LỜI NÓI ĐẦU Thế kỉ XX chứng kiến tiến vượt bậc công giảm nghèo cải thiện phúc lợi Trong bốn thập niên vừa qua, tuổi thọ trung bình nước phát triển tăng trung bình 20 năm, tỷ lệ chết trẻ sơ sinh tỷ lệ sinh giảm nửa Từ năm 1965 đến năm 1968, thu nhập bình quân tăng hai lần nước phát triển riêng giai đoạn 1990 – 1998, số người cảnh nghèo cực giảm 78 triệu người Tuy vậy, bước sang kỷ XXI, nghèo đói vấn đề lớn toàn cầu Theo số liệu Ngân hàng Thế giới, thu nhập trung bình 20 nước giàu gấp 37 lần mức trung bình 20 nước nghèo (khoảng cách tăng gấp đôi vòng 40 năm qua) Vấn đề nghèo đói nan giải khắp hành tinh , xoá đói giảm nghèo việc làm quan trọng cần thiết Việt Nam xoá đói giảm nghèo Đảng Nhà Nước coi mục tiêu xuyên suốt trình phát triển kinh tế xã hội đất nước Xoá đói giảm nghèo yếu tố đảm bảo công xã hội tăng trưởng bền vững, góp phần thực CNH-HĐH đất nước, phấn đấu để nước ta giai đoạn tới thành nước công nghiệp Quán triệt quan điểm Đảng, tỉnh Thanh hoá quan tâm đến công tác xoá đói giảm nghèo suốt trình phát triển Tỉnh Uỷ, UBND, HĐND,và quan ban ngành phối kết hợp tổ chức, điều tra , rà soát, chặt chẽ đến hộ gia đình, để nắm bắt trạng đói nghèo địa bàn tỉnh từ tìm biện pháp khắc phục hạn chế nhằm xoá nạn đói giảm hộ nghèo Mục tiêu Thanh Hoá đến năm 2005 không hộ đói, năm 2010 không xã nghèo Đây việc khó khăn đòi hỏi phải có phối hợp lỗ lực toàn thể cộng đồng ý trí vươn lên người nghèo Qua trình học tập trường qua thời gian nghiên cứu thực tế em nhận thức ý nghĩa tầm quan trọng công tác xoá đói giảm nghèo trình phát triển kinh tế xã hội Thanh Hoá nói riêng Việt Nam nói chung Chính em chọn nghiên cứu đề tài : “Phương hướng giải pháp thực xoá đói giảm nghèo tỉnh Thanh Hoá thời gian tới ” Nhằm mở rộng phần nhận thức vấn đề nan giải hy vọng đóng góp ý kiến nhỏ bé vào phát triển tỉnh nhà đường phát triển chung đất nước Kết cấu đề tài bao gồm phần sau: Chương I : nghèo Đói nghèo cần thiết phải xoá đói giảm Chương II: Thực trạng đói nghèo nguyên nhân đói nghèo tỉnh Thanh Hoá thời gian qua Chương III: Phương hướng, giải pháp thực xoá đói giảm nghèo tỉnh Thanh Hoá thời gian tới Trong chuyên đề em sử dụng phương pháp nghiên cứu như: phương pháp vật biện chứng; phương pháp vật lịch sử; phương phương pháp so sánh; phương pháp quy nạp; phương pháp diễn dịch; phương pháp phân tích để hoàn thành chuyên đề Do nhận thức hạn chế, thời gian nghiên cứu có hạn nên chuyên đề tránh khỏi thiếu sót định Rất mong đóng góp ý kiến thầy cô, cô phòng Tổng Hợp Sở Kế Hoạch Đầu Tư tỉnh Thanh Hoá để viết hoàn chỉnh Qua đây, em xin chân thành cảm ơn thầy giáo Tiến Sĩ: Lê Huy Đức, cô phòng Tổng Hợp Sở Kế Hoạch Đầu Tư giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề Em xin chân thành cảm ơn ! CHƯƠNG I ĐÓI NGHÈO, SỰ CẦN THIẾT PHẢI XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO I CÁC QUAN NIỆM VỀ ĐÓI, NGHÈO Quan niệm đói, nghèo Xã hội loài người phát triển qua nhiều nấc thang lịch sử trình độ lực lưọng sản xuất định Bằng lao động sản xuất, người khai thác thiên nhiên để tạo cải vật chất nhằm đáp ứng nhu cầu ăn, mặc, nu cầu khác Năng xuất lao động ngày cao cải ngày nhiều, nhu cầu sống đáp ứng đầy đủ hơn, trái lại xuất lao động thấp, cải vật chất thu ít, người rơi vào cảnh nghèo đói Tuy nhiên, thời đại khác nhau, có nhiều cách lý giải khác quan niệm, nguyên nhân cách giải tượng nghèo đói Trong thời kỳ tiền sử mông muội, loài người ra, tách khỏi giới động vật giới tự nhiên để trở thành người tổ chức thành đời sống xã hội với bước ngoặc vĩ đại ấy, người phải thường xuyên đối mặt với đói nghèo đây, nghèo đói hệ trực tiếp lạc hậu, mông muội điển hình thống trị tự nhiên người Khi xuất người với thân phận nô lệ, thứ hàng hoá mua bán, công cụ biết nói ( chế độ chiếm hữu nô lệ ) kể làm thuê kiếm miếng cơm manh áo qua ngày ( chế đọ phong kiến) nghèo đói diễn hệ áp xã hội, chế độ người bóc lột người Trong chế độ xã hội giàu có cực dựa bóc lột, bần