Đại học kinh tế quốc dân khoa khoa học quản lý Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Đề tài: Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nớc Hải Dơng: Thực trạng giải pháp Sinh viên: Lớp: Khoá: Giáo viên hớng dẫn: N.D.T Quản lý kinh tế B K39 PGS.TS Phạm Ngọc Côn Hà nội 12/2000 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 Lời nói đầu Lý luận thực tiễn rõ việc xây dựng phát triển doanh nghiệp nhà nớc cấu kinh tế hàng hoá nhiều thành phần tất yếu khách quan Song, nguyên nhân lịch sử nớc ta phát triển tràn lan doanh nghiệp nhà nớc ngành lĩnh vực đời sống kinh tế xã hội, với hoạt động hiệu phần lớn doanh nghiệp nhà nớc lại cản trở trực tiếp việc phát huy vai trò chúng cấu kinh tế hàng hoá nhiều thành phần tạo nên gánh nặng quản lý vĩ mô kinh tế Trong công đổi kinh tế, việc đổi doanh nghiệp nhà nớc đợc coi nhiệm vụ vừa bản, vừa cấp thiết Cổ phần hoá phận doanh nghiệp nhà nớc nội dung phơng hớng đổi doanh nghiệp nhà nớc Quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Việt nam đợc thực từ đầu năm 1990, trải qua 10 năm thực đến ngày 19 tháng năm 2000 nớc thực đợc 448 DNNN thành công ty cổ phần Quá trình đợc đánh giá chậm trễ so với khả yêu cầu thúc đẩy việc đổi doanh nghiệp nhà nớc Việc đánh giá cách nghiêm túc khách quan công việc làm, xác định kết tích cực đạt đợc tồn tại, khó khăn cản trở nguyên nhân chúng, từ đa giải pháp sát thực nhằm thúc đẩy trình cổ phần hoá năm tới việc làm cần thiết Tỉnh Hải Dơng địa phơng có nhiều doanh nghiệp nhà nớc khuôn khổ đổi doanh nghiệp nhà nớc, Trang Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc đợc tỉnh quan tâm ý Để thúc đẩy việc cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc, năm qua tỉnh trọng vận dụng sáng tạo linh hoạt chủ trơng sách chung cổ phần hoá vào điều kiện cụ thể Nhờ việc cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc tỉnh quản lý thu đợc kết tích cực Tuy nhiên, trình nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp cần nghiên cứu giải Việc nghiên cứu đề tài "Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng thực trạng giải pháp" nhằm thực mục tiêu sau: - Hệ thống hoá vấn đề lý luận chủ trơng, sách Đảng Nhà nớc cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc - Đánh giá thực trạng trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng năm qua, xác định kết tích cực đạt đợc, tồn nguyên nhân - Đề xuất giải pháp góp phần thực có hiệu công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng Năm 2000 nói năm tỉnh Hải Dơng triển khai thực cổ phần hoá đồng bộ, khoa học kiên xác định đợc vừa mục tiêu vừa động lực trình đổi xếp doanh nghiệp Từ năm 1994 đến hết năm 1999 Hải Dơng tiến hành cổ phần hoá doanh nghiệp (có doanh nghiệp chuyển sang 2000) năm 2000 Hải dơng tiến hành triển khai doanh nghiệp, đến 31/12/2000 có thêm doanh nghiệp thức sang hoạt động theo Trang Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 mô hình công ty cổ phần doanh nghiệp xác định song giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá Cơ cấu đề tài bao gồm 03 phần nh sau: Phần 1: Cổ phần hoá -Một phơng hớng quan trọng hệ thống đổi DNNN Phần 2: Thực trạng công tác cổ phần hoá DNNN Hải dơng Phần 3:Một số giải pháp thúc đẩy công tác cổ phần hoá Lời cam đoan: Em xin cam đoan nội dung báo cáo viết thân thực hiện, không chép, cắt ghép báo cáo luận văn ngời khác Nếu sai phạm em xin chịu kỷ luật với nhà trờng Hải dơng, ngày 20 tháng năm 20001 Ký tên Nguyễn Đức Trờng Trang Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp Đề tài Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nớc Hải Dơng: Thực trạng giải pháp Phần I Cổ phần hoá - Một phơng hớng quan trọng đổi hệ thống doanh nghiệp nhà nớc I Những vấn đề lý luận cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Quan niệm cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Sự cần thiết phải thực cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Qui trình chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần II Hệ thống văn hớng dẫn cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc III Khái quát tình hình chung cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Việt Nam Giai đoạn thí điểm (1992 1995) Giai đoạn mở rộng (1996 - 6/1998) Giai đoạn thực theo Nghị định 44/CP đến Phần thứ hai Thực trạng công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng I Khái quát chung trình đổi doanh nghiệp nhà nớc Hải dơng Khái quát tình hình hệ thống doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng Quá trình thực đổi doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng II Tình hình thực cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng Các chủ trơng tỉnh Hải Dơng cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Tình hình thực khâu công tác trình chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần Hải Dơng III Kết khó khăn, vớng mắc nảy sinh từ trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng Những kết qúa trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc đến Trang Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 cuối năm 2000 Những khó khăn vớng mắc nảy sinh trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng Phần thứ ba Một số giải pháp thúc đẩy công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng I Đẩy mạnh nâng cao hiệu công tác phổ biến tuyên truyền chủ trơng cổ phần hoá II Hoàn thiện sách u đãi với ngời lao động doanh nghiệp cổ phần hoá III Hoàn thiện việc xác định giá trị doanh nghiệp tiến hành cổ phần hoá IV Đổi tổ chức đạo trình cổ phần hoá V Phát huy vai trò thị trờng chứng khoán việc hình thành phát triển công ty cổ phần Trang Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp Phần I : Cổ phần hoá - phơng hớng quan trọng đổi hệ thống doanh nghiệp nhà nớc I Những vấn đề lý luận cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Quan niệm cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Trong kinh tế thị trờng có quản lý nhà nớc, loại hình tổ chức kinh doanh đợc tổ chức đa dạng Công ty cổ phần loại hình tổ chức kinh doanh có đặc trng riêng có u trội so với loại hình tổ chức kinh doanh khác Công ty cổ phần loại hình doanh nghiệp có t cách pháp nhân đó: - Vốn điều lệ đợc chia thành nhiều phần gọi cổ phần - Cổ đông (ngời sở hữu cổ phần) chiu trách nhiệm nợ nghĩa vụ tài sản khác doanh nghiệp phạm vi số vốn góp - Cổ đông có cổ phiếu phổ thông đợc tự chuyển nhợng cổ phần cho ngời khác - Cổ đông tổ chức, cá nhân, thờng hạn chế mức tối đa, mà có hạn chế số lợng tối thiểu Ưu công ty cổ phần so với loại hình tổ chức kinh doanh khác, chủ yếu doanh nghiệp t nhân công ty trách nhiệm hữu hạn, thể hai điểm chủ yếu sau: - Khả huy động nguồn vốn khác nớc vào phát triển sản xuất kinh doanh, từ nguồn vốn nhỏ lẻ, đến nguồn vốn lớn Khả thể thu hút vốn để thành lập công ty cổ phần, mà trình phát triển công ty Khi thị trờng chứng khoán vào hoạt động có hiệu Trang Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 - Sự gắn kết chặt chẽ quyền sở hữu, quyền quản lý quyền sử dụng tài sản vốn doanh nghiệp Sự gắn kết thể tập trung cấu chế quản lý điều hành công ty cổ phần Vì quyền lợi trách nhiệm thiết thân mình, cổ đông quan tâm đến trình sản xuất kinh doanh doanh nghiệp, đóng góp trí tuệ công sức vào phát triển hiệu hoạt động doanh nghiệp Trong thực tế, có nhiều cách thức khác để hình thành công ty cổ phần Tuy nhiên, có hai hình thức chủ yếu sau - Một số ngời có ý tởng khả kinh doanh khởi xớng kêu gọi ngời góp vốn đăng ký thành lập công ty cổ phần Những ngời đợc gọi cổ đông sáng lập họ có quyền lợi đặc biệt thời hạn định theo quy định luật pháp trí cổ đông khác - Chuyển loại hình tổ chức kinh doanh công ty cổ phần thành doanh nghiệp thuộc loại hình công ty cổ phần.Chẳng hạn, công ty trách nhiệm hữu hạn chuyển sang hoạt động theo qui chế công ty cổ phần sau có trí thành viên đợc quan nhà nớc có thẩm quyền chấp nhận Việc chuyển hoá loại hình doanh nghiệp công ty cổ phần đợc gọi cổ phần hoá Đây tợng tự nhiên kinh tế thị trờng, với tồn đa dạng loại hình doanh nghiệp, nhà kinh doanh có khả có quyền tự lựa chọn loại hình doanh nghiệp thích ứng khuôn khổ qui định pháp luật để pháp huy khả kinh doanh Từ quan niệm trên, thấy cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc việc chuyển doanh nghiệp mà chủ sở hữu Nhà nớc (doanh nghiệp đến sở hữu) thành công ty cổ phần (doanh nghiệp đa sở hữu) chuyển doanh nghiệp từ chỗ hoạt động theo luật doanh nghiệp nhà nớc sang doanh nghiệp hoạt động theo qui định công ty cổ phần luật doanh nghiệp Sự chuyển hoá này, thay đổi tên gọi, mà thay đổi mặt Trang Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp - Chuyển hoá quyền sở hữu (từ đơn sở hữu sang đa sở hữu) thay đổi quyền quản lý sử dụng, tạo nên gắn kết chặt chẽ quyền liên quan đến vốn tài sản doanh nghiệp Đến lợt mình, điều lại điều kiện thiết yếu để bảo đảm quyền làm chủ thực ngời góp vốn để nâng cao hiệu sản xuất - kinh doanh doanh nghiệp - Thay đổi tổ chức quan hệ quản lý nội Với cấu tổ chức chặt chẽ (Đại hội cổ đông