Vận động theo nhạc là hoạt động phối hợp giữa âm thanh và các hoạt động nhảy múa hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc để tạo cho con người sự cảm nhận về nhịp điệu góp phần về nhịp điệu góp phần vào việc phát triển nhân cách trẻ. Tất cả các vận động theo nhạc như gõ nhịp, âm hình tiết tấu múa đều thực hiện nhiệm vu là cảm nhận tiết tấu âm nhạc. Động tác vỗ tay, gõ nhịp dậm chân có tác dụng giúp trẻ nắm vững tiết tấu nhịp phách trong âm nhạc. Múa là dạng vận động phát triển tính thẫm mĩ cho trẻ, hình thành tư thế dáng đẹp và động tác đẹp.
Trang 1PHÒNG GIÁO DỤC QUẬN BÌNH TÂN CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨAVIỆT NAM
TRƯỜNG MẦM NON RẠNG ĐÔNG Độc lập- tự do –hạnh phúc
-***** -
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi
Người viết: Đinh Thị Hòa
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường Mầm Non Rạng Đông
I ĐẶT VẤN ĐỀ:
1 Cơ sở lý luận:
* Khái niệm về vận theo âm nhạc:
- Vận động theo nhạc là hoạt động phối hợp giữa âm thanh và các hoạt động nhảy múa hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc để tạo cho con người sự cảm nhận về nhịp điệu góp phần về nhịp điệu góp phần vào việc phát triển nhân cách trẻ
- Tất cả các vận động theo nhạc như gõ nhịp, âm hình tiết tấu múa đều thực hiện nhiệm vu là cảm nhận tiết tấu âm nhạc
- Động tác vỗ tay, gõ nhịp dậm chân có tác dụng giúp trẻ nắm vững tiết tấu nhịp phách trong âm nhạc
- Múa là dạng vận động phát triển tính thẫm mĩ cho trẻ, hình thành tư thế dáng đẹp
và động tác đẹp
* Đặc điềm vận động theo nhạc trẻ 4-5 tuổi
- Vận động theo nhạc giáo dục nhịp điệu cho trẻ là sự vận động của cơ thể phù hợp với tính năng động của trẻ
Trang 2- Trẻ 4-5 tuổi biết chuyển động nhịp nhàng theo tính chất của nhạc thay đổi các bước chuyển động theo điệu nhạc từ tốc độ nhịp nhàng chuyển sang tốc độ nhanh hơn hay thực hiện các bước nhảy
- Trẻ 4-5 có khả năng sử dụng các nhạc cụ như phách tre, xắc xô, trống đệm theo nhịp tiết tấu chậm
2 Cơ sở thực tiễn
* Thuận lợi
- Trường Mầm Non Rạng Đông có đội ngũ cán bộ giáo viên thống nhất, đoàn kết
- Lớp học được ban giám hiệu thường xuyên đầu tư cơ sở vật chất mua sắm các dụng cụ âm nhạc cho trẻ tạo điều kiện cho trẻ phát triển
- Trường tạo điều kiện cho giáo viên học chuyên môn nâng cao trình độ chuyên môn
- Giáo viên có chương trình học ngay từ đầu năm
- Lứa tuổi trẻ đồng đều
- Phụ huynh luôn mong muốn con em mình vui vẻ và hứng thú trong hoạt động âm nhạc
* Khó khăn
- Phần lớn bé là con em của công nhân, kinh tế gia đình còn hạn chế ít có điều kiện cho con em mình tiếp xúc với âm nhạc
- Vào đầu năm có 50% trẻ mới đi học còn thiếu hụt kiến thức âm nhạc và chưa có
nề nếp tốt
- Sĩ số trẻ đông khó khăn trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ
II GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1 Thực trạng:
- Thực hiện giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non theo đúng chương trình qui luật là trách nhiệm của người giáo viên mà trước tiên là tôi
- Để khảo sát và đánh giá được kĩ năng vận động theo nhạc tôi ra 2 bài tập cho 35 cháu mẫu giáo 4-5 tuổi thực hiện
*Bài tập 1: Con hãy hát và vỗ tay theo nhịp bài hát “Con chim non”
- Số cháu thực hiện là 18 cháu: Chưa đạt 8 cháu
Đạt 10chau
- Các cháu thường mắc những lỗi sau: + Trẻ vỗ tay lúc theo nhịp lúc không theo nhịp
+ Trẻ không tự thực hiện được
*Bài tâp 2: Các bé múa bài “Múa cho mẹ xem”
- Số cháu thực hiện la 17 cháu: Đạt 7 cháu
Chưa đạt 10 cháu
Trang 3- Các cháu thường mắc các lỗi sau: + Trẻ không thuộc động tác.
