Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com Lời mở đầu Hoạt động ngân hàng loại hình kinh doanh dịch vụ đóng vai trò quan trọng ảnh hưởng lớn kinh tế Những năm gần đây, hệ thống ngân hàng thương mại nước ta có thay đổi đáng kể, hoạt động ngân hàng bước hoàn thiện, đa dạng phong phú hơn, thu hút đông đảo tầng lớp dân cư loại hình doanh nghiệp tham gia vào trình chu chuyển vốn kinh tế Trong hoạt động ngân hàng, tín dụng hoạt động sinh lời lớn song lại hàm chứa rủi ro cao Rủi ro tín dụng loại trừ kinh doanh ngân hàng Một biện pháp mà ngân hàng thường áp dụng để hạn chế rủi ro sử dụng biện pháp bảo đảm tiền vay Nhà nước ban hành văn pháp luật bảo đảm tiền vay nhằm tạo sở pháp lý cho tổ chức tín dụng (TCTD) nhằm giúp TCTD phòng ngừa rủi ro, thu hồi khoản nợ cho khách hàng vay Trong thời gian thực tập chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ-một đơn vị hoạt động kinh doanh có hiệu hệ thống NHNN & PTNT Việt Nam địa bàn thủ đô, tiếp xúc tìm hiểu thực tế chi nhánh, đặc biệt hoạt động tín dụng Trên sở khảo sát thực tiễn chi nhánh Láng Hạ kiến thức học, em chọn đề tài nghiên cứu cho chuyên đề thực tập “Quy chế pháp lý bảo đảm tiền vay thực tiễn áp dụng chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ” Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, chuyên đề tập trung nghiên cứu nhằm hệ thống hoá quy định pháp luật bảo đảm tiền vay hoạt động tín dụng ngân hàng; sở phân tích thực trạng bảo đảm tiền vay chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ; từ đưa kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động bảo đảm tiền vay chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ nói riêng ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung Em xin chân thành cảm ơn hướng dẫn bảo tận tình thầy cô khoa Luật trường Đại học Kinh Tế Quốc Dân, đặc biệt TS Nguyễn Thị Thanh Thuỷ ThS Vũ Văn Ngọc cán tín dụng chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ giúp đỡ em hoàn thành tốt chuyên đề thực tập Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com Mục lục PHẦN I : NHỮNG VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ BẢO ĐẢM TIỀN VAY TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG I Bảo đảm tiền vay hoạt động tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng 1.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng 1.2 Vai trò tín dụng ngân hàng .2 1.3 Nguyên tắc hoạt động hoạt động tín dụng ngân hàng 2 Vai trò bảo đảm tiền vay hoạt động tín dụng ngân hàng II Quy chế pháp lý bảo đảm tiền vay hoạt động tín dụng ngân hàng Các văn pháp luật bảo đảm tiền vay hoạt động tín dụng ngân hàng Khái niệm, đặc điểm, nguyên tắc bảo đảm tiền vay .7 2.1 Khái niệm bảo đảm tiền vay 2.2 Các nguyên tắc đặc trưng bảo đảm tiền vay .8 Hình thức bảo đảm tiền vay 3.1 Các biện pháp cho vay có bảo đảm tiền vay tài sản 10 3.1.1 Bảo đảm tiền vay tài sản cầm cố .11 3.1.2 Bảo đảm tiền vay tài sản chấp 16 3.1.3 Bảo đảm tiền vay theo phương thức bảo lãnh 20 3.1.4 Bảo đảm tiền vay tài sản hình thành từ vốn vay 25 3.2 Cho vay bảo đảm tài sản 29 Hợp đồng bảo đảm tiền vay 30 4.1 Khái niệm, phân loại hợp đồng bảo đảm tiền vay 30 4.2 Căn xác lập hợp đồng .30 4.3 Nghĩa vụ bảo đảm .31 4.4 Thẩm định tài sản chấp/cầm cố/bảo lãnh 31 4.5 Soạn thảo hợp đồng bảo đảm tiền vay 31 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com 4.6 Giao kết, thực hiện,giải chấp hợp đồng bảo đảm tiền vay 32 Xử lý tài sản bảo đảm 33 5.1 Khái niệm xử lý tài sản bảo đảm 33 5.2 Đặc điểm xử lý tài sản bảo đảm tiền vay .34 5.3 Vai trò xử lý tài sản bảo đảm tiền vay 34 5.4 Thủ tục phương thức xử lý tài sản bảo đảm tiền vay 35 Các phương thức giải tranh chấp bảo đảm tiền vay 36 PHẦN II: THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ BẢO ĐẢM TIỀN VAY TẠI CHI NHÁNH NHNH& PTNT LÁNG HẠ I Lịch sử hình thành phát triển chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ Tổng quan NHNN & PTNT Việt Nam .38 1.1 Sự đời NHNN & PTNT Việt Nam 38 1.2 Cơ cấu tổ chức, quản lý NHNN & PTNT Việt Nam 38 Chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ .40 2.1 Sự đời phát triển chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ .40 2.2 Cơ cấu tồ chức điều hành chi nhánh 43 2.2.1 Cơ cấu tổ chức chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ 43 2.2.2 Chức nhiệm vụ phòng tổ thuộc chi nhánh 45 2.3 Cơ cấu lao động, nhân chi nhánh 48 2.4 Kết hoạt động kinh doanh năm gần 48 2.4.1 Hoạt động nguồn vốn 49 2.4.2 Hoạt động tín dụng .51 2.4.3 Hoạt động mua bán ngoại tệ toán quốc tế 53 2.4.4 Công tác kế toán, ngân quỹ phát triển dịch vụ toán 54 II Thực tiễn áp dụng chế độ pháp lý bảo đảm tiền vay chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ Cơ sở pháp lý bảo đảm tiền vay chi nhánh Láng Hạ 56 Quy trình bảo đảm tiền vay chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ 57 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com 2.1 Quy trình nhận tài sản bảo đảm chi nhánh 57 2.2 Kết cho vay theo hình thức bảo đảm tiền vay .61 2.3 Một số mẫu hợp đồng bảo đảm tiền vay chi nhánh 65 Các tranh chấp kinh doanh việc giải tranh chấp 71 PHẦN III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG BẢO ĐẢM TIỀN VAY TẠI CHI NHÁNH NHNN & PTNT LÁNG HẠ I Đánh giá việc áp dụng quy định pháp luật bảo đảm tiền vay chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ Đánh giá thành tựu đạt .73 Những khó khăn, tồn cần khắc phục 74 Các giải pháp hoàn thiện hoạt động bảo đảm tiền vay chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ 77 3.1 Các giải pháp chung 78 3.2 Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu bảo đảm tiền vay 79 3.2.1 Đối với cho vay có bảo đảm tài sản 79 3.2.2 Đối với cho vay bảo đảm tài sản 81 II Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động bảo đảm tiền vay chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ Đối với Nhà nước, Bộ ngành 82 Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam NHNN & PTNT Việt Nam 2.1 Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 94 2.2 Đối với NHNN & PTNT Việt Nam 95 Đối với chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ 96 Đối với khách hàng 97 KẾT LUẬN .98 Danh mục tài liệu tham khảo 99 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com Danh mục từ viết tắt Ngân hàng Nông nghiệp phát triển nông thôn - NHNN & PTNT Tổ chức tín dụng - TCTD World Bank – WB Doanh nghiệp Nhà nước – DNNN Ngân hàng Nhà nước – NHNN Doanh nghiệp quốc doanh - DNNQD Thông tư liên tịch – TTLT Tổ chức kinh tế - TCKT Uỷ thác đầu tư – UTĐT 10 Trung ương – TW 11 Nợ hạn – NQH 12 Uỷ ban nhân dân – UBND 13 Cán công nhân viên – CBCNV 14 Hội đồng quản trị - HĐQT 15 Tổ chức cán - TCCB 16 Trung tâm thông tin tín dụng – CIC Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com PHẦN 1: NHỮNG VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ BẢO ĐẢM TIỀN VAY I Chế độ pháp lý bảo đảm tiền vay hoạt động tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng 1.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng Tín dụng tồn sản xuất hàng hoá, biểu trước hết vay mượn tạm thời số vốn tiền tệ hay tài sản Tín dụng từ xa xưa dựa lòng tin chủ yếu, ngày pháp luật bảo trợ Hiện tồn hình thức tín dụng chủ yếu sau: tín dụng ngân hàng, tín dụng thương mại, tín dụng Nhà nước, tín dụng quốc tế Trong đó, tín dụng ngân hàng mối quan hệ kinh tế sử dụng vốn tạm thời ngân hàng tổ chức, cá nhân theo nguyên tắc hoàn trả nhằm thỏa mãn nhu cầu vốn doanh nghiệp cá nhân Tín dụng ngân hàng giữ vai trò quan trọng kinh tế ngân hàng tín dụng nghiệp vụ chủ yếu Tất nghiệp vụ khác ngân hàng có tính chất bổ sung cho nghiệp vụ tín dụng nghiệp vụ định tồn phát triển ngân hàng Thông thường, tín dụng ngân hàng phân theo thời gian khách hàng vay vốn, bao gồm loại sau: - Tín dụng ngắn hạn: hình thức cấp tín dụng có thời hạn năm, thường áp dụng trường hợp nguồn vốn ngân hàng cho khách hàng vay sử dụng để bù đắp thiếu hụt vốn lưu động doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu chi tiêu ngắn hạn cá nhân dân cư - Tín dụng trung hạn: Là hình thức cấp tín dụng có thời hạn từ đến năm, thường áp dụng trường hợp nguồn vốn ngân hàng cho khách hàng vay sử dụng để đầu tư mua sắm tài sản cố định, cải tiến đổi thiết bị, công nghệ, mở rộng kinh doanh, xây dựng dự án có thời gian thu hồi vốn nhanh doanh nghiệp, hộ kinh doanh - Tín dụng dài hạn: Là hình thức cấp tín dụng có thời hạn năm, chủ yếu đáp ứng nhu cầu dài hạn công trình xây dựng Nhà nước, tổ chức, đơn vị nghiệp, doanh nghiệp có quy mô lớn Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com 1.2 Vai trò tín dụng ngân hàng Ngân hàng coi huyết mạch máy tài đất nước, đặc biệt xu hội nhập quốc tế nay, hoạt động hệ thống ngân hàng khẳng định vai trò quan trọng Đó là: - Tín dụng ngân hàng thúc đẩy sản xuất lưu thông hàng hoá, tiền tệ phát triển, góp phần đẩy nhanh trình tái sản xuất mở rộng điều tiết vĩ mô kinh tế Thông qua chức phân phối lại vốn tiền tệ theo nguyên tắc hoàn trả, nguồn vốn vật tư đưa vào luân chuyển sử dụng hợp lý sản xuất Tín dụng ngân hàng góp phần thỏa mãn nhu cầu vốn tiền tệ tạm thời doanh nghiệp, đảm bảo tính liên tục trình sản xuất mở rộng sản xuất Đồng thời tín dụng ngân hàng có vai trò quan trọng việc tạo cấu tối ưu phát triển kinh tế, phương tiện để Nhà nước cung ứng tiền cho kinh tế phù hợp với phát triển kinh tế - Tín dụng ngân hàng nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Nhờ nguồn vốn vay ngân hàng mà doanh nghiệp khắc phục gặp khó khăn kinh doanh, doanh nghiệp có nguồn vốn để mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư đổi công nghệ giúp doanh nghiệp ngày phát triển - Tín dụng ngân hàng góp phần mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế Trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế toàn cầu, vay nợ nước trở thành nhu cầu khách quan tất nước giới, lại tỏ thiết nước phát triển Việt Nam Nhờ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nước phát triển nâng cao mức sống vật chất nhân dân 1.3 Nguyên tắc hoạt động tín dụng ngân hàng - Nguyên tắc thứ nhất: Cho vay phải theo phương hướng mục tiêu, kế hoạch sản xuất kinh doanh người vay vốn phù hợp với kế hoạch sản xuất phát triển kinh tế xã hội Nhà nước phải có hiệu (phương án sản xuất kinh doanh khả thi) - Nguyên tắc thứ hai: Cho vay có giá trị tương đương làm bảo đảm Nguyên tắc đặt theo yêu cầu tất yếu khách quan quy luật lưu thông tiền tệ, đòi hỏi ngân hàng cấp tín dụng phải dựa sở tài sản chấp hợp pháp có vật tư có giá trị tương Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com đương Các giá trị tương đương làm bảo đảm tài sản cố định, vật tư hang hoá kho hay đường vận chuyển, giấy tờ có giá, quyền tài sản - Nguyên tắc thứ ba: Cho vay có hoàn trả vốn lãi sau thời gian định Đây nguyên tắc thể tính đặc trưng tín dụng ngân hàng, đòi hỏi khoản tiền ngân hàng cho vay sau sử dụng vào mục đích người vay phải hoàn trả cho ngân hàng theo thời hạn thoả thuận hợp đồng tín dụng vốn lãi vay Vai trò bảo đảm tiền vay hoạt động tín dụng ngân hàng: 2.1 Bảo đảm tiền vay sở bảo đảm an toàn cho hoạt động cho vay TCTD Trong chế thị trường, đời phát triển loại hình ngân hàng, TCTD với đa dạng hoạt động hình thức tín dụng tạo nên thị trường tín dụng sôi động Nhưng điều chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro xảy với ngân hàng mà khả ngăn ngừa chống đỡ Hơn nữa, ngành ngân hàng ngành kinh tế nhạy cảm, hoạt động ngân hàng với chất chịu ảnh hưởng nhiều loại rủi ro, đặc biệt rủi ro tín dụng Rủi ro hoạt động tín dụng tình trạng người vay khả hoàn trả lãi gốc, lãi gốc cách đầy đủ, hạn cho TCTD Nguyên nhân hoạt động kinh doanh thua lỗ nên khách hàng không đủ tài để trả nợ, chí có số trường