Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại Mục lục Lời mở đầu .Trang I Thực trạng hoạt động xuất nhập Việt nam Hoa Kỳ thời gian qua Trang 1.1 Thực trạng Thương mại hai chiều Việt Nam-Hoa kỳ Trang 1.2 Thực trạng hàng hóa Việt Nam xuất sang Hoa Kỳ.Trang 1.3 Thực trạng hàng hoá Hoa Kỳ nhập vào Việt Nam Trang 13 II Tiềm xuất hàng hoá Việt Nam sang Hoa Kỳ hàng hoá hàng hoá cần nhập từ Hoa Kỳ vào Việt Nam sau hiệp định Thương mại có hiệu lực .Trang 20 2.1 Tiềm xuất hàng hoá Việt Nam sang Hoa Kỳ Trang 23 2.2 Hàng hoá cần nhập từ Hoa Kỳ vào Việt Nam Trang 29 III Các biện pháp đẩy mạnh xuất hàng hoá Việt Nam sang Hoa Kỳ Trang 31 3.1 Các biện pháp mang tính vĩ mô Trang 38 3.2 Các biện pháp mang tính vi mô Trang 31 3.3 Các biện pháp đẩy mạnh xuất mặt hàng chủ lực vào thị trường Hoa Kỳ Trang 40 IV Các biện pháp quản lý hoạt động nhập hàng hoá từ Hoa Kỳ vào Việt Nam Trang 46 V Kết luận .Trang 49 Lời Mở ĐầU Với 30 năm liên tục (từ 1964 đến 1994) bị Hoa K ỳ cấm v ận kinh tế, Việt Nam gặp nhiều khó khăn công cu ộc xây d ựng v tái -1- Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại thiết đất nước Tuy nhiên với nỗ lực toàn Đảng toàn dân, Việt Nam bước vượt qua khó khăn hội nhập vào kinh t ế khu v ực giới Kiên định với sách mong muốn bạn n ước giới Việt Nam tạo cột mốc hội nhập quan trọng, m cụ thể việc Việt Nam tham gia vào Hiệp hội nước Đông Nam A (ASEAN) năm 1995, tổ chức hợp tác kinh tế Châu A Thái Binh Dương (APEC) năm1998, đặc biệt việc bình thường hoá quan hệ với Hoa Kỳ vào năm 1994 Ngày 13-7-2001 đánh dấu bước ngoặt quan trọng quan hệ hai nước Việt Nam-Hoa kỳ thông qua việc ký kết Hiệp định Thu ơng m ại song phương Ngày 8-6-2001, tổng thống Hoa Kỳ G.Bush thức trình Quốc hội Mỹ xem xét, phê chuẩn Hiệp định, ngày 10-12-2001 quốc hội Hoa Kỳ thức thông qua Hiệp định Thương mại song phương gi ữa hai nước Như với việc Hiệp định Thương mại song phương có hiệu lực, hàng hoá Việt Nam xuất sang thị trường Hoa K ỳ hưởng quy chế tối huệ quốc doanh nghiệp Việt Nam có nhiều hội để thâm nhập vào thị trường mẻ Tuy nhiên có thực t ế l th ị trường Hoa kỳ xa lạ khác biệt doanh nghi ệp Vi ệt Nam Bên cạnh khác thể chế trị, kinh tế, ngoại giao, sách thương mại vị truờng Quốc tế t ạo cho Việt Nam muôn vàn thách thức Trước tình hình buộc Việt Nam phải có biện pháp, sách hợp lý kịp thời để điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu Hiệp định ký kết, đồng thời khai thác m ột cách có hiệu tiềm năng, hội mà thị trường Hoa Kỳ mang lại Trên sở đó, phạm vi đề án môn học em xin trình bày tiềm đề xuất vài biện pháp đẩy mạnh xuất nhập hàng hoá gi ữa Việt Nam Hoa Kỳ sau Hiệp định thuơng mại song ph ương có hi ệu lực Em xin chân thành cảm ơn Thầy giáo, Phó giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Duy Bột tận tình giúp đỡ em hoàn thành đề án -2- Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại I Thực trạng hoạt động xuất nhập Việt nam Hoa Kỳ 1.1 Đánh giá khái quát thực tr ạng thương mại hai chi ều Việt Nam Hoa Kỳ Việt Nam Hoa Kỳ bắt đầu có quan hệ thương mại từ năm 1992 nhiên mức khiêm tốn, thương mại hai chi ều đạt kho ảng 4,5 triệu USD Sau lệnh cấm vận dỡ bỏ năm 1994, thương m ại hai chiều Việt Nam Hoa Kỳ tăng theo hai chi ều xuất nh ập khẩu, đa dạng dần nhóm hàng gia tăng trị giá nhóm (xem Bảng 1) Bảng 1: Thương mại hai chiều Việt Nam - Hoa Kỳ (1994-1997) Đơn vị : triệu USD Xuất Nhập Tổng XNK 1994 50,4 172 222 1995 -3- 200 252 450 1996 308 616 935 1997 372 278 666 Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại Xét cấu, thời kỳ 1994-1997 mặt hàng xuất ch ủ yếu Việt Nam sang Hoa Kỳ nhóm hàng nông, lâm, thuỷ hải sản Trong đó, cà phê chiếm phần lớn với tổng kim ngạch đạt 108 triệu USD năm 1997 Đặc điểm bật nhóm hàng có chênh lệch không đáng kể mức thuế tối huệ quốc (MFN) phi tối huệ quốc (non-MFN) cầu loại hàng rất đa dạng Hàng công nghiệp nhẹ bắt đầu xâm nhập tăng trưởng nhanh mang tính giới thiệu s ản ph ẩm Từ 1996 xuất mặt hàng giày dép, nguyên liệu khoáng sản tăng nhanh Nhập hàng hoá Việt Nam từ Hoa K ỳ ch ủ yếu l máy móc, thiết bị phân bón Điều phù hợp với nhu cầu nhập Việt Nam đặc điểm cấu xuất Hoa Kỳ Bảng 2: Thương mại hai chiều Việt Nam - Hoa Kỳ (năm 1998-2000) Đơn vị: triệu USD Xuất Nhập Tổng XNK 1998 519,5 269,5 789 1999 601,9 277,3 879,2 1999/1998 15,8% 2,9% 11,4% 1999 601,9 277,3 879,2 2000 827,4 330,5 1157,9 2000/1999 226,5 53,2 279,7 2000/1999 37,63% 19,18% 131,8% Năm 2000, xuất Việt Nam sang Hoa Kỳ tăng m ạnh, t kim ngạch lên tới 827,4 triệu USD so với mức 601,9 triệu USD năm 1999 đạt mức tăng trưởng 37,63 % (Bảng 2) Đây m ức tăng trưởng cao giới Mặc dù mức tăng trưởng đạt s kim ngạch chưa cao tín hiệu tốt, thể phản ứng tích cực từ phía doanh nghiệp Việt Nam diễn biến quan h ệ thương mại hai nước Trong đó, cần lưu ý xuất Hoa Kỳ sang Việt Nam tăng mạnh kỳ 2000 (tăng 19,18% so với kỳ năm 1999) Dự báo xuất Việt Nam vào Hoa Kỳ hết 2001 tăng mạnh năm 2000, đạt khoảng 900 triệu đến1 t ỷ USD Nhìn chung năm 2000, thương mại hai nước tăng trưởng ổn định bối cảnh kinh tế toàn cầu diễn biến phức tạp Xét tổng kim ngạch thương mại song phương, Việt Nam xếp thứ 70/227 nước có quan hệ buôn -4- Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại bán với Hoa Kỳ, nhiều nước Bulgaria, Ukraina, Slovenia hàng Việt Nam phải chịu thu ế su ất nhập cao so với nước Tuy nhiên, so với vài nước khu vực ASEAN Thái Lan (xuất đạt khoảng 16,4 tỷ USD), Philipin (14 tỷ USD) xuất ta thua nhiều Thậm chí xuất Việt Nam Campuchia (827 triệu USD) Lý bật để giải thích cho việc thuế suất nhập cao hàng xuất ta nhập vào Hoa Kỳ Cộng với việc hệ thống thương mại Hoa Kỳ phức tạp nhà xu ất Việt Nam làm cho trình thâm nhập thị trường không dễ dàng với đa số doanh nghiệp Việt Nam Điều cho thấy tầm quan trọng việc phê chu ẩn Hiệp định thương mại song phương việc nâng cao nhận thức lực cạnh tranh doanh nghiệp Việt Nam thời kỳ nhạy cảm 1.2 Thực trạng hàng hoá Việt Nam xuất