguy c cháy n t i công ty, nhà máy, xí nghi p, Giúp b sung k l ng n c t i ph c v cho nông nghi p N c m a l u tr ao, h , góp ph n quan tr ng trì mơi tr ng sinh thái bi n, sông, su i, ao, h , m l y MODULE GDTX 25 Ngoài ra, s d ng l i l ng n c m a s ti t ki m c nhi u n ng l ng vi c cung c p n c ng t, hi n ang v n thi u h t, khan hi m n c s ch c a khu v c thành th III THU GOM, LƯU TRỮ NƯỚC MƯA PHỤC VỤ CHO SINH HOẠT Một số biện pháp thu gom, lưu trữ nước mưa cho sinh hoạt — V i nh ng l i ích c a n c m a em l i i v i i s ng ng i, c n qu n lí n c m a t r i xu ng, phân b m t b ng, th m ph , ng m vào t i vào khu v c gom n c (sông, su i, h ch a bi n) Do ó, t n d ng ngu n n c m a cho sinh ho t, m i h gia ình có th t xây h th ng thu gom n c m a x lí s b tr c s d ng Có th dùng bi n pháp thu gom, l u tr n gi n, hi u qu nh sau: S d ng ng máng c m a t mái nhà ho c t C n có l i l c th a c n l i c ng nh ch t b n không cho r i vào lu, b ch a Trong lu, b ch a n c m a nên th cá v a di t b g y v a giúp phát hi n tình tr ng n c m a b ô nhi m n ng B ch a n c m a c n xây úng quy cách, có n p y, xa ngu n nhi m nh ch rác, chu ng nuôi gia súc, gia c m, khu v sinh nh m tránh ô nhi m ngu n n c mái h ng khác vào b — h ng, d n n H ng n c m a t lu ch a d i , ch a mái nhà, qua m t t m t ph n n c m a ng ng c ch a b a xu ng b , c thi t k (l p thêm vòi, b m tay ti n cho trình s d ng x s ch b ch a) ho c d i t S d ng d n d p v sinh, s d ng nhà v sinh, t i cây, — Ch a n c m a b l n t c nh m t t N u có di n tích, nên dùng nh t b n ch a n c, m i b n kho ng 1,5 m3 M i b ch a c l p t thêm m t chi c b m tay m t vịi nh b t c c ng có th s d ng T máng n c m a ch y vào b n nên có mái nhà, sân th m t l ng i ch c ch n nh ng th a ng n không cho rác, chu t, gián,… l t c cho áp l c n c t b n ch a n c m a m nh, n u có i u ki n, nên cao (ví d tr n bê tông, tr ng h p ph i b n n c v trí c a bê tông ch u l c) N c m a nên ch a b n inox, d i áy b n có van x th nh tho ng v sinh b n d dàng vào b n n MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CƠNG NGHỆ | 33 — h th ng m ng, ao nh (trong v n) ch a n c m a: Ngu n n c r t phù h p t i cây, r a xe — T o n n t thu gom n c m a làm cho ng m vào t Có th b i thêm t b m t, n c m a th m vào mau chóng Và r i ti p c n ch ó d ng rau c qu tr ng c, bóng mát, ch n gió t ó góp ph n ki m sốt s xói mịn, t o thêm v p, — Tr ng lên mái nhà, giàn leo lên b t ng thu nh n n c m a: ch u cây, khung h p t tr ng rau, xanh (c n tính tốn s c ch u ng c a mái nhà c ) C n cân nh c, tính tốn v i ng t, ph n mái cao n ng, s a tr ng tâm kh i nhà lên cao, ó khơng i u t t, d nhiên nhà s y u b rung l c b i ng t Một số lưu ý thu gom sử dụng nước mưa Ng i ta ã tính r ng, m t gi t m a (kho ng 50mg) r i t cao 1km s “r a” 16,3 lít khơng khí C n c vào di n tích c a m t gi t r i, m t lít n c m a r a 3,25 × 105 lít khơng khí Vì v y, n c m a ch a nhi u b i, vi khu n, t p ch t hoá h c nhi u hay tu thu c vào mùa t ng vùng: ng b ng, mi n núi, thành ph hay khu công nghi p, M t khác