hợp người vay có khả tài chây ỳ không trả nợ, tìm cách lừa đảo chiếm đoạt vốn ngân hàng Vì pháp luật hầu có quy định cụ thể an toàn hoạt động tín dụng, theo TCTD cấp tín dụng phải tuân thủ điều kiện định Thông thường để tránh rủi ro không trả nợ người vay, ngân hàng quy định điều kiện vay vốn, bảo đảm tiền vay xem điều kiện quan trọng Bản chất bảo đảm tiền vay sử dụng tài sản làm bảo đảm để trả nợ thay cho khoản vay mà người vay dùng vào sản xuất kinh doanh khả trả nợ ngân hàng Như tài sản làm bảo đảm tiền vay phải có giá trị, tức phải hàng hoá có thị trường tiêu thụ để thực nghĩa vụ trả nợ Do có rủi ro xảy TCTD thu hồi vốn thông qua tài sản mà bên vay dùng làm vật bảo đảm trường hợp bên vay khả trả nợ, đảm bảo an toàn cho hoạt động cho vay Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com 2.2 Bảo đảm tiền vay kích thích hoạt động cho vay TCTD Theo Luật TCTD năm 1997 (khoản Điều 20), hoạt động tín dụng việc TCTD sử dụng nguồn vốn tự có, nguồn vốn huy động để cấp tín dụng Trong vốn tự có bao gồm giá trị thực có vốn điều lệ, quỹ dự trữ số tài sản nợ khác TCTD theo quy định Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thời kỳ Chức nguồn vốn tự có TCTD để đảm bảo cho nghĩa vụ trả nợ tổ chức người gửi tiền Trong hoạt động ngân hàng, nguồn vốn tự có sở TCTD giữ khả trả nợ, khả toán trường hợp hoạt động kinh doanh ngân hàng không đem lại lợi nhuận Nguồn vốn huy động bao gồm tiền gửi khách hàng, tiền vay TCTD khác, tiền huy động từ việc phát hành trái phiếu tiền vay ngân hàng Nhà nước Tuy nhiên để huy động nguồn tiền này, TCTD phải chứng minh số vốn tự có nhờ vào khách hàng tin tưởng vào khả toán TCTD tình gay cấn Vậy TCTD thực hoạt động tín dụng sở nguồn vốn huy động chủ yếu, tức TCTD vay vay Thông qua việc vay vay này, TCTD phân phối nguồn vốn cho nhu cầu đầu tư kinh tế Các quy định bảo đảm tiền vay có tác dụng quan trọng việc kích thích hoạt động cho vay TCTD bên tham gia quan hệ tín dụng ngân hàng tuân thủ điều kiện vay vốn, đặc biệt điều kiện bảo đảm tiền vay rủi ro tín dụng loại trừ 2.3 Bảo đảm tiền vay có vai trò quan trọng việc hạn chế tranh chấp xảy ra, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp bên tham gia quan hệ tín dụng ngân hàng Bảo đảm tiền vay tài sản thể hợp đồng cầm cố, chấp, bảo lãnh mà Nghị định 165/1999/NĐ-CP gọi giao dịch bảo đảm Các bên hợp đồng tín dụng ngân hàng có quyền thoả thuận áp dụng biện pháp bảo đảm thoả thuận điều khoản giao dịch bảo đảm Các giao dịch bảo đảm pháp lý quan trọng để giải tranh chấp quyền nghĩa vụ bên hợp đồng tín dụng ngân hàng Theo điều Nghị định 178/1999/NĐ-CP quy định: “Nhà nước bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp bên việc bảo đảm tiền vay Không tổ chức, cá nhân can thiệp trái pháp luật vào việc bảo đảm tiền vay việc xử lý tài sản bảo đảm tiền Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com vay bên” Do tranh chấp hạn chế, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động cho vay vốn TCTD phát triển kinh tế - xã hội II Quy chế pháp lý bảo đảm tiền vay Các văn pháp luật bảo đảm tiền vay hoạt động tín dụng ngân hàng Từ đời nay, có nhiều văn pháp luật đề cập đến hoạt động bảo đảm tiền vay, vấn đề có tính nhạy cảm biến động cao tác động tới phát triển ổn định an toàn hệ thống ngân hàng tài Trong thời gian đầu quy định bảo đảm tiền vay nhiều bất cập coi tài sản bảo đảm điều kiện tiên để cấp tín dụng, có phân biệt doanh nghiệp Nhà nước doanh nghiệp quốc doanh Sau thời gian áp dụng, Nhà nước, tổ chức tín dụng khách hàng vay thấy điểm hạn chế, hàng loạt quy định đời, bổ sung thay quy định cũ tạo hành lang pháp lý bảo đảm tiền vay chặt chẽ, chi tiết hợp lý để thích ứng với phát triển kinh tế Hiện nay, TCTD thực bảo đảm tiền vay áp dụng văn pháp luật sau:  Bộ luật Dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành ngày 14/6/2005 (thay Bộ luật Dân ban hành ngày 28/10/1995)  Luật Tổ chức tín dụng ban hành ngày 12/12/1997, luật Tổ chức tín dụng sửa đổi bổ sung năm 2004  Nghị định số 178/1999/NĐ-CP ngày 29/12/1999 phủ bảo đảm tiền vay TCTD Thông tư số 07/2003/TT-NHNN ngày 19/5/2003 NHNN hướng dẫn thực nghị định số 178/1999/NĐ-CP phủ Đây văn pháp luật quy định bảo đảm tiền vay quy định rõ quyền nghĩa vụ bên giao dịch bảo đảm, nguyên tắc đảm bảo tiền vay, tài sản tham gia làm tài sản bảo đảm  Nghị định số 85/2002/NĐ-CP ngày 25/10/2002 sửa đổi bổ sung nghị định 178/1999/NĐ-CP Trong nghị định số 85/2002/NĐ-CP việc định giá quyền sử dụng đất quy định rõ ràng hơn, tạo quyền chủ động cho TCTD Theo đó, việc định giá đất khách hàng ngân hàng tự thỏa thuận theo giá chuyển nhượng thực 10 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com Như qua khó khăn vướng mắc nêu trên, quan nhà nước có thẩm quyền cần xem xét, hoàn thiện quy định đăng ký chấp, bảo lãnh quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất cho phù hợp với thực tiễn giao dịch bảo đảm nay, góp phần đảm bảo quyền người sử dụng đất, có tài sản đất mà pháp luật thừa nhận * Sự cần thiết phải sửa đổi bổ sung mẫu hợp đồng bảo đảm tiền vay phù hợp với Bộ luật Dân năm 2005 Theo Bộ luật Dân năm 2005, mẫu hợp đồng bảo đảm tiền vay bao gồm điều khoản chủ yếu sau: - Chủ thể tham gia hợp đồng bảo đảm, thể nguyên tắc bình đẳng công dân tham gia giao dịch bảo đảm, không phân biệt người mang quốc tịch Việt Nam hay người có quốc tịch nước - Có phân biệt cầm cố chấp, việc xây dựng tiêu chí đánh giá chuyển dịch tài sản bảo đảm Theo quy định Bộ luật Dân năm 2005 trường hợp cầm cố bên cầm cố phải chuyển giao tài sản cho bên nhận cầm cố, chấp bên chấp giữ tài sản chấp Sự phân biệt làm đơn giản cần thiết phải phân biệt động sản bất động sản, đơn giản hoá quy định cầm cố, chấp Với quy định ngân hàng bỏ hẳn quy định trường hợp ngân hàng giữ tài sản chấp quy định việc kiểm tra, giám sát, quản lý tài sản cầm cố bên vay