sang Hoa Kỳ Kim ngạch xuất hàng hoá củaViệt Nam vào Hoa K ỳ đa dạng chủng loại Chiếm tỷ trọng cao nhóm h àng h ải s ản chiếm khoảng 30% tổng giá trị hàng xuất ta sang Hoa Kỳ (quí năm 2001 đạt kim ngạch xuất 74,4 triệu so với 46,4 tri ệu k ỳ năm 2000, 60,3%-Bảng 3) Nhóm hàng tỷ trọng lớn thứ hai l th ịt v chế phẩm chiếm 15% Nhóm hàng có xu hướng giảm mạnh năm 2000, tăng dần lên quí năm 2001 (tăng thêm 17,2 triệu so với 2,4 triệu USD kỳ năm 2000, tăng 61,6%-Bảng 3) Bảng 3: Kim ngạch XK số nhóm hàng Việt Nam sang Hoa kỳ (tính đến tháng năm 2001) Đơn vị: triệu USD Nhóm hàng 1999 2000 Tổng XK Cá, hải sản Caphê, chè Giày dép Nhiên liệu Thịt&chế phẩm Hoa 601,9 108,1 117,7 145,8 83,8 31,5 23,7 827,4 242,9 132,9 124,5 90,7 57,7 51,1 2000/ 1999 225,5 134,8 15,2 -21,3 6,9 26,2 26,4 -5- 1-4/2000 1-4/2001 238,2 46,4 60,9 47,1 32,7 2,4 10,0 254,7 74,4 37,9 41,5 32,5 17,2 12,6 2001/ 2001/ 2000 2000 16,5 28,0 -23,0 -5,6 -0,2 14,8 2,6 6,9% 60,3% -37,8% -11,9% -0,6% 61,6% 20,6% Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại Sản phẩm may mặc Tác phẩm nghệ thuật,sưu tầm đồ cổ 36,4 0,6 81,0 12,9 44,6 12,3 16,2 0,9 17,8 0,2 1,6 -0,7 9,9% -77,7% Các nhóm hàng lại chiếm tỷ trọng khiêm t ốn, th ường d ưới 1% số 5% tổng giá trị hàng xuất vào thị trường Hoa Kỳ Đặc biệt, số nhóm hàng có chiều hướng giảm so v ới k ỳ n ăm 2000 giày dép, cà phê, chè, nhiên liệu v.v (Bảng 3) Điểm đáng lưu ý năm 2000 số mặt hàng lần xuất sang Hoa Kỳ mỡ, dầu động thực vật, đá quý, sản phẩm xay xát v.v mở hướng phát triển thị trường cho loạt ngành sản xuất Việt Nam Tuy nhiên đáng lo ngại m ột lo ạt m ặt h àng xu ất năm 2000 gần biến khỏi thị trường Hoa Kỳ sợi dệt gốc thực vật, tơ nhân tạo, hoá chất hữu cơ, vô cơ, s ản ph ẩm d ượcv.v Nguyên nhân chủ yếu doanh nghiệp Việt Nam không chịu đuợc lỗ chênh lệch thuế thực lực cạnh tranh doanh nghiệp Việt Nam không đủ mạnh thị trường Hoa Kỳ Để nắm rõ thực trạng hàng xuất từ Việt Nam sang Hoa Kỳ cần sâu phân tích số nhóm hàng điển hình Những nhóm hàng có tỷ trọng lớn, tăng trưởng kim ngạch xuất cao; s ố nhóm hàng suy giảm, cuối số nhóm hàng có tiềm m ới có th ể xu ất sang thị trường Hoa Kỳ - Nhóm hàng hải sản Trong lịch sử, Hoa Kỳ không chưa phải thị tr ường truyền th ống c Việt Nam mặt hàng Nhật Bản E.U từ tr ước đến nayv ẫn l th ị trường tiêu thụ chủ yếu mật hàng Ngoài yếu tố thuận l ợi l yêu cầu chất lượng kiểm dịch Hoa Kỳ không ch ặt ch ẽ v khó khăn thị trường EU, nhiên có nhi ều khó kh ăn nh khoảng cách vận chuyển xa, thị hiếu đa dạng đặc biệt, khả nuôi trồng đánh bắt Việt Nam hạn ch ế Chính nh ững lý nên đến cuối năm 1999, tỷ trọng xuất mặt hàng sang thị tr ường Hoa Kỳ không đáng kể Tuy nhiên, năm 2000, mức tăng trưởng vượt xa dự kiến, khiến phía Hoa Kỳ bày tỏ lo ngại thị trường họ Mức tăng trưởng năm 2000 đặc biệt cao, đạt m ức 124,7%, đưa nhóm hàng lên vị trí đầu bảng Điều cho thấy doanh nghiệp Việt Nam cải thiện lực cạnh tranh thị -6- Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại trường Hoa Kỳ thực thị trường tiềm đầy hứa hẹn đầy hứa hẹn Trong tổng số 134,7 triệu USD giá trị xuất t ăng thêm n ăm 2000 có tới 80 triệu USD thuộc nhóm động vật giáp xác, tôm, cua, sò, v.v Những hàng thường xuất sang Hoa Kỳ dạng sống, tươi, ướp lạnh hấp, luộc chín Mức tăng trưởng 130,6% nhóm n ày đóng góp 70% vào mức tăng trưởng chung toàn nhóm hàng hải sản Qua tăng trưởng mạnh thấy, trước hết ảnh hưởng quan trọng yếu tố giá thị trường Hoa Kỳ Theo biểu thuế nhập Hoa Kỳ, số mặt hàng chênh lệch hai m ức thuế MFN v non-MFN có mức chênh lệch không đáng kể Cụ thể, loại tôm hùm đá, tôm nhỏ hai loại thuế suất Đối v ới cua, mức thuế non-MFN 15% so với MFN 7,5 % Ngoài ra, mặt hàng thực tế Việt Nam có khả nuôi trồng tái t ạo ngu ồn đánh b Điều cho thấy thị trường hải sản Hoa Kỳ nhiều chỗ trống cho hàng hoá Việt Nam xâm nhập Phân nhóm hàng quan trọng thứ hai cá khúc loại cá tươi, ướp lạnh đông Năm 2000, nhóm tăng từ 15,6 triệu USD lên 32,6 triệu USD tương ứng mức tăng thêm 108,8% Việt Nam có th ể đẩy m ạnh xuất nhóm hàng Nhận xét: Đối với nhóm hàng hải sản năm 2000 đến quí năm 2001 tương đối tốt Các doanh nghiệp ta động tìm đối tác, tìm kẽ hở (chênh lệch thuế ít) đẩy mạnh công tác xuất Tuy nhiên cần phải trọng công tác nuôi trồng, quy hoạch, đặc biệt khâu kiểm tra giám sát chất lượng hàng xuất Trên phương di ện v ĩ mô cần chuẩn bị đối phó với biện pháp kỹ thuật Hoa K ỳ h ọ thấy hàng xuất ta tăng mạnh - Nhóm hàng thứ hai cà phê, chè, gia vị, v.v Nhóm mặt hàng tiếp tục trì vị trí đứng th ứ hai c việc phục hồi mạnh mẽ năm 2000 Tương tự hải sản, nhóm chênh lệch đáng kể thuế MFN thuế non-MFN (đều không), không đáng kể Ngay sau lệnh cấm vận d ỡ bỏ vào năm 1994, nhóm hàng cà phê, chè xâm nhập thị trường Hoa K ỳ đạt mức tăng trưởng cao vào năm 1998 Năm 1999, xuất -7- Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại nhóm giảm gần 50% Năm 2000 mặt hàng cà phê phục hồi đạt mức tăng trưởng 12,8%, chiếm vị trí chủ đạo với tỷ trọng 85% tổng giá trị xuất Cà phê xuất đạt 112,9 triệu USD tăng 12,8% so v ới mức 100,1 triệu USD năm 1999 Do giá cà phê giới giảm mạnh nên s ự phục hồi đáng khích lệ, phản ánh lượng hàng xuất t ăng v phục hồi trở lại Cầu thị phần cà phê Việt Nam t ại th ị tr ường Hoa K ỳ v ẫn trì Trở ngại thuế gần (hầu hết 0) Tuy nhiên, đến quí năm 2001, mặt hàng cà phê, chè lại giảm m ạnh (từ 60,9 triệu năm 2000 37,9 triệu năm 2001, giảm 37,8%) Điều cho thấy việc giá cà phê tăng giảm thất thường ảnh hưởng trực tiếp đến kim ngạnh xuất Việt Nam Phân nhóm chiếm tỷ trọng thứ hai hạt tiêu Năm 2000, phân nhóm đạt mức 17,4 triệu USD, tăng 11,8% so với năm 1999 Đặc biệt loại tiêu chưa xay tán, với mức thuế xâm nh ập t r ất s ớm v th ị trường Hoa Kỳ tiếp tục tăng mạnh Các phân nhóm lại chè xanh, chè đen dấu hiệu tăng mạnh Năm 2000 tăng từ 300.000 USD lên 1,4 tri ệu USD chi ếm t ỷ trọng khoảng 1% Trong đó, chè đen loại chênh lệch thu ế, chè xanh có mức thuế chênh lệch 13,6% Quế, hạt