tài liệu ôn tập hóa học 12 các dạng bài tập căn bản

TSCĐ 2009 Số hợp chất là đồng phân cấu tạo, có cùng công thức phân tử C4H8O2, tác dụng được với dung dịch NaOH nhưng không tác dụng được với Na là 2.. TSCĐ 2007 Số hợp chất đơn chức, đồn

CHUYÊN ĐỀ : GIẢI TOÁN ESTE - LIBIT

Este no đơn chức : C n H 2n O 2 ( với n ¿ 2)

Tên của este :

Tên gốc R’+ tên gốc axit RCOO (đuôi at)

Vd : CH3COOC2H5 : Etylaxetat

CH2=CH- COOCH3 : metyl acrylat

II Lí tính :- nhiệt độ sôi ,độ tan trong nước thấp hơn axit và ancol có cùng số

cacbon : axit > ancol > este

- Một số mùi đặc trưng : Isoamyl axetat : mùi chuối chín ; Etyl butiat ,etyl propionat có mùi dứa

a) Phản ứng trùng hợp

+ Trùng hợp vinyl axetat thành poli(vinyl axetat)

CH2 CH OCOCH3 xt, to, p CH CH2

OCOCH3 nn

P.V.A+ trùng hợp metyl metacrylat thành poli(metyl metacrylat) – thuỷ tinh hữu cơplexiglas)

b) Phản ứng cộng vào gốc không no

CH2=CHCOOCH3 + Br2  CH2Br - CHBrCOOCH3

4 Phản ứng giống andehit của este HCOOR ’ (phản ứng tráng gương và khử

Cu(OH) 2 /OH - tạo ra Cu 2 O↓đỏ gạch)

HCOOR’ + 2AgNO 3 + 2NH 3 + H 2 O  HOCOOR’ + 2Ag↓ +

2NH 4 NO 3

5 Phản ứng khử este bởi líti-nhôm hiđrua LiAlH 4 thành ancol bậc I

RCOOR' 3 4

1) LiAlH 2) H O

2) Este của phenol : phenol + anhidric axit  este + axit

C6H5OH + (RCO)2O  RCOOC6H5 + RCOOH

3) Phương pháp riêng điều chế RCOOCH=CH2

RCOOH + CH≡CH  RCOOCH=CH2

LIPIT

I Khái niệm:Lipit là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không hòa

tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ không phân cực

Vd:[CH3(CH2)16COO]3C3H5 : tristearoylglixerol (tristearin)

*Các axit béo thường gặp:

+ Axit béo no:

C15H31COOH: axit panmitic

C17H35COOH: axit stearic

+ Axit béo không no

C17H33COOH: axit oleic (1 nối đôi)

C17H31COOH: axit linoleic (2 nối đôi)

2/ Tính chất vật lí:- Ở nhiệt độ thường,chất béo ở trạng thái lỏng khi trong phân

tử có gốc hidrocacbon không no Ở trạng thái rắn khi trong phân tử có gốc

A C2H5COOH B HO-C2H4-CHO C CH3COOCH3 D HCOOC2H5

4/ Este etyl axetat có công thức là

A CH3CH2OH B CH3COOH C CH3COOC2H5 D CH3CHO

5/ Đun nóng este HCOOCH3 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩmthu được là

A CH3COONa và C2H5OH B HCOONa và CH3OH

C HCOONa và C2H5OH D CH3COONa và CH3OH

6/ Este etyl fomiat có công thức là

A CH3COOCH3 B HCOOC2H5 C HCOOCH=CH2 D HCOOCH3

7/ Đun nóng este CH3COOC2H5 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩmthu được là

A CH3COONa và CH3OH B CH3COONa và C2H5OH

C HCOONa và C2H5OH D C2H5COONa và CH3OH

8/ Hợp chất Y có công thức phân tử C4H8O2 Khi cho Y tác dụng với dung dịchNaOH sinh ra chất Z có công thức C3H5O2Na Công thức cấu tạo của Y là

A C2H5COOC2H5 B CH3COOC2H5 C C2H5COOCH3 D HCOOC3H7

9/ Thủy phân este X trong môi trường kiềm, thu được natri axetat và ancol etylic.

Công thức của X là

A C2H3COOC2H5 B CH3COOCH3 C C2H5COOCH3 D CH3COOC2H5

10/ Este metyl acrilat có công thức là

A CH3COOCH3 B.CH3COOCH=CH2.C.CH2=CHCOOCH3.D COOCH3

11/ Este vinyl axetat có công thức là

A.CH3COOCH3.B.CH3COOCH=CH2.C.CH2=CHCOOCH3D HCOOCH3

12/ Đun nóng este CH2=CHCOOCH3 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sảnphẩm thu được là

A CH2=CHCOONa và CH3OH B CH3COONa và CH3CHO

C CH3COONa và CH2=CHOH D C2H5COONa và CH3OH

13/ Khi đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức thì số mol CO2 sinh ra bằng sốmol O2 đó phản ứng Tên gọi của este là

A n-propyl axetat B metyl axetat C etyl axetat D metyl fomiat.

14/ Cho glixerol phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm C17H35COOH và

C15H31COOH, số loại trieste được tạo ra tối đa là ( số trieste = n 2 (n+1)/2).

16/ Khi xà phòng hóa tristearin ta thu được sản phẩm là

A C15H31COONa và etanol B C17H35COOH và glixerol

C C15H31COOH và glixerol D C17H35COONa và glixerol

17/ Khi xà phòng hóa tripanmitin ta thu được sản phẩm là

A C15H31COONa và etanol B C17H35COOH và glixerol

C C15H31COONa và glixerol D C17H35COONa và glixerol

18/ Khi xà phòng hóa triolein ta thu được sản phẩm là

A C15H31COONa và etanol B C17H35COOH và glixerol

C C15H31COONa và glixerol D C17H33COONa và glixerol

19/ Este có CTPT C3H6O2 có gốc ancol là etyl thì axit tạo nên este đó là

A axit axetic B Axit propanoic C Axit propionic D Axit fomic 20/ Metyl propionat là tờn gọi của hợp chất cú cụng thức cấu tạo nào sau đây?