phải chịu toàn chi phí cho việc quản lý giữ gìn tài sản cầm cố - Về phạt vi phạm, xét chất phạt vi phạm biện pháp bảo đảm, Bộ luật Dân năm 2005 không quy định phạt vi phạm biện pháp bảo đảm thực nghĩa vụ dân Bộ luật Dân năm 1995, mà cho phép bên thoả thuận phạt vi phạm nội dung hợp đồng bảo đảm (khoản điều 402), bên thoả thuận phạt vi phạm mà không bồi thường thiệt hại hai, nhiên thoả thuận trước coi phải bồi thường thiệt hại toàn (Điều 422) Đây quy định vào đó, ngân hàng quy định phạt vi phạm hợp đồng bảo đảm thành điều khoản riêng, độc lập với bồi thường thiệt hại - Về phương thức xử lý tài sản bảo đảm, Bộ luật Dân năm 2005 khẳng định trách nhiệm, quyền tự chủ, quyền tự cam kết tôn trọng thoả thuận 90 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com bên; theo việc xử lý tài sản bảo đảm trước tiên theo phương thức bên thoả thuận, không bán đấu giá Đặc biệt hợp đồng cầm cố, cho phép ngân hàng nhận tài sản cầm cố phép lựa chọn tài sản cầm cố để xử lý trước trường hợp có nhiều tài sản cầm cố Đây quyền pháp luật quy định, ngân hàng nên bổ sung hợp đồng bảo đảm - Về thứ tự ưu tiên toán: thứ nhất, toán theo thứ tự đăng ký giao dịch bảo đảm; thứ hai, ưu tiên cho giao dịch bảo đảm đăng ký; tất chưa đăng ký theo thứ tự xác lập giao dịch bảo đảm (Điều 325) Như vậy, theo quy định Bộ luật Dân năm 2005 nhấn mạnh hợp đồng bảo đảm cần phải đăng ký giao dịch bảo đảm quan Nhà nước có thẩm quyền, không quyền lợi bên mà trách nhiệm ngân hàng - Về phạm vi nghĩa vụ bảo đảm, Bộ luật Dân năm 2005 mở rộng không quy định hạn chế phạm vi nghĩa vụ bảo đảm Bộ luật Dân năm 1995 Theo Bộ luật Dân năm 1995 quan công chứng, chứng thực thường yêu cầu bên tham gia hợp đồng bảo đảm phải ghi cụ thể nghĩa vụ bảo đảm vào hợp đồng, gây không khó khăn cho ngân hàng Bộ luật Dân năm 2005 quy định bên có quyền thoả thuận biện pháp bảo đảm để bảo đảm thực loại nghĩa vụ kể nghĩa vụ tại, nghĩa vụ tương lai nghĩa vụ có điều kiện Đây quy định bổ sung khái niệm tài sản hợp đồng bảo đảm ngân hàng sở pháp lý để hợp đồng bảo đảm ngân hàng không bị quan chức từ chối - Về quyền tài sản dùng để bảo đảm: Bộ luật Dân năm 1995 quy định quyền tài sản dùng để bảo đảm quyền tài sản trị giá tiền, không bị tranh chấp phép giao dịch quyền sử dụng đất dùng để chấp bảo đảm thực nghĩa vụ dân Bộ luật Dân năm 2005 quy định quyền tài sản thuộc sở hữu bên bảo đảm bao gồm quyền tài sản phát sinh từ quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp, quyền giống trồng, quyền đòi nợ, quyền nhận số tiêng bảo hiểm vật bảo hiểm, quyền tài sản phần vốn góp doanh nghiệp, quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng quyền tài sản khác thuộc sở hữu bên bảo đảm dùng để bảo đảm thực nghĩa vụ dân Như vậy, Bộ luật Dân năm 2005 ghi nhận rõ quyền tài sản 91 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com dùng không dùng thuật ngữ dùng Bộ luật Dân năm 1995 Theo danh mục tài sản bảo đảm hoạt động ngân hàng dược mở rộng trước, ngân hàng cần có điều chỉnh danh mục tài sản phép dùng để bảo đảm tiền vay cho phù hợp với quy định Bộ luật Dân năm 2005 - Về mối quan hệ hợp đồng bảo đảm hợp đồng tín dụng Nếu hiểu hợp đồng bảo đảm hợp đồng phụ hợp đồng tín dụng hợp đồng Bộ luật Dân năm 1995 quy định cụ thể rõ ràng mối quan hệ hai hợp đồng hợp đồng phụ Đến Bộ luật Dân năm 2005 quy định nguyên tắc hợp đồng phụ vô hiệu không đương nhiên làm hiệu lực hợp đồng trừ trường hợp bên có thoả thuận hợp đồng phụ phần tách rời hợp đồng (Điều 410) Với quy định này, hợp đồng bảo đảm tiền vay ảnh hưởng tới hiệu lực hợp đồng tín dụng bên có ghi hợp đồng Như vậy, ngân hàng cần sửa lại nội dung cho phù hợp, không nên để hiệu lực hợp đồng bảo đảm lại làm ảnh hưởng tới hiệu lực hợp đồng tín dụng Như theo quy định Bộ luật Dân năm 2005, ngân hàng nên sửa đổi bổ sung điều khoản mẫu hợp đồng bảo đảm, điều tuân thủ pháp luật mà bảo vệ quyền lợi đáng cho ngân hàng * Cần có thống cách định giá tài sản vay vốn ngân hàng Nếu trước đây, ngân hàng thương mại giải cho khách hàng vay vốn đặt tính hiệu dự án/phương án lên hàng đầu xem điều kiện tiên để cán tín dụng thẩm định trình duyệt cho vay vốn Sau nhiều năm thực việc lấy dự án/phương án làm vay vốn bộc lộ khó khăn định, có số doanh nghiệp cá nhân xây dựng phương án không trung thực Họ đưa số ảo làm ngân hàng khó tính toán, xác định cho vay vốn Vì ngân hàng thương mại định cho khách hàng vay vốn việc vào đơn xin vay vốn, tính khả thi dự án vào tài sản bảo đảm Đây biện pháp nhằm phòng ngừa rủi ro, tao sở pháp lý để ngân hàng thu hồi khoản nợ lãi vay khách hàng cách an toàn hiệu Tuy nhiên, việc áp dụng để vừa đảm bảo cho vay vốn không sai luật lại an toàn thu hồi vấn đề khó Đặc biệt quy định phương 92 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com pháp xác định giá trị tài sản bảo đảm quyền sử dụng đất gây nhiều tranh cãi Hiện số ngân hàng thường xác định theo giá đất thực tế chuyển nhượng địa phương thời điểm định giá chấp với mức: mức tối đa với mức giá đất thực tế chuyển nhượng thị trường thấp với giá trị khung giá đất UBND tỉnh, thành phố nơi có đất; mức tối đa không 70% giá đất thực tế chuyển nhượng thị trường cao giá trị khung giá đất UBND tỉnh thành phố nơi có đất Ngoài số ngân hàng cho phép chi nhánh tự xây dựng khung giá đất, coi biện pháp khả thi xem khó thực dịch vụ nhà đất, không xác định giá đất chuyển nhượng thị trường địa phương Từ quy định thực tế trên, thiết nghĩ ngân hàng cần có quy định rõ ràng, cụ thể Không quy định cách chung chung để chủ thể thực muốn hiểu dẫn đến áp dụng không thống nhất, khó việc đưa kết để đầu tư cho vay vốn Và quy định cho phép chi nhánh tự xây dựng khung giá đất để xác định giá trị tài sản bảo đảm làm cho vay, khác vừa đá bóng vừa thổi còi; chi nhánh pháp nhân, không phép tự đưa định Do cần có đạo Ngân hàng Nhà nước nên tập hợp ngân hàng thương mại