hồi, gừng t ăng mạnh giá trị tuyệt đối chưa cao Giá trị xuất kh ẩu qu ế v hoa qu ế đạt khoảng 1,1 triệu USD Hạt hồi, rau mùi tăng 72% ch ỉ đạt 98,5 nghìn USD Mặt hàng gừng năm 2000 giảm mạnh khoảng 64,5 % Với số liệu thấy năm qua nhóm hàng tăng trưởng không đáng kể có vài mặt hàng chênh l ệch thuế thuế non-MFN MFN hay chênh lệch không đáng kể - Nhóm hàng giày dép phụ kiện giày dép Hiện nay, với Trung Quốc Indonesia, Việt Nam nước xuất giày dép phụ kiện giày dép lớn s ố n ước xu ất kh ẩu có dùng nguyên liệu Hoa Kỳ sang thị trường Do m ức thuế suất nonMFN MFN lớn (thường so với 20%) nên doanh nghiệp s dụng nguồn nguyên liệu Hoa Kỳ sản xuất Việt Nam khó thâm nhập Một thực tế doanh nghiệp xuất giày dép hi ện h ầu h ết doanh nghiệp đầu tư nước tận dụng sức lao động rẻ công nhân Việt Nam để làm hàng gia công xuất nên kim ngạch xuất -8- Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại cao phần lợi nhuận thực phía Việt Nam lại th ấp so v ới nhóm hàng xuất khác Những năm trước đây, nhóm hàng thường đứng đầu số mặt hàng xuất sang Hoa Kỳ kênh phân phối khép kín s ẵn có hãng tiếng giới Nike Reebok m ột s ố công ty khác có trụ sở Hoa Kỳ Năm 1999 nhóm hàng đạt giá trị 145,7 triệu USD, năm 2000 giá trị xuất giảm 21,3 triệu USD Đến quí năm 2001 m ặt hàng tiếp tục giảm mạnh đặt cho doanh nghiệp da giầy Việt Nam thách thức vô to lớn Vấn đề đặt doanh nghiệp sản xuất giầy Việt Nam v ới vốn đầu tư nước, phải nhanh chóng tiếp cận phương pháp s ản xu ất, phương pháp tiếp thị mà doanh nghiệp có vốn đầu tư Hoa Kỳ áp dụng Ngoài phải trọng đến thủ tục hải quan, quy định k ỹ thuật liên quan - Nhóm hàng quần áo, hàng may mặc sẵn Nhóm hàng quần áo, hàng may mặc sẵn bao gồm lo ại d ệt kim, đan móc không dệt kim đan móc nhóm hàng chiến lược tăng đặc biệt mạnh với mức tăng trưởng 28,3% (t 36,4 tri ệu USD năm 1999 lên mức 46,7 triệu USD n ăm 2000) Trước h ết cần kh ẳng định nỗ lực lớn ngành may m ặc Việt Nam th ời gian qua mức chênh lệch thuế cao áp dụng cho hàng may mặcViệt Nam so với thuế MFN thuế ưu đãi đặc biệt mà Hoa Kỳ dành cho nước khác Tiếp nỗ lực đáng ghi nhận việc đa dạng hoá mặt hàng chất lượng hàng may mặc, khác với n ăm tr ước đây, hàng may mặc xuất sang Hoa Kỳ chủ yếu từ vải dệt kim, đan móc Trong thời gian tới mặt hàng may mặc xem m ặt hàng ch ủ l ực không thị trường Hoa Kỳ mà với thị tr ường th ế gi ới Cùng với việc Hiệp định Thương mại song phương hai nước có hiệu lực, hàng may mặc Việt Nam hưởng thuế MFN nâng cao l ực cạnh tranh mặt hàng thị trường Hoa Kỳ không ch ỉ ch ất lượng, mẫu mã mà giá cả, dó mức tăng tr ưởng không ch ỉ d ừng lại số 28,3% giai đoạn 1999-2000 -9- Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại Bảng 4: Mức thuếnhập Mỹđối với sốloại hàng dệt may Đơn vị % Tên hàng Thuế suất phi Quần áo vải áo khoác từ sợi nhân tạo, không dệt kim, đan móc, loại khác áo khoác làm từ sợi nhân tạo, có dệt kim áo sơ mi côtông cho nam áo khoác từ sợi nhân tạo, không dệt kim, đan móc, 36% len Bộ quần áo có đan móc, len lông động vật áo khoác đan móc với 70% khối lượng tơ tằm áo khoác đan móc với 70% khối lượng tơ tằm MFN Thuế suất MFN Mức thuế chênh lệch 90 90 10 28,8 80 61,2 72 67,5 58,5 29,3 14,9 20,5 42,7 52,6 38 54,5 16 38,5 45 41 45 5,9 39,1 Nguồn: Bộ Thương mại Như với thông số mức thuế nhập mà Mỹ áp dụng mặt hàng may mặc, dù phải chịu mức cao so v ới MFN nh ưng nhóm hàng quần áo, hàng may mặc sẵn đạt kim ng ạch XK cao Với việc hiệp định thương mại có hiệu lực, nhóm hàng tạo động lực việc thúc đẩy hàng xuất sang Hoa Kỳ - Các nhóm hàng tăng mạnh cần có sựđiều chỉnh Ngoài nhóm hàng trên, nhiều nhóm hàng có s ự tăng trưởng cao, nhiên thực tế lại có t ồn t ại tiêu c ực s ự t ăng trưởng Điển hình nhóm hàng thuộc đồ trang trí nghệ thuật, đồ cổ (tăng từ 578.000 USD năm 1999 lên 12,9 triệu năm 2000, tăng 22,3 l ần) Tuy nhiên, tăng trưởng đột biến lại không đáng m ừng b ởi t ới 12 tri ệu USD trị giá xuất thuộc cổ vật 100 n ăm tu ổi m không nắm rõ số chúng thuộc tài sản quốc gia - Những nhóm hàng giảm có xu hướng giảm Bên cạnh nhóm hàng tăng trưởng đáng khích lệ, m ột số nhóm hàng cho thấy xu hướng chững lại, giảm mạnh Đó nhóm hàng sắt thép, rau, hoa chế biến, đường, kẹo, v.v Mặc dù thị trường biến động - 10 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại đòi hỏi phải có tuân thủ nghiêm ngặt quy định chất lượng hàng hoá, xuất xứ, giá thị hiếu khách hàng Để thực qui định hiệp định khai thác thuận lợi sau Hiệp định Thương mại có hiệu lực nhằm đẩy mạnh xuất hàng Việt Nam sang Hoa K ỳ, trước mắt, cần tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam Để l àm điều này, cần thực công việc sau đây: -Tiếp tục rà soát lại hệ thống pháp luật điều ch ỉnh hoạt động thương m ại nói chung hoạt động xuất nói riêng Việt Nam nhằm lo ại b ỏ văn (luật luật) lỗi thời, bất cập không mang l ại hiệu Đây công việc phức tạp, t ốn kém, đòi h ỏi ph ải có s ự đầu t c Nh nước kinh phí nguồn nhân l ực Cùng v ới vi ệc đầu t ư, vi ệc phối hợp chặt chẽ Bộ ngành hữu quan công vi ệc đặc bi ệt quan trọng Hiện nay, Bộ Tư Pháp giao nhi ệm v ụ ch ủ trì, ph ối h ợp v ới quan hữu quan để rà soát, đối chiếu, so sánh cam kết Hiệp định Thương mại Việt Mỹ với văn hành Tuy nhiên, công vi ệc làm vài tháng mà phải làm vài năm, trước mắt làm năm đầu, k ể từ Hi ệp định Th ương m ại Việt Nam - Hoa Kỳ có hiệu lực Làm điều đẩy nhanh tiến trình Việt Nam gia nhập WTO - Sửa đổi Luật Thương mại Việt Nam năm 1997 cho phù hợp với tình hình mới, hoàn thiện Quy chế thương nhân bổ sung quy định sách quản lý xuất rõ ràng, phù hợp với định hướng chi ến lược phát triển xuất Đảng, phù hợp với Hiệp định Th ương m ại song phương Việt Nam - Hoa Kỳ - Khẩn trương soạn thảo ban hành luật cạnh tranh chống độc quyền nhằm tạo cạnh tranh bình đẳng cho doanh nghiệp Việt Nam, k ể doanh nghiệp Nhà nước doanh nghiệp tư nhân, doanh nghi ệp có v ốn đầu tư nước doanh nghiệp có vốn đầu tư nước nhằm tăng khả cạnh tranh doanh nghiệp Việt