Bộ giáo dục đào tạo Trường đại học sư phạm hà nội 0o0 - Nguyễn Đức sinh Hình thành số kiến thức giảI tập dạy học vật lí trường trung học phổ thông luận văn thạc sĩ giáo dục học Hà Nội, 2010 LI CM N Tụi xin chõn thnh cm n Ban ch nhim khoa Vt lớ, phũng Sau i hc Trng i hc s phm H Ni 2, cựng cỏc thy, cụ giỏo ó tn tỡnh ging dy, quan tõm to iu kin giỳp tụi hon thnh khúa hc Tụi xin by t lũng bit n sõu sc ti TS Nguyn Th Khụi, ó tn tỡnh giỳp tụi sut quỏ trỡnh nghiờn cu v hon thin lun Xin cm n GV, HS trng THPT An Dng Vng (ụng Anh H Ni), trng THPT Cm Lý (Lc Namư Bc Giang), gia ỡnh, bn bố cựng cỏc hc viờn lp K12ư LL&PPDH Vt lý Trng HSP H Ni ó ng h, ng viờn v to mi iu kin cho tụi thi gian hc tp, nghiờn cu hon thnh lun Mc dự ó c gng, thi gian nghiờn cu cũn hn ch, thc nghim cha c trờn din rng nờn lun cũn cú nhiu hn ch, thiu sút Rt mong c s úng ca cỏc thy, cụ giỏo v cỏc bn Xin chõn thnh cm n mi s giỳp vụ cựng quý bỏu y! H ni, ngy 10 thỏng 10 nm 2010 Nguyn c Sinh Lời cam đoan Tụi xin cam oan ti Hình thành số kiến thức giải tập dạy học vật lí trường trung học phổ thông l ti bn thõn tụi nghiờn cu di s hng dn ca thy giỏo TS.Nguyn Th Khụi, khoa Vt lý trng HSP H Ni v ti khụng h chộp t bt c mt ti liu no, kt qu nghiờn cu khụng trựng vi tỏc gi khỏc H Ni, tháng 10 năm 2010 Ngi cam oan: Nguyễn Đức Sinh Bảng kí hiệu chữ viết tắt GV: Giáo viên HS: Học sinh SGK: Sách giáo khoa THPT: Trung học phổ thông PPDH: Phương pháp dạy học KTM: Kiến thức NCTLM: Nghiên cứu tài liệu BTVL: Bài tập vật lí TNSP: Thực nghiệm sư phạm TN: Thực nghiệm ĐC: Đối chứng M U Lớ chn ti Chỳng ta ang th k XXI, th k ca cht xỏm, ca trớ tu, ca nn kinh t tri thc Trong th k ny, s phỏt trin kinh t xó hi c quyt nh bi ngi cú trỡnh hiu bit, cú húa v nng lc hnh ng ngy cng cao Hin nay, t nc ta ang tin hnh hai cuc cỏch mng ln: cỏch mng xó hi ch ngha v cỏch mng khoa hc cụng ngh iu ú cú tỏc ng rt ln i vi s nghip giỏo dc núi chung, nh trng ph thụng núi riờng c im ú ũi hi nh trng ph thụng phi o to nhng ngi lao ng lm ch, nng ng, sỏng to, cú thỏi tớch cc, cú nng lc c lp gi quyt nhng ca cuc sng, nng lc t hc nõng cao trỡnh khoa hc v nhn thc nhm ỏp ng nhu cu ngy cng cao ca xó hi theo tinh thn ca hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam khoá VIII: Đổi phương pháp dạy học tất cấp, bậc học, áp dụng phương pháp giáo dục bồi dưỡng cho HS lực tư sáng tạo, lực giải vấn đề đổi mạnh mẽ phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ chiều, rèn luyện thành nếp tư sáng tạo người học Trong dạy học vật lí, nâng cao chất lượng học tập phát triển lực giải vấn đề học sinh nhiều biện pháp, phương pháp khác Thuộc số đó, giải BTVL với tư cách phương pháp dạy học xác định từ lâu, có tác dụng tích cực đến việc giáo dục phát triển học sinh, đồng thời thước đo thực chất, đắn nắm vững kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo vật lí họ, lực giải vấn đề Hơn nữa, giải BTVL KTM mà HS thu kiến thức thân họ, nên em nắm hiểu sâu Đồng thời việc tổ chức cho HS giải BTVL hình thành KTM tiết học NCTLM phù hợp với xu hướng dạy học đại phát huy tích tích cực, chủ động học sinh Trong lĩnh vực nghiên cứu vấn đề BTVL dạy học từ trước đến có nhiều công trình nghiên cứu tập vật lí nước nước X.E.Camennetxki - V.P.