Bộ giáo dục đào tạo Trờng đại học vinh Trần thị hơng Ngôn ngữ thơ nguyễn CHUYÊN NGàNH: NGÔN NGữ HọC Mã số: 60.22.01 LUậN VĂN THạC Sĩ NGữ VĂN Ngời hớng dẫn khoa học: ts đoàn hoài nguyên Vinh 2011 LI CM N Tụi xin trõn trng cm n TS Nguyn Hoi Nguyờn, ngi trc tip tn tỡnh hng dn tụi quỏ trỡnh thc hin ti Tụi cng xin by t li cm n sõu sc i vi cỏc thy cụ giỏo, bn bố, gia ỡnh v BGH trng D B i hc Dõn tc Sm Sn ó quan tõm, giỳp lun ny c hon thnh MC LC Trang M U Lớ chn ti Lch s i tng v nhim v nghiờn cu 3.1 i tng nghiờn cu 3.2 Nhim v nghiờn cu Ngun t liu v phng phỏp nghiờn cu 4.1 Ngun t liu 4.2 Phng phỏp thng kờ phõn loi úng gúp ca ti B cc lun Chng MT S GII THUYT LIấN QUAN N TI 1.1 Th v ngụn ng th 1.1.1 nh ngha th 1.1.2 Phõn bit th v xuụi 1.1.3 c trng ngụn ng th 1.2 Vi nột v Nguyn Duy v th Nguyn Duy 1.2.1 Vi nột v Nguyn Duy 1.2.2 Mt s c im v th Nguyn Duy 1.2.2.1 ti th Nguyn Duy 1.2.2.2 Ging iu th Nguyn Duy 1.3 Tiu kt chng Chng VN, NHP TRONG TH NGUYN DUY 2.1 Cỏch t chc th Nguyn Duy 2.1.1 Vn v chc nng ca th 2.1.1.1 Khỏi nim th 2.1.1.2 Chc nng ca th 2.1.1.3 Cỏch hip th 2.1.2 Cỏc nguyờn tc hip th Nguyn Duy 2.1.2.1 Dn nhp 2.1.2.2 S th hin ca cỏc yu t tham gia hip th Nguyn Duy a Thanh iu hip th Nguyn Duy b m cui hip th Nguyn Duy c m chớnh hip th Nguyn Duy 2.1.2.3 ỏnh giỏ chung 2.2 Cỏch t chc nhp th Nguyn Duy 2.2.1 Nhp v vai trũ ca nhp th Nguyn Duy 2.2.1.1 Khỏi nim nhp th 2.2.1.2 Vai trũ ca nhp th 2.2.1.3 C s ngụn ng hc ca vic ngt nhp th 2.2.2 Cỏc loi nhp th Nguyn Duy 2.2.2.1 Nhp th ch 2.2.2.2 Nhp th ch 2.2.2.3 Nhp th ch 2.2.2.4 Nhp th lc bỏt 2.2.2.5 Nhp th t 2.2.2.6 Nhn xột 2.2.3 Mi quan h gia v nhp th Nguyn Duy 2.3 Tiu kt chng Chng T NG V MT S BIN PHP TU T TRONG TH NGUYN DUY 3.1 Cỏc lp t tiờu biu th Nguyn Duy 3.1.1 T v vai trũ ca t bn ngh thut 3.1.1.1 Khỏi nim 3.1.1.2 Vai trũ ca t bn ngh thut 3.1.2 Cỏc lp t tiờu biu th Nguyn Duy 3.1.2.1 Lp t khu ng 3.1.2.2 Lp t lỏy 3.1.2.3 T ch a danh 3.2 Mt s bin phỏp t t th Nguyn Duy 3.2.1 So sỏnh tu t 3.2.1.1 Khỏi quỏt v so sỏnh tu t 3.2.1.2 So sỏnh tu t th Nguyn Duy 3.2.2 ip v i 3.2.2.1 Khỏi quỏt v ip v i 3.2.2.2 ip v i th Nguyn Duy a ip th Nguyn Duy b i th Nguyn Duy 3.3 Tiu kt chng KT LUN TI LIU THAM KHO M U L DO CHN TI 1.1 Nguyn Duy l lp nh th trng thnh t cui cuc khỏng chin chng M, cựng vi cỏc nh th khỏc nh: Bng Vit, Phm Tin Dut, Xuõn Qunh, V Qun Phng, Lờ Anh Xuõn, Thu Bn, Nguyn Khoa im, Thanh Tho, Hu Thnh L lp nh th mc ỏo lớnh, Nguyn Duy bc t nhng gian kh ca t nc v cng t gian kh ú ó cho nh th mch cm xỳc di Sau t nc thng nht, bng nhng tỡm tũi, sỏng to mch cm xỳc y tip tc bt nhp vi hi th mi ca thi i 1.2 c th Nguyn Duy, dự mng ti, th loi no cng c th hin bng nhng sỏng to c ỏo v mt ngụn t Nguyn Duy ó to c du n riờng, ging iu riờng v hỡnh hi riờng nn thi ca Vit Nam hin i Mi chng ng sỏng to, nh th ó khng nh c ti nng v tõm huyt ca mt hn th nhy cm, chõn thc Th Nguyn Duy cú chỳt ngang tng nhng trm tnh v giu chiờm nghim vỡ th d ngm vo ngi c Nhiu bi th ca ụng c bn c yờu thớch: Tre Vit Nam, nh trng, Ngi bun nh m ta xa, ũ lốn, Sụng Thao, Hi m rm, Ca dao vng v, c bit, Nguyn Duy c ỏnh giỏ cao th th lc bỏt; th lc bỏt ca ụng c vit theo phong cỏch hin i; cõu th va phúng tỳng li va uyn chuyn cht ch Nguyn Duy c gii phờ bỡnh ỏnh giỏ l ngi ó gúp phn lm mi th th truyn thng ny 1.3 Chớnh vỡ th, th Nguyn Duy luụn c bn c nng nhit ún nhn Th ụng ó c la chn a vo ging dy chng trỡnh ph thụng Tỡm hiu ngụn ng th Nguyn Duy, chỳng tụi hi vng s gúp thờm cỏch nhỡn ton din hn v th Nguyn Duy, gúp phn thit thc cho vic tỡm hiu, phõn tớch v ging dy th Nguyn Duy LCH S VN L mt nhng cõy bỳt tr xut sc trng thnh t th ca chng M cu nc, Nguyn Duy c gii nghiờn cu phờ bỡnh cng nh ụng o bn c chỳ ý t rt sm, v theo ú xut hin hng lot nhng cụng trỡnh, bi vit ln nh, nghiờn cu, cp n th ụng Cú th núi, ngi nhn du n Nguyn Duy u tiờn l nh phờ bỡnh hc Hoi Thanh Trong bi vit c mt s bi th ca Nguyn Duy, ụng ó sm cm nhn c cỏi cht quờ m thm t nhng iu quen thuc m khụng nhm ca mt gng mt th cú hn sc: Th Nguyn Duy a ta v mt th gii quen thuc: mt gc sim, mt bi tre, mt rm Nguyn Duy c bit thm thớa cỏi cao p ca nhng ngi, nhng cuc i cõn cự, giam kh, khụng tui, khụng tờn c th Nguyn Duy, thy anh thng hay cm xỳc, suy ngh trc nhng chuyn ln, chuyn nh quanh mỡnh cỏi iu ngi khỏc cú th ch l chuyn thoỏng qua thỡ anh nú lng sõu v dng nh dng li [30] Bng s cm nhn nhy bộn v tinh t, qua bi phờ bỡnh ngn gn m sc so, Hoi Thanh ó gii thiu Nguyn Duy vi bn c nh mt ting