Nam vi ệc xu ất kh ẩu h àng hoá nước nói chung thị trường Hoa Kỳ nói riêng - Ban hành sửa đổi luật thuế xuất khẩu, phù hợp với lịch trình cắt giảm thuế hàng hoá theo quy định Hiệp định Th ương m ại Việt Nam -Hoa Kỳ - 25 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại Một biện pháp tích cực để thực nghĩa vụ cam k ết Hiệp định Chính phủ Việt Nam phải bảo đảm cho hàng hoá Hoa Kỳ xuất sang Việt Nam, hưởng MFN NT Để thực thi ngh ĩa v ụ này, Dự thảo Pháp lệnh Đối xử Tối huệ quốc Đối xử Quốc gia soạn thảo Tuy nhiên, thời gian qua, công việc liên quan nh ằm s ớm ban hành pháp lệnh triển khai chậm, phạm vi hẹp Vì cần phải tích cực việc xây dựng, thảo luận v thông qua Pháp lệnh Đối xử Tối huệ quốc Đối xử Quốc gia nghĩa vụ mà phía Việt Nam phải thực Hiệp định Th ương m ại Việt Nam - Hoa Kỳ có hiệu lực 3.1.2 Tích cực chuẩn bị thực nghĩa vụđã cam kết Hiệp định Ngay sau Hiệp định có hiệu lực, Chính phủ Việt Nam s ẽ phải thực cam kết như: Cho Hoa Kỳ hưởng MFN, NT m cửa th ị tr ường dịch vụ, v.v Đây nghĩa vụ nặng nề Do đó, Chính ph ủ Việt Nam cần khẩn trương đạo ngành, cấp, từ Trung ương đến địa phương, phối hợp chặt chẽ để thực nghĩa vụ cam k ết Hi ệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ 3.1.3 Đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến thị tr ường Hoa K ỳ, sách xuất nhập Hoa Kỳ Hiệp định Th ương m ại Việt Nam -Hoa Kỳ Chúng ta biết thị trường Mỹ thị trường khó tính mức độ cạnh tranh cao để xâm nhập vào thị trường Mỹ, doanh nghiệp Việt Nam c ần phải tìm hiểu nhiều luật quy định thương mại Mỹ Các doanh nghiệp phải nắm quy định điều chỉnh quan hệ hợp đồng mua bán thương nhân Mỹ Luật Thương mại Mỹ điểm khác biệt so với Luật Thương mại Việt Nam Mặt khác, luật quy định thuế hải quan c M ỹ Danh bạ thuế thống nhất, Chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập, sở tính thuế hải quan hay quy định xuất xứ hàng hóa có tác động trực tiếp đến quyền lợi nghĩa vụ doanh nghiệp xuất sang Mỹ Các doanh nghiệp Việt Nam thành công thị - 26 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại trường không nghiên cứu hệ thống hàng rào phi thuế quan với quy định chi tiết danh m ục hàng hóa hạn chế nhập khẩu, cấm nhập khẩu, quy định vệ sinh dịch tễ hàng hóa nhập hay Lu ật chống phá giá, Luật thuế bù trừ Mỹ Với hệ thống luật quy định phức tạp thực t ế r ằng luật toàn liên bang bang khác M ỹ l ại có h ệ thống luật hay quy định khác nhau, doanh nghiệp Việt Nam gặp nhiều khó khăn việc nghiên cứu cần s ự giúp đỡ t phía Nhà nước Để hỗ trợ doanh nghiệp lĩnh vực này, Nhà nước cần tổ chức khóa đào tạo, lớp tập huấn hay hội nghị, hội th ảo v ề h ệ th ống pháp luật thương mại Mỹ nhằm nâng cao hiểu biết doanh nghiệp khía cạnh pháp lý kinh doanh với M ỹ Đồng th ời, Nh n ước cần khuyến khích quan, Bộ, ngành liên quan cá nhân xuất lưu hành ấn phẩm hay băng, đĩa vấn đề dạng sách hay viết báo, tạp chí hay đĩa hình nhằm t ạo ngu ồn thông tin phong phú xác cho doanh nghiệp Viẹt Nam tham khảo M ặt khác, Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp thông qua việc cung cấp số địa tư vấn pháp luật đáng tin cậy cho doanh nghiệp Để đẩy mạnh xuất hàng hoá Việt Nam sang Hoa Kỳ, doanh nghiệp Việt Nam nói riêng quan quản lý nói chung ph ải có hiểu biết định thị trường Hoa Kỳ, đặc ểm pháp luật sách Hoa Kỳ việc quản lý nhập hàng hoá t nước vào Hoa Kỳ Việc không công việc doanh nghiệp nữa, mà công việc quan trọng Nhà nước, có ý nghĩa định để giúp doanh nghiệp Việt Nam xâm nhập thị trường Hoa K ỳ Trên sở Nhà nước nên: - Cho tuyên truyền, nhiều kênh thông tin đại chúng, nhiều hình thức thị trường Hoa Kỳ, pháp luật, sách nhập Hoa Kỳ tiêu chuẩn chất lượng thị hiếu người tiêu dùng Hoa Kỳ - Thành lập Quỹ hỗ trợ xúc tiến để tìm hiểu thị trường Hoa K ỳ v cử doanh nghiệp Việt Nam có khả thâm nhập thị trường Hoa K ỳ kh ảo sát nguồn kinh phí hỗ trợ Nhà nước - 27 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại - Khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam tự bỏ kinh phí để ti ếp cận, khảo sát thực tế thị trường Hoa Kỳ, xây dựng văn phòng chi nhánh tji Hoa Kỳ để thường xuyên có thông tin cập nhật biến động thị trường 3.1.4 Tiếp tục có sách hỗ trợ thương mại mạnh mẽ việc xuất hàng hoá Việt Nam sang Hoa Kỳ Trong năm đầu, kể từ sau Hiệp định Thương mại Việt Nam-Hoa K ỳ có hiệu lực, cần có số sách đặc biệt để hỗ trợ xuất h àng hoá sang Hoa Kỳ, như: - Hỗ trợ bảo vệ thu nhập ổn định cho người nông dân để họ yên tâm sản xuất hàng nông nghiệp sản phẩm nông nghiệp - Đầu tư công nghệ cho việc sản xuất chế biến sản phẩm nông nghiệp, hải sản, v.v Đây hàng hoá thuộc mạnh Việt Nam m nh ững người Mỹ ưa chuộng Để có sách hợp lý, Chính phủ cần cho thành lập quỹ Quỹ hỗ trợ xuất nông sản, Quỹ tín dụng hàng hoá nông nghiệp, đồng thời xây dựng chương trình hỗ trợ bảo lãnh tín d ụng xuất mặt hàng thuộc hải sản sản phẩm nông nghiệp, xây dựng chương trình hỗ trợ đặc biệt số mặt hàng nông nghiệp ngô, sắn, v.v để qua hỗ trợ cho doanh nghiệp xuất m ặt hàng vốn bảo đảm cho hoạt động xuất 3.1.5 Tiếp tục hoàn thiện chế quản lý xuất theo h ướng hi ệu qu ả - Từng bước hạn chế dần, tiến tới xoá bỏ tình trạng độc quyền hoạt động xuất doanh nghiệp - Điều hành linh hoạt lãi suất, tỷ giá h ối đoái theo h ướng v ừa có l ợi cho xuất khẩu, vừa bảo đảm ổn định kinh tế - Tăng cường sử dụng công cụ phi thuế không trái với Hi ệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ hàng rào tiêu chuẩn k ỹ thuật, vệ sinh, môi trường, v.v - Cần có phân bổ rõ vai trò Nh n ước, ch ức n ăng c c quan quản lý với nhiệm vụ doanh nghiệp công tác qu ản lý xuất - 28 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại - Tăng cường hoạt động Quỹ Hỗ trợ Xuất khuyến khích hiệp hội ngành hàng tự thành lập quỹ phòng ngừa rủi ro Qu ỹ H ỗ tr ợ xuất nên tránh hoạt động theo phương thức trợ cấp, m nên nên ho ạt động theo hướng hỗ trợ doanh nghiệp có tiềm xuất hàng hóa điều kiện tiếp cận vốn ngân hàng tài s ản chấp