m a nhi u, lâu vi khu n t p ch t n c m a M ts l u ý: — Không thu gom n c m a vùng ang b nhi m: ví d m a t mây phóng x — Ti n hành v sinh mái nhà vào u mùa m a — Nên h ng n c m a sau m a to c kho ng 10 — 15 phút, n c m a làm trôi s ch cát b i ch t nhi m có khơng khí, mái nhà máng d n n c — Lu, b ch a n c m a ph i s ch, thay c th ng xuyên ph i có n p y Có th ni cá lu, b di t b g y — N c m a dù nh ng không ph i vô trùng v y c n ph i l ng l c un sôi tr c s d ng 34 | MODULE GDTX 25 — Ph i n ng n c thay th un sôi: m t ph ng pháp x lí n c sinh ho t dành cho h gia ình có tên SODIS c nhà khoa h c thu c Vi n Khoa h c — Công ngh Môi tr ng Liên bang Thu S (EAWAG) Trung tâm Nghiên c u N c V sinh môi tr ng cho n c ang phát tri n Thu S (SANDEC) nghiên c u t n m 1991 Ch c n l y n c t thiên nhiên vào thi t b ch a n c nh lu, kh p, thau, ch u, cho l ng c n m t ngày, ho c dùng cát hay v i l c, dùng phèn chua k t t a c n b n ( i v i n c có c cao), sau ó l y ph n n c vào chai nh a em ph i d i ánh n ng m t tr i t gi n 17 gi (n u tr i n ng g t) ho c ph i ngày n u tr i râm mát (xem hình) B c 1: R a s ch chai ch a n c B c 2: y n c vào chai v n n p B c 3: Ph i n ng chai d i ánh sáng m t tr i t kho ng gi sáng n gi chi u t chai lên m t t m tôn m i Không t chai mái nhà l p b ng r m tránh nguy c cháy B c 4: N c ã s n sàng u ng Hình 2: B n b c ti n hành ph i n ng n c theo k thu t SODIS MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CƠNG NGHỆ | 35 TÓM T T 1) N c m a: N c m a m t d ng ng ng t c a h i n c g p i u ki n l nh 2) L i ích c a n c m a i v i i s ng ng i — B o v môi tr ng, gi m b t ô nhi m n c ng m — Giúp i u hoà khí h u — óng góp thêm ngu n n c s d ng vào nh ng vi c hàng ngày — Có th dùng cho vi c n, u ng n u có ph ng pháp l c kh trùng h p v sinh — Góp ph n tái n p ngu n n c d i t, b sung ngu n d tr n c m t, n c ng m — Góp ph n pha lỗng ngu n n c b ô nhi m — Gi n nh áp su t a t nh ch ng lún s t vùng ô th — Gi m thi u ngu n n c s d ng s n xu t, phòng nguy c cháy n — Giúp b sung k l ng n c t i ph c v cho nông nghi p — Duy trì mơi tr ng sinh thái bi n, sông, su i, ao, h , m l y 3) Thu gom, l u tr n c m a ph c v cho sinh ho t gia ình — S d ng ng máng h ng, d n n c m a t mái nhà vào b ch a — H ng n c m a t mái nhà, qua m t ng ng a xu ng b , lu ch a d i t, m t ph n n c m a c ch a b c thi t k mái nhà, sân th ng — Ch a n c m a b l n t c nh m t t T máng n c m a ch y vào b n nên có m t l i ch c ch n, th a ng n không cho rác, chu t, gián,… l t vào b n n c 36 | MODULE GDTX 25 — h th ng m ng, ao nh (trong v n) ch a n c m a — T o n n t thu gom n c m a làm cho ng m vào t — t ch u cây, khung mái nhà, tr ng leo 4) M t s l u ý trình thu gom s d ng n c m a — Không thu gom n c m a vùng b nhi m (ví d mây nhi m phóng x ) — Ti n hành v sinh mái nhà vào u mùa m a — Nên h ng n c m a sau m a to c kho ng 10 — 15 phút, n c m a làm trôi s ch cát b i ch t nhi m có khơng khí, mái nhà máng d n n c — Lu, b ch a n c m a ph i s ch, thay c th ng xuyên ph i có n p y Có th ni cá