th cú nhiu trin vng ễng nhn xột th Nguyn Duy m phong cỏch Vit Nam: Ging th chõn cht Tỡnh th chc í th sõu Tuy nhiờn ú mi ch l cỏi nhỡn thoỏng qua, nhng cm nhn ban u, v phng din ngụn ng cha c cp n Gii nht cuc thi th ca bỏo ngh 1972 1973, ó mang li cho nh th mt v trớ xng ỏng i ng th tr thi k khỏng chin chng M v trỏi tim bn c Vi Cỏt trng, Nguyn Duy c chỳ ý n nh mt i tng ca phờ bỡnh hc Phm H cú bi Ngi vit v cuc sng Cỏt trng bi vit ny, Phm H ó cú nhng nhn xột: nhng bi dung d, cú cht dõn gian, m cú cỏi mi [33] Cũn Lờ ỡnh K vit au thng my cng ngt lnh bờn trong, tỏc gi ó nhn nột c sc Nguyn Duy: Nguyn Duy thớch cỏi chõn cht, chc bn, sõu kớn [38] Nh vy, cỏc tỏc gi ó khng nh uc nhng thnh cụng bc u ca Nguyn Duy Nm 1985, sau th nh trng t gii thng ca Hi nh Vit Nam, tờn tui Nguyn Duy c nhiu ngi bit n qua hng lot bi vit ca cỏc tỏc gi Lờ Quang Trang, T Sn, Nguyn Hong Sn, Lờ Quang Hng, T Hanh, Lờ Giang, Li Nguyờn n c nh trng, tỏc gi Lờ Quang Trang phỏt hin thy nhng n d, hoỏn d mang dỏng dp ca dao nhng hiu qu thỡ hon ton khỏc cỏch nhỡn, cỏch cm ca th h Nguyn Duy [87] Theo Lờ Quang Hng, thỡ cht dõn gian: ngm c cỏch cm, li ngh, v quỏ trỡnh dn dng hỡnh tng th [37], to nờn mt hn th, ging th gn gi dõn gian Vi nh trng T Hanh khng nh õy l mt bc tin ca Nguyn Duy v tỏc gi bi vit cng a nhng nhn xột: Th Nguyn Duy núi v rung ng dự ú l Thanh Húa quờ anh, hay C Mau quờ bn cú cỏi gỡ rt tha thit [28] Li Nguyờn n qua Tỡm ging mi thớch hp vi ngi thi mỡnh ó nhn xột v ging iu tr tỡnh nh trng l ó: Tỡm ging mi thớch hp vi thi i mỡnh v to nờn cỏi ting ci khỳc khớch, ging bụng ln bn ct gia nhng dũng tr tỡnh [3] Tt c nhng cỏi ú hỡnh thnh nờn mt phong cỏch va dõn tc, va truyn thng li va hin i Mc dự cũn cú nhng vp vỏp, lỳng tỳng quỏ trỡnh trn tr, tỡm tũi sỏng to nhng cỏc nh phờ bỡnh u nht trớ ỏnh giỏ: Nguyn Duy ó thc s thnh cụng nh trng T Sn cho rng vi nhng bi th m cht ca dao: Anh ó gúp vo kho tng th XHCN hin i nhng bi th hay mang dỏng v riờng: nng nn hi th i sng, giu hng v dõn tc v dt tỡnh yờu cuc sng dỏng hỡnh bỡnh d, chõn cht, dõn dó [87] S i ca nh trng ỏnh du bc trng thnh s nghip sỏng tỏc ca Nguyn Duy Nhng nhn xột trờn cũn mang tớnh cht tn mn, ri rc, cha ton din bi ch gii hn phm vi mt th nhng ó th hin c mt cỏi nhỡn khỏ chớnh xỏc v th Nguyn Duy núi chung cng nh ngụn ng th Nguyn Duy núi riờng Nh Nguyn Quang Sỏng bi vit: i tỡm tim lc th Nguyn Duy ó cú cỏi nhỡn ton din hn v th Nguyn Duy Tỏc gi bi vit ó gii thiu vi bn c mt cỏch rừ nột chõn dung Nguyn Duy nhỡn t hai phớa: ngi v th Nguyn Quang Sỏng cng cú cỏi nhỡn khỏ tng ng vi Trnh Cụng Sn v ngi v th Nguyn Duy: Hỡnh hi Nguyn Duy ging nh ỏm t hoang, cũn th Nguyn Duy l th cõy quý mc trờn ỏm t hoang ú[30] Vi bi vit ny, Nguyn Quang Sỏng ó cú nhng nhn xột t th loi, ti n ngụn ng khng nh ti nng v phong cỏch ngh thut ca Nguyn Duy Cng nh nhiu ngi khỏc, tỏc gi bi vit tha nhn: Nguyn Duy cú u th v tri hn lờn th th lc bỏt v Th lc bỏt Nguyn Duy khụng ri vo tỡnh trng quen tay, nú cú s chuyn ng bin i trờn tng cõu ch v nh th rt khộo tay iu khin t [30] ễng cũn a nhng nhn xột khỏ tinh t: Th Nguyn Duy m tớnh dõn tc v nhun nhuyn ngụn ng dõn gian Li th n s, gn vi khu ng T th thỡ hin i, hỡnh thc th thỡ phng pht phong v c in phng ụng [30] Bờn cnh ú, Vng Trớ Nhn bi vit Mt bn sc ó n lỳc nh hỡnh khng nh: S tỡm tũi kộo di liờn tc qua cỏc nh trng (1984), M v em (1978), ng xa (1989), Qu tng (1990), v vi V (1994), t ch pha ging chp chng, my mũ, nh th ó i ti mt ging th cú nhiu phm cht thun nht, dõn dó m hin i, tng tri dn dy song li run ry tinh t, cay ng ngm ngựi ci ct m say, lam l dụng di m cú nhng nột cao sang riờng Th Nguyn Duy nhng nm 90 gi cm tng mt bn sc ó chớn, ó nh hỡnh ú cú tt c nhng phúng tỳng nng nn, ln nhng ngang trỏi khú chu m ó yờu th anh ngi ta phi chp nhn [65] Ngoi ra, bi vit cũn cp n mt vi c im ngụn ng th Nguyn Duy, c th l s m ui i tỡm nhng ch l v n chu vi truyn thng Cng v sau, th Nguyn Duy cng c cỏc nh nghiờn cu chỳ ý tỡm hiu nhiu hn v phng din hỡnh thc Vi bi vit Ca dao vng v th Nguyn Duy, Phm Thu Yn ch yu i vo nghiờn cu nhng biu hin ca vic tip thu, chu nh hng ca ca dao th Nguyn Duy nh hin tng ca dao[88], s dng nhun nhy th lc bỏt chuyn ti nhng suy ngh, tỡnh cm nh nhng sỏng; li k chuyn, li t s gin d, t nhiờn gn vi ngụn ng i thng m giu sc gi cm, khuynh hng hi hc, tro lng Mc dự, phm vi mt bi bỏo nh, tỏc gi mi ch i vo khỏm phỏ mt c im c th ca ngụn ng th nhng cú th núi, õy l bi vit u tiờn nghiờn cu th Nguyn