+ Động tác của trẻ chưa chính xác
+ Trẻ múa không khớp với nhạc
CÔ DẠY TRẺ VẬN ĐỘNG
* Nguyên nhân thực trạng:
- Qua nghiên cứu tôi tìm ra những nguyên nhân sau:
+ Trẻ thiếu hụt kiến thức ngay từ lứa tuổi nhà trẻ
+ Do trẻ mới đi học còn nhút nhát
+ Trẻ chưa ôn luyện vận động theo nhạc nhiều
+ Hình thức tổ chức không thu hút trẻ
+ Đồ dùng chuẩn bị cho hoạt động chưa đẹp
- Trong hoạt động giáo dục âm nhạc, âm nhạc đóng vai trò chủ đạo còn vận động là hình tượng âm nhạc.Trước thực trạng của lớp tôi nghiên cứu tìm ra “Một số biện pháp nâng cao chất lượng vận động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi”
2 Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ 4-5 tuổi:
TRẺ HỨNG THÚ HOẠT ĐỘNG VỚI NHẠC CỤ
* Làm mẫu chuẩn vận động theo nhạc và có sáng tạo:
- Âm nhạc trừu tượng có ý nghĩa rất sâu sắc vì vậy việc sớm duy trì trực quan và kích thích những yếu tồ ban đầu là rất cần thiết.Vai trò của cô giáo là phải tạo hứng thú để trẻ say mê thích hoạt động Cô cần có những hình thức gợi mở, giới thiệu và xem cô biểu diễn mẫu trước khi trẻ hoạt động
- Làm mẫu là biện pháp quan trọng nhằm mục đích cho trẻ tri giác toàn vẹn
Trang 4- Có nhiều cách dạy trẻ vỗ tay hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc Giáo viên cần phải căn cứ vào loại nhịp cấu trúc hình tiết tấu của cấu trúc để chọn hình thức vỗ tay gõ đệm hay cách dạy cho phù hợp
CÔ LÀM MẪU TRẺ THỰC HIỆN THEO
- Với mẫu giáo 4-5 tuổi thường có những cách sau:
• Dạy vỗ tay (hoặc gõ) tiết tấu chậm: vỗ tay hoặc gõ 3 tiếng, mỗi tiếng bằng 1 nốt đen, rồi nghỉ bằng 1 tiếng
Ví dụ: Trong bài “Hoa trường em” có câu:
Em ngắm chiếc lá, em ngắm cánh hoa
vỗ vỗ vỗ nghỉ vỗ vỗ vỗ
• Dạy vỗ tay hoặc gõ theo nhịp: Vỗ tay hoặc gõ 1 tiếng vào phách mạnh đầu ô nhịp, phách yếu nghỉ
Ví dụ: Trong bài “Con chim non” có câu:
Con chim non trên cành cây
vỗ nghỉ vỗ nghỉ vỗ nghỉ
- Khi cô cho trẻ tập sử dụng một loại nhạc cụ nào đó để đệm cho bài hát cô cần nói
rõ cách gõ cho âm thanh phát ra như thế nào?