hội đồng quản trị, ban kiểm soát, máy điều hành) có phân công, phân cấp giám sát chặt chẽ công ty cổ phần có khả bảo đảm hiệu cao hoạt động sản xuất - kinh doanh - Thay đổi quan hệ nhà nớc doanh nghiệp Từ chỗ doanh nghiệp bị chi phối toàn diện nhà nớc - chủ sở hữu sang quyền tự chủ kinh doanh đợc mở rộng tích tụ chịu trách nhiệm đợc đề cao Việt Nam, thay đổi qui chế thể cụ thể chỗ doanh nghiệp từ chỗ hoạt động theo luật doanh nghiệp nhà nớc sang hoạt động theo qui định công ty cổ phần luật doanh nghiệp Do tình trạng hoạt động hiệu doanh nghiệp nhà nớc, hầu hết nớc giới phải thực việc cải cách hệ thống doanh nghiệp nhà nớc Về mặt cấu trình cải cách doanh nghiệp nhà nớc đợc thực theo hớng đa dạng hoá sở hữu, mà cổ phần hoá t nhân hoá cách thức phổ biến Việt Nam, tiến hành đổi cấu doanh nghiệp nhà nớc Đảng ta xác định "Triển khai tích cực vững việc cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc để huy động thêm vốn, tạo thêm động lực thúc đẩy doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả, làm cho tài sản nhà nớc ngày tăng lên, để t nhận hoá Bên cạnh doanh nghiệp 100% vốn nhà nớc có nhiều doanh nghiệp nhà nớc nắm đa số hay tỷ lệ cổ phần chi phối Gọi thêm cổ phần bán cổ phần cho ngời lao động doanh nghiệp, cho tổ chức cá nhân doanh nghiệp, trờng hợp cụ thể, vốn huy động đợc phải dùng để đầu t mở rộng sản xuất - kinh doanh" Trang Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 Để làm rõ quan niệm cổ phần hoá doanh nghiệp không xem xét phạm trù cổ phần hoá t nhân hoá T nhân hoá thờng đợc hiểu theo nghĩa rộng nghĩa hẹp Liên hợp quốc đa quan niệm t nhân hoá theo nghĩa rộng: "T nhân hoá trình biến đổi tơng quan nhà nớc thị trờng đời sống kinh tế nớc theo hớng u tiên thị trờng"1 Theo đó, toàn sách, luạt lệ thể chế nhằm khuyến khích mở rộng phát triển khu vực kinh tế t nhân, giảm bớt can thiệp trực tiếp nhà nớc vào hoạt động kinh doanh doanh nghiệp giành cho thị trờng vai trò điều tiết ngày lớn đợc coi biện pháp t nhân hoá Còn theo nghĩa hẹp, với đối tợng doanh nghiệp, t nhân hoá đợc giải thích theo nghĩa: T nhân hoá quản lý t nhân hoá sở hữu Trờng hợp nhà nớc nắm quyền sở hữu vốn tài sản, việc quản lý đợc giao cho t nhân đảm trách theo điều kiện thoả thuận nhà nớc t nhân đợc coi t nhân hoá quản lý Còn trờng hợp nhà nớc bán doanh nghiệp cho chủ t nhân, tức chuyển sở hữu nhà nớc thành sở hữu t nhân, đợc coi t nhân hoá sở hữu Trong Việt Nam, chủ trơng cổ phần hoá số doanh nghiệp nhà nớc xuất phát từ đờng lối kinh tế đặc điểm kinh tế - xã hội nớc ta giai đoạn chuyển từ chế kế hoạch hoá tập trung sang phát triển kinh tế hàng hoá n hiều thành phần vận hành theo chế thị trờng có điều tiết quản lý nhà nớctheo định hớng xã hội chủ nghĩa Đó chuyển hớng chiến lợc đặc điểm lớn qui định mục tiêu phơng thức cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Bởi vậy, việc cổ phần hoá Việt Nam phơng thức cấu lại doanh nghiệp nhà nớc cho hợp lý hiêụ để chúng thực đóng góp vai trò chủ đạo phát triển kinh tế - xã hội Hơn nữa, cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc bán toàn phần tài sản doanh nghiệp cho ngời lao động doanh nghiệp, cho Trang 10 Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp * Tạo thông suốt t tởng chủ trơng cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Trong việc thực cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc việc thông suốt t tởng từ cán lãnh đạo đến ngời lao động lại có ý nghĩa trọng yếu Trong trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc, Tỉnh uỷ cấp quyền tỉnh Hải Dơng áp dụng nhiều hình thức đa dạng ngày có hiệu phổ biến, tuyên truyền chủ trơng cổ phần hoá Nhờ đó, cha xoá bỏ hết băn khoăn nghi ngại, nhng trình cổ phần hoá Hải Dơng nhận đợc đồng tình ngời lao động không gây xáo trộn xã hội Hơn nữa, từ thực tiễn hoạt động có hiệu doanh nghiệp chuyển thành Công ty cổ phần, tin tởng cán quần chúng đợc nâng cao * Coi trọng việc hớng dẫn cụ thể cho doanh nghiệp thực thủ tục liên quan đến trình chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành Công ty cổ phần Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc công tác mẻ phức tạp Trong đó, đội ngũ cán quản lý doanh nghiệp lúc phải lo hai việc lớn: trì phát triển sản xuất kinh doanh doanh nghiệp; thực thủ tục chuyển doanh nghiệp thành Công ty cổ phần Biết rõ gánh nặng doanh nghiệp Ban đổi quản lý doanh nghiệp quan hữu quan Tỉnh Hải Dơng coi trọng việc trợ giúp thiết thực có hiệu cho doanh nghiệp thực công việc cụ thể việc chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần Sự trợ giúp này, mặt tạo nên yên tâm tin tởng cán doanh nghiệp với công việc đợc triển khai, mặt khác cho phép tiết kiệm thời gian chi phí * Xác lập cấu tổ chức thống tập trung đạo công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần gồm nhiều công việc khác nhau, quan hệ chặt chẽ với nhau, việc giải công việc liên quan đến nhiều quan, nhiều cấp quản lý Tỉnh Hải Dơng thực tốt công việc qua lãnh đạo tập trung Trang 53 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 Tỉnh uỷ, đạo UBND Tỉnh, phối hợp quan quản lý hữu quan * Kịp thời giải số vớng mắc trình cổ phần hoá Ban đổi quản lý doanh nghiệp Tỉnh Hải Dơng kịp thời nắm bắt vớng mắc nảy sinh trình cổ phần hoá có phơng án giải cụ thể theo thời hạn phạm vi thẩm quyền Ngoài ra, tỉnh giữ quan hệ chặt chẽ với Ban đổi doanh nghiệp TW, Bộ Tài chính, Tổng cục thuế để nắm bắt kịp thời chủ trơng, sách mới, nh đề nghị tháo gỡ vớng mắc vợt thẩm quyền UBND Tỉnh 2.Những khó khăn vớng mắc nảy sinh trình cổ phần hoá DNNN Hải D ơng 2.1- Những vớng mắc nhận thức t tởng Vẫn có nhiều cán lãnh đạo doanh nghiệp e ngại cơng vị gắn liền với quyền lợi vật chất tinh thần Ngời lao động cha hiểu rõ vấn đề liên quan đến công ty cổ phần, e ngại việc làm, giảm thu nhập doanh nghiệp làm ăn có lãi, cán CNV không muốn có xáo động, doanh nghiệp gặp khó khăn sản xuất-kinh doanh lại nảy sinh t tởng cho chuyển sang công ty cổ phần trợ giúp nhà nớc không còn, công ty khó vợt qua đợc khó khăn Ngoài ra, cán lãnh đạo e ngại thực cổ phần hoá dẫn đến làm suy yếu hệ thống kinh tế nhà nớc chệch hớng XHCN 2.2- Những vớng mắc liên quan đến chế sách - Những qui định u đãi với doanh nghiệp chuyển thành công ty cổ phần cha thể rõ việc tạo động lực mạnh mẽ khuyến khích, trợ giúp doanh nghiệp nhà nớc chuyển sang công ty cổ phần điều kiện cạnh tranh gay gắt thị trờng - Chính sách u đãi với ngời lao động doanh nghiệp cổ phần hoá cha thể rõ cha phù hợp với tình hình cụ thể nhiều doanh nghiệp nhà n- Trang 54 Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp ớc Nhiều ngời lao động doanh nghiệp nhà nớc cảm nhận việc nhà nớc giành cho họ u đãi cách bán cổ phiếu theo giá u đãi cha phù hợp với thực tế Bởi lẽ để mua đợc cổ phiếu theo giá u đãi, ngời lao động phải bỏ khảon tiền định, mà điều vợt khả tài nhiều ngời Cũng cần phải nói thêm doanh nghiệp nhà nớc thuộc ngành, lĩnh vực kinh tế khác có nét tơng quan số lao động giá trị doanh nghiệp khác Trong đó, nghị định 44 qui định mức u đãi chung cho tất doanh nghiệp Điều dẫn đến tình trạng có doanh nghiệp không hởng hết mức u đãi mà nhà nớc giành cho ngơì lao động có doanh nghiệp lại vợt mức khống chế chung Tiêu chuẩn xác định ngời lao động nghèo đợc xác định chung cho nớc, không tính đến mặt giá sinh hoạt vùng khác bất hợp lý - Việc qui định cán chủ chốt doanh nghiệp (giám đốc, kế toán trởng ) không đợc mua cổ phần vợt mức bình quân chung ngời lao động doanh nghiệp dờng nh hớng tới việc bảo đảm bình đẳng doanh nghiệp nhng thực mang tính hình thức vô hình dung lại hạn chế khả huy động vốn - Việc xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá gặp vớng mắc liên quan đến xác định giá trị lại tài sản, xử lý công nợ, xử lý tài sản không phù hợp với phơng án kinh doanh công ty cổ phần, xử lý hàng hoá khó tiêu thụ Trong trình đánh giá thởng nảy sinh khác biệt ý kiến hội đồng định giá doanh nghiệp với hội đồng thẩm định giá trị doanh nghiệp, chí có khác biệt ý kiến thành viên hội đồng thẩm định giá trị doanh nghiệp Đồng thời, việc xác định tồn đọng tài mà công ty cổ phần kế thừa từ doanh nghiệp nhà nớc gặp nhiều khó khăn: Cơ quan tài muốn công ty cổ phần kế thừa toàn tồn đọng tài cha giải đợc trình cổ phần hoá (chẳng hạn nợ khó đòi ), công ty cổ phần lại muốn kế thừa số vấn đề Trang 55 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 có chọn lọc không ảnh hởng đến hiệu sản xuất kinh doanh (chẳng hạn, XDCB dở dang), điều dễ dẫn đến hậu thời gian xác định giá trị doanh nghiệp kéo dài 2.3- Những vớng mắc liên quan đến tổ chức trình cổ phần hoá Là công việc hoàn toàn mẻ, Ban đổi quản lý doanh nghiệp tỉnh Ban cổ phần hoá doanh nghiệp không tránh khỏi lúng túng việc thực công việc khác qui trình chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần Thành phần Ban đổi quản lý doanh nghiệp tỉnh cán lãnh đạo hạot động có tính chất kiêm nhiệm, họ cha thật giành thời gian thoả đáng cho việc đạo cổ phần hoá Trong đạo, họ thờng nặng hô hào, nhắc nhở chung chung, thiếu trợ giúp, hớng dẫn