Duy phng din hỡnh thc Bờn cnh ú, tỏc gi V Vn S bi vit Nguyn Duy - ngi thng mn n tn cựng chõn tht, ó nhn thy hnh trỡnh sỏng to ca Nguyn Duy cú nhiu i cc nhng cỏc i cc ny khụng mõu thun vi m ngc li luụn thng nht Cỏi tụi y nu nh giai on u mang phm cht hin lnh, m thm, ụn hu th hin qua ging th chõn quờ, chõn cm thỡ n giai on cui nú bng tr nờn ngang tng, tỏo bo, mnh m, luụn gi ging tu tỏo, ựa ct Cỏi i cc ng y nghch lớ y c hi hũa mt cỏi tụi nht th luụn suy ngh, trn tr, day dt truc nhng ca i sng ngi [78] Nghiờn cu th Nguyn Duy cũn phi k n mt bi vit khỏ thnh cụng ca tỏc gi Chu Vn Sn vi bi vit Nguyn Duy thi s tho dõn [73] bi vit ny, Chu Vn Sn ó cú s ỏnh giỏ, nhn xột tinh tng v hnh trỡnh th ca Nguyn Duy t ng lng, ng nc, ng xa v ng v ú l: Hnh trỡnh t Xú bp Th gii T ht Cỏt n ht Bi Hnh trỡnh ca git nc lỡa ngun bin, ca dũng nc trụi i git nc li ri v Trờn nhng chng ng di dc y, Nguyn Duy ó trỡnh trn cỏi tụi ca mỡnh [73] iu c bit, hnh trỡnh sỏng to ú, Nguyn Duy ó khng nh c phong cỏch ngụn ng c ỏo m Duy ung phi lũng ngụn ng cm bi, th ngụn t hn nhiờn, s dung np th ngụn ng dớnh bi m lp lỏnh cht phonclore vo th ó mang n cho th Nguyn Duy mt phong v mi Tỏc gi cng cho rng Duy phi lũng lc bỏt v Duy thy gia mỡnh v lc bỏt bit bao nhiờu ngha c cng Th lc bỏt tay Duy chng nhng nú c lm mi m cũn ly lờn c c nhng tõm tỡnh ng sau tõm tỡnh, c bit cõy n ny ca Duy chi iu mi, nhp mi, hn mi ngha l th lc bỏt ó c Nguyn Duy a v gn vi cuc sng trn y bi dõn sinh Bờn cnh ú, tỏc gi bi vit cũn nhn xột: Vi tng phiờu lu ca mt cõy bỳt dỏm chi, Duy rt khoỏi dựng chựm ba, chựm bn, c bit l nhng t lỏy knh cng Th m anh dn xp ngon Nh vy, vi cỏi nhỡn a chiu, tinh t, bi vit ó cung cp cho c gi nhiu phỏt hin mi m, cú giỏ tr v ngụn ng th Nguyn Duy Nhng phm vi mt bi bỏo, vic phõn tớch nhng c im ngụn ng th Nguyn Duy qua cỏc biu hin c th thỡ cha cú iu kin i sõu Nghiờn cu th Nguyn Duy v phng din ngụn ng phi k n Lun thc s ca tỏc gi H Vn Hi vi ti Th lc bỏt Nguyn Duy nhỡn t gúc ngụn ng õy l cụng trỡnh khỏ cụng phu tỡm hiu, nghiờn cu th lc bỏt Nguyn Duy trờn hai bỡnh din: c im cu trỳc õm lut (õm iu, iu, nhp iu ) v c im s dng phng tin ngụn t Bờn cnh ú, cũn cú rt nhiu ý kin, bi bỡnh khỏc ca Trn ng Khoa, Nguyn Bựi Vi, V Qun Phng, Vn Giỏ, Minh Tun, Nh vy, th Nguyn Duy ó c nhiu nh nghiờn cu khai thỏc, tỡm hiu c v phng din ni dung ln hỡnh thc Mi nh nghiờn cu xut phỏt t nhng gúc nhỡn, nhng khớa cnh nghiờn cu khỏc nhng nhỡn chung, h ó thng nht khng nh ti nng v cỏ tớnh sỏng to riờng ca Nguyn Duy ễng ó gúp phn khụng nh cho th ca khỏng chin chng M núi riờng v th ca dõn tc núi chung Trờn c s ỏnh giỏ nhng ngi i trc, chỳng tụi thy cn thit phi tip tc nghiờn cu trung hn, y hn th Nguyn Duy v phng din ngụn ng t ú cú cỏi nhỡn tng quỏt v c trng phong cỏch th ụng, gúp phn vo vic khng nh v trớ, vai trũ v ti nng ca mt hn th c ỏo ny I TNG V NHIM V NGHIấN CU 3.1 i tng nghiờn cu i tng nghiờn cu ca lun l th Nguyn Duy, tuyn Nguyn Duy th, Nxb Hi nh vn, H Ni, 2010 3.2 Nhim v nghiờn cu Chỳng tụi t cho lun gii quyt cỏc nhim v sau õy: 10 c bit, so sỏnh tu t th Nguyn Duy cũn l mt bin phỏp to hỡnh c ỏo khin cho i tng c so sỏnh tr nờn p, sinh ng, c th: tui ta xanh nh tu rau ti; ni xút au nh mui xỏt lũng; sng yờn lng nh cõy c vn; p nh trng cng l loi khuyt trũn; dỏm v cỏi mt i nh em; ch thy du chõn nh li cho li; chy ci thm thch nh thu no; chin tranh nh trn chỏy lng; ting em nh ting gớo lựa; mt em n ngõy th / nh nng gia mt m ma ging; cú cỏi gỡ rng rng/nh l ng l b/ nh l sụng l rng, em p nh da nh; em sõu sc nh kinh thnh c kớnh; c yờu nh th ca dao; nhp nhỏy nh om úm vn; chỳ my p nh cõy xng rng nhỳ gai; Nhng hỡnh nh so sỏnh quen thuc, gn gi ny ó tỏc ng hu hiu vo kiu t bng hỡnh nh ca ngi Vit Nam Vỡ th, so sỏnh tu t th hin ti nng sỏng to ngh thut ca Nguyn Duy, ụng ó lm p ngụn t bng cỏc hỡnh nh th gin d, mc mc, gn gi vi cuc sng ca ngi Th ụng ó a ngi c v vi mt th gii quen thuc v th gii y c hin hu nh mt hn th thng hay cm xỳc v suy ngh trc nhng chuyn ln chuyn nh quanh mỡnh Cỏi iu ngi khỏc cú th ch l chuyn thoỏng qua thỡ anh nú lng sõu [28, tr 209] Mt khỏc, bin phỏp so sỏnh tu t th Nguyn Duy cũn cha ng nhng tỡnh cm, cm xỳc, tõm trng, thỏi , s ỏnh giỏ ca tỏc gi i vi nhng s vt, s vic, nginh: Lỏ th hc trũ vu v dm dỳi/ Ni nh hc trũ chp chi sut i nhau/ p nh l khụng õu vo õu (Kớnh gi tui hc trũ); Ta õy mt b u t/Giỏ nh cng bỏn c nh bỏn vng (Lng Sn); ũ nh ngn nh ng (Li ru cũ bin); Chiu xanh nh ni nh nh (Xung y); Ngi