hoá cực khác Cực giàu cực nghèo Sự đời phát triển cuả Chủ nghĩa Tư chủ yếu dựa phương thức cướp đoạt, bóc lột, bần hoá người lao động Và nguồn gốc sâu xa nghèo đói chế độ tư hữu tư chủ nghĩa tư liệu sản xuất, chế độ áp bức, bóc lột tình trạng nô dịch người Do đó, xoá bỏ chế độ tư hữu, bóc lột giải phóng giai cấp vô sản quần chúng lao động khỏi cảnh nghèo đói lầm than, làm cho họ trở thành người lao động tự làm chủ tiến tới xã hội công văn minh, đạt hài hoà lợi ích cá nhân lợi ích xã hội Chính sau Cách Mạng Tháng Mười năm 1917, bước chuyển từ “Chính sách cộng sản thời chiến” sang “Chính sách kinh tế mới” (NEP) Lênin người chủ trương phát triển kinh tế hàng hoá, dùng lợi ích vật chất, coi nhân tố kích thích, đòn bẩy kinh tế khuyến khích người lao động, giải phóng sức sản xuất, làm cho kinh tế khởi sắc, bước thoát khỏi trì trệ, sở xoá tình trạng nghèo đói hoành hành khắp nước Nga Tiếp thu vận dụng sáng tạo chủ nghiã Mác-Lênin, công xây dựng chủ nghĩa xã hội Miền Bắc nước ta, Hồ Chí Minh để lại cho tư tưởng quý báu cách mạng xã hội chủ nghĩa Đó quan niệm Người chủ nghĩa xã hội xa lạ với nghèo đói, bần lạc hậu Hồ Chí Minh nhấn mạnh phải đẩy mạnh tăng gia sản xuất nữa, thực hành tiết kiệm “Tăng gia tay phải hạnh phúc, tiết kiệm tay trái hạnh phúc” Đây đường lâu dài chắn công tác xoá đói giảm nghèo nói riêng không ngừng nâng cao đời sống nhân dân nói chung Đặc biệt tư tưởng Người: “Làm cho người nghèo đủ ăn, người đủ ăn giàu, người giàu giàu thêm” Theo Người, xoá đói phải tiến tới giảm nghèo tăng giàu Đói, nghèo cửa ải phải vượt qua, phải tiến tới giàu có, giàu có giàu có mãi, “dân có giàu nước mạnh” Cần phải xây dựng chủ nghĩa xã hội xã hội giàu có, phồn thịnh kinh tế ,lành mạnh xã hội,văn minh văn hoá Quan niệm chứa đựng ý nghĩa giải phóng to lớn sức sản xuất, giải phóng tư tưởng tiềm xã hội, hướng tới phát triển động toàn xã hội hạnh phúc người Nếu điểm xuất phát tới chủ nghĩa xã hội lại thấp nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội mẻ, bước phải tìm tòi đường, cách đi, mô hình, cách làm nước ta vấn đề đói nghèo đói tồn vấn đề khó tránh khỏi Đối với Việt Nam để tránh khỏi nguy tụt hậu ngày xa so với nước, đường phát phát triển rút ngắn đồng thời gắn liền với việc giảm tối đa giá phải trả - có việc giải xoá đói giảm nghèo Việt Nam,đó kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa Các khái niệm đói nghèo 2.1.Các khái niệm nghèo Thế giới thường dùng khái niệm nghèo khổ nhận định "nghèo khổ " theo khía cạnh : thời gian , không gian , giới môi trường : Về thời gian: Phần lớn người nghèo khổ người có mức sống mức chuẩn thời gian dài để phân biệt với số người nghèo khổ tình thế, chẳng hạn người thất nghiệp , người nghèo thiên tai, dịch bệnh , rủi ro Về không gian : Nghèo đói diễn chủ yếu nông thôn, nơi có đông dân sinh sống Bên cạnh tình trạng đói nghèo thành thị có xu hướng tăng Về giới: Người nghèo phụ nữ đông nam giói , hộ gia đình nghèo hộ gia đình phụ nữ làm chủ Trong hộ nghèo đói đàn ông làm chủ phụ nữ khổ nam giói Về môi trường : Phần lớn người nghèo sống vùng sinh thái khắc nghiệt, tình trạng đói nghèo xuống cấp môi trường ngày trầm trọng Khái niệm nghèo khổ UNDP – 1998 Năm 1998, UNDP công báo báo cáo nhan đề “Khắc phục nghèo khổ người” đưa định nghĩa nghèo sau: Sự nghèo khổ người : Thiếu quyền người biết đọc, biết viết nuôi dưỡng tạm đủ Sự nghèo khổ tiền tệ : Thiếu thu nhập tối thiểu thích đáng khả chi tiêu tối thiểu Sự nghèo khổ cực độ: Nghèo khổ, khốn tức khả thoả mãn nhu cầu tối thiểu Sự nghèo khổ chung: Mức độ nghèo nghiêm trọng xác định khả thoả mãn nhu cầu lương thực phi lương thực chủ yếu, nhu cầu xác định khác nước khác Sự nghèo khổ tương đối: Sự nghèo khổ xác định theo chuẩn mực thay đổi với thời gian nước hay nước khác Ngưỡng tăng lên đồng thơì với thu nhập Sự nghèo khổ tuyệt đối: Sự nghèo khổ xác định chuẩn mực định Chẳng hạn ngưỡng quốc tế nghèo khổ 1USD/người/ngày Khái niệm