lại để bàn bạc đưa cách giải thống việc xây dựng khung giá đất để làm xác định mức cho vay Trên cách định giá tài sản dùng làm bảo đảm tiền vay, tài sản bảo đảm khác để ngân hàng khách hàng thuận tiện giao kết hợp đồng, quan Nhà nước có thẩm quyền cần nhanh chóng ban hành văn quy phạm pháp luật hướng dẫn quyền địa phương cách xác định giá trị tài sản bảo đảm Đồng thời sở nhà đất sở địa khẩn trương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để hộ sản xuất kinh doanh có nhu cầu vay vốn có đủ điều kiện để chấp với TCTD Bên cạnh đó, để việc định giá tài sản bảo đảm xác, Nhà nước nên thành lập ban riêng chuyên nghiên cứu thị trường để xây dựng hệ thống tiêu định giá tài sản cách đầy đủ, cụ thể, xác * Cần đơn giản hoá thủ tục cho vay có bảo đảm tài sản, quan trọng việc công chứng, chứng thực giấy tờ sở hữu tài sản Mà việc xây dựng hệ thống 93 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com quan đăng ký giao dịch bảo đảm cách khoa học việc cần làm trước tiên Muốn vậy, quy định pháp luật công chứng, chứng thực, nhiệm vụ quyền hạn quan cán quan phải quy định cách cụ thể rõ ràng Thực tế nhiều trường hợp việc công chứng, chứng thực giao dịch bảo đảm tốn nhiều thời gian, công sức ngân hàng khách hàng Đây không thiếu sót quan nhà nước có thẩm quyền liên quan chưa có văn hướng dẫn cách cụ thể vấn đề này, mà nguyên nhân khác quan trọng vấn đề đạo đức số cán công chứng, chứng thực Họ lợi dụng chức vụ, trục lợi cá nhân thiếu trung thực, khách quan công việc, gây sách nhiễu, phiền hà cho chủ thể đến công chứng, chứng thực Nhiều thiếu trách nhiệm số cán công chứng gây thiệt hại không nhỏ cho ngân hàng ngân hàng thường vào công chứng quan Nhà nước để định cho khách hàng vay có đủ điều kiện tài sản bảo đảm Mặt khác, quy định công chứng, chứng thực Chính phủ văn hướng dẫn bộ, ngành chưa thống xác định lực hành vi dân người yêu cầu công chứng, chứng thực hồ sơ công chứng, chứng thực Cụ thể theo quy định pháp luật số tài sản đem bán, chuyển nhượng phải có công chứng, chứng thực nhà, quyền sử dụng đất Theo Nghị định số 75/2000/NĐ-Chính phủ ngày 8/12/2000 Chính phủ công chứng, chứng thực công chứng, chứng thực, công chứng viên xác định lực hành vi dân người yêu cầu công chứng, chứng thực Tuy nhiên mục VIII phần Bảo đảm, Thông tư 03/2001/TTLT/NHNN-BTP-BCA-BTC-TCĐC lại hướng dẫn rõ việc công chứng, chứng thực văn bán tài sản thực sở hợp đồng tín dụng, hợp đồng bảo đảm, văn bán tài sản, án, định Toà án Nguyên nhân dẫn đến thực trạng áp dụng pháp luật không thống Một số quan công chứng, chứng thực không thực việc công chứng, chứng thực hợp đồng mua bán, chuyển nhượng tài sản TCTD chủ sở hữu người uỷ quyền Một số quan khác yêu cầu TCTD phải thực việc uỷ quyền xử lý tài sản cho trung tâm đấu giá công chứng, chứng thực Một số quan công chứng, chứng thực lại vào hợp đồng bảo đảm, coi hợp đồng có giá trị pháp lý văn uỷ quyền chủ sở hữu tài sản để thực việc công chứng, chứng thực văn bán tài sản 94 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com * Cần tạo điều kiện để việc xử lý tài sản bảo đảm đơn giản Quan hệ xử lý tài sản bảo đảm tiền vay quan hệ thiết lập sở thoả thuận bên tham gia giao dịch bảo đảm Thực Nghị định 178/1999/NĐ-CP, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Tài Tổng cục địa thống hướng dẫn việc xử lý tài sản bảo đảm tiền vay thông tư liên tịch số 03/2001/TTLT/NHNN-BTP-BCABTC-TCĐC ngày 23/4/2001 (gọi tắt TTLT số 03) Từ đời thông tư cẩm nang, sở cho TCTD thực việc xử lý tài sản cách thuận tiện nhanh chóng; Thông tư quy định rõ trách nhiệm ban ngành liên quan trình xử lý, tạo nhiều thuận lợi cho TCTD; đồng thời hướng dẫn phương thức, trường hợp phù hợp với tình thực tế, không ngững tạo điều kiện cho ngân hàng xử lý nhanh mà làm rõ trách nhiệm đến khách hàng vau vốn chấp tài sản Nhưng thời điểm nay, với đời số văn pháp luật TTLT số 03 bộc lộ số nhược điểm cần sửa đổi bổ sung là: - Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 Chính phủ thi hành Luật Đất đai năm 2003 thay cho nghị định số 17/1999/NĐ-CP, số điều khoản quy định TTLT số 03 hướng dẫn thực theo Nghị định số 17 - Luật doanh nghiệp Nhà nước năm 2003, luật Doanh nghiệp năm 2005 có thay đổi Doanh nghiệp Nhà nước, cần có quy định cụ thể xử lý tài sản bảo đảm doanh nghiệp Nhà nước mà thông tư số 03 chưa đề cập tới Hiện nay, việc xử lý tài sản bảo đảm doanh nghiệp Nhà nước lúng túng có nhiều vướng mắc khó xử lý, TCTD cần hướng dẫn kịp thời ngành liên quan - Luật thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/1/2004, ngân hàng phải nộp thuế thu nhập chuyển quyền sử dụng đất bán tài sản bảo đảm quyền sử dụng đất, TTLT số 03 chưa đề cập đến, việc nộp thuế thu nhập có nhiều bất cập trường hợp ngân hàng bán tài sản chưa thu hết nợ vay phải nộp thuế Do vậy, cần có hướng dẫn cụ thể để phù hợp với thực tế tạo điều kiện thuận lợi để ngân hàng thu hết nợ vay - Trong việc bán tài sản bảo đảm quyền sử dụng đất tài sản gắn liền với đất, nên sửa đổi bổ sung vào TTLT số 03 cho phép tổ chức tín dụng bán trực tiếp tài sản 95 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com bảo đảm hướng dẫn điểm 2, phần II Thông tư liên tịch số 02/2002/TTLTNHNN-BTP, ngày 5/2/2002 xử lý tài sản bảo đảm nằm hệ thống nợ tồn đọng - TTLT số 03 quy định trường hợp TCTD trực tiếp bán tài sản bảo đảm, quy định hướng dẫn khái quát, chưa cụ thể nên thực tế áp dụng khó, cần thiết phải sửa đổi Như vậy, với kiến nghị trên, ngành, UBND cấp có đạo cụ thể để tạo ủng hộ tích cực trình giúp ngân hàng xử lý tài sản bảo đảm Ví dụ thành lập trung tâm bán đấu giá tỉnh nước để giúp ngân hàng thuận tiện xử lý tài sản bảo đảm * Việc xử lý tài sản chấp, cầm cố doanh nghiệp Nhà nước thực trạng cộm việc áp dụng pháp luật xử lý tài sản bảo đảm tiền vay Theo quy định Luật doanh nghiệp Nhà nước, số tài sản quan trọng dây truyền