CÔ DẠY TRẺ SỬ DỤNG NHẠC CỤ
Trang 5Ví dụ: Dạy trẻ sử dụng 1 loại nhạc cụ trống: tay trái cầm trống, tay phải cầm dùi, khi gõ là phải gõ vào giữa trống rồi sau đó gõ vào thành trống
+ Khi có nhiều người tham gia vận động, di chuyển đội hình động tác của bạn trai khác bạn gái nên muốn thể hiện toàn vẹn trong sự kết hợp giữa âm thanh và âm nhạc là điều không thể được Vì vậy muốn đảm bảo tính toàn vẹn của tri giác tôi cần
sử dụng biện pháp trình bày cùng lời giả thích của bạn trai trước bạn gái sau
Ví dụ: Dạy trẻ vận động bài “Múa cho mẹ xem” thì có động tác 2 tay đưa lên cao rồi vẫy xuống Cô có thể nói “đưa cao và vẫy xuống giống như những chú bướm đó các con”
- Trong chương trình 1 số bài múa đã được biên soạn động tác mua, gợi ý nhưng cô
có thể dạy trẻ phối hợp các động tác tay chân thành hình phối hợp với nét mặt kết hợp với âm nhạc
Ví dụ: Trong sách “Chăm sóc giáo dục mầm non và hướng dẫn thực hiện 4-5 tuổi không biên soạn động tác mùa bài “Cháu yêu bà” của tác giả Xuân Giao Dựa vào đặc điểm trẻ của lớp tôi Các bé có khả năng múa những động tác đơn giản dựa vào nội dung bài hát
+ Phần nhạc dạo đầu: Đứng thẳng, chân đứng rộng bằng vai và nhún theo nhịp + Động tác 1: “Bà ơi bà…lắm” 2 tay dang rộng từ từ áp vào ngực vào từ (lắm) kết hợp nhún chân
+ Động tác 2: “Tóc bà trắng…mây” 2 tay đưa lên đầu vuốt nhẹ xuống 2 bên ngực, kết hợp nhún chân vào tiếng mây
+ Động tác 3: “Cháu yêu bà cháu nắm bàn tay” 2 tay từ từ áp lên ngực vào từ “lắm” sau đó đặt 2 tay úp vào nhau và kết hợp với nhún chân vào tiếng tay
+ Động tác 4: “Khi cháu vâng lời…vui” vỗ tay theo nhịp và lắc lư theo nhạc
+ Phần nhạc kết thúc: Bé nhún chân theo nhạc
- Để tạo hứng thú cho trẻ cô cũng có thể cho trẻ di chuyển đội hình như sau:
+ Cô cho cả lớp múa
+ Cho trẻ múa theo nhóm bạn trai bạn gái
+ Cho trẻ múa theo tổ, nhóm
+ Cho cá nhân trẻ múa…
- Như vậy bằng nhiều hình thức khác nhau cô sẽ hình thành tư duy trực quan cho trẻ, tạo những yếu tố ban đầu cho trẻ cảm nhận nghệ thuật
* Tăng cường luyện tập vận động theo nhạc cho trẻ
- Cũng giống như học hát học vẻ trẻ cần bắt chước và luyện tập nhiều lần động tác mới một cách chính xác và chi tiết Tôi cần sử dụng biện pháp sau:
+ Làm mẫu lại động tác có sự kết hợp giữa âm nhạc với mục đích giúp trẻ nhớ lại trình tự động tác
+ Chỉ dẫn trẻ chi tiết, chính xác đặc điểm động tác cùng với âm nhạc đồng thời kích thích trẻ hoạt động độc lập
+ Sửa những chi tiết không chính xác bằng cách tách những bé sai ra tập riêng
Trang 6+ Tổ chức linh hoạt đa dạng cách học thuộc các động tác để gây hứng thú và giúp trẻ thích tham gia các hoạt động tổ chức dưới hình thức cả lớp, tổ, nhóm luyện tập
Cô nên khuyến khích trẻ tự vận động
+ Cô luôn chú ý đến đội hình của trẻ sao cho cô làm mẫu tất cả các bé đều nhìn thấy được
CÔ LUYỆN TẬP ĐỘI HÌNH CHO TRẺ
+ Đa dạng hóa các vận động: Để trẻ đỡ chán và nâng cao khả năng của trẻ tôi có thể đa dạng hóa các vận động của trẻ thành các trò chơi
Ví dụ: Dạy trẻ vận động theo tiết tấu chậm
• Tôi có thể tạo thành trò chơi cho trẻ Mời 3 trẻ lên chơi cùng cô, trẻ gõ đệm
cô vỗ tay
| | | |
ì ì ì ì
Trẻ1 Trẻ2 Trẻ3 Cô vỗ tay
• Hoặc cho các cháu 2 tay chống hông dậm chân 3 phách đầu, phách 4 dậm gót chân
/ / / /
ì ì ì ì
dậm dậm dậm dậm
chân chân chân gót