nghèo đói Ngân hàng giới (WB) Ngưỡng nghèo thứ số tiền cần thiết để mua rổ hàng hoá lương thực hàng ngày năm 1993 gọi “ngưỡng nghèo lương thực, thực phẩm” Ngưỡng nghèo thưòng thấp không tính đến số tiền chi tiêu cho sản phẩm phi lương thực khác Ngưỡng nghèo thứ hai “ ngưỡng nghèo chung” bao gồm chi tiêu cho lương thực thực phẩm chi tiêu cho sản phẩm phi lương thực Xuất phát từ nhu cầu calo tối thiểu cần thiết cho thể theo thể trạng người: WB đưa số phổ biến sử dụng 2100 kilo calo cho người ngày Mỗi gia đình Việt Nam phải tiền để mua rổ hàng hoá lương thực đủ để cung cấp 2100 calo cho người ngày Vì vậy, nghèo đói theo đĩnh nghĩa WB hộ khả chi trả cho số hàng hoá lương thực để đủ cung cấp 2100 calo cho ngưòi ngày Khái niệm nghèo đói khu vực Châu - Thái Bình Dương ESCAP tháng 9/1993 Nghèo tuyệt đối: Nghèo tình trạng phận dân cư không hưởng thoả mãn nhu cầu ngưòi, mà nhu cầu xã hội thừa nhận tuỳ theo trình độ phát triển kinh tế phong tục tập quán địa phương Nghèo tương đối: Là tình trạng phận dân cư sống mức trung bình cộng đồng 2.2 Các khái niệm đói Đói tình trạng phận dân cư nghèo có mức sống mức tối thiểu thu nhập không đủ đảm bảo nhu cầu vật chất để trì sống Hay nói đói nấc thấp nghèo Tài liệu Bộ Lao động - Thương binh Xã hội phân loại đói làm hai dạng (theo mốc đánh giá năm 1993): Thiếu đói: Là tình trạng phận dân cư có thu nhập mức thu nhập 12 kg gạo/người/tháng Hay tình trạng phận dân cư nông thôn có thu nhập dưói mức 20.400 đồng/ngưòi/tháng thành thị 24.500 đồng/người/tháng Đói gay gắt: Là tình trạng phận dân cư có mức thu nhập mức kg gạo/người/tháng thành thị 16.300 đồng/ngưòi/tháng Ngoài có khái niệm khác nhằm làm rõ tình trạng nghèo đói Việt Nam Nghèo đói kinh niên: ( tương ứng với nghèo truyền từ đời qua đời khác) phận dân cư nghèo đói nhiều năm liền thời xét Nghèo đói cấp tính:( hay gọi nghèo ) phậ dân cư rơi vào tình trạng nghèo đói đột xuất nhiều nguyên nhân phá sản rủi ro khác, thời điểm xét II CÁC QUAN NIỆM VỀ XOÁ ĐÓI, GIẢM NGHÈO Khái niệm xoá đói, giảm nghèo 1.1 Khái niệm xoá đói Xoá đói làm cho phận dân cư nghèo có mức sống mức tối thiểu thu nhập không đủ đảm bảo nhu cầu vật chất để trì sống, bước nâng cao mức sống đến mức tối thiểu có thu nhập đủ để đảm bảo nhu cầu vật chất để trì sống 1.2 Khái niệm giảm nghèo Giảm nghèo làm cho phận dân cư nghèo nâng cao mức sống, bước thoát khỏi tình trạng nghèo Biểu tỷ lệ phần trăm số lượng người nghèo giảm xuống Nói cách khác giảm nghèo trình chuyển phận dân cư nghèo lên mức sống cao Ở khía cạnh khác giảm nghèo chuyển từ tình trạng có điều kiện lựa chọn sang tình trạng có đầy đủ điều kiện lựa chọn để cải thiện đời sống mặt người nhiên, để thực điều ngân hàng phải kết hợp với nhiều tổ chức khác hợp tác xã khuyến nông, Hội phụ nữ Phát huy tinh thần tương thân tương cộng đồng xã hội, công xoá đói giảm nghèo Công xoá đói giảm nghèo nước ta nói chung Thanh Hoá nói riêng đòi hỏi không trách nhiệm, quan tâm giúp đỡ Đảng, Nhà nước, cố gắng thân người nghèo hộ nghèo mà đòi hỏi giúp đỡ cộng đồng xã hội vật chất tinh thần Chúng ta cần phải thực tốt tinh thần “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm rách” công xoá đói giảm nghèo Bên cạnh đóng góp tiền của, vật chất trường hợp xảy cố thiên tai, trường hợp cá nhân bị rơi vào hoàn cảnh đặc biệt (bệnh trọng, rủi ro ), cần phát huy quan tâm giúp đỡ tổ chức đoàn thể, ban, ngành, nhóm, cá nhân cách trực tiếp, có kế hoạch cụ thể vào đối tượng nhận giúp đỡ với phương châm giúp cho đối tượng có ý thức có khả vươn lên vượt qua đói nghèo Nếu làm vậy, hiệu qủa giúp đỡ để giảm nghèo đói cao bên vững Một số đợn vvị thành lập Ban đạo xoá đói giảm nghèo Hội phụ nữ tỉnh, Sở công nghiệp, Sở tư pháp, Sở lao động thương binh xã hội, Hội nông dân, Đoàn niên Các đơn vị nhận giúp đỡ thống với quyền địa phương số hình thức, nội dung hỗ trợ, giúp đỡ phù hợp như: Giúp quy hoạch sản xuất, phát triển vùng nguyên liệu, cử cán kỹ thuật