gỡ ngi trng nh trng/ Trng gỡ trng núi lng nhng nh ngi/ Trng au trng bc nh vụi (Ngi trng) Cỏi ti ca ụng cũn th hin s kt hp c sc gia t v so sỏnh, hai yu t ny nh qun vo khin ngi c khụng d gỡ phõn bit rch rũi, ch bit ngi hũa ln vi thiờn nhiờn p n diu k m thụi: o em t ln vo da/Túc ln vo giú giú l si t/Mt em n ngõy th/Trong nh nng gia mt m ma ging (Ma nng, nng ma) Túm li, bin phỏp so sỏnh tu t ó em li giỏ tr ln cho th Nguyn Duy Vi nhng hỡnh nh so sỏnh c ỏo, phong phỳ, Nguyn Duy ó mang n cho ngi c nhng nhn thc mi v s vt, hin tng i sng xó hi 95 3.2.2 ip v i 3.2.2.1 Khỏi quỏt v ip v i ip l lp li cú ý thc nhng t ng nhm mc ớch nhn mnh ý, m rng ý, gõy n tng mnh hoc gi nhng xỳc cm lũng ngi c ngi nghe [42, tr 93] Hay ip l bin phỏp tu t ú ngi ta s dng lp li(cú dng ý) cỏc n v õm thanh, t ng, cỳ phỏp nhm nhn mnh ni dung, khc hỡnh nh Trong th, th phỏp ip c s dng khỏ ph bin ip dựng khc sõu mt t ng, mt hỡnh nh, õm iu vo tõm trớ ngi c Mt khỏc, ip cũn l phng tin chuyn ti ni dung t tng, cm xỳc ca tỏc gi, gúp phn to nờn õm hng hi hũa v hiu qu ngh thut cho tỏc phm, em n cho ngi c ngi nghe nhng n tng mnh m Cũn i l bin phỏp tu t ú ngi ta t cựng mt chui cỳ on nhng õm thanh, nhng khỏi nim hỡnh nh, ý ngha i lp nhau, c din t bng nhng n v li núi khỏc nhau, nhm nờu bt bn cht ca i tng c miờu t nh th i lp tng phn [42 tr 165] i cú nhiu loi, vỡ cú th phõn lai theo nhng cỏch khỏc Cn c vo s thun chiu hay tng phn ca ý v li, cú th chia i thnh hai loi i cõn v i chi Mt nhng c im vụ cựng quan trng lm ni bt hỡnh nh, ý ngha, ú l cỏch s dng ngh thut i Chớnh s i lp ngụn ng th m bo cho th cú nhng v p c bit ú l v p ca s hi hũa, hi hũa ca nhng ng nột, gúc cnh v hi hũa ca cỏc tng th thng nht 3.2.2.2 ip v i th Nguyn Duy a ip th Nguyn Duy Ngoi bin phỏp tu t so sỏnh, th Nguyn Duy chỳng ta cũn bt gp bin phỏp tu t ip ng õy l mt nhng th phỏp c dng din t cỏc sc thỏi khỏc ca tỡnh cm, cm xỳc Vỡ vy, ip ng ó mang li giỏ tr ngh thut c sc cho th Nguyn Duy, nú khụng ch n thun l s lp cỏc t, ng, cõu m qua s lp cỏc n v ny tng lờn lng ngha xỳc cm th ụng Qua 137 bi th c kho sỏt cú n 87 bi s dng bin phỏp ip c bit, th Nguyn Duy, chỳng ta cú th tỡm thy y cỏc kiu ip m cỏc nh nghiờn cu ó 96 tng phõn loi thng kờ ngụn ng hc Tuy nhiờn, cỏc kiu ip nh: ip t, ip ng v ip cỳ phỏp l tiu biu hn c Vỡ vy, chỳng tụi ch trung kho sỏt, tỡm hiu cỏc kiu ip ny, tn s xut hin ca chỳng, c th hin bng thng kờ sau: TT Tờn n v c ip ip t S ln ip 350 T l 58,1% ip ng 72 11,9% ip cỳ phỏp 180 29,9% 602 100% Tng - ip t: L s lp li cú dng ý ngh thut cỏc t cõu th, kh th, bi th Kiu ip ny c s dng ph bin cỏc bi th nh: Ngi trai, Xin ng bun em nhộ, Trng, Cỏt trng, Xm ngng, Chnh lũng, Tht th, Gic mng trng, Vụ t, N i, Bao cp th, Tre Vit Nam Vớ d: - Mai sau Mai sau Mai sau t xanh tre mói xanh mu tre xanh (Tre Vit Nam) - N nn cha tr ó vay Chim muụng tr vớa, c cõy tr hn Tr cho m chỳt thiờn ng Tr cho chỳt xút thng luõn hi (Xin ng bun em nhộ) Nhỡn xanh xanh trp xanh trựng Cng xanh cng nh quỏ chng mu xanh (Ngi trai) ễ kỡa t ngt trng lờn Trng, tri, trng lỏng bc trờn lỏ rng (Trng) Sao cỏt trng bờn ni trng lnh trng lựng Trng t, trng tay, trng mt vựng trng 97 (Cỏt trng) - Lng nhng nhng n nhng duyờn Nhng ngy thc thm nhng ờm i ch (Xin ng bun em nhộ) - ip ng: L s lp li cú ý thc cỏc cm t cỏc cõu th, kh th, bi th ip ng xut hin nhiu cỏc bi th nh: ỏm mõy dng li trờn tri, Tui th, Cu B, Khỳc dõn ca, Dũng sụng m, Lm quen, Vớ d: - Him hoi cỏi gic yờn lnh Hnh quõn xa li tip hnh quõn xa (Li ru ng i) Nghỡn nm trờn di t ny C c cỏnh cũ bay la C c sc mõy xa C c khỳc dõn ca quờ mỡnh (Khỳc dõn ca) - Vn l emcng thờm chỳt m mng Vn l emcng thờm chỳt ỡu hiu Vn l emcng thờm chỳt xụn xao Vn l emcng thờm chỳt xa vng Vn l emcng thờm chỳt bn chn Vn l emcng thờm chỳt hng h Vn l emc chm chm m thõn (Lm quen) - T dng nh Tht nh Th T dng nh giú ng m T dng nh ch Qu thn T dng nh nc cha ma (Tht th) - ip cỳ phỏp: L phng thc lp li cu trỳc cõu, kh th mt bi th õy l kiu ip ph bin th Nguyn Duy Chim t s lng dy c cỏc bi: Bi hỏt 98 ngi lm gch, Dũng sụng m, Vi ng bng, Tui th, Gi v trng Lam Sn, o trng mỏ hng, Cụ nh bờn, c yờu nh th ca dao Vớ d: - Hũn t l hũn t ri Hũn t l hũn t mm Hũn t l hũn t nõu (Bi hỏt ngi lm gch) - Tụi v x Hu ma sa Tụi v x Hu chiu ma (Nh bn) - ễng gi Chm gự lng Im lỡm nhỡn thỏp c (Thỏp Chm) - Sao m ta khụng nhn sm hn (Cụ nh bờn) - Mi nm tụi õy (Mi nm bm t ngún tay) - Tụi i tỡm thõn nhõn (Tỡm thõn nhõn) Nhỡn mt cỏch tng quỏt, ip ng c s dng