Ôrêkhôp [5], Lờ Nguyờn Long- Nguyễn Đức Thâm [17], Phạm Hữu Tòng [30], Nguyễn Thế Khôi [13], ú cú c cỏc lun cao hc [16], [25] Các tác giả ch tỏc dng ca BTVL dy hc, cách phân loại, soạn thảo hệ thống tập vật lí đề xuất phương pháp giải tập, kiểu hướng dẫn học sinh tìm kiếm lời giải tập vật lí Ngoi ra, cỏc tỏc gi cng ch rng BTVL cú tỏc dng tớch cc vic hỡnh thnh KTM cho HS Vỡ gii BTVL, phi t mỡnh phõn tớch cỏc iu kin ca u bi, t xõy dng nhng lp lun, kim tra v phờ phỏn kt lun nờn kin thc m HS thu c l ca chớnh h, cỏc em s nm chc v hiu sõu hn ng thi, vic t chc cho HS gii BTVL rỳt KTM s phỏt huy tớnh tớch cc, lm vic t lc ca cỏc em, rt phự hp vi xu hng dy hc hin i Tuy nhiờn, cha cú ti liu, ti no nghiờn cu riờng v vic son tho tin trỡnh dy hc hỡnh thnh KTM cho HS bng cỏch hng dn h gii bi tp, ng thi a s giỏo viờn ph thụng cng cha quan tõm ỳng mc n ny Chớnh vỡ vy, vic trin khai ti: "Hỡnh thnh mt s kin thc mi bng gii bi dy hc vt lớ trng trung hc ph thụng l rt cn thit Mục đích nghiên cứu Trên sở nghiên cứu số lí luận BTVL, nội dung chương trình, SGK Vật lí THPT, điều tra thực trạng nắm vững kiến thức vật lí HS THPT mà soạn thảo hệ thống tập, tổ chức tiến trình dạy học hình thành số KTM giải BTVL cho HS THPT nhằm nâng cao chất lượng nắm vững kiến thức, đồng thời góp phần phát triển lực giải vấn đề Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài 3.1 Đối tượng nghiên cứu Dạy học giải BTVL GV, HS tiết học NCTLM 3.2 Phạm vi nghiên cứu Hoạt động tổ chức, hướng dẫn giải tập GV hoạt động giải BTVL HS số tiết học NCTLM thuộc chương trình Vật lí lớp 10,11 THPT Giả thuyết khoa học Nếu soạn thảo hệ thống tập tổ chức tiến trình hướng dẫn HS giải nhằm hình thành kiến thức dạy học vật lí trường THPT chất lượng nắm vững kiến thức HS nâng cao, đồng thời góp phần phát triển họ lực giải vấn đề Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1 Nghiên cứu số sở lý luận BTVL 5.2 Điều tra thực trạng dạy học BTVL GV HS trường THPT 5.3 Nghiờn cu ni dung chng trỡnh SGK Vt lớ 10,11 THPT, t ú la chn v xỏc nh mc tiờu dy hc mt s tit hc hỡnh thnh KTM cho HS bng cỏch hng dn cho HS gii BTVL 5.4 Soạn thảo hệ thống tập tổ chức tiến trình hướng dẫn học sinh giải nhằm hình thành số KTM cho HS lớp 10,11 THPT số tiết học NCTLM 5.5 Tiến hành TNSP nghiên cứu hiệu tính khả thi hệ thống tập tiến trình dạy học hình thành KTM giải BTVL việc nâng cao chất lượng nắm vừng kiến thức bản, góp phần phát triển lực giải vấn đề dạy học soạn thảo Đóng góp đề tài - Hệ thống lí luận BTVL việc hình thành KTM - Xây dựng hệ thống tập nhằm hình thành kiến thức soạn thảo tiến trình hướng dẫn HS giải số tiết học thuộc chương trình SGK lớp 10,11 THPT nhằm nâng cao chất lượng nắm vững kiến thức, góp phần phát triển lực giải vấn đề - Góp phần khẳng định ưu tập vật lí việc hình thành kiến thức Phương pháp nghiên cứu - Nghiên cứu lý luận BTVL, tài liệu, sách báo liên quan đến đề tài để xác định sở lí luận đề tài - Điều tra thực trạng dạy học giải tập số kiến thức GV HS lớp 10, 11 THPT - Thực nghiệm sư phạm để kiểm nghiệm hiệu v tính khoa học, khả thi hệ thống tập lựa chọn tiến trình hướng dẫn học sinh giải - Sử dụng thống kê toán học để xử lí số liệu thực nghiệm sư phạm Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, 04 kết luận, 34 tài liệu tham khảo, 03 phụ lục, cấu trúc luận văn gồm ba chương: Chương 1: Cơ sở lí luận thực tiễn đề tài