A HCOOC3H7 B C2H5COOCH3 C C3H7COOH D CH3COOC2H5

21/ Este C4H8O2 tham gia được phản ứng tráng bạc, có công thức cấu tạo như sau

23/ Cho các phát biểu sau

a khi đun chất béo với dung dịch NaOH thì thu được xà phòng

b Phản ứng este hóa là phản ứng một chiều

c Etyl axetat có phản ứng với Na

d Phản ứng của este với dung dịch kiềm gọi là phản ứng xà phòng hóa

e Chất béo là trieste của glixerol với các axit béo

Số phát biểu đúng là

24/ Để điều chế xà phòng, người ta có thể thực hiện phản ứng

A Đun nóng axít béo với dd kiềm B Đun nóng glixerol với axít béo

C Đun nóng lipit với dd kiềm D A, C đúng

25/ Sắp xếp theo đúng thứ tự nhiệt độ sôi của các chất: Ancol etylic, Axitaxetic,

A Xuất hiện kết tủa làm giảm tác dụng giặt rửa và ảnh hưởng đến chất lượng sợi

vải

B Gây hại cho da tay.

C Gây ô nhiễm môi trường.

D Tạo ra kết tủa CaCO3, MgCO3 bám lên sợi vải

27/ Chất giặt rửa tổng hợp có ưu điểm là

A có thể dùng để giặt rửa cả trong nước cứng B rẻ tiền hơn xà phòng

C dễ tìm D có khả năng hoà tan tốt trong nước 28/ Hợp chất mạch hở X có CTPT C3H6O2 X không tác dụng với Na và X có thể

cho phản ứng tráng gương CTCT của X là:

C HCOOC2H5 D CH3-COOCH3

29/ Nhiệt độ sôi của C2H5OH, CH3CHO, CH3COOH, CH3COOCH3 giảm dần theo:

A CH3COOH > C2H5OH > CH3COOCH3 > CH3CHO

B CH3COOH > CH3COOCH3 > C2H5OH > CH3CHO

C C2H5OH > CH3COOH > CH3CHO> CH3COOCH3

D C2H5OH > CH3CHO > CH3COOCH3 > CH3COOH

30/ Thủy phân este X trong môi trường kiềm, thu được natri axetat và ancol etylic

Công thức của X là

A C2H3COOC2H5 B CH3COOCH3 C C2H5COOCH3 D CH3COOC2H5

31/ Có thể gọi tên este (C17H33COO)3C3H5 là

A triolein B tristearin C tripanmitin D Steari III CÁC CÂU TRONG ĐỀ THI ĐẠI HỌC CÁC NĂM

1 (TSCĐ 2009) Số hợp chất là đồng phân cấu tạo, có cùng công thức phân tử

C4H8O2, tác dụng được với dung dịch NaOH nhưng không tác dụng được với

Na là

2 (TSCĐ 2007) Số hợp chất đơn chức, đồng phân cấu tạo của nhau có cùng

công thức phân tử C4H8O2, đều có tác dụng được với dung dịch NaOH là

3. Trong phân tử este X no, đơn chức mạch hở, oxi chiếm 36,36% khối lượng

Số công thức cấu tạo thoả mãn công thức phân tử X:

7. Hợp chất X có công thức cấu tạo: CH3OOCCH2CH3.Tên gọi của X là

A etyl axetat B metyl propionat C metyl axetat D propyl axetat

8. Hỗn hợp X gồm 2 este A, B đồng phân với nhau và đều được tạo thành từ axitđơn chức và ancol đơn chức Cho 2,2 gam hỗn hợp X bay hơi ở 136,50C và 1atm thì thu được 840 ml este Vậy công thức phân tử của este là

A C2H4O2 B C3H6O2 C C4H8O2 D C5H10O2

9. X, Y là 2 este đồng phân Hóa hơi 3,7 gam X được thể tích hơi bằng với thể tích của 2,2 gam CO2 (đo cùng điều kiện) X và Y có công thức cấu tạo là:

A CH3COOC2H5 và C2H5COOCH3 B HCOOC2H5 và CH3COOCH3

C HCOOCH2CH2CH3 và CH3COOC2H5D CH3COOCH=CH2 và CH2=CH–COOCH3

10 (TSĐH B 2008) Hai este đơn chức X và Y là đồng phân của nhau Khi hoá

hơi 1,85 gam X, thu được thể tích hơi đúng bằng thể tích của 0,7 gam N2 (đkc).Công thức cấu tạo của X và Y là

A HCOOC2H5 và CH3COOCH3 B C2H3COOC2H5 và C2H5COOC2H3

C C2H5COOC2H3 và HCOOCH(CH3)2 D HCOOCH2CH2CH3 và

n=C M .V ( CM : nồng độ mol ( mol/ lít hoặc M), V : thể tích dung dịch ( lít)

+ Nếu = thì đó là ESTE no, đơn chức : Đặt CTTQ của este: C n H 2n O 2 :

a mol

- Bước 2: Viết ptpứ cháy và đưa số mol lên phương trình

CnH2nO2 + O2  nCO2 + n H2O ( đầy đủ )

CnH2nO2  nCO2 + n H2O ( thu gọn )

1mol n mol n mol

a mol an mol an mol

- Bước 3: kết hợp (1) và (2) ta tìm đươc a, thay a vào (1) tìm được n, thay n vào C n H 2n O 2 ta được CTPT cần tìm

+ Nếu n H O2 ≠ n CO2 ( ESET đơn chức không no ) thì: : Đặt CTTQ của este:

C x H y O 2 : a mol

Viết ptpứ cháy và đưa số mol lên phương trình

CxHyO2  xCO2 + y/2 H2O ( thu gọn )

1mol x mol y/2 mol

a mol ax mol ay/2 mol

* Este đựơc tạo bởi axít no đơn chức và ancol no đơn chức.