khỏ ph bin th Nguyn Duy, nú mang li hiu qu thm vic th hin ni dung ý ngha cng nh giỏ tr ngh thut cho mi bi th.V qua kho sỏt, ta thy th phỏp ip c s dng nhiu dũng th, cõu th, bi th v cú nhng bi bin phỏp ip c s dng dy c nh: Cỏt trng, Gic mng trng, Tre Vit Nam, c yờu nh th ca dao, Bao cp th, nhm nhn mnh nhng tỡnh cm, cm xỳc v mang n cho ngi c nhng hỡnh nh th y ỏm nh Bờn cnh ú, cú nhiu bi th nh: Tui th, o trng mỏ hng, Dũng sụng m, V ngl nhng bi th di c chia thnh nhiu kh v mi kh c bt u bng cỏch ip li mt cõu ging Cỏch ip ny cng khỏ ph bin th Nguyn Duy, nú gúp phn nhn mnh cỏ tớnh sỏng to ca cỏi tụi tr tỡnh v trỡ ch cho mi bi th b i th Nguyn Duy 99 c th Nguyn Duy, ta thy ụng thng hay ly cm hng t nhng s vt, s vic nh bộ, bỡnh d quanh mỡnh Do vy, nu khụng tng cng vai trũ nhn thc mi m cho th thỡ th ụng s ri vo s n gin, thụ s, khụng cú gỡ ỏng chỳ ý i vi ngi c khc phc c iu ú, mt nhng biu hin ca phộp dựng t ú l t cỏc t, cỏc dũng th (cõu th) th i lp v t s i lp y lm cho ngha xut hin Vỡ vy, m ngụn ng th Nguyn Duy vt lờn cỏi tuyn tớnh n gin v t ti s a ngha, tinh luyn, a n cho ngi c nhng lp ngha mi tinh t v khỏi quỏt hn Trong ni b tng cõu th, cỏc t ng c t th i lp nh: Cú gỡ l quỏ i thụi/ Khi gn thỡ mt xa xụi li cũn (Th tng ngi xa x); Nim vui mp mộ ni bun/ Ban mai nghp nghộ chiu hụm kip ngi (Kớnh tha T N); Nh quờ nhỡn em bng mt lỏ/ Mt vui vui khỳc rut bun bun (Hoa hu nh ta);T s i lp cỏc t gn/xa, mt/cũn, nim vui/ni bun, ban mai/chiu hụm, vui vui/bun bun ó giỳp cho ngi c cm nhn sõu sc cỏi tụi tr tỡnh luụn trn tr, suy ngm nờn mi cõu th u cht cha iu gỡ ú v l i, v tỡnh ngi v cuc sng Hay cỏc cõu th c t chc th i lp lm cho ý ngha v hỡnh nh th c khc rừ nột v sõu sc: - Con cht tr lm thn lit s M sng gi lm ma gia i (m nh cỏt) - Tht tha ỏo trng núi ci ta thng nh mt thi ỏo nõu (o trng mỏ hng) - C thnh ph nh n Ting phỏo rn vang xa Cú mt lóo b gy Khúc khn trờn sõn ga (Phỏo tt) Hin thc cuc sng c phn ỏnh chõn thc thụng qua cỏc hỡnh nh i lp nh: ting phỏo Tt tng bng, rn ró i lp vi hỡnh nh mt ngi ang sng kip i lang thang, lnh lo, cụ n Hay s i lp gia cỏi cht ca ngi lớnh tr vi cuc sng 100 au thng, mt mỏt, vụ ngha ca ngi m gi, ó em n cho ngi c ni ỏm nh v nhng bc tranh chõn thc v i sng ca t nc sau chin tranh vi bao ni i c cc, xút xa Vi quan nim thm m i tỡm cỏi p cỏi gian kh, tỡm s sng trong cỏi khc nghit, tỡm cỏi ln lao nhng gỡ nh bộ, bỡnh d, Nguyn Duy ó mang n cho ngi c nhng trit lý v cỏi p, v s sng vụ cựng n tng V lm ni bt c quan nim thm m ny, mt nhng phng tin quan trng m Nguyn Duy s dng l bin phỏp i: Sc sụi bom la chin trng Tõm t yờn tnh vuụng mt vựng (Bu tri vuụng) õu tre cng xanh ti Cho dự t si t vụi bc mu (Tre Vit Nam) Cỏt giang cõy lỏ bũ toi (m nh cỏt) Th phỏp i ó lm ni bt tinh thn lc quan, yờu i v cng rt lóng mn ca ngi lớnh tr la n c bit, Nguyn Duy ó khỏi quỏt c sc sng bn b ca ngi Vit Nam qua hỡnh nh ca cõy tre v cỏc sinh vt nh Nh vy, i l mt nhng phng tin ngụn ng c a c Nguyn Duy s dng to nờn chiu sõu v ni dung v nõng cao giỏ tr ngh thut cho th ụng Mang n cho ngi c nhng giỏ tr thm m mi 3.3 Tiu kt chng Trong chng ba, lun ó trung nghiờn cu v phng din t ng v mt s bin phỏp tu t th Nguyn Duy, nú ó gúp phn khụng nh cho vic khng nh ti nng v phong cỏch ngh thut riờng ca ụng T ng úng vai trũ quan trng th ca i vi mi nh th, vic la chn v s dng t ng khụng ch l thao tỏc quan trng to nờn nhng tỏc phm cú gớa tr ngh thut m cũn l du n tỏc gi th hin phong cỏch ngh thut ca mỡnh Tựy thuc vo ch , ti, cm hng sỏng to v phong cỏch ngh thut, mi nh th cú th la chn 101 cho mỡnh mt mng t ng khỏc t ton dõn vvV la chn, h luụn ý thc lm mi t ng, li du võn tay trờn tng ch Nguyn Duy khụng nm ngoi quy lut ú Tỡm hiu th Nguyn Duy, chỳng ta thy ụng a vo th rt nhiu lp t ú ni bt nht l: t lỏy, t ch a danh v khu ng Vic s dng cỏc lp t ny mang n cho ngụn ng th Nguyn Duy mt phong v mi, to c du n riờng ca mỡnh lũng ngi c V qua vic s dng t ng, ụng ó gúp phn khụng nh vo s cỏch tõn ngụn ng th Vit Nam hin i Nhng lp t m ụng s dng u mang sc mu mi, cha ng c hi th chỳng sinh thỡ hin ti c bit, qua nhng lp t ng ny chỳng ta cũn cm nhn c hn c, hn quờ v c hn ph (Chu Vn Sn) th Nguyn Duy tỏi to li ngụn ng, thuc quan nim thm m, tim mi nh th chn cho mỡnh nhng phng thc nht nh Trong hnh trỡnh sỏng to ca mỡnh, nhng phng thc c bn c Nguyn Duy s dng lm mi ngụn ng l: so sỏnh, ip v i Bng bin phỏp so sỏnh, Nguyn Duy ó to gúp phn lm tng giỏ tr nhn thc v cỏc s vt, s vic i sng xó hi, a nhng hỡnh nh tr nờn