Quỹ Hỗ trợ xuất đứng bảo lãnh kho ản vay ho ặc cung cấp khoản tín dụng để doanh nghiệp bán hàng trả chậm cho nước Quỹ Hỗ trợ xuất phải hoạt động theo nguyên tắc bảo toàn phát triển vốn tổ chức tín dụng khác, chia sẻ thành công với doanh nghiệp rủi ro với ngân hàng Ngoài Quỹ Hỗ trợ xuất hiệp hội ngành hàng nên tự thành lập quỹ phòng ngừa rủi ro riêng cho ngành hàng mình, ngành quan trọng, có khối lượng xuất lớn - Cần có sách đề bạt, sách lương thoả đáng cán có lực nghiệp vụ, chuyên môn, v ề ngoại ngữ trình thực chức trách quản lý hoạt động xuất 3.1.6 Tích cực hỗ trợ doanh nghiệp thông tin th ị tr ường hoạt động xúc tiến thương mại Hoa Kỳ thị trường hoàn toàn doanh nghiệp Việt Nam Các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn vi ệc tìm hi ểu thông tin thị trường Mỹ thực hoạt động xúc tiến bán sản phẩm Vì vậy, Nhà nước cần có hỗ trợ doanh nghiệp vấn đề Thông qua thương vụ Việt Nam Hoa Kỳ, Bộ Thương mại phải thu thập phổ biến thông tin thị trường Mỹ cho doanh nghi ệp Đồng thời, với thông tin thị trường nhu cầu, đặc ểm, tính ch ất c hàng hóa, Bộ Thương mại thương vụ Việt Nam Hoa K ỳ cần xây d ựng chiến lược tổng thể thị trường để giúp doanh nghiệp việc định hướng sản xuất xây chiến lược xuất cho riêng Các doanh nghiệp biết mặt hàng nên sản xuất với chất lượng sao, với mức giá bao nhiêu, đối thủ cạnh tranh thị tr ường nh phương thức cạnh tranh đối thủ Về công tác xúc tiến bán sản phẩm, Nhà nước cần nhanh chóng thành lập Cục Xúc tiến thương mại để hỗ trợ doanh nghiệp lĩnh vực - 29 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại thông tin tiếp thị Chức Cục Xúc tiến thương m ại l ph ổ bi ến thông tin tổ chức, xúc tiến hoạt động thương m ại Trên s chi ến lược thâm nhập thị trường hoạch định, Cục Xúc tiến có nhiệm v ụ xây dựng lộ trình hành động cụ thể để giúp doanh nghiệp đưa h àng hóa Việt Nam thị trường nước 3.2 Nhóm giải pháp mang tính vi mô 3.2.1 Tích cực hơn, chủ động hơn, sáng tạo vi ệc nâng cao khả cạnh tranh doanh nghiệp Việt Nam so với doanh nghiệp nước khác thị trường Hoa Kỳ Để làm điều này, thân doanh nghiệp cần nhận thức r ằng: chưa doanh nghiệp Việt Nam có hội sau Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ phê chuẩn Và đó, doanh nghiệp Việt Nam phải chuẩn bị cho m ột loạt ều kiện cần thiết để thâm nhập vào thị trường Hoa K ỳ Trước hết, m ỗi doanh nghiệp Việt Nam phải: - Nâng cao trình độ quản lý doanh nghiệp (đối với doanh nghiệp xuất khẩu), nâng cao chất lượng sản phẩm hàng xuất (đối với doanh nghiệp sản xuất) cách xây dựng k ế hoạch hành động đào tạo tích cực trình độ hiểu biết chuyên môn nghiệp vụ ngoại ngữ công nhân cán quản lý - Khảo sát, nghiên cứu thị trường Hoa Kỳ từ nhiều góc độ, b ằng nhi ều phương pháp để xây dựng chiến lược sản xuất chiến lược xuất - Có sách việc tìm kiếm nguồn hàng có th ể chi ếm lĩnh th ị trường Hoa Kỳ - Xây dựng giữ vững thị trường mục tiêu nhằm bước gi ữ s ự tín nhiệm khách hàng, củng cố tiến tới chiếm lĩnh thị phần định 3.2.2 Nâng cao lực cạnh tranh hàng hoá Việt Nam để xuất sang Hoa Kỳ Một khó khăn doanh nghiệp kinh doanh xu ất Việt Nam trình xuất sang thị trường M ỹ l n ăng l ực cạnh tranh hàng hóa Việt Nam thấp Để nâng cao kh ả n ăng cạnh tranh hàng hóa xuất khẩu, doanh nghiệp cần giải vấn đề sau đây: - 30 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại - Ngoài nguồn đầu tư nước, cần phải thu hút tận dụng cách tối đa nguồn vốn đầu tư nước hình thức v ốn đầu t trực tiếp nước (FDI) vốn viện trợ thức (ODA) v vi ệc sản xuất hàng xuất khẩu, đặc biệt ngành sản xuất s d ụng công ngh ệ cao nhằm tạo sản phẩm có chất lượng tốt đồng đều, có sức cạnh tranh thị trường - Một biện pháp quan trọng để nâng cao khả cạnh tranh h àng hóa thị trường Mỹ không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm Các doanh nghiệp thiết phải áp dụng phương pháp quản lý ch ặt chẽ t quản lý doanh nghiệp, quản lý quy trình sản xuất, ch ất l ượng s ản ph ẩm theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 9000 quy định quan kiểm soát ch ất lượng Mỹ mặt hàng mà tham gia kinh doanh - Cùng với giải pháp vốn chất lượng, để nâng cao khả cạnh tranh giá hàng xuất Việt nam th ị tr ường Hoa Kỳ, doanh nghiệp cần tận dụng cách tối đa nguyên phụ liệu s ản xuất nước nhằm hạn chế chi phí đến m ức thấp nh ất có th ể M ặt khác, thực tế Việt Nam chủ yếu xuất qua n ước trung gian gia công cho doanh nghiệp Hoa K ỳ, t ới doanh nghiệp cần đăng ký nhãn hiệu hàng hoá, bước chuy ển vi ệc xu ất gián tiếp sang xuất trực tiếp cho phù hợp với thông lệ buôn bán thị trường Hoa Kỳ - Cơ cấu hàng xuất cần cải thiện doanh nghiệp muốn nâng cao hiệu sức cạnh tranh hàng xuất Các doanh nghiệp nên trọng đến vấn đề giảm xuất sản phẩm thô sơ chế, tăng tỷ trọng sản phẩm chế biến ngày sâu tinh c c ấu hàng xuất nhằm làm tăng khả cạnh tranh hàng hóa, đồng thời làm gia tăng giá trị hàng xuất qua đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất 3.2.3 Chủ động tiếp cận công nghệ thông qua việc tích cực sử dụng có hiệu hệ thống Internet Thương mại điện tử xuất dạng tiềm phát triển nhanh tiềm l ớn Th ương m ại ện t có nhiều điểm ưu việt thực công cụ cho chi ến lược đẩy m ạnh xuất doanh nghiệp Trước hết, người bán người mua nối - 31 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại trực tiếp với hạn chế không gian v th ời gian, doanh nghiệp nâng cao hiệu trình nghiên c ứu th ị trường Nhờ có thương mại điện tử mà doanh nghiệp xuất kh ẩu gi ảm chi phí quảng cáo, chi phí vận chuyển đặc biệt h àng hóa l ấn phẩm điện tử, giảm loại chi phí khác chi phí giao d ịch Mặc dù doanh nghiệp Việt Nam phải có thời gian dài tham gia xuất hàng hóa thông qua mạng Internet, t bây gi doanh nghiệp Việt Nam phải nhận thức xu phương thức kinh doanh đại chuẩn bị đầy đủ vốn, ngoại ngữ yếu tố kỹ thuật công nghệ thông tin để sẵn sàng hòa nhập 3.3 Nhóm giải pháp số hàng xuất cụ thể 3.3.1 Hàng dệt may Trước hết, doanh nghiệp Việt Nam xuất hàng dệt may sang thị