hướng dẫn cách thức sản xuất, bảo quản, chế biến tiêu thụ sản phẩm Đây hình thức hỗ trợ thiết thực giúp đỡ hộ nghèo đói có kiên thức sản xuất, có việc làm thu nhập, tự vươn lên xoá đói giảm nghèo đạt số kết giải pháp cần trì sau: - Hội phụ nữ : Năm 2002 thành lập thêm 4.889 tổ phụ nữ tín dụng tiết kiệm đưa tổng số tổ tiết kiệm lên 10.124 tổ, hoạt động khắp xã, phường, thôn, bản, huy động số vốn 23.673 triệu đồng, cho 68.259 lượt phụ nữ vay vốn Hàng năm hội phụ nữ phát động phong trào “ Ngày tiết kiệm phụ nữ nghèo” đến huy động 1,03 tỷ đồng cho 4.334 phụ nữ nghèo vay vốn để phát triển sản xuất Trong phong trào “ Phụ nữ giúp phát triển kinh tế hộ” hội phụ nữ sở giúp vốn, phân bón, giống trị giá : 9.772 triệu đồng 90.452 ngày công cho 42.504 hội viên có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn Hội liên hiệp phụ nữ tỉnh trích 3,9 triệu đồng tương trợ cho 78 cán hội phụ nữ 13 xã thuộc huyện Tĩnh Gia Thường Xuân Tổ chức 1.100 lớp tập huấn cho 82.947 lượt người đặc biệt tổ chức lớp dạy nghề thêu ren cho 87 chị em huyện Hậu Lộc -Hội nông dân : Tổng nguồn vốn tín dụng Hội nông dân tham gia chương trình XĐGN - VL 5.895 triệu đồng, 2.178 lượt hộ vay vốn thu hút thêm 1.930 lao động tăng thời gian sử dụng lao động nông thôn Bằng nhiều hình thức xây dựng quỹ hội sở huy động 4.600 triệu đồng cho 2.000 hộ gia đình vay vốn Năm 2002 phối hợp với ngân hàng Nông nghiệp phát triển nông thôn thành lập 2.238 tổ tín chấp cho 23.311 thành viên vay vốn với số tiền 96 tỷ đồng phối hợp với công ty cổ phần phân lân Hàm Rồng đảm bảo cho nông dân mua phân với phương thức trả chậm cho 1.000 hộ với 2.200 phân loại Huy động nguồn vốn 257 triệu đồng, 98 lúa giống, 52 lương thực, 11.200 ngày công, giống giống loại trị giá 270 triệu đồng, hỗ trợ cho 6.750 hộ phát triển sản xuất -Mặt trận tổ quốc : Gắn việc thực chương trình XĐGNVL địa phương với vận động toàn dân xây dựng nếp sống văn hoá khu dân cư, tiêu để xem xét công nhận địa phương thực tốt vận động thực XĐGN giải việc làm Ngoài ra, năm 2002 mặt trận tổ quốc chủ trì vận động đóng góp xây dựng quỹ “Ngày người nghèo” , quyên góp 1.300 triệu đồng cấp tỉnh 300 triệu đồng, cấp huyện 500 triệu đồng cấp xã phường 500 triệu đồng, để hỗ trợ đầu tư cho hộ nghèo phát triển sản xuất, tạo việc làm , sửa chữa nhà … Trong năm 2002 UB MTTQ tỉnh trích 445 triệu đồng nguồn quỹ người nghèo cấp tỉnh để hỗ trợ học sinh nghèo vượy khó miền núi, hỗ trợ hộ đói nghèo có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tết nguyên đán, hỗ trợ người nghèo mù huyện Triệu Sơn, hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà dột nát cho 76 hộ nghèo ( hộ triệu đồng) Tổng nguồn vốn tín dụng UB MTTQ quản lý tham gia chương trình XĐGN-VL 1.075 triệu đồng cho 32 dự án, đó: vốn TW: 465 triệu đồng, thu hút 210 lao động, vốn giải việc làm ( vốn 120): 610 triệu đồng, thu hút 318 lao động -Tỉnh đoàn niên cộng sản HCM : Nguồn vốn Quỹ quốc gia hỗ trợ việc làm mà tỉnh đoàn niên quản lý cho đoàn viên niên vay 33 dự án với số tiền 1.390triệu đồng, thu hút 500 lao động Năm động viên 28 trí thức trẻ Y bác sỹ tình nguyện đến 14 xã nghèo thuộc huyện miền núi nhằm giúp đỡ nhân dân xã nghèo - Hội cựu chiến binh: Các cấp hội có nhiều biện pháp, hình thức phong phú việc thực chương trình XĐGN-VL như: Tổ chức nhiều hội nghị chuyên đề bàn làm kinh tế, tham quan mô hình kinh tế giỏi, kinh tế trang trại, tập huấn cán xã nghèo vùng cao, phát động phong trào giúp vốn, giống, sức lao động, hướng dẫn hội viên chuyển đổi trồng vật nuôi, áp dụng tiến độ khoa học kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh… tạo cho hội viên đói nghèo có điều kiện phát triển kinh tế Tiếp tục quản lý sử dụng có hiệu nguồn vốn huy động năm qua : Vốn hội viên cho vay: 14.111 triệu đồng, vốn từ quỹ hội: 7.280 triệu đồng, vốn quỹ quốc gia hỗ trợ việc làm: 1.633 triệu đồng, vốn từ ngân hàng người nghèo 24.782 triệu đồng nguồn vốn khác 25.415 