quen thuc tr nờn p v xinh ng hn Bờn cnh ú, ip v i cng l phng tin ngụn ng quan trong, nú lm tng hiu qu din t, to n tng cho ngi c, ngi nghe 102 KấT LUN Vn dng lý thuyt ngụn ng hc núi chung v ngụn ng th núi riờng vo kho sỏt, tỡm hiu v phõn tớch cỏc v v nhp, t ng v mt s bin phỏp tu t th Nguyn Duy, chỳng tụi rỳt mt s kt lun ni bt v c im ngụn ng th Nguyn Duy nh sau: T nhng nh ngha v th v s khỏc bit gia th v xuụi, tỡm nhng c trng c bn ca ngụn ng th T nhng tin lý thuyt ny, chỳng tụi i vo tỡm hiu th Nguyn Duy vi mt s ti, ging iu c th hin vi nhng nột riờng vụ cựng c ỏo Nguyn Duy ó gúp mt phong cỏch ngụn ng th riờng ca mỡnh vo th Vit Nam hin i Vn v nhp l mt nhng yu t quan trng to nhc iu ch th Bng s tỡm tũi, sỏng to, Nguyn Duy ó to nờn th nhc iu riờng cho th mỡnh, em n cho ngi c nhng cm xỳc, n tng mi m Qua tỡm hiu, ta thy th Nguyn Duy ngoi nhng cỏch hip v ngt nhp truyn thng, vi cỏch ngt nhp ny, mang n cho th Nguyn Duy cht nhc du dng, ờm ỏiBờn cnh ú, ụng cũn ni rng cỏc nguyờn tc hip v sỏng to nhng cỏch ngt nhp mi Do vy, m cỏi cht nhc du dng, ờm ỏi cú phn gim bt nhng bự li nú li chuyn ti c nhng nt nhc lũng ca ngi hin i 103 Th Nguyn Duy, s dng t ng phong phỳ Bng ti nng ca mỡnh, Nguyn Duy ó s dng lp t lỏy, t ch a danh, c bit, ụng ó a vo th nhng t quỏn xỏ, va hố thuc li n ting núi hng ngy ca nhõn dõn lao ng vo th mt cỏch t nhiờn, to nờn hiu qu ngh thut bt ng, thỳ v cho ngụn ng th ụng Bờn cnh ú, Nguyn Duy cũn s dng linh hot cỏc phng tin to ngha nh: so sỏnh, ip v i Cỏc bin phỏp tu t ny ny khin cho th ụng tr nờn sinh ng, mi m, hp dn bn c Bi cỏo bin phỏp tu t khụng ch tng giỏ tr biu t m cũn mang li giỏ tr ngh thut cho th ụng Nh vy, hnh trỡnh sỏng to gn hn bn mi nm c kt tinh Tuyn Nguyn Duy th v c chia lm bn phn: ng lng, ng nc, ng xa v ng v ú cng chớnh l bn giai on ln hnh trỡnh sỏng to ca Nguyn Duy Trong hnh trỡnh ú, Nguyn Duy ó thc s khng nh c ti nng v phong cỏch th c ỏo ca mỡnh Cú th núi, Nguyn Duy l mt nhng gng mt tiờu biu ca th h nh th trng thnh khỏng chin chng M v thuc hng ng cỏc nh th i tiờn phong cụng cuc i mi, gúp phn lm thay i thi phỏp th hin i TI LIU THAM KHO V Tun Anh (1997), Na th k th Vit Nam 1945- 1995, Nxb Khoa hc xó hi Airixtt (1999), Ngh thut th ca, Nxb Vn húa, H Ni Li Nguyờn n (1986), Tỡm ging mi thớch hp vi ngi thi mỡnh, Bỏo Vn ngh s 15 Vừ Bỡnh (1975), Bn thờm v th, Ngụn ng, s Dip Quang Ban Hong Vn Thung (2006), Ng phỏp ting Vit, Nxb Giỏo dc Nguyn Nhó Bn (1999), Quan h gia v nhp th hin i, Tp Vn hc, s Phan Mu Cnh (2002), Vn bn hc, i hc Vinh Nguyn Phan Cnh (2001), Ngụn ng th, Nxb Vn húa thụng tin, H Ni 104 Nguyn Ti Cn, Vừ Bỡnh (2001), Th bn thờm v th lc bỏt, cun Mt s chng v ngụn ng v húa Nxb i hc quc gia H Ni, H Ni 10. Hu Chõu (1999), Cỏc bỡnh din ca t v t ting Vit, Nxb i hc Quc gia H Ni 11. Hu Chõu (1999), T vng ng ngha ting Vit, Nxb Giỏo dc 12.Mai Ngc Ch (1984), Nguyờn tc ngng nhp ca th ca Vit Nam, Ngụn ng, s 13.Mai Ngc Ch (1999), Vn th Vit Nam di ỏnh sỏng ngụn ng hc, Nxb i hc v Trung hc chuyờn nghip, H Ni 14 Phan Huy Dng (1999), Kt cu th tr tỡnh, Lun ỏn tin s, H Ni 15 Lờ t (2007), i thoi v th, Nxb Vn húa thụng tin, H Ni 16 Nguyn ng ip (2002), Vng t ch, Nxb Vn hc, H Ni 17 Hu t (1996), Ngụn ng th Vit Nam, Nxb Giỏo dc 18 H Minh c (1994), Th v my th Vit Nam hin i, Nxb Giỏo dc 19 H Minh c (1994), Th ca chng M cu nc, Nxb Giỏo dc 20 H Minh c Bựi Vn Nguyờn (2001), Th ca Vit Nam hỡnh thc v th loi, Nxb i hc Quc gia H Ni 21 Nguyn Thin Giỏp (1995), Dn lun ngụn ng hc, Nxb Giỏo dc.so sỏnh, 22 Nguyn Th Thu H (2003), Kho sỏt cỏc bin phỏp tu t t vng : so sỏnh, n d, nhõn húa, hoỏn d, Lun thc s, i hc s phm H Ni 23 V Th Minh Hi (2010), Phong cỏch th Quang Dng, Lun thc s, i hc Vinh 24 H Vn Hi (2002), Th lc bỏt Nguyn Duy di gúc ngụn ng, Lun thc s, i hc Vinh, Vinh 25 H Hi (2008), Th lc bỏt Vit Nam hin i t gúc nhỡn ngụn ng, Nxb Vn húa thụng tin 26 Lờ Bỏ Hỏn (1999), T in thut ng hc, Nxb i hc Quc gia, H Ni 27 Dng Qung Hm (1968), Vit Nam hc s yu, B Giỏo dc, Trung tõm hc liu xut bn 105 28 T Hanh, Hoa trờn ỏ v nh trng, Bỏo Vn ngh ngy 12- 4- 1986 29 Nguyn Thỏi Hũa (1999), Ting Vit v th th lc bỏt, Tp Vn hc, s 30 Nguyn Trng Hon (1999), Nh v tỏc phm nh trng:Xuõn Qunh Bng Vit - Phm Tin Dut - Nguyn Duy, Nxb Giỏo dc 31 Phm Thu Hoi, (2010), Ngụn ng th lc bỏt ng c Bn, Khúa lun tt nghip, i hc Vinh, Vinh 32 Nguyn Quang Hng (1998), c th Vit Nam di ỏnh sỏng ngụn ng hc ca Mai Ngc Ch, Ngụn ng, s 33 Phm H, Ngi vit v cuc sng Cỏt trng, Bỏo