Chương 2: Tổ chức tiết học hình thành KTM giải BTVL Chương 3: Thực nghiệm sư phạm NI DUNG CHNG C S L LUN V THC TIN CA TI 1.1 Quan nim v BTVL Trong thc tin dy hc cng nh cỏc ti liu ging dy, cỏc thut ng bi tp, bi vt lớ c s dng cựng cỏc thut ng bi toỏn, bi toỏn vt lớ Trong cun i t in ting Vit [33, tr.40ư41], bi v bi toỏn c gii ngha khỏc hn nhau: Bi l bi luyn tp, dng kin thc ó hc; bi toỏn l cn gii quyt, tỡm li gii bng cỏc quy tc, nh lớ Cng nh vy, mt s ý kin cho rng cn phõn bit hai thut ng bi vt lớ v bi toỏn vt lớ BTVL cú ý ngha l bi dng n gin kin thc lớ thuyt ó hc v vt lớ vo nhng trng hp c th Cũn bi toỏn vt lớ c s dng hỡnh thnh KTM gii quyt mt c t cha cú cõu tr li, hoc mt cỏch gii quyt, phng phỏp hnh ng mi Nhng bờn cnh ú, mt s ti liu [5], [10], [11],, cỏc tỏc gi li dựng hai thut ng ú nh mt vi cỏch hiu gii bi (bi toỏn) vt lớ l dng cỏc khỏi nim, quy tc, nh lut vt lớ,ó c hc vo gii quyt nhng thc t i sng, lao ng Hiện nay, theo quan điểm dạy học đại trình nghiên cứu tài liệu mới, học sinh thụ động tiếp thu cách giải vấn đề cách máy móc, mà họ tập cách giải vấn đề đó: tập hành động, phương pháp hoạt động để chiếm lĩnh kiến thức (quan sát, phân tích tượng, đo lường, so sánh, khái quát hóa, quy nạp, tìm mối quan hệ nhân tượng) Khi ấy, HS đơn tập vận dụng kiến thức cũ mà tập tìm kiến thức Do quan niệm có số đông GV phổ thông, tập đơn hay nặng vận dụng kiến thức biết, nhiều GV sử dụng tập chủ yếu để rèn luyện kĩ vận dụng kiến thức cũ mà coi nhẹ việc rèn luyện kĩ tìm kiếm kiến thức mới, giải vấn đề Định nghĩa đầy đủ, rõ ràng BTVL nêu lên sách dùng cho GV Phương pháp giải tập vật lí trường phổ thông X.E.Camenetxki V.P.Ôrêkhôv: Trong thực tiễn dạy học, người ta thường gọi tập vật lí vấn đề không lớn mà trường hợp tổng quát giải nhờ suy luận lôgic, phép toán thí nghiệm sở định luật phương pháp vật líThông thường, sách giáo khoa tài liệu lí luận dạy học môn, người ta hiểu tập luyện tập lựa chọn phù hợp với mục đích chủ yếu nghiên cứu tượng vật lí, hình thành khái niệm, phát triển tư vật lí học sinh rèn luyện kĩ vận dụng kiến thức họ vào thực tiễn. [5, tr.7] Đồng thời, tác giả nhấn mạnh: Nếu hiểu theo nghĩa rộng tư định hướng tích cực luôn việc giải tập Về thực chất, vấn đề xuất nghiên cứu tài liệu giáo khoa tiết học vật lí tập vật lí học sinh [26] nh ngha BTVL nh trờn c nhiu nh lớ lun dy hc b mụn v cỏc GV tỏn thnh, chp nhn Như vậy, theo nh ngha ú, chỳng tụi thy rng BTVL cú hai chc nng chớnh l dng nhng kin thc c v tỡm kim KTM Vỡ th khụng nờn phõn bit khỏi nim BTVL hay bi toỏn vt lớ v gi chung l BTVL 1.2 Tác dụng tập vật lí Giải tập vật lí có ý nghĩa giáo dục lớn, hình thức luyện tập chủ yếu tiến hành nhiều dạy học trường phổ dng h thng bi nhm hỡnh thnh KTM cho HS cỏc tit hc NCTLM v cỏch s dng chỳng cỏc tit hc ú 2) Cn son tho nhng ti liu hng dn GV s dng bi mi tit hc v quan tõm nhiu hn n vic hỡnh thnh KTM bng gii BTVL TI LIU THAM KHO M.Aleexxờev V.ễnhisuc M.Cruglic V.Zabụtin X.Lecle (1976), Phỏt trin t hc sinh, NXB Giỏo dc Lương Duyên Bình- Vũ Quang- Nguyễn Xuân Chi- Đàm Trung Đồn- Bùi Quang Hân- Đoàn Duy Hinh (2006), Vật lí 10, NXB Giáo dục, Hà Nội Lương Duyên Bình- Nguyễn Xuân Chi- Tô Giang- Trần Chí Minh, Vũ Quang- Bùi Gia Thịnh (2006), Vật lí 11, NXB Giáo dục, Hà Nội Dương Trọng Bái- Tô Giang- Nguyễn Đức Thâm- Bùi Gia Thịnh (1998), Vật lí 10, NXB Giáo dục, Hà Nội X.E.Camenetxki V.P.