giải khúc mắc cụ thể doanh nghiệp Ban cổ phần hoá doanh nghiệp lúc phải lo hai việc lớn : bảo đảm giữ vững hoạt động sản xuất-kinh doanh; thực công việc trình cổ phần hoá Sự phối hợp quan hữu quan với quan quản lý nhà nớc với doanh nghiệp cha đợc thực thờng xuyên chặt chẽ Bên cạnh có ngành coi nhẹ việc cổ phần hoá nên cha thực đến nơi đến chốn chí ngại không muốn thực Cuối cùng, tính đặc trng doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng đa phần có qui mô nhỏ lại có tình hình tài chính, lao động phức tạp việc triển khai cổ phần hoá không thuận lợi , không áp dụng hình thức khác: bán, khoán, cho thuê Trang 56 Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp Phần thứ ba Một số giải pháp tiếp tục thực cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc hải dơng Theo phơng án xếp lại DNNN tỉnh Hải dơng, năm tới tiếp tục đẩy mạnh trình chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần Nếu không kịp thời tháo gỡ khó khăn chủ yếu nêu trên, khó thực có hiệu nhiệm vụ nặng Dới xin trình bày số ý kiến ban đầu vấn đề I Đẩy mạnh nâng cao hiệu công tác phổ biến tuyên truyền chủ trơng sách cổ phần hoá Thực tế cho thấy công tác chiếm vị trí trọng yếu trình chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần Trớc hết mặt quan đIểm, cần giảI hai vấn đề sau đây: Thứ nhất, thực cổ phần hoá số doanh nghiệp nhà nớc không dẫn tới làm suy yếu kinh tế nhà nớc, lẽ: Trong cấu kinh tế quốc dân, nhà nớc nắm giữ doanh nghiệp then chốt, trọng yếu , tạo tảng phát triển kinh tế quốc dân sức mạnh kinh tế nhà nớc xã hội chủ nghĩa - Xét phạm vi toàn kinh tế quốc dân, tàI sản nhà nớc không bị giảm đI, mà có khả tăng thêm nhờ lợi tức cổ phần nhà nớc công ty cổ phần công ty cổ phần làm ăn có hiệu gia tăng mức đóng góp vào ngân sách nhà nớc - Quá trình cổ phần hoá đợc tiến hành dới lãnh đạo Đảng quản lý nhà nớc xã hội chủ nghĩa Thứ hai, việc thực cổ phần hoá không làm ảnh hởng đến quyền lợi kinh tế vị trí ngời doanh nghiệp họ thực có khả có đóng góp tích cực vào nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh doanh Trang 57 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 nghiệp Đó mục tiêu cổ phần hoá mà thực Khi thực công tác phổ biến tuyên truyền chủ trơng cổ phần hoá cần ý số vấn đề sau Xác định nội dung thiết thực : nội dung chung công ty cổ phần chủ trơng sách chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần, cần xác định nội dung trọng tâm cần phổ biến, tuyên truyền cho loại đối tợng cụ thể, tránh dàn trải Chẳng hạn, với ngời lao động , ngời ta quan tâm quyền lợi đợc hởng trách nhiệm mà phải gánh chịu doanh nghiệp hoạt động dới hình thức công ty cổ phần, họ quan tâm đến kết hoạt động doanh nghiệp chuyển thành công ty cổ phần Thực với hình thức đa dạng, coi trọng hiệu công tác phổ biến tuyên truyền Cần bảo đảm thực dân chủ cởi mở việc làm ngời bộc bạch cách công khai thẳng thắn vớng mắc t tởng Những thắc mắc ngời lao động dù lớn hay nhỏ dù phổ biến hay cá biệt phải đợc giải đáp cách cụ thể II Hoàn thiện sách u đãi cho ngời lao động doanh nghiệp cổ phần hoá Theo Nghị định 44/CP Chính sách Nhà nớc ngời lao động DNNN chuyển thành công ty cổ phần đợc điều chinhr theo hớng tăng cờng u đãi, tạo điều kiện cho ngời lao động có cổ phần thực quyền làm chủ, nh đảm bảo công ăn việc làm, thu nhập DNNN chuyển thành công ty cổ phần Giải lao động dôi d trình xếp lại cổ phần hoá DNNN Phơng án giải lao động DNNN chuyển thành công ty cổ phần cần đợc xét hai mặt: Bảo đảm việc làm sống ngời lao động; bảo đảm điều kiện để công ty cổ phần đạt đợc yêu cầu nâng cao hiệu Trang 58 Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp sản xuất kinh doanh, có hiệu sử dụng lao động Trên sở nhận thức đó, giải việc làm trách nhiệm ngời lao động, doanh nghiệp Nhà nớc Bài toán việc làm cho ngời lao động đợc giải sở phối hợp nỗ lực từ nhiều phía: * Ngời lao động chủ động tìm kiếm hội mu sinh với trợ giúp Nhà nớc tổ chức nghề nghiệp * Các doanh nghiệp phát huy trách nhiệm động tìm kiếm hội kinh doanh, mở rộng sản xuất kinh doanh để bảo đảm việc làm thu nhập cho ngời lao động, tạo thêm chỗ làm việc * Nhà nớc tạo môi trờng thuận lợi cho việc phát triển kinh tế phi nhà nớc để tạo thêm việc làm * Nhà nớc trực tiếp tổ chức việc đào tạo lại nghề nghiệp cho lao động đôi dự doanh nghiệp nhà nớc trợ cấp tài cho lao động để học tự tìm cách học nghề * Xoá bỏ quy định mức khống chế cổ phần tối đa đợc mua cán chủ chốt doanh nghiệp Theo quy định hành, cán chủ chốt doanh nghiệp (Giám đốc, Phó