sản xuất cầm cố, chấp phải chấp thuận quan quản lý nhà nước cấp Khi TCTD xử lý tài sản bảo đảm DNNN, quan tài số địa phương yêu cầu phải có chấp thuận quan quản lý tài tương tự trường hợp DNNN lý tài sản Do tạo tâm lý lo ngại ngân hàng cho DNNN vay, ảnh hưởng tới quyền xử lý tài sản bảo đảm hớp pháp TCTD; đồng thời tạo bảo hộ bất bình đẳng doanh nghiệp Nhà nước chủ thể kinh doanh khác * Trong quy chế xử lý tài sản bảo đảm, Nhà nước nên giao quyền chủ động cho TCTD Bởi tài sản bảo đảm thường bị xử lý khách hàng vi phạm điều khoản nghĩa vụ hợp đồng bảo đảm, việc xử lý tài sản bảo đảm để bảo vệ quyền lợi ích TCTD  Nhà nước cần thành lập tổ chức phân tích xếp hạng doanh nghiệp Hiện Việt Nam chưa có tổ chức phân tích xếp hạng doanh nghiệp, điều gây khó khăn cho ngân hàng việc phân tích uy tín khách hàng vay vốn Đặc biệt chi nhánh Láng Hạ cho vay bảo đảm tài sản tức cho vay uy tín khách hàng chiếm tỷ trọng cao (trên 50%) Trong uy tín yếu tố khó định lượng, dựa vào tiêu chí để xác định uy tín khách hàng trả nợ song phẳng, có quan hệ thường xuyên, lâu dài với ngân hàng, dự án kinh doanh có hiệu khách hàng gặp rủi ro sản xuất kinh doanh họ 96 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com khó có khả trả nợ cho ngân hàng Do đó, Nhà nước nên thành lập quan có thẩm quyền chuyên môn để xác định tính xác tương đối mức độ tín nhiệm khách hàng làm tiêu chí tham khảo cho ngân hàng, giúp ngân hàng giảm rủi ro tổn thất thực hợp đồng tín dụng, hợp đồng bảo đảm tiền vay Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước NHNN & PTNT Việt Nam 2.1 Đối với Ngân hàng Nhà nước Luật Ngân hàng Nhà nước Luật tố chức tín dụng vào sống gần 10 năm, từ đời đến phát huy nhiều tác dụng thực tiễn Tuy nhiên với đời văn pháp luật (như Bộ luật Dân năm 2005, luật doanh nghiệp năm 2005…), số quy định không phù hợp với thực tế, đặc biệt quy định bảo đảm tiền vay Vì bảo đảm tiền vay biện pháp phòng ngừa rủi ro, tạo sở pháp lý cho TCTD xử lý tài sản bảo đảm thu hồi nợ, đảm bảo cho an toàn phát triển bền vững cho TCTD nói riêng toàn hệ thống ngân hàng nói chung Do ngân hàng Nhà nước cần kịp thời ban hành văn hướng dẫn thực quy định pháp luật bảo đảm tiền vay, nhanh chóng phổ biến tới ngân hàng thay đổi, điều chỉnh để ngân hàng chủ động hoạt động cho vay có tài sản bảo đảm tài sản bảo đảm thời kỳ cụ thể Trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế nay, Ngân hàng Nhà nước nên giao quyền tự chủ cho ngân hàng nhiều hoạt động kinh doanh ngân hàng để ngân hàng tránh số rủi ro có chủ động đối phó với tình bất ngờ, đồng thời tận dụng hội thời đến Hiện quy định chế độ hạch toán cho vay có bảo đảm tài sản TCTD tự lựa chọn, cho vay theo định Chính phủ chưa cụ thể, Ngân hàng Nhà nước nên có điều chỉnh cho hợp lý Đặc biệt ngân hàng Nhà nước cần nâng cao hiệu hoạt động trung tâm thông tin tín dụng (CIC) trở thành nơi cung cấp thông tin nhanh, xác kịp thời khách hàng cho TCTD Mục tiêu hoạt động CIC giúp TCTD phòng ngừa hạn chế đến mức thấp khả rủi ro kinh doanh, góp phần xây dựng hệ thống ngân hàng bền vững Muốn CIC phải cập nhật 97 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com phân loại khách hàng theo khoản nợ, đánh giá theo khoản nợ khách hàng Yêu cầu đặt cao bắt buộc TCTD phải chấp hành nghiêm túc chế độ báo cáo thông tin cho CIC Nếu thông tin khách hàng không cập nhật thường xuyên, số liệu phản ánh không kịp thời tính pháp lý giá trị thông tin CIC cung cấp không đáp ứng yêu cầu đánh giá Do để đáp ứng yêu cầu xử lý thông tin TCTD báo cáo trình tổng hợp quản trị kho liệu, cung cấp thông tin, CIC cần phải chuẩn hoá quy trình, nghiệp vụ, áp dụng chương trình tự động xử lý liệu Các quan giám sát, đánh giá TCTD phải tham gia vào mạng CIC khai thác thông tin để đưa đánh giá nợ xác kịp thời Ngoài nghiệp vụ cung cấp tác nghiệp cho TCTD, CIC phải giao nhiệm vụ thực hỗ trợ tổ chức, đơn vị có chức nhiệm vụ phân loại, đánh giá khoản nợ khách hàng TCTD CIC phải quyền cung cấp kết đánh giá phân loại nợ TCTD, đơn vị giám sát có chức đánh giá nợ cho TCTD Những thông tin CIc cung cấp đòi hỏi phải phản ánh trung thực, khách quan đặc biệt phải đảm bảo tính thời gian Như để CIC hoạt động thực có hiệu quả, cần tăng cường vai trò CIC điều kiện nay, tăng cường lực cho CIC điều kiện vật chất kỹ thuật, người 2.2 Đối với NHNN & PTNT Việt Nam NHNN & PTNT Việt Nam quan chủ quản cấp chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ, ngân hàng thương mại lớn Việt Nam Trong hoạt động ngân hàng NHNN & PTNT Việt Nam thực theo quy định pháp luật, đặc biệt quy định bảo đảm tiền vay Đồng thời với đạo Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, ngành có liên quan NHNN & PTNT Việt Nam có văn hướng dẫn cụ thể với chi nhánh phụ thuộc bảo đảm tiền vay (như định số 72/QĐ-HĐQT-TD ngày 31/3/2002 ban hành quy định cho vay khách hàng hệ thống NHNN & PTNT Việt Nam; định số 300/QĐHĐQT-TD ngày 24/9/2003 quy định việc thực biện pháp bảo đảm tiền vay…) Đây quy định bảo đảm tiền vay cụ thể, cẩm nang cho hoạt động bảo đảm tiền vay chi nhánh hệ thống NHNN & PTNT Việt Nam thời gian qua Tuy nhiên, 98 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com với đời cúa văn pháp luật điển hình Bộ luật Dân năm 2005 hay định số 26/2006/QĐ-NHNN quy chế bảo lãnh ngân hàng … quy định bảo đảm tiền vay có thay đổi lớn, NHNN & PTNT Việt Nam cần kịp thời ban hành văn hướng dẫn cụ thể để chi nhánh hệ thống thực cách thống có hiệu quy định pháp luật Đồng thời NHNN & PTNT Việt Nam cần theo dõi biến động lãi suất thị trường để có kế hoạch điều chỉnh lãi suất cho phù hợp chế quản lý khách hàng chi nhánh hiệu Đối với số khách hàng chi nhánh khu đô thị loại I có quan hệ nguồn vốn, tín dụng lâu dài có uy tín, chi nhánh cần áp dụng mức lãi suất huy động, lãi suất cho vay tỷ lệ phí linh hoạt sở an toàn vốn, tính toán hiệu tài khách hang