ễrờkhụp ( 1975), Phng phỏp gii bi vt lớ Tp NXB Giỏo dc Chin lc phỏt trin giỏo dc 2001 2010 Bỏo Giỏo dc v thi i S 25, ngy 26 2002 An Văn Chiêu- Nguyễn Trọng Di- Nguyễn Văn Đồng (1979), Phương pháp giảng dạy vật lí phổ thông tập NXB Giáo dục, Hà Nội Vũ Đào Chỉnh, Phát triển tư học sinh cách bồi dưỡng cho họ phương pháp nhận thức vật lí thông qua dạy học quang hình lớp 12 PTTH (1986), Luận án PTS PPGDVL Trường ĐHSP Hà Nội M.A.Đanliôv (1980), Lí luận dạy học trường phổ thông, NXB Giáo dục 10 Nguyn Vn on Phm Th Hũa Bựi Ngc Qunh Nguyn Trng Bo Tụ Giang Bựi Gia Thnh (1975), Phng phỏp ging dy vt lớ trng trung hc ph thụng cp II NXB Giỏo dc 11 Nguyn Vn ng An Vn Chiờu Nguyn Trng Di (1979), Phng phỏp ging dy vt lớ trng ph thụng- Tp 1, NXB Giỏo dc 12 Ph N Gonobolin (1977), Những phẩm chất tâm lí người giáo viên Tập một, NXB Giáo dục 13 Nguyễn Thế Khôi (1995), Một phương án xây dựng hệ thống tập phần ĐLH lớp 10 PTTH nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức bản, góp phần phát triển lực giải vấn đề Luận án phó Tiến sĩ Trường ĐHSP Hà Nội I 14 Nguyễn Thế Khôi- Nguyễn Phúc Thuần- Nguyễn Ngọc Hưng- Vũ Thanh Khiết- Phạm Xuân Quế- Phạm Đình Thiết- Nguyễn Trần Trác (2007), Vật lí 11 Nâng cao, NXB Giáo dục, Hà Nội 15 Nguyễn Thế Khôi- Phạm Quý Tư- Lương Tất Đạt- Lê Chấn Hùng, Nguyễn Ngọc Hưng- Phạm Đình Thiết- Bùi Trọng Tuân- Lê Trọng Tường (2006), Vật lí 10 Nâng cao, NXB Giáo dục, Hà Nội 16 Nguyễn Thị Hương Liễu (2008), Lựa chọn hệ thống tập hướng dẫn hoạt động giải tập chương Động học chất điểm , Vật lí 10 THPT nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức, góp phần phát triển tính tích cực lực tự chủ, luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục 17 Lờ Nguyờn Long- Nguy n c Thõm (1969), Ph ng phỏp gi ng d y v t lớ NXB Giỏo d c 18 H Th Ng ng V Ho t (1987), Giỏo d c h c- T p I NXB Giỏo d c 19 Lê Thị Oanh (1999), Bài giảng chuyên đề phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục 20 Ôkôn V (1976), Những sở việc dạy học nêu vấn đề, NXB Giáo dục 21 Nguyễn Ngọc Quang (1993), Bài giảng chuyên đề lí luận dạy học, Trường CBQL Giáo dục đào tạo II 22 Nguyễn Ngọc Quang (1976), Lí luận dạy học đại cương- Tập I,II, Trường ĐHSP Hà Nội II 23 Vũ Quang (1978), Bàn hệ thống phương pháp nhận thức môn vật lí nhà trường phổ thông Tư liệu vật lí số 24 P.A.Rudich (1986), Tõm lớ h c, NXB Mir v NXB Th d c th thao 25 Nguyễn Hồng Thái (2008), Xây dựng hệ thống tập hướng dẫn hoạt động giải tập chương Lượng tử ánh sáng dạy học Vật lí lớp 12 THPT nhằm bồi dưỡng lực sáng tạo cho học sinh, luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục 26 Nguyễn Đức Thâm- Nguyễn Ngọc Hưng (2001), Tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh dạy học vật lí trường phổ thông NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội 27 Nguyễn Đức Thâm- Nguyễn Ngọc Hưng- Phạm Xuân Quế (2004), Phương pháp dạy học vật lí trường phổ thông, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội 28 Phạm Hữu Tòng (2001), Lí luận dạy học vật lí trường Trung học, NXB Giáo dục, Hà Nội 29 Phạm Hữu Tòng (2007), Dạy học vật lí trường phổ thông theo định hướng phát triển hoạt động học tích cực, tự chủ, sáng tạo tư khoa học, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội 30 Ph m H u Tũng (1989), Ph ng phỏp d y b i t p v t lớ, NXB Giỏo d c 31 Phạm Viết Vượng (1997), Phương pháp nghiên cứu khoa học, NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội 32 Vi n h n lõm khoa h c Liờn Xụ v c (1983), Ph dõn ch ng phỏp gi ng d y v t lớ cỏc tr Liờn Xụ v C ng hũa dõn ch 33 Nguy n Nh Vi n h n lõm khoa h c C ng hũa ng c- T p I NXB Giỏo d c it í(1999), i m ti ng Vi t, NXB V n húa Thụng tin 34 M.N.Zvereva (1973), Tớch c c húa t c a h c sinh gi h cv t lớ NXB Giỏo d c Phụ lục Phụ lục Các đề kiểm tra Bài kiểm tra số (15 phút) Câu Cụng c a l c A v trớ B c i n khụng ph i m ng uv c a D l n i m cu i i n tr C hỡnh d ng c a ng i n tớch b Câu Cụng c a l c thu c v o: i n tr A d ch chuy n gi a i d ch chuy n ng khỏc ol D d ch chuy n h t m t qu ng tr ng: ng s c ng s c i n tr ng cong kớn o trũn i n tớch dich chuy n d c theo m t u, n u quóng i n tớch: i m khỏc c t cỏc C d ch chuy n h t qu tr i ng B d ch chuy n vuụng gúc v i cỏc Câu M t ng i n tr i n tr u ng ng ng s c m t i n ng d ch chuy n t ng l n thỡ cụng c a l c i n A t ng l n B t ng l n C khụng D gi m l n i ng Câu Cụng c a l c chi u m t i n tr ng d ch chuy n m t ng s c m t i n tr ng i n tớch - C ng u 1000 V/m trờn quóng c ng d i1ml : A 2000 J B 2000 J Câu Cụng c a l c theo chi u m t i n tr C mJ D mJ ng l m d ch chuy n m t ng s c m t i n tr ng i n tớch C d c u 1000 V/m trờn quóng ng d i 1m l : A 1000 J Câu Cụng th c xỏc tớch q i n tr B J C mJ nh cụng c a l c i n tr ng ul A kho ng cỏch gi a i m A = qEd, uv B kho ng cỏch gi a hỡnh chi u m t D J ng l m d ch chuy n i n údl : i m cu i i m uv hỡnh chi u i m cu i lờn i m u n hỡnh chi u ng s c, tớnh theo chi u ng s c i n c a i m u ng s c C d i i s i m cu i lờn m t D d i i s i m cu i lờn m t c a o n t o n t hỡnh chi u hỡnh chi u n hỡnh chi u ng s c Câu Một êlectron chuyển động dọc theo đường sức điện trường có cường độ điện trường E = 100 V/m Vận tốc ban đầu êlectron 300 km/s Khối lượng êlectron m = 9,1.10-31 kg Từ lúc bắt đầu chuyển động đến lúc vận tốc êlectron không êlectron chuyển động quãng đường là: A 5,12 mm B 2,56 mm C 5,12.10-3 mm D 2,56.10-3 mm Câu Hiệu điện hai điểm M N UMN = Công điện trường làm dịch chuyển điện tích q = - A - J C từ M đến N là: B + J C - J D + J Câu Cho i n tớch d ch chuy n gi a hai tr ng uv ic ng 150 V/m thỡ cụng c a l c N uc ng i n tr chuy n i n tớch gi a hai A 80 J Câu 10 Khi s c thỡ nú nh n nh m t i n tr ng l 200 V/m thỡ cụng c a l c i m úl : B 40 J i n tớch d ch chuy n C 40 mJ i n tr ng l i n tr i n 60 mJ ng d ch D 80 mJ ng u theo chi u ng c m t cụng 10 J Khi i n tớch ú d ch chuy n t o v i chi u ng s c 600 trờn cựng A J i m c d i quóng B / J ng thỡ nú nh n c m t cụng l : C J D 7,5J Bài kiểm tra số (15 phút) Câu Một nguồn điện có suất điện động E = V, điện trở r = , mạch có điện trở R, Công suất tiêu thụ mạch (W) Tính giá trị điện trở R ĐS R = Cõu Cho đoạn mạch hình vẽ 1: E1, r1 E2, r2 Trong E1 = V, r1 = 1,2 ; E2 = V, A B r2 = 0,4 ; điện trở R = 28,4 Hiệu điện hai đầu đoạn mạch UAB = V Tính cường độ dòng điện đoạn mạch R ĐS: chiều từ A sang B, I = 0,4 A Câu Cho mạch điện hình vẽ Mỗi pin có suất điện động E = 1,5 V, điện trở r = Điện trở mạch R = 3,5 Tính cường độ dòng điện mạch ĐS: I = 1,0 A Bài kiểm tra số (45 phút) R Hỡnh Câu Một mạch điện kín gồm hai