trường Mỹ cần nghiên cứu tuân thủ quy định chặt chẽ chất lượng, nhãn hiệu hàng hóa, xuất xứ sản phẩm Mỹ quy định: - Mọi sản phẩm dệt may xuất sang thị trường Mỹ phải đạt tiêu chuẩn chất lượng ISO 9000 - Tất hàng dệt may nhập vào thị trường Mỹ phải ghi nhãn hiệu, nêu rõ tên nhà sản xuất nước chế tạo, gia công s ản ph ẩm Từ ngày 1/7/1996, Quy định xuất xứ sản phẩm dệt may M ỹ b đầu có hiệu lực Theo đó, nước xuất xứ sản phẩm may mặc gia công qua nhiều công đoạn xác định nơi diễn công đoạn may Đối với s ản phẩm dệt xuất xứ nơi tiến hành in, nhuộm vải Ngoài ra, đơn hàng nhập hàng dệt may Mỹ thường có giá trị lớn nên doanh nghiệp phải có lượng hàng lớn để kịp thời cung ứng S ố l ượng hàng lớn mà thời gian cung ứng lại ngắn nên thân doanh nghi ệp Việt Nam khó lòng đảm đương Vì vậy, doanh nghi ệp Việt Nam cần phải sớm xem xét khả hợp tác với nhau, đầu tư trang thiết bị chuyên dùng cách đồng để sản xuất lô h àng có tiêu chuẩn giống nhằm thực đơn hàng lớn từ nước bạn Đồng thời, Hiệp hội Dệt May Việt Nam cần tích cực tăng cường hoạt động nữa, bước góp phần khắc phục ểm yếu c ngành dệt may Mặt khác, đại diện cho doanh nghiệp dệt may Việt Nam, Hiệp hội cần tích cực tham gia hoạt động với tổ ch ức quốc tế - 32 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại khu vực liên quan đến lĩnh vực dệt may Hiệp h ội Dệt May ASEAN, Diễn đàn ngành Dệt May vùng Châu Thái Bình Dương để trao đổi thông tin truyền đạt kiến nghị ngành dệt may nước khu vực quốc tế nhằm hỗ trợ doanh nghiệp dệt may trình kinh doanh xuất nói chung xuất sang thị trường Mỹ nói riêng Nhiệm vụ ngành dệt may Việt Nam nặng nề nỗ l ực đẩy mạnh xuất hàng dệt may sang thị trường Mỹ Ngành d ệt may Vi ệt Nam phải cố gắng xâm nhập thị trường Mỹ nhanh tốt vài năm đầu Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ có hiệu lực đường nhiều khó khăn trở ngại Sở dĩ Việt Nam Mỹ có hiệp định hàng dệt may, hạn ngạch nhập kh ẩu hàng dệt may Việt Nam xác định sở thực tế xuất kh ẩu h àng dệt may hai năm đầu Điều ảnh h ưởng đến tương lai xuất lâu dài ngành dệt may Việt Nam sang thị trường Mỹ 3.3.2 Hàng thuỷ sản Mặc dù hưởng mức thuế phi MFN chênh lệch không lớn so với mức thuế MFN mặt hàng xuất có kim ngạch lớn Việt Nam sang Mỹ (có kim ngạch lớn năm 2000 với 242,9 triệu USD), xuất thủy sản Việt Nam chưa tận dụng h ết l ợi Ngay Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ có hiệu lực, xuất thủy sản khó phát huy hết tiềm ngành th ủy s ản không thực biện pháp thiết thực, mà cụ thể là: Thứ nhất, cần phải tăng cường đầu tư nâng cao lực quản lý việc đánh bắt cá xa bờ nuôi trồng thủy sản để m ặt đảm b ảo đủ ngu ồn nguyên liệu cho chế biến xuất khẩu, mặt khác đa dạng hóa chủng loại sản phẩm thủy sản xuất sang thị trường Mỹ Trước tình hình nguồn tài nguyên ven bờ cạn kiệt khai thác công suất thời gian qua chủ trương tăng sản lượng khai thác đánh bắt xa bờ biện pháp hữu hiệu để giải vấn đề nguyên li ệu cho chế biến thủy sản xuất khẩu, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để lựa chọn loại thủy sản đưa xuất Bên cạnh đánh bắt xa bờ, lợi so sánh khác Việt Nam để tham gia th ương m ại qu ốc t ế th ời gian tới đẩy mạnh nuôi trồng thủy sản Tuy nhiên, để giải - 33 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại vấn đề liên quan đến vốn, diện tích, kỹ thuật nuôi trồng giống, thức ăn ràng buộc môi trường sinh thái ngành thủy sản chắn cần tới trợ giúp Nhà nước cộng đồng quốc tế Thứ hai, giá hàng thủy sản Việt Nam xuất sang thị trường M ỹ nhìn chung thấp, 70% mức giá loại Thái Lan Indonesia không cạnh tranh với hàng từ nước xu ất kh ẩu khác Sở dĩ kỹ thuật chế biến hàng thủy sản Việt Nam hạn chế Để khắc phục điểm bất lợi này, cần phải tăng cường hợp tác kinh t ế - k ỹ thuật với nước việc chế biến hàng thủy sản xuất Việc gia nhập Hiệp hội Nghề cá nước Đông Nam A gia nhập tổ chức khu vực giới AFTA, APEC mở cho Việt Nam hội vô to lớn để tranh thủ nguồn vốn đầu tư, đổi m ới công nghệ đánh bắt, chế biến nuôi trồng thủy sản, học hỏi kinh nghiệm việc đào tạo đội ngũ cán quản lý cán b ộ khoa h ọc kỹ thuật nước khu vực Thái Lan, Indonesia, Philippines, nước chế biến thủy sản tiên tiến có s ản ph ẩm th ủy s ản đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế Thứ ba, song song với việc phấn đấu giảm giá thành để có ưu th ế cạnh tranh quốc tế vấn đề đảm bảo chất lượng an toàn vệ sinh hàng thực phẩm có tầm quan trọng sống hoạt động xuất kh ẩu h àng thủy sản Việt Nam nói chung, hoạt động xuất sang thị trường Mỹ nói riêng Tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point - Phân tích nguy kiểm soát khâu trọng yếu) l yêu cầu bắt buộc hàng thủy sản Việt Nam xuất sang th ị tr ường Mỹ Để chiếm lĩnh thị trường Mỹ, không cách khác việc doanh nghiệp sản xuất chế biến thủy sản Việt Nam phải tranh th ủ s ự tr ợ giúp kỹ thuật, tài Nhà nước quốc tế để đạt chất lượng theo tiêu chuẩn HACCP Cuối cùng, thủy sản mặt hàng xuất chi ến lược sang thị trường Mỹ để giúp doanh nghiệp sản xuất ch ế biến thủy sản xuất đẩy mạnh xuất mặt hàng sang thị trường Mỹ, Nhà nước cần tăng cường biện pháp khuyến khích xuất thủy sản Chẳng hạn, có sách hỗ trợ tài kỹ thuật cho doanh - 34 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại nghiệp Việt Nam tài trợ xuất thủy sản thành l ập qu ỹ h ỗ tr ợ s ản xuất, xuất thủy sản, quỹ tín dụng 3.3.3 Hàng nông sản Tuy ngành hàng nông sản có số mặt hàng thị trường Mỹ chấp nhận, song, nhiều tiềm chưa khai thác phát huy chưa tương xứng với lợi vốn có Nhiều loại s ản ph ẩm nông nghiệp chưa khai thác đưa vào xuất sản phẩm thịt gia cầm, số loại hoa nhiệt đới (chuối, có múi ) Những sản phẩm khai thác xuất cà phê, cao su, chè gia v ị h ầu h ết l dạng thô (chiếm tới 70 - 80%), l ợi cạnh tranh Nguyên nhân tình trạng là: - Cơ sở hạ tầng yếu, thiếu đồng yếu tố sản xuất (đi ện, nước, kỹ thuật) vùng tập chung chuyên canh sản xuất hàng nông sản - Công nghệ sau thu hoạch nhiều bất cập m cụ thể l máy móc, thiết bị sản