8/ Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol một chất hữu cơ X cần 4,48 lít khí oxi (đkc) thu

được nCO2 : nH O2  1 1 :

Biết rằng X tác dụng với NaOH tạo ra hai chất hữu cơ CTCTcủa X là:

A HCOOC3H7 B HCOOCH3 C CH3COOC2H5 D C2H5COOCH3

9 / Đốt cháy hoàn toàn 8,8 g một este thu được 2,64g CO2 và 1,08 g H2O Tìm CTPT của este là

12/ Đốt cháy hoàn toàn 0,11g 1 este X ( tạo nên từ một axitcacboxylic đơn chức

và một ancol đơn chức ) thu được 0,22g CO2 và 0,09 g H2O Số este đồng phân của X

13/ Hỗn hợp X gồm vinyl axetat, metyl axetat và etyl fomat Đốt cháy hoàn toàn

3,08 gam X, thu được 2,16 gam H2O Phần trăm số mol của vinyl axetat trong X là:

14/ Đốt cháy hoàn toàn 1 este no, đơn chức X thu được 13,2g CO2 và mg H2O Vậy m có giá trị là:

15/ Đốt cháy hoàn toàn 0,01 mol este dơn chức E thu được 0,896 lít CO2 ( đktc )

và 0,54g H2O Vậy tên của E có thể là:

A Metyl fomiat B Etyl axetat C Propyl axetat D Metyl axetat

16/ Đốt cháy a (mol) este A của axit acrylic với ancol no, thu được 2,64g CO2và 0,81g H2O a có giá trị là:

A 0,01 mol B 0,015 mol C 0,02 mol D 0,06 mol

17/ X là hỗn hợp 2 este no, đơn chức, mạch hở Đốt cháy hoàn toàn một lượng X cần dùng vừa đủ 3,976 lít khí O2 ( đktc ) thu được 6,38g CO2 Mặt khác, X tác dụng với dung dịch NaOH, thu được một muối và 2 ancol đồng dẳng kế tiếp Công thức phân tử 2 este trên là:

A C4H6O2 và C5H8O2 B C4H4O2 và C5H6O2

C C4H8O2 và C5H10O2 D C5H8O2 và C6H10O2

18/ Đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức thì số mol CO2 sinh ra bằng số mol

O2 Vậy tên của este là:

A Metyl fomiat B Etyl axetat C Propyl axetat D Metyl axetat 19/ Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm 2 este no, đơn chức thu được 1,8g H2O Thủy phân hoàn toàn hỗn hợp 2 este trên thu được hỗn hợp Y gồm 1 ancol và axit Nếu đốt ½ hỗn hợp Y thì thể tích CO2 thu được ở ( đktc ) là:

A 2,24lit B 3,36 lít C 1,12lit D 4,48lit

20/ Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol một este no đơn cần vừa đủ V lít O2 ( đktc ), thu được 0,3mol CO2 và 0,2 mol H2O Giá trị của V là:

A 8,96 lit B 1,12 lít C 6,72lit D 4,48lit

21/ Đốt cháy hoàn toàn 1 este đơn chức, mạch hở X ( phân tử có số liên kết π nhỏ

hơn 3) thu được thể tích CO2 bằng 6/7 thể tích khí O2 đã phản ứng ( các thể tích khí đo ở cùng đktc ) Cho m gam X tác dụng hoàn toàn với 20ml dd KOH 0,7M thu được dd Y Cô cạn Y thu được 12,88 gam chất rắn khan Giá trị của m là:

III CÁC CÂU TRONG ĐỀ THI ĐẠI HỌC CÁC NĂM

1/ Đốt cháy hoàn toàn este E được n CO 2 = n H O 2 E là este

A đơn chức, no B đơn chức, chưa no.

C hữu cơ chỉ chứa một loại nhóm chức D của phenol.

2 /Đốt cháy 1 mol este đơn chức E cần 2 mol O2 E có đặc điểm:

A Là este chưa no B Là đồng đẳng của axit propionic

C Có một đồng phân cùng chức D Có thể cho được phản ứng tráng

gương

3/ (TSĐH B 2008) Khi đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức thì số mol CO2

sinh ra bằng số mol O2 đã phản ứng Tên gọi của este là

A Metyl fomiat B Etyl axetat C Propyl axetat D Metyl axetat 4/ Đốt cháy hoàn toàn 3,7 gam một este đơn chức X thu được 3,36l khí CO2 (đkc)

và 2,7 gam nước Công thức phân tử X là:

A C2H4O2 B C3H6O2 C C4H8O2 D C5H8O2

5/ Trong một bình kín chứa hơi este đơn chức no, mạch hở (A) và một lượng O2

gấp đôi lượng O2 cần thiết để đốt cháy hết (A) ở 1400C và 0,8 atm Đốt cháy hoàn toàn A rồi đưa về nhiệt độ ban đầu, áp suất trong bình lúc này là 0,95 atm A có công thức phân tử là:

A C2H4O2 B C3H6O2 C C4H8O2 D C5H10O2

6/ X là hỗn hợp 2 este đơn chức (tạo bởi cùng một ancol với 2 axit liên tiếp trong

dãy đồng đẳng) Đốt cháy hoàn toàn 28,6 gam X được 1,4 mol CO2 và 1,1 mol

H2O Công thức phân tử 2 este trên là:

A C4H6O2 và C5H8O2 B C4H4O2 và C5H6O2

C C4H8O2 và C5H10O2 D C5H8O2 và C6H10O2

7/ X là hỗn hợp 2 este đơn chức (tạo bởi cùng một axit với 2 ancol liên tiếp trong

dãy đồng đẳng) Đốt cháy hoàn toàn 21,4 gam X được 1,1 mol CO2 và 0,9 mol

H2O Công thức phân tử 2 este trên là:

A C4H6O2 và C5H8O2 B C5H8O2 và C6H10O2

C C5H6O2 và C6H8O2 D C5H4O2 và C6H6O2

8/ (TSCĐ 2010) Hỗn hợp Z gồm hai este X và Y tạo bởi cùng một ancol và hai

axit cacboxylic kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng (MX < MY) Đốt cháy hoàn toàn

m gam Z cần dùng 6,16 lít khí O2 (đktc), thu được 5,6 lít khí CO2 (đktc) và 4,5 gam

H2O Công thức este X và giá trị của m tương ứng là

A CH3COOCH3 và 6,7 B HCOOC2H5 và 9,5

C HCOOCH3 và 6,7 D (HCOO)2C2H4 và 6,6

9/ (TSCĐ 2011) Để phản ứng hết với một lượng hỗn hợp gồm hai chất hữu cơ đơn

chức X và Y (Mx < MY) cần vừa đủ 300 ml dung dịch NaOH 1M Sau khi phản ứngxảy ra hoàn toàn thu được 24,6 gam muối của một axit hữu cơ và m gam một ancol Đốt cháy hoàn toàn lượng ancol trên thu được 4,48 lít CO2 (đktc) và 5,4 gam

H2O Công thức của Y là :

A CH3COOC2H5 B CH3COOCH3

C CH2=CHCOOCH3 D C2H5COOC2H5

10/ (TSĐH A 2011) Đốt cháy hoàn toàn 0,11 gam một este X ( tạo nên từ một axit

cacboxylic đơn chức và một ancol đơn chức) thu được 0,22 gam CO2 và 0,09 gam

H2O Số este đồng phân của X là:

11 (TSĐH A 2011) Đốt cháy hoàn toàn 3,42 gam hỗn hợp gồm axit acrylic, vinyl

axetat, metyl acrylat và axit oleic, rồi hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào dungdịch Ca(OH)2 (dư) Sau phản ứng thu được 18 gam kết tủa và dung dịch X Khối lượng X so với khối lượng dung dịch Ca(OH)2 ban đầu đã thay đổi như thế nào?

12 (TSĐH B 2011) Hỗn hợp X gồm vinyl axetat, metyl axetat và etyl fomat Đốt

cháy hoàn toàn 3,08 gam X, thu được 2,16 gam H2O Phần trăm số mol của vinyl axetat trong X là:

13 (TSCĐ 2014) Cho 26,4 gam hỗn hợp hai chất hữu cơ có cùng công thức

phân tử C4H8O2 tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được dung dịch

X chứa 28,8 gam hỗn hợp muối và m gam ancol Y Đun Y với dung dịchH2SO4 đặc ở nhiệt độ thích hợp, thu được chất hữu cơ Z có tỉ khối hơi sovới Y bằng 0,7 Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn Giá trị của m là

A 6,0 B 4,6 C 6,4 D 9,6.

14 (TSCĐ 2011) Este X no, đơn chức, mạch hở, không có phản ứng tráng bạc

Đốt cháy 0,1 mol X rồi cho sản phẩm cháy hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch nước vôi trong có chứa 0,22 mol Ca(OH)2 thì vẫn thu được kết tủa Thuỷ phân X bằng dung dịch NaOH thu được 2 chất hữu cơ có số nguyên tử cacbontrong phân tử bằng nhau Phần trăm khối lượng của oxi trong X là:

Dạng 3: Tìm CTCT của este dựa vào phản ứng xà phòng hóa:

I/ CẦN NHỚ:

1 Xà phòng hóa este đơn chức:

RCOOR’ + NaOH ⃗t0 RCOONa + R’OH

2 Lưu ý: Một số este khi thuỷ phân không tạo ancol:

 Este + NaOH   1 muối + 1 anđehit

Este đơn chức có gốc ancol dạng công thức R-CH=CH-

Thí dụ CH3COOCH=CH-CH3

 Este + NaOH   1 muối + 1 xeton

Este đơn chức với dạng công thức R’ –COO – C(R)=C(R”)R’’’

Thí dụ : CH3-COO-C(CH 3 )= CH 2 tạo axeton khi thuỷ phân

 Este + NaOH   2 muối + H 2 O

Este của phenol: C 6 H 5 OOC-R

 Este + NaOH ⃗ 1 sản phẩm duy nhất ⇒ Este đơn chức 1 vòng

3 Xác định công thức cấu tạo este hữu cơ hai chức:

a Một ancol và hai muối:

= 2n este =  n muối ; n ancol = n este

b Hai ancol và một muối:

R C

O

O

R COONa OH

R1 O C

O

2NaOH R1 OH + R2OH + R(COONa)2C

O

n OH - = 2n muối = 2n este ; n OH - = 2 n rượu

4 Khi xác định công thức cấu tạo este hữu cơ ta nên chú ý:

- Cho phản ứng: Este + NaOH  t0 Muối + Rượu

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có: m este + m NaOH = m muối + m rượu

Cô cạn dung dịch sau phản ứng được chất rắn khan, chú ý đến lượng NaOH còn

dư hay không.