nguồn điện E1, r1 E2, r2 mắc nối tiếp với nhau, mạch có điện trở R Biểu thức cường độ dòng điện mạch là: A E1 E2 R r1 r2 B E1 E2 R r1 r2 C E1 E2 R r1 r2 D E1 E2 R r1 r2 Cõu Một nguồn điện có điện trở 0,1 mắc với điện trở 4,8 thành mạch kín Khi hiệu điện hai cực nguồn điện 12 V Cường độ dòng điện mạch là: A.120 A B 12 A C 2,5 A D 25 A Cõu Một nguồn điện có điện trở 0,1 mắc với điện trở 4,8 thành mạch kín Khi hiệu điện hai cực nguồn điện 12 V Suất điện động nguồn điện là: A 12,0 V B 12,25 V C 14,50 V D 11,75 V Câu Một nguồn điện có suất điện động E = V, điện trở r = , mạch có điện trở R Để công suất tiêu thụ mạch W điện trở R phải có giá trị: A C B D Câu Dùng nguồn điện để thắp sáng hai bóng đèn có điện trở R1 = R2 = , công suất tiêu thụ hai bóng đèn Điện trở nguồn điện là: A B C D Câu Một nguồn điện có suất điện động E = V, điện trở r = , mạch có điện trở R Để công suất tiêu thụ mạch W điện trở R phải có giá trị: A B C D Câu Một nguồn điện có suất điện động E = V, điện trở r = , mạch có điện trở R Để công suất tiêu thụ mạch đạt giá trị lớn điện trở R phải có giá trị: A B C D Câu Biết điện trở mạch nguồn điện tăng từ R1 = đến R2 = 10,5 hiệu điện hai cực nguồn tăng gấp hai lần Điện trở r nguồn điện là: A 7,5 B 6,75 C 10,5 D Câu Cho mạch điện kín gồm nguồn điện có suất điện động E = 12 V, điện trở r = 2,5 , mạch gồm điện trở R1 = 0,5 mắc nối tiếp với điện trở R Để công suất tiêu thụ mạch lớn điện trở R phải có giá trị A B C D Câu 10 Cho mạch điện kín gồm nguồn điện có suất điện động E = 12 V, điện trở r = , mạch gồm điện trở R1 = mắc song song với điện trở R Để công suất tiêu thụ mạch lớn điện trở R phải có giá trị A B C D Câu 11 Một mạch điện kín gồm hai nguồn điện E, r1 E, r2 mắc song song với nhau, mạch có điện trở R Biểu thức cường độ dòng điện mạch là: A C 2E R r1 r2 2E r r R r1 r2 B D E r r R r1 r2 E r r R r1.r2 Câu 12 Nguồn điện với suất điện động E, điện trở r, mắc với điện trở R = r, cường độ dòng điện mạch I Nếu thay nguồn điện nguồn điện giống hệt mắc song song cường độ dòng điện mạch là: A 3I B 2I C 2,5I D 1,5I Câu 13 Cho nguồn gồm acquy giống mắc thành hai dãy song song với nhau, dãy gồm acquy mắc nối tiếp với Mỗi acquy có suất điện động E = V điện trở r = Suất điện động điện trở nguồn là: A Eb = 12 V; rb = B Eb = (V); rb = 1,5 C Eb = V; rb = D Eb = V; rb = Câu 14 Cho mạch điện kín gồm nguồn điện có suất điện động E = 12 V, điện trở r = , mạch gồm điện trở R1 = mắc song song với điện trở R Để công suất tiêu thụ điện trở R đạt giá trị lớn điện trở R phải có giá trị A B C D Câu 15 Đối với mạch điện kín gồm nguồn điện với mạch điện trở hiệu điện mạch ngoài: A giảm cường độ dòng điện mạch tăng B tỉ lệ thuận với cường độ dòng điện chạy mạch C tăng cường độ dòng điện mạch tăng D tỉ lệ nghịch với cường độ dòng điện chạy mạch Câu 16 Biểu thức sau không đúng? A I E Rr C E = U - Ir B I U R D E = U + Ir Câu 17 Khi hai điện trở giống mắc nối tiếp vào hiệu điện U không đổi công suất tiêu thụ chúng 20 W Nếu mắc chúng song song mắc vào hiệu điện nói công suất tiêu thụ chúng là: A W B 10W C 40 W D 80 W Câu 18 Khi hai điện trở giống mắc song vào hiệu điện U không đổi công suất tiêu thụ chúng 20 W Nếu mắc chúng nối tiếp mắc vào hiệu điện nói công suất tiêu thụ chúng là: A W B 10 W C 40 W D 80 W Câu 19 Nguồn điện