giám đốc, kế toán trởng) không đợc mua cổ phần mức bình quân chung ngời lao động doanh nghiệp Quy định bộc lộ khiếm khuyết việc tạo tâm lý tin tởng ngời lao động doanh nghiệp, hạn chế khả huy động vốn Bởi vậy, để đảm bảo công xã hội nhà nớc sử dụng công cụ kinh tế khác không nên qui định hạn chế mức mua cổ phần ngời doanh nghiệp * Sớm ban hành chế tuyển chọn qui định rõ chức quyền hạn ngời đại diện phần vốn Nhà nớc công ty cổ phần III Hoàn thiện việc xác định giá trị doanh nghiệp tiến hành cổ phần hoá Để chuyển doanh nghiệp nhà nớc sang công ty cổ phầnphải tiến hành việc xác định giá trị doanh nghiệp, có xác định giá trị phần vốn Trang 59 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 nhà nớc doanh nghiệp Xác định giá trị doanh nghiệp công việc mang tính kỹ thuật nghiệp vụ tuý, mà có ý nghĩa kinh tế - xã hội trọng yếu liên quan đến việc bảo toàn vốn nhà nớc, đến quyền lợi ngời lao động doanh nghiệp nhà nớc đợc cổ phần hoá đến khả baỏ đảm hiệu hoạt động sản xuất - kinh doanh công ty cổ phần tơng lai Việc xác định giá trị thực tế doanh nghiệp "là giá trị toàn tài sản có doanh nghiệp thời điểm cổ phần hoá mà ngời mua, ngời bán cổ phiếu chấp nhận đợc" phù hợp với nguyên tắc thị trờng Song việc áp dụng qui định thực tế lại vấp phải nhiều khó khăn Đó là: - Nền kinh tế nớc ta trình chuyển sang kinh tế thị trờng, loại thị trờng cha phát triển đồng Việc tính toán mua bán tài sản cha có sở, mang nhiều tính ớc lệ, chủ quan - Có nhiều loại tài sản dùng doanh nghiệp nhà nớc hết thời hạn khấu hao lại đợc đánh giá dùng lại, trình độ kỹ thuật thấp - Hệ thống sổ sách kế toán doanh nghiệp cha đầy đủ rõ ràng gây khó khăn cho việc xác định sách giá trị doanh nghiệp Việc xác định giá trị thực tế doanh nghiệp cần đảm bảo: Không gây nên thất thoát tài sản vốn nhà nớc; tạo tiền đề tài thuận lợi cho doanh nghiệp sau cổ phần hoá Những nguyên tắc phơng pháp xác định giá trị thực tế doanh nghiệp nêu nghị định 44/CP đáp ứng yêu cầu Trong việc thực thực tế cần ý thêm vấn đề sau: * Phân loại tài sản trớc nhà nớc đầu t cho doanh nghiệp nhà nớc để có biện pháp xử lý hợp lý.Theo đó: - Những tài sản nhà nớc doanh nghiệp phù hợp với phơng án kinh doanh công ty cổ phần chuyển giao lại cho công ty cổ phần theo giá trị thời điểm chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần Trang 60 Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp - Những tài sản nhà nớc không phù hợp với phơng án kinh doanh chuyển giao lại cho nhà nớc để điều chuyển sang doanh nghiệp khác lý, không ép buộc công ty cổ phần phải nhận - Những tài sản hết tài sản khấu hao (tức nhà nớc thu hồi vốn) đợc chuyển giao lại cho công ty cổ phần mà khôngtính vào giá trị nhà nớc doanh nghiệp * Với tài sản trớc doanh nghiệp nhà nớc vay vốn để đầu t hoàn lại đủ vốn cho ngời cho vay, nên đợc chia thành hai phần: - Một phần thuộc sở hữu nhà nớc theo tinh thần doanh nghiệp nhà nớc đầu t, phần vốn tăng thêm thuộc sở hữu nhà nớc - Một phần tính cho ngời lao động doanh nghiệp, coi u đãi khuyến khích tích cực chủ động phát triển vốn ngời lao động doanh nghiệp * Xác định hợp lý, hợp tình tồn đọng tài mà công ty cổ phần kế thừa từ doanh nghiệp nhà nớc Có thể xoá bỏ cho doanh nghiệp khoản nợ khó đòi, khoản lỗ phát sinh trình sản xuất - kinh doanh trớc nguyên nhân khách quan (Ví dụ tình trạng lạm phát cao năm đầu thập kỷ 90) * Đổi việc tổ chức xác định giá trị doanh nghiệp: - Thu hút chuyên gia kinh tế - kỹ thuật quan khoa học, trờng vào việc đánh giá tài sản Thực tôn trọng ý kiến chuyên gia việc đánh giá giá trị thực tế tài sản - Đề cao vai trò đại diện doanh nghiệp việc xác định giá trị doanh nghiệp Xét rộng coi ngời đại diện "đại diện ngời mua" theo tinh thần NĐ 44/CP xác định Để thực quán triệt việc xác định giá trị doanh nghiệp theo nguyên tắc thị trờng, theo ngời bán (nhà nớc) ngời mua (đại diện cổ đông công ty cổ phần tơng lai) thơng lợng thoả thuận với loại tài sản Trang 61 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 giá chúng, nhà nớc nên chuyển từ hội đồng xác định giá trị doanh nghiệp có tính chất áp đặt sang đấu giá tài sản doanh nghiệp Đây công tác mẻ, cần tổ chức thí điểm rút kinh nghiệm trớc triển khai rộng rãi thực tế IV Đổi tổ chức đạo thực trình cổ phần hoá DNNN: Xác định đối t ợng thực cổ phần hoá: Cần xác định có linh hoạt mềm dẻo việc xác định DN cổ phần hoá thời kỳ để tránh gò ép Việc xác định DN tiền hành cổ phần hoá thiết phải sở phân loại DN Do vậy, việc phân loại DN phải tiến hành khẩn trơng Từ phân loại DN