II/ BÀI TẬP ÁP DỤNG:

1/ Xà phòng hóa 8,8 gam 1este có công thức C2H4O2 bằng dung dịch NaOH vừa

đủ Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được 8,2 g muối công thức đúng của este là:

A H-COO-CH2CH2CH3 B C2H5 -COO-CH3

C CH3 –COO-C2H5 D H-COO-CH(CH3)2

2/ Xà phòng hóa 9,25 gam 1este có công thức C3H6O2 bằng dung dịch NaOH vừa

đủ Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được 8,5 g muối công thức đúng của este là:

A H-COO-C2H5 B H-COO-CH3 C CH3COOC2H5 D C2H5COOCH3

3/ Xà phòng hóa 5 gam 1este mạch hở có công thức C5H8O2 bằng 70ml dung dịch NaOH 1M Sau khi phản ứng thu được 1 andehit, cô cạn dung dịch thu được 4,9 g chất rắn Công thức đúng của este là:

A H-COO-C2H5 B H-COO-CH3 C CH3COOC2H5 D C2H5COOCH3

4/ Xà phòng hóa 5 gam 1este mạch hở có công thức C5H8O2 bằng 30ml dung dịch NaOH 1M Sau khi phản ứng thu được 1 andehit, cô cạn dung dịch thu được 2,04 gchất rắn Công thức đúng của este là:

A HCOOC4H7 B HCOOCH3 C CH3COOC2H5 D C2H5COOCH3

5/ Đốt cháy hoàn toàn 12,9g 1 este đơn chức X thu được 26,4g khí CO2 và 8,9g

H2O Mặt khác khi xà phòng hóa hoàn toàn một lượng este trên thu bằng dungdịch NaOH cô cạn thu được 14,1 gam muối chứa natri Tìm CTCT của X

A HCOOC3H7 B HCOOCH3 C CH3COOC2H5 D C2H5COOCH3

6/ Đốt cháy hoàn toàn 1 mol este X thu được 3 mol khí CO2 Mặt khác khi xàphòng hóa 0,1 mol este trên thu được 8,2 gam muối chứa natri Tìm CTCT của X

A HCOOC3H7 B HCOOCH3 C CH3COOC2H5 D C2H5COOCH3

7/ Cho 20 gam một este X (có phân tử khối là 100 đvC) tác dụng với 300 ml dung

dịch NaOH 1M Sau phản ứng, cô cạn dung dịch thu được 23,2 gam chất rắn khan Công thức cấu tạo của X là

A CH2=CHCH2COOCH3 B CH3COOCH=CHCH3 C C2H5COOCH=CH2

D CH2=CHCOOC2H5

8/ Xà phòng hóa 8,8 gam etyl axetat bằng 200 ml dung dịch NaOH 0,2M Sau khi

phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng là

A 8,2 gam B 8,56 gam C 3,28 gam D 10,4 gam 9/ X là một este no đơn chức, có tỉ khối hơi đối với CH4 là 5,5 Nếu đem đun 2,2 gam este X

với dung dịch NaOH (dư), thu được 2,05 gam muối Công thức cấu tạo thu gọn của

X là

A HCOOCH2CH2CH3 B C2H5COOCH3

C CH3COOC2H5 D HCOOCH(CH3)2

10/ Xà phòng hoá hoàn toàn 1,99 gam hỗn hợp hai este bằng dung dịch NaOH thu

được 2,05 gam muối của một axit cacboxylic và 0,94 gam hỗn hợp hai ancol làđồng đẳng kế tiếp nhau Công thức của hai este đó là

A CH3COOC2H5 và CH3COOC3H7 B C2H5COOCH3 và

C2H5COOC2H5

C CH3COOCH3 và CH3COOC2H5 D HCOOCH3 và HCOOC2H5

11/ Xà phòng hoá 1 este có CTPT C5H8O2 bằng dung dịch NaOH tạo ra một anđehit và một muối của axit hữu cơ Có bao nhiêu CTCT phù hợp?

12/ Đốt cháy hoàn toàn 15g 1 este X đơn chức thu được 33g khí CO2 và 10,8g

H2O Mặt khác khi xà phòng hóa hoàn toàn một lượng este trên thu bằng 200mldung dịch NaOH 1M thu được 1 chất hữu cơ Y không tác dụng với Na, không làmmất màu Br cô cạn dd sau phản ứng thu được 14,3 gam muối chứa natri TìmCTCT của X

A C2H4O2 B C3H6O2 C C4H8O2 D C3H4O2

13/ Thuỷ phẩn 1 este X, có tỉ khối hơi đối với hidro là 44 thì được 1 muối natri có

khối lượng bằng 41/44 khối lượng este CTCT của este là:

14/ Thuỷ phẩn 4,4g este đơn chức A bằng 200ml dd NaOH 0,25 M ( vừa đủ ) thu

được 3,4g muối hữu cơ B Công thức thu gọn của A là:

A HCOOC3CH7 B HCOOCH3

15/ Thuỷ phẩn este no đơn chức, mạch hở A bằng dd NaOH 0,25 thu được 1

muối hữu cơ có khối lượng bằng 41/37 khối lượng của A CTCT thu gọn của A là:

A HCOOC3CH7 B HCOOCH3

16/ Cho 0,1 mol este A vào 50g dd NaOH 10% đun nóng đến khi este phản ứng

hoàn toàn ( các chất bơi hơi không đáng kể ) Dung dịch thu được có khối lượng 58,6g Cô cạn dd thu được 10,4g chất rắn khan CTCT của A là:

A HCOOCH=CH2 B CH2=CHOOCH3

C HCOOCH2CH=CH2 D C2H5COOCH3

III/ CÁC CÂU TRONG ĐỀ THI ĐẠI HỌC CÁC NĂM

1/ Thủy phân este C4H8O2 (xúc tác axit) thu được hai chất hữu cơ X, Y Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y Vậy X là:

A Etyl axetat B Ancol etylic C Axit axetic D Ancol metylic 2/ (TSĐH B 2010) Thuỷ phân este Z trong môi trường axit thu được hai chất hữu

cơ X và Y (MX < MY) Bằng một phản ứng có thể chuyển hoá X thành Y Chất Z không thể là