triệu đồng giúp cho 57.538 lao động hội viên hội viên vay phát triển sản xuất, phát triển 4.679 trang trại góp phần giải việc làm ổn định sống cho hàng ngàn hội viên - Hội người mù : Phát huy lời dạy Bác Hồ “ Tàn không phế” năm 2002 hội người mù tiếp tục trì sở sản xuất tập trung đảm bảo doanh thu, ngày công lương hội viên Trong năm 16 đơn vị sản xuất hội doanh thu 936.385.000 đồng, thu nhập hội viên tham gia sản xuất ổn định, số đơn vị đạt 300.000đồng/ người/tháng Công tác quản lý vốn vay hỗ trợ việc làm, hội tích cực thu hồi vốn dự án đến kỳ hạn toán tiếp tục triển khai 18 dự án với số tiền 405.200.000đồng cho 327 hộ viên vay thu huý thêm 125 lao động, hội viên vay vốn sử dụng vốn mục đích tạo công ăn việc làm ổn định sống cho gia đình hội viên Có thể nói vay vai trò tổ chức đoàn thể với công tác xoá đói giảm nghèo lớn Các đoàn thể giúp hội viên nghèo không vay vốn, lao động mà đặc biệt kinh nghiệm làm ăn, nhờ có phong trào giúp đỡ xoá đói giảm nghèo tổ chức đoàn thể giúp cho nhiều hội viên nghèo thoát cảnh đói nghèo Trong thời gian tới cần tiếp tục phát huy vai tổ chức đoàn thể việc xoá đói giảm nghèo địa phương Các giải pháp cụ thể là: - Các đoàn thể tiếp tục phát động vận động giúp đỡ xoá đói giảm nghèo, hội viên đóng góp tiền, ngày công giúp hội viên nghèo phát triển sản xuất - Các toàn thể cần tiếp tục tổ chức lớp tập huấn hướng dẫn cách làm ăn cho hội viên để giúp đỡ hội viên có kinh nghiệm làm ăn - Các đoàn thể đứng tín chấp cho hội viên vay vốn để giúp hội viên có vốn làm ăn - Cần mở buổi nói chuyện hội để hội viên nghèo học hỏi kinh nghiệm làm ăn hội viên truyền đạt kinh nghiệm cho hội viên nghèo - Ngoài ra, thôn xóm nên thành lập câu lạc giúp xoá đói giảm nghèo câu lạc làm vườn, câu lạc chăn nuôi Một số giải pháp khác Nghèo vấn đề kinh tế- xã hội Do giải pháp để giảm nghèo không giải pháp kinh tế mà đòi hỏi giải pháp xã hội Nói cách khác để giảm nghèo đòi hỏi giải pháp kinh tế-Xã hội mang tính tổng hợp Giúp người nghèo tham gia tích cực vào chương trình Dân số kế hoạch hoá gia đình Một quy luật quốc gia, tỉnh hộ nghèo đâu tỷ lệ người nghèo cao tỷ lệ sinh đẻ cao Và tỷ lệ sinh đẻ cao nguyên nhân dẫn đến nghèo đói Để nâng cao chất lượng sống chất lượng dân số, cần vận động đầu tư hỗ trợ cho hộ nghèo biện pháp y tế đảm bảo sức khoẻ sinh sản cho họ, làm cho người nghèo nhận thức hậu cảu việc sinh đẻ nhiều, cam kết đẻ Tuyên truyền giác ngộ cho người dân nhận thức vấn đề dân số kế hoạch hoá gia đình có liên quan trực tiếp sống người người nghèo, tránh vòng luẩn quẩn bế tắc “càng nghèo, đẻ; đẻ, nghèo” Trong công tác xoá đói giảm nghèo phải coi trọng quan tâm thích đáng vấn đề giới, phát triển nguồn nhân lực, đạo tạo nghề phụ nữ, chăm sóc giáo dục trẻ em gái sức khẻo sinh sản, ưu tiên tạo việc làm, tăng thu nhập cho phụ nữ, tạo điều kiện cho phụ nữ tiếp cận đầy đủ vai trò vị phụ nữ tham gia quản lý lãnh đạo Đấu tranh chống tệ nạn xã hội Chống tệ nạn xã hội khác cờ bạc, số đề, nghiện hút, mại dâm Bởi tệ nạn xã hội làm cho nhiều gia đình rơi vào cảnh bần cùng, nghèo đói tái nghèo đói Phải xoá bỏ loại chủ chứa, cờ bạc, tiêm chích, ma tuý, số đề Đồng thời phát động phong trào đăng ký xây dựng gia đình văn hoá, xã, phường tệ nạn xã hội Trợ giúp pháp lý cho người nghèo Giúp người nghèo có hiểu biết phổ thông luật pháp liên quan đến đời sống hàng ngày (Luật hôn nhân gia đình, Luật chăm sóc bảo vệ trẻ em, Luật dân ) Giải đáp cho người nghèo vấn đề sách có liên quan đến quyền lợ trách nhiệm người nghèo Hướng dẫn người nghèo thủ tục pháp lý quan hệ dân Bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho cán xã nghèo; đào tạo nghiệp vụ tư vấn pháp lý cho cán pháp lý cộng tác viên Đẩy mạnh việc thực chương trình xoá đói giảm nghèo Kết hợp trương trình xoá đói giảm nghèo với chương trình phát triển- kinh tế xã hội khác chiến lược chung phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn chương trình việc làm Do