+ Củng cố và hoàn thiện kĩ năng là bước giúp trẻ thể hiện độc lập sáng tạo truyền cảm với hình tượng nghệ thuật Tôi có thể yêu cầu trẻ nhớ lại trình tự các động tác Biết cùng bạn thực hiện bài tập
* Tạo môi trường âm nhạc Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy
* Tạo môi trường:
- Do đặc điểm tâm sinh lí tuổi Mẫu giáo, các cháu tuy còn nhỏ nhưng thích màu sắc sặc sỡ, mới lạ Vì vậy tôi cố gắng tạo nhiều đồ dùng đồ chơi đẹp, hấp dẫn trang trí xung quanh lớp
Trang 7TRANG PHỤC VÀ NHẠC CỤ
* Sử dụng đồ điện tử: Ti vi, đầu đĩa, vi tính
- Vẽ tranh, sưu tầm tranh ảnh có nội dung về hoat động âm nhạc để trang trí hay làm
đồ dùng dạy học
- Tôi chuẩn bị đồ dùng âm nhạc vì đồ chơi là nhu cầu không thể thiếu với cuộc sống của trẻ
+ Đồ chơi công nghiệp: Xắc xô, trống, kèn, mõ
XẮC XÔ, ĐÀN
TRỐNG CƠM
Trang 8+ Đồ chơi tự tạo: Những đồ chơi từ nguyên vật liệu mở như:
Vỏ lon bia, lon nước ngọt để làm xúc xắc, những đoạn tre già để làm phách tre Tận dụng bia cứng để tạo thành đàn, xốp để làm mũ múa
PHÁCH, MŨ MÚA
* Sử dụng 1 cách hiệu quả:
- Âm nhạc rất trừu tượng nhưng có tính giáo dục rất sâu sắc Vai trò của cô giáo là phải tạo cho trẻ hứng thú say mê hoạt động nghệ thuật
Ví dụ: Day trẻ gõ đệm bài “Con gà trống” Cô phải tạo hứng thú bằng cách cho trẻ quan sát con gà trống Trò chuyện về con gà kết hợp phải giáo dục trẻ biết yêu quí bảo về chúng Cô gợi ý hỏi trẻ ai biết những bài hát về con gà trống, kể tên những bài hát và do ai sáng tác Sau đó cô dạy trẻ vận động
- Trẻ được mặc trang phục, sử dụng đạo cụ và biểu diễn phù hợp với tính chất âm nhạc và nội dung bài hát sẽ làm phong phú them đời sống văn hóa góp phần vào việc hình thành nhân cách trẻ
* Sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học
- Để đáp ứng nhu cầu xã hội, ở các cấp học rất cần được ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy
SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG GIỜ HỌC
Trang 9- Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy giúp trẻ hứng thú hang say tích cực tham gia các hoạt động Đặc biệt giúp giảm bớt đồ dùng không cần thiết giảm bớt sức lao động của giáo viên và giảm chi phí
Ví dụ: Khi dạy trẻ gõ đệm theo tiết tấu chậm “Con yêu thủ đô” của tác giả Bảo Trọng cô cần tạo dựng lên 1 số hình ảnh đẹp về thủ đô bằng cách cô chọn trên mạng
1 số hình ảnh đẹp về thủ đô Hà Nội để lưu trong máy Khi tiến hành dạy cô cho trẻ quan sát trên máy vi tính
HỒ GƯƠM
LĂNG BÁC
- Để dạy trẻ tôi không chỉ tìm trên mạng mà tôi còn tìm trò chơi trong các bang đĩa
có nội dung liên quan đến kiến thức tôi cần truyền đạt
Trang 10* Tận dụng môi trường ở mọi lúc mọi nơi
* Trong tiết học
- Lớp mẫu giáo 4-5 tuổi tôi chủ nhiệm thực hiện theo chương trình mới Giáo dục
âm nhạc cho trẻ gồm 4 hoạt động: Hát, nghe, vận động, trò chơi Ở mỗi tiết học có những trọng tâm khác nhau Riêng vận động theo nhạc trọng tâm rơi vào tiết 3 Khi dạy trẻ vận động lần 1 (tiết 3) Cô yêu cầu trẻ bắt chước những động tác của cô theo đúng nhịp đúng động tác
GIỜ VẬN ĐỘNG ÂM NHẠC CỦA TRẺ
- Dạy trẻ vận động những lần sau thì sẽ yêu cầu tăng dần trẻ không những tập đúng động tác mà còn biết thay đổi đội hình theo âm nhạc và thể hiện diễn cảm
Ví dụ: Dạy vận động gõ nhịp bài “Em đi qua ngã tư đường phố” dạy vận động lần 1 yêu cầu trẻ cầm dụng cụ âm nhạc và sử dụng đúng
+ Dạy những tiết vận động sau thì yêu cầu sẽ tang lên trẻ phải gõ đúng nhịp nhún theo nhạc Biết thể hiện sự vui tươi hồn nhiên của mình trong vận động