đem lại nhằm đảm bảo tính cạnh tranh diễn ngày gay gắt năm đầu hội nhập kinh tế Việc đăng ký làm ngân hàng phục vụ giải ngân dự án ODA chi nhánh NHNN & PTNT Việt Nam chồng chéo gây khó khăn việc triển khai hoạt động ngành, cần có biện pháp khắc phục NHNN & PTNT Việt Nam nên tập trung làm đầu mối việc vay TCTD không nên để chi nhánh tự vay Bên cạnh công nghệ thông tin, NHNN & PTNT Việt Nam cần bổ sung MODUL nghiệp vụ liên quan đến công tác tín dụng, phần mềm kiểm tra thông tin khách hàng, thông tin tài sản bảo đảm khách hàng vay vốn… Kiến nghị với chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ Trên sở khảo sát thực tế chi nhánh Láng Hạ, nhận thức thành tựu tồn khó khăn chi nhánh hoạt động bảo đảm tiền vay, bên cạnh giải pháp đề cập trên, em xin mạnh dạn kiến nghị số vấn đề sau: - Trong công tác đạo điều hành chi nhánh phải thường xuyên phổ biến văn có liên quan đến hoạt động tín dụng, bảo đảm tiền vay, văn Ngân hàng Nhà nước, NHNN & PTNT Việt Nam, thường xuyên tổ chức họp phòng để nắm bắt kịp thời khó khăn vướng mắc hoạt động tín dụng, bảo đảm tiền vay để từ có điều chỉnh kịp thời 99 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com - Chi nhánh cần đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ đội ngũ cán nghiệp vụ nhằm trang bị kiến thức, tránh lạc hậu chuyên môn, pháp luật, thông lệ quốc tế giai đoạn đầu tiến trình hội nhập quốc tế - Chi nhánh nên định kỳ tổ chức gặp mặt khách hàng để lắng nghe ý kiến đánh giá khách hàng việc làm được, chưa làm chi nhánh, ghi nhận đóng góp, mong muốn khách hàng Trên sở mà chi nhánh có sách điều chỉnh hợp lý đáp ứng tốt tâm tư nguyện vọng khách hàng theo quy định pháp luật - Chi nhánh cần tăng cường chiến lược thu hút khách hàng, tiếp tục củng cố tạo niềm tin với khách hàng truyền thống, tạo sức hút với khách hàng Trong chiến lược dài hạn chi nhánh cần nâng cao tỷ trọng đối tượng khách hàng doanh nghiệp quốc doanh, cá nhân dân cư - Chi nhánh cần đúc rút kinh nghiệm chi nhánh khác hệ thống NHNN & PTNT Việt Nam, đồng thời tham khảo kinh nghiệm ngân hàng thương mại khác nước giới, để đề xuất sách hợp lý, phù hợp hoạt động ngân hàng Kiến nghị khách hàng Trong quy chế bảo đảm tiền vay khách hàng chủ thể thiếu Bảo đảm tiền vay phát huy tác dụng có tham gia tích cực khách hàng, khách hàng bên hợp đồng bảo đảm Để việc sử dụng bảo đảm tiền vay có hiệu không nghĩa vụ ngân hàng, mà khách hàng phải tham gia tích cực Bởi khách hàng tìm đến với ngân hàng lúc họ có nhu cầu cần vốn để thực mục tiêu Nhưng tìm đến với ngân hàng họ cấp vốn Do khách hàng cần có kiến thức, am hiếu pháp luật, đặc biệt pháp luật hoạt động ngân hàng Trên sở tìm hiểu thông tin ngân hàng, sách lãi suất, sách cho vay, quy định bảo đảm tiền vay… khách hàng vào khả để tiến hành vay vốn ngân hàng Trong trình giao kết hợp đồng, khách hàng cần chủ động cung cấp thông tin đầy đủ, trung thực cho ngân hàng Và sau hợp đồng tín dụng, hợp đồng bảo đảm ký kết khách hàng cần nghiêm túc thực 100 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com điều khoản hợp đồng Có quan hệ khách hàng ngân hàng luôn tốt đẹp, thuận tiện cho lần vay sau khách hàng Lời kết Trong kinh tế tự hoá thương mại, tồn phát triển ngân hàng phụ thuộc vào lực tài khả kinh doanh Hơn nữa, ngành ngân hàng ngành kinh tế nhạy cảm, hoạt động ngân hàng với chất nó, chịu ảnh hưởng nhiều loại rủi ro, đặc biệt rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng điều khó tránh khỏi mức độ rủi ro làm ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng hiệu hoạt động bảo đảm tiền vay lại phụ thuộc vào khả ngăn ngừa biện pháp khắc phục ngân hàng Một giải pháp hữu hiệu đặt trường hợp sử dụng bảo đảm tiền vay Tuy nhiên hiệu đảm bảo lại phụ thuộc nhiều vào quy định pháp luật bảo đảm tiền vay cách thực vận dụng quy định vào thực tế Trên sở nhận thức vấn đề qua tìm hiểu thực tiễn hoạt động bảo đảm tiền vay chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ, em sâu nghiên cứu quy định pháp luật bảo đảm tiền vay để tìm hiểu thuận lợi, khó khăn hoạt động bảo đảm tiền vay chi nhánh từ đề giải pháp riêng cho chi nhánh hoạt động bảo đảm tiền vay Đồng thời đưa kiến nghị Nhà nước, ngành, Ngân hàng Nhà nước, NHNN & PTNT Việt Nam nhằm giúp hoạt động bảo đảm tiền vay chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ nói riêng ngân hàng thương mại nói chung phát huy hiệu quả, bảo đảm an toàn phát triển bền vững cho ngành ngân hàng Tuy nhiên, hạn chế mặt nhận thức thời gian, chuyên đề em không tránh khỏi thiếu sót, hoàn chỉnh Em mong nhận ý kiến đóng góp thầy cô hướng dẫn toàn 101 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com thể cán tín dụng chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ để nội dung nghiên cứu hoàn chỉnh Em xin chân thành cảm ơn! Danh mục tài liệu tham khảo I Các văn pháp luật Bộ luật Dân năm 1995 Bộ luật Dân năm 2005 Luật Ngân hàng Nhà nước năm 1997 Luật Tổ chức tín dụng năm 1997, Luật Tổ chức tín dụng sửa đổi bổ sung năm 2004 Luật Đất đai năm 2003 Nghị định số 178/1999/NĐ-CP Chính phủ bảo đảm tiền vay Tổ chức tín dụng Nghị định số 85/2002/NĐ-CP sửa đổi bổ sung số điều Nghị định 178 Thông tư số 05/2005/TTLT-BTP-BTNMT hướng dẫn việc đăng ký chấp, bảo lãnh quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất Thông tư số 07/2003/TT-NHNN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn thực số quy định bảo đảm tiền vay Quyết định 1627/2001/QĐ-NHNN Ngân hàng Nhà nước ban hành quy chế cho vay TCTD khách hàng 10 Quyết định số 283/2000/QĐ-NHNN ngân hàng Nhà nước quy chế bảo lãnh ngân hàng 11 Quyết định số 26/2006/QĐ-NHNN Ngân hàng Nhà nước quy chế bảo lãnh ngân hàng (quy chế mới) 12 Nghị định số 165/1999/NĐ-CP Chính phủ giao dịch bảo đảm 102 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com 13 Nghị định số 08/2000/NĐ-CP Chính phủ đăng ký giao