đó, phủ đạo kiên lồng ghép chương trình tạo thành tổng hợp lực xoá đói giảm nghèo từ Trung ương xuống sở, tránh phân tán manh mún vốn, nhiều máy điều hành việc, tốn kinh phí hành chính, giao cho quan chức hướng dẫn va đạo Đây nguyện vọng nhiều huyện, xã Theo tra Nhà nước, tỉnh không chương trình không bị suy suyển, “hao mòn” vốn Trong xoá đói giảm nghèo số nơi có tình trạng thu lại tiền người vay để sử dụng mục đích, đối tượng (nhất chế thị trường) tra, kiểm tra phải tiến hành liên tục, thường xuyên Qua tra phải xử lý nghiêm trường hợp vi phạm Nếu không, tiền chi tiết hết mà mục tiêu không đạt IV- MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM SAU NHỮNG NĂM THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XĐGN Ở THANH HOÁ : 1-Trước hết nhận thức trách nhiệm XĐGN cấp uỷ Đảng, quyền, tổ chức đoàn thể người nghèo Từ chuyển biến nhận thức tạo khả tăng đầu tư nguồn lực, cán tình hình hệ thống sách, chế, chương trình, dự án, kế hoạch XĐGN hàng năm từ tỉnh đến địa phương sở xã, phường XĐGN trở thành nhiệm vụ thường xuyên cấp, tổ chức đoàn thể, xã, phường hành động cụ thể XĐGN 2- Đa dạng hoá tạo nguồn lực ( Nhà nước, cộng đồng dân cư, hỗ trợ tổ chức, doanh nghiệp hợp tác Quốc tế ) cho XĐGN, trước hết chủ động phát huy nguồn lực chỗ Đồng thời tập trung nguồn lực cho mục tiêu trọng điểm xoá hộ đói kinh niên, sở hạ tầng, tín dụng, y tế, giáo dục … nơi có tỷ lệ hộ đói nghèo cao xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn thuộc khu vực III 3-Xác định rõ trách nhiệm lãnh đạo cấp uỷ Đảng, chức nhiệm vụ cấp quyền, ngành, vai trò mặt trận tổ quốc tổ chức đoàn thể, khơi dậy trách nhiệm cộng đồng người nghèo Thực chế dân chủ, công khai nguồn lực, tài Phân công ngành, địa phương khá, đơn vị, quan, doanh nghiệp hỗ trợ, giúp đỡ xã nghèo 4-Các địa phương thực tốt mục tiêu XĐGN, tỷ lệ hộ đói nghèo giảm nhanh tổ chức điều tra, khảo sát, lập danh sách hộ đói nghèo đến xây dựng kế hoạch, biện pháp cụ thể, thường xuyên kiểm tra, giám sát trình thực hiện, đội ngũ cán làm công tác XĐGN tăng cường, cho xã đặc biệt khó khăn quan tâm bồi dưỡng, đào tạo, làm cho cán am hiểu, tâm huyết, khâu định 5- Đấu nối, tìm kiếm nguồn đầu tư từ chương trình, dự án quốc tế XĐGN, tranh thủ kinh nghiệm, nguồn lực, kỹ thuật, thông tin thành tựu XĐGN tốt, có hiệu góp phần thuyết phục mở rộng hợp tác quốc tế cho XĐGN KẾT LUẬN Xói đói giảm nghèo việc làm nhân đạo, thể quan tâm Đảng phủ nhân dân Trong năm vừa qua có nhiều khó khăn chặng đường thực công tác XĐGN, Việt nam coi XĐGN mục tiêu xuyên suốt trình phát triển kinh tế xã hội Công cuốc XĐGN Việt Nam ủng hộ quan tâm toàn dân nước, giúp đỡ bạn bè quốc tế Vì XĐGN năm qua Việt Nam đạt thành tựu đáng kể, nâng cao mức sống nhân dân nước lên mức cao hơn, có Thanh Hoá Là tỉnh nhiều khó khăn, thời gian qua với nhân dân nước, người dân Thanh Hoá cố gắng nỗ lực vươn lên để thực công xoá đói giảm nghèo, đưa Thanh Hoá thành tỉnh phát triển kinh tế, ổn định an ninh xã hội Tuy nhiên trình thực XĐGN, có thành công đáng kể, song nhiều tồn vướng mắc cần giải quyết, đặc biệt vấn đề xoá đói giảm nghèo khu vực miền núi Qua nghiên cứu phân tích nguyên nhân thực trạng nghèo đói Thanh Hoá, để giúp cho công tác XĐGN tỉnh đạt kết cao em có số kiến nghị với Trung ương tỉnh sau: Kiến nghị cấp Trung ương: Quốc hội cần xác định trọng điểm đầu tư tập trung XĐGN với xã đặc biệt khó khăn, miền núi, vùng cao, cần bổ sung thêm xã vùng sâu xã nghèo, khó khăn chí nghèo xã vùng cao Nghiên cứu điều chỉnh bổ sung hệ thống sách với xã nghèo, hộ nghèo : Chính sách miễn giảm cần mở rộng hơn, đối tượng mức độ Về mức độ tốc độ đầu tư phải phù hợp đặc điểm vùng đói nghèo dễ vùng khác trình độ phát triển kinh tế, trình độ dân trí, khả tiếp nhận sử dụng nguồn đầu tư Đề nghị đầu tư xây dựng tuyến đường vành đai biên giới phục vụ đồng bào Thanh Hoá có 192 km đường biên giới Việt lào Chính phủ cần xếp lại loại bỏ số chương trình hiệu