A metyl propionat B metyl axetat C etyl axetat D vinyl axetat 3/ Thủy phân este X có công thức phân tử C4H8O2 trong dung dịch NaOH thu đượchỗn hợp 2 chất hữu cơ Y và Z trong đó Z có tỉ khối hơi so với H2 bằng 23 Tên của

Trong sơ đồ trên, X và Z lần lượt là

A HCOOCH=CH2 và HCHO B CH3COOC2H5 và CH3CHO

C CH3COOCH=CH2 và CH3CHO D CH3COOCH=CH2 và HCHO

5/ (TSĐH A 2013) Chất nào sau đây khi đun nóng với dung dịch NaOH thu được

A C6H5COOC6H5 (phenyl benzoat) B CH3COOC6H5 (phenyl axetat)

C CH3COO–[CH2]2–OOCCH2CH3 D CH3OOC–COOCH3

t 0

1500 0 C

t 0 , CaO

t 0 , xt

7/ (TSCĐ 2007) Một este có công thức phân tử là C4H6O2, khi thuỷ phân trong môi trường axit thu được axetanđehit Công thức cấu tạo thu gọn của este đó là

A CH3COOCH=CH2 B CH2 = CHCOOCH3

C HCOOC(CH3)=CH2 D HCOOCH = CHCH3

8/ (TSCĐ 2013) Khi xà phòng hóa triglixerit X bằng dung dịch NaOH dư, đun

nóng, thu được sản phẩm gồm glixerol, natri oleat, natri stearat và natri panmitat

Số đồng phân cấu tạo thỏa mãn tính chất trên của X là

9/ (TSCĐ 2013) Trường hợp nào dưới đây tạo ra sản phẩm là ancol và muối natri

của axit cacboxylic?

10/ (TSCĐ 2013) Este X có công thức phân tử C H O 4 8 2 Cho 2,2 gam X vào 20

gam dung dịch NaOH 8% đun nóng, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu đượcdung dịch Y Cô cạn Y thu được 3 gam chất rắn khan Công thức cấu tạo của X là

11/ (TSCĐ 2014) Este X có tỉ khối hơi so với He bằng 21,5 Cho 17,2 gam X

tác dụng với dung dịch NaOH dư, thu được dung dịch chứa 16,4 gam muối Côngthức của X là

A HCOOC3H5 B CH3COOC2H5 C C2H3COOCH3.

D CH3COOC2H3.

12/ (TSCĐ 2013) Hợp chất X có công thức phân tử C H O 5 8 2, khi tham gia phản

ứng xà phòng hóa thu được một anđehit và một muối của axit cacboxylic Số đồngphân cấu tạo thỏa mãn tính chất trên của X là

13/ X là este không no, mạch hở, đơn chức, tỷ khối hơi so với oxi là 4 Xà phòng hóa X được anđehit axetic và một muối của axit hữu cơ X có thể có bao nhiêu công thức cấu tạo:

14/ (TSCĐ 2007) Este X không no, mạch hở, có tỉ khối hơi so với oxi bằng 3,125

và khi tham gia phản ứng xà phòng hoá tạo ra một anđehit và một muối của axit hữu cơ Có bao nhiêu công thức cấu tạo phù hợp với X?

15/ (TSĐH B 2010) Hợp chất hữu cơ mạch hở X có công thức phân tử C6H10O4 Thủy phân X tạo ra hai ancol đơn chức có số nguyên tử cacbon trong phân tử gấp đôi nhau Công thức của X là

A CH3OCO-CH2-COOC2H5 B C2H5OCO-COOCH3

C CH3OCO-COOC3H7 D CH3OCOCH2CH2COOC2H5

16/ (TSCĐ 2010) Thuỷ phẩn chất hữu cơ X trong dung dịch NaOH (dư), đun

nóng, thu được sản phẩm gồm 2 muối và ancol etylic Chất X là

A CH3COOCH2CH3 B CH3COOCH2CH2Cl

C ClCH2COOC2H5 D CH3COOCH(Cl)CH3

17/ E là hợp chất hữu cơ chỉ chứa một loại nhóm chức, công thức phân tử C6H8O4 Thủy phân E (xúc tác axit) thu được ancol X và 2 axit cacboxylic Y, Z công thức phân tử lần lượt là: CH2O2 và C3H4O2 Ancol X là:

A Ancol metylic B Ancol etylic C Ancol anlylic D Etylen glicol 18/ (TSĐH B 2011) Cho dãy các chất: phenyl axetat, anlyl axetat, metyl axetat,

etyl fomat, tripanmitin Số chất trong dãy khi thủy phân trong dung dịch NaOH (dư), đun nóng sinh ra ancol là:

19/ (TSCĐ 2011) Cho m gam chất hữu cơ đơn chức X tác dụng vừa đủ với 50 gam

dung dịch NaOH 8%, sau khi phản ứng hoàn toàn thu được 9,6 gam muối của một axit hữu cơ và 3,2 gam một ancol Công thức của X là:

A CH3COOC2H5 B C2H5COOCH3

CH3COOCH=CH2

20/ (TSCĐ 2011) Để xà phòng hoá hoàn toàn 52,8 gam hỗn hợp hai este no, đơn

chức , mạch hở là đồng phân của nhau cần vừa đủ 600 ml dung dịch KOH 1M Biết cả hai este này đều không tham gia phản ứng tráng bạc Công thức của hai este là

A CH3COOC2H5 và HCOOC3H7 B C2H5COOC2H5 và C3H7COOCH3

C HCOOC4H9 và CH3COOC3H7 D C2H5COOCH3 và CH3COOC2H5

21/ (TSCĐ 2011) Hợp chất hữu cơ X có công thức phân tử là C4H8O3 X có khả năng tham gia phản ứng với Na, với dung dịch NaOH và phản ứng tráng bạc Sản phẩm thuỷ phân của X trong môi trường kiềm có khả năng hoà tan Cu(OH)2 tạo thành dung dịch màu xanh lam Công thức cấu tạo của X có thể là:

A CH3CH(OH)CH(OH)CHO B HCOOCH2CH(OH)CH3

C CH3COOCH2CH2OH D HCOOCH2CH2CH2OH

22/ Este X có công thức đơn giản nhất là C2H4O Đun sôi 4,4 gam X với 200g dungdịch NaOH 3% đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn Từ dung dịch sau phản ứng thuđược 8,1 gam chất rắn khan Công thức cấu tạo của X:

A CH3CH2COOCH3 B CH3COOCH2CH3

C HCOOCH2CH2CH3 D HCOOCH(CH3)2

23/ Thủy phân hoàn toàn 8,8 gam este đơn chức, mạch hở X với 100ml dung dịch

KOH 1M ( vừa đủ) thu được 4,6g một ancol Y Tên gọi của X là

A etyl fomat B etyl propionat C etyl axetat D propyl axetat 24/ (TSCĐ 2007) Xà phòng hóa 8,8 gam etylaxetat bằng 200 ml dung dịch NaOH

0,2M sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được chất rắn có khối lượng là

A 3,28 gam B 10,4 gam C 8,56 gam D 8,2 gam 25/ 10,4 gam hỗn hợp X gồm axit axetic và etyl axetat tác dụng vừa đủ với 150g

dung dịch NaOH 4% Phần trăm khối lương của etyl axetat trong hỗn hợp bằng:

26/ (TSĐH B 2011) Khi cho 0,15 mol este đơn chức X tác dụng với dung dịch

NaOH (dư), sau khi phản ứng kết thúc thì lượng NaOH phản ứng là 12 gam và tổng khối lượng sản phẩm hữu cơ thu được là 29,7 gam Số đồng phân cấu tạo của

X thỏa mãn các tính chất trên là:

27/ 0,1 mol este E phản ứng vừa đủ với dd chứa 0,2 mol NaOH, cho ra hỗn hợp

gồm 2 muối natri có công thức C2H3O2Na; C3H3O2Na và 6,2 gam ancol X E có công thức phân tử là:

A C6H10O4 B C6H8O4 C C7H10O4 D C7H12O4

28/ (TSĐH A 2009) Xà phòng hoá một hợp chất có công thức phân tử C10H14O6

trong dung dịch NaOH (dư), thu được glixerol và hỗn hợp gồm ba muối (không có đồng phân hình học) Công thức của ba muối đó là

A CH2=CH-COONa, HCOONa và CHC-COONa

B CH3-COONa, HCOONa và CH3-CH=CH-COONa

C HCOONa, CHC-COONa và CH3-CH2-COONa

D CH2=CH-COONa, CH3-CH2-COONa và HCOONa

29/ (TSĐH A 2009) Xà phòng hóa hoàn toàn 1,99 gam hỗn hợp hai este bằng dung

dịch NaOH thu được 2,05 gam muối của một axit cacboxylic và 0,94 gam hỗn hợp hai ancol là đồng đẳng kế tiếp nhau Công thức của hai este đó là

A HCOOCH3 và HCOOC2H5 B C2H5COOCH3 và C2H5COOC2H5

C CH3COOC2H5 và CH3COOC3H7 D CH3COOCH3 và CH3COOC2H5

30/ (TSĐH B 2014) Thuỷ phân hoàn toàn 0,1 mol este X bằng NaOH, thu được

một muối của axit cacboxylic Y và 7,6 gam ancol Z Chất Y có phản ứng trángbạc, Z hoà tan được Cu(OH)2 cho dung dịch màu xanh lam Công thức cấu tạocủa X là

A HCOOCH2CH(CH3)OOCH B COOCH2CH2OOCCH3.

C HCOOCH2CH2CH2OOCH D.CH3COOCH2CH2OOCCH3 31/ (TSCĐ 2008) Xà phòng hoá hoàn toàn 22,2 gam hỗn hợp gồm hai este

HCOOC2H5 và CH3COOCH3 bằng dung dịch NaOH 1M (đun nóng) Thể tích dungdịch NaOH tối thiểu cần dùng là

32/ Xà phòng hoá m gam este đơn chức X bằng KOH vừa đủ, thu được 49/43m

gam muối và một anđehit X là

C C2H5COOCH=CH-CH3 D C2H5COOCH=CH2

33/ X là một este đơn chức, có tỉ khối hơi đối với CH4 là 5,5 Nếu đem đun 2,2 gam este X với dung dịch NaOH (dư), thu được 2,05 gam muối Công thức cấu tạothu gọn của X là

A HCOOCH2CH2CH3 B C2H5COOCH3

C CH3COOC2H5 D HCOOCH(CH3)2

34/ Thuỷ phân hoàn toàn 0,2 mol một este E cần dùng vừa đủ 100 gam dung dịch

NaOH 24%, thu được một ancol và 43,6 gam hỗn hợp muối của hai axit cacboxylic

đơn chức Hai axit đó là

A HCOOH và CH3COOH B CH3COOH và C2H5COOH

C C2H5COOH và C3H7COOH D HCOOH và C2H5COOH

35/ (TSCĐ 2009) Cho 20 gam một este X (có phân tử khối là 100 đvC) tác dụng

với 300 ml dung dịch NaOH 1M Sau phản ứng, cô cạn dung dịch thu được 23,2 gam chất rắn khan Công thức cấu tạo của X là