dịch bảo đảm 14 Thông tư số 06/2002/TT-BTP hướng dẫn thực số quy định Nghị định số 165 giao dịch bảo đảm 15 Quyết định số 300/QĐ-HĐQT-TD Hội đồng quản trị NHNN & PTNT Việt Nam quy định việc thực biện pháp bảo đảm tiền vay hệ thống NHNN & PTNT Việt Nam 16 Quyết định số 72/QĐ-HĐQT ngày 31/3/2002 Chủ tịch HĐQT NHNN & PTNT Việt Nam ban hành quy định cho vay khách hàng hệ thống ngân hàng nông nghiệp 17 Quyết định số 100/QĐ-HĐQT-KHTH ngày 20/4/2005 NHNN & PTNT Việt Nam phân mức cho vay tối đa khách hàng 18 Các văn pháp luật khác II Các sách, báo, tạp chí “Quản trị ngân hàng thương mại”- NXB Thống kê 1999 “Ngân hàng thương mại quản trị nghiệp vụ”- NXB Thống kê 2004 “Các biện pháp bảo đảm tiền vay hoạt động tín dụng ngân hàng"-TS Lê Thị Thanh Thuỷ (Đại học quốc gia Hà Nội) Lịch sử chi nhánh NHNN & PTNT Láng Hạ, xuất năm 2003 Sổ tay tín dụng NHNN & PTNT Việt Nam, xuất năm 2004 Bài “quy trình NHTM an toàn cho vay” - Nguyễn Văn Lâm, tạp chí ngân hàng số 3/2005 Bài “Bảo đảm tiền vay Tổ chức tín dụng” – TS Nguyễn Anh Sơn, tạp chí nghiên cứu lập pháp số 3/2002 Bài “Cần sửa đổi văn pháp luật bảo đảm tiền vay cho phù hợp với Bộ luật Dân năm 2005” - Nguyễn Phương Linh, tạp chí ngân hàng số 3/2006 Bài “Tín dụng có nguyên tắc hay có 3” – TS Nguyễn Võ Ngạn, tạp chí ngân hàng số 18/2006 10 Bài “Tìm hiểu quy định pháp luật bảo lãnh ngân hàng" - Nguyễn Thành Nam, tạp chí ngân hàng số 17/2006 103 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com 11 Bài “Cần thống cách định giá tài sản vay vốn ngân hàng" - Khắc Luyện, tạp chí ngân hàng số 22/2006 12 Các trang web Chính phủ, Bộ Tài chính, Ngân hàng 13 Các tài liệu khác 104 [...]... bảo đảm tiền vay 4.1 Khái niệm, phân loại hợp đồng bảo đảm tiền vay Hợp đồng bảo đảm tiền vay là văn bản pháp lý thể hiện mối quan hệ tín dụng giữa ngân hàng và người đi vay Đây chính là cơ sở pháp lý, trong đó quy định cụ thể các điều khoản mà hai bên đã thoả thuận để thực hiện việc cho vay, quản lý và sử dụng khoản vay, tài sản bảo đảm, phương thức thu hồi nợ, biện pháp xử lý tài sản bảo đảm và phương... thích hợp áp dụng cho từng đối tượng 12 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com khách hàng và biện pháp xử lý các bảo đảm đó nhằm hạn chế tổn thất khi rủi ro tín dụng xảy ra 2.2 Các nguyên tắc và đặc trưng của bảo đảm tiền vay Khi thực hiện ký kết hợp đồng bảo đảm tiền vay, tổ chức tín dụng và khách hàng cần xem xét các quy tắc áp dụng dựa trên cơ sở những quy định của pháp luật để... về ngân hàng một cách an toàn và có lợi khi đến hạn Theo nghị định số 85/2002/NĐ-CP về bảo đảm tiền vay của các tổ chức tín dụng thì “bảo đảm tiền vay là việc tổ chức tín dụng áp dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro, tạo cơ sở kinh tế và pháp lý để thu hồi được các khoản nợ đã cho khách hàng vay (Điều 2.1) Như vậy thực chất của bảo đảm tiền vay là một trong những biện pháp để phòng ngừa rủi ro của TCTD,... dụng, thì TCTD có quy n áp dụng các biện pháp bảo đảm bằng tài sản hoặc thu hồi nợ trước hạn - TCTD có quy n xử lý tài sản bảo đảm tiền vay theo quy định của nghị định này và quy định của pháp luật có liên quan để thu hồi nợ khi khách vay hoặc bên bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ trả nợ đã cam kết - Sau khi xử lý tài sản bảo đảm bằng tiền vay, nếu khách hàng vay hoặc hoặc bên... 85/2002/NĐ-CP quy định viêc bảo đảm tiền vay bằng tài sản hình thành từ vốn vay được áp dụng trong các trường hợp: - Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quy t định giao cho TCTD cho vay đối với khách hàng vay và đối tượng cho vay trong một số trường hợp cụ thể - TCTD xem xét, quy t định việc bảo đảm tiền vay nếu khách hàng vay và tài sản hình thành từ vốn vay áp ứng đủ các điều kiện quy định của pháp luật b... phải có đủ các cơ sỏ pháp lý để ngân hàng – chủ thể cho vay được quy n ưu tiên xử lý tài sản khi người đi vay không thanh toán đúng hạn Như vậy dựa trên những nguyên tắc và đặc trưng của bảo đảm tiền vay để tổ chức tín dụng xem xét trong quá trình giao kết và thực hiện hợp đồng bảo đảm tiền vay, đồng thời cũng giúp khách hàng vay vốn biết được những quy n lợi và nghĩa vụ của mình để thực hiện hợp đồng... được quy t định cho vay và vay một cách hợp lý nhất Theo điều 4 nghị định số 178/1999/NĐ-CP của chính phủ ngày 29/12/1999 về đảm bảo tiền vay của các tổ chức tín dụng (sau đây gọi tắt là nghị định 178/1999/NĐ - CP) bảo đảm tiền vay thực hiện theo các nguyên tắc: - Tổ chức tín dụng có quy n lựa chọn quy t định cho vay có đảm bảo bằng tài sản, cho vay không có bảo đảm theo quy định của nghị định này và. .. cầu khách hàng vay, bên bảo lãnh cam kết bằng văn bản về việc tài sản không có tranh chấp về quy n sở hữu hoặc quy n sử dụng, quản lý tài sản đó và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về cam kết của mình • Phải mua bảo hiểm nếu pháp luật có quy định Đối với các tài sản mà pháp luật quy định phải mua bảo hiểm, thì TCTD yêu cầu khách hàng xuất trình hợp đồng mua bảo hiểm trong thời hạn bảo hiểm  Theo... sản khác theo quy định của pháp luật 22 Website: http://www.kilobooks.com Email : care@kilobook.com d Phạm vi bảo đảm thực hiện nghĩa vụ trong thế chấp tài sản Phạm vi bảo đảm thực hiện nghĩa vụ là nghĩa vụ trả nợ của khách hàng vay đối với TCTD, bao gồm tiền vay, lãi vay, lãi phạt quá hạn, các khoản phí nếu có được ghi trong hợp đồng tín dụng mà khách hàng vay phải trả theo quy định của pháp luật Tuy... nghèo vay có bảo lãnh bằng tín chấp của tổ chức đoàn thể chính trị xã hội Như vậy, theo quy định TCTD có thể áp dụng rất nhiều các biện pháp bảo đảm tiền vay Tuy nhiên, việc áp dụng biện pháp nào đối với mỗi khoản vay lại phụ thuộc vào các yếu tố như kinh nghiệm của TCTD trong việc đánh giá rủi ro đối với khoản vay và đánh giá tài sản bảo đảm, khả năng trả nợ của khách hàng Tất cả các biện pháp bảo