đó, thân DN tự xác định tất yếu phải tiến hành cổ phần hoá Cũng cần nhấn mạnh cần định DN cổ phần hoá cần có trao đổi giải vớng mắc t tởng cho đội ngũ lãnh đạo chủ chốt DN Đồng thời tăng cờng công tác tuyên truyền chủ trơng cổ phần hoá DN cho ngời lao động DN Xây dựng đạo thực kế hoạch cổ phần hoá DNNN: Trong việc triển khai thực cổ phần hoá, Ban đổi quản lý DN cần ý tới nội dung sau: Xác định rõ công việc phải quán xuyến toàn trình cổ phần hoá (chẳng hạn công tác tuyên truyền, giải đáp thắc mắc ngời lao động.) Trong việc tổ chức thực cổ phần hoá DNNN cần ý tới số vấn đề sau: - Đề cao trách nhiệm Ban cổ phần hoá - Đơn giản hoá thủ tục liên quan tới cấp giấy chứng nhận kinh doanh cho công ty cổ phần thành lập từ DNNN Trong hồ sơ xin giấy chứng nhận Trang 62 Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp đăng ký kinh doanh, cần tôn trọng điểm mà công ty cổ phần kế thừa hợp lệ từ DNNN, nh giấy phép sử dụng đất, đăng ký trụ sở - Cổ phần hoá DNNN công tác đợc tiến hành lâu dài Bởi để tổ chức công tác cách có hiệu cần tiến tới thành lập Ban đạo cổ phần hoá DNNN hoạt động có tính chất chuyên trách Ban trực thuộc trực tiếp UBND tỉnh có trách nhiệm trực tiếp lập kế hoạch tổ chức thực công tác liên quan đến chuyền DNNN thành công ty cổ phần trợ giúp DN sau cổ phần hoá V.phát huy vai trò thị trờng chứng khoán việc hình thànhvà phát triển công ty cổ phần: Trong luật doanh nghiệp quy định điều khoản chung công ty cổ phần phát hành cổ phiếu Nói chung, công việc mẻ phức tạp Bởi vậy, nhà nớc cần có hớng dẫn cụ thể cho công ty cổ phần việc phát hành cổ phiếu, tạo điều kiện cho công ty hoạt động có hiệu huy động thêm vốn phát triển sản xuất kinh doanh Việc hình thành thị trờng chứng khoán có vai trò to lớn với công ty cổ phần trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Với công ty cổ phần thị trờng chứng khoán có hai tác dụng lớn: * Giúp công ty cổ phần tạo vốn tăng vốn - Tạo vốn: Khi thành lập, công ty cổ phần tạo vốn cách phát hành cổ phiếu, bán chúng thị trờng chứng khoán để huy động vốn ban đầu - Tăng vốn: Trong trình hoạt động, phát sinh nhu cầu tăng vốn vợt khả tự có mình, công ty cổ phần tăng vốn cách phát hành cổ phiếu thị trờng chứng khoán, ngời mua cổ phiếu ngời hùn thêm vốn vào công ty cổ phần Trang 63 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 * Giúp công ty cổ phần thấy rõ công chúng xác định giá trị liên tục qua việc định mức giá thị trờng cổ phần công ty Giá thị trờng công ty cổ phần đợc đo lờng từ giá thị trờng cổ phần tổng số cổ phần cuả công ty Dựa vào giá chứng khoán diễn biến liên tục thị trờng, công ty cổ phần biết đợc lòng tin đánh giá công chúng với kết hoạt động triển vọng phát triển Theo đó, rõ ràng thị trờng chứng khoán đời hoạt động việc tổ chức hoạt động công ty cổ phần có nhiều thuận lợi Nhng điều kiện nớc ta, chờ đợi có thị trờng chứng khoán tiến hành cổ phần hoá, mà việc hình thành công ty cổ phần từ thành lập từ chuyển đổi doanh nghiệp nhà nớc lại tạo điều kiện tiền đề cho hình thành vững thị trờng chứng khoán: Tạo chủ thể mua bán tạo hàng hoá cho thị trờng chứng khoán Trang 64 Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp Danh mục tài liệu tham khảo: Văn kiện Đại hội toàn quốc lần thứ VIII Luật Công ty Văn hớng dẫn cổ phần hoá DNNN Việt nam (NXB Thống kê năm 1999) Nguyễn Kế Tuấn: Cổ phần hoá DNNN Mục tiêu thực trạng kiến nghị Tạp chí Kinh té Phát triển, năm 1997 Báo cáo: Tình hình đổi mới- xếp DNNN năm 2000 Phơng hớn xếp phát triển DNNN năm 2001 DN thuộc địa phơng quản lý địa bàn tỉnh Hải Dơng Các văn đổi quản lý DN Hải dơng Nguyễn Ngọc Quang: Cổ phần hoá DNNN Kinh nghiệm thực tiễn, NXB Khoa học Xã hội 1996 Trang 65 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Nguyễn Đức Trờng Lớp QLKT B - K39 Đại học kinh tế quốc dân khoa khoa học quản lý Nhận xét Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Họ tên sinh viên: Nguyễn Đức Trờng - Lớp: Quản lý Kinh tế B K39 - Tên đề tài: Cổ phần hoá DNNN Hải dơng: Thực trạng giải pháp - Họ tên ngời chấm: Kết luận: Chấm điểm: Nguời chấm ký tên Trang 66 Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp Trang 67 [...]