- Mục đích giáo dục của hướng đổi mới là giáo viên hướng dẫn tạo điều kiện cho trẻ thực hiện Trẻ hoạt động không bị áp lực để tích cực phát huy năng lực bản thân trẻ
tự trao đổi, tự nhận xét để năng động hơn
Ví dụ: Dạy trẻ vận động bài “Tay thơm tay ngoan” sau khi tôi cho làm quen 1 số cách vận động theo nhạc tôi có thể chia thành 2 nhóm cho trẻ tự hội ý với nhau xem nhóm mình sẽ vận động theo nhóm nào sau đó cho 2 nhóm thực hiện cùng lúc
* Dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi
- Vận động theo nhạc ở đầu giờ đón trẻ
- Tích hợp vận động theo nhạc vào tiết học: ở lứa tuổi mẫu giáo “Học mà chơi, chơi
mà học” do đó phải sử dụng nhiều biện pháp thủ thuật trong giờ học để gây hứng thú cho trẻ Vận động theo nhạc có thể tích hợp nhẹ nhàng vào 1 số môn học khác
Ví dụ: Dạy trẻ gõ đệm tiết tấu chậm bài “Cháu thương chú bộ đội” cô có thể tích hợp toán bằng cách cho trẻ đếm số chú bộ đội lên biểu diễn
Trang 11
NHỮNG CHÚ BỘ ĐỘI DỄ THƯƠNG
Hoặc trong hoạt động tạo hình “Vẽ con cá” cô có thể tích hợp vận động vào âm nhạc bài “Cá vàng bơi”
- Vận động âm nhạc trong giờ sinh hoạt chiều: Cô có thể tổ chức cho trẻ hoạt động
âm nhạc theo ý muốn như trẻ hát múa gõ đệm…Đây là cơ hội để trẻ học hỏi lẫn nhau chia sẻ cảm xúc và cùng hợp tác biểu diễn
* Tổ chức cho trẻ trong ngày hội, ngày lễ
- Vào các ngày hội, lễ như ngày khai trường, ngày nhà giáo Việt Nam, lễ hội Noel, trung thu, tết,…là những ngày có hình thức tổ chức quan trọng nên âm nhạc đóng vai trò không thể thiếu
- Âm nhạc tạo cho trẻ niềm vui, những cảm xúc mới mẽ, tang cường khả năng cảm thụ âm nhạc, mở rộng nhận thức cho trẻ
- Bằng những tiết mục văn nghệ trong những ngày lễ hội tạo điều kiện giúp trẻ nâng cao kĩ năng hoạt động âm nhạc đồng thời củng cố những điều trẻ lĩnh hội được
- Hiểu được ý nghĩa của hoạt động âm nhạc trong ngày lễ hội tôi luôn chú ý rèn những kĩ năng vận động theo nhạc cho trẻ Chọn những bài hát phù hợp với chủ đề chuẩn bị trang phục tốt cho trẻ để khi biểu diễn trẻ cảm thấy tự tin hào hứng
Trang 12
NHỮNG TIẾT MỤC VĂN NGHỆ NGÀY LỄ HỘI III KẾT QUẢ THỰC HIỆN
- Sau khi tôi sử dụng 1 số biện pháp trên áp dụng vào việc dạy vận động theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi Đến tháng 11/2014 tôi tiến hành đưa ra thêm 2 bài tập để kiểm tra kĩ năng vận động theo nhạc của 35 trẻ tham gia thực hiện ở những bài tập trước
Bài tập 1: Các con hãy gõ đệm bài “Đi học về”
Bài tập 2: Các con hãy múa bài “Tay thơm tay ngoan”
Cô cho từng trẻ lên thực hiện lại bài tập và ghi lại kết quả
Bảng khảo sát kĩ năng vận động theo nhạc của trẻ 4-5 tuổi
STT Họ và tên trẻ Bài tập 1 Bài tập 2
Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt
1 Võ Minh Thiên Toàn X X
2 Nguyễn Lê Yến
Quỳnh
3 Dương Hội Luân X X
4 Võ Ngọc Phương
Trang
5 Chống Hải My X X
6 Bùi Anh Đức X X
7 Nguyễn Cao Bảo Như X X
8 Đặng Phương Linh X X
9 Trần Ngọc Bảo Châu X X
10 Lê Thị Bảo Huyền X X
11 Đặng Nguyễn Quốc
Dũng
12 Trần Thị Khánh Hà X X
13 Đỗ Thế Nghĩa X X
14 Nguyễn Minh Khang X X
15 Phụng Thiên Phúc X X
16 Tô Hoàng Phi X X
17 Nguyễn Trần Thành
Nhân
18 Nguyễn Hoàng Nam X X
19 Đặng Huỳnh Thảo
Nguyên
20 Lê Thái Sang X X
21 Nguyễn Thị Minh Anh X X
22 Thạch Chí Trung X X
23 Võ Thành Nhân X X
24 Nguyễn Thị Tường Vy X X
25 Nguyễn Tam Tuấn
Kiệt