lu, b di t b g y — N c m a dù nh ng không ph i vơ trùng v y c n ph i l ng l c un sôi tr c s d ng Phần HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN CHUYÊN ĐỀ I MỤC TIÊU — — — — — H c xong chuyên này, ng i h c có th : Phân tích c l i ích c a n c m a i v i cu c s ng ng i Bi t cách xây d ng c h th ng thu gom, l u tr n c m a ph c v cho sinh ho t gia ình Bi t cách s d ng n c m a không nh h ng n s c kho Ph bi n c cho c ng ng cách s d ng n c m a Có ý th c s d ng n c m a sinh ho t MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 37 II CHUẨN BỊ — — — — B ng, ph n Gi y A0, bút d , b ng dính hai m t Các t m gi y màu nh Hình v v “Vịng tu n hồn n c” “B n b c ti n hành ph i n ng n c theo k thu t SODIS” III GỢI Ý TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG Nội dung 1: Nước mưa gì? Hoạt động 1: Thảo luận tồn lớp mơ tả vịng tuần hồn nước — Treo hình v v vịng tu n hồn c a n c t nhiên — H ng d n HV quan sát hình v , c ch hình v ; mô t h ng m i tên — H ng d n HV nhìn vào hình v mơ t vịng tu n hồn n c — H ng d n th o lu n v i g i ý: Trên c s ã bi t v vòng tu n hoàn c a n c, cho bi t n c m a Tóm t t: N c m a m t d ng ng ng t c a h i n c g p i u ki n l nh Nội dung 2: Lợi ích nước mưa đời sống người Hoạt động 2: Thảo luận cặp đơi lợi ích nước mưa đời sống — H ng d n hai HV ng i c nh t o m t c p ôi — Phát cho m i c p 1/4 t A4 — H ng d n t ng c p trao i v : L i ích c a n c m a i v i i s ng ng i — M i m t s c p chia s ý ki n tr c c l p — Ghi tóm t t ý ki n lên b ng, c p ôi khác b sung 38 | MODULE GDTX 25 Nội dung 3: Thu gom, lưu trữ nước mưa phục vụ cho sinh hoạt Hoạt động 3: Thảo luận nhóm cách thu gom, lưu trữ nước mưa phục vụ cho sinh hoạt — + + — — + + — + — + + + + — + + + Chia l p thành nhóm nh , m i nhóm t — HV giao nhi m v : Nêu bi n pháp thu gom, l u tr n c m a ph c v cho sinh ho t Nh ng l u ý trình thu gom s d ng n c m a Các nhóm th o lu n, ghi k t qu lên gi y A0 Báo cáo k t qu th o lu n: M i nhóm treo k t qu th o lu n lên t ng M i t t c HV i n k t qu th o lu n c a nhóm khác, c nh n xét xem có trùng khác v i ý ki n c a nhóm (kho ng 15 phút) M t nhóm trình bày k t qu th o lu n, nhóm khác l ng nghe Sau m i ng i ã xem h t k t qu , m i m t s HV phát bi u ý ki n v cách thu gom, l u tr n c m a ph c v cho sinh ho t nh ng l u ý Tóm t t: Các bi n pháp thu gom, l u tr n c m a ph c v cho sinh ho t: S d ng ng máng h ng, làm b h ng n c m a t mái nhà, sân th ng; ch a n c m a b l n t c nh m t t; Nên có m t l i ch c ch n, th a ng n không cho rác, chu t, gián,… l t vào b n n c; h th ng m ng, ao nh (trong v n); t o n n t thu gom n c m a; t ch u mái nhà, tr ng leo lên t ng Nh ng l u ý trình thu gom s d ng n c m a: Không thu gom n c m a vùng ang b ô nhi m; Ti n hành v sinh mái nhà vào u mùa m a; Nên h ng n c m a sau m a to c kho ng 10 — 15 phút; MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 39 + Lu, b ch a n c m a ph i s ch, thay c th ng xuyên ph i có n p y; + C n ph i l ng l c un sơi tr c s d ng Có th ph i n ng n c thay th