Vn ngh 15-11-1974 34 Lờ Th Hu (2009), Nhp th lc bỏt hin i, Lun thc s, i hc Vinh, Vinh 35.Bựi Cụng Hựng (2002), Tip cn ngh thut th ca, Nxb, Vn húa thụng tin 36 Bựi Cụng Hựng (2000), S cỏch tõn th Vit Nam hin i, Nxb Vn húa Thụng tin, H Ni 37 Lờ Quang Hng (1986), Th Nguyn Duy v nh trng, Tp Vn hc s 38 Lờ ỡnh K (1996), ng vo th, Nxb Vn hc, H Ni 39 Lờ ỡnh K, au thng my cng ngt lnh bờn trong, Bỏo Vn ngh, s ngy 24 thỏng nm 1974 40 Thy Khuờ (1996), Cu trỳc th, Vn ngh xut bn, California, Hoa K 41 Nguyn Xuõn Kớnh (2004), Thi phỏp ca dao, Nxb i hc Quc gia, H Ni 42 inh Trng lc (2002), 99 phng tin v bin phỏp tu t ting Vit, Nxb Giỏo dc, H Ni 43 inh Trng Lc - Nguyn Thỏi Hũa (2001), Phong cỏch hc ting Vit, Nxb Giỏo dc 44 Nguyn Lai (1998), Ngụn ng vi sỏng to v tip nhn hc, Nxb Giỏo dc 45 Mó Giang Lõn (1998), Vn hc Vit Nam 1945- 1954, Nxb Giỏo dc 46 Mó Giang Lõn (1999), V ý thc hin i húa th mi thi kỡ 1940 1945 v nhng úng gúp ca nú, Vn hc, (8) 47 Mó Giang Lõn (2004), Tin trỡnh th hin i Vit Nam, Nxb Giỏo dc, H Ni 106 48 Phng Lu (ch biờn), Trn ỡnh S, Nguyn Xuõn Nam, Lờ Ngc Tr (2002), Lớ lun hc Nxb Giỏo dc, H Ni 49. Th Kim Liờn (2010), Ng phỏp i cng, i hc Vinh, Vinh 50 Nguyn ng Mnh (1996), Con ng i vo th gii ngh thut ca nh vn, Nxb Giỏo dc, H Ni 51 Nguyn ng Mnh (2003), Nh hin i Vit Nam chõn dung v phong cỏch, Nxb Vn hc, H Nụi 52 Nguyn ng Mnh ch biờn (2007), Lch s hc Vit Nam, III, Nxb i hc S phm 53 Nguyn ng Mnh (ch biờn) (1996), Mt thi i mi hc, Nxb Vn hc, H Ni 54 Nguyn ng Mnh (1983), Nh t tng v phong cỏch, Nxb Vn hc, H Ni 55 Trn Vn Minh (2007), Truyn thng ng ca ngi Vit, i hc Vinh, Vinh 56 Lc Nam (1993), Gúp phn tỡm hiu cỏc th th, Nxb H Ni, H Ni 57 H Quang Nng (2005), Dy v hc t lỏy trng ph thụng, Nxb Giỏo dc 58 Phan Ngc (1985), Tỡm hiu phong cỏch Nguyn Duy Truyn Kiu, Nxb Khoa hc xó hi, H Ni i hc Vinh 59 Pham Ngc (1995), Cỏch lớ gii hc bng ngụn ng hc, Nxb Tr, TP H Chớ Minh 60 Phan ngc (1991), Th l gỡ?, Tp Vn hc, s 61 Nguyn Lng Ngc (1960), My v nguyờn lớ hc (T1), Nxb Giỏo dc, H Ni 62 Nguyn Hoi Nguyờn (2007), m v hc, i hc Vinh, Vinh 63 Nguyn Hoi Nguyờn (2006), Nhp iu cõu th mi by ch, Bỏo Khoa hc i hc Vinh 64 Dng Th Minh Nguyt (2002), Ngụn ng th Phm Tin Dut qua Vng trng qung la, Lun thc s, 65 Vng Trớ Nhn (1999) Cỏnh bm v úa hng dng, Nxb Hi Phũng 107 66 Lờ Lu Oanh (1998), Th tr tỡnh Vit Nam 1975 1900, Nxb i hc Quc gia, H Nụi 67 Phan Dim Phng (1998), Lc bỏt v song tht lc bỏt, Nxb Khoa hc xó hi, H Ni 68 Phan Dim Phng (2000), Li gii by ca chng, Nxb Khoa hc xó hi, H Ni 69 Mai th Kiu Phng (2008), Ting Vit i cng ng õm, Nxb Khoa hc xó hi 70 Nguyn Hng Quc (1989), Ngh v th, Vn ngh 71 V Tin Qunh (1998), Phờ bỡnh, bỡnh lun hc, Bng Vit - Phm Tin Dut V Cao - Nguyn Duy, Nxb, Vn ngh, Thnh ph H Chớ Minh 72 Nguyn Quang Sỏng (1998), i tỡm tim lc th Nguyn Duy, Th Nguyn Duy, Nxb Giỏo dc 73 Chu Vn Sn (2003), Nguyn Duy Thi s tho dõn, Tp Vn hc, s 74 Trn ỡnh S (1997), Nhng th gii ngh thut th, Nxb Giỏo dc, H Ni 75 Trn ỡnh S (1998), Dn lun thi phỏp hc, Nxb Giỏo dc, H Ni 76 Trn ỡnh S (ch biờn), (1995), Lớ lun hc, 2, Nxb i hc S phm 77 Trn ỡnh S (2005), Thi phỏp hc trung i Vit Nam, Nxb i hc Quc gia H Ni 78 V Vn S (1999), Nguyn Duy - Ngi thng mn n tn cựng chõn tht, Tp Vn hc, s 10 79 Nguyn Trng To (1998), Vn chng v cm lun, Nxb Vn húa thụng tin 80 Nguyn Trng To (1998), Vn chng v cm lun, Nxb Vn húa Thụng tin, H Ni 81 ng Tin (2009), Th thi phỏp v chõn dung, Nxb Ph n, H Ni 82 Nguyn c Tựng (2009), Th n t õu, Nxb Lao ng, H Ni 83 Thanh Tho (1978), Du chõn qua trng c, Nxb Tỏc phm mi, H Ni 84 on Thin Thut (1977), Ng õm ting Vit, Nxb i hc v Trung hc chuyờn nghip, H Ni 85 Hoi Thanh Hoi Chõn (2002), Thi nhõn Vit Nam, Nxb Vn hc 108 86. Minh Thỳy (1982), Nhp th lc bỏt T Hu, Lun tt nghip Thc s, Trng i hc S phm H Ni, H Ni 87 Tp th tỏc gi (1887), Vn hc 1975 1985 tỏc phm v d lun, Nxb H Ni 88 Phm Thu Yn (1998), Ca dao vng v th Nguyn Duy, Tp Vn hc, s 89 Vin ngụn ng hc (1995), T in t lỏy ting Vit, Nxb Giỏo dc, H 90 Nguyn Nh í (ch biờn) (1997), T in gii thớch thut ng ngụn ng hc, Nxb Giỏo dc, H 109 [...]