với suất điện động E, điện trở r, mắc với điện trở R = r, cường độ dòng điện mạch I Nếu thay nguồn điện nguồn điện giống hệt mắc nối tiếp cường độ dòng điện mạch là: A I C 2,5I B I D 1,5I Câu 20 Một nguồn điện có suất điện động E, điện trở r = , mạch có điện trở R = , Công suất tiêu thụ mạch W Giá trị E là: A 12 V C V B V D 11 V PH L C 2: PHI U TRAO H v tờn: a ch I í KI N V I GI O VIấN cụng tỏc Xin th y (cụ) vui lũng trao i ý ki n v i chỳng tụi v m t s i u sau õy d y h c m t s ki n th c m i ti t h c nghiờn c u t i li u m i d y h c v t lớ THPT ( ỏnh d u X v o ụ m th y, cụ ch n) Theo th y (cụ), b i t p v t lớ cú ch c n ng ch y u n o? - V n d ng ki n th c ó h c - Hỡnh th nh ki n th c m i - C hai ch c n ng trờn - M t ch c n ng khỏc hai ch c n ng trờn Khi s d ng b i t p trờn l p hay v nh cho HS, th y (cụ) th ng l y t : - Sỏch giỏo khoa v sỏch b i t p - Cỏc t i li u tham kh o khỏc - C hai t i li u trờn Theo th y (cụ), cỏc b i t p cho HS cú c n thi t ph i l a ch n theo m c ớch ó c xỏc nh t tr cv c so n th o, s p x p theo h th ng khụng? - R t c n thi t - C n thi t - Khụng c n thi t N u hỡnh th nh ki n th c m i b ng gi i b i t p, th y (cụ) g p nh ng khú kh n ch y u n o? - Khụng - HS khụng th i gian d y h c trờn l p ki n th c gi i b i t p - M t th i gian ph i so n th o h th ng b i t p v h ng d n HS gi i Theo c a th y (cụ), HS th h c t p, gi i b i t p v ? ng g p nh ng khú kh n v sai l m gỡ 5.1.Hi n t ng t ng gi m tr ng l ng 5.2 nh lu t b o to n c n ng 5.3 Cụng c a l c i n tr 5.4 nh lu t ễm 5.5 nh lu t ễm ng i v i to n m ch i v i cỏc lo i o n m ch ( mỏy thu v ngu n i n) 5.6.L c Lorenx 5.7.Su t i n ng c m ng m t o n dõy d n chuy n t tr ng Xin chõn th nh c m Ng n ý ki n trao i xin ý ki n i c a th y (cụ)! ng Nguy n c Sinh ( H c viờn CHK12-Khoa V t Lý- Tr ng HSP H N i 2) [...]... Có những bài tập đầu giờ học mà việc giải nó không những giúp xây dựng được một vấn đề dạy học, mà còn chuẩn bị việc nghiên cứu vấn đề 1.7.1.2 Bài tập giải quyết vấn đề `Trong dạy học có không ít vấn đề được giải quyết bằng việc giải bài tập Thông thường sau khi nêu vấn đề nghiên cứu, GV đưa ra một bài tập phức hợp, chia nó thành các bài tập bộ phận ( có thể là các bài tập cơ bản) mà qua giải chúng,... biết một cách rõ ràng, chính xác Nói cách khác, đó là tiết học mà họ thu được kiến thức mới, hoặc tuy không thu được kiến thức mới nhưng có cách hiểu mới về kiến thức đã học, hoặc thấy rõ phạm vi, giới hạn áp dụng kiến thức Trong các tiết học này, BTVL được sử dụng ở một trong các khâu: Đề xuất vấn đề, giải quyết vấn đề, củng cố hoặc ở tất cả các khâu đó 1.7.1.1 Bài tập đề xuất vấn đề Mỗi kiến thức. .. vững kiến thức 1.4.2.1 Khái niệm nắm vững kiến thức Một trong những nhiệm vụ chủ yếu nhất của dạy học là đảm bảo cho HS nắm vững những kiến thức dạy ở nhà trường V.I.Lênin đã từng nhấn mạnh: Cần phải nói đến không phải một sự nắm vững kiến thức một cách máy móc, hình thức mà là một sự nắm vững sáng tạo, khi mà những kiến thức thi nhận được cải biến trong ý thức con người Với sự nắm vững như thế, các kiến. .. này được thể hiện dưới ba hình thức: 1) Đưa HS tuần tự tiến dần tới việc giải quyết tự lực các vấn đề bằng cách sơ bộ dạy cho họ hoàn thành từng bước việc giải quyết, từng giai đoạn nghiên cứu, hình thành dần dần cho các em kĩ năng 2) Chia bài tập phức hợp thành một loạt các bài tập bộ phận, bài tập cơ bản Mỗi bài tập ấy giúp tiến dần một cách dễ dàng tới việc giải quyết bài tập phức hợp ban đầu 3) Tổ... vật lí, chứ không phải tiếp thu quy luật đó dưới hình thức có sẵn Khi đó, bài tập xuất hiện như một phương tiện nghiên cứu hiện tượng vật lí Trong quá trình làm bài tập có thể cho học sinh phân tích, suy nghĩ về một hiện tượng mới hoặc xây dựng một khái niệm mới để giải thích hiện tượng mới nêu ra trong bài tập [27, tr338] Theo [13], BTVL cú tỏc dng rt ln trong cỏc tit hc NCTLM ú l cỏc tit hc m HS thu... quy nú v cỏc bi tp c bn ó bit 1.4 Mối quan hệ giữa nắm vững kiến thức và giải bài tập vật lí 1.4.1 Khái niệm về kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo vật lí Theo lí luận dạy học, kiến thức được hiểu là kết quả của quá trình nhận thức bao gồm một tập hợp nhiều mặt về chất lượng và số lượng của các biểu tượng và khái niệm lĩnh hội được, được giữ lại trong trí nhớ và được tái tạo khi có những đòi hỏi tương ứng... tập vật lí góp phần phát triển tư duy vật lí ` Trong thực tiễn dạy học, tư duy vật lí thường được hiểu là kĩ năng quan sát các hiện tượng vật lí, phân tích những hiện tượng phức tạp thành những bộ phận thành phần và xác lập ở trong chúng những mối liên hệ giữa các mặt định tính và định lượng của các hiện tượng và của các đại lượng vật lí, đoán trước các hệ quả từ các lí thuyết và áp dụng được kiến thức. .. bài tập ấy N.M.Zvereva đã vạch ra rằng: Trong quá trình xây dựng vấn đề, có thể xây dựng một số biện pháp Trong số đó, việc xây dựng các vấn đề dạy học bằng các bài tập không những sẽ kích thích được hứng thú cao của HS đối với những tài liệu mới sắp được học, mà còn tạo được khả năng củng cố những kiến thức đã có, và xây dựng được mối liên quan giữa những kiến thức đã có và cả những kiến thức mới. .. bao gồm một loạt câu hỏi liên hệ lẫn nhau, mỗi câu hỏi là một bước trên con đường dẫn tới việc giải quyết vấn đề và phần lớn đòi hỏi ở HS không những phải tái hiện kiến thức, mà còn phải thực hiện một sự tìm tòi nho nhỏ Như vậy, theo quan điểm lí luận dạy học, việc giải bài tập dẫn đến hình thành kiến thức mới đối với HS có thể được tổ chức theo phương pháp tìm tòi từng phần dưới cả ba hình thức kể... rộng về bài tập vật lí, sự tư duy định hướng một cách tích cực đến một vấn đề nào đó luôn luôn là việc giải bài tập ở đây, tính tích cực của học sinh và do đó, chiều sâu và độ vững chắc của kiến thức sẽ lớn nhất khi tình huống có vấn đề được tạo ra Trong nhiều trường hợp, nhờ tình huống này có thể xuất hiện kiểu bài tập mà trong quá trình giải, học sinh sẽ phát hiện lại quy luật vật lí, chứ không phải ... dụng tập vật lí Giải tập vật lí có ý nghĩa giáo dục lớn, hình thức luyện tập chủ yếu tiến hành nhiều dạy học trường phổ thông Nó giữ vị trí đặc biệt quan trọng việc hoàn thành nhiệm vụ dạy học vật. .. hệ nắm vững kiến thức giải tập vật lí 1.4.1 Khái niệm kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo vật lí Theo lí luận dạy học, kiến thức hiểu kết trình nhận thức bao gồm tập hợp nhiều mặt chất lượng số lượng biểu... thỏng 10 nm 2010 Nguyn c Sinh Lời cam đoan Tụi xin cam oan ti Hình thành số kiến thức giải tập dạy học vật lí trường trung học phổ thông l ti bn thõn tụi nghiờn cu di s hng dn ca thy giỏo TS.Nguyn