ung sôi theo ph ng pháp SODIS — Gi i thi u k thu t SODIS ph i n ng n c + Treo hình v “B n b c ti n hành ph i n ng n c theo k thu t SODIS” + M i m t HV c n i dung c a b n b c ph i n ng n c có th u ng — L u ý HV: n c x lí theo k thu t SODIS c ng không c ô nhi m nh hoá ch t c h i, n i ch a n c th i,… K t lu n: Con ng i sinh v t không th t n t i n u khơng có n c, n c kh i ngu n c a s s ng V i nh ng l i ích c a n c m a em l i i v i i s ng ng i, c n qu n lí n c m a t r i xu ng, s d ng n c m a h p lí ti t ki m nhi m v c a m i công dân 40 | MODULE GDTX 25 TÀI LIỆU THAM KHẢO (Của Phụ lục) B Giáo d c t o — UNESCO Hà N i, Hãy b o v tài nguyên n c s phát tri n c a c ng ng, Hà N i, tháng 10/2009 Tuananh, 14/4/2008, N c m a có v sinh không? http://nuocviet.msnboard.net/ /topic—t35.htm Thanh Lê, Làm s ch n c u ng b ng ph i n ng http://nld.com.vn, ngày 20/3/2008 Oanh Lê, N c m a — ngu n tài n guyên c n c nghiên c u s d ng hi u qu , www.vinhlong.agroviet.gov.vn Lê c Toàn (S u t m), 200 câu h i v môi tr ng, B Tài nguyên Môi tr ng, http://www.monre.gov.vn D ng Ti n, Thu n c m a, gi m ng p, www.nguoidothi.vn Nguy n Thanh Tu n, (báo S c Kho & i S ng), N c m a có th khơng s ch, http://vietbao.vn, ngày 25/7/2010 UNESCO U ban Qu c gia v Ch ng trình thu v n qu c t , S tay ph bi n ki n th c tài nguyên n c, NXB Nông nghi p, 2006 Không nên n n c m a có mây phóng x , www.vovnews.vn, ngày 31/3/2011 10 L i khuyên v s d ng n c s ch, www.edu.hochiminhcity.gov.vn 11 N c m a có c khơng?, www.vnzom.com (ngu n: t Khoa h c), ngày 12/6/2010 12 Các trang web: Website: http://www.nea.gov.vn; Vietnamnet; Tuoitreonline; L i bình: Có nhi u tài li u nói v n c m a, m i tài li u l i khai thác gi i thi u theo m t cách riêng, ph thu c t ng i t ng hình th c chuy n t i thơng tin Cách biên so n dùng ph bi n theo l p h c t i TTHTC MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC … CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 41 F DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1) Ch ng trình giáo d c th ng xuyên áp ng yêu c u ng i h c, c p nh t ki n th c, k n ng, chuy n giao công ngh ban hành theo Thông t s 26/2010/TT— BGD T, ngày 27/10/2010 2) S tay phát tri n trung tâm h c t p c ng ng 3) Thông T s 26/2010/TT— BGD T, ngày 27/10/2010 c a B tr ng B GD& T 05 Ch ng trình giáo d c th ng xuyên áp ng yêu c u ng i h c 4) Quy t nh s 09/2008/Q —BGD T, ngày 24/3/2008 c a B tr ng B GD& T ban hành Quy ch ho t ng c a trung tâm h c t p c ng ng 5) Thông t s 40/2010/TT— BGD T c a B GD& T, ngày 30/12/2010 6) Thông t s 33 /2011/TT— BGD T, ngày 03/8/2011 c a B GD& T 7) Quy t nh s 01/2007/Q — BGD T, ngày 02/01/2007 c a B GD& T 8) Các gi ng c a báo cáo viên t i Trung tâm h c t p c ng ng a ph ng v l nh v c, tài li u biên so n c a a ph ng 9) Tài li u b i d ng th ng xuyên giáo viên chu kì t 1992 n 10) Tài li u vi t v ph ng pháp t h c t h c có h ng d n c a nhà xu t b n Giáo d c 11) S tay nghi p v qu n lí t ch c ho t ng trung tâm h c t p c ng ng S GD& T Hồ Bình 42 | MODULE GDTX 25