... phân biệt thơ và văn đầu tiên ở phương diện hình thức, chủ yếu ở khía cạnh vần điệu Các nhà lí luận văn học Trung Quốc và Việt Nam chia văn học ra làm ba loại: tản văn, vận văn và biền văn Trong đó thơ thuộc về vận văn còn tản văn là văn xuôi, vận văn là văn vần, biền văn nằm giữa tản văn và vận văn Các nhà lí luận văn học cổ điển phương Tây sử dụng một tiêu chuẩn khác để phân biệt thơ và văn xuôi Tiêu... hình thức tổ chức ngôn ngữ này [59, tr 23] Tổ chức ngôn ngữ quái đản, tác giả ngầm so sánh ngôn ngữ thơ với ngôn ngữ sinh hoạt hằng ngày cũng như ngôn ngữ văn xuôi Hữu Đạt cũng đưa ra quan niệm của mình về thơ như sau: Thơ là một thể loại của văn học được trình bầy bằng hình thức ngắn gọn và súc tích nhất với các tổ chức ngôn ngữ có vần điệu và các quy luật phối âm riêng của từng ngôn ngữ nhằm phản ánh... điệu trong thơ Nguyễn Duy - Khảo sát một số lớp từ, biện pháp tu từ trong thơ Nguyễn Duy - So sánh thơ Nguyễn Duy với một số nhà thơ cùng thời để làm nổi rõ cá tính ngôn ngữ cũng như đóng góp của ông trong việc đổi mới ngôn ngữ thơ Việt Nam hiện đại 4 NGUỒN TƯ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4.1 Nguồn tư liệu Tư liệu khảo sát là 137 bài thơ trong tổng số 283 bài, in trong tuyển tập Nguyễn Duy thơ, Nxb... số biện pháp tu từ trong thơ ông để từ đó làm rõ và khẳng định những sáng tạo độc đáo của ngôn ngữ thơ Nguyễn Duy 6 BỐ CỤC LUẬN VĂN Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung luận văn triển khai thành ba chương: Chương 1 Một số giới thuyết liên quan đến đề tài Chương 2 Vần và nhịp trong thơ Nguyễn Duy Chương 3 Từ ngữ và một số biện pháp tu từ trong thơ Nguyễn Duy 11 Chương 1 MỘT SỐ GIỚI... trị mới, ý nghĩa mới cho ngôn từ thơ ca Nhà thơ sử dụng những kiểu câu bất thường về cú pháp sẽ chuyển tải được những trạng thái tinh tế bí ẩn trong thế giới nội tâm con người Có thể nói, ngữ pháp của thơ là ngữ pháp của tiếng lòng và mỗi nhà thơ đều có tiếng lòng của riêng mình 1.2 Vài nét về Nguyễn Duy và thơ Nguyễn Duy 1.2.1 Vài nét về Nguyễn Duy Nguyễn Duy tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ, sinh ngày mùng... trưng ngôn ngữ thơ Thơ là một thể loại sáng tác của văn học nghệ thuật Vì vậy, ngôn ngữ thơ là ngôn ngữ của văn học nghệ thuật, nó mang những đặc trưng riêng về ngữ âm, ngữ nghĩa và ngữ pháp nhằm biểu trưng hóa, khái quát hóa hiện thực khách quan theo cách tổ chức riêng của thơ ca a Về ngữ âm Đặc điểm nổi bật để phân biệt thơ với văn xuôi là tính nhạc Tính nhạc là đặc thù cơ bản của thơ ca mọi dân... định của thể thơ hoặc biến thiên đa dạng của cảm xúc thi hứng Trong thơ cách ngắt nhịp rất đan dạng, ở câu thơ, khổ thơ, bài thơ và tùy thuộc vào thể thơ Nhịp là yếu tố cơ bản, là xương sống của bài thơ và là tiền đề cho hiện tượng hiệp vần trong thơ b Về ngữ nghĩa 17 Ngữ nghĩa trong thơ ca phong phú hơn nhiều so với ngữ nghĩa trong giao tiếp đời thường và trong văn xuôi bởi Ngôn ngữ thơ ca mang trong... dần vào thơ khi mà những nhà thơ có khuynh hướng đi tìm chất thơ trong những mảng hiện thực đời sống trần trụi, thô nhám Căn cứ vào khía cạnh ngôn ngữ, ở phương diện này, các nhà nghiên cứu đã đưa ra nhiều kiến giải về sự khác nhau giữa ngôn ngữ thơ và ngôn ngữ văn xuôi: trong ngôn ngữ văn xuôi, đơn vị cơ bản của việc tạo nghĩa và tạo nhạc là từ, là chữ Trong ngôn ngữ thơ, đơn vị cơ bản của việc tạo... sự khác nhau giữa ngôn ngữ thơ và ngôn ngữ văn xuôi là tính nhạc Thơ là một cấu trúc đầy nhạc tính Thơ có thể bỏ vần và không tuân theo quy luật phối thanh nhưng thơ không thể bỏ được nhịp điệu Nhịp điệu là sương sống của mỗi bài thơ và mỗi nhà thơ có một nhịp điệu của riêng mình để tạo nên sức ngân vang cho thơ, để thơ là những khúc nhạc lòng đầy ám ảnh đối với người đọc Tóm lại, thơ ca luôn chứa đựng... của việc tạo nghĩa và tạo nhạc là âm, là âm vị [70, tr 19], thơ ca là ngôn ngữ của vô thức, thuộc quá trình sơ cấp; còn văn xuôi thuộc quá trình thứ cấp (Crag Powell) Theo chúng tôi, có nhiều điểm khác nhau giữa thơ với văn xuôi Trước hết, cùng chất liệu ngôn ngữ nhưng các nhà thơ có kiểu tư duy khác nhà văn Trong văn xuôi, các đơn vị ngôn ngữ cùng một loạt giống nhau được tập trung nhờ thao tác lựa ... luận văn Chương MỘT SỐ GIỚI THUYẾT LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1.1 Thơ ngôn ngữ thơ 1.1.1 Định nghĩa thơ 1.1.2 Phân biệt thơ văn xuôi 1.1.3 Đặc trưng ngôn ngữ thơ 1.2 Vài nét Nguyễn Duy thơ Nguyễn Duy. .. gia hiệp vần thơ Nguyễn Duy a Thanh điệu hiệp vần thơ Nguyễn Duy b Âm cuối hiệp vần thơ Nguyễn Duy c Âm hiệp vần thơ Nguyễn Duy 2.1.2.3 Đánh giá chung 2.2 Cách tổ chức nhịp thơ Nguyễn Duy 2.2.1... giá trị ngôn ngữ thơ Nguyễn Duy Nhưng phạm vi báo, việc phân tích đặc điểm ngôn ngữ thơ Nguyễn Duy qua biểu cụ thể chưa có điều kiện để sâu Nghiên cứu thơ Nguyễn Duy phương diện ngôn ngữ phải