thấp, quản lý khó khăn, dễ phát sinh tiêu cực : chương trình trợ giá số mặt hàng cho đồng bào dân tộc miền núi Đối với 11 huyện miền núi Thanh Hoá hưởng sách tỉnh miền núi khác Đề nghị Trung ương có giải pháp sách đồng để ổn định đời sống đồng bào Mông Nâng mức vốn đầu tư hàng năm cho chương trình đề án năm chương trình XĐGN Có chế độ khuyến khích động viên thoả đáng đội ngũ cán trực tiếp giúp xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn Có sách đào tạo cán miền núi đặc biệt vùng cao, vùng khó khăn nhiều hình thức cử tuyển, dự bị đại học, có sách thu hút học sinh trường vùng cao miền núi công tác Kiến nghị cấp tỉnh : Tỉnh uỷ, HĐND UBND tỉnh cần tiếp tục quan tâm đạo tạo điều kiện để địa phương thực tốt mục tiêu chương trình xoá đói giảm nghèo việc làm Các ngành, cấp phân công lãnh đạo cán chuyên trách kiêm nhiệm theo dõi bám sát sở đôn đốc thực chương trình XĐGN-VL thuộc ngành chức vào phân công giúp đỡ huyện nghèo nhiệm vụ kinh tế xã hội Tỉnh uỷ, UBND giao Các ngành, cấp cần có chế để thực biện pháp XĐGN -VL xây dựng sở hạ tầng, chuyển giao công nghệ, chuyển đổi cấu kinh tế, dịch vụ thương nghiệp tạo điều kiện để người lao động có việc làm chỗ ưu tiên cho vùng nghèo, xã nghèo, người nghèo DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Sách chiến lược toàn diện tăng cường XĐGN ( Thủ tướng phủ phê duyệt công văn số 2585/VPCP-QHQT, ngày 21/5/2002) Quy hoạch phát triển kinh tế xã hội tỉnh Thanh Hoá đến năm 2010 Báo cáo tổng kết công tác dân tộc miền núi năm 2002 phương hướng nhiệm vụ năm 2003 (số 61 BC/DTMN ngày 5/3/2003 ) Báo cáo sơ kết thực chương trình 135 trung tâm cụm xã tháng đầu năm - nhiệm vụ tháng cuối năm 2001 ( số 256 BC/DTMN ngày 17/7/2001) Báo cáo kết thực chương trình 135 TTCX 35 (1999-2001) tình hình triển khai kế hoạch tháng đầu năm 2002 (số 156 BC/DTMN ngày 3/6/2002 ) Báo cáo tình hình thực kế hoạch định canh định cư ổn định dân di cư tự , di dân phát triển vùng KTM năm 2002 Một số giải pháp thực năm 2003 ( số 18/ ĐCĐC-KTM ngày 12/4/2003) Báo cáo tổng kết năm 2002 nhiệm vụ năm 2003 (Sở NN & PTNT ngày 13/01/2003) Báo cáo định hướng phát tiển KT- XH năm 2003 ( Sở KH & ĐT ngày 27/12/2002) Tài liệu thực dự án ngành NN & PTNT chương trình quốc gia XĐGN (Bộ NN & PTNT) 10 Báo cáo kế hoạch triển khai chương trình mục tiêu quốc gia XĐGN năm 1999 Bộ LĐ TBXH ngày 4/01/1999 11 Báo cáo Việt Nam đánh giá nghèo đói chiến lược ngân hàng giới năm 1995 12 Báo cáo chung nhóm công tác chuyên gia phủ, nhà tài trợ, tổ chức phi Chính phủ: Việt Nam công nghèo đói năm 1999 13 Vấn đề giảm nghèo kinh tế thị trường Việt Nam Tiến sỹ Trần Thị Hằng 14 Đại học kinh tế quốc dân - Khoa kinh tế phát triển - Giáo trình kinh tế phát triển tập I, II 15 Văn kiện Đại hội Đảng tỉnh Thanh Hoá lần thứ XV 16 Báo cáo thực chương trình XĐGN năm 1999, 2000 17 Báo cáo kết thực chương trình XĐGN - VL năm 2002 phương hướng nhiệm vụ năm 2003 số 2212 UBND tỉnh Thanh Hoá 18 Báo cáo kết thực công tác XĐGN-VL năm 2001 phương hướng nhiện vụ năm 2002 số 207 UBND tỉnh Thanh Hoá [...]... nghèo của tỉnh Thanh Hoá rất lớn : Năm 2001 có tới 169.179 hộ (gần 800.000 người), tương đương với dân số của một số tỉnh nhỏ Trong số 27 huyện thị ,thành phố của cả tỉnh có 11 huyện nghèo -có tỉ lệ đói nghèo trên 25% Cơ cấu đói nghèo theo khu vực : khu vực thành thị , khu vực nông thôn miền xuôi, khu vực miền núi Cơ cấu đói nghèo theo khu vực của tỉnh Thanh Hoá được biểu hiện như sau: -Tỉ lệ đói nghèo. .. trung bình chung của cả nước, chiếm khoảng từ 48-50% c) Mức chuẩn nghèo đói đối với Thanh Hoá So với mức chung của cả nước, tỉ lệ nghèo đói của tỉnh Thanh Hoá còn khá cao (cao hơn mức trung bình của cả nước ) Từ năm 2001, tuy chuẩn hộ nghèo mới của nước ta giai đoạn 20012005 chỉ có chuẩn nghèo theo vùng , không có chuẩn riêng đối với hộ đói , song do tỉnh Thanh Hoá có số lượng hộ dưới chuẩn nghèo quá lớn... giải pháp phù hợp , Thanh Hoá phân loại hộ nghèo của Tỉnh thành 2 loại theo mức thu nhập : Hộ nghèo có mức thu nhập dưới 55.000 đồng /người /tháng (gọi là hộ đói) Hộ nghèo có mức thu nhập từ 55.000 đồng / người / tháng trở lên (gọi là hộ nghèo) Mặc dù về tương đối , tỉ lệ đói nghèo của Tỉnh Thanh Hoá thấp hơn so với một số tỉnh miền núi phía Bắc và các tỉnh Tây Nguyên Song về tuyệt đối, số người nghèo. .. tình trạng đói nghèo ở miền núi gay gắt hơn miền xuôi III ẢNH HƯỞNG CỦA ĐÓI NGHÈO VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO 1 ảnh hưởng của đói nghèo 1.1 Đói nghèo với tăng trưởng kinh tế Để tăng trưởng kinh tế, mỗi quốc gia phải có thu nhập, và thu nhập đó ngày càng phải tăng lên để có tích luỹ cho giai đoạn sau Tuy nhiên đói nghèo lại là nguyên nhân làm giảm mức thu nhập quốc dân , và làm giảm tích... tỉnh khác trong cả nước đòi hỏi Thanh Hóa trước hết phải qúan tâm đến công tác XĐGN Như vậy XĐGN là mục tiêu quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Thanh Hóa nhằm tạo đà cho nền kinh tế của tỉnh phát triển , bắt kịp với kinh tế xã hội của các tỉnh , thành phố khác trong cả nước CHƯƠNG II THỰC TRẠNG ĐÓI NGHÈO VÀ NGUYÊN NHÂN ĐÓI NGHÈO CỦA TỈNH THANH HÓA I ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, TỈNH... tối thiểu để xoá bỏ nghèo đói trong điều kiện mọi khoản chuyển nhượng được chuyển đến đúng đối tượng Tuy nhiên, việc chuyển giao các khoản chuyển nhượng theo định hướng mục tiêu thường đi kèm với hao hụt và chi phí hành chính và bởi vậy chi phí thực tế để xoá bỏ nghèo đói thường là bội số của khoảng cách nghèo đói Khi α =2, ta có chỉ số khoảng cách nghèo đói bình phương Chỉ số này thể hiện mức độ nghiêm... chuẩn mực hôn nghèo mới , Thanh Hóa còn gần 170.000hộ nghèo, chiếm gần 22% so với tổng số hộ, chưa kể một bộ phận lớn dân số nông nghiệp tuy không thuộc diện hộ nghèo , nhưng do thu nhập không ổn định , nằm giáp ranh chuẩn nghèo cũng có nguy cơ đói nghèo Trước thực trạng đói nghèo của tỉnh như hiện nay có thể nói đó là một thách thức lớn đối với quá trình phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Để đạt được... dễ được diễn giải song nó không nhạy cảm với khoảng cách của những người nghèo so với ngưỡng nghèo Khi α =1, ta có chỉ số khoảng cách nghèo đói Chỉ số này cho biết sự thiếu hụt trong chi tiêu của các hộ nghèo so với ngưỡng nghèo và nó được biểu hiện như mức trung bình của tất cả mọi người trong quần thể Khoảng cách nghèo đói được tính đơn giản như là tổng tất cả các khoảng cách nghèo đói ở trong quần... tăng nhu cầu có nhiều con của các gia đình nghèo Đói nghèo cũng làm cho người dân khó có điều kiện tiếp cận các dịch vụ xã hội, trong đó có dịch vụ KHHGĐ Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng mức sinh sản của gia đình nghèo Đói nghèo và gia tăng dân số tựa hồ như cái vòng luẩn quẩn : Càng đói, càng nghèo= >dân số càng tăng nhanh=>lại càng đói, càng nghèo hơn 1.4 Đói nghèo với các tệ nạn xã... điều kiện giúp đỡ cho những người nghèo vươn lên thoát nghèo , biết cách tự thoát nghèo tránh tái nghèo khi gặp rủi ro Bên cạnh sự hỗ trợ về vật chất trực tiếp cho người nghèo thì việc tạo ra việc làm cho người nghèo, hướng dẫn cách làm ăn , sản xuất kinh doanh cho người nghèo theo điều kiện cụ thể của họ mới là XĐGN thực sự Sự cần thiết của công tác XĐGN được thể hiện qua những nội dung sau: 2.1.XĐGN ... : nghèo Đói nghèo cần thiết phải xoá đói giảm Chương II: Thực trạng đói nghèo nguyên nhân đói nghèo tỉnh Thanh Hoá thời gian qua Chương III: Phương hướng, giải pháp thực xoá đói giảm nghèo tỉnh. .. tỉnh Thanh Hoá thời gian tới Trong chuyên đề em sử dụng phương pháp nghiên cứu như: phương pháp vật biện chứng; phương pháp vật lịch sử; phương phương pháp so sánh; phương pháp quy nạp; phương pháp. .. cứu đề tài : Phương hướng giải pháp thực xoá đói giảm nghèo tỉnh Thanh Hoá thời gian tới ” Nhằm mở rộng phần nhận thức vấn đề nan giải hy vọng đóng góp ý kiến nhỏ bé vào phát triển tỉnh nhà đường