xuất sử dụng công nghệ cũ, lạc hậu ch ế biến tiêu hao nhi ều nguyên liệu chất lượng lại thấp, không đảm bảo - Tổ chức hệ thống kinh doanh xuất yếu kém, không hi ệu qu ả, lưu thông chồng chéo, tranh mua, tranh bán, gây tổn hại đến lợi ích chung kinh doanh xuất lợi ích người sản xuất Trên sở đó, để tăng cường khả xuất ngành nông sản sang thị trường Mỹ, cần phải thực biện pháp sau đây: - Đầu tư vốn kỹ thuật để phát triển mở rộng nguồn hàng nông s ản xuất khẩu: mục tiêu chủ yếu nhằm khai thác hết tiềm s ản xuất nông nghiệp Việt Nam tạo sở nguồn hàng nông sản xuất quy mô lớn mà phong phú chủng loại sản phẩm - Tăng cường lực chế biến để nâng cao giá trị hàng xuất khẩu: song song với việc tăng cường vốn đầu tư để nâng cấp máy móc thi ết b ị v ới khoa học công nghệ tiên tiến, giải pháp cần phải ý t ới vi ệc xây dựng chương trình đồng cho sản phẩm trọng ểm dựa sở đa dạng hóa để chọn sản phẩm có ưu xuất IV Kiến nghị số biện pháp cụ thể nhằm quản lý có hiệu việc nhập hàng hoá từ hoa kỳ - 35 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại 4.1 Ban hành Luật Kiểm soát Nhập Cùng với việc Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ có hi ệu lực, Việt Nam phải thực nghĩa vụ cam kết Hiệp định M ột nghĩa vụ phải thực cho hàng hoá Hoa K ỳ h ưởng Quy chế Tối huệ quốc Đối xử quốc gia nhập vào Việt Nam, hàng loạt sách mẻ khác mà lâu Việt Nam ch ưa áp dụng Cùng với quy chế sách này, Việt Nam tr thành thị trường không Hoa Kỳ mà thị trường nhiều hàng hoá nhiều quốc gia khác Sự cạnh tranh thật khốc liệt Trong môi tr ường cạnh tranh đó, mặt tích cực thúc đẩy không loại trừ mặt tiêu cực phát sinh Chính vậy, bao gi hết, việc ban h ành Lu ật Kiểm soát Nhập cần thiết Mục tiêu Luật kiểm soát nhập để bảo hộ sản xuất nước (tất nhiên bảo hộ công cụ, sách phù hợp với quy định WTO thông lệ quốc tế); chống bán phá giá; ch ống nh ập hàng có chất lượng xấu, ảnh hưởng đến môi trường, văn hoá, t tưởng, phong, mỹ tục sức khoẻ người Mục tiêu Luật Kiểm soát Nhập nhằm hướng doanh nghi ệp Vi ệt Nam t ập trung tài để nhập thiết bị, công nghệ, giảm thi ểu vi ệc nhập tràn lan hàng hoá mà Nhà nước không khuyến khích Dựa vào Luật Kiểm soát Nhập khẩu, Nhà nước quản lý toàn hoạt động nhập Việt Nam, có nhập hàng hoá t Hoa Kỳ Dựa vào Luật này, Nhà nước ban hành luật, quy chế nh lệnh đánh thuế nhập 100% để chống lại lũng đoạn thị trường sản phẩm, hàng hoá nước chống lại việc bán phá giá, v.v, ban hành văn luật cụ thể hoá sách nhập nước ta với nhóm nước, khu vực, thời kỳ, v.v Với việc ban hành Luật Kiểm soát Nhập khẩu, Việt Nam d ễ d àng đấu tranh chống lại áp đặt phi lý cường quốc kinh tế (k ể c ả Hoa K ỳ) v công ty xuyên quốc gia 4.2 Ban hành Luật Hải quan Việt Nam khẩn tr ương đưa Luật H ải quan Việt Nam vào thực tiễn Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa X trí thông qua Luật H ải quan đạo luật Việt Nam quản lý hoạt động hải quan V ấn đề cấp - 36 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại bách cần phải đưa Luật Hải quan vào thực ti ễn Tuy nhiên cần phải có biện pháp để thi hành Luật Hải quan có hiệu quả, cần phải: - Phổ cập sâu rộng cấp, ngành, đặc biệt phổ cập cho doanh nghiệp Việt Nam nhập hàng từ Hoa Kỳ - Khẩn trương ban hành văn luật để h ướng d ẫn thi h ành Luật Hải quan quan, ngành quản lý liên quan - Nâng cao hiệu quản lý quan quản lý ng ành h ải quan việc thực thi luật, cách trang bị phương tiện đại cho hải quan Việt Nam đủ khả thi hành công vụ thay mặt Nhà nước quản lý việc nhập hàng nước vào Việt Nam 4.3 Ban hành Luật Bảo vệ loài động vật đặc biệt Nhằm ngăn chặn tượng nhiều doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng sách mở cửa thông thoáng nhà nước để tổ chức vụ làm ăn phi pháp làm tri ệt tiêu loài động vật quí ảnh hưởng đến môi trường môi sinh Việt Nam, cần ban hành Luật Bảo vệ loài động vật quý để kiểm soát chặt chẽ việc khai thác, đánh, bắt loài động vật quý 4.4 Tiếp tục hoàn thiện hệ thống sách pháp luật thuế nhập - Điều chỉnh lại thuế nhập dạng nguyên linh kiện lắp ráp Không nên để nhiều mức thuế suất cho dạng linh ki ện l ắp ráp nh hi ện (SKD, CKD1, CKD2, TKD1, TKD2, v.v) - Cần lấy danh mục ASEAN làm chuẩn cho biểu thu ế nh ập kh ẩu Biểu thuế cần công bố công khai hệ thống hải quan doanh nghiệp Khẩn trương hoàn thiện danh mục hàng hoá ch ữ s ố danh mục HS nhằm tránh tình trạng lẫn lộn tên hàng có thuế suất khác 4.5 Phối hợp hiệu công tác quản lý nhập v qu ản lý xuất hàng hoá từ Hoa Kỳ sang Việt Nam ngược lại Mục tiêu nhập phục vụ kinh tế nước, hướng tới nghiệp công nghiệp hoá đại hoá, sở đẩy mạnh xuất Do vậy, việc quản lý nhập tách rời khỏi quản lý xu ất kh ẩu Các sách, biện pháp quản lý việc nhập hàng hoá từ Hoa K ỳ v Việt - 37 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại Nam phải xây dựng sở phối hợp chặt ch ẽ v ới bi ện pháp v sách quản lý việc xuất hàng hoá từ Việt Nam sang Hoa Kỳ nhằm tránh tượng mâu thuẫn, chồng chéo VI Kết luận Với việc hiệp định thương mại Việt nam - Hoa Kỳ được Qu ốc hội Hoa Kỳ thông qua vào ngày 10 tháng 12 năm 2001, phần thấy tương lai tốt đẹp cho quan hệ thương m ại hai n ước hai n ước Tuy nhiên với thuận lợi phải đối mặt với thách thức mội trường cạnh tranh vô khốc liệt Trong ều kiên để chuẩn bị cho hành trang định, m ọi ngành, m ọi cấp, quan quản lý, quan hoạch định sách, nhà nghiên cứu doanh nghiệp Việt Nam phải tìm hi ểu quy định pháp luật Hoa Kỳ, sách xuất nhập Hoa K ỳ quy định điều tiết thương mại hàng hoá Hiệp định m ột cách kỹ Bên cạnh thân Nhà n ước Việt Nam ph ải t ạo d ựng hành lang pháp lý, xây dựng sách, chiến lược hợp lý, có biện pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp Các doanh nghi ệp Việt Nam phải không ngừng nâng cao lực cạnh tranh để đứng vững môI đầy tính cạnh tranh cạnh tranh Tuy nhiên v ới mà Việt Nam đạt năm qua hi v ọng Việt Nam đứng vững phát triển mạnh m ẽ th ế k ỉ m ới v ới xu hội nhập toàn cầu mối quan hệ với Hoa Kỳ - 38 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại tài liệu tham khảo Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lấn thứ IX Nhà xuất Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2001 Chỉ thị số 22/2000/CT-TTg Thủ tướng Chính phủ ngày 27/10/2000 Chiến lược phát triển xuất - nhập hàng hoá v dịch vụ thời kỳ 2001-2010 Thông xã Việt Nam: - “Quan hệ thương mại Việt - Mỹ”, ngày 11/5/2001 - “Thế kỷ Mỹ”, ngày 10/6/2001 Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ ngày 13/7/2000 Nguyễn Đình Lương “Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ tác động Hiệp định Thương mại song phương”, tạp chí Qu ốc tế, s ố 11/2000 Vũ Khoan “Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ”, tạp chí Công sản, số 15/2000 Một số vấn đề khả xuất nhập với thị trường Mỹ-Bộ Thương Mại-1995 Tuyên bố Tổng thống Bill Clinton việc bình thường hoá quan hệ Hoa Kỳ với Việt Nam Báo Nhân Dân số 234/1995 Báo cáo Bộ Thương mại tình hình thực kế hoạch năm 2000 phương hướng, mục tiêu kế hoạch thương mại năm 2001 - 39 - [...]... tối đa hoá lợi ích dân tộc và trong thời gian ngắn nhất có thể phát huy t ối đa quy mô phát tri ển v à sức cạnh tranh của các doanh nghiệp cũng như hàng hoá và d ịch v ụ của Việt Nam II Dự báo tiềm năng xuất khẩu hàng hoá Việt Nam sang Hoa Kỳ và hàng hoá cần nhập khẩu từ Hoa Kỳ vào Việt Nam sau khi Hiệp định thương mại việt nam - hoa kỳ có hiệu lực Để có cái nhìn tương đối về tiềm năng xuất nhập khẩu. .. khẩu hàng hoá Việt Nam sang Hoa Kỳ 2.2.1 Hoa Kỳ - Thị trường xuất khẩu mới đầy tiềm năng đối v ới h àng hoá của Việt Nam sau khi Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ có hiệu lự c - 17 - Trường Đại học kinh tế quốc dân - Khoa Thương mại Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ có hiệu lực, qua đó Chính phủ Hoa Kỳ sẽ phải ngay lập tức và vô điều kiện dành cho hàng hoá c ủa Việt Nam hưởng Quy chế Tối huệ... giữ được mức độ tăng trưởng 2.2 Dự báo hàng hoá cần nhập khẩu từ Hoa Kỳ vào Việt Nam Sau khi Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ có hiệu lực, dự báo chung là nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam từ Hoa Kỳ sẽ tăng liên t ục ở mức 14%/năm cho cả thời kỳ 2001-2010, cùng với sự tăng trưởng nền kinh tế Tuy nhiên, định hướng nhập khẩu của Việt Nam là chỉ chú tr ọng nh ập khẩu công nghệ cao để đáp ứng yêu cầu... thiện hệ thống pháp luật Việt Nam nhằm tạo ra s ự phù hợp với những quy định của luật pháp Hoa Kỳ và Hi ệp định Thương mại Việt Nam -Hoa Kỳ Hiệp định Thương mại Việt Nam- Hoa Kỳ có rất nhiều quy định đặc thù và cùng với tính hiệu lực pháp lý, Hiệp định sẽ tạo nên rất nhiều đi ểm khác biệt so với những quy định của luật pháp trong nước Đó là, những khác biệt nằm trong các quy định của Hiệp định về chính... nhiều trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam, c ụ th ể l ấy mốc năm 2000 (khi mà nhập khẩu của Việt Nam từ Hoa K ỳ ch ỉ chi ếm 2,4% tổng trị giá kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam) cứ tăng đầu bình quân là 14% một năm thì rõ ràng Hoa Kỳ sẽ là thị trường nhập kh ẩu đầy ti ềm n ăng của Việt Nam III các biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá việt nam sang Hoa Kỳ 3.1 Nhóm giải pháp mang tính vĩ mô 3.1.1... có thể đạt được sau khi hiệp định có hiệu lực Phương pháp dự báo được đưa ra theo hai cách tiếp cận Cách th ứ nhất l à d ự báo về thị trường Hoa Kỳ nói chung với ý nghĩa là một trong những thị trường nhập khẩu mới, đầy tiềm năng đối với hàng hoá của Việt Nam Cách thứ hai là dự báo tiềm năng xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Hoa K ỳ theo nhóm mặt hàng 2.1 Dựbáo tiềm năng xuất khẩu hàng hoá Việt Nam. .. xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ nhưng những biến động trong tăng trưởng của lượng hàng này cũng sẽ có ảnh hưởng nhất định tới nền kinh tế Việt Nam Trước hết, cần khẳng định lại l à do hàng hoá Hoa K ỳ nh ập khẩu vào Việt Nam đã và đang được hưởng thuế MFN nên sau khi Hiệp định có hiệu lực, một số nhóm hàng sẽ không có thay đổi gì lớn M ột s ố nhóm khác tuy có lộ trình cắt giảm thuế, song. .. trường Hoa Kỳ, xây dựng các văn phòng chi nhánh tji Hoa Kỳ để thường xuyên có những thông tin cập nhật về những biến động trên thị trường 3.1.4 Tiếp tục có chính sách hỗ trợ thương mại mạnh mẽ hơn nữa đối với việc xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Hoa Kỳ Trong 5 năm đầu, kể từ sau khi Hiệp định Thương mại Việt Nam- Hoa K ỳ có hiệu lực, cần có một số chính sách đặc biệt để hỗ trợ xuất khẩu h àng hoá. .. thể vươn lên đứng thứ hai (sau Thái Lan) trong s ố các n ước xuất khẩu mặt hàng này vào thị trường Hoa Kỳ - Hàng gốm sứ: Việt Nam có lợi thế là ngành nghề thủ công truyền thống, có mẫu, mã đẹp và giá nhân công rẻ Sau khi Hiệp định Th ương m ại song phương có hiệu lực thì một số mặt hàng gốm sứ như ch ậu cảnh, voi gốm, v.v có khả năng tăng kim ngạch xuất khẩu vào Hoa Kỳ tới hàng chục triệu USD/năm, dự... thuận lợi hơn sự đối xử mà Hoa Kỳ đã dành cho hàng hoá tương tự của bất kỳ nước thứ ba nào khác), Quy chế Đối xử Quốc gia và loại bỏ tất cả các hạn chế, hạn ngạch, yêu cầu giấy phép và kiểm soát nhập khẩu đối với hàng hoá Việt Nam khi xuất khẩu sang thị Hoa Kỳ Ngoài ra Hiệp định Thương m ại Việt Nam - Hoa Kỳ còn quy định rằng: Chính phủ Hoa Kỳ sẽ xem xét khả năng dành cho Việt Nam Chế độ Ưu đãi Thuế quan ... xuất hàng hoá Việt Nam sang Hoa Kỳ hàng hoá cần nhập từ Hoa Kỳ vào Việt Nam sau Hiệp định thương mại việt nam - hoa kỳ có hiệu lực Để có nhìn tương đối tiềm xuất nhập hàng hoá Việt nam sang Hoa. .. tiềm xuất hàng hoá Việt Nam sang Hoa K ỳ theo nhóm mặt hàng 2.1 Dựbáo tiềm xuất hàng hoá Việt Nam sang Hoa Kỳ 2.2.1 Hoa Kỳ - Thị trường xuất đầy tiềm đối v ới h àng hoá Việt Nam sau Hiệp định. .. kể Việt Nam hưởng chung thành Vì hy vọng Hoa Kỳ thời gian tới giữ mức độ tăng trưởng 2.2 Dự báo hàng hoá cần nhập từ Hoa Kỳ vào Việt Nam Sau Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ có hiệu lực,