A CH3COOCH=CHCH3 B CH2=CHCH2COOCH3

C CH2=CHCOOC2H5 D C2H5COOCH=CH2

36/ Xà phòng hoá hoàn toàn m gam este E bằng NaOH vừa đủ được ancol F và

1,08m gam muối khan Vậy E có công thức phân tử là

A C3H4O2 B C4H6O2 C C4H8O2 D C5H8O2

37/ X là este đơn chức MX = 74 Có hai thí nghiệm sau:

 3,7gam X tác dụng với 10gam dd NaOH a% thu được 2,72gam muối

 3,7gam X tác dụng với 10gam dd NaOH 2a% thu được 3,4gam muối

Giá trị của a là

38/ Este X có tỉ khối hơi so với heli là 22 Có hai thí nghiệm sau:

 8,8 gam X tác dụng với dung dịch chứa a mol NaOH thu được 6,56 gam muối

 8,8 gam X tác dụng với dung dịch chứa 2a mol NaOH thu được 8,2 gam muối

X và a tương ứng là

A CH3COOC2H5 và 0,1mol B CH3COOCH3 và 0,1mol

C HCOOC2H5 và 0,08mol D CH3COOC2H5 và 0,08mol

39/ (TSĐH B 2013) Thủy phân hoàn toàn m1 gam este X mạch hở bằng dung dịchNaOH dư, thu được m2 gam ancol Y (không có khả năng phản ứng với Cu(OH)2)

và 15 gam hỗn hợp muối của hai axit cacboxylic đơn chức Đốt cháy hoàn toàn m2

gam Y bằng oxi dư, thu được 0,3 mol CO2 và 0,4 mol H2O Giá trị của m1 là

40/ (TSĐH A 2011) Este X được tạo thành từ etylen glicol và hai axit cacboxylic

đơn chức Trong phân tử este, số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là

1 Khi cho m gam X tác dụng với dung dịch NaOH (dư) thì lượng NaOH đã phản ứng là 10 gam Giá trị của m là

41/ (TSĐH A 2011) Cho axit salixylic (axit o-hiđroxibenzoic) phản ứng với

anhiđrit axetic, thu được axit axetylsalixylic (o-CH3COO-C6H4-COOH) dùng làm thuốc cảm (aspirin) Để phản ứng hoàn toàn với 43,2 gam axit axetylsalixylic cần vừa đủ V lít dung dịch KOH 1M Giá trị của V là

3/ Este A điều chế từ ancol metylic có tỉ khối so với metan là 3,75 Công thức của

Phản ứng; x x x

Sau phản ứng; a – x b – x x

Tính hiệu suất phản ứng

- Nếu a ≥ b  H tính theo ancol

- Nếu a < b  H tính theo axit

II/ BÀI TẬP ÁP DỤNG:

1/ Đun 12 gam axit axetic với 13,8 gam etanol (có H2SO4 đặc làm xúc tác) đến khi

phản ứng đạt tới trạng thái cân bằng, thu được 11 gam este Hiệu suất của phản ứng este hoá là

A 6,0 gam B 4,4 gam C 8,8 gam D 5,2 gam

Dạng 5: Hai este có cùng KLPT tác dụng với NaOH

I/ Cần nhớ: = => từ suy ra = hoặc = n.M Tuỳ theo đề bài yêu cầu.

II/ BÀI TẬP ÁP DỤNG:

1/ Xà phòng hóa hoàn toàn 37,0 gam hỗn hợp 2 este là HCOOC2H5 và

CH3COOCH3 bằng dung dịch NaOH, đun nóng Khối lượng NaOH cần dùng là

2/ Xà phòng hóa 22,2g hỗn hợp 2 este là HCOOC2H5 và CH3COOCH3 đã dùng hết

200 ml dd NaOH Nồng độ mol/l của dung dịch NaOH là

A 0,5 B 1 M C 1,5 M D 2M 3/ Xà phòng hóa hoàn toàn 17,6 gam hỗn hợp 2 este là etyl axetat và metyl

propionatbằng lượng vừa đủ V (ml) dung dịch NaOH 0,5M Giá trị V là

m

n

1/ Đun nóng chất béo cần vừa đủ 40 kg dung dịch NaOH 15%, giả sử phản ứng

xảy ra hoàn toàn Khối lượng (kg) glixerol thu được là

2/ Xà phòng hóa hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH Cô

cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là

A 16,68 gam B 18,38 gam C 18,24 gam D 17,80 gam 3/ Đun nóng 4,03 kg panmitin với lượng dư dung dịch NaOH thì thu được bao

nhiêu kg xà phòng chứa 72% muối natri panmitat ?

A 5,79 B 4,17 C 7,09 D 3,0024 4/ Khối lượng Glixerol thu được khi đun nóng 2,225 kg chất béo (loại tristearin)

có chứa 20% tạp chất với dung dịch NaOH (coi như phản ứng xảy ra hoàn toàn) là:

A 1,78 kg B 0,184 kg C 0,89 kg D 1,84 kg 5/ Xà phòng hóa 8,8 gam etyl axetat bằng 100 ml dung dịch NaOH 2M Sau khi

phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng

là

A 3,28 gam B 8,56 gam C 8,2 gam D 12,2 gam.

6/ Thuỷ phân este X có CTPT C4H8O2 trong dung dịch NaOH thu được hỗn hợp hai chất hữu cơ Y và Z trong đó Y có tỉ khối hơi so với H2 là 16 X có công thức là

A HCOOC3H7 B CH3COOC2H5 C HCOOC3H5 D C2H5COOCH

Dạng 7: Xác định chỉ số axit, chỉ số este hóa, chỉ số xà phòng hóa Toán về chất béo

I/ CẦN NHỚ:

- Chỉ số axit: là số mg KOH cần để trung hoà axit béo tự do có trong 1g chất béo.

- Chỉ số xà phòng hoá: là tổng số mg KOH cần để xà phòng hoá glixerit và trung

hoà axit béo tự do có trong 1g chất béo