... thực hiện cổ phần hoá và áp dụng các hình thức chuyển đổi sở hữu khác trong đó nhà nớc không nắm cổ phần chi phối cổ phần đặc biệt hoặc không nắm giữ cổ phần Thứ hai, qui định lợng cổ phần tối đa một cá nhân và pháp nhân đợc mua lần đầu và khi tiến hành cổ phần hoá Loại doanh nghiệp mà nhà nớc giữ cổ phần chi phối, cổ phần đặc biệt, một cá nhân không đợc mua quá 5% tổng sổ cổ phần, một pháp nhân không... loại các DNNN Theo đó, các DNNN đợc chi thành 3 loại * Loại DNNN hiện có cha tiến hành cổ phần hoá: doanh nghiệp công ích, DNNN sản xuất sản phẩm, cung ứng dịch vụ nhà nớc độc quyền kinh doanh Trang 22 Cổ phần hoá DNNN ở Hải Dơng: Thực trạng và giải pháp * Loại DNNN hiện có tiến hành cổ phần hoá nhng nhà nớc cần nắm cổ phần chi phối, cổ phần đặc biệt * Loại DNNN hiện có còn lại đều có thể thực hiện cổ. . .Cổ phần hoá DNNN ở Hải Dơng: Thực trạng và giải pháp các tổ chức hoặc các thể nhân ngoài doanh nghiệp Quá trình đó là việc chuyển một bộ phận sở hữu của nhà nớc không phải là một t nhân để chuyển thành sở hữu t nhân, mà cho một "tập thể" để chuyển thành sở hữu hỗn hợp Ngoài ra không phải toàn bộ các doanh nghiệp nhà nớc đều đợc cổ phần hoá Để bảo đảm giữ đúng và tăng cờng vai trò... hợp, không phải nhà nớc tiến hành cổ phần hoá toàn bộ các doanh nghiệp nhà nớc hiện có, mà vẫn giữ lại các doanh nghiệp trong các ngành then chốt, trọng điểm của nền kinh tế quốc dân Tức là để thực thi tốt hơn chức trách của mình nhà nớc sẽ "nắm cái cần nắm và buông cái cần buông" 2 Sự cần thiết phải thực hiện cổ phần hoá một bộ phận doanh nghiệp nhà nớc ở Việt Nam ở Việt Nam, việc hình thành và phát triển... phải cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trong những lý do chủ yếu sau: - Cổ phần hoá là một trong những giải pháp quan trọng nhằm huy động các nguồn lực trong và ngoài nớc vào phát triển kinh tế Với mỗi doanh nghiệp, vốn là điều kiện cho sự tồn tại và phát triển với nền kinh tế quốc dân, "vốn là chìa khoá cho sự phát triển" Hiện nay chúng ta đang đứng trớc một thực trạng là nền kinh tế và các doanh nghiệp. .. thức cổ phần hoá DNNN - Giữ nguyên giá trị thuộc vốn nhà nớc hiện có tại doanh nghiệp, phát hành cổ phiếu thu hút thêm vốn để phát triển doanh nghiệp Theo hình thức này, thờng nhà nớc vẫn nắm giữ tỷ lệ cổ phần lớn trong tổng vốn điều lệ của công ty cổ phần - Bán một số bộ phận của doanh nghiệp Theo đó, nhà nớc vẫn là một cổ đông trong công ty cổ phần Tỷ lệ cổ phần của nhà nớc tuỳ thuộc vào ý chí của nhà. .. Việc cổ phần hoá, bán một phần hoặc toàn bộ tài sản của các doanh nghiệp nhà nớc không thuộc lĩnh vực then chốt, trọng yếu của nền kinh tế cho ngời lao động trong doanh nghiệp, cho các pháp nhân, thực hiện đa dạng hoá hình thức sở hữu, tạo điều kiện thu hút vốn đầu t sẵn có vào phát triển kinh tế Việc chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần chính là để tận dụng đợc u điểm vốn có công ty cổ phần. .. nớc không nắm giữ cổ phần thành công ty cổ phần, toàn bộ sở hữu của nhà nớc trở thành sở hữu của các cổ đông, trong đó có các cổ đông là ngời lao động ở DNNN này Cổ phần hoá DNNN là công việc phức tạp Nhằm trợ giúp các doanh nghiệp cơ quan quản lý nhà nớc có liên quan thực hiện quá trình chuyển DNNN thành công ty cổ phần, ngày 29/8/1998 ban đổi mới quản lý doanh nghiệp TW đã ban hành công văn số 3395/VPCP... Hệ thống các văn bản pháp qui về cổ phần hoá DNNN Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII đã đa ra chủ trơng có tính chất định hớng về chuyển đổi một số DNNN thành công ty cổ phần Thực hiện chủ trơng đó, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản để triển khai công tác cổ phần hoá trong thực tế Nếu xét theo tiến trình thời gian có các văn bản sau: Trang 20 Cổ phần hoá DNNN ở Hải Dơng: Thực trạng và giải pháp -... quả sản xuất kinh doanh trở thành mối quan tâm hàng đầu của các nhà quản lý, điều hành, cũng nh của toàn thể cổ đông Đối với quản lý nhà nớc, sự thay đổi này thể hiện trên những khía cạnh sau đây: Trang 14 Cổ phần hoá DNNN ở Hải Dơng: Thực trạng và giải pháp - Thay đổi phơng thức quản lý: Nhà nớc không thể tác động trực tiếp đến doanh nghiệp với t cách là ngời chủ sở hữu của doanh nghiệp Để làm tròn ... hình thực cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Hải Dơng Các chủ trơng tỉnh Hải Dơng cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc Tình hình thực khâu công tác trình chuyển doanh nghiệp nhà nớc thành công ty cổ phần. .. Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp II.Tình hình thực cổ phần hoá DNNN Hải Dơng Chủ trơng Tỉnh uỷ-UBND tỉnh Hải D ơng cổ phần hoá doanh nghiệp nhà n ớc - Để đẩy mạnh công nghiệp hoá, ... nữa, cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc bán toàn phần tài sản doanh nghiệp cho ngời lao động doanh nghiệp, cho Trang 10 Cổ phần hoá DNNN Hải Dơng: Thực trạng giải pháp tổ chức thể nhân doanh nghiệp